Polski Związek Szachowy

Polski Związek Szachowy jest organizacją sportową, zajmującą się szachami w Polsce. Powstał
11 kwietnia 1926r. w Warszawie. Do najważniejszych zadań określonych w statucie należy,
m.in.: rozwój i popularyzacja szachów, zarządzanie życiem szachowym w Polsce,
reprezentowanie interesów polskich szachistów poza granicami kraju, koordynacja
działalności klubów i wojewódzkich związków szachowych. Polski Związek Szachowy został
przyjęty w poczet członków Międzynarodowej Federacji Szachowej (FIDE) w roku 1927. Od
kilku lat posiada status Organizacji Pożytku Publicznego. Swoją pracę chciałbym poświęcić
tematyce funkcjonowania organizacji, zagadnieniom związanym z organizacją turniejów
szachowych, pracy na różnych stanowiskach z tym związanych, jak również przyszłości
PZSzach.
Najważniejszym dokumentem jest Statut, który określa wewnętrzną organizację, cele
istnienia, tryb działania i podobne zagadnienia ustrojowe. Polski Związek Szachowy zrzesza
stowarzyszenia, kluby i organizacje szachowe. Jest to organizacja non-profit, która swoje
dochody przeznacza tylko na realizację swoich zadań statutowych. Celem Związku jest rozwój
i popularyzacja sportu szachowego, organizacja i prowadzenie współzawodnictwa
sportowego, koordynacja działań wojewódzkich związków szachowych, ustanawianie i
realizacja reguł sportowych, organizacyjnych i dyscyplinarnych we współzawodnictwie
sportowym w sporcie szachowym. W dodatku Związek zajmuje się także prowadzeniem
działań w zakresie propagowania kultury, w szczególności wiedzy historycznej na temat
szachów.
Władzami PZSzach są: Walne Zgromadzenie Delegatów, Zarząd i Komisja Rewizyjna. Kadencja
Zarządu i Komisji Rewizyjnej PZSzach trwa cztery lata, a ich wybór odbywa się w głosowaniu
tajnym na zwyczajnym lub nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Delegatów. Delegaci są
wybierani przez Wojewódzkie Związki Szachowe, a ich liczba zależy od ilości klubów, sekcji i
stowarzyszeń, mających członkostwo zwyczajne PZSzach jakie znajdują się w danym
województwie. Szczegóły wyboru Delegatów określają ich wewnętrzne statuty.
PZSzach jest jednym z najliczniejszych polskich związków sportowych. W Centralnym
Rejestrze jest zarejestrowanych około 90 tyś. zawodników. W związku z bardzo dużą liczbą
osób uprawiających ten sport oraz liczbą członków i aktywną działalnością Związku na terenie
całego kraju, konieczne jest powoływanie licznego zarządu. Obecny status mówi o 9-11
członkach zarządu i w przyszłości ta liczba powinna być zwiększana proporcjonalnie do liczby
nowych graczy, tak aby zachować płynność w funkcjonowaniu Związku.
Związek powinien czerpać z wiedzy różnych środowisk. Politycy, prawnicy, ekonomiści, ale
także osoby ze świata nauki pomagają np. w sprawach statutowych, zbierać fundusze, a także
tworzyć rozsądny budżet. W czasach popularyzacji gry w szachy i rozwoju tej dyscypliny,
aktywny udział ważnych, osobistości na Walnym Zgromadzeniu Delegatów, w Zarządzie i ich
zainteresowanie losami instytucji jest niezwykle ważny. Aby do tego doprowadzić konieczna
jest odpowiednia strategia reklamowa. Szachy to interesujący sport który przyciąga
inteligentnych ludzi. Dlatego promowanie się Związku w środowiskach o podobnych cechach,
np.: sektorze bankowym, prawniczym, lekarskim pozwoli na dotarcie do większej rzeszy ludzi.
W dzisiejszych czasach istnieje coraz większa świadomość korzyści z tej gry i kładziony jest
nacisk na kształcenie dzieci m. in. poprzez takie programy jak „ Edukacja przez Szachy w
Szkole”.
Dobrze funkcjonujący związek i duża liczba zainteresowanych sprzyja rozwojowi kadry
sędziowskiej. Aktualne przepisy jasno definiują wynagrodzenie przewidziane dla sędziego
głównego oraz asystenta w zależności od posiadanych przez nich klas sędziowskich, rozmiaru
imprezy, czy chociażby czasu trwania turnieju. Uważam, że obecnie przewidziane
wynagrodzenie motywuje do pracy, pozwala na profesjonalne podejście do obowiązków, oraz
zachęca do zostania sędzią szachowym. Jest tak m. in. ze względu na przewidziane wyjątki,
