सार्क सम्बन्धी सामान्य जानर्ारी

 सार्क स्थापना हुनुपूर्क १४ र्टा बैठर् बसेर्ा थथए।

 सार्कर्ो स्थापना संयुक्त राष्ट्रसंघर्ो धारा ५२ बमोजिम भएर्ो हो।
 Full Form : South Asian Association for Regional Co-operation
(दक्षिण एससयाली िेत्रीय सहयोग संगठन)
 अर्धारणा :- सन ् १९८० मे २ (बंगलादे शर्ा राष्ट्रपतत जियाहुर रहमान)
 स्थापना :- सन ् १९८५ डिसेम्बर ८ (ढार्ा, बंगलाादे श)
 उपनाम : गररबहरुर्ो संगठन
 संस्थापर् राष्ट्र :- ७ (अफगातनस्तान बाहे र् सबै)
 सार्क बिापत्रमा हस्तािरर्ताक :
क्र.सं. दे श हस्ताक्षरर्ताक है ससयत
१. नेपाल श्री ५ बबरे न्द्र रािा
२. बंगलादे श हुस्सेन महम्मद एसाकद राष्ट्रपतत
३. भारत राजिब गान्द्धी प्रधानमन्द्त्री
४. माजददभ्स मौमुन अब्दल
ु गैयुम राष्ट्रपतत
५. पाकर्स्तान जियाउल हर् राष्ट्रपतत
६. श्रीलंर्ा िुसलयस ररचािक ियबदक ने राष्ट्रपतत
७. भट
ु ान जिग्मे ससग्मे बाङ्चङ
ु नरे श-रािा
 हाल सदस्य :-८ (अफगाननस्तान : २००७ अप्रिल ४ (१३ औँ सम्मेलनर्ो ननर्कय, १४ औँ सम्मेलनबाट
िबेश)
 अफगातनस्तानलाई सदस्य बनाउने प्रस्तार् गने राष्ट्र भारत हो।(नेपालले पतन चीनलाई सदस्य
बनाउन प्रस्तार् गरे र्ो तर असफल)
 हालर्ा सदस्य राष्ट्र:-भाअपाने श्रीमाभुब (नोट: यो सार्क राष्ट्रर्ो संयुक्त राष्ट्रसंघमा प्रबेश गने
क्रम पतन हो)
1. भारत
2. अफगातनस्तान
3. पाकर्स्तान
4. नेपाल
5. श्रीलंर्ा
6. माजददभ्स
7. भट
ु ान
8. बंगलादे श
 सार्कर्ो लोगो बनाउने व्यजक्त नेपालर्ा शैलेन्द्र महिकन हुन ्।
 बिापत्रमा धारा १० बटा धारा रहे र्ा छन ्।(यसैर्ा आधारमा सार्कर्ा कक्रयार्लाप सञ्चालन हुन्द्छन ्।)
धाराहरु (सत्र
ु :- उससरा मस्था िर्ास बबसा)
1. उद्धेश्य : ७
2. ससद्धान्द्त : ३
3. राष्ट्र तथा सरर्ार प्रमुखहरुर्ो बैठर् : ठुलो अंग
4. मन्द्त्रीपररषद : र्ायकर्ारी अंग
5. स्थायी ससमतत
6. प्राबबथधर् ससमतत
7. र्ायक ससमतत
8. सथचर्ालय : प्रशासतनर् अंग
9. बबत्तीय व्यर्स्था
10. सामान्द्य व्यर्स्था।
 अंग :- ५
१. राष्ट्र तथा सरर्ार िमुखर्ो बैठर्
o सार्कर्ो सबैभन्द्दा ठुलो तथा सबोच्च अंग
o यसलाई सशखर सम्मेलन पतन भतनन्द्छ।
o सार्क बिापत्र लागू हुुँदा सशखर सम्मेलन प्रत्येर् बषक बस्ने तर सार्क राष्ट्रले आर्श्यर् ठानेमा १
पटर् भन्द्दा बढी बस्न सक्ने व्यर्स्था,
