Prawo międzynarodowe publiczne

21.12.2022
Ćwiczenia, nr 8
„Kazusy międzynarodowego prawa morza”

Kazus 1: Czy państwo S miało prawo aresztować statek państwa P?

Państwo S nie miało prawa aresztować statku państwo P, mimo że państwo to
dokonało czynności niezgodnych z prawem nieszkodliwego przepływu i wykonywało
nasłuch radiostacji wojskowych państwa S, ponieważ statek państwa P był rządowym
statkiem badawczym; ergo państwo S nie miało nad statkiem państwa B żadnej
jurysdykcji i nie mogło dokonać zatrzymania statku.

Prawo pościgu
Dla skuteczności pościgu wymagane jest spełnienie określonych warunków:
 pościg uznaje się za rozpoczęty, kiedy statek znajduje się na terytorium
wód wewnętrznych, morza terytorialnego albo strefy przyległej państwa
ścigającego,
 pościg może być kontynuowany, także przez obszar morza otwartego,
aż do momentu, gdy ścigany statek wpłynie na morze terytorialne
własnego państwa lub państwa trzeciego – pościg należy przerwać,
 pościg uznaje się za rozpoczęty wyłącznie po nadaniu optycznego lub
dźwiękowego sygnału nakazującego zatrzymanie się,
 pościg ma obowiązek być „gorący” i „ciągły” – podjęty bezpośrednio po
stwierdzeniu naruszenia praw państwa i prowadzony nieprzerwanie,
 uprawnione są jedynie okręty wojenne lub samoloty wojskowe,
W każdym przypadku prawo pościgu ustaje z chwilą wejścia ściganego statku
na morze terytorialne własnego państwa lub państwa trzeciego.

Kazus 2: Oceń prawidłowość postępowania państw.

Uprawnienia do szelfu kontynentalnego są wyłączne dla państwa nadbrzeżnego; nie
ma na to wpływ żaden stan faktyczny niewykonywania eksploatacji lub prowadzenia
badań na szelfie kontynentalnym – inne państwa muszą dostać wyraźną zgodę od
państwa nadbrzeżnego w celu eksploatacji lub badania szelfu państwa nadbrzeżnego.
 Kazus 3: Czy takie rozwiązanie jest zgodne z prawem międzynarodowym?
Zgodnie z art. 97 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza, stanowiącego
o jurysdykcji karnej w sprawach zderzeń lub innych wypadków w żegludze,
jurysdykcję na morzu otwartym nie ma żadne państwo nadbrzeżne, tylko państwo
bandery, które dokonało tego wypadku (tzn. Japonia). Rosja nie postąpiła zgodnie z
międzynarodowym prawem morza, bo zgodnie z ust. 3 tego artykułu, żadne inne
władze, poza władzami państwa bandery, nie mogą zarządzić zajęcia ani zatrzymania
statku, nawet dla celów dochodzenia (a co dopiero w celu postępowania karnego).

Kazus 4: Kto miał rację?

Jesteśmy na morzu terytorialnym, czyli pod zwierzchnictwem prawa nadbrzeżnego
(państwa B) – jedynym wyjątkiem co do zwierzchnictwa tego państwa jest prawo
nieszkodliwego przepływu, jednak według art. 19 Konwencji Narodów Zjednoczonych
o prawie morza, stanowiącego o definicji „nieszkodliwego przepływu”, „Przepływ jest
nieszkodliwy dopóty, dopóki nie narusza pokoju, porządku publicznego lub
bezpieczeństwa państwa nadbrzeżnego” a transportowanie stężonego azotu jest
uważane według art. 22 Konwencji za „materiały o właściwościach niebezpiecznych”,
ergo statek państwa A nie może powoływać się na prawo nieszkodliwego przepływu i
– według art. 21 Konwencji – musi stosować się do ustaw i innych przepisów
prawnych państwa nadbrzeżnego dotyczących nieszkodliwego przepływu, w tym
również obowiązku korzystania z wyznaczonych szlaków morskich i przestrzegania
systemów rozgraniczenia ruchu wprowadzonych przez państwo nadbrzeżne. Ba,
nawet państwo korzystające z prawa nieszkodliwego przepływu ma taki obowiązek.

Kazus 5: Czy obywatel państwa N naruszył prawo międzynarodowe?

W wyłącznej strefie ekonomicznej i strefie przyległej prawo nieszkodliwego przelotu
nie byłoby problemem (bez zgody państwa nadbrzeżnego, państwa P), ponieważ inne
państwa mają takie same prawa w tych strefach, jak państwo nadbrzeżne. Wlatując
jednak na terytorium morza terytorialnego, bez zgody państwa nadbrzeżnego
(państwa P), naruszył on narodową przestrzeń powietrzną i siłą rzeczy też prawo
międzynarodowe, a dokładniej Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawie morza.

Wydrukować po przerwie: Konwencję o stosunkach dyplomatycznych i konsularnych.