संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.

com

 अन्तर्ााशिय सम्बन्ध
 नेपालको संशिधान धार्ा ५० (४) अनुसार् देहाय तर्ा र्ाज्यको अन्तर्ााशिय
सम्बन्ध शनदेशित हुनेछ :-
- नेपालको स्ितन्रता, सािाभौमसत्ता, भौगोशलक अखण्डता, स्िाशधनता र्
र्ाशिय शहतको र्क्षा गदै
- सािाभौशमक समानताका आधार्मा अन्तर्ााशिय सम्बन्ध कायम गने
- शिश्व समुदायमा र्ाशिय सम्मानको अशभिृशि गने
 नेपालको संशिधानको धार्ा ५१ (ड) अन्तर्ााशिय सम्बन्ध सम्बन्धी नीशत
अनुसार् पर्र्ाि नीशत सञ्चालनका आधार्हरु
- UNO को बडापर
- असंलग्नता
- पञ्चशिलको शसिान्त
- अन्तर्ाशिय कानून
- शिश्व िाशन्तको मान्यता
 पञ्चशिलको शसिान्त
दोस्रो शिश्व युि पशछ २९ िटा र्ािहरुको सन् १९५५ अशप्रल १८-२४ सम्म
इन्डोनेशसयाको बाङडु ङमा सम्पन्न भेलाबाट प्रशतपाददत ५ शसिान्तहरु
- कु नै पशन मुलुकको स्ितन्रता सािाभौशमकता र् क्षेरीय अखण्डताको सम्मान
- अकााको आन्तरर्क माशमलामा हस्तक्षेप नगने
- समानता र् पार्स्परर्क शहत
- अनाक्रमण
- िाशन्तपूणा सहअशस्तत्ि
 असंलग्न आन्दोलन
- दोस्रो शिश्व युि पशछ शिश्व २ गुटमा शिभाशित हुुँदा दुिै गुटमा संलग्न
नभएका देिहरुको आन्दोलन

- यो आन्दोलनका नेतृत्िकतााहरु
१. ििाहर्लाल नेहरु प्र.म भार्त
२. अहमद सुकानो र्ािपशत इन्डोनेशसया
३. गमाल अब्दुल नासेर् र्ािपशत इशिप्ट
४. क्वामे एण्ड क्रुमा र्ािपशत घाना
५. िोसेर् ब्रि रटटो र्ािपशत युगोस्लोभादकया
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

 नेपालको पर्र्ाि नीशतका प्रिताक – पृथ्िीनार्ायण िाह

 नेपालको आधुशनक पर्र्ाि नीशतका प्रिताक – र्ािा महेन्र
 िम्मा दौत्य सम्बन्ध कायम भएका देिहरु – १७७ िटा
 प्राशिशधक सहयोग गने पशहलो देि
- बेलायत
- र्र्पाङ िलशिद्युत आयोिना
 आर्थाक सहयोग गने पशहलो देि – अमेरर्का
 सबैभन्दा बढी शिपशक्षय सहयोग गने देि – िापान
 नेपालसुँग दौत्य सम्बन्ध कायम गने प्रथम देिहरु
1. बेलायत  सन् १८१६ मार्ा ३
2. अमेरर्का  सन् १९४७ अशप्रल २५
3. भार्त  सन् १९४७ िुन १३
4. फ्रान्स  सन् १९४९ अशप्रल २०
5. र्ीन  सन् १९५५ अगष्ट १
 शि.स. २००७ साल पूिा दौत्य सम्बन्ध कायम भएका देिहरु
- बेलायत, अमेरर्का, भार्त, फ्रान्स
- २००७ साल पशछ थप क्रमि: र्ीन, रुस, िापान, स्िीट्िर्ल्याण्ड,
श्रीलंका, इशिप्ट, िमानी...।
 नेपालको कु टनीशतक इशतहासमा सबैभन्दा धेर्ै दौत्य सम्बन्ध कायम भएको िर्ा
– सन् २०१७, १२ देि

 नेपाल सुँग कु टनीशतक सम्बन्ध कायम गने महादेिका प्रथम देिहरु

महादेि देि/ शमशत
एशसया - भार्त
- सन् १९४७ िुन १३
अदफ्रका - इशिप्ट
- सन् १९५७ िुलाई १६
उ. अमेरर्का - अमेरर्का
- सन् १९४७ अशप्रल २५
द. अमेरर्का - अिेशन्टना
- सन् १९६२ िनिर्ी १
युर्ोप - बेलायत
- सन् १८१६ मार्ा ३
अिेशलया - अिेशलया
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

- सन् १९६० र्े ब्रुअर्ी २५

 नेपालसुँग दौत्य सम्बन्ध कायम गने पशछल्लो ५ देिहरु

१७७ औ  रिशनडाड एण्ड टोबागो

 सन् २०२२ िुन १६
१७६ औ  बेशलि
 सन् २०२२ अशप्रल १
१७५ औ  द. सुडान
 सन् २०२२ मार्ा २८
१७४ औ  पलाउ
 सन् २०२२ मार्ा २१
१७३ औ  रटमोर् शलस्टे
 सन् २०२२ र्े ब्रुअर्ी ११

 िाशन्त क्षेरको प्रस्ताि

 नेपाललाई शिश्व िाशन्त क्षेर घोर्णा गरर्योस भन्ने प्रस्ताि र्ाख्ने – र्ािा
शिर्े न्र
 शमशत – सन् १९७५ र्े ब्रुअर्ी २५/ २०३१ र्ागुन १३ आफ्नो र्ाज्यशभर्ेकमा
 प्रस्ताि समथान गने पशहलो देि – पादकस्तान र् र्ीन, सन् १९७५ र्े ब्रुअर्ी
२५
 सन् १९९० सम्म ११६ देिले समथान गर्े का
 समथान गने अशन्तम देि – आयर्ल्याण्ड, सन् १९९० मार्ा १८
 मान्यता ददएर् पशन दर्ताा शलने देि – रुस
 शछमेकी देिहरु भार्त, अर्गानस्तान र् भुटानले समथान नगर्े का
 नेपाल सुँग शिशभन्न देिहरुको सम्बन्ध
नेपाल र्ीन सम्बन्ध  सम्बन्ध – सन् १९५५ अगष्ट १
 बेरािशत सशन्ध – शि.स. १८४९
 थापाथली सशन्ध – शि.स. १९१२ र्ैर ३
 र्ीन भ्रमण गने प्रथम प्रधानमन्री
- टंक प्र. आर्ाया
- सन् १९५६
 नेपाल र्ीन शबर्को िाशन्त तथा मैरी सन्धी – सन् १९६०
अशप्रल २८
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