o हाल सशखर सम्मेलन प्रत्येर् २ बषकमा बस्ने व्यर्स्था (१८ औँ सशखर सम्मेलन पश्चात) र्ा
सदस्य राष्ट्रले आर्श्यर् ठानेर्ो समयमा बस्ने गरी तनधाकरण गरे र्ो
o सशखर सम्मेलन : अंग्रेिी बणाकनक्र ु म अनस ु ार हुने व्यर्स्था रहे र्ो छ।
o मजन्द्त्रपररषदले सलएर्ा तनणकयलाई अजन्द्तम रुप सशखर सम्मेलनले ददन्द्छ।
हाल सम्मर्ा सशखर सम्मेलनहरु : ढाबेर्ा इमार्ो ढानमा र्ोर्ाइ ढानर्ो थथअर्ाइ
क्र.सं. दे श स्थान समनत नेपालबाट सहभागी
१. बंगलादे श ढार्ा १९८५ डिसेम्बर ७-८ रािा बीरे न्द्र
२. भारत बेङ्लोर १९८६ नोभेम्बर १७-१८ रािा बीरे न्द्र
३. नेपाल र्ाठमाण्िौँ १९८७ नोभेम्बर २-४ रािा बीरे न्द्र
४. पाकर्स्तान इस्लामाबाद १९८८ डिसेम्बर २९-३१ रािा बीरे न्द्र
५. माजददभ्स माले १९९० नोभेम्बर २१-२३ प्र.म.र्ृष्ट्ण प्रसाद भट्टराई
६. श्रीलंर्ा र्ोलम्बो १९९१ डिसेम्बर २१ प्र.म.थगरीिाप्रसाद र्ोइराला
७. बंगलादे श ढार्ा १९९३ अप्रप्रल १०-११ प्र.म.थगरीिाप्रसाद र्ोइराला
८. भारत नयाुँ दददली १९९५ मे २-४ प्र.म. मनमोहन अथधर्ारी
९. माजददभ्स माले १९९७ मे १२-१४ प्र.म. लोर्ेन्द्र ब. चन्द्द
 १०. श्रीलंर्ा र्ोलम्बो १९९८ िुलाई २९-३१ प्र.म.थगरीिाप्रसाद र्ोइराला
११. नेपाल र्ाठमाण्िौँ २००२ िनर्री २१-२२ प्र.म. शेरबहादरु दे उर्ा
१२. पाकर्स्तान इस्लामाबाद २००४ िनर्री ४-६ प्र.म. सय
ू क बहादरु थापा
१३. बंगलादे श ढार्ा २००५ नोभेम्बर १२-१३ श्री ५ ज्ञानेन्द्र
१४. भारत नयाुँ दददली २००७ अप्रप्रल ३-४ प्र.म.थगरीिाप्रसाद र्ोइराला
१५. श्रीलंर्ा र्ोलम्बो २००८ अगष्ट्ट १-३ प्र.म.थगरीिाप्रसाद र्ोइराला
१६. भुटान थथम्पु २०१० अप्रप्रल २८-२९ प्र.म. माधर् र्ुमार नेपाल
17. माजददभ्स अड्िु एटल २०११ नोभेम्बर १०-११ प्र.म. बाबुराम भट्टराई
१८. नेपाल र्ाठमाण्िौँ २०१४ नोभेम्बर २६-२७ प्र.म.सुसशल र्ोइराला
१९. पाकर्स्तान इस्लामाबाद २०१६(प्रस्ताप्रर्त) हालसम्म नभएर्ो
सार्क सशखर सम्मेलनमा नेपालबाट सहभागी सरर्ार िमख
ु हरुुः
सुत्र :- बब४ कर् थगथग मलोगी शेसु ज्ञा थगथगमा बासु
(बबरे न्द्र ४ पटर् लगातार, र्ृष्ट्णप्रसाद भट्टराई, थगररिा, थगररिा, मनमोहन अथधर्ारी, लोर्ेन्द्र
बहादरु चन्द्द,थगररिा, शेर बहादरु दे उर्ा, सूयक बहादरु थापा, ज्ञानेन्द्र, थगररिा, थगररिा, माधर् र्ुमार
नेपाल, बाबुराम भट्टराई, सुसशल र्ोइराला।)
 नेपालर्ो तफकबाट सरर्ार प्रमुखर्ो रुपमा सार्क सशखर सम्मेलनमा भाग सलने पदहलो व्यजक्त
