Over dit boek

Dit is een digitale kopie van een boek dat al generaties lang op bibliotheekplanken heeft gestaan, maar nu zorgvuldig is gescand door Google. Dat
doen we omdat we alle boeken ter wereld online beschikbaar willen maken.
Dit boek is zo oud dat het auteursrecht erop is verlopen, zodat het boek nu deel uitmaakt van het publieke domein. Een boek dat tot het publieke
domein behoort, is een boek dat nooit onder het auteursrecht is gevallen, of waarvan de wettelijke auteursrechttermijn is verlopen. Het kan per land
verschillen of een boek tot het publieke domein behoort. Boeken in het publieke domein zijn een stem uit het verleden. Ze vormen een bron van
geschiedenis, cultuur en kennis die anders moeilijk te verkrijgen zou zijn.
Aantekeningen, opmerkingen en andere kanttekeningen die in het origineel stonden, worden weergegeven in dit bestand, als herinnering aan de
lange reis die het boek heeft gemaakt van uitgever naar bibliotheek, en uiteindelijk naar u.

Richtlijnen voor gebruik

Google werkt samen met bibliotheken om materiaal uit het publieke domein te digitaliseren, zodat het voor iedereen beschikbaar wordt. Boeken
uit het publieke domein behoren toe aan het publiek; wij bewaren ze alleen. Dit is echter een kostbaar proces. Om deze dienst te kunnen blijven
leveren, hebben we maatregelen genomen om misbruik door commerciële partijen te voorkomen, zoals het plaatsen van technische beperkingen op
automatisch zoeken.
Verder vragen we u het volgende:

+ Gebruik de bestanden alleen voor niet-commerciële doeleinden We hebben Zoeken naar boeken met Google ontworpen voor gebruik door
individuen. We vragen u deze bestanden alleen te gebruiken voor persoonlijke en niet-commerciële doeleinden.
+ Voer geen geautomatiseerde zoekopdrachten uit Stuur geen geautomatiseerde zoekopdrachten naar het systeem van Google. Als u onderzoek
doet naar computervertalingen, optische tekenherkenning of andere wetenschapsgebieden waarbij u toegang nodig heeft tot grote hoeveelhe-
den tekst, kunt u contact met ons opnemen. We raden u aan hiervoor materiaal uit het publieke domein te gebruiken, en kunnen u misschien
hiermee van dienst zijn.
+ Laat de eigendomsverklaring staan Het “watermerk” van Google dat u onder aan elk bestand ziet, dient om mensen informatie over het
project te geven, en ze te helpen extra materiaal te vinden met Zoeken naar boeken met Google. Verwijder dit watermerk niet.
+ Houd u aan de wet Wat u ook doet, houd er rekening mee dat u er zelf verantwoordelijk voor bent dat alles wat u doet legaal is. U kunt er
niet van uitgaan dat wanneer een werk beschikbaar lijkt te zijn voor het publieke domein in de Verenigde Staten, het ook publiek domein is
voor gebruikers in andere landen. Of er nog auteursrecht op een boek rust, verschilt per land. We kunnen u niet vertellen wat u in uw geval
met een bepaald boek mag doen. Neem niet zomaar aan dat u een boek overal ter wereld op allerlei manieren kunt gebruiken, wanneer het
eenmaal in Zoeken naar boeken met Google staat. De wettelijke aansprakelijkheid voor auteursrechten is behoorlijk streng.

Informatie over Zoeken naar boeken met Google

Het doel van Google is om alle informatie wereldwijd toegankelijk en bruikbaar te maken. Zoeken naar boeken met Google helpt lezers boeken uit
allerlei landen te ontdekken, en helpt auteurs en uitgevers om een nieuw leespubliek te bereiken. U kunt de volledige tekst van dit boek doorzoeken
op het web via http://books.google.com
 -- -- αλ: 234 Ω
-

ΝΑ U WΚΕ U R.ΙG V Ε R. Η ΑΕ Ι,
ΑΥΑ Ν ΙΟ ΕΙΝ

Ο Ε Ι, U Κ. ΚΙ G Ε Ν Ι Ν V Α L.
ΙΟ Ε Κ.
ΒΕ&ΑΒΑΝΤSCΗΕ VL, UGΤΕΙ,ΙΝΟ ΕΝ
Ο Ρ Τ Ε

Ρ Α Τ ΙR. Ι Ο Τ ΤΙΕ Ν
Ι Ν Η U Ν ΚΑ D Ε R L Α Ν D,
Μet den voorderen zegen van hunne wapenen , behaelt
door de inneminge van Gend , Βrugge , Οstende
ende geheel Vlaenderen , van Βergen in Ηenegauw,
van Diest , Τhienen ende Αerschot in Βrabant :
de verslaegentheyd van den koninglyken Raede :
Stilstand van wapenen, opgevolgt door de verove
ringe van Βrussel door haere inwoonders : de ont
"ruyminge der Soldaeten tot Μechelen ende Loven :
hunne gevangen-neminge tot Ηalle : eyndelyk den
lang-gewenschten intrede van de Comit der Ηeeren
Staeten van Βrabant in Βrussel.

Ρro Αris & Focis.

ΙΝ ΙΙΕΤ L Α Ν D D ΕR V R Υ Η Ε Υ Ω.

Μ. ΙΟ Ο Ο. Ι. Χ ΧΧΙ Χ.
 , "

" ι

"

"
/

-- , --
-- "
 ΑΎΑ Ν ΙΟ Ε Ν.

G Ε L U ΚΚ Ι G Ε Ν Ι Ν V ΑL
ΙΟ Ε R

ΒRΑΒΑΝΤscΗΕ νLυστΕLΙΝGΕΝ
Ο Ε' Τ' Ε

Ρ Α Τ Τ Ι Ο Τ Τ Ε Ν.

Ι Ν Η U Ν κ Α D Ε Ε Ι Α Ν D.
=5%Β=== -

ΙDΕ Βrabantsche Ρatriotten , vvaer de

Νieuws-bladeren, weynig geleden, metzoo
, veeleveragtinge van Ει , ende diemen
om het oogwit van hunne Land-ylugt noyt
genoegzaem kan Verheffen , hadden Thunrie
schu Ηplaetze gekozen op het grond-gebied
van hunne edelmoedige gebueren , welkers
Υaders over 2οο iaeren Ε Spaensche jok
afwerpende, aenalle Vorsten eene Lesse naer
lietenom hunne onderdaenen niet dwinge
landisch te handelen , en een voorbeeld aen
νrye Volkeren om hun van de Slaevernye
te redden.
 δ%, ε",εδ%,εδ%,εδ%,εδ%,εδ%,εδ%,«S3, S4
Ε -

/)
?????????? ????????Φέ»

ΑΎΑ Ν ΙΟ Ε Ν.

G Ε L U ΚΚ Ι G Ε Ν Ι Ν V Α L
ΙΟ Ε Κ.

Β R ΑΒΑΝΤS CΗΕ VL U GΤ Ε Ι, ΙΝG ΕΝ

Ο Ρ Τ Ε

Ρ Α Τ Ρ Ι Ο Τ Τ Ε Ν.

Ι Ν Η U Ν κ Α D Ε Ε Ι Α Ν D.

ΙDΕ Βrabantsche Ρatriotten , vvaer de

Νieuws-bladeren, weynig geleden, metzoo
, veeleveragtinge van Ει , ende diemen
om het oogwit van hunne Land-ylugt noyt
genoegzaem kan Verheffen , hadden Thunne
SchuyΓplaetze gekozen op het grond-gebied
van hunne edelmoedige gebueren , welkers
Vaders over 2oo jaeren het Spaensche jok
afwerpende, aenalle Worsten eene Lesse naer
lietenom hunne onderdaenen niet dwinge
landisch te handelen , en een voorbeeld aen
vrye Volkeren om hun van de Slaevernye
te redden.
 Εen gedeelte van die, brave vlugtelingen ,
tot Ηiίύareπόeek , Τilborg ende oinliggende
laetzen, verzamelden zig op den 23 Οcto
Ε 1789, en kregen in den magt op degren,
Ζen van Βrabant hunne wapenen. Οp den
Βrabantschen bodem gekomen zynde, heb
ben zy hunne geweiren gelaeden, ende men
ontploeyde een kostelyk Vendel : onder dit
teeken der vryheyd , ende het herte vol
arift tot die roemryke deugd, trokken zy
langs ΛΜeir op Ηoogstraezen. -

