BAB 4 : OPERASI SET

1. Persilangan Set

(a) Persilangan dua set, set A dan set B, ialah set yang mengandungi unsur sepunya

daripada set A dan set B, ditulis dengan hubungan A ∩ B.

(b) Gambar rajah Venn yang mewakili rantau

A B
persilangan set A dan set B

2. Kesatuan Set

(a) Kesatuan dua set, set A dan set B, ialah set yang mengandungi semua unsur dalam

set A dan set B, ditulis dengan hubungan A ∪ B.

(b) Gambar rajah Venn yang mewakili rantau A B

kesatuan set A dan set B

3. Gabungan Operasi Set

(a) Gabungan operasi set melibatkan kedua-dua persilangan set (∩) dan kesatuan set

(∪) pada masa yang sama.

(b) Gabungan operasi set perlu diselesaikan dari kiri ke kanan, atau selesaikan operasi

dalam kurungan terlebih dahulu jika terdapat kurungan.

4. Pelengkap bagi set A, A’, ialah set yang mengandungi semua unsur dalam set semesta ξ,

yang tidak terdapat dalam set A.

Contoh :

Diberi ξ = {1, 2, 3, 4, 5 } dan set A = { nombor genap}

Maka, A’ = { 1, 3, 5 }
CONTOH SOALAN DAN LANGKAH PENYELESAIAN

1. Senaraikan semua unsur bagi gabungan operasi set ( S ∪ V ) '∩ T berdasarkan setiap

gambar rajah Venn berikut.

Jawapan :

(S ∪ V ) ' =
k , n, p, r

T = h, k , r

Maka, ( S ∪ V ) '∩ T =
k, r

2. Gambar rajah Venn di ruang jawapan menunjukkan set A, set B, dan set C dengan

keadaan set semesta ξ = P ∪ Q ∪ R . Pada rajah di ruang jawapan, lorekkan set

P ∪ (Q ∩ R ')

Penyelesaian :
Langkah-langkah penyelesaian :
(a) Q
R
3 1. label setiap ruang dengan label

4 5 yang sesuai.
P 2
1 2. Kenal pasti rantau yang dilabel

mengikut susunan operasi

P = 1,2
Q ∩R' = 2, 3

Maka P ∪ (Q ∩ R ') = 1, 2, 3

Q R

P
3. Gambarajah Venn di bawah menunjukkan set semesta, ξ = Q ∪ R ∪ S , dengan

set Q = { murid yang suka melukis},

set R = {murid suka membaca},

ser S = {murid suka menyanyi}

Diberi bahawa n(Q) = 30, n(R) = 40 dan n(S) = 25. Hitung bilangan murid yang

(a) Tidak suka membaca

(b) Suka membaca, tetapi tidak suka menyanyi

(c) Suka melukis atau menyanyi, dan suka membaca.

Penyelesaian :

(a) Bilangan murid yang tidak suka

membaca

= n(R’)

= 24 + 13

= 37

(b) Suka membaca, tetapi tidak suka menyanyi

= n(𝑅𝑅 ∩ 𝑆𝑆′)

= 6 + 22

= 28

(c) Suka melukis atau menyanyi, dan suka membaca.

= 𝑛𝑛(𝑄𝑄 ∪ 𝑆𝑆 ∩ 𝑅𝑅)

= 6 + 12

= 18
CHECKPOINT

1. Diberi set semesta, 𝜉𝜉 = {𝑥𝑥: 𝑥𝑥 ialah integer dan 0 < 𝑥𝑥 ≤ 10}, 𝐴𝐴 = {faktor bagi 8},

𝐵𝐵 = {gandaan 3} dan 𝐶𝐶 = {nombor perdana}

Hitung,

(a) 𝑛𝑛(𝐴𝐴 ∩ 𝐵𝐵)

(b) 𝐴𝐴′ ∪ 𝐶𝐶

(c) 𝐴𝐴 ∪ 𝐵𝐵 ′ ∩ 𝐶𝐶

K
2. Gambar rajah Venn di ruang jawapan L

menunjukkan set J, K dan L dengan keadaan

J
set semesta, Pada rajah di ruang jawapan,

lorek set 𝐾𝐾 ∪ (𝐽𝐽′ ∩ 𝐿𝐿).

3. Dalam sekumpulan 60 orang murid, 42 orang daripada mereka menyertai kelab

memanah, 27 orang menyertai kelab STEM. Jika didapati 5 orang murid tidak menyertai

kelab memanah dan kelab STEM, hitung bilangan murid yang menyertai kelab memanah

sahaja.

4. Rajah di bawah menunjukkan sebuah rajah Venn

dengan keadaan , ξ = B ∪ P.

Set B = {pelancong yang mengambil pakej Langkawi}

Set P = {pelancong yang mengambil pakej Kinabalu}

Terdapat 46 orang pelancong yang mendaftar untuk pakej pelancongan. Diberi bahawa

bilangan pelancong yang mengambil pakej Langkawi sahaja ialah x orang dan bilangan

pelancong yang tidak mengambil pakej Kinabalu atau pakej Langkawi ialah y orang.
 (a) Lengkapkan gambar rajah Venn di atas dalam sebutan x dan y di ruang jawapan.

(b) Sekiranya bilangan pelancong yang mengambil pakej Langkawi sahaja ialah 7 orang

dan bilangan pelancong yang mengambil pakej Kinabalu sahaja ialah 16 orang, hitung

bilangan pelancong yang tidak mengambil pakej Langkawi atau pakej Kinabalu.

Jawapan :

1. (a) 0

(b) {2, 3, 5, 6, 7, 9, 10}

(c) {2, 5, 7}

2. K
L

3. 28

4. (a)

(b) y = 9, 25