takie jak zwiększenie wynagrodzenia, jeżeli czas trwania gry na turnieju przekracza 5 godzin w
ciągu dnia, oraz, gdy sędzia wykonuje dodatkowe prace niewynikające ze Statusu Sędziego.
Jednym, z głównych zadań Związku jest pilnowanie przestrzegania zasad Kodeksu
Szachowego i wytycznych obowiązujących organizatorów turniejów szachowych. Regulamin
zawodów jest podstawowym dokumentem, ustalającym sposób i zasady przeprowadzenia
turnieju. Opracowuje go organizator danej imprezy. Regulamin nie może być, w swej treści,
sprzeczny z przepisami Kodeksu Szachowego. Każdy uczestnik ma prawo i jednocześnie
obowiązek zapoznania się z regulaminem imprezy. Praktyka i doświadczenia zawodników
pokazują, że w tym obszarze dochodzi do różnych problemów. Organizatorzy często są
nieprzygotowani do swojej roli, nie potrafią zadbać o sprzęt techniczny, odpowiednie
informowanie zawodników o aktualnej sytuacji podczas turnieju, nie trzymają się podanego
harmonogramu (rozpoczynanie turnieju z dużym opóźnieniem), lub wręcz można im zarzucić
nieegzekwowanie przepisów ( przede wszystkim na turniejach lokalnych, o niższej randze). W
takim przypadku szczególna rola przypada sędziemu, od którego kompetencji, zależy
prawidłowo rozegrany turniej. Szczegóły jego obowiązków są opisane w Statusie Sędziego
Szachowego. Aby podnosić poziom rozgrywek Kolegium Sędziów PZSzach, odpowiedzialne za
kadrę sędziowską, regularnie organizuje szkolenia i kursy.
Podobnie jak inne związki sportowe, również PZSzach napotyka szereg utrudnień i zagrożeń.
Szachy nie są sportem widowiskowym, nie nadają się np. do transmisji telewizyjnych.
Zawodnicy nieraz tak długo myślą na ruchem, że zraża to kibiców. W dzisiejszych czasach
bardzo popularna jest gra online, za pośrednictwem różnych stron internetowych, trzeba
uważać, żeby popularność gry stacjonarnej nie zmalała. Innym zagrożeniem wynikającym z
rozwoju technologicznego jest łatwo dostępna możliwość oszukiwania i zdobywania przez
graczy osiągów nie-fair. W dobie Internetu, coraz częściej wykrywa się oszustwa, nawet
wśród czołowych graczy, na ważnych, prestiżowych turniejach. Polski Związek Szachowy, a w
nim Komisja ds. Dopingu Elektronicznego przewiduje konkretne sankcje za oszustwa np.:
zawieszenie w prawach do rozgrywania meczów.
Jednymi z ważnych elementów budujących Związek są kluby szachowe. Zajmują się one
organizacją życia szachowego, szkoleniami, integracją społeczna, udziałem w mistrzostwach,
turniejach i ligach szachowych na różnym szczeblu. W takich miejscach mogą być też
stworzone podziały czy sekcje, na przykład dla juniorów, amatorów lub profesjonalistów. Klub
szachowy, jak każdy inny klub o charakterze sportowym posiada swoją hierarchię, gdzie każdy
człowiek angażujący się w działalność pełni jakąś funkcję. W ten sposób można wyróżnić
choćby skarbnika, prezesa klubu, instruktorów i trenerów. W dużych miastach funkcjonują
one przy np.: szkołach, domach kultury lub w ramach prywatnych fundacji lub organizacji. Jak
wspominałem wcześniej, charakter i ilość klubów szachowych w danym województwie
wpływa na wybór Delegatów do Polskiego Związku Szachowego.

Szachy skupiają wokół siebie rzesze ludzi, z różnych środowisk, w różnym wieku i
umiejętnościach. To przestrzeń dla rozwoju, kształtowania się charakteru i okazja dla każdego
kto chce się nauczyć logicznego myślenia i cierpliwości. Polski Związek Szachowy staje przed
wymagającym zadaniem udźwignięcia ciężaru zarządzania i organizacji życia szachowego w
Polsce. W tym celu powołane zostały różne Komisje, prowadzone są aktywne szkolenia, a
sama struktura Zarządu i najważniejszych organów ulega zmianom i jest uważnie
analizowana. W przyszłości przewiduje się dalszy wzrost zainteresowania szachami i co za
tym idzie, nowe wyzwania w obszarze zarówno teoretycznym jak i praktycznym. PZSzach to
złożona organizacja, która realizuje swoje statutowe cele wielopłaszczyznowo,
współpracująca z innymi organizacjami, wspierana przez rząd i doceniana w sferze publicznej.

Łukasz Frodyma