(प्र.म.) :-र्ृष्ट्णप्रसाद भट्टराई
 नेपालर्ो तफकबाट सबैभन्द्दा बढी पटर् भाग सलने प्रधानमन्द्त्री :- थगररिा प्रसाद र्ोइराला (५
पटर्)
 सार्क सशखर सम्मेलनमा सबैभन्द्दा बढी(१५ पटर्) भाग सलने व्यजक्त :- माजददभ्सर्ा पूर्क
राष्ट्रपतत मौमुन अब्दल
ु गैयुम हुन ्।
 प्रधानमन्द्त्री भएर पतन सशखर सम्मेलनमा भाग सलन अर्सर नपाउने :- प्रचण्ि, र्े.पी., झलनाथ
 १ ददन मात्र भएर्ो सम्मेलन :- छै टौँ
 रािधानी बादहर बसेर्ो :- दोस्रो र सत्रौँ
 हालसम्म आयोिना नगने :- अफगातनस्तान
 एर्पटर् मात्र आयोिना गने :- भूटान
 २ पटर् आयोिना गने :- पाकर्स्तान
 बाुँर्ी अरु सबै राष्ट्रले ३/३ पटर् (श्रीलंर्ा, बंगलादे श, भारत, नेपाल, माजददभ्स)
 नेपालले आयोिना :- तेस्रो, एघारौँ र अठारौँ
 अफगातनस्तान सार्कमा प्रर्ेश :- चौधौँ
 नारा राख्न थासलएर्ो :- १६ औँ
 SAPTA र्ो अर्धारणा :- ७ औँ
 SAFTA र्ो अर्धारणा :- १० औँ
 सार्कले पयकर्ेिर् सभत्र्याउने तनणकय १३ औं सशखर सम्मेलनले गरे र्ो हो।
 चीनलाई सार्क सदस्यता ददनुपने प्रस्तार् सार्कर्ो १३ औं सशखर सम्मेलनमा नेपालले दयाएर्ो हो।
 सार्कमा पयकर्ेिर्हरूलाई बोदन ददन थासलएर्ो १७ औं सशखर सम्मेलनबाट हो।
१८ औँ सशखर सम्मेलन
o सम्पन्द्न समतत २६-२७ नोभेम्बर २०१४ (२०७१ मंससर १०-११)
o यस सशखर सम्मेलनर्ो नारा -“शाजन्द्त र समद्
ृ थधर्ा लाथग गहन एर्ता”
o ३६ बुुँदे घोषणा पत्र िारी
o सहभागी सदस्य :- ८
o सहभागी पयकर्ेिर् :- ८ (चीन, िापान, अमेररर्ा, म्यानमार, अष्ट्रे सलया, इरान, दक्षिण र्ोररया,
युरोप्रपयन युतनयन) (मौररसस सहभागी भएन)
o अततथथ :- दक्षिण अकिर्ा
o अध्यिता :- नेपालर्ा प्रधानमन्द्त्री सुसशल र्ोइराला
मुख्य मुख्य सम्झौताहरू
o सार्क सशखर सम्मेलन २-२ र्षकमा सम्पन्द्नहुने, आर्श्यर् परे मा सो अगार्ै पतन बस्न सकर्ने
o सार्क मन्द्त्री पररषद् र स्थायी ससमततर्ो बैठर् र्षकर्ो १ पटर् तथा र्ायकक्रम ससमततर्ो बैठर्
र्षकर्ो २ पटर् बस्ने,
o १९ औं सशखर सम्मेलन पाकर्स्तानमा हुने,
o सार्क ऊिाक सम्झौतामा हस्तािर
o सन ् २०३० सम्ममा AIDS र्ो महामारी अन्द्त्य गनकमा िोि,
o र्ायकक्रम ससमततलाई सार्कर्ो चाटक र बिी बनाइने सहमतत
o १५र्षक सभत्र सार्कमा आथथकर् संघ बनाइने
o सन ् २०१६ लाई “सार्क सांस्र्ृततर् सम्पदा र्षक” र्ो रूपमा मनाउने तनणकय,