ΙDe eerste Vyandlyke ontmoetinge gebeur

de hun aen een kleyn Βosch ontrent de
Ηeyde tegen de baene, uyt, het welke op
Ειuhne eerste verdeyling of Compagniewird -
vuer gegeven , door ontrent 4o of 5o Μan
nen , zoo Soldaeten als Commisen: dit vuer
wierd met de grootste hevigheyd beant
woord, ende naer ontrent een kwartier uers
wederzydsch geschoten te hebben , togen de
Κeyzerlyke op de vlugt : eenen Soldaet en
dry Commisen vielen in de handen der Ρa
triotten die hun gewangen medeleyden. Αl
zoo kwaemen zy tot Ηoogstraeten om ses
τιren en half van den morgent.
Sanderdags in den morgent arriveerde tot
Ηoogstraeten hunnenCommandant-Generael
den Ηeer νan der Μerscή , aenleydende ΟΥlt
τent duyzent andere Ρatriotten , welke ge.
1yk de voorgaende op de & Ά hunne wa
Ρens hadden Ε p den zelven mor
gent wierd ophet Stad-huys afgekondigt van
wegens de Ηeeren Staeten van Βrabant het
λzani/esz, ofte opentlyke Verklaeringe, dat ...
 5
den Κeyzer, om de menigνuldige inbreuken
tegen de Land-wet, vervalleh is van de
Souvereynetyten geregtigheden van Βrabant.
Den dag daer naerwezende den 25 Οctober,
zyn zy alle van Ηoogstraeten op Τurnhout
vertrokken.
De tydinge was wel haest verspreyd, dat
de Ρatriotten tot Τurnhout waeren geko
men , waer sy hadden opgeligt den Ηeer
ale Fierland, Ηoofd-Schouteth van die Vry
beyd, ende broeder van den President van
Syne Μajesteyts grooten Raede. Μen zag
langs alle kantengroote bewegingen in de
ξΆι Οntrent dry duyzend vyf hondert
mannen , bestaende uyt het bataillon van
Βender, een bataillon van Clair/ayί, van
Ligne, de reste Grenadiers ende Dragon
ders , trokken in den avond van den 26 Οc
tober, onder de commande van den Generael
δc/iraeder (*), met ses stukken geschut de
Κempen in. Gekomen ontrent ή Άαι 2)
lhebben zy een canon gelost: waer οp ontrent
ses μeren en half aldaer de klok gestormt
heeft, wanneer ieder οp de been kwam en
zig veerdig maekte on hunne veragters

(*) Μen mag met deze tyds-omstandigheyd

niet vergeten , dat den Generael Schroeder, voor
aie commande tot Μechelen komende , eenige
Βeulen van Βrussel medebragt , welke buyten
de Cathlyne-poorte eenige daegen gelogeert heb
ben , Wagtende dat men hun aldaer Ρatriotten
uyt de Κempen zou gebragt hebben , οm die
Ζeffens , tot Spiegel van de andere, ωp-te-knoopen.
- Ο 6 )
dapperlyk te ontfangen. Ηet grootste deel
verschahste zig op hét Κerk-hof, een ander
in de zey-straeten, veele begaeven zig in
de Βorgers-huyzen , οp Κaemers, Ζolders
ende Κelders. Εyndelyk door eenen doffen
ηevel die het Αerderyk bedekte, kwaemen
de Soldaeten in , dan was het ontrentseven
ιueren en half Μen liet hun met het grof
Ε gerustelyk doortrekken tot voor-by .
et Ηofύan Ηolland in de Gast-huys-straet :
zeffens alle vensters open ! vvaer door de
Κogels langs alle zyden digter als den hagel
vlogen. Ηet gevegtwird algemeyn en duerde
tot elf ueren, wanneer de Οverste der Sol
daeten den sauυequipeutschreeuwden : de
νlugtelingen waeren zoo spoedignietgereed,
of Sy ontfingen nog het grouvvzaem γuer
dat uyt eenenίwind-miolen kwam, waer door
'er nog veele sneuvelden. De verwinnaers
liepen de vlugtelinge nog met op-gestroopte
-

armen, geduerig los-brandende, agter-naer,

terwylen andere dry stukken Geschut vero
verden , twee dry ponders ende eenen ses
ponder, daer by twee Ρoeder-Waegens en
voorder Οorlogsgerief. De Gast-huys-straet
was zoodaenig belemmert door de doode ,
dat men'er niet door kondegaen; men telde
verscheyde Οfficieren, waer onder den Ca
pityn, opzigter van den Ρrince van Αnhalt
Ζerόsz, De gequetste Soldaeten , door de
vlugtelingen Verlaeten , wirden ten deele ge
Ιeyd in het Gast.huys, ten deele, op Ει
Stad-huys, vvaer de Ρatriotten meerdere zor
gen voor hun gedraegen hebben als sy ver
W,
 Ο
dienden, en waer van'er s'anderdaegs ver
scheyde stirven. De Ρatriotten hebben in
dezen aenval maer elf dooden gehad, welk
οngeluk men nogaen hunnen tegrooten drift
Ηeeft toegeschreven. Μen kan hun geenen
grooteren roem geven als de Ε
zelver van de soldaeten van Βender , die
ons daer van verscheyde staeltjens verhaelt
hebben. Εenen oo getuygen heeftverklaert,
dat, Waer t dat de Ρatriotten de soldaeten
dieper hadden laeten inkomen, er bynae
geenen had uytgeraekt, Βoven de verove
ringe der gemelde canons hebben sy nog
Άιάς"Άι bekomen.
Ηet zoet van den zegenprael der Ρatriot
ten was met veel bitter Vermengt , als zy
dearme inwoonders aenschouwden, door de
soldaeten ellendiglyk geplundert ende mis
handelt, in welke baldaedigheyd onze Νe
derlandsche verre hebben uytgemunt, alzoo
zy wel twee ueren naer die van Βender in
Lier zyn wedergekomen : maer het schrik
kelykste was de moordery aen zommige in
woonders gepleegt. Ηet was te wenschen
voor de eere der soldaeterye, dat men de
Οfficiers daer van kon vry spreken ; maer
daer is gezien, dat zy onderwegen het ge
plundert goed met de soldaeten deylden.
Sanderdaegs hebben de Ρatriotten door
eene plegtige Μisse met den Τe Deum den
Ηemel gedankt over den verkregen zegen
Μιunner wapenen: de doode Ρatriotten , ge
kroont met lauwerieren hebben twee dagen
openbaer te zien gelegen , dit zoo i. Ά
τ-τ Σ.Α.Τ. Γ.

( 3 ) .

als beweegzaem tonneel, dat de aenschou

wers de traenen uyt de oogen trok, heeft
in allen Patriot, meer als oyt, dat Εί
vuer ontsteken om synen lesten druppel
bloed voor het lieve Vaderland te wagen.
Αldus zyn die gekroonde Ηelden ter aerde
gedaen , maer hunne gedagtenisse by ons en
onze naekomelingen zal eeuwig leven.
Τerwylen de vaderlandsche zaeken zoo
ΕΕ voordgezet wirden , trokken een
eel Ρatriotten , die tot Roosendael , Ρutte
εnde daer ontrent gelegen hadden, naer den
Κant der Schelde.Τοί Οssendrecht wirden
fun de geweiren uytgedeelt. Viervanhunne
mannen, stout omi alles voor de goede zaeke
te waegen, trokken in het vroeg van den -
morgent 25 Οctober οp Lillo, waer sy be
bendiglyk inkwaemen , ende de seven Inva--
liten , bewaerders van dat Fort, aenranden ,
bun dreygende den kop te breken zoo sy
hun Ε ; het was bynae een uer daer
naer, eer hunne thans-gewapende medege
zellen aenkwaemen. Lillo dus ingenomen
zynde, wirden de wapens van Syne Μa
jesteyt ter neder-geworpen ende Ε
ΙDe bediende moesten den Εed aen de Staeten
doen. Daer vertrokken alsdan eenige over
de Schelde, endemenging op syn Land-goed
opligten den ΕάΆ rumpipen, wel
Κennaer Hulst wird over-gevoert. Den dag
daer naer verlieten de Ρatriotten diesterkte ;
maer zy vernagelden de canons. Den L%yt
Αegger wird naer Βergen-op-Ζoom gestiert,
Waer hy naerderhand vrugteloos door het
 Ο -

Gouvernement der Νederlanden is weder-.

gevraegt geweest.
Den tweeden overtogt derSchelde gebeurde
den 6 ober. Οntrent 28oo Ρatriotten vielen in
Inetland van Waes, waer zy de ontfangers der
Comptoiren den eed aen de Staeten deden
afleggen.. Den 9 dito in den nae - middag
Κvvaemen’er een deel van St. Νiklaes tot
Willebroek, terwylhet Volk in het Lof was,
en gehoοrt hebbende dat den nieuwen. Οnt
fanger de Μaeyer, die den nieuwen. eed
bad afgeleyd, in de Κerke was, hebben zy
hem naer het eyndigen van het Lof gevan
gen genomen, en naer St. Νiklaes gevoert,
schoon hy daer tegen protesteerde. -

ΙDen dag om in Gend te trekken vvas reeds

gestelt, ende de Gentenaers verwagten hun
πηet open armen , maer door verraederye
"iiίει zynde, liepen zy daer naer toe
den 13 dito , wanneer'er reeds uyt Brussel
versterkinge in de Stad gezonden was.

