ΡΓΙΘΕΑ Τεύχος 18 Μάρτιος 2024 Τιμή 0,03ευρώ

Ανδρέας Στεργίου Γιώργος Κωτσός

Ομόφωνα πρόεδρος Τέλης Σπάνιας
του Δικτύου «Πίνδος» Οι βουλευτές του Νομού
για δεύτερη θητεία ΣΕΛ.: 4 Καρδίτσας εν δράσει! ΣΕΛ.: 6

Ο ΝΟΜΟΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΚΑΙ Η Δ. ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΟΥΚΗΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΣΥΝ.ΠΕ.
ΒΓΑΙΝΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΔΙΚΗ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ! «Η Τράπεζά μας στήριξε
Στην κυκλοφορία λίγο πριν το την τοπική οικονομία και
κοινωνία όσο καμία
Πάσχα το Νότιο τμήμα του Ε65 άλλη Τράπεζα»

Με αφορμή τη συμπλήρωση 30 ετών

από την ίδρυση της Συνεταιριστικής
Τράπεζας Καρδίτσας, ο Πρόεδρος του
Δ.Σ. Γιώργος Μπούκης, υπογραμμί-
ζει στη συνέντευξή του προς την «Α»
την αυξανόμενη συνεχώς κερδοφορία
της, που πηγαίνει «χέρι-χέρι» με την
εμπιστοσύνη με την οποία την έχουν
Λίγο πριν το Πάσχα και πιθανότατα πριν την μεγάλη εβδομάδα, μεταξύ 23-25 Απριλίου, ένα όνειρο γενεών περιβάλλει όλα τα χρόνια λειτουρ-
στο Νομό Καρδίτσας και σε ολόκληρη τη Δυτική Θεσσαλία γίνεται πραγματικότητα, καθώς παραδίδεται στην γίας του τα δεκάδες χιλιάδες μέλη,
κυκλοφορία το νότιο τμήμα Ξυνιάδα – Λαμία, του «Αυτοκινητόδρομου Κεντρικής Ελλάδος, ιδιαιτέρως γνωστού διαθέτοντας σήμερα μια πραγματικά
εντυπωσιακή ισχύ για περιφερειακή
σε όλους εμάς ως Ε65. ΣΕΛ.: 7
Τράπεζα. ΣΕΛ.: 8-9

ΕΝΕΡΓΕΙΑ Αργιθεάτικος
Από την ΕΥΑΘ και την ΤΕΡΝΑ Αναγκαία πλέον
παλμός στις για όλους η εκτροπή
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ η πρώτη «πράσινη» αποκριάτικες
διμερής σύμβαση για την προμήθεια του Αχελώου…
εκδηλώσεις του ΣΕΛ.: 4
ηλεκτρικού ρεύματος ΣΕΛ.: 10-11
Μουζακίου ΣΕΛ.: 12

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ
ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΗΣ
25ης ΜΑΡΤΙΟΥ
Αρματολοί και
αρματολίκια
στα Άγραφα
ΣΕΛ.: 14-15
 2 ΡΓΙΘΕΑ Ο ΚΌΣΜΟΣ ΜΑΣ… Μάρτιος 2024

Πανδαισία
χρωμάτων από
τα αμπέλια της
Επισκοπής,
το μοβ, το
πράσινο,
το γαλάζιο.
Στο βάθος
το Μουζάκι και
το Μαυρομμάτι
και πίσω,
ακοίμητοι
φρουροί, με
άσπρες ακόμη
κορφές από
το τελευταίο
χιόνι,
τα βουνά μας.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΤΡΟΣ ΖΙΩΓΑΣ

Από τον Βασίλη Μαλισιόβα

Ο εθνικός μας…μπακαλιάρος
συναλλαγή. Έδιναν π.χ. αυγά και τυρί στον
μπακάλη και προμηθεύονταν μπακαλιάρο.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, σε σκοτεινές εποχές
χρησιμοποιήθηκε και ως μέσο εξαγοράς
πολιτικών συνειδήσεων. Ένα-δύο «πετσώ-
ματα» (δηλ. φύλλα) μπακαλιάρου από αδί-
στακτους πολιτικάντηδες ήταν αρκετά για να
εξαγοράσουν πάμφτωχους χωριάτες, που
έδιναν «μονοκούκι» τις ψήφους της οικογέ-
νειάς τους σε αυτόν που τους εξασφάλιζε το
φαγητό μιας-δυο ημερών.
Στις νησιωτικές και παραθαλάσσιες περιοχές
η εξασφάλιση φρέσκου ψαριού είναι αυτονό-
ητη, ενώ για τις ημιορεινές και ορεινές περι-
οχές της χώρας μας, ιδίως κατά τις περασμέ-
νες δεκαετίες, ήταν μια πολυτέλεια (τυχεροί
όσοι ψάρευαν σε λίμνες και ποτάμια… και
βέβαια έπιαναν κάτι για να εξασφαλίσουν το
φαγητό της μέρας).
είναι ένα ψάρι που μπορούσε να το εξασφα-
λίσει το κάθε σπίτι ανά την Ελλάδα, ήταν ένα,
θα μπορούσαμε να πούμε, «δημοκρατικό»
ψάρι! Κάπως έτσι καθιερώθηκε ως εθνικό
φαγητό της 25ης Μαρτίου. Σήμερα, ο μπα-
καλιάρος είναι ένα ακριβό έδεσμα, παρότι
υπάρχουν και φτηνές «απομιμήσεις» του,
έτσι ώστε να καταστεί προσιτός από κατανα-
λωτές με πενιχρά εισοδήματα.
Ο Βασίλης Μαλισιόβας, κλασικός φιλόλογος,
είναι ο συγγραφέας των βιβλίων «Κάτσε να
σου μολογήσω – Ηπειρώτικες ιστορίες από
το παρελθόν που μιλούν στο παρόν» (εκδ.
Αλεξάνδρεια).
ΡΓΙΘΕΑ

Μ
ε κόκαλο ή φιλέτο; Με μπαγιάτικο
ψωμί, με καρύδια ή με πατάτα;
Είναι μερικά από τα διλήμματα
που αντιμετωπίζουν οι νοικοκυρές λίγες στις
δύο «εθνικές γιορτές» του μπακαλιάρου: την
επέτειο της 25ης Μαρτίου και την Κυριακή
των Βαΐων, που σχεδόν επιβάλλουν την
κατανάλωση μπακαλιάρου, συνοδεία σκορ-
δαλιάς.
Η αποξήρανση (ήδη από την εποχή των
Βίκινγκς) αλλά και το πάστωμα του μπακαλιά-
ρου είναι επινόηση των Βορειοευρωπαίων
(Σκανδιναβών και Βρετανών), καθώς και
των Βάσκων, προκειμένου να διατηρήσουν
τις τεράστιες ποσότητες του εν λόγω ψαριού,
αλλά και για να εξασφαλίζουν τροφή για τους
ναυτικούς, στα πολύμηνα ταξίδια τους μέσα
στους άγριους ωκεανούς. Μπορούμε να
φανταστούμε πόσο δύσκολη ήταν η διάπλευ-
ση των αχαρτογράφητων θαλασσών, παλεύ-
οντας μήνες με τα κύματα, με μόνο φαγητό
τον παστό μπακαλιάρο, και βέβαια το πόσιμο
νερό κυριολεκτικά με το σταγονόμετρο.
Θρυλείται ότι η ανακάλυψη του Νέου
Κόσμου, δηλ. της Αμερικής, έγινε από ισπα-
νικά πλοία που έφτασαν μέχρι εκεί… ψαρεύ-
οντας μπακαλιάρους.
Το παστό αυτό ψάρι διαδόθηκε ως κατανα-
λωτικό αγαθό στη χώρα μας κατά την περί-
οδο της Αγγλοκρατίας, μάλιστα οι Εγγλέζοι το
χρησιμοποιούσαν ως «νόμισμα» της αχρή-
ματης οικονομίας (ανταλλακτικό εμπόριο),
καθώς το αντάλλασσαν με σταφίδες, φυσικά
σε περιοχές όπου ανθούσε η παραγωγή
αυτή. Από εκεί, μέσω των εμπορικών δικτύ-
ων, έφτανε και στις υπόλοιπες περιοχές της
ηπειρωτικής Ελλάδας. Σε πολύ απομακρυ-
σμένες περιοχές της Ηπείρου, μάλιστα, όπου
ο μπακαλιάρος ήταν δυσεύρετο αγαθό, τον
χρησιμοποιούσαν για την «είδος με είδος»
ΜΗΝΑΙΑ
«…Ψάρια στο βουνί» ΤΟΠΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
Φυσικά, σύμφωνα και με την παροιμιώδη Χείρωνος 3-5 Αθήνα
φράση «Άσπρα στο πουγκί και ψάρια στο
Τ.Κ. 11635
βουνί», όποιος είχε την οικονομική δυνατό- Σύμβουλος έκδοσης
τητα (άσπρα = ασημένια νομίσματα, συνεκ- Λάμπρος Πολύζος
δοχικά τα χρήματα) μπορούσε να αγοράσει e-mail: lampolyzos@yahoo.gr
τα πάντα, άρα και τα ψάρια, ήταν όμως εκ των
Τηλ. Επικοινωνίας
πραγμάτων αδύνατο να φτάσουν αυθημερόν 2107793851
φρέσκα ψάρια για παράδειγμα στα ορεινά 6976348860
χωριά. Τα μόνα ψάρια που μπορούσαν να
φτάσουν σε δυσπρόσιτες περιοχές ήταν τα Αρχείο Τευχών:
αλίπαστα, κυρίως ο μπακαλιάρος, δευτερευ- Ευθυμίου Κλάδου 2
όντως και η ρέγκα, η οποία όμως είναι πολύ 157 72 Ζωγράφου
μικρότερη σε μέγεθος, και βέβαια δεν μπορεί
ΕΚΤΥΠΩΣΗ
να μαγειρευτεί και να εξασφαλίσει πολλές
ΤΑΣΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Γ.
μερίδες, «να βγάλει πολλά πιάτα». Κ. ΜΠΑΡΛΑΣ & ΣΙΑ Ι.Κ.Ε.
Ο μπακαλιάρος, επειδή δεν είναι ευπαθές Ορφέως 13-19400-Κορωπί
τρόφιμο, μπορεί να μεταφερθεί οπουδήποτε, Τηλ. 2106620734
Μάρτιος 2024 ΑIΧΜΕΣ ΡΓΙΘΕΑ 3

Του Θωμά Λέτσιου

ΕΝΑ «ΚΟΙΝΩΝΙΟΓΡΑΦΗΜΑ» ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΕΤΕΙΟ

Οι χαμένες θυσίες και το κέρδος της ελευθερίας

Φ
τωχή ανθρωπότητα, δεν μπόρεσες ούτε ένα
κεφάλαιο να γράψεις ακόμα από το βιβλίο
Άνθρωπος. Σα σανίδα από θλιβερό ναυάγιο
ταξιδεύει η γηραιά μας ήπειρος.
Και ούτε πρόκειται να γράψει μέχρι τη συντέλεια του
κόσμου, τουλάχιστον όπως ονειρεύτηκαν οι ποιητές τον
Άνθρωπο…
Ο σημερινός πολιτισμός αλλάζει μέρα με τη μέρα, ώρα με
την ώρα, μα εμείς βυθισμένοι στην καθημερινότητα δεν
αντιλαμβανόμαστε τις τεράστιες αλλαγές που συντελούνται.
Όσο για το αν θα ‘πρεπε να αλλάξει ο πολιτισμός που γνωρί-
σαμε, σίγουρα για πέταμα στο ρέμα ήταν. Το ερώτημα είναι
αν ο καινούργιος που έρχεται είναι για πέταμα στον βόθρο.
Το τι μας φέρνει ο θαυμαστός καινούργιος πολιτισμός το
βλέπουμε κάθε μέρα γύρω μας και ό,τι είναι μακριά μας το
βλέπουμε στην τηλεόραση. Αν και δεν πρέπει να εμπιστεύ-
εσαι τίποτα πια με την τεχνολογία που υπάρχει και διαχειρί-
ζονται τα ΜΜΕ και οι δημοσιογράφοι, παρά μόνο ό,τι αγγίζεις
με τα χέρια σου. Αλλά, μήπως είναι καλύτερες οι κάστες
των δικηγόρων ή των γιατρών, ειδικά των απογευματινών,
οι πρωινοί κάπως παλεύονται. Σίγουρο είναι ότι, αν έρθεις
σε επαφή με τους δύο τελευταίους, θα σε βρει κακό στην
τσέπη, ενώ με τους πρώτους στη σκέψη.
Έτσι, λοιπόν, βλέπουμε πόλεμο σήμερα, όπως και από
τη μέρα που ξεκίνησε ο πολιτισμός στη γη, άνθρωποι να
σκοτώνονται, παιδιά με μια ακατανόητη ψυχρότητα, με
πολιτισμένα όπλα, εννοείται, ενώ ο πολιτισμένος άνθρω-
πος παρακολουθεί με μια ακατανόητη απάθεια. Βλέπουμε
ανθρώπους να σκοτώνονται, ενώ ταξιδεύουν με το τρένο, πες ο ένας κόψε το χούι, πες ο άλλος δεν κόβεται, ώσπου να πάρει το όνομά της. Να πούμε για την Υπατία, την Αλεξία
επειδή κάποιοι είχαν οικονομικά οφέλη, πάλι ακατανόητη αγανακτισμένος ο δικαστής του είπε, ρε Καραϊσκάκη, είσαι την Κομνηνή, τη Θεοφανώ, αυτή ήταν και λίγο τσούχτρα ή
απάθεια από τον πολιτισμένο άνθρωπο. Βλέπουμε ανθρώ- πενήντα χρονώ, κόψε το χούι, και αυτός του απαντάει με το να θυμηθούμε τις πιο πρόσφατες, την Μπουμπουλίνα με τη
πους να οδηγούνται στην αυτοκτονία για οικονομικούς γνωστό λεξιλόγιό του, και συ μπαρμπα-Πάνο είσαι ογδόντα Μαντώ Μαυρογένους. Κέρδισαν την ελευθερία με του σπα-
λόγους ή υγείας, πάλι απάθεια, άσε που για διευκόλυνση θα χρονώ, αλλά το χούι να κυνηγάς νεαρές δεν το ‘κοψες. θιού την κόψη την τρομερή, αυτό κατακτάται, δεν είναι δώρο
μετατραπεί σε ευθανασία. Υπάρχουν και στιγμές συγκίνη- Αυτές οι δίκες παρωδία συνεχίζονται μέχρι σήμερα και τα από ΜΚΟ. Αν πάμε στο πάνθεο, θα δούμε την Αθηνά με δόρυ
σης, όμως, όταν εκφωνούνται οι επικήδειοι και με τρεμά- χούια δεν αλλάζουν. Βλέπουμε τα δωδεκάχρονα θύματα να και κουκουβάγια και πόλεμο και σοφία, την Ήρα λίγο με τη
μενη φωνή αναγγέλλεται ότι η θυσία τους δεν πήγε χαμένη κινδυνεύουν με φυλάκιση και η μάνα να μην ξαναδεί το φως ζήλια της, λίγο με την γκρίνια της, κλασική σύζυγος. Τέλος,
αλλά για έναν ανώτερο σκοπό, για ιδανικά. Πέρα από τη του ήλιου, αν δεν ανασκευάσει. Ποια μάνα θα τολμήσει να η Εστία, που θυμίζει τη γιαγιά, όπου κάτω από τη σκέπη της
συγκίνηση, όμως, υπάρχει και η ευθιξία για τον πολιτισμένο κάνει παρόμοια καταγγελία στο μέλλον; Επίσης, βλέπουμε χωρούσαν όλα τα παιδιά της γειτονιάς και με την ποδιά της
άνθρωπο, δεν πα να του κάνεις το μεγαλύτερο κακό, ακόμη τους προαγωγούς και παιδοβιαστές να «φλερτάρουν» με τη σκούπιζε τη μύτη τους, τα δάκρυα, ακόμη και τις πληγές
και τη μάνα να του σκοτώσεις, αρκεί να μην πεις φωναχτά δικαίωση, εποχή δικαιωματισμού βλέπεις, και να συνεχί- τους. Ποιος πατέρας τολμούσε να πάρει παιδί από την αγκα-
αυτό που ψιθυρίζεται. Τόλμησε ο Κουτσούμπας να θίξει τα ζουν να υψώνουν τα εξαπτέρυγα. Φραγγέλιο ή ο Ηρακλής λιά της γιαγιάς, εκεί ακυρωνόταν η πατριαρχία στην πράξη.
σούγκαρ γερόντια και ευθείς αμέσως τα σπουργίτια γίνανε να καθαρίσει την κόπρο του Αυγεία; Αυτά, βέβαια, πριν τη βάλουν στο αναγνωστικό να ανάβει το
αετοί έτοιμοι να τον αρπάξουν. Ο δεξιός έχει και ένα δίκιο, Η Αριστερά αντέδρασε και αυτή, όχι που θα καθόταν, παλιά πούρο της, τώρα μπορεί να έγινε και μπάφος. Με το δίκιο
δεν μπορείς να προσβάλεις τον πολιτισμό που με τόσο μου τέχνη κόσκινο, φθηνή στο αλεύρι και ακριβή στα της όμως και αυτή, εδώ η Σμαράγδα, που είναι και μάνα,
κόπο έχτισε από γέννησης του νεοελληνικού κράτους, δεν πίτουρα. Εδώ ο κόσμος καίγεται και αυτή ψάχνει να βρει αν καπνίζει μαριχουάνα, στο θέατρο πάντα. Έγραφε ο Ελύτης,
μπορείς να προσβάλεις ελαφρά τη καρδία τα σεβάσμια στα λεγόμενα του Κουτσούμπα υποκρύπτεται πατριαρχία. μακρινή μητέρα, ρόδο μου, ρόδο αμάραντο.
και κοινωνικά καταξιωμένα γερόντια. Αυτά, βέβαια, πάντα Βέβαια, υπάρχει και το προηγούμενο της καταψήφισης Πάντως, υπάρχουν και φωνές που ζητάνε να βλέπουμε
υπήρχαν σε αυτόν τον τόπο, από τη μυθολογία ακόμα τα του νομοσχεδίου κορωνίδας για την Αριστερά. Ένα δίκιο το αυτές τις καταστάσεις με ενσυναίσθηση. Μια λέξη που μέχρι
βλέπουμε. Πρώτος και καλύτερος ο Δίας που, όπου έβλεπε ‘χει και αυτή όμως. Δεν έθιξε το γεγονός ότι υπάρχουν και προσφάτως ανήκε στις άγνωστες, σήμερα σε όποιον τη
νεαρή, αμέσως έτρεχε, αν και, απ’ ό,τι φαίνεται, είχε αδυνα- σούγκαρ γριές, που κυνηγάνε νεαρούς, αντί να καθίσουν να χρησιμοποιεί προσδίδει κύρος και αφοπλίζει κάθε επιχεί-
μία στις γαλαζοαίματες και όχι στην πλέμπα. Εξάλλου, ήταν πιούν το τσάι με τον γέροντά τους. Και αυτό όμως δεν είναι ρημα για διαφωνία. Με μια πρόχειρη έρευνα στο ίντερνετ,
και θεός, δεν ήταν ξεμωραμένος γέροντας να φεύγει από τη ξένο για τον πολιτισμό μας, αν ανατρέξουμε πάλι στη μυθο- θα δούμε πως περιγράφεται ως το να μπορεί κάποιος που
μία η μασέλα με τα σάλια και από την άλλη να μην μπορεί να λογία και στον Ησίοδο, θα βρούμε τις γραίες, οι οποίες, παρ’ έχει το χάρισμα να μπαίνει στα παπούτσια του άλλου. Άντε
συμμαζευτεί από το «μέρος». όλο που είχαν ένα μάτι και ένα δόντι όλες μαζί, είχαν αδυ- τώρα να μπεις σε παπούτσια που χορεύουν μέρα νύχτα στον
ναμία στα τεκνά. Έτσι, όταν έφτασε εκεί ο Περσέας, νεαρός ίδιο σκοπό, δεν αλλάζουν και κάλτσες. Στα αγγλικά, πάντως,
και όμορφος, από την ταραχή τους τα χάσανε και αυτά, μέχρι μεταφράζεται empathy και, αν την ξαναμεταφράσεις, γίνεται
Ο ημίθεος Καραϊσκάκης που πρόδωσαν ακόμα και την αδερφή τους. Καθίστε καλά, εμπάθεια. Άντε να βρεις άκρη, δεν τολμάς να ρωτήσεις και
Συνεχίστηκαν και μετά απ’ αυτόν, ως τις μέρες μας. Ένα
θείτσες... Έτσι, βλέπουμε σήμερα στην παραγωγική ηλικία τον δάσκαλο. Ένα δίκιο θα το ‘χει και αυτός να σου πει πως
σχετικά πρόσφατο ιστορικό πρόσωπο τα περιγράφει καλύ-
να κυριαρχεί ο πονοκέφαλος και στα γεράματα η σάρκα να μια χαρά τη δίδαξε τη λέξη, όπως και τη συμπερίληψη στο
τερα, ο Καραϊσκάκης, που θεός μπορεί να μην ήταν, αλλά
είναι πρόθυμη, αλλά να ασθενεί το πνεύμα ή μάλλον να έχει ίδιο μάθημα, αλλά εσύ δεν πρόσεχες. Χίλια δίκια είχε και
ημίθεο τον λες. Στην περιβόητη δίκη που του έκαναν στο
σκαπετίσει από το κεφάλι, λες και υπήρξε ποτέ. ο Γιώργος, όταν μας μίλησε για την διά βίου μάθηση, αλλά
Μεσολόγγι, πρώτος και καλύτερος ο Ιγνάτιος και μεταξύ
ποιος πρόσεχε. Άλλα τόσα δίκια έχουμε και εμείς, με τόσες
άλλων ένας σεβάσμιος γέροντας, καλοκουρεμένος, καλο-
Η Λαΐδα και η Γοργώ σκοτούρες στο κεφάλι και τόσες άχρηστες πληροφορίες, τι
ξυρισμένος, καλοσιδερωμένος και καλοταϊσμένος. Αυτός
Πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν αυτά, πρόβλημα δημιουρ- να πρωτοθυμηθεί κανείς. Μακάρι να υπήρχε ένας τρόπος
λοιπόν ρώταγε επίμονα τον καπετάνιο, γιατί λέει λόγια δεξιά
γείται, όταν δεν υπάρχει η σωστή μίξη. Υπήρξε η Λαΐδα μεν να σβήνονται από τη μνήμη όλα τα άχρηστα και παράλογα,
και αριστερά, λόγια που μάλλον έθιγαν τον Μαυροκορδάτο,
αλλά υπήρξαν και η Γοργώ η Σπαρτιάτισα με την Ασπασία, μάλλον θα ‘μενε tabula rasa.
αν και ποιος θα μπορούσε να πει λόγια καλά γι’ αυτόν; Ο
Καραϊσκάκης απαντούσε ότι αυτό είναι χούι και δεν κόβεται, που για κάποιους ιστορικούς ο χρυσός αιώνας θα έπρεπε Άσχετο... αλλά τα βράδια, τι όμορφα που μυρίζει η γη.
 4 ΡΓΙΘΕΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Μάρτιος 2024