o साइबर अपराध तनगरानी िेस्र् स्थापना गररने प्रततबद्धता
o सहस्राब्दी प्रर्र्ास लक्ष्य २०१५ पश्चात ददगो प्रर्र्ासर्ा लाथग अन्द्तर सरर्ारी तहबाट पहल गने,
o िल
ु ाई १५ प्रर्श्र् यर्
ु ा सीप ददर्सर्ो रूपमा मनाउने संयक्
ु त राष्ट्र संघर्ो र्दमर्ो स्र्ागत,
o सार्क िेत्रीय र्ायाकलयहरू ११ बाट र्टौती गरी ५ र्टा र्ायम,
o साप्रर्र्र्ो सार्क असभलेख र्ेन्द्र, सार्क मानर्ीय प्रर्र्ास र्ेन्द्र, सार्क सूचना र्ेन्द्र खारे िी तथा
सार्क िलर्ायु प्रर्ज्ञान अनस
ु न्द्धान र्ेन्द्र, सार्क सामदु रर् िेत्र व्यर्स्थापन र्ेन्द्र, सार्क प्रर्ोप
व्यर्स्थापन र्ेन्द्र, सार्क र्न र्ेन्द्रलाई प्रर्लय गरी सार्क र्ातार्रण तथा प्रर्पद व्यर्स्थापन
र्ेन्द्र, भारतमा स्थापना।
o हाल सार्कर्ा प्रिद्यमान रहे र्ा ५ संगठनहरू
 क्र.सं. संगठन स्थान स्थापना बर्क
१. सार्क र्ृप्रष सूचना र्ेन्द्र ढार्ा, बंगलादे श सन ् १९८८
२. सार्क ियरोग तथा एचआईभी एड्स भत्तपुर, नेपाल सन ् १९९२
र्ेन्द्र
३. सार्क र्ातार्रण तथा ऊिाक र्ेन्द्र पाकर्स्तान २००६
४. सार्क साुँस्र्ृततर् र्ेन्द्र श्रीलंर्ा सन ् २००९
5. सार्क प्रर्पद व्यर्स्थापन र्ेन्द्र नयाुँ दददली, २०१६ मा पुनस्थापना
भारत
सम्झने तररर्ा :
o र्ृप्रष राम्रो बंगलादे शमा
o नेपालमा ियरोगी धेरै
o श्रीलंर्ाली सुँस्र्ृततले मनै लोभ्याउने
o पाकर्स्तानमा धेरै उिाक उदपादन हुने
o प्रर्पद धेरै भारतमा हुने।
 १८ औं सार्क सम्मेलनमा भाग सलने सहभागी राष्ट्र तथा सरर्ार प्रमख
ु हरूमध्ये सबैभन्द्दा र्ान्द्छा
भुटानर्ा प्रधानमन्द्त्री तछररङ तोब्गे (४९ र्षक) हुन भने सबैभन्द्दा पार्ा उमेरर्ा नेपालर्ा
प्रधानमन्द्त्री सुसशल र्ोइराला (७५ र्षक) हुन ्।
 हाल सम्मर्ा सार्कर्ा पयकर्ेिर्हरु : (CJ - AMA - MIKE)
चीन, िापान, अमेररर्ा, म्यानमार, अष्ट्रे सलया, मौररसस, इरान, दक्षिण र्ोररया, यरू ोपेली यतू नयन
(राष्ट्र :- ८, अन्द्तराजष्ट्रय संस्था :-१, इयू, समेत :-९)
१८ औँ सार्क सशखर सम्मेलनमा सहभागी राष्ट्र तथा सरर्ार प्रमुखहरु
दे श सहभागी पद
नेपाल ससु शल र्ोइराला प्रधानमन्द्त्री
भारत नरे न्द्र मोदी प्रधानमन्द्त्री
पाकर्स्तान नर्ाफ सररफ प्रधानमन्द्त्री
श्रीलंर्ा मदहन्द्दा रािापािे राष्ट्रपतत
अफगातनस्तान मोहम्मद असरफ घानी राष्ट्रपतत
माजददभ्स यासमन अब्दल
ु गयुम राष्ट्रपतत