Ά\ΆΆ

\\\ - Π Ά -

"Ά
Rrξg-
 Ο 1ο )
ΕΞ"ΞΞετ:ΕΞ£ε"ΣΕΕ"Ξ£ΞΕ
Gend den 13 Νovember 1789.
Cyttrekkel νan cenen Βrief, όehelzende
een getrouν νerhael νan de gelukkige om
1νεhtelinge, μytgeνerkt in de νermaerde
δίdd Gend den 13 Νονember 1789.

Μ Υ Ν Η Ε Ε R,
Τ)Ε Κeyzerlyke zullen zekerlyk wel op
hunne hoede geweest hebben, om Brabant
en Μechelen, de communicatie der Gend "Ν

sche gazette , zoo van den 18sten, als 19sten.

gepasseert, te beletten, de welke nogtans
ηaer eene schets en geeft van het gene
Inier gebeurt is.
Den 13den. dezer ontrent 8 uren smor
gens, naerderden wy de stad langs twee
poorten, (onze compagnie langst de Βrug
sche ) en dreven dé Κeyzerlyke, die de
zelve bewaerde, in de vlugt.
Ζoo haest de Βorgers dit gewaer wirden,
stelden zy de Ρoorté open en wy trokken
de Stad in.
ΙDe hootd wagt ons gewaer wordende,
νlugte naer de Caserne op St. Pieters.
Ι)e Κeyzerlyke die in deze Caserne waeren
wel ten getalle van 12oo, besetten zeffens
alle de straeten met Canon wel de distantie
ι
 ΙΙ
νan een -π: " de Stad in, on ons
den toegang tot de zelve te beletten , ende
gene die aen het canon niet.geoccupeert
waeren, placeerden hun in de huγzen, niet
tegenstaende zy zoo voordeeliggeplaets wae
reh, deden wy, tot den avond van den
volgenden dag, alle geweld om hun te ver
jaegen, t welk ons eventwel niet gelukte.
ndertusschen bereyden de Κeyzerlyke
die in't Casteel waeren, (ook welten ge
talle van 12oo) hun tot eene schrikkelyke
defentie, maekten in den magt tusschen den
13en. en 14en. eene Βatterye 2 α 3 boog
scheuten buyten het Casteel, οm ons het
naederen tot het Casteel afte-snyden.
Αlle dit voordeel, het welk de Κeyzerlyke
zoo wel wisten te vinden, joeg ons geene
vreeze aen , maer terwylen wy bezig wae
ren met de Βatteryen te beschieten , ran
den de overige die in't Casteel vvaeren , de
omliggende huyzen aen, schoten er veele
ΙΤΩΘt Ε allen en bomben in brand,
zoo dat wy van den eenen kant gevoelden
eenen onbeschryvelyken tegenstand, en van
de anderezyde'eene Ε vlamme, de
welke wel8o huyzen zoo vernielt als bescha,
digt heeft.
Den 14en. in diergelyke gestanden geéyn--
digt zynde, liet den nagt ons niet anders
toe als door sterke wagten te beletten dat
de Vyanden niet verder in de Stad kwa
rnen; 't was in dezen nagt dat de Κeyzer
Ιyke de ongehoordste vreedheden bedreven.
 12

De gene uyt de Caserne doοrliepen heel

St. Peeters, plunderden en beschaedigden
zeer veele capitaele huyzen, verbrandeh de
papieren en schriften der kooplieden , de
juweelen trokken sy van den hals, de ringen
τιyt, de ooren als, όok van de vingers, en
als het gebeurde dat zy die niet gemakkelyk
kosten afdoen, vvaeren'er die riepen : kapt
den vinger af; verscheyde Βorgers rukten
zy met hun mede, zommige onthaelden zy
τηet slaegen en steken , tot met de dood
zelve op de vreedste wyze ; zoodaenig was
Βιunne vreedheyd, dat zy eenige kinders in
de wiege hebben gegeesselt voor de oogen
van hunne ouders ; dén ouderdom zelfs ran
den zy aen , en was niet vry van hunne
onmenschelykheyd, ik heb eenen gryzaerd
Ε die in zyn huys onder eene tafel lag,
et hoofd neffens het lichaem ; het en was
Ειun niet genoeg met eenige Βorgers van het
leven te berooven, maer deden hem nog de
schrikkelykste pynen onderstaen. Daer Vin
den wy eenen Μan ende Vrouwe te samen
gebonden aen het vuer verbrand , dan hoo
ren wy met de bitterste zugten klaegen 6ο
gevangene Βorgers , de welke getuygen, dat
men hun onder de schrikkelykste dreyge
menten dagelykx heeft gevoed in het Cas
teel en in de Casernen met twee onzen be
dorven brood en een weynig water , dus,
Φaenig, dat zekeren voornaemen Ηeer zyne
eygene excrementen, οm zyn leven te be
Ιnouden , heeft moeten nemen. Ηier zien vvy
verbrande huyzen yerkeerd in bordeelen ,
Η

:
--

:
 Ν. Ο 13 )
alwaer volgens de gelοofbaerste getuygenis
sen , terwylen deze uytliepen tot branden
en plonderen , de andere bezig waeren met
de grauwzaemste schelmstukken te bedry
Υ ΘΙ1. -

Μeer als veertig Vrouvven ende Dochters

bebben zy schandelyk onteert , 2ommige
zelfs in het aenschyn van hunne Μans en
Οuders, de welke zy met de wapens op de
borst getuygen deden zyn van hunne on
gehoοrde mishandelingen. Langs eenen an
aeren kant zien wy Thun schenden onze
Κerken ende heylige Vaten , ende duyzend
andere buytensporigheden bedryven. Ik wil
niet Άι hoe Ε Οfficieren zelfs
aenleyders zyn geweest der boosheden van
Ιnunne Soldaten. Ik zal niet noemen eenen
Chapuis, van het Regiment, Van Clairyάγr,
αen welken voorging in de plonderingen der
huyzen, Ik zwyge Τeenen Ρo/as, van het
zelve Regiment , den welken tusschen de
vreedste lasteringen eenen Μan heeft gedron
gen op eene gloeyende stove: Ηet is te wey
nig te zeggen, dat men uyt de zakken ende
huyzen der όfficieren zélfs gestolene Goe
deren met getuygen heeft gevonden.
Εenen Εx-jesuit met syne Suster hebben
sy in het vuer geworpen en tot asschen lae
ten verteiren; men verzekert zelfs dat s
eenen Βorger οp syn eygen stove hebbeή
Ε Verscheyde doode zyn'er gevon
en onder de ingestorte huyzen waerin'syhet
νuerhadden gesteken, vele hebbenhunné sol
ί

)
Ι4
άaete-kleederen uytgedaen , trokken tot 6
ά 7 hemdens over een aen, en daer οp de
schoonste kleederen die sy vonden iή de
kleer-kassen der inwoonders; in diergelyke
kleeders begaeven er hun verscheyde onder
ons om alles af-te-spien &c.
De gene uyt het Casteel oeffenden hun
ηetgelykevreedheden, maeraldermeest met
bet vuer in de huyzen te steken, eenen
nomber van deze van circa 3oo, met twee
stukken canon , trokken naer Silis-kest on
trent de Μέy-poorte, om zoo al de omlig
gende huyzen te plunderen, vvaer van sy
εenige in brand staeken, zoo dat langs dry
verscheyde plaetzen dezer Stad, volkomen
wird aen de bevelen van den bloed-dorstigen
d'Αlton.
Αlle deze schrikkelyke uytwerkzels waeren
ΟΙΊS Εί. eenen spoor-slag, en Wy zyn den
16en. Ο versterkt van eenen nomber Ρatriot
ten van Cortryk met grοf geschut) met zoo
daenige dapperheyd op de gene uyt le Ca
serne van St. Peetersgevallen, datsy hun in
de zelve hebben geretireert , dan hebbensy
ηog geweldigentegenstand gedaen , dat wy
vreesden huή diendagniette overweldigen;
wy kregen gebrek van canon-ballen , zoo
daenig dat wy de Βorgers hebben moeten
oud eyzer vraegen om ήet schroey te schie- -
ten , sy gaeven niet alleen hun oud eyzer ,
rnaer de kooplieden, winkeliers &c. gaven
zelfs allehunnegewigtenzoo kleyne als groo
te , t welk ons zoodaenig aenmoedigde en
met zoo groote felheyd dede te Werk gaen ,
 Ο 15 ) ,
dat de Κeyzerlyke, die de Caserne in be
zitting hadden , gedwongen zyn , geweest
hun tusschen 4 ά 5 ueren naer middag in
onze handen over-te-geven.
Wy hebben den Colonel Landen, gebor
tig van Αntwerpen, met alle syne Οfficie
reh en meer als 8οο Κrygsgevaήgenen, on
der eene bedekking geleydΓnaer verscheyde
plaetzen dezer Stad, en onaengezien sy zoo
vreed en onmenschelyk te werk gegaen had
den , zyn sy van onzen kant zeer medoo
Ε gehandelt, uytgenomen nogtans de
jezonderste moordehaers en brand-stigters
zyn geketent,
Ιn den nagt tusschen den 16en. en 17en.
zyn de Κeyzerlyke uyt het Casteel gevlugt
C hun getal schikt men 5oo ), meteenige
stukken canon &c., 't welk nu door de onze
zeer wel bevvaerd word.
De voorschreve γreedheden (vvaer van men
in de Ηistorien geen exempel vind ) zγη .
meest bedreven door de tirannen van Clair
fayt en dit tegen Βorgers in hunne huyzen
de νelke νoor onpartydige πιenschen te aen
zien waeren. Denkt eehs hoe sy zouden
gehandelt hebben met de Βorgers die sy
Ε hadden , waer onder verscheyde
atriotten vvaeren, de welke van zoo veele
Soldaeten die'er waeren, zoo veel verscheyde
sententien hoοrden ; en daer en heeft niet
ontbroken als den tyd om de zelve de uyt
vverkinge te geven.
Αls men de schrikkelyke projecten hoord
die πιoesten geexecuteert wordén indien de