Έρχονται νέες δράσεις

Ομόφωνα ο Ανδρέας Στεργίου επανεξελέγη από το Πράσινο Ταμείο
πρόεδρος του Δικτύου Πίνδος Οι τρέχουσες ανοιχτές προ-
σκλήσεις του Πράσινου
Ταμείου, οι δυνατότητες
εντάξεων νέων προτάσεων,
τα εγκεκριμένα έως τώρα
έργα, καθώς και η προοπτική
της απρόσκοπτης συνέχισης
της ευρύτερης συνεργασί-
ας, μέσα από στοχευμένες
κοινές δράσεις με τα Δίκτυα
«Πίνδος» και «Πόλεων με Λίμνες», συζητήθηκαν στην συνάντηση του
Δημάρχου Αργιθέας Ανδρέα Στεργίου με τον Πρόεδρο του Πράσινου
Ομόφωνη η επανεκλογή του Προεδρείου και του νέου ΔΣ για την περίοδο 2024 -2028 στη γενική συνέλευση του Ταμείου κ. Γιάννη Ανδρουλάκη.
«Δικτύου Δήμων Περιοχής Πίνδου», που συνήλθε στις 15 Μαρτίου στην Πύλη Τρικάλων. Υπενθυμίζεται πως ο Δήμος Αργιθέας έχει ήδη αξιοποιήσει κατά το
Πρόεδρος ο κ. Ανδρέας Στεργίου Δήμαρχος Αργιθέας, με Αντιπρόεδρο τον Δήμαρχο του Δήμου Γεωργίου πρόσφατο παρελθόν πόρους του Πράσινου Ταμείου, ενώ αναμένεται η
Καραϊσκάκη κ. Περικλή Μίγδο, με Γενικό Γραμματέα τον κ. Αλέξανδρο Καρδαμπίκη Δήμαρχο Αγράφων και έγκριση κι επιπρόσθετων παρεμβάσεων σε άλλα σημεία της περιοχής.
Εκτελεστικό Γραμματέα τον Δήμαρχο Πύλης κ. Κωνσταντίνο Μαράβα.

Η ΓΝΩΜΗ ΜΑΣ Έλα παππούλη μου

να σου δείξω…
Συγκράτηση υδάτων στα ορεινά της
Θεσσαλίας με κατασκευή φραγμάτων
προτείνουν οι Ολλανδοί επιστήμονες, για
να αποτρέπονται καταστροφικά πλημμυ-
ρικά φαινόμενα όπως αυτά που βιώσαμε
στο Νομό Καρδίτσας. Χωρίς καμία πρόθε-
ση να αμφισβητήσουμε, η να υποβαθμί-
σουμε την πληρότητα και σημαντικότητα
των προτάσεών τους, ως απλοί πολίτες
μπορούμε να πούμε πως δεν χρειάζονταν
δα ιδιαίτερη φιλοσοφία για να κατανοήσει
κάθε λογικά σκεπτόμενος πως είναι ο
μόνος αποτελεσματικός τρόπος για να μην
«πνίγονται» πόλεις και χωριά στον κάμπο!
Δεκαετίες τώρα οι Καρδιτσιώτες, με τη
συντριπτική πλειονότητα των Θεσσαλικών
φορέων και των αγροτών, φωνάζουν για
την ολοκλήρωση των έργων Αχελώου,
την κατασκευή των φραγμάτων Συκιάς,
Μουζακίου, Πύλης. Οι κυβερνώντες
ωστόσο αρνούνταν να προβούν στα αυτο-
νόητα, ώσπου η «Κλιματική Αλλαγή»,
δηλαδή η παροιμιώδης πολιτική ατολ-
μία και ολιγωρία τους, - για να λέμε τα
πράγματα όπως είναι –, σμπαράλιασε τη
ζωή μας! Μέχρι να καταστρέψουν τον
τόπο ο «Ιανός», ο «Daniel», o «Elias» και
άλλοι όψιμοι μετεωρολογικοί θεοπνίχτες,
είχαν γραφεί από Θεσσαλούς και γενικώς
διάφορους Έλληνες καταξιωμένους επι-
στήμονες πάμπολλα πλήρως εμπεριστα-
τωμένα κείμενα στα ΜΜΕ για την άμεση
αναγκαιότητα των ορεινών φραγμάτων
στην περιφέρειά μας, τόσο για την αντι-
πλημμυρική, όσο και για την περιβαλλο-
ντική προστασία της (αντιμετώπιση του
τεράστιου υδατικού ελλείμματος και της
πρωτοφανούς ταπείνωσης του υδροφό-
ρου ορίζοντα)... Δυστυχώς δεν συγκι-
νούνταν κανένας στην κεντρική εξουσία,
παρά άφηναν το χρόνο να «κυλάει» - ίσως
κρυφά μακαρίζοντας - τους πολέμιους
ιδεοληψίες που με περίεργες προσφυ-
γές στο ΣτΕ, κρατούσαν μακριά από τα
χείλη τους το «πικρό ποτήρι» του υψηλού
πολιτικού και οικονομικού κόστους της
ολοκλήρωσης.
Να όμως που ο χρόνιος πολιτικός «πονο-
κέφαλος» της εκτροπής του Αχελώου
επανήλθε δριμύτερος και με το χαρακτή-
ρα της υποχρεωτικότητας πολύ έντονο
πλέον.
Η εντεταλμένη της Ελληνικής Πολιτείας
ομάδα ξένων επιστημόνων, επανατεκ-
μηρίωσε την πασιφανή από δεκαετίες
ρεαλιστική λύση στο μείζον πρόβλημα…
Αυτήν που όλοι οι ειδικοί στη χώρα υπερ-
τόνιζαν – στου κουφού την πόρτα -, με
κάθε τρόπο στο παρελθόν!
Και τώρα κύριε Πρωθυπουργέ; Οι ξένοι
εντεταλμένοι σας που... γνωρίζουν καλύ-
τερα(?), μίλησαν. Ιδού η Ρόδος λοιπόν! Δεν
έχετε παρά να ακολουθήσετε το δρόμο
που χάραξαν οι αείμνηστοι Νικόλαος
Πλαστήρας και Κων/νος Καραμανλής, ο
οποίος μάλιστα έφτιαξε το Φράγμα με τη
λίμνη Ταυρωπού μέσα σε πέντε χρόνια,
όταν οι εργάτες κουβαλούσαν χώμα, τσι-
μέντο και πέτρες, με τις «γκάζες» στον
ώμο!
Όσο για το πολιτικό μας σύστημα, οι συν-
θήκες επιβάλλουν επιτέλους να ενηλι-
κιωθεί και να ομονοήσει στη κατασκευή
εθνικών έργων που, εκ των ών ουκ άνευ,
εξασφαλίζουν στο λαό μας ασφαλή διαβί-
ωση και στην Ελλάδα τεράστια αναπτυξι-
ακά εχέγγυα.
Φ.Κ.
Ανοίγει η συζήτηση με την Αντιπεριφέρεια
Τρικάλων για τις οδικές συνδέσεις με την Αργιθέα
Μία πρώτη -εξαιρετικά σημαντι-
κή, σύμφωνα με την εκτίμηση
του Δήμου-συνάντηση, με τη νέα
Αντιπεριφερειάρχη Τρικάλων κα.
Χρύσα Ντιντή πραγματοποίησε
προ ολίγων ημερών ο Δήμαρχος
Αργιθέας Ανδρέας Στεργίου,
συνοδευόμενος από τον Πρόεδρο
του Δημοτικού Συμβουλίου Ηλία
Παπαδήμα.
Βασικό αντικείμενο δεν ήταν άλλο
από τους δύο Περιφερειακούς
δρόμους «Γκρόπα – Ανθηρό» και
«Βαλκάνο – Ελληνικά» που συνδέουν την Π.Ε. Τρικάλων με την Αργιθέα.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, υπήρξε πλήρης ενημέρωση για τις έως τώρα ενέργειες και
υπογραμμίστηκε η σπουδαιότητά τους για ολόκληρη την ορεινή περιοχή και για τους μόνιμους
κατοίκους.
Η κα. Ντιντή από την πλευρά της, σημείωσε πως θα βοηθήσει αποφασιστικά προκειμένου να ικα-
νοποιηθούν τα δίκαια αιτήματα και δεσμεύτηκε πως, κατά το προσεχές διάστημα, θα επισκεφθεί η
ίδια τα συγκεκριμένα σημεία για επιτόπια αυτοψία.
Αξίζει να σημειωθεί πως παρούσα στη σύσκεψη ήταν και η Διευθύντρια Τεχνικών Υπηρεσιών της
Π.Ε. Τρικάλων.
Λαϊκή Συσπείρωση: Άσφαλτος τώρα στους
χωματόδρομους προς Ευρυτανία και Γέφυρα Αυλακίου
Την κατάσταση των «άθλιων χωματόδρο- έχουν υποχρέωση να λύνουν έγκαιρα τα προ-
μων»-όπως τους χαρακτηρίζει- που συνδέουν βλήματά τους.
τη δημοτική ενότητα Αχελώου με Ευρυτανία και Η Λαϊκή Συσπείρωση Θεσσαλίας αξιώνει από τη
Γέφυρα Αυλακίου, διεκτραγωδεί σε ανακοίνω- νέα περιφερειακή αρχή και την κυβέρνηση, να
σή της η Λαϊκή Συσπείρωση Θεσσαλίας, τονίζο- προχωρήσουν στην γρήγορη ασφαλτόστρωση
ντας ότι «πλέον δεν «σηκώνει» άλλη αναβολή»: των άθλιων χωματόδρομων που δυσκολεύουν
«Στους κατοίκους της ορεινής Αργιθέας, που την καθημερινή μετακίνησή τους:
τους άφησαν να βασανίζονται με ένα σωρό • Βραγκιανά – Ρόγκια - όρια νομών Καρδίτσας-
προβλήματα επί χρόνια και σε κανέναν άλλο Ευρυτανίας (μήκους 6 χλμ.)
κάτοικο της Θεσσαλίας, οι κυβερνήσεις και η • Αργύρι - Γέφυρα Αυλακίου, όρια νομών
περιφέρεια, δεν χρωστούν καμία χάρη, αλλά Καρδίτσας-Αιτωλοακαρνανίας (μήκους 5 χλμ.)»