बंगलादे श शेख हससना र्ािेद प्रधानमन्द्त्री
भट
ु ान तछररङ् तोग्र्े प्रधानमन्द्त्री
२) मन्द्त्रीपररषद
 र्ायकर्ारी अंग
  सार्कर्ो नीतत तनदे शर् अंग
 परराष्ट्र र्ा प्रर्दे श मन्द्त्रीहरु सहभागी हुने
 बैठर् बषकर्ो १ पटर् र्स्ने (१८ औँ सशखर सम्मेलन पश्चात)
 मजन्द्त्रपररषदमा सलइएर्ा तनणकयहरु अनुमोदनर्ा लाथग सशखर सम्मेलनमा पेश गररन्द्छ।
 यसर्ा र्ायकहरु:
o संगठनर्ो नीतत तनधाकरण
o सहयोगर्ा नयाुँ िेत्रहरुर्ो तनधाकरण
o आर्श्यर् परे र्ो अर्स्थामा संगठन अन्द्तगकत अततररक्त इर्ाई स्थापना
o संगठन अन्द्तगकत हुने सहयोगर्ो प्रगततर्ो पुनरार्लोर्न तथा ससमिा
o संगठनर्ा सामान्द्य दहतर्ा प्रर्षयमा तनणकय।
३) स्थायी ससमतत
 सार्क राष्ट्रर्ा बबदे श सथचर्हरु सहभागी हुने
 बैठर्:-बषकर्ो १ पटर् बस्ने (१८ औँ सम्मेलन पश्चात)
 यस ससमततले आफ्ना प्रततर्ेदनहरु मजन्द्त्रपररषदमा पेश गने
 यसर्ा र्ायकहरु:
o आयोिना र र्ायकक्रमहरुर्ो स्र्ीर्ृतत
o अन्द्तर प्रर्भाथगय प्रर्षयहरुर्ो प्राथसमर्ता तनधाकरण
o सहयोग र्ायकक्रमहरुर्ो समजष्ट्टगत समन्द्र्य र रे खदे ख
o तनददक ष्ट्ट अध्ययनमा आधाररत नयाुँ सहयोगर्ा िेत्रहरुर्ो पदहचान गने।
४) प्राप्रर्थधर् ससमतत
 सदस्य राष्ट्रर्ा प्रतततनधीहरु सहभाथग हुने
 प्राप्रर्थधर् ससमततले आ-आफ्नो िेत्रमा सञ्चालन हुने र्ायकक्रमहरुर्ो र्ायाकन्द्र्यन समन्द्र्य र
रे खदे ख गने
 बैठर् र्जम्तमा बषकर्ो २ पटर् बस्ने
 बाप्रषकर् प्रततर्ेदन स्थायी ससमततलाई बुझाउने
५) सथचर्ालय
 प्रमख
ु प्रशासतनर् अंग
 यसमा १ िना महासथचर्, प्रत्येर् राष्ट्रर्ा तफकबाट १/१ िना तनदे शर्हरु र अन्द्य र्मकचारी
रहने
 सन ् १९८७ िनर्री १६ अथाकत ् २०४३ माघ २ गते नेपालर्ा रािा र्ीरे न्द्रद्र्ारा र्ाठमािौंमा
उद्घाटन भएर्ो।
 सथचर्ालय :-र्ाठमाण्िौँर्ो बत्रदे र्ीमागकमा (सथचर्ालय र्ाठमाण्िौँ राख्ने प्रस्तार् पाकर्स्तानले
भारतमा भएर्ो दोस्रो सम्मेलनले गरे र्ो।)
 प्रमुख:-महासथचर् रहने
 भाषा:- अंग्रेिी
 महासथचर्मा सार्क राष्ट्रबाट अंग्रेिी र्णाकणुक्रम अनुसार पालैपालो हुने व्यर्स्था (दोस्रो
सशखर सम्मेलनले गरे र्ो)
 महासथचर्र्ो र्ायकर्ाल:-३ बषक (९औँ सम्मेलन पश्चात पदहले २ बषक थथयो।)
 तनणकय गदाक सर्कसहमती आर्श्यर् नपने अंग
 माससर् पबत्रर्ा :-Spectrum हो िुन सार्कर्ो आथधर्ाररर् भाषा अंग्रेिी भाषामा प्रर्ाशन