» **
Κeyzerlyke de οθι"16. )
behouden hadden,
Κan men God niet genoeg danken over de
overwinninge die hy verleent heeft.
Εn dat het God is die de Κeyzerlyke in
onze handen gelevert heeft, blykt klaer :
hunnen nomber was over de3ooo, met veel
rof geschut, munitie &c. Sy hadden alle
ί sterke en voordeelige plaetzen in hun
bevel, daer by goede commande en geexer
ceerde mannen. Van onzen kant hadden
wy zeer weynig grοf geschut, maer circa
5ooo Ρatriotten met fusieken, daer onder
gerekent de gene van Gend , daer by on
geexerceerde en om. zoo te zeggen zonder
Commande ; bovendien moesten wy onze
magt werdeylen langs dry kanten en de Ρoor
ten bewaeren. Εn hetvolgende wonder con
firmeert het.
Daer zyn verscheyde plaetzen binnendeze
Stad, zoo op hoeken van straeten als elders,
daer een L. V. Beeld of eenen Christus ge,
laets is , men ziet'er rontom verscheyde
Ε muer en de niche doorboord van de
kogels, en nievers de Beelden geraekt. . .
η het dak en toren der Κerke van St. Ja
cob telt men in de 2ο gaten van Canon bal
len, waer onder eene bombe de vvelke door
Ηet welfsel.totin de Κerke gevallen is, waer
sy zonder springen is blyven liggen. Door
den byaerd van S. Baefs, Κerke is eenen
Canon-bal geylogen die de klokken dede
rammelen zonder eene te schenden. . ..
De Geestelyke hebben Ε in aen
vakkeringe, onder.andere den Pastoor yan
St. Νicolaes binnen deze Stad, den Ιόen.
lestleden leesde hy voor λι. de misse in't

Εortael syn'er Κerke, die geéyndigt hebben

, trok: hy voor-op met den sabel in de
Ηand en de cocarde op de borst, veele Μo
niken verzelden ons van gelyken met den
sabel in de hand, zelfs eenige te peerd.
Van de Geestelyke iser gebleven eenen
broeder der Capucinen, van de onze in de
2ο , en in de 4ο gekwetste, Waer van'er zeer
weynige zullen gestropieert zyn. Van de -
Κeyzerlyke zyn'ergebleven eenen zeergroo
ten nomber; volgens de Gazette circa 6oo
en 2oo gekwetste', 't welk te gelooven is,
Den i3en, lestleden zyns'avonds door het
gemeyn volk van Gend geplundert de huy
zen van Μarouar, Procureur-Generael, van
α"Hoop, Αctuarius der Staeten , van Peu
Δinca , Raed en Substituet-Procureur-Gene
rael; ( dezen is in arrest beneffens synen
Ζone) van den Βaron de Μarloop , voor
Schepenen, en de gene Van beyde de Μe- -
Ε rouvven de Loose, de plunderaers en
ebben hun met de meubels niet verrykt ,
want sy hebben-ze alle verbrand voor de
respective huyzen - waer sy-ze uytgehaelt
hebben.
Ηet Μagistraet dezer Stad, als ook ons
Committé hebben seffens maet-regels geno
rmen om het voortsgaen met diergelyke ΟΙ1
beylen te beletten , en daer is zédert niet *

meer geplundert : het verheugd ons dater

niet eehen van de onze me doende geweest is.
Ιn de Gendsche Gazette van den 19 dezer
staet het volgende. ν . .. . *
 Ο 18 )
Ηet Μagistraet θ, Stad Gend, tot dies
eautoriseert door de Collatie , maekt by
έΆ aen een ieder kennelyk, dat'er tot
defentie en veyligheyd der zelve Stad in
stantelyk onder de directie van den Ηeer
ναn Βossem word opgeregt een Corps Μu
nicipaele trοupen van dry Ε Ιmannen:
wordende eenieder van goede zeden en ge
drag geinviteert &c, Dit Corps is bynaer
compleet, verscheyde Ηeeren van distinc--
tie maeken van gelyken een Corps waer
onder hun begeven de treffelykste van de
Stad.
Μen komt hier οp de straeten bynaer
niemand tegen sonder, fusiek op de schou
«ler of eeneh degen ofsabel aen de zey.
Ζοο dat men hier niet bevreest is alkWam.
α'Αίton met al de gene waer hy gezag over
heeft naer deze Stad.
Prins de Gavre is hier den 18 ingebragt,
den welken hier nog in arrest is.
Αen den Colonel Lunden is immediaet -
naer zyn overgeven getoont een Κind t
welk door de syne gegeesselt was , hy is
υγtgebersten in traenen, en,2eyde dat hy
niet en wist dat hy diergelyke booswigteh
gecommandeert had. -

Τ Den Ρresident van den Raed is absent ,

ook ναπ Κolden , Οpper - Βailliu van den
ΕΕ,
ΙΤΗΘΗ,
Swaeger van den Ρrocureur - Gene
- - "

Ζyn'er verraeders geweest ende brand

stigters , wy hebben gevonden Verlossers
ende Verdedigers van ons Vaderland. Οnder
 19 )
deze hebben uyt θα". den Ηeer d"Ανen
nes, Μajor, ehde Layssens, Κapiteyn , de
welke teh tyde der Ε van Gend!
hunne Soldaeten als de kloekste helden met
dapperheyd ende kragtige woorden tot den
Ε hebben aengemoedigt.
Den Κolonel νan der Μerscή , den wel
ken met zyne gewoonelyke, behendigheyd
syne Κrygs-werkingen voordzet, heeft tot
ons gestiert de volgende Ηeeren + den Co
lonel Graeve de Ε, den Lieutenant
Colonel. . . . .
Τen laesten , den Νederlandschen Leeuw
beeft de Lauwrieren van hunne stammen af.
gerukt ; . wy zien herleven den geest der
όude Βelgen, de kloekste der Gαzlem ; het
bloed, datzy eertyds met zulke kloekmoe
αigheyd hebben vergoten, is wedergeloopen
in huhne aderen, ende bereyd voor hunnen
Gods-dienst en Vryheden, : aerde wede
rom te besproeyen.
Αlhier, is op 2o Νovember met Τrompet
gedaen de νόμοι: afkondinge :
Door Οrder van het Committé-Generael,
eétablisseerd binnen de Stad Gend, wor
en d'Ηeeren van het Μagistraet der zelve
Stad verzogt van te doen publiceeren het
naervolgende. φ

Van aen twee Commissarissen , door het

Μagistraet gecommiteerd, te doen overbren
Ε eene partinente ende geinviduέerde
yste door de , Dekens van de respective
Cebuerten , ende hun assureeren, dat de
Schaeden ende Ρlonderingen, die zy hebben
 ( 2o )
-
eleden
Ε t zynen εγde aeri hun zullen wor
voldaen en geindemniseert, immers ge
Ιyk d'Ηeeren zullen meynen te behooren.
Αctum den 2o Νovember 1789. Οndt.
G., Β. Α., Schellekens, als Greffier, en ge
cachetteerd met het Cachet, uytgedrukt in
rooden Wasse.
Αen het Μagistraet gecommuniqueerd
zynde de bovenstaende Requisitie, geresol
veerd , zoo. by deze geresolveerd word,
de zelve te laeten publiceeren , en zyn ten
eynde Ά edenomeerd voor Commis
sárissen hun lieden Μedegezellen in Wette
d'Ηeeren ende Μeesters Ά Zeronimzμs ναn ασ .
Ρoele en Joannes Fidelis Αmandus de
Μayere, die de voorschrevene Lysten zul
len aenveirden ten Stad-huyzein het Κomp
toir tusschen de gene van de Κamer en de
"Vierschaere. . . . . .. .. -

Αctumin'tCollegie den 2o Νovember 1789. .