 र्ीनका सहयोगहरु
- िशल बस
- पृथ्िी र्ािमागा
- र्क्रपथ काठमान्डौ
- नार्ायण मुशललङ सडकखण्ड
- शनिामती अस्पताल
- भर्तपुर् क्यान्सर् अस्पताल
- भृकुटी कागि कार्खाना
- बाुँसिार्ी छाला िुत्ता कार्खाना
- र्ाशिय सभागृह
- अर्शनको र्ािमागा
- पोखर्ा बागलुङ सडक
- हेटौडा कपडा कार्खाना
- नेसनल िेशडङ शलशमटेड
- भक्तपुर् इुँ टा कार्खाना
- सुनकोिी िलशिद्युत आयोिना
- लुशम्बनी शर्नीकार्खाना
- िीर्े न्र अन्तर्ााशिय सम्मेलन के न्र काठमान्डौ
- दिर्थ र्ं गिालाको आधुशनकीकर्ण
 के रुङ सन्धी – शि.स. १८४६
 नेपाल शतब्बत युि – ३ पटक, सन् १७८८, १७९१ र्
१८५५
 सीमा शििाद सम्बन्धी सम्झौता – सन् १९६१ अक्टोबर् ५,
शि.स. २०१८
नेपाल भार्त  सन् १९४७ िुन १३
सम्बन्ध  सहयोगका क्षेरहरु
- िीर् अस्पताल
- िमा सेन्टर् काठमान्डौ
- शरभुिन र्ािपथ
- शसिाथा र्ािमागा
- महेन्र र्ािमागाका २२ पुल
- महेन्र र्ािमागाको मेर्ी – ढल्के िर् र् बुटिल – िनबासा
सडकखण्ड
- बृहत िनकपुर् परर्योिना
- काठमान्डौ र्ञ्िुमागा
- हुलाकी र्ािमागा
- र्ाशिय प्रहर्ी प्रशतष्ठान
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

- िी.पी. कोइर्ाला स्िास्थ्य शिज्ञान प्रशतष्ठान

- िीर्गञ्ज ड्राईपोटा
 िाशन्त तथा मैरी सन्धी – सन् १९५० िुलाई ३१
 सुपुर्दगी सन्धी – सन् १९५३
नेपाल बेलायत  सिाप्रथम सम्बन्ध – सन् १८१६ मार्ा ३
सम्बन्ध  बेलायती सहयोग शनयोग – DFID
 सहयोगका क्षेरहरु
- बुढाशनलकण्ठ स्कु ल
- मदन भण्डार्ी र्ािमागा
- बुटिल नार्ायणगढ सडक खण्ड
- धर्ान धनकु टा सडक खण्ड
- सगर्माथा भू-उपग्रह के न्र
- हेटौडा शडिेल प्लान्ट
- नेपाल प्रिासशनक प्रशिक्षण प्रशतष्ठान
नेपाल िापान  सन् १९५६ िुलाई २८
सम्बन्ध  िापान सहयोग शनयोग – JICA
 नेपाल सहयोगका शिर्यहरु
- मेलम्र्ी खानेपानी
- िी.पी. र्ािमागा
- काठमान्डौ भक्तपुर् सडक
- कु लेखानी िलशिद्युत आयोिना
- शिक्षण अस्पताल महार्ािगंि
- नागढु ङ्गा सुरुङमागा
- काठमान्डौ बस टर्मानल
- कणााली शर्सापानी पुल
- उदयपुर् शसमेन्ट कार्खाना
- TIA मा र्ाडर् परर्योिना
- र्ाशिय क्षयर्ोग के न्र
- काठमान्डौ उपत्यका शिद्युत प्रिार्ण तथा शितर्ण
नेपाल अमेरर्का  सन् १९४७ अशप्रल २५
सम्बन्ध  अमेरर्की सहयोग शनयोग – USAID
 नेपाल सहयोगका क्षेरहरु
- भर्तपुर् हेटौडा सडकखण्ड
- बालािु औद्योशगक क्षेर
- हेटौडा औद्योशगक क्षेर
- िनक शिक्षा सामाग्री के न्र
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

- पाठ्यक्रम शिकास के न्र

- भीमदत्त र्ािमागा
- के शन्रय तथ्यांक शिभाग
नेपाल रुस सम्बन्ध  दौत्य सम्बन्ध – सन् १९५६ िुलाई २०
 ढल्के बर् पथलैया सडकखण्ड
 काशन्त बाल अस्पताल
 िनकपुर् र्ुर्ोट कार्खाना
 िीर्गञ्ज शर्नी कार्खाना

 अन्तर्ााशिय संघ/संस्थाहरु
 संयुक्त र्ाि संघ (UNO)

र्ाि संघ  स्थापना – सन् १९२० िनिर्ी १०

League of Nations  अिधार्णाकार् – अमेरर्की र्ािपशत शिड्रो शिल्सन, सन्
१९१८ मा
 संस्थापक र्ाि – ४३
 सदस्य र्ाि – ६४, अशन्तम – इशिप्ट
शिघटन हुुँदा – ३७ (सन् १९४६ अशप्रल २०)
 प्रधान कायाालय – िेनभ े ा स्िीट्िर्ल्याण्ड
 औपर्ारर्क भार्ा – French Spanish English
 महासशर्ि प्रथम – िेम्स एरर्क ड्रयमन
(३ िना बनेका)
 उद्येश्य – सन् १९१८ मा प्रथम शिश्वयुि समाप्त भएपशछ
ददगो िाशन्त कायम गनुा
 शिघटन – सन् १९४६ अशप्रल २०
 स्थापनाको िग सम्मेलन – पेरर्स िाशन्त सम्मेलन, सन्
१९१९
 Child of War
संयक्त
ु र्ाि संघ  स्थापना – सन् १९४५ अक्टोबर् २४
UNO  अिधार्णाकार् – फ्रेंकशलन रुििेल्ट, अमेरर्की र्ािपशत
सन् १९४२ मा
 संस्थापक र्ाि – ५१ (५१ औ - पोल्याण्ड)
 सदस्य र्ाि – १९३, अशन्तम – दशक्षणी सुडान
 प्रधान कायाालय – म्यानहटन न्यूयोका अमेरर्का
 औपर्ारर्क भार्ा – ६, Spanish, Russian, French,
Arabic, Chinese & English (SR FACE)
संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