ΣΧΟΛΙΟ Το θηρίο της μοναξιάς…

Σοκάρισε το πανελλήνιο η μεταθανάτια
περιπέτεια της σορού της ηλικιωμένης στο
Καταφύλλι. Μια 85χρονη ζούσε απομονω-
μένη σε ένα σπίτι, που μάλλον σε μαντρί
προσιδίαζε, σε περιοχή κοντά στην Μπράβα.
Επί πολλά χρόνια μόνη, ανεβαίνοντας στον
κεντρικό οικισμό του χωριού για τα ανα-
γκαία. Όμως για αρκετές μέρες δεν είχε
δώσει σημεία ζωής, πράγμα που ανησύχη-
σε συγγενείς και γείτονες. Την αναζήτησαν
στο σπίτι της όπου τη βρήκαν νεκρή και το
σώμα της ήταν ακέφαλο.
Το μοιραίο φαίνεται να επήλθε μετά το πρωί
της Τετάρτης 27 Μαρτίου, με την σορό της να
ανακαλύπτεται το απόγευμα της επόμενης
ημέρας.
Το θέαμα, που αντίκρισαν οι άνθρωποι που
την ανακάλυψαν, μπορούσε να αποδοθεί και
σε εγκληματική ενέργεια, ωστόσο ο ιατροδι-
καστής αποφάνθηκε ότι η σορός υπέστη
μεταθανάτια επίθεση από άγριο μεγάλο ζώο.
Είναι ένα σπάνιο περιστατικό, μοναδικό
μάλλον. Όμως έρχεται να υπενθυμίσει κάτι:
ότι στα χωριά μας, από επιλογή ή επειδή
έτσι κατέληξε το πράγμα, ζουν και κάποιοι
άλλοι ηλικιωμένοι μοναχικά και κάπως
μακριά από κεντρικούς οικισμούς.
Και λέμε, μιας που αυτό το φρικτό περιστα-
τικό επαναφέρει το θέμα, μήπως πρέπει
ο Δήμος να συστήσει μια δομή, να βάλει
έναν άνθρωπο να περνάει από τα μοναχικά
σπίτια;
Μάρτιος 2024
ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ
Αντίστροφη μέτρηση για τα έργα
αποκαταστάσεων από τις θεομηνίες
«Έργα προϋπολογισμού 900 εκατ. ευρώ για την αποκατάστα-
ση του οδικού δικτύου και δημόσιων υποδομών στις πλη-
γείσες περιοχές της Θεσσαλίας και της Στερεάς Ελλάδος θα
δημοπρατηθούν μέσα στο καλοκαίρι», είχε ανακοινώσει στην
πρόσφατη περιοδεία του σε πλημμυρόπληκτους Δήμους του
Νομού Καρδίτσας ο Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών
κ. Νίκος Ταχιάος. Είμαστε λοιπόν πολύ κοντά στην έναρξη
των σχετικών προβλεπόμενων διαδικασιών, καθώς σύμ-
φωνα με έγκυρες πληροφορίες μας, εντός των επόμενων
ημερών θα εκδοθεί η προκήρυξη για τις αποκαταστάσεις των
φαινομένων «Daniel» και «Elias».
Στη διαγωνιστική διαδικασία θα συμμετάσχουν όλες οι μεγά-
λες κατασκευαστικές εταιρίες της χώρας μας και κυβερ-
νητική πρόθεση είναι η εκτέλεση των παραπάνω έργων να
διαμοιραστεί σε όσες περισσότερες κατασκευαστικές η κοι-
νοπραξίες εκδηλώσουν ενδιαφέρον, καθώς μιλάμε για ένα
τεράστιο ποσό που ξεπερνάει τα 1,2 δις ευρώ, συμπεριλαμ-
βανομένων και των εκτεταμένων παρεμβάσεων στο σιδηρο-
δρομικό δίκτυο οι οποίες υπολογίζονται στα 450 εκατ. ευρώ.
Με «μοντέλο Ιανού»
Στον σχεδιασμό του Υπουργείου Υποδομών είναι να ακο-
λουθηθεί το μοντέλο εκτέλεσης των αποκαταστάσεων του
«Ιανού», όπου η ανάδοχος εταιρία εκπονούσε τις αναγκαίες
μελέτες και στη συνέχεια προχωρούσε στην υλοποίηση των
προβλεπόμενων έργων. Στην πράξη αποδείχθηκε ότι αυτή
η μέθοδος της μελέτης – κατασκευής, είχε πολύ γρήγορα
αποτελέσματα ακόμη και σε δύσκολες παρεμβάσεις στα
ορεινά. Κυρίαρχος στόχος αποτελεί οι συμβασιοποιήσεις
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΡΓΙΘΕΑ 5
είχε τεθεί στο Υπουργείο μετ’ επιτάσεως από τους Δημάρχους
του Νομού Καρδίτσας εδώ και αρκετό καιρό αφού οι προϋ-
πολογισμοί των Δήμων δεν μπορούσαν να «σηκώσουν» τις
συγκεκριμένες αρκετά κοστοβόρες αποκαταστάσεις.
Στο Ανθηρό ο Ν. Ταχιάος
Ο Υφυπουργός Υποδομών κ. Νίκος Ταχιάος, συνοδευόμενος
από εξειδικευμένο κλιμάκιο στελεχών, επισκέφθηκε την
Αργιθέα το απόγευμα της Τετάρτης 20 Μαρτίου 2024.
Σκοπός της συγκεκριμένης περιοδείας ήταν η οριστικοποί-
ηση των σημείων που πρόκειται να ενταχθούν κεντρικά
στις αποκαταστάσεις των καταστροφών από την κακοκαιρία
Daniel.
Ο Δήμαρχος Αργιθέας Ανδρέας Στεργίου υποδέχθηκε, μαζί
με τους συνεργάτες του, τον Υφυπουργό στο Ανθηρό και
ακολούθησε η ενημέρωση για τις προτεινόμενες αποκατα-
στάσεις, ύστερα από τις καταγραφές που είχαν προηγηθεί όλο
των απαραίτητων νέων έργων να έχουν ολοκληρωθεί τον το προηγούμενο χρονικό διάστημα.
Ενδεικτικά, στον αρχικό σχεδιασμό έχουν ενσωματωθεί πολ-
Ιούνιο ώστε να εγκατασταθούν τα πρώτα εργοτάξια στις αρχές
Ιουλίου και να αρχίσουν οι εργασίες. λές παρεμβάσεις στις ΔΚ Ανθηρού, Αργιθέας, Μεσοβουνίου,
Θερινού, Πετρίλου κ.ά., καθώς και στους κεντρικούς επαρ-
Να σημειώσουμε ότι το Υπουργείο έχει ξεκινήσει συνεργασία
χιακούς δρόμους της Δυτικής και της Ανατολικής Αργιθέας,
με τους Δήμους για να ολοκληρωθούν όσο πιο σύντομα γίνε-
ύστερα από τη διαρκή συνεργασία μεταξύ Υπουργείου,
ται οι καταγραφές όλων των ζημιών και η εν λόγω διαδικασία
βρίσκεται στο τέλος λόγω και των πολύ καλών καιρικών Περιφέρειας και Δήμου.
συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή μας. Θα ακολουθήσουν τις επόμενες εβδομάδες οι οριστικές ανα-
Για πρώτη φορά στα «πακέτα» των τοπικών αποκαταστάσεων κοινώσεις από το Υπουργείο Υποδομών.
περιλαμβάνονται και οι ζημιές που έγιναν από τις θεομηνίες
μέσα στους οικισμούς των Τοπικών Κοινοτήτων. Το αίτημα Φ.Κ.
 6 ΡΓΙΘΕΑ
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΟΙ «ΠΛΗΓΕΣ» ΑΠΟ ΤΙΣ ΘΕΟΜΗΝΙΕΣ ΚΑΙ Η ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΠΛΗΓΕΝΤΩΝ
Οι βουλευτές του Νομού Καρδίτσας εν δράσει!
Δέκα μήνες πέρασαν από τις διπλές εθνικές εκλογές της
21ης Μαΐου & 25ης Ιουνίου 2023 και η «Α» παρουσιά-
ζει τις ενέργειες των εκλεγμένων βουλευτών του Νομού
Καρδίτσας για την προώθηση αλλά και επίλυση αιτημάτων
και προβλημάτων της περιοχής μας τα οποία αφορούν άμεσα
και τους Αργιθέατες.
Όπως είναι γνωστό, οι Κοινοβουλευτικοί μας εκπρόσωποι
είναι τέσσερις στον αριθμό και προέρχονται από το κόμμα
της Νέας Δημοκρατίας, το οποίο είχε επικρατήσει στις τότε
εκλογικές αναμετρήσεις με ποσοστό κοντά στο 41%.
Πρόκειται για τους κ.κ. Κώστα Τσιάρα, Γιώργο Κωτσό,
Ασημίνα Σκόνδρα, Αριστοτέλη Σπάνια (κατά σειρά εκλογής).
Στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας μας παρουσιάζου-
με παρεμβάσεις που έκαναν οι κ.κ. Γ. Κωτσός και Αριστ.
Σπάνιας, αναμένοντας σχετική ενημέρωση και από τους
άλλους δυο Βουλευτές του Νομού μας μετά από επαφές που
είχαμε με τα Πολιτικά Γραφεία τους. Το ενδιαφέρον, όπως
είναι και αναμενόμενο, επικεντρώθηκε στην αντιμετώπιση
των καταστροφικών συνεπειών από τα ακραία καιρικά φαι-
νόμενα «Daniel» και «Εlias».
Να υπογραμμίσουμε ότι στο Δήμο Αργιθέας πολύ μεγάλες
ζημιές έγιναν στο οδικό δίκτυο, στις δημόσιες υποδομές
ύδρευσης, αποχέτευσης, σε σπίτια, επιχειρήσεις, αγροτικές
και κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, αλλά και σε αντιπλημμυ-
ρικά έργα. Κυρίαρχη διεκδίκηση των κατοίκων και των τοπι-
κών φορέων είναι η γρήγορη εκτέλεση των αποκαταστάσε-
ων. Ειδικότερα, βασικές παρεμβάσεις των δυο Βουλευτών
που αφορούν άμεσα η έμμεσα τους κατοίκους της Αργιθέας
έχουν ως εξής:
Οι παρεμβάσεις του Γιώργου Κωτσού
- Συνάντηση με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη
στο Μέγαρο Μαξίμου. Ο βου-
λευτής ανέπτυξε δύο βασικές
προτάσεις του, αρχικά για την
αντιπλημμυρική θωράκιση
της Θεσσαλίας και ιδιαίτερα
της Καρδίτσας, με ένα κοστο-
λογημένο σχέδιο. Εν συνε-
χεία, παρέθεσε προτάσεις
του σχετικά με την προστασία
και ανάπτυξη των δασών. Ο
κ. Κωτσός αναφέρθηκε ιδι-
αίτερα στην αξιοποίηση της
βιομάζας και των δασικών
υπολειμμάτων για την παρα-
γωγή ενέργειας, τονίζοντας τη μεγάλη σημασία της «πράσι-
νης ανάπτυξης» στη Θεσσαλία. Επισήμανε δε το ζήτημα των
αποζημιώσεων των πρόσφατων θεομηνιών και την ανάγκη
αναπτυξιακής ανασυγκρότησης της Θεσσαλίας. Ο βουλευτής
ζήτησε από τον Πρωθυπουργό και περαιτέρω ενίσχυση του
πρωτογενούς τομέα.
- Κοινή ερώτηση με το βουλευτή Ν. Λάρισας κ. Χρ.
Καπετάνο προς τον Υπουργό Παιδείας κ. Κ. Πιερρακάκη,
για κατ’ εξαίρεση μοριοδότηση των μαθητών πλημμυ-
ρόπληκτων περιοχών που θα συμμετάσχουν φέτος στις
Πανελλήνιες Εξετάσεις.
- Ο κ Κωτσός προήδρευσε στην πρώτη συνεδρίαση
της νεοσύστατης υποεπιτροπής ορεινών περιοχών της
Βουλής. Η σύσταση της εν λόγω επιτροπής έρχεται ως συνέ-
χεια της ανακοίνωσης από τον Πρωθυπουργό του Ειδικού
Αναπτυξιακού Προγράμματος των Δήμων Αργιθέας-Λίμνης
Πλαστήρα-Αγράφων ύψους 90.000.000 Ευρώ. Κατατέθηκαν
προστάσεις για την πορεία και τους άξονες δράσης του νέου
Κοινοβουλευτικού οργάνου που καταδεικνύει ότι η ορεινή
Ελλάδα και ειδικά η Δυτική Θεσσαλία μπήκε δυναμικά στο
πλάνο ανάπτυξης της χώρας.
- Συνάντηση με το νέο Διοικητή του ΕΦΚΑ Αλ. Βαρβέρη,
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
για τα ζητήματα, του εξωιδρυματικού επιδόματος παρα-
πληγίας στους κληρονόμους και των εκκρεμών διεθνών
συντάξεων για τους συμπολίτες, που έχουν δουλέψει στο
εξωτερικό.
- Συνάντηση με την Υπουργό Κοινωνικής Συνοχής &
Οικογένειας κ. Σ. Ζαχαράκη, για την άμεση ανταπόκριση
στο αίτημα ένταξης των Δήμων Καρδίτσας – Σοφάδων –
Παλαμά- Μουζακίου στο πρόγραμμα του ΟΠΕΚΑ για δωρεάν
σχολικά γεύματα.
- Αποδοχή προτάσεων από τον Υπουργό Οικονομικών κ.
Κ. Χατζηδάκη, για το νέο φορολογικό σ/ν σχετικά με εξαί-
ρεση από το τεκμαρτό εισόδημα των επιχειρήσεων εκμε-
τάλλευσης περιπτέρων, επιβατηγών αυτοκινήτων δημόσιας
χρήσης και των καφενείων μικρών χωριών.
- Συνάντηση με τον Υφυπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης
κ. Κ. Κυρανάκη, για την παράταση ενός έτους στην ολοκλή-
ρωση του κτηματολογίου.
- Συνάντηση των Βουλευτών Καρδίτσας Γ. Κωτσού,
Τρικάλων Θανάση Λιούτα και Μαγνησίας Χρήστου
Μπουκώρου με τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και
Τροφίμων κ. Λ. Αυγενάκη, για όλα τα ζητήματα του πρωτο-
γενούς τομέα.
- Συνάντηση εργασίας με τον Υφυπουργό Υποδομών κ Ν.
Ταχιάο και την Υφ. Μεταφορών κ. Χρ. Αλεξοπούλου.
Ο βουλευτής ζήτησε:
• Επιτάχυνση των έργων αποκατάστασης των υποδομών
που καταστράφηκαν από την κακοκαιρία Daniel και επέκτα-
σή τους μέσα στους οικισμούς ειδικά των ορεινών χωριών
καθώς οι Δήμοι αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στο υψηλό
κόστος που τις χαρακτηρίζει.
• Δημιουργία ανθεκτικών αντιπλημμυρικών έργων, του
φράγματος Μουζακίου και την ολοκλήρωση των έργων του
Αχελώου.
• Να ενταθούν οι προσπάθειες αποκατάστασης του οδι-
κού δικτύου στις ορεινές περιοχές των Δήμων Καρδίτσας,
Μουζακίου, Σοφάδων, Λίμνης Πλαστήρα και Αργιθέας.
• Επίλυση των προβλημάτων που προέκυψαν στην αγροτι-
κή οδοποιία και ειδικά στην πρόσβαση των αγροκτηνοτροφι-
κών μονάδων στα ορεινά.
- Συνάντηση με τον Πρόεδρο του ΕΛΓΑ Α. Λυκουρέντζο,
για να επιταχυνθούν οι αποζημιώσεις του φυτικού και ζωι-
κού κεφαλαίου που καταστράφηκε από τις θεομηνίες. Για
τη φυτική παραγωγή έχουν υποβληθεί 27.579 δηλώσεις.
Ως προς το ζωικό κεφάλαιο οι δηλώσεις ζημίας ανήλθαν σε
2.363.
- Αναφορές προς Υπουργό Παιδείας κ. Κ. Πιερρακάκη –
Υπουργό Κοινωνικής Συνοχής κ. Σ. Ζαχαράκη – Υπουργό
Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Λ. Αυγενάκη, για λήψη πρόσθετων
μέτρων στήριξης των πλημμυροπαθών και μετεγγραφή
Θεσσαλών φοιτητών που φοιτούν σε άλλα πανεπιστήμια, στα
αντίστοιχα τμήματα της Θεσσαλίας.
- Αναφορά στον Υπουργό Παιδείας κ. Κ. Πιερρακάκη, για
διεύρυνση του Στεγαστικού Επιδόματος σε Θεσσαλούς - φοι-
τητές που επλήγησαν από τον «Ντάνιελ».
Μάρτιος 2024
Οι παρεμβάσεις του Τέλη Σπάνια
- Συνάντηση με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Τον ενημέρωσε για την
κατάσταση που επικρατεί στο
Νομό μετά τις θεομηνίες, την
πορεία των αποζημιώσεων,
τα προβλήματα στέγασης και
αποκατάστασης των κατοικι-
ών. Μίλησε για την ενίσχυση,
αλλά και την οργάνωση της
επαναφοράς του αγροτικο-
κτηνοτροφικου τομέα στην
πρότερη κατάσταση λόγο της
μεγάλης καταστροφής που
έχει υποστεί. Ο πρωθυπουρ-
γός αναφέρθηκε στο φορέα
διαχείρισης υδάτων και τον σημαντικό ρόλο που θα παίξει
στην περιοχή. Ο κ. Σπάνιας δήλωσε πως υπάρχει ανάγκη
σχεδιασμού ενός μακροχρόνιου προγράμματος ανάκαμψης
της περιοχής, όχι μόνο για να λύσει τα προβλήματα από τις
καταστροφικές πλημμύρες, αλλά τόνισε την ανάγκη ενίσχυ-
σης του Νομού σε όλα τα επίπεδα. Όπως είπε, η οικονομική
αναγέννηση της περιοχής, η τόνωση της αυτοπεποίθησης
και του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών, θα επέλθει με
την ενίσχυση και οργάνωση του τουρισμού, αλλά και με
τη δημιουργία Δημόσιων Σχολών, Ανώτατων Ιδρυμάτων
Εκπαίδευσης συναφή με το περιβάλλον.
- Συνάντηση με τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών
κ. Χρ. Σταϊκούρα, για τα έργα αποκατάστασης των ζημιών
από τις καταστροφικές πλημμύρες. Ο σχεδιασμός για την
παράδοση των σχολείων είναι το καλοκαίρι του 2024, ενώ οι
αποκαταστάσεις των οδικών αξόνων και γεφυρών μπορούν
να ολοκληρωθούν το 2025.
- Συνάντηση με τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας
κ. Θ. Σκυλακάκη, για λήψη μέτρων μείωσης του ενεργεια-
κού κόστους στους πολίτες.
- Συνάντηση με Υπουργό Οικονομικών κ. Κ. Χατζηδάκη
και Αν. Υπουργό κ. Ν. Παπαθανάση, για αιτήματα ενίσχυσης
τοπικών φορέων, συλλόγων, πληγέντων αγροτών και κατοί-
κων. Ζήτησε να ληφθούν επιπλέον υποστηρικτικά μέτρα
όπως η επιστρεπτέα προκαταβολή στην πανδημία.
- Επίσκεψη στην κ. Δόμνα Μηχαηλίδου στη διάρκεια
της θητείας της ως Υφυπουργός Παιδείας, για εκπόνηση
σχεδίου αναδιοργάνωσης των εκπαιδευτικών δομών της
περιοχής μας και κατ’ εξαίρεση μετακίνηση πλημμυροπα-
θών εκπαιδευτικών σε θέσεις του Νομού μέχρι να απο-
καταστήσουν τα σπίτια τους. Υπογράμμισε ακόμη τη δεινή
θέση των μαθητών, (ιδιαίτερα της Γ’ Λυκείου), πληγέντων
περιοχών που βιώνουν μια πρωτόγνωρη κατάσταση μετά
τις πλημμύρες και είναι πολύ δύσκολο να συναγωνιστούν τα
παιδιά εκείνα τα οποία ζουν στην κανονικότητα.
- Συναντήσεις με Υπουργό Υγείας κ. Α. Γεωργιάδη,
Αναπληρώτρια Υπουργό Υγείας κ. Ειρ. Αγαπηδάκη,
Υφυπουργό Υγείας κ. Μ. Θεμιστοκλέους, για ενίσχυση με
προσωπικό των δομών υγείας στο νομό μας.
- Επίσκεψη στην Υπουργό Τουρισμού κ. Ελ. Ράπτη για
οργάνωση στοχευμένης, αποκλειστικά για το Ν. Καρδίτσας,
διαφημιστικής καμπάνιας.
- Συνάντηση με τον Υφυπουργό Προστασίας του Πολίτη
κ. Ανδρέα Νικολακόπουλο, για τις αποσπάσεις των αιρετών
αστυνομικών και επαναλειτουργία του Τμήματος Δοκίμων
Αστυφυλάκων Καρδίτσας.
- Συνάντηση με τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας κ. Ν.
Δένδια, για αιτήματα των εκπροσώπων της Πανελλήνιας
Ομοσπονδίας Ενώσεων Στρατιωτικών (ΠΟΜΕΝΣ) και της
Ένωσης Στρατιωτικών Περιφερειακής Ενότητας Καρδίτσας
(ΕΣΠΕΕΚΑ).
Μάρτιος 2024
ΘΕΜΑ ΡΓΙΘΕΑ 7

Ο ΝΟΜΟΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΚΑΙ Η Δ. ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΒΓΑΙΝΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΔΙΚΗ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ!