हुन्द्छ।
 हाल सम्मर्ा महासथििहरु
क्र.सं. नाम दे श समनत
१. अब्दल
ु अहसन बंगलादे श १६ िनर्री १९८७-१५ अक्टोबर १९८९
२. र्ान्द्तकर्शोर भागकर् भारत १७ अक्टोबर १९८९-३१ डिसेम्बर १९९१
३. इब्रादहर् हुसेन िार्ी माजददभ्स १ िनर्री १९९२-३१ डिसेम्बर १९९३
४. यादिर्ान्त ससलिाल नेपाल १ जनिरी १९९४-३१ डिसेम्बर १९५५
५. नइम यु हसन पाकर्स्तान १ िनर्री १९९६-३१ डिसेम्बर १९९८
६. तनहाल रोडिगो श्रीलंर्ा १ िनर्री १९९९-१० िनर्री २००२
७. क्यू.एम.ए. रदहम बंगलादे श ११ िनर्री २००२-२८ फेब्रुअरी २००५
८. छे न्द्क्यार् दोची भुटान १ माचक २००५-२९ फेब्रअरी २००८
९. सशलर्ान्द्त शमाक भारत १ माचक २००८-२८ फेब्रुअरी २०११
१०. फनतमाथ थधयना सैयद माल्ददभ्स १ मािक २०११-२४ जनिरी २०१२
११. अहमद ससलम माजददभ्स १२ माचक २०१२-२८ फेब्रअ
ु री २०१४
१२. अजुन
क बहादरु थापा नेपाल १ मािक २०१४-२८ फेब्रुअरी २०१७
१३. अमिद हुसेन बी पाकर्स्तान १ माचक २०१७-१ माचक २०२०
ससयाल
१४. एसला बबरार्ुन श्रीलंर्ा १ माचक २०२०-१ माचक २०२३
 १५. गोलाम सरर्ार बंगलादे श ५ माचक २०२३-हालसम्म।
 सार्कर्ो इततहासमा अर्थध नपुग्दै रािीनामा ददने १ मात्र महासथचर् फथथमाथ थधयना सैयद
(माजददभ्स) र उनी हालसम्म एर्मात्र मदहला महासथचर् पतन हुन ्।
 सार्कर्ो इततहासमा ३ र्षक र्ायकर्ाल खाने पदहलो महासथचर् :- नयम
ु यु हसन
(पाकर्स्तान)
 नेपालबाट हालसम्म भएर्ा महासथचर् :-२ िना
o बाह्रौ:- अिुन
क बहादरु थापा
o चौथो :- यादर्र्ान्द्त ससलर्ाल
 सार्कमा र्म प्रर्र्ससत राष्ट्रहरुमा पने राष्ट्र :-BAN:-(भुटान, अफगातनस्तान, नेपाल)
 सार्कमा मदहला राष्ट्र प्रमुख बन्द्ने राष्ट्र :-BBS नेपालमा (बंगलादे श, भारत, श्रीलंर्ा, नेपाल)
 सबै सार्क मुलुर्मा रािदत
ु ार्ास भएर्ो सार्क राष्ट्र :- भारत
 सार्क राष्ट्रहरु मध्ये चारै तफक चारै तफक समुन्द्रले घेररएर्ा राष्ट्र :- माजददभ्स र श्रीलंर्ा
 सार्क बिापत्रमा हस्तािर गने एर्मात्र प्रधानमन्द्त्री :- भारतर्ा राजिर् गान्द्धी
 आफ्ना नागररर्हरुलाई सबकप्रथम MRP उपलब्ध गराउने पदहलो सार्क राष्ट्र :- माजददभ्स
 मत्ृ युदण्िर्ो सिाय सलने सार्क राष्ट्रहरु :- ७ (नेपाल बाहे र् सबै)
 सर्कप्रथम VAT लागु गने सार्क राष्ट्र :- पाकर्स्तान
 पुरुषद्धारा मदहलार्ो शर् पररिण गनक नपाइने सार्क राष्ट्र :- पाकर्स्तान