 कायाालय भार्ा – French & English

 सबैभन्दा पशछ मान्यता पाउने भार्ा - अर्बी
 महासशर्ि
- हाल – एशन्टशनयो गुटर्े स, पोर्ुग
ा ल
- प्रथम – रिलिेली, निे
 Motto – It is your world
 उपनाम – शिश्व नगर्सभा
 UNO को बडापर
 UNO को िडापरमा हस्ताक्षर् – सन् १९४५ िुन २६
सन्फ्राशन्सस्को अमेरर्का
 धार्ा, अध्याय र् िब्द – १११ धार्ा, १९ अध्याय र्
१० हिार् िब्द
 संिोधन – ५ पटक, ४ िटा धार्ा
 महासभाको अध्यक्षता गने पशहलो मशहला –
शिियालक्ष्मी पशण्डत, भार्त
 प्रथम उपमहासशर्ि – लुई फ्रेट्र्े क्यानडा
 प्रथम महाशधिेिन – सन् १९४५ अशप्रल २५ – िुन
२६
सनफ्राशन्सस्को अमेरर्का
 प्रथम बैठक – सन् १९४६ िनिर्ी १० िेस्ट शमशनस्टर्
भिन लण्डन
 नेपाल सुर्क्षा परर्र्दको सदस्य – सन् १९६९-७० र्
सन् १९८८- ८९ (२ पटक)
 UNO को साधार्ण सभाको उपाध्यक्ष नेपाल – सन्
१९५८
 UNO को लागी नेपाली स्थायी प्रशतशनशध पठाउन सुरु –
सन् १९५९
 नेपालको िाशन्त सेनामा सहभागीता – सन् १९५८ देशख
 UNO को महासभामा नेपाली सहभाशगता – सन्
१९५६, ११ औ महासभाबाट
 UNO को महासभामा सम्बोधन गने प्रथम प्र.म. –
िी.पी. कोइर्ाला, सन् १९६०
 UNO को लागी पशहलो नेपाली प्रशतशनशधमण्डलका नेता
– र्ुडा प्र. िमाा
 UNO को लागी पशहलो स्थायी प्रशतशनशध – ऋशर्के ि
िाह
संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

 UNO मानि अशधकार् पुर्स्कार् पाउने पशहलो नेपाली –

गणेिमान ससंह
 UNO को उच्च पद उपमहासशर्िमा पुग्ने – ज्ञानर्न्र
आर्ाया
 UNO को बिेट
 न्यूनतम शहस्सा – ०.००१ %
 अशधकतम शहस्सा – २२ %
 सबैभन्दा बढी योगदान गने मुलक ु – अमेरर्का २२ %
 नेपालको शहस्सा – ०.०१० %
 UNO को सदस्य नभएर् पशन खर्ा व्यहोने देि –
होशलसी
 साका बाट सबैभन्दा बढी शहस्सा – भार्त, १.०४४ %
 साका बाट सबैभन्दा कम शहस्सा – भुटान, ०.००१ %
 BIG Seven – UNO को बिेटमा सबैभन्दा बढी योगदान
ददने सात र्ाि
(अमेरर्का, र्ीन, िापान, बेलायत, फ्रान्स, इटाली र्
ब्राशिल)
 UNO मा नेपाल सदस्य
 नेपालले शनिेदन पेि गर्े को – सन् १९४९ र्े ब्रुअर्ी १३
 आिेदन ददएको भार्ा – नेिार्ी भार्ाको र्ञ्जना शलशप
 नेपाल सदस्य – सन् १९५५ शडसेम्बर् १४
 UNO मा नेपाल सदस्य हुुँदा प्र.म. – टंक प्र. आर्ाया
 नेपाल ७२ औ सदस्य र्ाि
 नेपाल सुँगै सदस्य बन्ने साका मुलक
ु – श्रीलंका
 नेपाल सुँगै सदस्य बन्ने आशसयन मुलक ु – कम्बोशडया र्
लाओस
 Package Deal – नेपाल सशहत १६ िटा मुलक ु लाई UNO
को सदस्यता ददलाउन सुर्क्षा परर्र्दले पारर्त गर्े को
प्रस्ताि
 नेपाल सदस्य हुुँदा २० र्ािको प्रस्ताि गर्े कोमा
अस्िीकार् गर्े को – ४ िटा सदस्य प्रस्ताि
(उ. कोरर्या, द. कोरर्या, उ. शभयतनाम र् द.
शभयतनाम)
 UNO का प्रमुख अङ्गहरु
 ६ िटा
१. महासभा
संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

- UNO को सबैभन्दा सिोच्च अङ्ग

- सन् २०२२ मा ७७ औ महासभा
- हाल सम्म ४ िना मशहलाले अध्यक्षता गर्े का
- हर्े क देिबाट पठाउन शमल्ने प्रशतशनशध – ५ िना
- पशहलो अशधिेिनको अध्यक्ष – पाउल हेनर्ी स्पाक,
बेशल्ियम सन् १९४६

२. सुर्क्षा परर्र्द
- कायाकार्ी अङ्ग
- िम्मा सदस्य – १५
- स्थायी सदस्य – बेलायत, फ्रान्स, र्ीन, अमेरर्का,
रुस (BF को CAR) ५ िटा
- अस्थायी सदस्य – १० िटा
- अस्थायी सदस्य र्ािको पदािशध – २ िर्ा
- हाल सम्म अस्थायी सदस्य नहुने साका मुलक ु –
भुटान, अर्गानस्तान र् माशल्दभ्स
- अस्थायी सदस्यहरु छनोट आधार्
एफ्रो एशियाली क्षेरबाट – ५
ल्यारटन अमेरर्की / पशिम युर्ोप क्षेरबाट – २/२
पूिी युर्ोप – १
- नेपाल अस्थायी सदस्य – २ पटक
- सबैभन्दा धेर्ै पटक सदस्य हुने – िापान १२ पटक
- पशहलो पटक शभटो प्रयोग गने देि – रुस
(बेलायत)
- सबैभन्दा धेर्ै शभटो प्रयोग गने देि – रुस
- सबैभन्दा कम शभटो प्रयोग गने देि – र्ीन
- दोहोर्ो शभटो प्रयोग गने पशहलो देि – रुस
- पशछल्लो पटक शभटो प्रयोग – रुस सन् २०२२ Feb.
२५, १२१ पटक
- शभटो प्रयोगको अशधकार् – स्थायी ५ सदस्य मुलक ु

३. आर्थाक तथा सामाशिक परर्र्द

- सदस्य – ५४
- मानि अशधकार्को शिर्य हेने अंग
- गठनको आधार्
एशसयाबाट – ११
संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

अदफ्रकाबाट – १४
ल्यारटन अमेरर्काबाट – १०
पूिी युर्ोपबाट – ६
पशिम युर्ोप/अन्य – १३
- नेपाल ३ पटक सदस्य सन् १९८०l८२, २००१l०३ र्
२०१३l१५

४. शिम्मा िमानी परर्र्द

- सबैभन्दा/ ितप्रशतित सर्ल अङ्ग
- उपशनिेिमा पर्े का देिलाई स्ितन्र बनाउनु
- हाल कायाान्ियनमा नर्हेको

५. अन्तर्ााशिय न्यायालय
- न्याशयक अङ्ग
- प्रधान कायाालय – हेग नेदर्ल्याण्ड
- न्यायाधीि सङ््या – १५ र् पदािशध – ९ िर्ा
- अन्तर्ााशिय न्यायालयको बैठकमा महासशर्ि सहभागी
हुन नपाउने