Στην κυκλοφορία λίγο πριν το Πάσχα

το Νότιο τμήμα του Ε65
Λ
ίγο πριν το Πάσχα και πιθανότατα πριν την μεγάλη
εβδομάδα, μεταξύ 23-25 Απριλίου, ένα όνειρο γενε-
ών στο Νομό Καρδίτσας και σε ολόκληρη τη Δυτική
Θεσσαλία γίνεται πραγματικότητα!
Η οριστική έξοδος από την οδική απομόνωση της πολύπα-
θης περιοχής μας επιτυγχάνεται πλέον μετά από περιπετειώ-
δεις και άκρως χρονοβόρες γραφειοκρατικές – οικονομικές
εμπλοκές και μελετητικές (αλλαγές χαράξεων) διαδικασίες,
καθώς παραδίδεται στην κυκλοφορία το νότιο τμήμα Ξυνιάδα
– Λαμία, του «Αυτοκινητόδρομου Κεντρικής Ελλάδος, ιδιαι-
τέρως γνωστού σε όλους εμάς ως Ε65. Έχει μήκος 32 χιλιο-
μέτρων και κόστος 306 εκατομμυρίων ευρώ. Περιλαμβάνει
7 γέφυρες και 5 ανισόπεδους κόμβους και ημικόμβους στη
σε ποσοστό 98,58% και πλέον απομένουν κάποιες τεχνικές τους, θα κάνουν τη διαδρομή Αθήνα-Καρδίτσα-Τρίκαλα
Λαμία, στην Ε.Ο Λαμίας-Καρπενησίου και στην Ξυνιάδα.
λεπτομέρειες μέχρι το 100%, οι οποίες σχετίζονται βασικά με πολύ πιο σύντομη (σε 3 ώρες) και βέβαια ιδιαίτερα άνετη
Επίσης, περιλαμβάνεται ένας μετωπικός σταθμός διοδίων
τη απαιτούμενη σήμανση στον Αυτοκινητόδρομο. καθώς πλέον δεν θα χρειάζεται ο οδηγός να χρησιμοποιεί το
και ένας Σταθμός Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (ΣΕΑ) στο
Στο βόρειο τμήμα συνολικού μήκους 71 χλμ, που τα έργα δύσκολο οδικό ανάγλυφο με ανηφόρες και πολλές στροφές
Λιανοκλάδι. Στο τμήμα αυτό βρίσκεται και η δίδυμη Σήραγγα
ξεκίνησαν πολύ αργότερα, αυτό έχει φτάσει σε ποσοστό μετά τη Λαμία.
Όθρυος μήκους 3 χλμ..
ολοκλήρωσης 45,74%. Οι εκτιμήσεις είναι ότι η παράδοση Ειδικότερα, το ταξίδι από τη Λαμία έως και την Εγνατία θα
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, θα οργανωθεί ειδική
στην κυκλοφορία θα γίνει κατά πάσα πιθανότητα πριν τα διαρκεί 1 ώρα και 30 λεπτά και το Αθήνα-Καρδίτσα 2,5 ώρες.
εκδήλωση κατά τα επίσημα εγκαίνια, τα οποία ακόμη δεν
Χριστούγεννα του 2026, αν και οι αρχικές προβλέψεις μιλού- Πλέον οι ταξιδιώτες αυτού του Πάσχα προς τη Δυτική
έχει οριστικοποιηθεί που θα γίνουν. Το πιθανότερο σημείο
σαν για τα μέσα του 2025. Και εδώ οι εργασίες εξελίσσονται Θεσσαλία θα βρουν στο δρόμο τους έναν ολοκληρωμένο
είναι έξω από τη Λαμία, στη διασταύρωση του Ε65 με
με γρήγορους ρυθμούς καθώς φέτος ο χειμώνας ήταν πολύ αυτοκινητόδρομο περίπου 125 χιλιομέτρων για να τον δια-
τον ΠΑΘΕ, με τη συμμετοχή φυσικά του Πρωθυπουργού
ήπιος, ίσως και ιδανικός για την εξέλιξη του έργου. Έτσι, νύσουν μέχρι να φτάσουν στα όμορφα γραφικά χωριά της
Κυριάκου Μητσοτάκη και πολλών Υπουργών. Ωστόσο, λόγω
κατέστη εφικτό να ολοκληρωθεί και να παραδοθεί στην περιοχής μας.
των ειδικών συνθηκών που έχουν δημιουργηθεί στη Δ.
κυκλοφορία αυτή τη χρονική περίοδο το τμήμα Τρίκαλα – Όταν ολοκληρωθεί και λειτουργήσει και με το βόρειο τμήμα
Θεσσαλία μετά τις πρωτοφανείς πλημμύρες που την έπλη-
Καλαμπάκα μήκους 25 χλμ από τα συνολικά 71 χλμ. του τελειωμένο ο Ε65, θα έχει πλέον συνολικό μήκος 181
ξαν, δεν αποκλείεται τα εγκαίνια σημειολογικά, να λάβουν
βόρειου Ε65. χιλιομέτρων ξεκινώντας από την περιοχή της Λαμίας και
χώρα στην Ξυνιάδα, στα σύνορα των Νομών Καρδίτσας και
Το Βόρειο τμήμα του Ε65 (Α/Κ Τρικάλων – Α/Κ Εγνατίας, φτάνοντας μέσω Καρδίτσας, Τρικάλων και Καλαμπάκας,
Φθιώτιδας όπου συνδέεται το εν λειτουργία σήμερα οδικό
συμβολή 15 χλμ. δυτικά των Γρεβενών), του οποίου η κατα- στην περιοχή των Γρεβενών, συνδεόμενων με την Εγνατία
τμήμα Τρίκαλα – Ξυνιάδα, με το παραδιδόμενο τμήμα του
σκευή ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2021 έχει προϋπολογισμό Οδό προς Γιάννενα – Ηγουμενίτσα και προς Γρεβενά -
Ε65, Ξυνιάδα – Λαμία.
442,1 εκατ. ευρώ. Θεσσαλονίκη.
Σε ότι αφορά στις κατασκευαστικές παρεμβάσεις στο νότιο
Τα έργα στο τμήμα Λαμία-Ξυνιάδα με την ολοκλήρωση Φ.Κ.
τμήμα, μέχρι στιγμής αυτές έχουν ολοκληρωθεί πλήρως

Ο Δήμαρχος απαντά στους Δημότες

Στην επιστολή του Βάιου Κριπούρη που δημοσιεύτηκε στο είναι όχι μόνο οι χιονοπτώσεις αλλά και οι κατολισθήσεις, σμού στη ΔΕ Αχελώου που αναφέρει ο πολίτης προβλέπεται
προηγούμενο τεύχος της εφημερίδας, απαντά ο Δήμαρχος είναι απαραίτητη η ενίσχυση των διαθέσιμων δυνάμεων, με βάση τις αποφάσεις 13 & 15 /2024, λόγω του έκτακτου
Αργιθέας Ανδρέας Στεργίου. μιας και αυτό που έχει πραγματικά νόημα είναι να αντιμε- Δελτίου Καιρού για την εκδήλωση ακραίων καιρικών φαι-
τωπιστούν γρήγορα και αποτελεσματικά οι επιπτώσεις από νομένων στην περιοχή.
Ο Δήμος Αργιθέας συνεργάζεται με κάθε εργολήπτη που, το έκτακτο φαινόμενο. Με δεδομένο όμως πως, τελικά, δεν χιόνισε στη ΔΕ
αφενός, πληροί της προβλεπόμενες τυπικές προδιαγρα- Σε όλες τις Δημοτικές ενότητες μετέχουν οι εργολήπτες που Αχελώου, από το ποσό αυτό έως τώρα δεν δαπανήθηκε
φές και αφετέρου, είναι διαθέσιμος τη δεδομένη χρονική βρίσκονται με επικαιροποιημένα στοιχεία στη συγκεκριμένη ούτε ένα ευρώ! Οι συγκεκριμένες αποφάσεις λαμβάνονται
περίοδο για την εκτέλεση εργασιών που απαιτούνται. Πολύ κατάσταση, συνεπώς, τόσο ο συγκεκριμένος πολίτης, όσο και δημοσιεύονται στην αρχή συνήθως του έτους, για προ-
περισσότερο, αυτό ισχύει σε έκτακτες περιπτώσεις όπως και όλοι οι ενδιαφερόμενοι, μπορούν να απευθυνθούν ληπτικούς λόγους ετοιμότητας, αποτελεσματικότητας και
είναι οι χιονοπτώσεις που αναφέρθηκαν ως παράδειγμα στα αρμοδίως στην Υπηρεσία και να καταθέσουν τα απαραίτητα χρηστής διοίκησης. Ύστερα από τις υποδείξεις του εκάστοτε
ερωτήματα του πολίτη προς το Δήμαρχο, όπως δημοσιεύθη- δικαιολογητικά ώστε να ενσωματωθούν στη λίστα και να Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας, όταν δηλαδή
καν στην εφημερίδα σας. αξιοποιηθούν στο επόμενο χρονικό διάστημα. μας κοινοποιείται έκτακτο Δελτίο Καιρού, ενεργοποιείται η
Για το σκοπό αυτό, υπάρχει «Κατάσταση ιδιωτικών μηχα- Για την ορεινό και δυσπρόσιτο Δήμο Αργιθέας, είναι πολύ σύμβαση και εκτελούνται κατά περίπτωση οι προβλεπόμε-
νημάτων περιοχής Δήμου Αργιθέας», η οποία είναι μόνιμα ευτυχές το γεγονός πως υπάρχει, ως φαίνεται, τόσο ευρύ νες εργασίες.
ανοιχτή για γνωστοποίηση διαθεσιμότητας, κατάθεση δικαι- ενδιαφέρον συμμετοχής σε έργα ή εργασίες. Με άλλα λόγια, αυτό το ποσό, θα χρησιμοποιηθεί τμηματικά
ολογητικών και επικαιροποίηση προβλεπόμενων προσό- Κριτήριο πάντως «ψηφισάντων ή μη», είναι εντελώς αβάσι- και όχι στο σύνολό του, μόνο αν συντρέξουν οι λόγοι για τους
ντων (ενδεικτικά: είδος και άδειες μηχανημάτων και οχημά- μο και η επίκληση στις «εκλογές» είναι κάπως αντιφατική, οποίους έχουν γίνει οι αναθέσεις.
των, εργοληπτικό, ασφάλεια, διπλώματα κ.ά.). με δεδομένο πως, για παράδειγμα, οι Ευρυτάνες εργολάβοι
Η συμμετοχή δεν γίνεται με βάση την εντοπιότητα, αλλά στους οποίους έγιναν οι εν λόγω αναθέσεις, προφανέστατα, Επιτρέψτε μας, κλείνοντας, να μην γίνει καμία αναφορά από
την επάρκεια και τη διαθεσιμότητα του κάθε υποψήφιου δεν ψηφίζουν στην Αργιθέα. την πλευρά μας, στα ερωτήματα που εμπεριέχουν προσωπι-
εργολήπτη, γι’ αυτό μάλιστα, επί παραδείγματι για το έτος Με μεγάλη χαρά είδαμε, τουλάχιστον, να αναφέρεται ξεκά- κά στοιχεία, καθώς σεβόμαστε απόλυτα τα ευαίσθητα δεδο-
2024 έως τώρα υπάρχουν εργολήπτες όχι μόνο από την θαρα και να αναγνωρίζεται από τον πολίτη πως η διαδικασία μένα όλων των οικογενειών και δεν επιθυμούμε επ’ ουδενί
Ευρυτανία αλλά, τόσο από την πόλη της Καρδίτσας όσο και η οποία ακολουθείται είναι νόμιμη. να γίνει εργαλειοποίηση σε επίπεδο δημόσιου διαλόγου.
από το Βαλκάνο της Πύλης Τρικάλων. Και μια τελευταία αλλά εξαιρετικά σημαντική διευκρίνιση Είμαστε στη διάθεση όλων των πολιτών για κάθε ερώτηση,
Η κατανομή των εργασιών γίνεται ακολούθως, χωρίς απο- προς πληροφόρηση των αναγνωστών σας και προς διάλυση επιπρόσθετη πληροφορία, διευκρίνιση, κριτική, αλλά και
κλεισμούς, σκοπιμότητες ή διαχωρισμούς επιχειρήσεων, κάθε πιθανής προσπάθειας δημιουργίας λαθεμένων εντυ- κατάθεση χρήσιμων ενθαρρυντικών προτάσεων.
αλλά με στόχο να περατωθούν οι απαιτούμενες κατά περί- πώσεων και κάθε ενδεχόμενης σύγχυσης:
πτωση εργασίες. Ειδικά, σε επείγουσες συνθήκες, όπως το ποσό των 16800 ευρώ για τις αναθέσεις έργων αποχιονι- Ανδρέας Β. Στεργίου
 8 ΡΓΙΘΕΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Μάρτιος 2024

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΟΥΚΗΣ-ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΣΥΝ.ΠΕ.