Οndt. P. Goόerz.

Ηet Μagistraet vanbeyde de Βanken heeft

Ιheden aen de Gemeynte ofte Collatie der
Stad Gend den volgenden Eed gedaen :
Ιk in myne qualitgyί υan . . . . όelove
ande gweire ά, Szaα ναn Gend ende de
Νatie ναn diere Getrοawigήeyd, ge/yk αen
mynen νoorgen Souυerayn.
Οndi, G. Β. Λ. Scπειτεκεss,
α/s Grg/fer ναn ήet υcreeniga!
Committë der Νederlanden.
 ( 2ι
"Τ zedert de veroveringe van Gend, door -
de Vaderlandsche wapenen, verneemtmen,
dat'er in St. Βaefs Ε eene Solemnele
uytvaert gehouden is voor de Verdedigers
der Land Regten , die zoo edelmoediglyk
daer voor huή bloed vergoten hebben :Τhet
welke door alle Κloosters is naer-geyolgt
Ε Sanderdags 25 Νovember heeft
en Βisschop van Gend eene plegtige Μisse
gedaen in syne Ηoofd-Κerke, waer naer
eene aenzienelyke Processie met het Αlder
beyligste : om God te bedanken over den
bystand die hy zoo mildelyk de algemeyne
Νederlandsche zaeke toerykt.
Αlle land- zaeken , zegt den brief waer
τιyt wy deze tydingen bekomen , gaen naer
wensch ; Εdelman ende Βorger erkennen
niets meer als het Vaderland. Ζοο dat men
τηet regt zeggen mag, dat alle herten in
Vlaenderen eens-geziήd zyn.
Den Raed van Vlaenderen ende alle die
daer aen toebehooren , hebben den Eed
Van Getrouwigheyd aen het Land bezworen
ξ: handen van de Collatie - Ηeeren dezer
tad.
ν
 ( 22 )
=====-Ε 5:{θ===

Uyttrekζει νan eenen Brief νan (Brugge )

γan den 17 Νονember 1789. -
Μ Υ Ν Η Ε Ε R.

Ικ ken U een goed Christen , en braev

atriot te zyη ; . daerom is t, dat ik my
aeste om U deelagtig te maeken van eene
tydinge, die uw gesloten herte kan hero
enen. Lieven Vriend! het dunktmy dat den
Ε ons lieve Vaderland aenziet in syne
Βermhertigheyd, ende dat hy gaet verbrys
selen den Τeyzeren staf, die ons te lang on
derwirp aen het Volstrektstevermogen, des
otiek in Gods-dienstige en borgeFlyke zae
Ά Gy weet wat 'er uytgewerkt is in de
andere Steden der Νederlanden : hοort hier
nu de, gelukkige omwentelinge die plaets
ehad heeft in de Stad Βrugge op den 17
ΘΖΘΥ,

Ηet vry en getrouw Brugsche volk komt

eene uytstekenste proeve te geven vanhunne
onschendelyke aengekleefheyd aen het wel
zyn van het Vaderland : proeve, die voor
aen het hoofd zal staen der Νederlandsche
Jaer-boeken , ende die van nu afgaet ver
vullen de wettige voornemens, die men in
de nabuerige Steden al begonst heeft, Den
elukkigen dag, gezegent door eene bezon
Ε voorzienigheyd, dien van den 17en. ver
 23 ε

scheen, Ζiet hierheteenvoudig verhael, maer

volstrektelyk waeragtig ,, van het gene op
dezen, voor altyd gedenkelyken dag, uyt
gewerkt is.
De, algemeyne vergaringe van de opper
boofden der Stad, was s'morgens om thien
τleren en half op het Stadhuys aengezeyd :
Μynheeren de Εdele en Respectable, die
van het Μagistraet der Stad, de Νotabele ,
de Ηoofd-mannen ende de Dekens der Αm
bagten bevonden zig daer οp den gestelden
t ί Den voorstel gedaen, moest men zig
Ε verklaeren iegen ofte νoorήet
aderland: daer en was geen midden , de
aendringende omstandigheden van denstond
Ιeden geene de minste neutraliteyt : men
ging dan over tot destemmen. Αllesgedaen
zynde, sproot 'er eyndelyk en definitivelyk
ιuyt: dat de Ηeeren daer tegenwoordig,
alle, zonder eenen uytgenomen , eenstem
miglyk dezaekvan hetVaderlandomhelsden,
De andere geroepene, die in kleyngetalaf
wezig waeren , zouden gehouden zyn zig
zeffens op den gezeyden voet te verklaeren.
Ζedert eenige daegen waeren onze brave
Βorgers onder de wapenen, de troupen van
Ηet Garnisoen bleven stil ende gedoken in
bun kwartier, naer geweygert te hebbenzi
overte geven, niettegenstaendedeherhaelde
afvraegingen van de hoofden des volks om
het menschen-bloed te spaeren, waer van
eene Gods-dienstige vreeze hunaenmoedigde
die stortinge te voorkomen.
 (24)
Gezien die rari, weygering, wird're
Βesloten het kwartier aen.te-randen, te ka
nonneren, ende de hardnekkige te dwingen
bun over-te-geven. Den standaert van de
vryheyd wird op de groote merkt geplant,
dan bereyde men zig tot het gevegt: ieder
stelde zig in order: Vvel geregüleert Stapten
sy ontreht dry ueren naer middag naer t
kwartier : de kanons wirden in verscheyde
plaetzen gestelt: de Fusilliers stelden zig op
voordeelige posten, welgedekt, schoten sy
met voorspoed op liet kWartier langs waer
men het eerste had los-gebrand. Οntrent 4
μeren en half was het vuer der Ρatriotten
zoo hevig , dat men in het kwartier ging
aenken aen de magt te wyken, Detrοupen
badden al het teeken gegeven door de trom
mel, vvaerimede de orize zig niet te vreden
Inielden. Sy wilden , οm zeker te zyn, dat
men langs de vensters de wapensafwirp. Dit
Ε kwam men in het kvvartier.
en dede aen den Commandant den degen
afgeven , (zommige όνleven melden , άaz
Αγ dien καιγt een keldergat Zoestak.) ende
men , ontwapende hem en syne soldaeten.
Dan wird den Commandant geleyd in de
herberge den gulden Αrend, welke hy voor
Logement verzogt : daer is hy zeer streng
lyk bewaert zonder te konnen spreken aen
wie het zy. Εenige Οfficiers zyn eeniglyk
geleyd naer verscheyde herbergen, ende de
soldaten zyn verspreyd in verscheyde Κloos
ters der Stad. Ηet getal in het geheel komt
op ontrent 24ο mannen. Εenen soldaetiser
 -

)
gedood, twee zyn'er doodelyk gekwetst.
Νiemand heeft het minste leed gehad van
den kant der Ρatriotten.
Ιαι dezen stond is alles in stilte , men pa
trouilleert in de Stad ende het beste moge
Ιyk orden heerscht hier , alles naer wensch
van onze vreedzaeme mede-borgers. Lieven
Vriend! terwyl ik u zoo nauwkeurig ont
vouwe water in ende uyt de Stad gebeur
ae , zalik my wel wagten u te verswygen
het hert-roerig verhael van het gene in de
Κerk gebeurde. De krygs-lieden yogten op
de pleyη , ende de Dienaers van den Ηeere,
aen den voet des Αutaers neder-gebogen,
beswooren den God der Ηeyrkragten syne
Ζegenen uyt te storten over de wapens van
een Volk και het welke niet weder en eyscht
als syne Religie en syne vryheyd. Μyήheer
άen Βisschop van Βrugge bevool aenstonds
de gebeden van 4ο ueréή. Ζy begonsten met
een solemneel Lof, in het welke den Βis
schop ponii/ika/yk den dienst dede: het
Η. Sacrament bleefuytgestelt totseven ueren
savonds. De zelve Gebeden wirden gedaen
in alle Ρarochie-Κerken der Stad, welke
Vrydag avond
Μeri heeft
ΕΕ wirden.
ier het vastste betrouvven ,
-