६. सशर्िालय
- प्रिासकीय अङ्ग
- प्रमुख – महासशर्ि
- महासशर्िको कायाकाल – ५ िर्ा
- एउटै व्यशक्त महासशर्ि हुन पाउने – २ पटक मार
- १ िना उपमहासशर्ि (४ िर्ा कायाकाल)
 UNO को सैशनक – Blue Helmets
 नेपालले सन् १९५८ देखी सेनालाई िाशन्त शमसनमा
पठाएको – लेिनान
 UNO को सदस्यता त्याग्ने पशहलो मुलकु – इण्डोनेशसया
 UNO को सदस्यताबाट हटाईएको मुलक ु – ताइिान
 UNO ले िाशन्त स्थापना गना धेर्ै खर्ा गर्े को मुलक
ु –
कम्बोशडया
 महासभामा सबैभन्दा धेर्ै समय भार्ण गने – र्े डेल
क्यास्िो, क्युिा (४ घण्टा १९ शमनेट)
 महासभामा सबैभन्दा कम समय भार्ण गने – दािा
शछरर्ङ, भुटानका शिदेि मन्री (३० सेकेण्ड)
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

 UNO को सबैभन्दा ठु लो पदक – नानसेन पदक

(UNHCR ले Nansen Refugee Award प्रदान गने)
 पयािक्ष
े क र्ािहरु – २
- होशल सी र् प्यालेस्टाईन
 UNO को र्ाटार् बनाउने – आर्का बाल्ड म्याकशलि
 UNO ददिस – अक्टोबर् २४

 UNO का महासशर्िहरु
 नेपाल भ्रमण गने महासशर्िहरु – ५ िना
- िाउको ह्याकु (लो)
 हाल सम्म ५ िना उपमहासशर्ि
 पशहलो उपमहासशर्ि – लुइस फ्रेसट, क्यानडा
 हालका उपमहासशर्ि – Amina J. Mohammed, नाइिेरर्या
 UNHCR ले २ पटक नोबेल पुर्स्कार् प्राप्त गर्े को – सन् १९५४ र् १९८१

1. रिलिेली  देि – निे

2. ड्याक ह्यामर् सोल्ड
3. उथान्त
4. कु ता िाइल्ड हाइम
5. ह्याशभयर् पेर्ेि द
कोयार्
6. डा. बुरोस बुरोस
घाली
 पशहलो महासशर्ि
 पदबाट र्ाशिनामा ददएका
 सन् १९४६ – १९५३
 देि – स्िीडेन
 पदमा हुुँदै हिाई दुघटा नाबाट मृत्यु
 िोइका प्रस्ताि र्ाख्ने महासशर्ि
 नोबेल पुर्स्कार् प्राप्त गर्े का – सन् १९६१
 देि – म्यानमार्
 एशियाबाट प्रथम महासशर्ि
 सबैभन्दा धेर्ै समय महासशर्ि – ११ िर्ा
 लुशम्बनी नेपाल भ्रमण गने पशहलो महासशर्ि
 २ कायाकाल पुर्ा भई तेस्रो कायाकाल घोर्णा तर् नपाएका
 देि – अशिया
 नेपाल भ्रमण गर्े का
 महासशर्ि भएर् र्ािपशत हुने महासशर्ि
 देि – पेरु
 अमेरर्काबाट प्रथम महासशर्ि
 नेपाल भ्रमण गर्े का
 देि – इशिप्ट
 सबैभन्दा कम समय महासशर्ि – ५ िर्ा
 Agenda for Development प्रशतिेदन पेि गर्े का
 Agenda for Peace प्रशतिेदन पेि गर्े का
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

7. कोदर् अन्नान  देि – घाना

8. िान की मुन
9. एशन्टशनयो गुटर्े स
 Quiet Revolution प्रशतिेदन पेि
 शभटो हटाउने प्रस्ताि गर्ेका
 नेपाल भ्रमण गर्े का
 देि – द. कोरर्या
 लुशम्बनी नेपालमा भ्रमण गर्े का
 देि – पोर्ुगा ल
 सन् २०२२ िनिर्ी १ देशख दोस्रो कायाकाल
 सन् २०१७ िनिर्ी १ मा पशहलो कायाकाल सुरु
 Action for Peace Keeping को प्रस्ताि ल्याएका

 UNO का शिशिष्टकृ त संस्थाहरु – १५ िटा

1. अन्तर्ााशिय श्रम संगठन  प्रधान कायाालय – िेनेभा स्िीट्िर्ल्याण्ड
ILO  स्थापना – सन् १९१९ अशप्रल ११
 सबैभन्दा पूर्ानो शिशिशष्टकृ त संस्था
 नेपाल सदस्य – सन् १९६६
2. खाद्य तथा कृ र्ी संगठन  प्रधान कायाालय – र्ोम इटाली
FAO  स्थापना – सन् १९४५ अक्टोबर् १६
 नेपाल सदस्य – सन् १९५१
3. UNESCO  प्रधान कायाालय – पेरर्स फ्रान्स
 स्थापना – सन् १९४६ नोभेम्बर् ४
 नेपाल सदस्य – सन् १९५३
4. WHO  प्रधान कायाालय – िेनेभा स्िीट्िर्ल्याण्ड
 स्थापना – सन् १९४८ अशप्रल ०७
 नेपाल सदस्य – सन् १९५४
5. IMF  प्रधान कायाालय – िाशसङटनशडसी अमेरर्का
 स्थापना – सन् १९४५ शडसेम्बर् २७
 नेपाल सदस्य – सन् १९६१
6. शिश्व पयाटन संगठन UNWTO  प्रधान कायाालय – स्पेन मेशड्रड
 स्थापना – सन् १९७५ िनिर्ी ०२
 नेपाल सदस्य – सन् १९७५
7. अन्तर्ााशिय नागरर्क उड्डयन  प्रधान कायाालय – मशन्ियल क्यानडा
संगठन  स्थापना – सन् १९४७ अशप्रल ०४
ICAO  नेपाल सदस्य – सन् १९६०
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