«Η Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας στήριξε την τοπική

οικονομία και κοινωνία όσο καμία άλλη Τράπεζα»
Με αφορμή τη συμπλήρωση 30 ετών από την ίδρυ- στο εξωτερικό. Επιπλέον, άλλα πολύ κρίσιμα στοιχεία για
ση της Συνεταιριστικής Τράπεζας Καρδίτσας (28- τη μεγάλη δυναμική της είναι ότι η Συνεταιριστική Τράπεζα
3-1994), ο Πρόεδρος του Δ.Σ. Γιώργος Μπούκης, Καρδίτσας, μέσα στην κρίση των μνημονίων, αξιολογήθηκε
έδωσε συνέντευξη στην «Α», επισημαίνοντας πως με Β-, όταν τότε το ελληνικό πιστοληπτικό σύστημα είχε
κατρακυλήσει στο επίπεδο «σκουπίδια»! Ενώ, πριν από λίγες
ο συγκεκριμένος «Συνεταιρισμός Περιορισμένης
ημέρες, Ευρωπαϊκός φορέας αξιολόγησης μας ανακοίνωσε
Ευθύνης (ΣΥΝ.Π.Ε.)», όπως είναι η Τράπεζα στη
πως η πιστοληπτική κατάταξή μας βρίσκεται πλέον στα Α-,
νομική μορφή της, παρουσιάζει συνεχώς μεγάλη μια διάκριση που δεν έχει κανένας οργανισμός στην Ελλάδα
κερδοφορία χάρη στην εμπιστοσύνη με την οποία και είμαστε πολύ υπερήφανοι γι’ αυτήν.
τον έχουν περιβάλλει όλα τα χρόνια λειτουργίας του
τα δεκάδες χιλιάδες μέλη. -Ο Ν. Καρδίτσας βίωσε πρωτόγνωρες θεομηνίες ( «Ιανός»,
Όπως τόνισε, σήμερα η ισχύ που διαθέτει είναι πραγ- «Daniel». «Elias») με πρωτοφανείς καταστροφές. Ποια
ματικά εντυπωσιακή για περιφερειακή Τράπεζα, η συμβολή της ΣΥΝ.Π.Ε. στη στήριξη των πληγέντων της
δεδομένου ότι έχει συνάψει και υψηλού επιπέδου περιοχής μας;
συμφωνίες συνεργασίας με διεθνείς οικονομικούς Εμείς, από τη πρώτη στιγμή βγήκαμε μπροστά με άμεσες
ενέργειες. Την επόμενη ημέρα κιόλας του «Ιανού» και του
οργανισμούς. Ενώ, τελευταία αξιολογήθηκε από
«Daniel», για να στηρίξουμε τον κόσμο που πέρναγε πολύ
Ευρωπαϊκό φορέα η πιστοληπτική ικανότητά της με
δύσκολες ώρες, ανακοινώσαμε «πάγωμα» πλειστηριασμών
Α-, βαθμολογία που είναι η καλύτερη στο Ελληνικό και δανειακών υποχρεώσεων για 6 μήνες. Αυτό έγινε πριν
πιστωτικό σύστημα. ανακοινώσει η κυβέρνηση τα γνωστά έκτακτα υποστηρικτικά
μέτρα. Μέλημά μας ήταν να βοηθήσουμε τους πληγέντες,
-Κ. Μπούκη, τι σημαίνει για εσάς η εφετινή επέτειος; όμως πάντα η Τράπεζά μας στηρίζει το Νομό, τους πελά-
Η Τράπεζά μας ιδρύθηκε το 1994 και φέτος συμπληρώνει τες, τα μέλη μας με διάφορα δανειακά προγράμματα και
30 χρόνια ζωής. Από την τότε Διοίκηση του Επιμελητηρίου ρυθμίσεις. Θέσαμε επίσης σε εφαρμογή σχέδιο ενίσχυσης
τα. Δεν είχαμε ποτέ τον μεγαλοιδεατισμό ότι η Τράπεζα είναι
με επικεφαλής τον κ. Τάσο Παλάσκα, συνεπικουρούμενου των πλημμυροπαθών και των περιοχών που επλήγησαν με
μεγάλη και τρανή. Κάνουμε κάθε φορά τα βήματα που μπο-
του επικεφαλής της άλλης διοικητικής ομάδας αείμνηστου
ρούμε, προχωρώντας μπροστά και έχουμε καταφέρει πλέον
Γιώργου Κατσάρα και εμού, κατατέθηκε πρόταση λειτουρ-
γίας τοπικής Τράπεζας. Η ιδέα είχε μεγάλη αποδοχή στην
η Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας να είναι, – μικρή μεν
–, αλλά η ισχυρότερη στην Ελλάδα. Έχει τον υψηλότερο δεί-
Ο ΣΥΝ.Π.Ε. έχει τη
κοινωνία μας, έτσι πραγματοποιήθηκε η πρώτη ιδρυτική
συνέλευση, με 400 άτομα, στον Κινηματογράφο «Γαλαξία».
κτη κεφαλαιακής επάρκειας μεταξύ όλων των τραπεζικών μεγαλύτερη κερδοφορία
Ακολούθως δημιουργήθηκε ο πρώτος πιστωτικός συνεται-
ιδρυμάτων της χώρας. Μέσα στην κρίση γίναμε η πρώτη
Ελληνική Τράπεζα που έγινε μέλος του FEBEA - EUROPEAN και την καλύτερη διεθνή
ρισμός σύμφωνα και με την ισχύουσα νομοθεσία, ο οποίος
είχε σκοπό να συγκεντρώσει τα απαιτούμενα κεφάλαια που
FEDERATION OF ETHICAL AND ALTERNATIVE BANKS
AND FINANCIERS, (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ηθικών και
πιστοληπτική αξιολόγηση (Α-)
ήταν τότε 600 εκατ. δραχμές. Ωστόσο, στη συνέχεια άλλα-
ξε ο νόμος και αυτά έγιναν 900 εκατ.. Υπήρξε σε σύντομο
Εναλλακτικών Τραπεζών). Επίσης, είμαστε μέλος της GABV στην Ελλάδα.
- GLOBAL ALLIANCE FOR BANKING ON VALUE, που είναι
χρόνο και πάλι νέα αλλαγή της σχετικής νομοθεσίας όπου οικονομική βοήθεια και προσφορά ειδών πρώτης ανάγκης.
ένας διεθνής οργανισμός με υψηλό κύρος, στον οποίο συμ-
προβλέπονταν νέα αύξηση των απαιτούμενων κεφαλαίων
μετέχουν πολλά κράτη και έχει ως στόχο την εμπέδωση
στα 1,2 δις δραχμές. Έγινε μεγάλος αγώνας από όλους μας, -Έχετε βγάλει κάποια ειδικά δανειακά προγράμματα στήρι-
ηθικών αξιών στο τραπεζικό σύστημα παγκοσμίως. Από το
πόρτα-πόρτα, για να συγκεντρωθούν τα λεφτά και τελικά όχι ξης των πληγέντων επιχειρηματιών;
2015 είμαστε μέλος του EMN - EUROPEAN MICROFINANCE
μόνο φτάσαμε, αλλά ξεπεράσαμε κιόλας το συγκεκριμένο Ειδικά προγράμματα δεν βγάλαμε διότι επιλέξαμε να εξε-
NETWORK και του MFC - MICROFINANCE CENTER, για
όριο, με αποτέλεσμα το 1998 να υποβάλλουμε αίτηση στην τάζουμε την κάθε περίπτωση ξεχωριστά, όπως κάνουμε
χορήγηση μικροπιστώσεων μέχρι 25.000 ευρώ, σε επιχει-
Τράπεζα της Ελλάδος, ο πιστωτικός συνεταιρισμός να λάβει πάντα. Έχουμε την ευαισθησία να αντιμετωπίσουμε κάθε
ρήσεις στην Ελλάδα. Ήταν μέσα στις πρώτες συμφωνίες
πλέον τραπεζική άδεια και να μετατραπεί σε πιστωτικό ίδρυ- πλημμυροπαθή συμπολίτη μας με γνώμονα την άσχημη
που έγιναν στη χώρα μας εν μέσω οικονομικής κρίσης και
μα. Μας δόθηκε η άδεια και ανοίξαμε το πρώτο κατάστημα κατάσταση στην οποία βρίσκεται και να συμβάλλουμε καθο-
μνημονίων. Έτσι, καταφέραμε να στηρίξουμε πολλές τοπι-
στην κεντρική πλατεία της Καρδίτσας. Η φετινή χρονιά είναι ριστικά στην προσπάθεια που καταβάλλει για την οικονομική
κές επιχειρήσεις εκείνη την περίοδο που υπήρχαν μεγάλα
πολύ σημαντική για όλους εμάς που αγωνιστήκαμε να φτιά- ανάταξή του. Βέβαια, έχουμε σε ισχύ συμφωνία με την
προβλήματα ρευστότητας στην αγορά. Να υπογραμμίσουμε
ξουμε τη Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας. Ετοιμαζόμαστε Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα για χορήγηση εγγυημένων
ότι πριν από δύο χρόνια, η Τράπεζα μας έγινε περιφερειακή
δε, σύντομα να πραγματοποιήσουμε μια εορταστική επετει- δανείων σε επιχειρήσεις της τοπικής αγοράς, η εφαρμογή
επειδή διαθέτει τα κεφάλαια και τους απαραίτητους δείκτες
ακή εκδήλωση. της οποίας εξελίσσεται πολύ καλά. Να τονίσω εδώ ότι μετά
σωστής λειτουργίας και βιωσιμότητας. Πήραμε δηλαδή
άδεια για δραστηριότητα σε όλη τη Θεσσαλία. Όσο για τα μέλη την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και την πανδημία,
-Ποιες κατά τη γνώμη σας είναι οι μεγάλες επιτυχίες της σημειώθηκε μεγάλη αύξηση στα Ευρωπαϊκά επιτόκια από
της, έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια φτάνοντας πια στις
Συνεταιριστικής Τράπεζας κατά τη διάρκεια της πορείας της; την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Οι δανειολήπτες
14500. Πρόκειται για εντυπωσιακό αριθμό καθώς μιλάμε για
Η μεγαλύτερη επιτυχία της είναι ότι όλα αυτά τα χρόνια είναι υποφέρουν από αυτό, εμείς ωστόσο, ως Τράπεζα, αποφασί-
μια τοπική Τράπεζα και το 85% αυτών των μελών είναι γηγε-
ένας κερδοφόρος οργανισμός. Ακόμη και στην περίοδο των σαμε να μην αυξήσουμε τα επιτόκιά μας για να στηρίξουμε
νείς Καρδιτσιώτες. Να πω εδώ ότι η Τράπεζά μας αυξάνει
μνημονίων, η Τράπεζά μας δεν είχε ποτέ πρόβλημα, δεν είχε την τοπική κοινωνία. Δεν αυξήσαμε κανένα επιτόκιο στα
κάθε χρόνο συνεχώς τα μέλη της κατά 1200 - 1500 περίπου,
ποτέ ανάγκη κεφαλαιακής ενίσχυσης. Είχε και έχει πολύ τραπεζικά προϊόντα μας (σταθερό η κυμαινόμενα), όλο αυτό
γεγονός πολύ σημαντικό για μένα που δείχνει το μέγεθος
υψηλό δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας. Τότε που τα πάντα το χρονικό διάστημα των πολύ μεγάλων αυξήσεων. Τα
της επιτυχίας της. Μην ξεχνάμε εξάλλου ότι τα μέλη είναι
κατέρρεαν, δημιουργήθηκαν τέσσερις συστημικές Τράπεζες, επιτόκια που είχαν οι πελάτες μας τα προηγούμενα χρόνια
ουσιαστικά οι ιδιοκτήτες της Τράπεζας, αφού με τα χρήματα
άλλες απορροφήθηκαν, ενώ έκλεισαν 12 συνεταιριστικές παραμένουν ως έχουν και αυτό σημαίνει πραγματική στή-
τους έχουν αγοράσει μερίδες της. Σε εμάς δεν υπάρχουν
Τράπεζες, Η δική μας στάθηκε όρθια στηρίζοντας την τοπική ριξη της τοπικής οικονομίας. Το κάναμε διότι σκεφτήκαμε
μεγαλομέτοχοι που κάνουν κουμάντο, είμαστε Τράπεζα των
οικονομία και κοινωνία όσο καμία άλλη Τράπεζα, αφού η ρευ- πως θα ήταν μεγάλο λάθος να προχωρήσουμε σε αύξηση
πολλών. Πέρυσι τονίζω, μπήκε στην Τράπεζά μας το Βελγικό
στότητά της δεν έπαψε ποτέ να είναι επαρκής. Αυτό βέβαια των δανειακών υποχρεώσεων των πελατών μας σε μια πολύ
FUND INPULSE – HELENOS, ένας ισχυρός οικονομικός
δεν έγινε τυχαία. Υπήρχε συνετή, προσεκτική διαχείριση από δύσκολη περίοδο και στο τέλος αρκετά από τα δάνεια να μην
φορέας, παρακλάδι της Ευρωπαϊκής τράπεζας επενδύσεων,
όλα τα Διοικητικά Συμβούλια, γεγονός που συνεχίζεται μέχρι μπορούν να τα εξυπηρετήσουν δημιουργώντας έτσι μια νέα
με κεφάλαιο 500.000 ευρώ. Το ποσό βέβαια είναι συμβολικό,
σήμερα και γι’ αυτό η Τράπεζα δεν αντιμετωπίζει προβλήμα- γενιά «κόκκινων» δανείων. Η λειτουργία της Τράπεζάς μας,
αλλά καταδεικνύει την εκτίμηση που χαίρει η Τράπεζά μας
Μάρτιος 2024
από την ίδρυσή της έως και σήμερα, έχει έντονο κοινωνι-
κό πρόσημο το οποίο φυσικά θα συνεχίσει να υπάρχει σε
όλες τις αποφάσεις που λαμβάνουν οι εκάστοτε Διοικήσεις
της, αλλά και στις δράσεις που υλοποιεί η θα εκτελέσει στο
μέλλον.
-Ποια είναι τα σχέδια της Διοίκησής σας για το επόμενο
διάστημα;
Έχουμε εκπονήσει ήδη πενταετές στρατηγικό σχέδιο ανάπτυ-
ξης που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση των μελών το
2022. Ως Περιφερειακή Τράπεζα που είμαστε πια, ξεκινήσα-
με την επέκταση με τη λειτουργία ήδη ενός Υποκαταστήματος
στα Φάρσαλα. Επίσης, ανοίγουμε νέο Υποκατάστημα στη
Λάρισα. Αυτό το κατάστημα εκτιμάμε ότι θα είναι έτοιμο να
λειτουργήσει μέχρι αρχές του καλοκαιριού. Σιγά-σιγά σκο-
πεύουμε να επεκταθούμε σε όλο το θεσσαλικό χώρο, προ-
κειμένου η Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας να γίνει μία
πραγματικά Περιφερειακή Τράπεζα. Το στρατηγικό σχέδιό
μας προβλέπει ότι αυτή η επέκταση θα συμβάλλει καθορι-
στικά στην ενδυνάμωση της ανοδικής πορείας της, τόσο σε
επίπεδο κεφαλαίων, όσο και σε επίπεδο κερδών. Εξάλλου,
οι αποδόσεις που απολαμβάνουν τα μέλη μας σε ότι αφορά
στα μερίσματα είναι πολύ μεγάλες, της τάξης του 15%!
Πέρυσι διανεμήθηκε το 5% σε ρευστό και 10% έγινε αύξηση
στις μερίδες. Και αυτή τη χρονιά όμως οι διανομές θα είναι
υψηλές, πολύ πάνω από το προηγούμενο έτος με βάση τα
υπάρχοντα οικονομικά στοιχεία. Επιστρέφουμε στην κοινω-
νία το προϊόν της αξίας που παράγει η Τράπεζά μας, αυτός
είναι άλλωστε και ο ρόλος μιας τοπικής Συνεταιριστικής
Τράπεζας. Τέτοια μεγάλα κέρδη θα μπορούσαν να μείνουν
στα χρηματοκιβώτια της Τράπεζας, αλλά δεν είναι αυτή η
φιλοσοφία μας. Φτάνει μόνο να σας πως ότι στα 30 χρόνια
λειτουργίας της, η ΣΥΝ.Π.Ε. έχει διανείμει μερίσματα άνω
των 10 εκατ. ευρώ. Όποιος συναλλάσσεται μαζί μας θα
πρέπει να γνωρίζει πως ένα μέρος των χρημάτων του θα
τα πάρει ξανά πίσω. Ο Νομός Καρδίτσας είναι πολύ τυχερός
που έχει δικιά του Τράπεζα με την πραγματική έννοια της
λέξης «δικιά του». Γι’ αυτό θα έλεγα σε όλους ότι πρέπει να
την προσέχουμε… σαν τα μάτια μας!
-Πώς σκέφτεστε να αξιοποιήσετε την έκταση του παλιού
μύλου Κολέτσου που αγοράστηκε πρόσφατα από την
Τράπεζα στην Καρδίτσα;
Αποφασίσαμε να προβούμε στην εν λόγω αγορά ώστε να
κατασκευάσουμε ένα δικό μας κτίριο εκ βάθρων. Το συγκε-
κριμένο ακίνητο, πείπου 3,5 στρεμμάτων, μας ενδιέφερε
χρόνια και η υπόθεση της υπαγωγής της κυριότητάς του
στην Τράπεζα ήταν δύσκολη, καθώς ανήκε σε μια τεχνική
εταιρία από το Βόλο. Διαπραγματευτήκαμε όμως και τελικά
η προσπάθειά μας είχε αίσιο αποτέλεσμα, με υπογραφή των
συμβολαίων στο τέλος του 2023, αφού προηγήθηκαν πολε-
οδομικές και νομικές τακτοποιήσεις. Το πώς θα αξιοποιηθεί
αυτό το ακίνητο είναι ένα μεγάλο θέμα, για το οποίο ακόμη
δεν έχουμε λάβει οριστικές αποφάσεις στη Διοίκηση. Εκεί
πάντως θα κατασκευαστεί σίγουρα ένα σύγχρονο κτίριο
όπου θα λειτουργούν στο ισόγειο τραπεζικό κατάστημα και
πάνω από αυτό οι διοικητικές υπηρεσίες του πιστωτικού
ιδρύματος. Σε ότι αφορά στην εκμετάλλευση του υπολοί-
που οικοπέδου, περίπου 3 στρεμμάτων, υπάρχουν πολλές
σκέψεις. Αυτό το ακίνητο θα πρέπει να φέρει έσοδα στην
Τράπεζα διότι δαπάνησε ένα μεγάλο ποσό για την αγορά του,
αλλά και να συνδυαστεί με την τοπική ανάπτυξη δεδομένου
ότι βρίσκεται στην είσοδο της Καρδίτσας, δίπλα στο νέο
Δημαρχείο και στο μοναδικό πάρκο «Παυσίλυπο».
-Είστε ιδρυτικό στέλεχος και Πρόεδρος της ΣΥΝ.Π.Ε. μα και
επιτυχημένος επιχειρηματίας χρόνια στην περιοχή μας, με
έντονη δραστηριότητα και στα κοινά της. Πως πιστεύετε ότι
μπορεί να βγει ο τόπος μας από το σημερινό οικονομικό και
αναπτυξιακό τέλμα;
Είναι γνωστό σε όλους ότι ο Νομός Καρδίτσας βρίσκεται στις
τελευταίες θέσεις (αν όχι στην τελευταία), από πλευράς ανά-
πτυξης στη χώρα μας. Κύρια ενασχόληση των κατοίκων του
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
είναι ο πρωτογενής τομέας και σε πολύ μικρότερα ποσοστά,
το εμπόριο και ο τουρισμός. Είμαστε αναμφισβήτητα ένας
φτωχός Νομός που τα τελευταία χρόνια, με τις τεράστιες
καταστροφές που υπέστη από τις πλημμύρες, εκπέμπει
πλέον αγωνιώδες σήμα κινδύνου για το μέλλον του. Άποψή
μου είναι πως το πρώτο που πρέπει να γίνει είναι μία εξει-
Τα μέλη μας έφτασαν
στα 14500 και κάθε χρόνο
αυξάνεται εντυπωσιακά
ο αριθμός τους μαζί με
τα διανεμόμενα μερίσματα
δικευμένη ομάδα επιστημόνων να αναλάβει να μελετήσει
την οικονομία της περιοχής και να κάνει προτάσεις για την
ανάπτυξή της. Να μας δείξει το δρόμο προς ποια κατεύθυνση
να στρέψουμε τις προσπάθειές μας σε πολιτικό, οικονομικό
και κοινωνικό επίπεδο. Χρειαζόμαστε άμεσα ένα business
plan (στρατηγικό σχέδιο) για τη γεωργία, τη βιοτεχνία, τη
βιομηχανία, το εμπόριο, τον τουρισμό, να καταδείξει που θα
πρέπει να στηριχτούμε και τι να αναπτύξουμε για να βγούμε
από το τέλμα. Όλοι έχουμε φυσικά τις απόψεις μας, μα κανέ-
νας μας δεν είναι ειδικός για να πει ακριβώς τι χρειάζεται ο
τόπος για να ορθοποδήσει και να αναπτυχθεί. Μια εξειδικευ-
μένη μελέτη όμως μπορεί να μας διαφωτίσει όλους και εμάς
βέβαια ως Τράπεζα για να κατευθύνουμε τα κεφάλαιά μας.
Ο Νομός Καρδίτσας διαθέτει αρκετά συγκριτικά πλεονεκτή-
ματα για να αξιοποιήσουμε όπως είναι η γεωργία, η κτηνο-
τροφία, οι βιοτεχνίες, ο τουρισμός, ο πολιτισμός, αλλά πρέπει
να υπάρξει ένα συγκεκριμένο σχέδιο για να δούμε όλοι οι
φορείς τι θα κάνουμε. Πριν από μερικά χρόνια, ως Πρόεδρος
της ΣΥΝ.Π.Ε., είχα οργανώσει μια σύσκεψη τοπικών φορέων
στο Επιμελητήριο με αυτόν τον σκοπό. Πρότασή μου και τότε
ήταν να εκπονηθεί ένα τέτοιο σχέδιο από την Αναπτυξιακή
Καρδίτσας (ΑΝ.ΚΑ.), ωστόσο δεν υπήρξε δυστυχώς κάποια
ουσιαστική εξέλιξη. Κάτι σχετικό πήγε να γίνει και μετά τις
καταστροφές του «Ιανού», αλλά νεότερο ουδέν. Η άποψή
μου είναι ότι όλοι οι φορείς θα πρέπει να συνεννοηθούμε
προς αυτή την κατεύθυνση, διότι με σπασμωδικές κινήσεις
και παρεμβάσεις δεν μπορεί να έλθει η ανάπτυξη που όλοι
θέλουμε και προσδοκούμε.
-Ως Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Συνεταιριστικών
Τραπεζών, πώς εκτιμάτε το ρόλο τους στην Εθνική οικονο-
μία. Έχουν μέλλον;
Κάποτε οι Συνεταιριστικές Τράπεζες ήταν 16 στην Ελλάδα.
Σήμερα, μετά από συγχωνεύσεις και απορροφήσεις έχουν
μείνει τέσσερις συνολικά, δυο στη Θεσσαλία (Καρδίτσας και
Θεσσαλίας), μια με έδρα στα Χανιά της Κρήτης που έχει υπο-
καταστήματα στην Αθήνα και μια στα Γιάννενα της Ηπείρου,
οι οποίες λειτουργούν ως περιφερειακές. Ο κλάδος των
Συνεταιριστικών Τραπεζών παλαιότερα καταλάμβανε το 1%
του Εθνικού τραπεζικού συστήματος. Ήταν μικρό το ποσο-
στό, διότι τα εν λόγω πιστωτικά ιδρύματα δεν μπόρεσαν ποτέ
ΡΓΙΘΕΑ 9
να επεκταθούν στα μεγάλα αστικά κέντρα και κυρίως στην
Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη όπου η οικονομική δραστη-
ριότητα είναι η μεγαλύτερη στη χώρα. Σε αντίθεση βέβαια
με την Ευρώπη όπου το Συνεταιριστικό τραπεζικό σύστημα
καταλαμβάνει πάνω από το 40% της αγοράς. Σήμερα υπάρ-
χουν Συνεταιριστικές τράπεζες κολοσσοί σε Ευρωπαϊκές
χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, η Γαλλία κ.α.. Στη
χώρα μας ο θεσμός δεν «περπάτησε» ιδιαίτερα για διάφο-
ρους λόγους, επειδή ίσως ο κόσμος αντιμετώπιζε και αντι-
μετωπίζει οικονομικές δυσκολίες, επειδή τα πρόσωπα που
ηγήθηκαν κατά καιρούς δεν ενέπνεαν μεγάλη εμπιστοσύνη,
η απλά διότι οι Έλληνες δεν έχουμε στο dna μας ιδιαίτερα
δυνατή την έννοια του συνεταιρίζεσται. Στην Κύπρο, κατά
το παρελθόν, λειτούργησαν περίπου 400 Συνεταιριστικές
Τράπεζες αφού κάθε επαγγελματικός φορέας εκεί είχε
την Τράπεζά του, αλλά στην κρίση αυτές συρρικνώθηκαν
σε μια Συνεταιριστική Τράπεζα. Να τονίσω εδώ πως μέσα
στην κρίση, όπου υπήρχαν Συνεταιριστικές Τράπεζες, αυτές
ήταν που στήριξαν τις τοπικές κοινωνίες δεδομένου ότι οι
μεγάλες Τράπεζες είχαν κλείσει τότε τις πόρτες. Κι’ όμως,
ο θεσμός των Συνεταιριστικών Τραπεζών δεν ευδοκίμησε
στην Ελλάδα παρά τον πολύ σημαντικό υποστηρικτικό ρόλο
που είχαν σε μια δύσκολη περίοδο για την Ελληνική οικονο-
μία. Στο ερώτημα εάν έχουν μέλλον οι Συνεταιριστικές τρά-
πεζες, δεν μπορώ να απαντήσω ξεκάθαρα. Το όλο εγχείρημα
είναι πολύ δύσκολο, καθώς η διαδικασία ίδρυσης και αδειο-
δότησης είναι επίπονη. Παράλληλα, όπως είπα, δεν είναι και
το πιο εύκολο πράγμα οι τοπικές κοινωνίες στη χώρα μας
να μπουν στη λογική του συνεταιρισμού όταν αυτός αφορά
μάλιστα τη δημιουργία πιστωτικού οργανισμού όπου οι
συμμετέχοντες επενδύουν τα χρήματά τους. Πάντως και οι
τέσσερις Τράπεζες που λειτουργούν σήμερα στην Ελλάδα
είναι πολύ ισχυρές, δεν αντιμετωπίζουν κανένα πρόβλημα.
Μακάρι ο αριθμός τους να αυξηθεί, εδώ είμαστε να βοηθή-
σουμε όπου χρειαστεί με την πολύ σημαντική τεχνογνωσία
και εμπειρία που έχουμε αποκομίσει όλα αυτά τα χρόνια.
-Ποιο είναι το μήνυμα που στέλνετε στις τοπικές κοινωνίες,
στους αγρότες, στους επιχειρηματίες του Ν. Καρδίτσας; Οι
αναπτυξιακοί στόχοι του Νομού μας χρειάζονται τη συνερ-
γασία όλων για να επιτευχθούν;
Το συνεταιρίζεσται είναι το κύτταρο μιας οικονομίας.
Πιστεύω ότι μια οικονομία για να είναι υγιής θα πρέπει σε
αυτή να πρωταγωνιστούν το συνεταιρίζεστε και η κοινωνι-
κή οικονομία. Χρειαζόμαστε τη συνεργασία σε όλους τους
τομείς, όχι μόνο στον τραπεζικό για να πάμε μπροστά. Για
παράδειγμα, στον πρωτογενή τομέα είναι απολύτως ανα-
γκαίο να δημιουργηθούν δυναμικοί συνεταιρισμοί όπου οι
αγρότες, οι κτηνοτρόφοι, θα διαχειρίζονται οι ίδιοι την παρα-
γωγή τους, θα επιτυγχάνουν καλύτερες τιμές για τα προϊόντα
τους χωρίς μεσάζοντες και θα λαμβάνουν γενναίες χρημα-
τοδοτήσεις από το κράτος και την Ευρωπαϊκή Ένωση προς
ισχυροποίηση και ανάπτυξη του συνεργατικού εγχειρήματός
τους. Η ισχύς εν τη ενώσει λέγανε οι πρόγονοί μας και έχουν
απόλυτο δίκιο. Ας το εφαρμόσουμε και είμαι βέβαιος ότι
γρήγορα θα έρθουν καλύτερες μέρες για τον τόπο.
Φ.Κ.
 10 ΡΓΙΘΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Μάρτιος 2024

ΕΩΣ 100 GWH ΕΤΗΣΙΩΣ ΑΠΟ ΑΙΟΛΙΚΑ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΠΑΡΚΑ

Από την ΕΥΑΘ και την ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ

το πρώτο «πράσινο» PPA εταιρείας του Δημοσίου
Η
πρώτη «πράσινη» διμερής σύμβαση για την
προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος (PPA) με
εταιρεία του δημόσιου τομέα υπογράφηκε
πριν λίγες μέρες στο Ίδρυμα Ευγενίδου, στην
Αθήνα, ανάμεσα στην ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε.
και την ΕΥΑΘ Α.Ε. Τη σύμβαση υπέγραψαν από πλευράς
ΕΥΑΘ ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Άνθιμος
Αμανατίδης, κι από την ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ο Μιχάλης
Βερροιόπουλος, γενικός διευθυντής Ανάπτυξης της
εταιρείας.