dat den Ηeere wel haest het werk zal ten

vollen Ε het welk hy met zulk een
μytberstinge egonst heeft. Αlzoo gy verze
kertzyt, lieven vriend, datGod gewoonelyk
syne gaeven ende weldaeden nieten geeftals
aen die de zelve metaenhoudin geafsmeeken,
Iaet one op den berg klimmen, onse handen
 Ο 26 )
zuyveren door een waeragtig berouw onzer
zonden, laet ons die zuγver naer den Ηe
mel heffen , smeekende den God onzer Va
αeren, dat hy ons wedergeeft de Religie de
νwelke zy ons hebben overgelevert, ende de
νηheyd die zy ons voor Εrf-deel naerlieten.
ben met de volmaekste vriendschap.
ΙDe Βruggelingen , οm het werk hunner
verlossinge te volmaeken, hebben eene wer
vinge opgestelt, welke dagelyks aengroeyt.
Τweemael daegs worden deze egte Vader
landers in de wapen-konst geoeffent, waer
in sy wel haest overtreffen zullen die on
taerde inboοrlingen , die niet en vreezen
bunne eygen Μoeder te verscheuren , en
liever hebben betwerktuyg van de dwin
g! te zyn , als met ίξη mede-bor
ers de vrugten der vryheyd te plukken.
en de poorten der Stad worden Βatteryen
op-geworpen welke met Canons bezet wor
en , waer toe de munitie van alle kanten
toekomt. Geen Βorger mag hier zonder
Vaderlandsche kokarde op Τde straet ver
schynen, en alles neemt eenen toestel om
de oude vryheyd tegen alle aenrandinge
voor eeuwig veylig te houden.
Νaér zoo grootdaedig werk , was de eerste
zorge van onze overheyd de Βorgeren te
ontlasten. Den interest van den Berg van
*
Βermhertigheyd, welken vyftien op bondert
bedroeg, is gestelt op vier. De Regten op
Ιnet bier zyn af, ende om de Religie haere
νοοrigen prael weder re geven, zyn de be
graevingen buyten de Stad vernietigt, ende
 27 )
men heeft het ειοάη van by syne Voor
ouders konnen begraeven te worden.
ΙDen 2ο Ε zyn Vyftig Βrugsche
Ρatriotten, mede-voerende dry stukken Ca
non, getrokken naer het Fort Ηaezegras.
Den Οfficier die aldaer het bevel had, ver
nemende hunne aenkomste, heeft die sterkte
verlaeten , en is met 36 mannen opgetrok
ken , daer laetende 6 Ιnvaliden en eenen
Soldaet die niet mede had willen gaen. Νiet
wetende Waer naer toe, γond hy zig ge
nootzaekt naer Sluys te trekken , waer syne
36 mannen in dienst gegaen zyn, Ηet Ca
non van die sterkte , zoo de Invaliden zey
den , was naer Οstende gevoert, dog ge
loofde men dat zy in de gragten vvaeren
geworpen,
Βoven de gemelde wervinge, is tot Brugge
nog opgeregt een Corps Jacgers van twee
hondert Vrywilligers, die alle zoodaenig wel
schieten, dat zy aen niemand in de kennisse
hoeven te wyken.

ΙΟΕ veroveringe van Gend ende Brugge

tot Οstende aengekomen , dede aldaer de
aenbelangenste Raed slaeginge houden. De
Ηeeren Van het Μagistraet , Ρekens , enz.
οΡ het Stad-huys Ζondag 15 Νovember ver
aedert ". , besloten eenpaerlyk de Va
erlandsche zaeke aen te vatten ende voor
te staen. Den "Commandant had meer als
7ο stukken Canon op de Vesten geplant, en
verscheyde eyzere stukken van de Ε gelsche
 ( 28
Κapers gestelt οp het Sás van Slyke. Ηy
wierd wel haest gedwongen alle dat Οor
logs-tuyg weg te memen, en met zyne Sol
daειεπ' ae Stad to ontruymen, zonder iets
van het Poeder-magazyn te mogen mede
nemen. Αlle het Άρ was in dewape
nen: Veel vrouvvvolk, bevreestvoor degrou
wel-stukken, door de keyzerlyke tot Gend
gepleegt , was naer Duynkerken gevlugt.
ΙDen ό dezer, om seven ueren smorgens ,
kwaemen'er dry Patriotten in een Reytuyg
van Βrugge : hét onthael, de liefde met de
welke zy ontfangen wierden, waeren voor
bun de klaerste blyken, dat de Οstendenaers
ηjet tegenstaende de Νationaele Κisscάerye,
aie, tot leet van het gemeyn, niet als onze
kleyne Τirannen verrykte, zoo vry konnen
vvezen als het Element waer van zy ge
bueren zyn. -

De omstandigheden van de andere steden

van Vlaenderen , even gewigtig , en kon
nen wy onze legers niet mededeyten , by
faute van genoegzaeme onderrigtingen.
 (29 )
see======

ΙDΕ, 21 Νovember wird in de Ηoofd

Stad van Ηenegouw, tot Βergen den hoed
van vryheyd opgesteken. Vier duyzend Μan
nen, te peerd en te voet, naemen de Wae
Ε", op : eenen algemeynen schrik vervulde
e herten der keyzerlingen. De trοupen
vvaeren om vier ueren s'morgens met stille
trommel de Stad Ά en. Dit ver
meerderde de Vreeze van die slaefsche in
volgers van dat haetelyk systeen dat men
in smaed der Land-wetten hier had willen
indringen. Ηunne vreeze was gegrond : zy
wierden in den naer-middag alle de Stad
uyt gesteenigt , de staele waepens waeren
voor hun te heerlyk. Den Commissaris tot
afschaffinge der Κloosters, Greffier van den
Souverynen Raede, Ν. Fleur, wird gevan
Ά gestelt, Den zoo-genoemden Comie Α/
ard, die in de ambassade der Staeten van
Ηenegouw aen de Staeten van Βrabant, ten
jaere i787 , de Τimballen sloeg, had op den
weg van Valencyn twee Land - verraeders
aengehouden , deze wirden met volle Μu
siek gebonden in de Stad gebragt. De wae
Ε van Syne Μajesteyt wirden in het mid
en der Groote Μerkt verbrand, ende de
Ε" van romentom kvvaemen de
ΡΑΤΗϊόΊΤΕΝ vermeerderen, zoo dat den
hoop welhaest aengroeyde tot 6ooo Μannen.
De 13 Canons, de Stad toebehoοrende, en
αikwils te vergeefs aen den Commandant
/
 3ο
afgevraegt, vvaeren door de Soldaeten ver
laeten, en vernaegelt; maeralzoo zulk meter
haeste gebeurt, was , zyn, zy op weynige
stondengebruykbaer gemaekt.
De vry- verklaeringe dezer Stad dwong
den Commandant - Generael d"Αlton daer
eenige Τroupen uyt Brussel naer toe te zen
den , aengeleyd door den Generael d"Αόοπ
ρourt. Dezen gekomen tot Roeux, dry my
len van Βergen, dede, op Donderdeg 23 de
zer om acht ueren Smorgens de, Stad op
vraegen, ofte zy de Waepens ende de Κo
kardens wilden nederleggen , zoo niet, dat
hy in de Stad kwam al moest hy die in as
schen leggen. Μen dede aen dien hoogmoe
digen Οpyraegeraenzeggen ,, dat hy komen
,, kon, Τdat de Ηenegouwers hem op vasten
,, voet afWachtden , ondertusschen Wierd
alles gereed gemaekt om de Stad te verde
digen ; Μannen , Vrouwen, Jong en Οud ,
Εdelman en Βorger was even vlytig om ver
schanssingen te maeken : daer wierden van
1o voeten tot 1o voeten putten in de strae
ten gegraeven, , bebbende vyf voet diepte
op Vier breede; eenen van den regten ,
eenen van den slinken kant , laetende ee
nen weg om de Canons slanggewys te kon
nen door voeren. Daer was hun zedert den
21 dezer Canons en Οbitzers bygekomen
met menigνuldige munitien , zoo van daer
omtrent als van den vremdeling. Den hier
voren Μajor van Wurtenberg , Μyn Ηeer
Dirica: kwam de Commande neemen : daer
kwamen by, den Grave ναn Μaldagem ;
 -
ν

den Grave d' Δ.λω"3 Ι den) Graeve d"Εstien

επ., den Βaron Ηuart; Μynheer Saint-Se
ήerin , altemael mannen van dienst en
Άυλιά -