8. अन्तर्ााशिय सामुदरक संगठन  प्रधान कायाालय – लण्डन बेलायत

IMO  स्थापना – सन् १९५८ मार्ा १७
 नेपाल सदस्य – सन् १९७९
9. अन्तर्ााशिय दुर्सञ्चार् संघ  प्रधान कायाालय – िेनेभा स्िीट्िर्ल्याण्ड
ITU  स्थापना – सन् १८६५ मे १७
 नेपाल सदस्य – सन् १९५७
10.शिश्व हुलाक संघ  प्रधान कायाालय – बना स्िीट्िर्ल्याण्ड
UPU  स्थापना – सन् १८७४ अक्टोबर् ०९
 नेपाल सदस्य – सन् १९५६
11.शिश्व िलिायु शिज्ञान संगठन  प्रधान कायाालय – िेनेभा स्िीट्िर्ल्याण्ड
WMO  स्थापना – सन् १९५० मार्ा २३
 नेपाल सदस्य – सन् १९६६
12.शिश्व बौशिक सम्पशत संगठन  प्रधान कायाालय – िेनेभा स्िीट्िर्ल्याण्ड
WIPO  स्थापना – सन् १९६७ िुलाई १४
 नेपाल सदस्य – सन् १९९७
13.UNO औद्योशगक शिकास संगठन  प्रधान कायाालय – शभयना अशिया
UNIDO  स्थापना – सन् १९६६ िनिर्ी १
 नेपाल सदस्य – सन् १९८३
14.अन्तर्ााशिय कृ शर् शिकास कोर्  प्रधान कायाालय – र्ोम इटाली
IFAD  स्थापना – सन् १९७७ शडसेम्बर् १५
 नेपाल सदस्य – सन् १९७८
 सबैभन्दा पशछल्लो संगठन
15.शिश्व बैंक समुह  प्रधान कायाालय – िाशसङटनशडशस अमेरर्का
 IBRD, IFC, IDA, MIGA र् ICSID

Trick :- प्रधान कायाालय

 कृ शर् सुँग सम्बशन्धत – र्ोम इटाली, FAO, IFAD
 उद्योग सुँग सम्बशन्धत – शभयना, अशिया, UNIDO
 फ्रान्सको सम्पदा – फ्रान्स पेरर्स, UNESCO
 लण्डनको समुर – बेलायत लण्डन, IMO
 क्यानडाको प्लेन – मशन्ियल क्यानडा, ICAO
 स्पेनको पयाटक – म्याशड्रड स्पेन, UNWTO
 शर्ठी िल्यो, िना – िना शस्िट्िर्ल्याण्ड, UPU
 पैसा संग सम्बशन्धत – िाशसङ्टन शडशस अमेरर्का, WB, IMF
 अरु सबै – िेनेभा स्िीट्िर्ल्याण्ड, WMO WHO ILO ITU WIPO
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

 क्षेरीय संगठन (साका , शिमस्टेक, आशसयान र् युर्ोशपयन युशनयन)

ASEAN  स्थापना – सन् १९६७ अगस्ट ८
 अिधार्णाकार् – दातुकतुङ्ग अिदुल र्हमान, मलेशियाका प्र.म.
सन् १९६१ मा
 संस्थापक र्ाि – ५, मलेशसया, थाईल्याण्ड, ईन्डोनेशसया,
दर्नल्याण्ड र् ससंगापुर्
 सदस्य र्ािहरु – १०, (मथाई दर्शस बुशभला म्याक)
मलेशसया, थाईल्याण्ड, इन्डोनेशसया, दर्शलशपन्स, ससंगापुर्,
ब्रुनाई, शभयतनाम, लाओस, म्यानमार्, कम्बोशडया
 अशन्तम सदस्य र्ाि – कम्बोशडया, सन् १९९९ अशप्रल ३०
 प्रधान कायाालय – इन्डोनेशसयाको िाकाताा
 औपर्ारर्क भार्ा – English
 महासशर्ि
- हाल/ १४ औ – शलम िोङ होइ, ब्रुनाई
- प्रथम – हाटानो दिाना, Indonesia
 Motto – One Vision One Identity One Community
 आफ्नो क्षेरको उपमा - Zone of Peace, freedom and Neutrality
 पुर्ा रुप – Association of South East Asian Nations
 ११ औ सदस्य हुने सम्भािना – पूिी रटमोर्
 शरमुर्ता – मलेशसया, थाइल्याण्ड र् इन्डोनेशसया
 + 3 मा – द. कोरर्या र्ीन र् िापान
 Six Majors – मलेशसया, थाईल्याण्ड, ईन्डोनेशसया, दर्नल्याण्ड,
ससंगापुर् र् शभयतनाम
 पयािक्षे क र्ाि
- पपुिा न्यूशगशन र् पूिी रटमोर्
 आशसयनका अंगहरु – ३
- शिखर् सम्मेलन – र्ािाध्यक्ष र् सर्कार् प्रमुख बैठक/ सिोच्च
अङ्ग
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

- शिदेि मन्रीहरुको बैठक – कायाकार्ी अंग

- सशर्िालय – प्रिासशनक अंग
 सशर्िालयको प्रमुख – महासशर्ि, ५ िर्ा पदािशध
 क्षेरर्लमा देि
- ठू लो – इन्डोनेशसया
- सानो – ससंगापुर्
 िनसं्यामा देि
- ठू लो – इन्डोनेशसया
- सानो – ब्रुनाई
 प्रशत व्यशक्त आय/ HDI मा
- बढी – ससंगापुर्
- कम – म्यानमार्
 आशसयन मुलक ु
- एक मार भूपरर्िेशष्ठत – लाओस
- नेपाल सुँग दौत्य सम्बन्ध कायम गने प्रथम आशसयन मुलक ु –
मलेशसया, सन् १९६०
- नेपाल सुँग दौत्य सम्बन्ध कायम गने अशन्तम – ब्रुनाई, सन्
१९८४
- UNO को सदस्यता प्राप्त गने प्रथम – दर्शलशपन्स, सन् १९४५
- UNO को सदस्यता प्राप्त गने अशन्तम – ब्रुनाई, सन् १९८४
 सहयोगका क्षेरहरु – १४ िटा
 आशसयन बडापर
- िार्ी – १३ औ सम्मेलन
- हस्ताक्षर् – सन् २००७ नोभेम्बर् २०
- लागू – सन् २००८ शडसेम्बर् १५
 आशसयन ददिस – अगष्ट ८
SAARC  स्थापना – सन् १९८५ शडसेम्बर् ८
 अिधार्णाकार् – शियाउर् र्हमान, बंगलादेि सन् १९८०
 संस्थापक र्ाि – ७, माशल्दभ्स, बंगलादेि, भुटान, श्रीलंका,
पादकस्तान, भार्त र् नेपाल
(MBBS NIP)
 हाल सदस्य र्ाि – ८, अशन्तम – अर्गानस्तान MBBS NIPA
 प्रधान कायाालय – काठमान्डौ नेपाल
 औपर्ारर्क भार्ा – English
 महासशर्ि
- हाल – इसाला शिर्ाकु न, श्रीलंका
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