Με στόχο τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος,

αλλά και του ενεργειακού κόστους της, η ΕΥΑΘ Α.Ε.
γίνεται έτσι η πρώτη εταιρεία του δημόσιου και ευρύτερου
δημόσιου τομέα που συνάπτει τέτοια σύμβαση βάσει του
ν. 4412/2016, σε συνέχεια του σχετικού διαγωνισμού
που είχε προκηρύξει [«Προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος
μέσω διμερών συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας
με χρηματικό διακανονισμό (Financial/Virtual Corporate
Power Purchase Agreement - PPA) και μεταβίβαση
πιστοποιητικών»]. Στο πλαίσιο της σύμβασης η ΕΥΑΘ, θα
προμηθεύεται από την ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, θυγατρική
του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ηλεκτρική ενέργεια έως και 100
GWh ετησίως, για χρονική διάρκεια 8 ετών με δικαίωμα
προαίρεσης 4 επιπλέον ετών. Η ενέργεια αυτή θα
προέρχεται τόσο από αιολικούς όσο κι από φωτοβολταϊκούς
σταθμούς. Συγκεκριμένα, η ΕΥΑΘ θα προμηθεύεται από
την ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ με μέση τιμή κάτω των 80 €/
MWh, 75 GWh από αιολικό πάρκο που είναι ήδη σε
λειτουργία και 25 GWh από φωτοβολταϊκό σταθμό που ΑΠΘ, Άγις Παπαδόπουλος, κάνοντας και μια σύντομη όλο και πιο εμφανή. Πέρα από τον καθοριστικό ρόλο των
είναι υπό κατασκευή. Πέραν της μείωσης του ενεργειακού αναφορά στην αντίστοιχη αγορά της Ευρώπης: «Η μείωση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην καταπολέμηση της
κόστους για την εταιρεία, πρόσθετο όφελος θα προκύψει του ενεργειακού κόστους κατέστη επιτακτική λόγω της κλιματικής κρίσης, η φθηνή και αξιόπιστη πράσινη ενέργεια
κι από τη μεταβίβαση των Εγγυήσεων Προέλευσης (Green δραματικής αύξησης των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, γίνεται κάθε μέρα και περισσότερο συνειδητή επιλογή
Certificates) για την «πράσινη» αυτή ενέργεια στην ΕΥΑΘ. εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης και της αστάθειας στις για τη βιομηχανία, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
διεθνείς αγορές. Ταυτόχρονα, η σύμβαση αυτή αποτελεί Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς που η ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ,
Σημαντικό βήμα σημαντικό βήμα για την υλοποίηση των στόχων βιώσιμης πρωτοπόρος στις ΑΠΕ για περισσότερες από 2 δεκαετίες
ανάπτυξης της εταιρείας». είναι σε θέση να προσφέρει ολοκληρωμένες λύσεις για
Τις κυριότερες μορφές PPAs και τις διαφορές τους (σε τιμή, το ενεργειακό κόστος, με αμοιβαία επωφελή τρόπο,
διάρκεια, όγκο και είδος προμήθειας ενέργειας μεταξύ «Τα αδιαμφισβήτητα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της όπως η σημερινή διμερής σύμβαση.» δήλωσε ο γενικός
παραγωγού και καταναλωτή) παρουσίασε ο πρόεδρος εγχώριας παραγόμενης καθαρής ενέργειας έναντι όλων διευθυντής ανάπτυξης της ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, Μιχάλης
της ΕΥΑΘ και καθηγητής Ενεργειακών Συστημάτων στο των άλλων διαθέσιμων εισαγόμενων επιλογών, γίνονται Βερροιόπουλος.
Μάρτιος 2024
ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΡΓΙΘΕΑ 11

Το νομικό πλαίσιο (ν. 4412/2016) και τις ιδιαιτερότητες που

είχε η περίπτωση της ΕΥΑΘ ανέπτυξε ο αντιπρόεδρος της
εταιρείας, Γρηγόρης Πενέλης: «Η φύση της προμήθειας
(η άυλη ενέργεια και η εικονική φύση της παροχής)
απασχόλησε ιδιαίτερα το Ελεγκτικό Συνέδριο. Η έγκριση
του διαγωνισμού από την Ολομέλεια αποτελεί οδικό χάρτη
για τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, έναν δρόμο που άνοιξε
πρώτη η ΕΥΑΘ».

Άνω του 50% το

οικονομικό όφελος και
μείωση ανθρακικού
αποτυπώματος σε σύντομο
χρονικό διάστημα
Στο σημαντικό οικονομικό πλεονέκτημα που θα αποφέρει
η σύμβαση στην ΕΥΑΘ, αλλά και στον περιορισμό του
περιβαλλοντικού της αποτυπώματος αναφέρθηκε ο
ανάπτυξης που εφαρμόζει η ΕΥΑΘ Α.Ε., είναι επιτακτική Αθηνών», συμπλήρωσε ο κ. Αμανατίδης.
διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Άνθιμος Αμανατίδης:
η ανάγκη μείωσης του ανθρακικού μας αποτυπώματος.
«Για τη βέλτιστη κάλυψη -από οικονομική και τεχνική Οι συμβάσεις με χρηματικό διακανονισμό (financial PPA)
Υποκαθιστώντας τη συμβατικά παραγόμενη ηλεκτρική
άποψη- των ενεργειακών αναγκών της ΕΥΑΘ, η παραγόμενη είναι χρηματοοικονομικές συμβάσεις, σύμφωνα με τις
ενέργεια με την ενέργεια που παράγεται από ΑΠΕ, κάνουμε
ενέργεια θα προέρχεται τόσο από αιολικούς όσο κι από οποίες καταβάλλεται μια σταθερή τιμή για κάθε παραγόμενη
ένα αποφασιστικό βήμα στη μείωση του ανθρακικού μας
φωτοβολταϊκούς σταθμούς. Το εκτιμώμενο όφελος σήμερα μονάδα ενέργειας σε μηνιαία βάση, στη συνέχεια
αποτυπώματος κατά πάνω από 50% σε πολύ σύντομο
υπολογίζεται με μέσες τιμές τουλάχιστον στα 2,4 εκατ. υπολογίζεται η διαφορά μεταξύ της χονδρεμπορικής τιμής
χρονικό διάστημα. Αυτό αναμένεται ότι θα έχει σημαντική
ευρώ, ενώ με την προσθήκη του φ/β πάρκου σε δύο αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και της τιμής του PPA, οπότε
θετική επίπτωση και στην αποτίμηση της εταιρείας, καθώς
χρόνια, το όφελος θα ανέλθει τουλάχιστον σε 3,4 εκατ. και ανάλογα εκκαθαρίζεται η διαφορά.
είμαστε εισηγμένοι και στον Δείκτη ESG του Χρηματιστηρίου
ευρώ». «Παράλληλα, στο πλαίσιο της πολιτικής βιώσιμης

Μεζεδοπωλείο
Θεσσ’ αλλιώτικο

Νικολούδη 4, Αθήνα
Τηλ.: 21 0692 3061
12 ΡΓΙΘΕΑ
Κέφι και παράδοση έσμιξαν στο αποκριάτικο διήμερο
του Συλλόγου Αργιθεατών Μουζακίου
«Double score» από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αργιθεατών
Μουζακίου στις εφετινές αποκριάτικες εκδηλώσεις!
Κοσμοσυρροή στον ετήσιο χορό που έγινε την Κυριακή της
Αποκριάς στο «Mouzaki Palace» με γλέντι μέχρι πρωίας,
γεμάτη και η πλατεία Αργιθεατών την επόμενη μέρα, για τα
κούλουμα της Καθαράς Δευτέρας.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με παραδοσιακούς χορούς από τα
χορευτικά τμήματα του Συλλόγου, που κέρδισαν τις εντυ-
πώσεις και χειροκροτήθηκαν θερμά. Τη βραδιά ομόρφυνε
ακόμη περισσότερο η παραδοσιακή ορχήστρα. Στο κλαρίνο
ο Τρύφωνας Αναστασίου , στο βιολί ο Μανώλης Καραβίδας
και η ορχήστρα τους, με την Κωνσταντίνα Τούνη και τον
Στέλιο Ευαγγελάκη στο τραγούδι, ενώ guest της βραδιάς ο
Χριστόδουλος Κωσταρέλλος και ο Απόστολος Τζιαχρής.
Τη βραδιά τίμησαν με την παρουσία τους:
Οι βουλευτές του Νομού Κων/νος Τσιάρας , Ασημίνα
Σκόνδρα, Γεώργιος Κωτσός, Αριστοτέλης Σπάνιας. Ο αντι-
περιφερειάρχης Καρδίτσας Κωνσταντίνος Τέλιος και περι-
φερειακοί σύμβουλοι.
Ο δήμαρχος Μουζακίου Θεοφάνης Στάθης, ο δήμαρχος
Αργιθέας Ανδρέας Στεργίου, καθώς και αιρετοί των δύο
δήμων, πρόεδροι και μέλη πολιτιστικών συλλόγων και
άλλων φορέων.
Η συνέχεια δόθηκε λίγες ώρες αργότερα, στην πλατεία
Με πλήθος κόσμου το 2ο Μουζακιώτικο Καρναβάλι
Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το 2ο Μουζακιώτικο
Καρναβάλι, που διοργάνωσε ο Δήμος Μουζακίου σε συνερ-
γασία με τον Αρχαιολογικό Λαογραφικό Πολιτιστικό Σύλλογο
«Οι Γόμφοι».
Πλήθος κόσμου αλλά και πολλοί επισκέπτες έβαλαν τις στο-
λές τους, μασκαρεύτηκαν και ξεχύθηκαν στους δρόμους του
Μουζακίου για να γιορτάσουν τις Απόκριες. Άνθρωποι όλων
των ηλικιών εκμεταλλεύτηκαν την ανοιξιάτικη ημέρα και
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Αργιθεατών με τα παραδοσιακά κούλουμα!
Μια συνδιοργάνωση του Συλλόγου Αργιθεατών Μουζακίου
με το Δήμο Μουζακίου. Ο καλός καιρός στάθηκε σύμμαχος
κ η πλατεία γέμισε από μικρούς και μεγάλους επισκέπτες
και το παραδοσιακό γλέντι, κράτησε μέχρι αργά το απόγευ-
μα. Η εκδήλωση άνοιξε με τους μικρούς μας χορευτές ,σε
παραδοσιακούς αποκριάτικους χορούς και με το εντυπωσι-
ακό γαϊτανάκι να κερδίζει τις εντυπώσεις!
Παραδοσιακή φασολάδα και νηστίσιμα εδέσματα προσφέρ-
θηκαν σε επισκέπτες και επισήμους που τίμησαν με την
παρουσία τους την εκδήλωσή μας!
Στα κούλουμα παρευρέθησαν και μίλησαν με θερμά λόγια
για τις επιτυχημένες εκδηλώσεις του Συλλόγου, οι βου-
λευτές Γιώργος Κωτσός και Ασημίνα Σκόνδρα, ο δήμαρ-
χος Μουζακίου Θεοφάνης Στάθης, ο δήμαρχος Αργιθέας
Ανδρέας Στεργίου, αντιδήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι
απο τον Δήμο Μουζακίου & Αργιθέας, ο πρόεδρος των πολι-
τιστικών Συλλόγων Καρδίτσας Μανώλης Στεργιόπουλος με
μέλη από το Δ.Σ της Ένωσης.
Το Δ.Σ. του Συλλόγου ευχαριστεί θερμά όλες τις επιχει-
ρήσεις για τις χορηγίες, την Μπούλα Αντωνάκη, που αφι-
λοκερδώς μαγείρεψε την παραδοσιακή φασολάδα, τους
φίλους - εθελοντές του Συλλόγου, που για άλλη μια φορά
ξεφάντωσαν στο Μουζακιώτικο Καρναβάλι που αναβίωσε
μνήμες από τα παλιά.
Το επιτυχημένο αποκριάτικο γλέντι έλαβε χώρα αρχικά κατά
μήκος της κεντρικής οδού Αντ. Βασιλείου και ακολούθως
στην κεντρική πλατεία, με παρέλαση αρμάτων και εκατοντά-
δων καρναβαλιστών υπό τους ήχους ξέφρενης μουσικής.
Τα σχολεία και οι σύλλογοι του Δήμου Μουζακίου είχαν
ετοιμάσει διάφορα εορταστικά δρώμενα με παραδοσιακούς
Μάρτιος 2024
προσέφεραν τα μέγιστα καθώς και τον χοροδιδάσκαλο του
Συλλόγου Παναγιώτη Μάνο με την συνεργάτιδά του Μαρία
Βαρδίκου για την άψογη συνεργασία .
Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, τους Πέτρο Ζιώγα και Νίκο
Πολίτη για τις φωτογραφίες και την όλη κάλυψη της εκδή-
λωσης!
Ραντεβού... το καλοκαίρι στην πλατεία!
«Ξαναγυρίσαμε
στις καλές εποχές»!
Μετά τον COVID, τον Ιανό, τον Daniel ο σύλλογος
Αργιθεατών Μουζακίου ξαναγύρισε στις παλιές καλές
εποχές!
Γεμίζουμε τα κέντρα, το κινηματοθέατρο, τις πλατείες, με
μικρούς και μεγάλους!
Ευχαριστούμε όλους που στηρίζουν το σύλλογο και υπο-
σχόμαστε ότι θα κάνουμε ότι καλύτερο μπορούμε.
Καλή σαρακοστή και καλό Πάσχα με υγεία!
Πολύζος Γιάννης
Γραμματέας Συλλόγου Αργιθεατών Μουζακίου
αλλά και σύγχρονους χορούς για να διασκεδάσουν τους
πολίτες που με ενθουσιασμό παρέμειναν μέχρι το τέλος για
να παρακολουθήσουν.
Ο Δήμαρχος Μουζακίου Θεοφάνης Στάθης δεσμεύτηκε ότι
ως Δημοτική αρχή θα στηρίζει δυναμικά την προσπάθεια
που γίνεται, ενώ ευχαρίστησε θερμά τον Αρχαιολογικό
Λαογραφικό Πολιτιστικό Σύλλογο «Οι Γόμφοι», ο οποίος είχε
πρωταγωνιστικό ρόλο στη διοργάνωση.
Μάρτιος 2024
ΑΠΟΨΗ ΡΓΙΘΕΑ 13

