Professional Documents
Culture Documents
Problemowe Rachunki Decyzyjne Cz2 Druk
Problemowe Rachunki Decyzyjne Cz2 Druk
2
Decyzja wytworzyć czy kupić
Typowe decyzje zarządcze
√ Wyprodukować
Przyjąć
czy
czy
kupić
odrzucić zamówienie
-
Produkt A
Utrzymać
Produkcja w
czy
zaprzestać produkcji ograniczonych zasobach
Produkt B ?
Produkt C
3
Typowe decyzje
Wyprodukować
czy
kupić
4
Przykład nr 8 decyzja wytworzyć czy kupić
Przedsiębiorstwo „Opex” zajmuje się produkcją samochodów. Do produkcji
samochodów używa komponentów produkowanych przez własny zakład, w tym
podzespoły do silnika.
Koszt wytworzenia 1 podzespołu wynosi:
Typ kosztu 1 szt dla 1000szt
Jednostka produkuje i sprzedaje obecnie 1000 samochodów miesięcznie i zużywa tyle samo podzespołów
do silnika. Zarząd przedsiębiorstwa „Opex” otrzymał propozycję od kontrahenta zewnętrznego, który
oferuje ww. podzespoły w cenie 100 zł za sztukę. W ramach kosztów stałych występuje płaca kierownika
produkcji (6 000 zł), który gdyby podzespoły były nabywane u zewnętrznego dostawcy zostałby zwolniony.
Czy jednostka powinna przestać produkować podzespoły czy kontynuować ich produkcję ?
5
Przykład nr 8 decyzja wytworzyć czy kupić
Koszty przyrostowe na 1 szt Koszty przyrostowe 1000 szt
6
Przykład nr 9 decyzja wytworzyć czy kupić
Przedsiębiorstwo „Opex” zajmuje się produkcją samochodów. Do produkcji samochodów używa
komponentów produkowanych przez własny zakład, w tym podzespoły do silnika.
Koszt wytworzenia 1 podzespołu wynosi:
Typ kosztu 1 szt dla 1000 szt
Jednostka produkuje obecnie 1000 samochodów miesięcznie i zużywa tyle samo podzespołów do silnika.
Zarząd przedsiębiorstwa „Opex” otrzymał propozycję od kontrahenta zewnętrznego, który oferuje ww.
podzespoły w cenie 100 zł za sztukę. W ramach kosztów stałych występuje płaca kierownika produkcji
(6 000 zł), który gdyby podzespoły były nabywane u zewnętrznego dostawcy zostałby zwolniony.
Gdyby jednostka zdecydowała się kupić podzespoły zamiast ich produkować mogłaby wynająć halę
magazynową w cenie 40 000 zł miesięcznie.
Czy jednostka powinna przestać produkować podzespoły czy kontynuować ich produkcję ?
7
Przykład nr 9 decyzja wytworzyć czy kupić
8
Czynniki niemierzalne
▪ reputacja dostawcy (pewność źródeł zaopatrzenia)
▪ jakość dostarczanych produktów,
▪ terminowość dostaw,
▪ pewność odnośnie warunków współpracy - potencjalna
zmiana ceny,
▪ wpływ na relacje z klientami oraz sprzedaż,
▪ wpływ na morale pracowników,
▪ zgodność ze strategią firmy.
9
Decyzja „utrzymanie lub zaprzestanie produkcji”
Typowe decyzje zarządcze
√ Wyprodukować
Przyjąć
czy
czy
kupić
odrzucić zamówienie
-
Produkt A
Utrzymać
Produkcja w
czy
zaprzestać produkcji ograniczonych zasobach
Produkt B ?
Produkt C
11
Typowe decyzje
Utrzymać
czy
zaprzestać produkcji
12
Przykład nr 10 „utrzymanie lub zaprzestanie produkcji”
Jednostka „Budex” produkuje trzy typy cegieł: A, B, oraz C. Kontroler przygotował RZiS za ostatni okres
sprawozdawczy, w którym jednostka sprzedała 10 000 szt cegły typy A, 3 500 szt cegły typu B, 1 625 szt cegły
typu C. Sprzedaż z okresu na okres jest na bardzo zbliżonym poziomie. Koszty stałe produktów składają się z
wynagrodzenia kierowników produkcji.
Czy jednostka powinna zaprzestać produkcji części swojego asortymentu?