De Ηenegouwers niet voldaen met hun

ne vrymoedige antwoord , deden daeren
boven wedervaregen de vier Gedeputeerde,
welke men tot Brussel had aengehouden.
Waer οp α'ΑόοπCourzzeffens naer Βrussel
zond, ende zond den zelven tyde naer Βer
en den Βorg-Grave de Ρatiri, tegenwoor
ig Μajor onder het Regiment van Μurrαχ,
met eene zeer nederige antwoord, stellende
den Βorggrave tot gyzelaer, tot dat de vier
aengehoudene van Βrussel zoude wederge
keert zyn. Den gemelden Ηeer als Gyzelaer
synen degen afgevende , sprak menhem toe :
" dathet by hun de gewoonte nieten waseen
,, Μan van eeren te ontwapenen,, engaeven
hem synen degen weder, Ε wird geleydin
de eerste Ηerberge, Waer menhem metalle
mogelyke beleeftheyd handelde : hy bleef
aldaer tot den 24 op den noen, wanneer
Πιunne vier Μannen van Βrussel wederge
keert waeren; maer eer hy vertrok, verzogt
τηen hem, dat hy nog eeris aen d'Αboncourt
zou doen gedenken, dat de Ηenegouwers
Inem op vasten voet zouden afwagten. Die
van Doornik hebben aen de Εικό,
hunnen dienst aengeboden.
Daer word in Ε, eene wervinge
edaen, ter solde van thien patarts : daer
<omt veel volk by , ook worden'er van alle
Κanten ίνει ίξει" opgedaen, zoo dat
sy hun vastelyk laeten voorstaen, dat zy
 Ο 32
bet konnen houden tegen thien duyzend
rnannen, ende dattwee jaerenlang. Ηunnen
Commandant , den braeven Diriac, dede
gisteren , 24 dezer een uer naermiddag , den
allarm slaen , de klok kleppen, en schreeu
wen : gauw ! gauw ! de Ά zyrz
άaer ! Οp min als een kwartier uers was
ieder οp synen post aen de verschanssinge.
De spoedige uytwerkinge van dien gevyns
den allarm vervulde den Commandant met
blydschap, en hy was overtuygt, dat onbe
dreve Vrywilligers , die voor de Vryheyd
vegten , verre overtreffen de geoeffende
moordenaers , betaelt, in smaed van 't
menschdom , door onregtweerdige Vorsten.
 ( 33 )

Νaerder Bericht uyt Gend , behelzende een

νaere en getrouve ontνοιινinge νan hε"
gene in die Hoofdstad νan Κlaenderen
νoorgeνallen is , by forme νan Βrief
νisselinge tusschen Μynh. *** ende
Μyah. den Αθt de Feller.
Ιπfirma, muπdi elegit Deus με com/undat./ortία.

Uyt Gend den 2ο Νονember 1789.

Μ Υ Ν Η Ε Ε R.
ΙDΕι God der Ηeyrkragten heeft dan het
werk vervult het welke hy over tweejaeren
eweerdigt had te beginnen! ; ...Jae, myn
ieven vriend , Ζy zyή eyndelyk gekomen
aeze tyden , deze gelukkige tyden, welke
wy van dan in de goedheyd Gods betrouw
den zeker dag te zullen kόmen. ... ΤΖedert -
dat ik de eere gehad hebbe van u den ftaet
van onze Provinciete verbeelden, hebben
wy in haere Ηoofdstad Ε ge
weest, van een geval , welkers gedenken
ons zaldoen bevenzoolang wyin wezen zyn.
Vrydag den 13 van deze maend, tusschen
seven ende acht uren van den morgent,
zag men langs de Ρoorte van ΒruggeΤende
van het Sas van Gend in onze Stad komen
cen verdeylinge van het Βαροι, Patriot
 . C . 34
sche Leger, maekende in Βα
eheel ontrent
1ooo gewapende Μannen, hebbende seven
tien stukken Canons (*) , welke naer de
Schelde overgezet te zyn , langs het Fort
Εrederik - Ηendrik gekomen Waeren in het
land van Waes ontrent St. Νiklaes , ende
zig daer van Μeester gemaekt hebbende,
regt op Gend gekomen waeren.
ΊDeze verdeylinge vanhetPatriotsche Leger
bestοnd in brave ende kloekmoedige Soldae
ten , hebbende onder andere Capityns aen
bet hoofd , den Commandant Deύaiia (**)

( * ) Waerschynelyk klyne stukken , welke

zy van het Κasteel van Ηingene, toebehοori
aen den Ηertog van Ursel, genomen hadden. De
Ζen Ηertog, welken ten jaere τ787. oog-getuy
gen geweest was van het begin der Βerόerten
énde van de regtveerdigheyd onzer zaeken, was
korts daer naer uyt het land geroepen om al
dus het Vaderland eene behulpzaeme hand te
onttrekken. Syne Εgt-genote is maer reeds ont
- slaegen van de hegtenisse , welke zy ten haeren
laste had.
( ** ) Dezen Devaur was ten jaere τ787 Ca
piteyn der Βrusselsche Vrywilligers, ende ging
korts daer naer onder de Gulde van den Η. ΛΛί
chaël, gezeyd der Schermers , waer naer men
hem den 24 Οθtober van het zelve jaer, op de
Feeste der Ρatriotten eenen kostelyken Degen
vereerde. Ηet is den zelven Devaua , die , ik
νweet niet om wat prys , heden die zelve Vry
willigers ofte Ρatriotten aen de vyanden des
Vaderlands meynde te leveren , maer Gods wae
Κende oοg behocd de syne.
 - 35 )
άen Jongen Ρrince de Ά , ende eenige
andere Οfficieren. Dit volk , alhoewelafge
mat, ende in kleyn getal deze woeste Stad
inkomende , overmeesterde Welhaest die
twee poorten naer een hardnekkig gevegt
gelevert te hebben tegen de Wachte, die"t
Ζedert eenigen τyd verdobbelt was, ende
dreefhaer οp de vlugt.
De Stad ingetreden zynde , hoedaenig
moest hunne ontsteltenisse zyn, als zy zig
van hunne Οpperhoofden ende bezohdere
aenleyders , die in het heetste van het ge
vegt de vlugt genomen hadden, verlaeten
Ζaegen ! maer dit en kon den moed van onze
slagveerdige niet ontzetten , wy zaegen wel
Haest die dappere lieden doordingen tothet
midden der Stad, de welke Ζeffens in gan
sche beveginge was. . . ., Μen trekt deklok
op verscheyde plaetzen, bezonderlyk op het
Βelfioi, daer zag men zeffens het Vendel
waeyen, ende den allarm Wierd van dien
stond algemeyn.
Ik vergat u te Ζeggen , dat'er οp den
zelven tyd een bevel kwam aen alle de in
woonders dezer Stad van zig op de voor
plaetzen te voorzien van een groote menigte
steenen ende gruys om in alle nootgeval του
verweiringe te dienen. -

Οndertusschen onzekloekmoedige Patriot

tendringen voorderin, en schynen den vyand
ι
ξ"
te vervolgen tot in syn vertrek, terwylen
cengedeeltezig meester maekt van de Co/ps
de - garde op de Waepen-plaetz, van de
Comptoiren énde Poeder-magazynen, ende
 ( 36 )
verslaegt de Wagt aen het Ηospitael der
zieken in het Κlooster der Ryke-Clarissen.
Ηet is hier dat myne ziele met schrik
overlaeden word , wetende dat het Garni
soen tegen het Welk dezegoede Lieden gaen
vegten, bestaet uyt elf ofte twelf hondert
Μannen , ende welke Μannen 2 Ιk wist dat
het was een Βataillon van het Regiment van
Clairfayt, bekent in Βrabant ende de na
buerige kanten, van uytgesteken te hebben
door syne wreedheyd tegen de Ιnwoonders
aer Steden, daer men hun naertoegezonden .
bad tΖedert dat deze beroerten onze Ρro
vincien ontstellen.
Νiet tegenstaende dit wreed doorzigt ,
fmoorde ik dat die kloeke lieden met eene
οngelοofielyke hardnekkigheyd den vyand
aenvielen, Welken zig gestelt had aen den
voet van St. Peeters-berg met eenige stuk
ken geschut, welke niet en schenente kwet
Ζen als de glaezen , deuren ende mueren der .
by-gelegen huyzen, want ik en weet niet
dat'er iemant van ons volk daer het leven
verloor , in tegendeel, dat zy op den vyand
eene zoo sterke haegel-baey vah ballen zon
den, dat zy hem met groote stappen dwon
gen agter-uyt te deynsen. Τusschen dit ge
vegtbegon den Βloed-dorstigen Soldaetsyne
wreedheyd te oefienen op vreedzaeme Βor
gers , ende op de huyΖen die voor hunnen.
νyand stonden, dwingt deinwoonders hun
de huyzen te wyzen daer hy eenigen roof
Ζoude vinden : gelukkiglyk dat de Storm
klok der by-gelegen Κerken, ende den moed
 7 )
van ons vok ιέ. Είνοήσει ontrent den
avond naer de Κazernen te vertrekken.
Τusschen dien tyd nam het grauw van
deze Stad die beroerte Waer , οπη wraek te
nemen in eenige huyzen van de vyanden
des Vaderlands, drong metgeweld de poorte
in van het Ηotel van den hier-voren Pro
cureur-Generael Μaroux, eertyds Capityn
van den kring of Cirkel van Vlaenderen,
den haetelyksten perzoon van onze heele
Ρrovincie , werpende in de vlammen alles
het welk daer bevonden wird.
Ηet huys van den Substituet - Fiskael
Ρulincχ had het zelve lot , dezen ont
νlugtende wird met synen Ζοση gevangen
genomen, ende gebragt in eene plaetze van
Ζekerheyd. Ηet Ηotel van den Αέtuarius
van onze Staeten d'Hoop was niet vergeten,
men verbrande daer alles, spaerende allee
nelyk de boeken, registers ehde andere pa
pieren , welke men op het Stadhuys in be
waeringe brengt. Dry andere huyzen van
Ε. rΖoonen vaeren het Ζelve, ende
het vuer duert den geheelen nagt. Ηet is
verwonderens - weerdig in deze wocde te
zien, dat men de huyzen spaert, ende het
nievers op, heeft als op de meubels ende
goederen die zig daer bevinden. Ik, dank
den Ηeere, dat de vraeke, des volks zig
niet wyder uytstrekke, ende dat het zig
vergenόegt met syne verklaerste vyandeh
gestraft te hebben, Ηet is alzoo, Μynheer,
aat den eersten dag ende den eersten nagt
van onzς beroerten doorgingen. Μaer in
 ε ( 38
L, het krikken van den dag opgewekt zynde,
hοorde ik de storm - klok πηet meerderen
allarm als den voorigen dag. De soldaetery
afgedaelt in eenige kanten der Stad, bezoti
derlyk in de Ρarochie van St. Pieters, ver
voordert syne grauwΖaeme verwoestingen,
ontneemt. aen onze goede Βorgers alles het
gene zy bezitten , ende vermoord er veele
Οp het aenschouwen van die schrikkelyk
Ηeden ziet men veele familien de vlugt ne
men , de eene koud van schrik , de andere
smiltende in traenen. Deze spoedige vlug
telingen doorsnyden my het herte, en i
begon myne kostelykste goederen te bergen.
Οordeelt van myne gesteltenisse, ende van
die van eene geheele Stad , οp het gezigt
van een afgrysselyk ongeval, dit de gamsche
Stad ging dreygen. -