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ

Μήπως κάτι επιτέλους ταράζει

τα λιμνάζοντα ύδατα;
Π
αρακολουθώντας τον τελευταίο καιρό ένα
Θεσσαλικό τηλεοπτικό κανάλι που κάνει
ρεπορτάζ στους δρόμους της Καρδίτσας,
ρωτώντας τους πολίτες για θέματα καθημε-
ρινότητας και βιοπορισμού, εύκολα θα μπορούσε να διαπι-
στώσει κανείς την μοιρολατρία με την οποία αντιμετωπίζει
ο κόσμος το οικονομικό του μέλλον.
«Δεν μου φτάνουν τα χρήματα» λέει πολύς κόσμος, «για να
αγοράσω τρόφιμα. Τι να κάνω; Θα τραφώ φθηνά» (θα υπο-
σιτιστώ δηλαδή). Άλλοι λένε: «δεν μου φτάνουν τα χρήματα
να θερμάνω το σπίτι μου επαρκώς. Τι να κάνω; Θα φορέσω
περισσότερα ρούχα, θα χωθώ κάτω απ’ τις κουβέρτες».
Το χειρότερο απ’ όλα, το πιο τραγικό είναι οι πολλές φωνές
που λένε ότι για τον ίδιο λόγο δεν σκοπεύω να παντρευτώ,
να κάνω οικογένεια.
Πιστεύω ότι η κοινωνία της Καρδίτσας όπου ανάγονται
αυτές οι φωνές δεν είναι παρά η μικρογραφία ολόκληρης
της κοινωνίας μας. Η μικρογραφία ενός λαού που δείχνει
στωικά να έχει αποδεχθεί την μοίρα του. Μια μοίρα που
του επιφυλάσσει εν’ έτει 2024 ένα ζοφερό μέλλον γεμάτο
στερήσεις και δυστυχία. Άλλωστε, το ίδιο συμβαίνει και
στον υπόλοιπο κόσμο λένε πολλοί, φτώχεια, πόλεμοι και
αρρώστιες κυριαρχούν, (χωρίς βέβαια να αντιλαμβάνονται
ότι μιλώντας έτσι καταρρακώνουν ακόμα περισσότερο την
ήδη καταρρακωμένη ψυχολογία τους.
Η ψυχολογία λοιπόν του κόσμου που είναι η κινητήριος
δύναμη της δράσης, της αντίστασης, βρίσκεται σε τραγική
κατάσταση. Ένας κόσμος που φαίνεται να είναι σε πλήρη
παραίτηση γεμάτος απογοήτευση και με το κεφάλι χαμηλά.
Και εκεί όπου όλα φαίνονται μαύρα και άραχλα, να πάλι
που η ελπίδα φαίνεται να ζωντανεύσει ξανά. Οι μεγαλει-
ώδεις κινητοποιήσεις των αγροτών στην χώρα μας αλλά
και στο εξωτερικό, οι επίσης μεγάλες κινητοποιήσεις των
φοιτητών κατά του νομοσχεδίου για την ιδιωτικοποίηση
της Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, ταράζουν τα λιμνάζοντα
κοινωνικά ύδατα. Αυτές οι κινητοποιήσεις θυμίζουν ξανά
σε όλους μας ένα αξίωμα που παραδόξως φαίνεται να έχει
ξεχασθεί: Από καταβολής δόμησης ανθρώπινων κοινωνιών
και κοινωνικοοικονομικών συστημάτων, οι αγώνες των
εργαζομένων ήταν αυτοί που τραβούσαν την κοινωνία προς
τα εμπρός. Από την πρώτη δουλοκτητική κοινωνία μέχρι τη
σημερινή με το καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής. Κανένα
οικονομικό σύστημα όσο σύγχρονο κι αν είναι δεν δουλεύ-
σει με αυτόματο πιλότο, δεν αυτορυθμίζεται. Οι αγώνες των
εργαζομένων είναι αυτοί που πάντα φέρνουν τη λιγότερη ή
την περισσότερη δικαιοσύνη.
Σ’ έναν κόσμο που πλέον όλοι υμνούν τον καπιταλιστικό
τρόπο παραγωγής, κατηγορώντας τις ιδέες του σοσιαλισμού
είτε ως χρεωκοπημένες, είτε «ως το αδύνατον της ανθρώ-
πινης φύσης να τις εφαρμόσει». Με τις ιδέες και αρετές
του Χριστιανισμού να κυμαίνονται ως προς την εφαρμογή
τους, από την απόλυτη υποκρισία έως την επιδερμική τους
το πολύ εφαρμογή, οι αγώνες των εργαζομένων έπαψαν
πλέον να σηματοδοτούν την εξέλιξη των κοινωνιών. Από το
άνευρο υποτονικό της οποιαδήποτε αντίδρασης, φτάνουμε
στο απολιτίκ των περισσότερων δυστυχώς νέων ανθρώ-
πων, χωρίς βέβαια να λείπουν οι φωτεινές εξαιρέσεις.
Ποτέ δεν πρέπει να ξεχνά κανείς πως κάθε φορά που οι
αγώνες των εργαζομένων φθίνουν, μεγαλώνουν οι ανι-
σότητες ανάμεσα στους ανθρώπους. Είναι η φύση της
καπιταλιστικής κοινωνίας. Όπως επίσης να μην ξεχνά πως
η αβουλία και η συμμετοχή των μαζών στα κοινωνικά δρώ-
μενα μεγαλώνει την αυθαιρεσία των κυβερνώντων. Έτσι
οδηγούμαστε σε οξύμωρα νομοθετήματα (γάμος και υιοθε-
σία ομόφυλων ζευγαριών), όπου υπάρχει μεγάλη αντίθεση
ανάμεσα στην καταγεγραμμένη βούληση των συντριπτικά
πολλών με τα νομοθετήματα των κυβερνώντων.
Δικαιοσύνη και φόβος
Η οποιαδήποτε «δίκαιη μοιρασιά» την οποία διαχρονικά
υπερασπίζεται το σημερινό οικονομικό σύστημα παραγω-
γής προϋποθέτει την συμμετοχή των εργαζομένων, την
αφύπνιση της συνείδησής τους. Στο σημερινό κόσμο του
αδυσώπητου αγώνα για το κέρδος, με τα πάθη της απληστί-
ας και της πλεονεξίας να κυριαρχούν, τίποτα δεν χαρίζεται.
Στην δική μας οικονομία όπου οι μεγαλοκαρχαρίες στους
διάφορους τομείς παραγωγής (ενέργεια – προϊόντα διατρο-
φής – τουρισμούς κ.λπ.), λυμαίνονται τεράστια κέρδη, τίπο-
τα δεν περίσσευε για τους αγρότες. Με τους αγώνες τους
όμως αποκόμισαν οφέλη, τα οποία θα μπορούσαν να είναι
ακόμα μεγαλύτερα. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε μια λαϊκή
παροιμία που λέει: «Άμα δεν κλάψει το παιδί δεν το βυζαίνει
η μάνα» Το ίδιο συμβαίνει και στην κοινωνία. Χωρίς αγώνες
τίποτα δεν κερδίζεται, γιατί τίποτα δεν χαρίζεται.
Ζωντανό παράδειγμα που επικυρώνει με τον καλύτερο
τρόπο τα παραπάνω λεγόμενα, είναι η καλύτερη κατά γενική
ομολογία χρονιά, το 2019 για τον ελληνικό τουρισμό. Την
ίδια στιγμή που οι επιχειρηματίες τουρισμού, συσσώρευαν
τεράστια κέρδη, τα σωματεία των εργαζομένων διαμαρτύ-
ρονταν για άθλιους μισθούς, για άθλιες συνθήκες εργασίας
και διαμονής.
Τροχοπέδη βέβαια στους αγώνες των εργαζομένων και
Ας αναμετρηθεί ο κάθε
σκεπτόμενος άνθρωπος με τον εαυτό
του. Αυτός που δεν περιήλθε ακόμα
στην αβουλία, αυτός που δεν είναι
έρμαιο του φόβου…
στην Βούληση τους γ’ αυτούς, αποτελεί και το μπόλιασμα
της Ελληνικής κοινωνίας με τον φόβο. Φόβος για την καθη-
μερινότητα, φόβος για το μέλλον, φόβος για την υγεία και
τυχόν απειλές που μπορεί να προκύψουν στο άμεσο μέλλον
από ενδεχόμενες πανδημίες. Φόβος γενικά.
Ο φόβος όμως κρατάει τους ανθρώπους καθηλωμένους.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Αριστοτέλης σ’ έναν ορισμό για την
αρετή της ανδρείας έλεγε ότι ανδρεία είναι η εσωτερική
δύναμη με την οποία ο άνθρωπος αντιμετωπίζει τα φοβο-
γόνα ερεθίσματα. Αυτή η αρετή φαίνεται να απουσιάζει από
τον σύγχρονο Έλληνα.
Ας αναμετρηθεί λοιπόν ο κάθε σκεπτόμενος άνθρωπος
με τον εαυτό του. Αυτός που δεν περιήλθε ακόμα στην
αβουλία, στην αδράνεια και στον ωχαδερφισμό, αυτός που
δεν είναι έρμαιο του φόβου. Ας αναλογισθεί ότι από λίγους
ανθρώπους ξεκινούσαν πάντα τα μεγάλα πράγματα στην
ανθρωπότητα. Αυτοί παρακινούσαν, συγκινούσαν και κινη-
τοποιούσαν τις μάζες. Ας συνειδητοποιήσει ότι ανέκαθεν
στις ανθρώπινες κοινωνίες τίποτα δεν χαρίζονταν παρά
μόνο κερδίζονταν και ας καταλάβουμε όλοι ότι με τον σύγ-
χρονο τρόπο υποτιθέμενης αντίδρασης (από τον καναπέ με
ιντερνετικές ανταλλαγές σχολίων, ιντερνετικών μπαταριών
δηλαδή) τίποτα δεν βγαίνει. Και τέλος ας θυμηθούμε αυτό
που χαρακτηριστικά έλεγε ένας μεγάλος σοσιαλιστής φιλό-
σοφος: «Μια ώρα δράση είναι ίση με εκατό ώρες θεωρία».
Γιατί αν δεν γίνουν όλα αυτά είναι ορατός, πολύ ορατός ο
κίνδυνος να περιέλθουμε μαζική και κυρίως οι νέες γενιές
σ’ αυτό που πολύ σοφά λέει ένα ξένο γνωμικό: «Τον ελέ-
φαντα αν τον δέσεις από πολύ μικρό σ’ ένα δένδρο, τότε
μεγάλο μπορείς να τον δέσεις και να τον κρατήσεις από ένα
μαρούλι».
Παύλος Μπερμπερής
Φίλος της Αργιθέας