(-) Koszty zmienne 10 000 szt x 4 zł = (40 000 zł) 3 500 x 5 zł = (17 500 zł) 1 625 x 6 zł = (9 750 zł)
(-)produktu
(-) Koszty stałe Koszty stałe
(wynagrodzenia) (10 000 zł) (10 000 zł) (10 000 zł)
(-)Koszty stałe wyższego rzędu (7 500 zł + 3 000 zł + 5 000 zł) = (15 500 zł)
13
Przykład nr 10 „utrzymanie lub zaprzestanie produkcji”
Przychody/koszty
Utrzymać Zaprzestać
różnicowe
(-)produktu
(-) Koszty stałe Koszty stałe
(wynagrodzenia) (10 000 zł) 0 zł 10 000 zł
14
Przykład nr 11 „utrzymanie lub zaprzestanie produkcji”
Dział sprzedaży potwierdził, że zaprzestanie produkcji cegły typu C spowoduje spadek sprzedaży
cegły typu A o 10% - są to produkty, które się nawzajem uzupełniają w projektach budowlanych.
Czy jednostka w takim wypadku powinna zaprzestać produkcji części swojego asortymentu?
(-) Koszty zmienne 10 000 szt x 4 zł = (40 000 zł) 3 500 x 5 zł = (17 500 zł) 1 625 x 6 zł = (9 750 zł)
Marża na pokrycie
Marżakosztów
na pokrycie
stałych produktu 40 000 zł 17 500 zł 9 750 zł
(-) Koszty
(-) Koszty
stałe stałe
produktu (10 000 zł) (10 000 zł) (10 000 zł)
Wynik
Marżazeproduktu
sprzedaży 30 000 zł 7 500 zł (250 zł)
(-)Koszty stałe wyższego rzędu (7 500 zł + 3 000 zł + 5 000 zł) = (15 500 zł)
15
Przykład nr 11 „utrzymanie lub zaprzestanie produkcji”
90% x 10 000 szt = 9 000 szt
Cegła typ A Cegła typ C Cegła typ A Cegła typ C Cegła typ A Cegła typ C
Przychody ze sprzedaży produktów 10 000 szt x 8 zł = 80 000 zł 1 625 x 12 zł = 19 500 zł 9 000 szt x 8 zł = 72 000 zł 0 zł (8 000 zł) (19 500 zł)
(-) Koszty zmienne 10 000 szt x 4 zł = (40 000 zł) 1 625 x 6 zł = (9 750 zł) 9 000 szt x 4 zł = (36 000 zł) 0 zł 4 000 zł 9 750 zł
(-) Koszty stałe produktu (wynagrodzenia) (10 000 zł) (10 000 zł) (10 000 zł) 0 zł 0 zł 10 000 zł
Chyba, że niezgodne z
celami strategicznymi KLUCZ: POSIADANIE PEŁNEJ
INFORMACJI !
16
Realizacja specjalnego zamówienia
Typowe decyzje zarządcze
√ Wyprodukować
Przyjąć
czy
czy
kupić
odrzucić zamówienie
-
Produkt A
Utrzymać
Produkcja w
czy
zaprzestać produkcji ograniczonych zasobach
Produkt B ?
