Cikgu.S.

Tharmaraj
Matematik Tingkatan 4/2017

3.3b Kesatuan Set

1. Kesatuan dua set, A dan B, diwakilkan sebagai A U B, ialah satu set yang unsur-unsurnya terdiri
daripada semua unsur dalam set A atau set B atau kedua-dua set itu.
Gambar rajah Venn di bawah menunjukkan A U B:

2. Kesatuan tiga set, A, B dan C, diwakilkan sebagai A U B U C, ialah satu set yang unsur-unsurnya terdiri
daripada semua unsur dalam set A, set B atau set C atau ketiga-tiga set itu.
Gambar rajah Venn di bawah menunjukkan A U B U C:

Contoh 1:
Gambar rajah Venn di bawah menunjukkan bilangan unsur dalam set semesta, , set P, setQ dan set R.

Diberi n(Q) = n(P U R), cari n ().

 Cikgu.S.Tharmaraj
Matematik Tingkatan 4/2017

Penyelesaian:
n(Q) = n(P U R)
2x + 6 + 1 + 5 = 2x + 2x
2x + 12 = 4x
2x = 12
x=6

n() = 2x + 2x + x + 7 + 6 + 1 + 5
= 5x + 19
= 5(6) + 19
= 30 + 19
= 49

Contoh 2:
Gambar rajah Venn di bawah menunjukkan set semesta, = {Pelajar-pelajar tingkatan 3}, set A =
{Pelajar-pelajar yang memain piano} dan set B = { Pelajar-pelajar yang memain biola}.

Diberi n() = 60, n(A) = 25, n(B) = 12 dan n(A B) = 8, cari bilangan pelajar yang tidak memain kedua-
dua jenis alat muzik.

Penyelesaian:
Pelajar-pelajar yang tidak memain kedua-dua jenis alat muzik adalah diwakilkan oleh rantau
berlorek, (A U B) di bawah.

Bilangan pelajar yang tidak memain kedua-dua jenis alat muzik

= n(A U B)
= 60 17 8 4
= 31
 Cikgu.S.Tharmaraj
Matematik Tingkatan 4/2017

3.4 Sets SPM Practis, Kertas 1 (Soalan Pendek)

Soalan 5:
Rajah di bawah menunjukkan sebuah gambar rajah Venn dengan bilangan unsur dalam setP, set Q dan
set R.

Diberi bahawa set semesta, =PQR and n(Q')=n(QR).=PQR and n(Q')=n(QR).

Carikan nilai x.

Penyelesaian:
n(Q') = n(Q R)
3+8+5=x3+9
16 = x + 6
x = 10

Soalan 6:
Rajah di bawah ialah gambar rajah Venn yang menunjukkan bilangan peserta kuiz dalam set P, set Q dan
set R.
Diberi bahawa set semesta, =PQR=PQR , set P = { peserta kuiz Sains}, set Q = { peserta kuiz
Matematik} dan set R = {peserta kuiz Sejarah}.

Jika bilangan peserta yang mengambil bahagian hanya satu kuiz sahaja ialah 76, cari jumlah semua
peserta itu.
 Cikgu.S.Tharmaraj
Matematik Tingkatan 4/2017

Penyelesaian:
Bilangan peserta yang mengambil bahagian hanya satu kuiz sahaja = 76
(5x 2) + (x + 6) + (2x + 8) = 76
8x + 12 = 76
8x = 64
x=8

Jumlah semua peserta

= 76 + 7 + 4 + 5 + 3(8)
= 116

Soalan 7:
Rajah di bawah ialah gambar rajah Venn yang menunjukkan bilangan murid bagi set K, setL dan set M.
Diberi bahawa set semesta, =KLM=KLM , set K = {Kelab Karate}, set L = {Kelab Lumba
Basikal} dan set M = {Kelab Menembak}.

Jika bilangan murid yang menyertai kedua-dua Kelab Lumba Basikal dan Kelab Menembak adalah 8
orang, cari bilangan murid yang menyertai dua kelab sahaja.

Penyelesaian:
Bilangan murid yang menyertai kedua-dua Kelab Lumba Basikal dan Kelab Menembak =n(L M) = 2 +
2x
2 + 2x = 8
2x = 6
x=3

Bilangan murid yang menyertai dua kelab sahaja

= x + 4 + 2x
= 3 + 4 + 2(3)
= 13
 Cikgu.S.Tharmaraj
Matematik Tingkatan 4/2017

3.4 SPM Practis (Soalan Panjang)

Soalan 1:
Gambar rajah Venn di ruang jawapan menunjukkan set X, set Y dan set Z dengan keadaan set
semesta, =XYZ=XYZ
Pada rajah di ruang jawapan, lorekkan
(a) X'Y,(b) (XY')Z(a) X'Y,(b) (XY')Z

Penyelesaian:
(a) X Y menunjukkan persilangan rantau di luar set X dengan rantau set Y.

(b)
Cari rantau (XY')(XY')
(XY')(XY') bermaksud kesatuan rantau X dengan rantau di luar Y.
Persilangan rantau ini dengan rantau Z untuk membentuk (XY')Z(XY')Z

Soalan 2:
Gambar rajah Venn di ruang jawapan menunjukkan set P, set Q dan set R dengan keadaan set
semesta, =PQR=PQR
Pada rajah di ruang jawapan, lorekkan
(a) Q R,
(b) (P'R)Q.(P'R)Q.
 Cikgu.S.Tharmaraj
Matematik Tingkatan 4/2017

Penyelesaian:
(a) Q R menunjukkan persilangan rantau Q dengan rantau R.

(b)
Cari rantau (P R).
(P R) bermaksud persilangan rantau di luar P dengan rantau R.
Kesatuan rantau ini dengan rantau Q untuk membentuk (P'R)Q.(P'R)Q.

3.4 SPM Practis (Soalan Panjang)

Soalan 3:
(a) Gambar rajah Venn di ruang jawapan menunjukkan set P dan set Q dengan keadaan set
semesta, =PQ=PQ
Lorek set P Q.
(b) Gambar rajah Venn di ruang jawapan menunjukkan set X, set Y dan set Z dengan keadaan set
semesta, =XYZ=XYZ
Lorek set (XZ)Y.(XZ)Y.
 Cikgu.S.Tharmaraj
Matematik Tingkatan 4/2017

Penyelesaian:
(a)

P Q menunjukkan persilangan rantau P dengan rantau Q.

(b)

(XZ)(XZ) bermaksud kesatuan rantau X dengan rantau Z.

Persilangan rantau ini dengan rantau Y untuk membentuk (XZ)Y.(XZ)Y.

Soalan 4:
Gambar rajah Venn di ruang jawapan menunjukkan set P, set Q dan set R dengan keadaan set
semesta, =PQR=PQR
Pada rajah di ruang jawapan, lorekkan
(a) P R,
(b) P'(QR).P'(QR).
 Cikgu.S.Tharmaraj
Matematik Tingkatan 4/2017

Penyelesaian:
(a) P R

(b) P'(QR).P'(QR).