- प्रथम – अब्दुल अहसन, बंगलादेि

 पुर्ा रुप – South Asian Association for Regional
Cooperation
 पयािक्ष
े क र्ाि – ९
(S. Korea, Japan, America, Mauritius, Australia, Myanmar,
Iran, China & EU )
KEC MAMA JI
 साका बडापरमा धार्ा – १०
 साका बडापर िार्ी – सन् १९८५ शडसेम्बर् ८
 साका का उद्देश्यहरु – ८ िटा धार्ा १ मा
 साका का शसिान्तहरु – ३ िटा धार्ा २ मा
 साका बडापरमा हस्ताक्षर्कतााहरु
- नेपाल – र्ािा शिर्े न्र
- भुटान – र्ािा शिङ्लमे शसङ्मे िाङर्ुक
- माशल्दभ्स – र्ािपशत मैमम ु अब्दुल गैयम
ु
- श्रीलंका – र्ािपशत िुशलयस ियबधाने
- पादकस्तान – र्ािपशत शियाउल हक
- बंगलादेि – र्ािपशत हुसेन मोहम्मद एसााद
- भार्त – प्रधानमन्री र्ाशिि गाशन्ध
 साका का अङ्गहरु – ५
1. शिखर् सम्मेलन
- सिोच्च अङ्ग
- र्ाि तथा सर्कार् प्रमुख बैठक २/२ िर्ामा
- हाल सम्म १८ िटा शिखर् सम्मेलन
- १८ औ सम्मेलनको नार्ा – िाशन्त र् समृशिको लागी गहन
एकता
- पशहलो – बंगलादेि ढाका, सन् १९८५
- १८ औ – नेपाल सन् २०१४
(बभाने पामाश्री बभामा श्रीनेपा बभाश्री भुमाने)
- १९ औ प्रस्ताशित – पादकस्तान, सन् २०१६ मा
- नेपालबाट सहभागी हुने पशहलो र्ाि प्रमुख – र्ािा शिर्े न्र (४
पटक सहभागी)
- नेपालबाट सहभागी हुने पशहलो प्र.म. – कृ ष्ण प्र. भट्टर्ाई
- सबैभन्दा बढी भाग शलने – शगरर्िा प्र. कोइर्ाला, ५
- र्ािधानी भन्दा बाशहर् हुने सम्मेलन – दोस्रो र् सरौ
(बेंलोर् र् अड्डु माशल्दभ्स)
संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

- हाल सम्म सम्मेलन आयोिना नगने – अर्गानस्तान

- १ पटक आयोिना गने – भुटान
- २ पटक आयोिना गने – पादकस्तान
- ३ पटक आयोिना गने – Nepal, India, Maldives, Sri-lanka
& Bangladesh (5)
- SAPTA मा हस्ताक्षर् – सातौ
- SAFTA मा परर्णत – १० औ
- सशर्िालय काठमान्डौ – दोस्रो
- महासशर्िको पदािशध २ बाट ३ िर्ा – निौ
- अर्गानस्तान औपर्ारर्क सदस्य – १४ औ
- पयािक्ष
े क शभत्र्याउने शनणाय – १३ औ
2. मन्री परर्र्द
- नीशत शनदेिक अङ्ग
- पर्र्ाि मन्रीहरुको बैठक १/१ िर्ामा

3. स्थायी सशमशत
- कायाकार्ी अङ्ग
- पर्र्ाि सशर्ि बैठक १/१ िर्ामा

4. प्राशिशधक सशमशत
- अनुगमन तथा समन्ियकार्ी अङ्ग

5. सशर्िालय
- प्रमुख प्रिासशनक अङ्ग
- १ महासशर्ि र् ८ शनदेिक
- शनणायको लागी सिासम्मशत आिश्यक नपने अङ्ग
- सशर्िालय उद्घाटन गने – र्ािा शिर्े न्र, सन् १९८७ िनिर्ी
१६ (२०४३ माघ २)
- सशर्िालय नेपालमा – ठमेल काठमान्डौ
- साका सशर्िालय नेपालमा र्ाख्न प्रस्ताि गने - पादकस्तान
- सदस्य र्ािहरुको िणाानक्र
ु म अनुसार् महासशर्ि
- हाल सम्म १४ िना महासशर्ि
- १४ औ महासशर्ि – एसला शिर्ाकु न, श्रीलंका
- नेपालबाट महासशर्ि – यादिकान्त शसलिाल र् अिुान ब.
थापा
- एक मार मशहला महासशर्ि – र्शथमाथ शधयना सैयद,
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

माशल्दभ्स (र्ाशिनामा ददने)

 साका के न्रहरु
- साका कृ शर् सूर्ना के न्र – बंगलादेि ढाका
- साका उिाा के न्र – पादकस्तान
- साका सांस्कृ शतक के न्र – श्रीलंका
- साका क्षयर्ोग तथा HIV/AIDS के न्र – नेपाल
- साका शिपद/प्रकोप व्यिस्थापन के न्र – भार्त
 साका क्षेरर्ल – ३.५ %
 साका िनसं्या – २२ %
 र्ीनलाई साका सदस्यको प्रस्ताि गने – नेपाल
 अर्गानस्तानलाई साका सदस्य प्रस्ताि गने – भार्त
 SAPTA मा नेपालबाट हस्ताक्षर् – महेि आर्ाया
 SAFTA मा नेपालबाट हस्ताक्षर् – डा. भेर् ब. थापा
 साका अिाडाको घोर्णा – सन् १९९६
 पशहलो साका अिाडा प्राप्त गने – शियाउर् र्हमान, सन् २००५
 साका का क्षेरर्लमा ठू ला देिहरु क्रमि
- भार्त – ३२,८७,२६३ िगा दक.शम.
- पादकस्तान
- अर्गानस्तान
- नेपाल
- बंगलादेि
- श्रीलंका
- भुटान
- माशल्दभ्स – २९८ िगा दक.शम.
 िनसं्याका आधार्मा साका देिहरु क्रमि:
- भार्त, पादकस्तान, बंगलादेि, अर्गानस्तान, नेपाल,
श्रीलंका, भुटान, माशल्दभ्स
 HDI मा साका देिहरुको क्रम
- श्रीलंका(0.782), माशल्दभ्स, भुटान, बंगलादेि, भार्त,
नेपाल(0.602), पादकस्तान, अर्गानस्तान(0.478)
 साका भूपरर्िेशष्ठत देिहरु – अर्गानस्तान नेपाल र् भुटान
 पूणा िलपरर्िेशष्ठत देिहरु – माशल्दभ्स र् श्रीलंका
 नोबेल पुर्स्कार् प्राप्त गने साका क्षेरका पशहलो – र्शिन्रनाथ टैगोर्
 UNO मा प्रिेि गने पशहलो साका मुलक ु – भार्त, सन् १९४५
अक्टोिर् ३०
 नेपाल संगै UNO मा प्रिेि गने साका मुलक ु – श्रीलंका, सन्
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