Produkt C
18
Typowe decyzje
√ -
Przyjąć
czy
odrzucić zamówienie
19
Przykład nr 12 specjalne zamówienie
Jednostka „Budex” otrzymała od jednego ze swoich kontrahentów zamówienie na specjalny
niestandardowy typ cegły (chodzi o kolor oraz domieszkę kamienia) w ilości 2 000 szt. Wytworzenie
produktu spełniającego wymagania klienta będzie wymagało dodatkowych kosztów: farby - w wysokości
400 zł oraz kruszonego kamienia - 800 zł. Klient żąda również ze względu na wolumen zamówienia obniżki
ceny do 7,5 zł za sztukę. Obecnie jednostka produkuje 12 000 szt cegły. Normalny (pełny) poziom
wykorzystania zdolności produkcyjnych to 15 000 szt. Koszt 1 szt cegły kształtuje się następująco:
Całkowity
Produkcja 12 000 szt Jednostkowy
(dla 12 000 szt)
20
Przykład nr 12 specjalne zamówienie - informacje ISTOTNE
Całkowity
Produkcja 12 000 szt Jednostkowy
(dla 12 000 szt)
21
Przykład nr 12 specjalne zamówienie
Jednostka „Budex” otrzymała od jednego ze swoich kontrahentów zamówienie na specjalny
niestandardowy typ cegły (chodzi o kolor oraz domieszkę kamienia) w ilości 2 000 szt. Wytworzenie
produktu spełniającego wymagania klienta będzie wymagało dodatkowych kosztów: farby - w wysokości
400 zł oraz kruszonego kamienia - 800 zł. Klient żąda również ze względu na wolumen zamówienia
obniżki do 7,5 zł za sztukę. Obecnie jednostka produkuje 12 000 szt cegły. Normalny (pełny) poziom
wykorzystania zdolności produkcyjnych to 15 000 szt. Koszt 1 szt cegły kształtuje się następująco:
Całkowity
Produkcja 12 000 szt Jednostkowy
(dla 12 000 szt)
22
Przykład nr 12 specjalne zamówienie - informacje ISTOTNE
Całkowity
Produkcja 12 000 szt Jednostkowy
(dla 12 000 szt)
ZASADA:
Koszty zmienne produkcji na 1 szt 4,5 zł 67 500 zł Przyjąć jeżeli
przychody przyrostowe > koszty przyrostowe
Koszty stałe pośrednie wydziałowe 3,125 zł 37 500 zł
RAZEM 7,725 zł 105 500 zł poziom produkcji < normalny poziom zdolności
produkcyjnych
Przychody/koszty przyrostowe 1 szt dla 2000 szt
23
Czynniki niemierzalne
24
Przykład nr 13 specjalne zamówienie - zdolności produkcyjne
Jednostka „Budex” otrzymała od jednego ze swoich kontrahentów zamówienie na specjalny
niestandardowy typ cegły (chodzi o kolor oraz domieszkę kamienia) w ilości 2 000 szt. Wytworzenie
produktu spełniającego wymagania klienta będzie wymagało dodatkowych kosztów: farby - w wysokości
400 zł oraz kruszonego kamienia - 800 zł. Klient żąda również ze względu na wolumen zamówienia obniżki
ceny do 7,5 zł za sztukę. Obecnie jednostka produkuje 15 000 szt cegły. Normalny (pełny) poziom
wykorzystania zdolności produkcyjnych to 15 000 szt. Koszt 1 szt cegły kształtuje się następująco:
Całkowity
Pełne zdolności produkcyjne Jednostkowy
(dla 15 000 szt)
Gdyby jednostka zdecydowała się przyjąć zlecenie musiałaby zrezygnować z produkcji 2 000 szt cegły
zwykłej. Marża cegły zwykłej wynosi 5,5 zł na szt. Czy jednostka powinna przyjąć czy odrzucić zlecenie?
25
Przykład nr 13 specjalne zamówienie - zdolności produkcyjne
Całkowity
Pełne zdolności produkcyjne Jednostkowy
(dla 15 000 szt)
26
Przykład nr 13 specjalne zamówienie - zdolności produkcyjne
Całkowity
Pełne zdolności produkcyjne Jednostkowy
(dla 15 000 szt)
Koszt utraconych korzyści (marża cegły zwykłej) (5,5 zł) (11 000 zł) 2 000 szt x 5,5 zł =11 000 zł
MARŻA BRUTTO (3,1 zł) (6 200 zł)
27
Przykład nr 13 specjalne zamówienie - zdolności produkcyjne
Koszty zmienne (4,5 zł) (9000 zł) Koszty zmienne (9 000 zł) (9 000 zł)
Koszty projektu (0,6 zł) (1 200 zł) Koszty projektu (1 200 zł) 0 zł
Razem koszty (5,1 zł) (10200 zł) Razem koszty (10 200 zł) (9 000 zł)
Koszt utraconych korzyści (marża cegły zwykłej) (5,5 zł) (11 000 zł)
MARŻA BRUTTO 4 800 zł 11 000 zł
(6 200 zł)
28
Optymalizacja decyzji w warunkach ograniczonych zasobów
Typowe decyzje zarządcze
√ Wyprodukować
Przyjąć
czy
czy
kupić
odrzucić zamówienie
-
Produkt A
Utrzymać
Produkcja w
czy
zaprzestać produkcji ograniczonych zasobach
Produkt B ?
Produkt C
30
Typowe decyzje
Produkcja w
ograniczonych zasobach
?