 UNO र्ो सदस्य प्राप्त गने पदहलो सार्क राष्ट्र :- भारत, अजन्द्तम:- बंगलादे श
सार्कर्ो खिक व्यिस्थापन
 भारत :- ३०.३२ प्रततशत
 पाकर्स्तान :- २२.५२ प्रततशत
 बनेश्री :- १०.७२ प्रततशत
 अभुमा :- ५ प्रततशत
सार्क राष्ट्रर्ा धमक, मुद्रा र भार्ा
सार्क राष्ट्र धमक मुद्रा भार्ा
नेपाल दहन्द्द ु रुपौयाुँ नेपाली
भारत दहन्द्द ु रुपये दहन्द्दी
अफगातनस्तान इस्लाम अफगानी पास्तु र्ा दारी
पाकर्स्तान इस्लाम रुपी उदक ू
बंगलादे श इस्लाम टाुँर्ा बंगाली
श्रीलंर्ा बौद्ध रुपी ससहांली
भट
ु ान बौँद्ध नेगद
ु रम िोङखा
 माजददभ्स इस्लाम रुकफया ददर्ेही

सार्क राष्ट्रले मान्ने धमक

 भाने :- दहन्द्द ु
 भुश्री :- बौद्ध
 अरु सबै :- इस्लाम
 रुपैँया :- भुनेबटा - (भुटान :- नेगुदरम, बंगलादे श :- टाुँर्ा)
 भार्ा :- मादद भुिो - (माजददभ्स :- ददर्ेही, भुटान :- िोङखा)
 क्षेत्रफलर्ा आधारमा सार्क राष्ट्रर्ो क्रम :- ठुलो-सानो :- (भापाअबने-श्रीभूमा)
 जनसंख्यार्ा आधारमा सार्क राष्ट्रर्ो क्रम :- ठुलो-सानो :- (IPB-ANS-BM)
सार्क राष्ट्रहरुर्ो नेपालसँग दौत्य सम्बन्ध
१) भारत :- १९४७ िुन १३
२) श्रीलंर्ा :- १९५७ िुलाई १
(सम्झने तररर्ा :-१३ बजे जुनेली रातमा ४७ थाल भात बाँड्दा १ जनालाई ५७ ससता परे र्ो थथयो ।
३) पाकर्स्तान :- १९६० माचक २०
४) अफगातनस्तान :- १९६१ िल
ु ाई १
(सम्झने तररर्ा :-६० लाई २० समथिक पर्ाएर्ो, र्ताबाट एर्जना थप्रपएर ६१ भएपनि मुि नै खराब
भयो।
५) बंगलादे श :- १९७२ अप्रप्रल ८
६) माजददभ्स :- १९८० अगष्ट्ट १
(सम्झने तररर्ा :-८ जनार्ो अप्रपलमा ७२ घण्टामा बंगला पुग्दा, ८ नै हहरो(०) बनेर माल खाई
अघाएर(अगष्ट्ट) एर्ै(१) ठाउँ मा सत
ु ेर्ा रै िन।
७) भुटान :- १९८३ िुन ३
(सम्झने तररर्ा :- र अन्त्यमा तीन जना(जन
ु ) लाई सबैले खार्ो भट
ु ु िार्ो पैसा नतरायसी(८३) घर
लाग्यौँ ।
 नेपालसुँगदौत्यसम्बन्द्धर्ायमभएर्ोपदहलोसार्कमूलुर्:- भारत, अजन्द्तम :- भुटान
 सार्क राष्ट्रहरुर्ो संयक्
ु त राष्ट्र संघमा ििेश :- क्रमश- (भाअपाने श्रीमाभब
ु )
 भारत :- १९४५ अक्टोबर ३० - (पैता अ ३०)
 अफगातनस्तान :-१९४६ नोभेम्बर १९ - (छ्या नोउ)
 पाकर्स्तान :- १९४७ सेप्टे म्बर ३० - (सटक सेतत)
 नेपाल :- १९५५ डिसेम्बर १४ - (पडिच पडिच)
 श्रीलंर्ा :- १९५५ डिसेम्बर १४ - (पडिच पडिच)
 माजददभ्स :- १९६५ सेप्टे म्बर २१ - (पैसा सेएर्ा)