१९५५ शडसेम्बर् १४
 UNO प्रिेि गने अशन्तम साका मुलक ु – बंगलादेि, सन् १९७४
सेप्टेम्बर् १७
 साका को कान्छो देि – बंगलादेि
 िनघनत्ि धेर्ै भएको साका मुलक ु – माशल्दभ्स
(कम – भुटान)
 र्ाितन्रात्मक िासन भएको – भुटान
 आन्तरर्क शिमान उडान मारै हुने – माशल्दभ्स
 प्लाशष्टकको प्रयोगमा र्ोक लगाउने सुरुिात – बंगलादेि
 ई पासपोटाको सुरुिात – माशल्दभ्स
 VAT को सुरुिात – पादकस्तान
 Control Tourism को नीशत – भुटान
 पुरुर्बाट मशहलाको िि परर्क्षण गना नपाईने – पादकस्तान
 साक्षर्ता र् प्रशतव्यशक्त आय
- प्रथम – माशल्दभ्स
- अशन्तम – अर्गानस्तान
 HDI मा
- प्रथम – श्रीलंका
- अशन्तम – अर्गानस्तान
 िनसं्यामा
- प्रथम – भार्त
- अशन्तम – माशल्दभ्स
 SAPTA अनुमोदन गने
- प्रथम – नेपाल
- अशन्तम – बंगलादेि
 र्ाशिय खेलहरु
- नेपाल/श्रीलंका – भशलबल
- भार्त/पादकस्तान – हक्की
- बंगलादेि – कबड्डी
- अर्गानस्तान – बुस्कासी
- माशल्दभ्स – र्ु टबल
- भुटान – धनुर्िाण
 साका र्ािहरुको समय र् नेपालको समय
(BB IS PM of Afghanistan)
- बंगलादेि/ भुटान (+15 शमनेट)
- भार्त/ श्रीलंका (-15 शमनेट)
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

- पादकस्तान/ माशल्दभ्स (-45 शमनेट)

- अर्गानस्तान (-1:15 शमनेट)
Minus – Late & add – Fast
 साका को लोगो बनाउने – िैलन्े र महिान

 साका शिख सम्मेलनहरु

 पशहलो
o शमशत – सन् १९८५ शडसेम्बर् ७-८
o स्थान – ढाका बंगलादेि
o साका को आशधकारर्क स्थापना
o साका बडापर अनुमोदन
o नेपालबाट र्ािा शिर्े न्र सहभागी, लगातार् ४ पटक
 दोस्रो
o शमशत – सन् १९८६
o स्थान – भार्त बेंललोर्
o सशर्िालय नेपालमा र्ाख्ने शनणाय
o देिहरुको अंग्रि
े ी अल्र्ाबेटका आधार्मा महासशर्ि शनयुक्त
गने शनणाय
o र्ािधानी बाशहर् बसेको
 तेस्रो
o शमशत – सन् १९८७
o स्थान – काठमान्डौ नेपाल
o सशर्िालय स्थापना
 र्ौथो
o शमशत – सन् १९८८
o स्थान – पादकस्तान इस्लामािाद
o सन् १९८९ लाई लागू पदाथा शिरुिको साका िर्ा र् सन्
१९९० साका बाशलका िर्ा मनाउने घोर्णा
 पाुँर्ौ
o शमशत – सन् १९९०
o स्थान – माले माशल्दभ्स
o नेपालबाट कृ ष्ण प्र. भट्टर्ाई सहभागी
o साका अशभलेख र् क्षयर्ोग के न्रको स्थापना
 छैटौ
o शमशत – सन् १९९१
o स्थान – कोलम्बो श्रीलंका
o नेपालबाट शगरर्िा प्रिाद कोइर्ाला सहभागी
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

(६,७,१०,१४ र् १५ औ मा)
o एक ददन मारै बसेको
 सातौ
o शमशत – सन् १९९३
o स्थान – ढाका बंगलादेि
o SAPTA मा हस्ताक्षर्
 आठौ
o शमशत – सन् १९९५
o स्थान – नयाुँ ददल्ली भार्त
o नेपालबाट मनमोहन अशधकार्ी सहभागी
o Food Bank Agreement
 निौ
o शमशत – सन् १९९७
o स्थान – माले माशल्दभ्स
o नेपालबाट लोके न्र ब. र्न्द सहभागी
o महासशर्िको कायाकाल २ िर्ाबाट ३ िर्ा कायम
 दिौ
o शमशत – सन् १९९८
o स्थान – कोलम्बो श्रीलंका
o SAPTA लाई SAFTA मा परर्णत
o हाल सम्म कै बढी ८४ बुद ुँ े घोर्णापर िार्ी
 एघार्ौ
o शमशत – सन् २००२
o स्थान – काठमान्डौ नेपाल
o िेर् ब. देउिा सहभागी
o South Asia Economic Union स्थापना
 बाह्रौ
o शमशत – सन् २००४
o स्थान – इस्लामािाद पादकस्तान
o नेपालबाट सूया बहादुर् थापा सहभागी
o SAFTA अनुमोदन
o सामाशिक बडापरमा हस्ताक्षर्
 तेह्रौ
o शमशत – सन् २००५
o स्थान – ढाका बंगलादेि
o र्ािा ज्ञानेन्र सहभागी
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

o अर्गानस्तानलाई सदस्य तथा र्ीन र् िापानलाई पयािक्ष

े क
बनाउने शनणाय
o िलिायु अध्ययन के न्रको स्थापना शनणाय
o सन् २००५-२०१५ लाई साका गरर्बी शनिार्ण दिक
मनाउने
 र्ौधौ
o शमशत – सन् २००७
o स्थान – नयाुँददल्ली भार्त
o अर्गानस्तान सदस्यका रुपमा औपर्ारर्क प्रिेि
o साका शिश्वशिद्यालय भार्तमा स्थापना गने
 पन्रौ
o शमशत – सन् २००८
o स्थान – कोलम्बो श्रीलंका
o साका शिकास कोर्को स्थापना र् सशर्िालय भूटानमा
 सोह्रौ
o शमशत – सन् २०१०
o स्थान – शथम्पु भूटान
o माधि कु मार् नेपाल सहभागी
o पशहलो पटक नार्ा तय गरर्एको, Green and Happy South
Asia
o २ िटा घोर्णापर िार्ी
 सरौ
o शमशत – सन् २०११
o स्थान – अड्डु माशल्दभ्स
o बाबुर्ाम भट्टर्ाई सहभागी
o साका शबउ बैंक स्थापना
o र्ािधानी बाशहर् सञ्चाशलत
 अठार्ौ
o शमशत - सन् २०१४ नोभेम्बर् २६-२७
o स्थान – काठमान्डौ नेपाल
o सुशिल कोइर्ाला सहभागी
o सम्मेलन हर्े क २/२ िर्ामा गने शनणाय
o साका उिाा व्यापार् सम्झौता
o नार्ा – िाशन्त र् समृशिका लागी गहन एकता
o १९ औ सम्मेलन पादकस्तानमा गने शनणाय