ZASADA:
Czynniki ograniczające: Produkować te wyroby, które
liczba roboczogodzin przynoszą najwyższą marżę na
liczba maszynogodzin jednostkę zasobu ograniczonego
dostępność materiałów
31
Przykład nr 14 ograniczone zasoby
Jednostka „Budex” produkuje trzy typy cegły. Dane rentowności cegieł określone zostały poniżej.
Typ A Typ B Typ C
Cena sprzedaży 8 zł 10 zł 12
Jednostkowy koszt zmienny (j.k.z) 4 zł 5 zł 6 zł
To się sprawdzało tylko w przypadku gdy ograniczenie
Jednostkowa marża (j.m.p) 4 zł 5 zł 6 zł dotyczyło ilości szt (całkowitych zdolności
produkcyjnych) a nie konkretnego zasobu.
Koszty pośrednie wydziałowe 37 500 zł
32
Przykład ograniczone zasoby
Jednostka „Budex” produkuje trzy typy cegły. Dane rentowności cegieł określone zostały poniżej.
Typ A Typ B Typ C
Plan produkcji w celu MAKSYMALIZACJI ZYSKU:
Cena sprzedaży 8 zł 10 zł 12 Produkować te wyroby, które przynoszą największą marżę
Jednostkowy koszt zmienny (j.k.z) 4 zł 5 zł 6 zł na jednostkę zasobu ograniczonego.
Jednostkowa marża (j.m.p) 4 zł 5 zł 6 zł
Typ A: 12 000 szt - 3 000 rh
Koszty pośrednie wydziałowe 37 500 zł Typ B: 1 000 rh /0.375 = 2 666 szt
Ilość rh na 1 szt 0, 25 rh 0,375 rh 0,5 rh
Marża na 1 rh 16 zł 13,33 zł 12 zł
Kolejność produkcji 1 2 3
Sprzedaż
Półprodukt A Produkt B
35
Przykład nr 15 decyzja dalsze przetwarzanie czy sprzedaż
Jednostka „Six” zajmuje się produkcja silników motorowerowych. W trakcie procesu
produkcyjnego wytwarzane są półfabrykaty - komponenty, w tym komponent typu
A. Koszt wytworzenia komponentu został przedstawiony poniżej.
Typ kosztu
1 szt dla 1000szt
RAZEM
26 zł 26000 zł
Gdyby jednostka zdecydowała się sprzedać komponent otrzymałaby cenę sprzedaży 32 zł za sztukę. Dalsza
obróbka i montaż do finalnego produktu tj. silnika to koszty: zmienne 40 zł na szt oraz stałe w wysokości 30 000
zł. Cena sprzedaży gotowego silnika to 100 zł za szt.
Jednostka na miesiąc produkuje 1000 szt komponentów, z których może wytworzyć 950 szt silników (odrzuty w
trakcie dalszego przetwarzania).
Czy jednostka powinna sprzedawać te komponenty czy produkować z nich silniki?
36
Przykład nr 15 decyzja dalsze przetwarzanie czy sprzedaż
Przychody/koszty Sprzedaż Przetwarzanie Typ kosztu
1 szt 1 szt 1 szt dla 1000szt
całkowite 1000 szt 950 szt
37
Przykład nr 15 decyzja dalsze przetwarzanie czy sprzedaż
Przychody/koszty Sprzedaż Przetwarzanie Sprzedaż Przetwarzanie
1 szt 1 szt Przychody/koszty przyrostowe 1000 szt 950 szt
całkowite 1000 szt 950 szt
Koszty zmienne (16 zł) (16000 zł) (16000 zł) Koszty zmienne 0 zł 0 zł
Koszty stałe (10 zł) (10000 zł) (10000 zł) Koszty stałe komponentu 0 zł 0 zł Informacje
komponentu
Razem koszty komponentu
istotne
Razem koszty (26 zł) (26000 zł) (26000 zł) 0 zł 0 zł
komponentu (relewantne)
Koszty zmienne dalszej Koszty zmienne dalszej obróbki
(40 zł) (38000 zł) (38000 zł)
obróbki
5 000 zł 5 000 zł
38
Przykład nr 15 decyzja dalsze przetwarzanie czy sprzedaż
Sprzedaż Przetwarzanie Przetwarzanie
Przychody/koszty przyrostowe Przychody/koszty przyrostowe
1000 szt 950 szt 950 szt
5 000 zł
39