  भुटान :- १९७१ सेप्टे म्बर २१ - (एर्हात से एक्र्ासी)
 बंगलादे श :- १९७४ सेप्टे म्बर १७ - (७४ से सत्र सकर्यो)
सार्क बषकहरु :
सन ् १९८९ सार्क लागूपदाथक दव्ु यकसन तथा अबैध र्ारोबार बबरुद्ध बषक
सन ् १९९० सार्क बासलर्ा बषक
सन ् १९९१ सार्क आर्ास बषक
सन ् १९९२ सार्क र्ातार्रण बषक
सन ् १९९३ सार्क अपाङ्ग तथा असहाय बषक
सन ् १९९४ सार्क युर्ा बषक
सन ् १९९५ सार्क गररबी तनर्ारण बषक
सन ् १९९६ सार्क सािरता बषक
सन ् १९९७ सार्क सहभातततामूलर् बषक
सन ् १९९९ सार्क िैप्रर्र् प्रर्प्रर्धता बषक
सन ् २००२/०३ सार्क र्ातार्रण संरिणमा यर्
ु ा सहभाथगता बषक
सन ् २००४ सार्क ियरोग तथा एच.आई.भी. एड्स प्रर्रुद्ध चेतना बषक
सन ् २००६ सार्क पयकटन बषक
सन ् २००७ सार्क हररत दक्षिण एसशया बषक
सन ् २००८ सार्क असल शासन बषक
सन ् २०१० सार्क बालश्रम पूणत
क : तनषेध बषक
सन ् २०१६ सार्क सांस्र्ृततर् सम्पदा बषक
सम्झने तररर्ा :- लागू पदाथकबाट बासलर्ालाई मुजक्त गरर राम्रो बास र र्ातार्रण माफकत अपाङ्ग
यर्
ु ार्ो गररबी तनर्ारणमा सास िै योगदान एि गनक पयकटनलाई हररत, असल र बालश्रम तनषेध
सुँस्र्ृततर्ो प्रर्र्ास गने।
सार्कले मनाएर्ा दशर्हरु
१) १९९०-२००० :- आधारभूत आर्श्यर्ता उपलब्ध गराउने दशर्
२) १९९१-२००० :- सार्क बासलर्ा बषक
सम्झने तररर्ा :- ९० बषकर्ो हुुँदा पतन २००० आधारभूत आर्श्यर्ता पूरा गनक नसर्ेर्ा बासलर्ाले
९१ बषक पुग्दा पतन ती र्ुरार्ो अभार्ै रहयो।
३) २००१-२०१० :- सार्क बालअथधर्ार दशर्
४) २००६-२०१५ :- सार्क गररबी तनर्ारण दशर्
५) २०१०-२०२० :- सार्क अन्द्तर िेबत्रय सम्पदा दशर्
सम्झने तररर्ा :-१ दे खख १० बषकर्ा बालबासलर्ाले अथधर्ार माग्न िाुँदा दे शमा गररबी छ (६)
भन्द्दै १५ चोदट कफताक गरे भने १० दे खख २० बषकर्ो अन्द्तरमा मात्र सम्पर्क गन।ुक
अन्द्य िानर्ारी
 सार्कर्ा सहयोगर्ा िेत्र : १६ र्टा
 सार्कमा बढी सािर - माजददभ्स (९७.७ प्रततशत)
 र्म सािर - अफगातनस्तान (४३.०३ प्रततशत)
 नेपालर्ो सािरता - ७६.२ प्रततशत (पुरुष : ८३.९६ र मदहला : ६९.४ प्रततशत)
 प्रततव्यजक्त आय बढी - माजददभ्स (८९९५ अमेररर्ी िलर)
 र्म भएर्ो - अफगातनस्तान (५१६.७ अमेररर्ी िलर)
 नेपालर्ो - १३९९ अमेररर्ी िलर
 मानर् प्रर्र्ास सूचर्ांर् बढी - श्रीलंर्ा (०.७८२ अंर्)
 र्म भएर्ो - अफगातनस्तान (०.४७८ अंर्)
 नेपालर्ो - ०.६०२ अंर् (१४३ औँ स्थान)