 SAPTA
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

 South Asian preferential trade agreement

 अिधार्णा – सातौ सम्मेलनबाट
 पशहलो अनुमोदन गने देि – नेपाल, सन् १९९३ सेप्टेम्बर्
२८
 अशन्तम अनुमोदन गने देि – बंगलादेि, सन् १९९५
नोभेम्बर् ५
 नेपालबाट हस्ताक्षर् – महेि आर्ाया (PM)
 धार्ा – २५ िटा
 लागू – सन् १९९५ शडसेम्बर् ७
 SAFTA
 South Asian Free Trade Area
 SAPTA to SAFTA – १० औ सम्मेलनबाट
 अनुमोदन – १२ औ सम्मेलन
 िार्ी – सन् २००४ िनिर्ी ६
 लागू – सन् २००६ िनिर्ी १
 नेपालबाट हस्ताक्षर् – डा. भेर् ब. थापा
 धार्ा – २५ िटा
EU  स्थापना – सन् १९९३ नोभेम्बर् १
 अिधार्णाकार् – Robert Suchuman, सन् १९५७ मार्ा २५ -
EEC
 संस्थापक र्ाि / Inner Six – ६,
बेशल्ियम, लक्िम्िगा, नेदर्ल्याण्ड, फ्रान्स, इटाली र् िमानी
 Outer Six – Britain, Ireland, Greece, Spain, Portugal, &
Denmark (BIG SPD)
 सदस्य र्ाि – २७, अशन्तम – क्रोशसया
 प्रधान कायाालय – ब्रसेल्स बेशल्ियम
 औपर्ारर्क भार्ा – २४
 महासशर्ि
- हाल – Jeppe Tranholm Mikkelsen, Denmark
- प्रथम – Christian Calmes, Luxembourg
 Motto – United in Diversity
 EU को सुरु नाम – EEC, सन् १९५८ िनिर्ी १
(European Economic Community)
 सदस्यता त्याग्ने पशहलो देि – निे, सन् १९७२
 ब्रेशिक्ट सम्झौता – बेलायतले EU को सदस्यता त्यागेको, सन्
२०२० िनिर्ी ३१
 EEC लाई EU मा परर्णत गर्े को सन्धी – म्याशिर् सन्धी, सन्
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

१९९१
(हस्ताक्षर् गने पशहलो देि – आयर्ल्याण्ड)
तर् लागू – सन् १९९३ नोभेम्बर् १
 EU का अङ्गहरु – ४
- युर्ोपेली परर्र्द
- युर्ोपेली संसद – ७५१ सदस्य
(सबैभन्दा बढी – िमान ९६ र् कम माल्टा ६ सदस्य)
- युर्ोपेली न्यायालय (११ िना न्यायाधीि)
- युर्ोपेली आयोग
 नेपाल र् EU बीर्मा कु टनीशतक सम्बन्ध – सन् १९७५
 यूर्ो – युर्ोपेली एकल मुरा
 यूर्ो मुरा लागू गने देि – १९ (अशन्तम – शलथुआशनया)
 EU को क्षेरर्लमा देि
- ठु लो – फ्रान्स
- सानो – माल्टा
 EU को िनसं्यामा देि
- ठु लो – िमान
- सानो – माल्टा
 EU को प्रशतव्यशक्त आयमा देि
- बढी – लक्िेम्िगा
- कम – स्टोशनया
 Europol को प्रधान कायाालय – नेदर्ल्याण्ड, हेग
( EU को प्रहर्ी सञ्जाल)
BIMSTEC  स्थापना – सन् १९९७ िुन ६
 संस्थापक र्ाि – ४, बंगलादेि, भार्त, श्रीलंका र् थाइल्याण्ड
(BIST)
 सदस्य र्ाि – ७, अशन्तम – म्यानमार्, नेपाल र् भुटान (NMB)
 प्रधान कायाालय – ढाका बंगलादेि
 औपर्ारर्क भार्ा – English
 महासशर्ि
- हाल – Tenzin Lekpheel, Bhutan
- प्रथम – सुशमथ नाकान्दाला, श्रीलंका
 उपनाम – Bridge of SAARC & ASEAN
 पुर्ा रुप – Bay of Bengal Initiative for Multi sectoral Technical
and Economic Cooperation.
 स्थापना कालको नाम – BISTEC
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

(Bangladesh, India, Sri- lanka , Thailand , Economic

Cooperation)
 BIMSTEC नामाकर्ण – सन् १९९७ शडसेम्बर् २२
 नेपाल/ भुटान सदस्य – सन् २००४ र्े ब्रुअर्ी ८
 BIMSTEC मा साका देिहरु – ५ िटा
 BIMSTEC मा नपने साका देिहरु – पादकस्तान, अर्गानस्तान र्
माशल्दभ्स (MAP)
 BIMSTEC का अङ्गहरु – ३
- सशर्िालय (प्रिासशनक अङ्ग)
- र्ाि तथा सर्कार् प्रमुखहरु बैठक (ठु लो शिर्ार् शिमसा गने
अङ्ग)
- शिदेि मन्रीहरुको बैठक (कायाकार्ी अङ्ग)

 सशर्िालय
- स्थान/ शनणाय – बंगलादेि, सन् २०११
- उद्घाटन गने – िेख हशसना, प्र.म. बंगलादेि सन् २०१४
- महासशर्िको कायाकाल – ३ िर्ा
 र्ाि तथा सर्कार् प्रमुखको बैठक
- पशहलो सम्मेलन – थाइल्याण्ड, सन् २००४ िेर् ब. देउिा
सहभागी
- दोस्रो सम्मेलन – भार्त, सन् २००८ प्रर्ण्ड सहभागी
- तेस्रो सम्मेलन – म्यानमार्, सन् २०१४ सुशिल कोइर्ाला
सहभागी
- र्ौथो सम्मेलन – नेपाल, सन् २०१८ अगस्ट ३०-३१
- पाुँर्ौ सम्मेलन – श्रीलंका सन् २०२२ मार्ा ३०
 प्राथशमकताका क्षेरहरु
- १४ बाट ७ िटा मा, सन् २०२२ देखी
- People to People Contact - Nepal
- Trade Investment & Development – Bangladesh
- Environment & Climate Change – Bhutan
- Security & Energy – India
- Agriculture & Food Security – Myanmar
- Science Technology & Innovation – Srilanka
- Connectivity - Thailand
 हाल सम्म ३ िना महासशर्ि
- सुशमथ नाकान्दाला, श्रीलंका
- सशहदुल इस्लाम, बंगलादेि
 संकलक/प्रशिक्षक – प्रिान्त के .सी./ prashantkc.sagar@gmail.com

- तेशञ्जन लेखर्े ल, भुटान

 क्षेरर्ल/िनसं्यामा
- ठु लो – भार्त
- सानो – भुटान
 UNO मा प्रिेि गने
- पशहलो – भार्त
- अशन्तम - बंगलादेि

यहाुँहरुको सर्लताको कामना सशहत

धन्यिाद !!

प्रशिक्षक - Prashant KC