Γερμανική Γραμματική Θεωρία και πράξη

Μια εύληπτη και διδακτική μέθοδος εκμάθησης της Γερμανικής γλώσσας είναι η σειρά 7 τόμων
του καθηγητή-συγγραφέα Χρήστου Δεληγιάννη, με θεωρία, επεξηγηματικά παραδείγματα, λεξιλόγιο και
ασκήσεις, που διευκολύνουν και καθοδηγούν με ελκυστικό τρόπο, όποιον ενδιαφέρεται να «μπει» και να
κατανοήσει τον κόσμο της Γερμανικής γραμματικής με τις σημασιολογικές αποχρώσεις της.
Ο συγγραφέας Χρήστος Δεληγιάννης εργάστηκε στην ιδιωτική εκπαίδευση και σε φροντιστήρια
γερμανικής γλώσσας ως καθηγητής και ως διευθυντής σπουδών.
Από το 1998 εργάζεται ως εκπαιδευτικός γερμανικής γλώσσας στη δημόσια εκπαίδευση.
Ο Ομότιμος Καθηγητής Γλωσσολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών,
Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, υπογραμμίζει στον πρόλογό του:
«Ο Χρήστος Λ. Δεληγιάννης με το ανά χείρας τετράτομο έργο του Γερμανική Γραμματική (Deutsche
Grammatik). Θεωρία και Πράξη (Theorie und Praxis), Αθήνα 2017, κατόρθωσε να παρουσιάσει
αναλυτικά τους μηχανισμούς λειτουργίας της γερμανικής γλώσσας και να δώσει ένα αξιόπιστο βιβλίο
αναφοράς σε όσους επιθυμούν να μάθουν να μιλούν και να γράφουν αποτελεσματικά τη Γερμανική ως
δεύτερη ή ξένη γλώσσα…»
14 ΡΓΙΘΕΑ
ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΤΑΜΑΣΙΟΥ ΩΣ ΤΟΝ 18ο ΑΙΩΝΑ
Αρματολοί και αρματολίκια στα Άγραφα
Ο
ι Τούρκοι, ως μέτρο για την αντιμετώπιση των
κλεφτών και τον έλεγχο των ορεινών πλη-
θυσμών στη Στερεά Ελλάδα, στη Θεσσαλία,
στην Ήπειρο, και στη Μακεδονία, εφάρμοσαν το
θεσμό του “αρματολικιού”. Στην ηπειρωτική χώρα το αρματο-
λίκι ξεκίνησε περίπου το 1525 -κατ’ άλλους το 1430. Αρχικά
εφαρμόστηκε στα Άγραφα, περιοχή στην οποία η οθωμανική
διοίκηση δεν κατόρθωσε να επιβάλλει τις θελήσεις της. Το
1520 Τούρκος πασάς πολιόρκησε τα Άγραφα και πέντε χρόνια
αργότερα αναγκάστηκε να συνάψει τη συνθήκη του Ταμασίου
επικυρώνοντας το αρματολίκι στην ομώνυμη περιοχή.
Ο θεσμός των αρματολικιών διευρύνθηκε από τον Ιμπραήμ
πασά, μέγα βεζίρη του Σουλεϊμάν Α΄, δημιουργώντας σταδι-
ακά 17 αρματολίκια από τον Κορινθιακό μέχρι τη Μακεδονία.
Ο Α. Πολίτης και ο Α. Βακαλόπουλος θεωρούν πως ο θεσμός
των αρματολών ήταν απότοκος των συνθηκών της εποχής
και των πολιτικών επιλογών της τουρκικής διοίκησης και όχι
βυζαντινό κατάλοιπο. Οι πολιτικές της οθωμανικής διοίκησης
με τις μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών και τον εξισλαμισμό
των Αλβανών, φάνηκε ότι δεν απέφεραν αποτελέσματα.
Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι αρματολοί δεν υπήρχαν στις
πόλεις, ούτε στις περιοχές που πλειοψηφούσε ο μουσουλ-
μανικός πληθυσμός, όπως στον κάμπο της Θεσσαλίας.
Αρματολίκια συναντώνται σε ορεινές ή ημιορεινές περιοχές,
πυκνοκατοικημένες με ρωμαίικους πληθυσμούς.
Η σύνταξη ντόπιων ένοπλων, αποτελούσε πάγια τακτική
της τουρκικής αρχής σ΄ όλα τα Βαλκάνια. Οι αρματολοί στη
Στερεά Ελλάδα διορίζονταν απ’ ευθείας από τον Τούρκο πασά
και αναλάμβαναν μια περιοχή η οποία ονομαζόταν «αρμα-
τολίκι», στα όρια της οποίας κατείχαν διευρυμένη εξουσία,
με δικαιοδοσία ανεξάρτητη από την επιρροή των ντόπιων
προυχόντων. Στην περιοχή τους ευθύνονταν για την ασφά-
λεια της υπαίθρου και ειδικότερα των ορεινών περιοχών,
καταδιώκοντας τους κλέφτες για λογαριασμό των Tούρκων,
καταπιέζοντας τους χωρικούς, βοηθώντας στο παιδομάζωμα
και στην είσπραξη των φόρων.
Η περιοχή που εκτεινόταν το αρματολίκι αστυνομευόταν
από ντόπιους ένοπλους, τους αρματολούς, οι οποίοι είχαν
διαπρέψει με κατορθώματα στην κλέφτικη ζωή τους. Αυτούς
επέλεγε να ορίσει ο Τούρκος δερβέναγας, για να αναλάβουν
τη φύλαξη του τόπου, αδειοδοτώντας τους να οπλοφορούν. Οι
τοπικοί και οι περιφερειακοί δερβεναγάδες ήταν Οθωμανοί
αξιωματούχοι, με σημαντικό κύρος και δύναμη. Είχαν ορι-
σθεί υπεύθυνοι για τη φύλαξη των κάστρων, των γεφυρών,
των δρόμων, των περασμάτων και φυσικά για την καταδίωξη
των κλεφτών. Οι δερβεναγάδες εισηγούνταν στον πασά της
περιφέρειας και στην Υψηλή Πύλη τους ραγιάδες που θα
αναλάμβαναν “δερβεντζήδες” ή αρματολοί. Από τα μέσα του
18ου αιώνα καθιερώθηκε το αξίωμα του επόπτη των δερ-
βενίων (derbendad naziri) σ΄ όλη τη Βαλκανική χερσόνησο.
Τελευταίος μεγάλος επόπτης ήταν ο Αλή πασάς, ο οποίος
επιδίωξε την ενοποίηση πολλών επαρχιών στο πασαλίκι των
Ιωαννίνων. Οι αρματολοί μπορούσαν να διοριστούν και από
τις τοπικές αρχές που εκπροσωπούνταν από τους μουσουλ-
μάνους προκρίτους και τους αγιάνηδες Ρωμιούς ή από τα
τοπικά ιεροδικεία.
Ο διορισμός του αρματολού, συνήθως δεν διαρκούσε μεγάλο
διάστημα. Πολλές φορές ήταν ασύμφορος, επειδή διατη-
ρούσε ισχυρές εξαρτήσεις από τους Οθωμανούς και ο ίδιος
πολλές φορές εξαναγκαζόταν να αμφισβητήσει τα προνόμια
που είχαν κατοχυρώσει οι ορεινοί πληθυσμοί. Σε πολλές
περιπτώσεις ο αρματολός αντιπαρατεθόταν με την οθωμανική
διοίκηση. Συνήθης πρακτική ήταν Τούρκοι ή ντόπιοι ληστές
να επιδίδονται σε ληστείες κατά συρροή, προσπαθώντας να
αμφισβητήσουν το διορισμό του επιλεγμένου αρματολού
των Οθωμανών. Η αναποτελεσματικότητα του αρματολού να
επιβάλλει την τάξη και την ασφάλεια, υποδαύλιζε αμφιβολίες
ΕΠΕΤΕΙΟΣ
Του Θανάση Ράμμου
για τον ίδιο από τους εντολείς του, τα μέλη της ομάδας του,
τους χωρικούς, καθώς και τους αρματολούς των παρα-
κείμενων τόπων, οι οποίοι απέβλεπαν στην επέκταση των
περιφερειών τους. Οι χωρικοί αμφισβητίες της εξουσίας του,
εγκατέλειπαν την κοινότητα που διαβιούσαν και ανοίγοντας
μέτωπο αντιπαράθεσης με τους προεστούς που στήριζαν τον
αρματολό, ανέβαιναν στις κρυψώνες των βουνών, ζώντας
από την κλεψιά ως φυγάδες. Οι πράξεις τους ήταν ληστρικές,
σπέρνοντας αλόγιστα τον τρόμο, χρησιμοποιώντας ασύμμε-
τρη βία, προσπαθώντας να αποδείξουν σ΄ όλη την περιοχή
δράσης τους, ότι ο εγκεκριμένος αρματολός ήταν ανίσχυρος
και οι αμφισβητίες του ικανότεροι για την ανάληψη των καθη-
κόντων αρματολού.
Στους ορεινούς καζάδες που είχαν περιέλθει στη δικαιοδοσία
αρματολίτικων ομάδων στη Στερεά και στην ορεινή Θεσσαλία,
οι κοινωνίες είχαν τη δυνατότητα και διατηρούσαν την ιεραρ-
χία στα χωριά. Η δικαιοσύνη ήταν ευθύνη των ντόπιων
προυχόντων ραγιάδων, ενώ δεν επιτρεπόταν η εγκατάσταση
Τούρκων στις ορεινές αρματολίτικες περιοχές. Οι φόροι με
εξαίρεση τον κεφαλικό φόρο, πληρώνονταν κατ’ αποκοπή,
απευθείας στην Κωνσταντινούπολη. Επιπλέον, δεν επιτρε-
πόταν να διαβούν από τις περιοχές αυτές τουρκικά αποσπά-
σματα, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του αρματολού. Οι κάτοικοι
είχαν το προνόμιο να φέρουν όπλα, με σκοπό να φροντίζουν
οι ίδιοι στον τόπο τους την ασφάλεια των ανθρώπων και των
ζώων τους. Οι συμμαχίες και οι αντιπαλότητες των αρματο-
λών, αλλά και η άρνησή τους να πολεμήσουν μακριά από
τους τόπους τους, σχετίζονταν με την πρόθεση να πολεμή-
σουν για την προστασία της επικράτειάς τους, αποβλέποντας
κυρίως στον ολοκληρωτικό έλεγχό της.
Η αμοιβή των παληκαριών και του καπετάνιου εισπραττόταν
από της Ρωμιούς χωρικούς των χωριών που είχαν καταλογι-
στεί στη δικαιοδοσία του αρματολού. Ο μισθός και το σιτηρέ-
σιο για κάθε αρματολό ονομαζόταν «ψωμί».
Η άδεια οπλοφορίας σε συνδυασμό με τις φοροαπαλλαγές
και τη μισθοδοσία που χορηγούνταν στα αρματολίκια από την
οθωμανική διοίκηση, έδωσε λαβή για την ανάπτυξη αισθή-
ματος αυτονομίας στις ορεινές περιοχές. Με την πάροδο του
χρόνου, το εύρος των αρμοδιοτήτων των αρματολών και των
Μάρτιος 2024
υπόλοιπων ενόπλων της ομάδας τους, διευρυνόταν με τα
καθήκοντα της επιβολής των φόρων και της φοροείσπραξης,
την απονομή δικαιοσύνης, των αγγαρειών, ενώ οι ίδιοι εισέ-
πρατταν χρήμα ή αγαθά παρανόμως, πέραν των όσων είχαν
κατοχυρωθεί σ’ αυτούς. Οι ορθόδοξοι χριστιανοί αρματολοί,
όπως φαίνεται σε φιρμάνι του 1710, απαλλάσσονταν από τα
«δοσίματα» στον πατριάρχη.
Ο καπετάνιος ως αρχηγός της ένοπλης ομάδας, πλαισιωνόταν
από πρωτοπαλίκαρα τα οποία έπαιρναν τη θέση του εκπρο-
σώπου του, οι λεγόμενοι “κολτσίδες”.
Ο Α. Πολίτης αναφέρει ότι το αρματολίκι χωριζόταν σε
μικρότερες περιφέρειες, τα κόλια (στην τουρκική σημαίνει
στρατιωτικό απόσπασμα, εξ΄ ου οι κολιτζίδες ή κολτσίδες).
Ο Βλαχογιάννης γράφει ότι το αρματολίκι των Αγράφων είχε
πέντε κόλια.
Οι καπετάνιοι
Ο αρματολός-καπετάνιος είχε την έδρα του σε κάποιο χωριό
στα χειμαδιά, στο οποίο παρέμενε το χειμώνα. Ο ίδιος έπρεπε
να δαμάσει τους παράνομους, να περιφρουρήσει τα όρια
της περιφέρειάς του, να αναμετρηθεί με τους προεστούς
και να κρατήσει μακριά όσους επιβουλεύονταν τη θέση του.
Για αυτό το έργο, δεν ήταν ανάγκη να είναι μόνο δεινός και
άφοβος πολεμιστής, αλλά έπρεπε να διαθέτει διπλωματικές
ικανότητες, άλλοτε να συμμαχεί και μετά να τιμωρεί, να
δωροδοκεί, να χτίζει σχέσεις συνεργασίας και φιλίας με αξι-
ωματούχους της διοίκησης, να διευρύνει την συγγενική του
ομάδα και πολλά άλλα. Οι αρματολοί μ΄ αυτούς τους τρόπους,
είχαν καταστεί οι άρχοντες των ορεινών, αποκομίζοντας εντυ-
πωσιακό πλούτο. Οι τοπικές συγκρούσεις με τους Τούρκους
ή τους ραγιάδες προεστούς, συνδέονταν κατά κανόνα με την
ανάγκη διεύρυνσης των εξουσιών των αρματολών εις βάρος
των άλλων τοπικών υποτελών από το αρχοντολόι και των
τοπικών Οθωμανών αξιωματούχων.
Ο Α. Βακαλόπουλος βλέπει μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ των
κλεφτών, των αρματολών και των Οθωμανών. Το έργο των
αρματολών ανακούφιζε τους Τούρκους, αλλά ταυτόχρονα
προσέδιδε στους ραγιάδες αίσθημα δύναμης και ελευθερίας,
δίδοντάς τους την ψευδαίσθηση της ελευθερίας στη διαχείρι-
ση των κοινών και της τάξης. Ο Π. Θ. Πιζάνας υποστηρίζει ότι
το αρματολίκι αντιπροσώπευε μια ανολοκλήρωτη κατάκτηση
ή ότι η κυριαρχία των Οθωμανών κατέστη διαμεσολαβημένη
επικυριαρχία. Η διαλλακτική σχέση των Τούρκων με τους
κλέφτες και τους αρματολούς, όπως αναφέρει ο Π. Θ. Πιζάνας
ήταν «σχέση ανάγκης, προσωρινή συνθηκολόγηση, μια ανα-
κωχή», χωρίς εμπιστοσύνη. Όταν τους δινόταν η ευκαιρία
προσπαθούσαν να εξοντώσουν όποιον κλέφτη ή αρματολό
μπορούσαν. Οι τελευταίοι επανέρχονταν τότε στα παλιά τους
κλέφτικα λημέρια, πιο βίαιοι από πριν. Οι συνεχείς επιδρομές
που εκτελούσαν οι αρματολοί, σκοπό είχαν να εξαναγκάσουν
την τουρκική αρχή να τους επαναπροσλάβει στη δούλεψή της
εκβιαστικά.
Η μετακίνηση από τη θέση του κλέφτη στη θέση του αρμα-
τολού ήταν συνεχής, όπως και το αντίθετο. Για αυτό παρα-
τηρείται σύγχυση από τη χρήση των δυο αντιθετικών όρων,
“κλέφτης” και “αρματολός”, οι οποίες στην καθεστηκυία ιστο-
ριογραφία τείνουν να ταυτιστούν.
Ο Α. Πολίτης γράφει ότι οι αρματολοί δεν πολέμησαν ποτέ τον
τουρκικό στρατό, παρά μόνο τους Αλβανούς δερβεναγάδες,
θέλοντας να αποδείξουν την αξία τους.
Η εποχή της ακμής
Ο 18ος αιώνας ήταν εποχή ανόδου της δύναμης των αρμα-
τολών στη Στερεά και στη Θεσσαλία. Η κατάσταση αυτή προ-
σέδιδε αίσθημα αυτονομίας στη διακυβέρνηση των ορεινών
τόπων. Αποτέλεσμα αυτής της δυναμικής, ήταν η καθιέρωση
Μάρτιος 2024
της κληρονομικής διαδοχής του καπετανάτου, μέτρο που η
Υψηλή Πύλη αναγκάστηκε να αναγνωρίσει. Με την πάροδο
του χρόνου, οι γενιές των αρματολών που κληρονομούσαν
το αρματολίκι συσσώρευαν πλούτο, είτε από τα αγαθά των
ληστειών, είτε ως μισθώματα για την παροχή προστασίας των
χωριών και των προυχόντων. Το πλεόνασμα του πλουτισμού
τους επενδυόταν σε κοπάδια ζώων, αμπελοχώραφα, τοκο-
γλυφία ή την ενοικίαση φόρων. Πλησιάζοντας τα χρόνια του
1821, η οικονομική ευρωστία των αρματολών και η επενδυ-
τική τους ικανότητα -μαζί με εκείνη των νησιωτών, οι οποίοι
είχαν θησαυρίσει από τους πολέμους του Ναπολέοντα και το
σπάσιμο του ναυτικού αποκλεισμού της Γαλλίας- στράφηκε
στην ελληνική επανάσταση. Ο Σ. Ασδραχάς υπογραμμίζει το
γεγονός ότι τότε βρισκόταν σε εξέλιξη μια πολεμική μορφή
οικονομικής επιχείρησης, η οποία ως τέτοια μπορεί να εξη-
γήσει τα δυσεξήγητα και κατά τα άλλα αντιφατικά γεγονότα, τα
οποία εκδηλώνονταν με κίνητρο το κέρδος. Οι Β. Γούναρης
και Κολιόπουλος έθεσαν ένα ευφυές δίλημμα για το ξέσπα-
σμα της εξέγερσης το 1821 και αναφέρoυν: «οι ίδιοι άνδρες
βρέθηκαν αντιμέτωποι με το υπέρτατο δίλημμα που έθετε η
ελληνική επανάσταση. Για τους ελάσσονες οπλαρχηγούς και
τους κλέφτες που μέχρι πρόσφατα πρόσφεραν μισθοφορικές
υπηρεσίες στους Βρετανούς, τους Γάλλους, τους Ρώσους
και τον βασιλιά της Νάπολης και των Δυο Σικελιών, μπορεί
οι νέοι πολεμικοί αγώνες εναντίον της Πύλης, να ήταν ένα
ένδοξο στάδιο γεμάτο ευκαιρίες. Η μισθοφορική αγορά των
Ιονίων είχε κλείσει. Όμως για τους παραδοσιακούς αρμα-
τολούς, μια ομάδα με επίγνωση των συμφερόντων και της
υψηλής κοινωνικής της θέσης, το ρίσκο της απώλειας των
προνομίων της ήταν τεράστιο. Πορεύτηκαν λοιπόν με βάση
τις αρχές που είχαν αναπτύξει, επιλέγοντας εχθρούς και
φίλους κατά τα συμφέροντά τους, πολεμώντας σύμφωνα με
τις υψηλές προδιαγραφές του επαγγέλματός τους, αλλά και
αλλάζοντας στρατόπεδο, αν η επιλογή αυτή εξασφάλιζε καλύ-
τερα τις οικογένειες, το βιός και τις περιοχές που επόπτευαν.
Η ελληνική επαναστατική κυβέρνηση έπρεπε να κερδίσει
την εμπιστοσύνη τους, χωρίς να διαθέτουν ούτε τα μέσα της
Πύλης, ούτε τους επιτηδευμένους τρόπους του Αλή πασά».
Παρότι οι αρματολοί είχαν για έργο τους την καταδίωξη των
κλεφτών, δεν ξεχνούσαν ότι προέρχονταν και αυτοί από την
κλεφτουργιά. Κάποτε συλλάμβαναν κλέφτες, ενώ σε αρκετές
περιπτώσεις συνέπρατταν με κλέφτικες ομάδες. Το δημοτικό
άσμα το επιβεβαιώνει:
Σαράντα χρόνους έζησα
αρματολός και κλέφτης
του καπετάν-Ζίδρου
Ο σουλτάνος Μουράτ Δ΄ έχοντας υπόψη του τη σχέση των
συγκοινωνούντων δοχείων κλεφτών-αρματολών, το 1637
επιχείρησε να καταργήσει το αρματολίκι. Ήταν γνωστό ότι
οι Ρωμιοί αρματολοί, δεν αρκούνταν στους μισθούς τους
και για αυτό φορολογούσαν τα δερβένια, τις γέφυρες και τις
διαβάσεις, τους εμπόρους, τους ραγιάδες και αυθαιρετούσαν
με ποικίλους άλλους τρόπους. Ο σουλτάνος διέταξε να αφαι-
ρεθεί η ευθύνη φύλαξης των στενών (δερβένια) από τους
αρματολούς και να αναλάβουν οι τοπικοί Τούρκοι διοικητές,
ορίζοντας τούρκικες φρουρές. Η απάντηση των αρματολών
έφερε ένοπλες συγκρούσεις με τους νέους φύλακες. Η επι-
δίωξή τους να εκδιωχτούν οι νέοι σφετεριστές, κατέστησε τη
σουλτανική διαταγή ανενεργή.
Το 1699 -όπως προκύπτει από σουλτανικό φιρμάνι- διατάχτη-
κε για άλλη μια φορά από την Υψηλή Πύλη, η αντικατάστα-
ση των Ρωμιών αρματολών με μουσουλμάνους Αλβανούς
(τους λεγόμενους Τουρκαλβανούς), για την αστυνόμευση των
τόπων της Θεσσαλίας, της Ηπείρου και της Μακεδονίας. Η
διαταγή ανέφερε ότι θα πρέπει να διορίζονται «ευσυνείδητοι
και τίμιοι μουσουλμάνοι αντί των παλαιών αρματολών», αφού
αυτοί διέπρατταν αυθαιρεσίες εναντίον των κατοίκων.
Τις χρονιές 1755 και 1757, σουλτανικά φιρμάνια απαιτούσαν
να εφαρμοστεί η διαταγή κατάργησης των αρματολικιών του
1722, υποδηλώνοντας ότι οι αρματολοί των βορείων επαρχι-
ΕΠΕΤΕΙΟΣ
ών διατηρούσαν τη θέση με το σπαθί τους, αφού το 1765 οι
καπετάνιοι Ζίδρος, Κοντογιάννης και Λάζος, παρακινούσαν
τους κατοίκους στην περιφέρεια της Λάρισας, να εκδιώξουν
τους διορισμένους από τους Τούρκους, δερβέναγες.
Το 1774, στις περιφέρειες της Στερεάς, της Θεσσαλίας, της
Ηπείρου και της Μακεδονίας, τη θέση του γενικού επόπτη
των δερβενίων ανέλαβε ο δραστήριος Κούρτ πασάς, με
στόχο να αποκαταστήσει την ασφάλεια των επικοινωνιών σ΄
αυτή την περιοχή της αυτοκρατορίας. Η θητεία του, παρά την
αναστάτωση που επέφερε η εξέγερση των Ορλωφικών και
λίγο μετά η δράση των Αλβανικών ληστοσυμμοριών, χαρα-
κτηρίζεται από επιτυχία, κατορθώνοντας να ειρηνεύσει τους
τόπους, χωρίς να επιμείνει στη διάλυση των αρματολών. Ο
θάνατός του το 1787, έφερε στη θέση του τον Αλή πασά των
Ιωαννίνων. Ο συντονισμένος και συνεχής κατατρεγμός των
κλεφτών και των αρματολών από τα στρατεύματα του Αλή
Τεπελενλή πασά, κατόρθωσε να επιβάλει την τάξη.
Κλέφτες παντού
Ιστορικοί έχουν υποστηρίξει ότι στο Μοριά ο θεσμός των
αρματολών, διαδεδομένος στη Ρούμελη και στην υπόλοιπη
Ελλάδα, δεν είχε εφαρμοστεί ποτέ, λόγω της συνθήκης της
Κωνσταντινούπολης μεταξύ των Βενετών και των Τούρκων,
μετά τον πόλεμο του 1479. Η πληροφορία αυτή δεν έχει
διασταυρωθεί. Ο Α. Βακαλόπουλος εξηγεί το γεγονός με
την ύπαρξη των μεγάλων κάστρων της Πελοποννήσου, τη
βενετική παρουσία και τις επανειλημμένες βενετο-τουρκικές
πολεμικές συγκρούσεις.
Τα Πελοποννησιακά κάστρα είχαν επανδρωθεί με ισχυρή
δύναμη, τόση που να μπορούν να επιβάλλουν την εξουσία
τους σε μεγάλες περιοχές. Ειδικά προνόμια ενόπλων και
αφορολόγητων, είχαν μόνο οι Μανιάτες και αυτοί τα δια-
τηρούσαν όχι τόσο με συμφωνίες, αλλά περισσότερο με το
σπαθί τους και της εδαφικής ιδιαιτερότητας του τόπου τους.
Μέχρι που το 1780 οι Μανιάτες αναγκάστηκαν να υποταχθούν
στον Τούρκο καπουδάν-πασά (ναύαρχο), να πληρώνουν
φόρο και να διορισθεί Ρωμιός μπέης από τους Τούρκους.
Στην υπόλοιπη Πελοπόννησο, σε μικρή κλίμακα είχε εφαρ-
μοστεί ο θεσμός του καπόμπαση με ένοπλους κάπους που
στελέχωναν τις ομάδες της αστυνόμευσης.
Για την κατανόηση του θέματος πρέπει να διασαφηνιστεί το
γεγονός ότι οι αρματολοί ήταν έμμισθοι ένοπλοι στη Ρούμελη,
είχαν προσληφθεί από την τουρκική αρχή εκπροσωπώ-
ντας την σε όλους τους τομείς άσκησης της εξουσίας της,
σχημάτιζαν σε κάθε επαρχία αριθμητικά μεγάλες ένοπλες
ομάδες, ώστε να δύνανται να ελέγχουν τα πράγματα, δεν ήταν
υπόλογοι στους ντόπιους προύχοντες και έλεγχαν το σύνολο
της Ρούμελης. Από την άλλη, οι ένοπλοι καπομπασήδες του
Μοριά ήταν στη δούλεψη των Ρωμιών κοτζαμπάσηδων,
συνεργατών των Τούρκων, δεν ήταν όμως υπόλογοι των
ΡΓΙΘΕΑ 15
Τούρκων, ο ρόλος τους ήταν να υπερασπιστούν την ασφάλεια
και τα συμφέροντα των αφεντικών τους, μεταξύ των οποίων
το κυριότερο η συλλογή των φόρων. Ο αριθμός της ομάδας
του καπομπάση ήταν μικρός -εν είδη σωματοφυλακής του
κοτζαμπάση- ενώ το δίκτυό τους δεν εκτεινόταν σ΄ όλη την
Πελοπόννησο.
Tο γεγονός ότι η τουρκική διοίκηση δεν ενέκρινε την ύπαρξη
αρματολικιών στην Πελοπόννησο επιβεβαιώνεται από πολ-
λούς συγγραφείς. Για το θέμα, ο ιστορικός Gordon T. ανα-
σύρει την άποψη 40 συγγραφέων, ενώ ο Finley G. αναφέρει
ότι ουδέποτε υπήρξαν σώματα αρματολών στο Μοριά. Την
ίδια γνώμη έχει και ο Bartholdy Carl Mendelssohn, ο οποίος
τονίζει ότι στο Μοριά δεν κατόρθωσε να ριζώσει ο θεσμός της
μίσθωσης αρματολών από την τουρκική διοίκηση. Από τους
Ρωμιούς ιστορικούς, κανένας δεν πραγματεύεται θέμα αρμα-
τολισμού στην Πελοπόννησο. Ο πρωτοσύγγελος Αμβρόσιος
Φραντζής, ομιλεί μόνο περί ανυπότακτων οπλοφόρων και
ο Ν. Σπηλιάδης δεν πραγματεύεται κάτι περί του θέματος. Ο
Σπυρίδων Τρικούπης γράφει γενικολογώντας ότι η τάξη των
κλεφτών του Μοριά «παρήγαγε άλλην, την των αρματωλών»
εννοώντας όμως των καπομπασήδων στη δούλεψη των
κοτζαμπάσηδων και όχι των Τούρκων. Ο Ι. Φιλήμων στο
δοκίμιό του το 1834 τονίζει ότι στο Μοριά, υπερίσχυαν οι προ-
εστοί, ενώ στη Στερεά τα καπετανάτα και ο Π.Π. Γερμανός,
από τους πρώτους που έγραψε απομνημονεύματα, δεν ξεχω-
ρίζει τους έμμισθους αρματολούς από τους κλέφτες των
βουνών. Ο Σάθας δεν θίγει καθόλου το θέμα στο έργο του
«Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα».
Μόνο ο Φωτάκος αναφέρει ότι η εξουσία «συνεννοείτο μετά
των κλεφτών και παρεχώρει εις αυτούς προνόμια γραπτά,
διορίζουσα αυτούς αρματωλούς εις τας επαρχίας και ούτως
εμοίραζε την εξουσίαν και τους έδιδε μέρος αυτής προς
καταστολή της ζωοκλοπής και των μικρών εγκλημάτων,
καθώς και οι φονεύσαντες κλέφτην, δεν ετιμωρούντο, αλλά
διορίζοντο αρματωλοί», χωρίς όμως να ξεκαθαρίζει αν ομι-
λεί για την πραγματικότητα της Πελοποννήσου ή της Στερεάς
Ελλάδας.
Ο Σ. Λάμπρος δέχεται ότι βαθμηδόν και κατ’ ολίγον «οι κλέ-
φται και οι αρματωλοί προσεπέλασαν αλλήλους» χωρίς να
ορίζει αρματολίκι στην Πελοπόννησο παρά μόνο στη Στερεά
Ελλάδα.
Κατηγορηματικότερος ήταν ο Κ. Παπαρρηγόπουλος λέγοντας
«τα αρματωλίκια, ανεξάρτητα απ΄αλλήλων όντα, ήσαν δια-
νεμημένα εις τας διαφόρους της Ελλάδος επαρχίας από του
Αξιού μέχρι του Ισμού. Εν Πελοποννήσω τουρκικά αρματολί-
κια δεν υπήρξαν».
Ο Θανάσης Ράμμος είναι ιατρός, ιστορικός μελετητής
Το απόσπασμα αυτό προέρχεται από ανέκδοτη έρευνα για την
πρώτη και δεύτερη Τουρκοκρατία.
Αναζητήστε στο youtube: «αρετή #4 NOS»

Ασφάλεια με πρόσωπο.