Dit is niet al., Daer liep een gerugt dat

nog meer ontstelde : men vermoede dat'er
vaή Αntwerpen eene merkelyke versterkinge
in het Κasteel gekomen was , οngelukkig
gerugt dat elk, in verWarringe , ende eene
algemeyne verslaegentheyd in de Stad bragt.
Wat doen in dezen ongelukkigen staet
der zaeken ! daer heerschteene algemeyne
verwarringe in de Stad . . . . bloot-gestelt
aen de moordery ende brand . . . wat doet
men 3 Εerlyke Βorgers , οp het aenraeden
van het Μagistraet, vraegen den byStand
der άξει. Ά bezonder der Μoniken , en
stellen zig benefiens hun in bereydinge, om
den moed her-op-te-Wekken ende den schrik
te Verdryven , cenig middel op dcΖen oο
 τy

"Α
)
genblik om den moordenden ende brand- .
Stigtenden soldaet tegen te-houden. Waer
lyk, niet tegenstaende alle de schroomelyk
heden die ik u kome te verbeelden, ons
volk , welkers getal wonderlyk aen Ε
dooreenen zeergrooten hoop van onzekloe Θ
Gentenaers, valt den vyand met meerdere
kragten aen , en levert hem gevegt in ver
scheyde gewesten dezer Stad, waer hy zig
verspryd had om de verwoestinge voord-te
dryven.
Μen verliest uyt d'oog niet dat schrik
kelyke kasteel, men valt het aen met ee
nen haegel van ballen , ende onze swaere
stukken kanons staen gerigt op dat schroo
melyk gebouw, Waer van den vyand ons
door eene vreesselykebatterey, gestelttegen
onze bezonderste gebouwen, beantwoord.
Τusschen deze wedgrzydsche kanonneringe,
dede men niet ais de Stad meer ende meer
ontrusten, vermits men waerlyk ondervind
dat den νyand versterkinge had gekregen ,
want een deel daer van verdeylt zig naer
de poorte van het Sas van Gendt met ee
nige stukken geschut om den Νoord-kant te
beschieten, terwylen dathet νuer vanhetkas
teel den oost-kant in brand steekt.
Ηet is my onmogelyk U te vertoonen
alle de afgrysselykheden , moorderyen ende
wreedhcien , welke een bende booswigten
acngelcyd door opstokende officiers , uyt
het kasteel gekomen, ondersteunt dυor het
kanon , begaen heeft in S. Jacobs kwartier,
Waer ontrent 3Θ huyΖen in asSchen gcleyd
 - - Ο 4o ) -

«ν" zyη: ende dat hethertkeerigsteis, de werk

lieden op bevel van de Μagistraet gezonden
met pompen ende blusch - getuyg om den
voortgang der vlammen te beletten , zyn
weg-gestooten, jae Ζelfs vermoord,
Ηet is alΖοο dat den nagt van den Ι 4
ende 15 doorging, ik bragthem met myne
mede-borgers over in de schrikkelykste be
nouwtheden , het was alsdan dat de verslae
gentheyd op den hoogsten top klom , verre
van te peyzen op den goddelyken dienst
om den zondag te vieren, is mehalleeniglyk
bezig met zig te behoeden, ende te behoeden
Het gene men heeft. Οntallyke vaders des
Ιnuysgezihs, gaende metWankelbaere stappen,
Κomen afin het midden der Stad: ontroos
telyke kinderen hangende aen hunne Μoe
ders, volgen hun, en weten niet waer een
Schuyl-plaets vinden .... dit wanhopig ver
toog verdobbelt zoodaenig den schrik, dat
men van noode oοrdeelde de kerk - deuren
te sluyten , ende het Η. Οffer der Μisse en
wird op dezen zondag bynaer in Gendt nog
gedaen nog gehoort. In deze wreede. gestel
tenisse agt men noodig de storm.klok, die
tot hier toe gestormt had , te doen ophouden
om eenigzints te stillen de vervaertheyd ,
Ε
had.
den brand van dezen nagt veroorzaekt
-

Ik moet U doen aenmerken , dat de

Μagistraet , οp het verzoek van de Ge
meynte , dede afkondigen ende openen eene
wervinge ten dienste van den Commité der
ΡatriotSche trοupen , het Welke Ζefiens het
 Ι

etal sterkdede νεί."ει, ; de Μagistraet

ad op den zelven tyd doen verkondigen
eene aenmoedinge ofte eerdereene noodinge
aen alle mannen van eere, ende beZonderlyk
aen de Μoniken , οm zig in staet te stellen
om de stoorders van het orden te weder
houden, ende hun best te doen om onΖc
mede - borgers te bevryden van de brand
stigteryen , plunderingen ende moorden waer
mede de gansche Stad gedregen was.
Verre dan van te wanhopen over de be
hocdinge onzer Stad, Ζag men de Μoniken
van alle orders, zag men Pastoors en andere
eerweerdige Geestelyken bezig met de ver
schrikte Ρatriotten te verzaemelen , οp-tc
wekken ende aen -te - moedigen, Μen stapt
in verscheyde Colomnen naer den verspry
den vyand, men valt hem aen, en menbrengt
Ζoo veel te Weeg, dat men hem belet dieper
in de Stad te komen.
Οndertusschen bevind men meer-en-meer,
dat de vermoedeversterkinge maer al te waer
ende te magtig Was. Μen zag verdeylingen
peerde-volk van het Regiment van Αrberg
τοnd de Stad ryden , ήiet dervende dacr
binnen komen , nieuwen allarm, nieuwen
schrik daer οp ! want nauwelyks kan men
aen hetmoordaedig garnisoen van Clairfayt
wederstaen. Μen verliest tog den moed
niet, men vervolgt den vyand, en men we
derstaet hem hartnekkiglyk.
Οpalle deze doeningen, was de soldactery
meer beΖig mct de géwesten, die zy ing3
nomen hadden , te plunderer , als zig tc
 Ο 42
weiren tegen de kragtigeaenvallen van onze
Ρatriotten: van den anderen kant den Com
mandant van het kasteel, Μajor Vogelsang,
besteed Ζorgvuldiglyk de verstcrkinge die
hy vetkregén had van 2ο stukken geschut
en 4 ΟbitΖers orn de Stad in brand te schie
ten , als het in syne magt was. Ηy werpt
Οns gloeyende ballen , tast onze schoonste
gebouwen, uytstekenste Κerken ende onze
bezouderste Τorens aen, werpt bomben en
ballen met een afgrysselyk gedfuys, in voor
nemen van onze Stad ίδι lot van het oude
Τroyen te doen ondergaen. -

Ηct was daer aen dat den vyand alle syne

kragten inspande op den dag van den 15
ende den nagt van den 15 tot den 16. Τus
schen dit afschrikkelyk vertoog ziet men
langs alle kanten onze Ρatriotten door de
Stad leyden menigte gevangene Soldaeten,
de eene gekleed in Βorgers, in Patriotten,
de andere in vrouwe - kleederen. Εn men
heeft zelver de droefheyd van onze mede
borgers daer onder te Ζien, bezig met alle
hulpe aen den moordenden en plunderden
soldaet te geven , of die hun beste deden
om door alle soorten van helsche handel
wyzen onze kloeke Βorgers ende Ρatriotten
schrik aen-te-Jaegen. Wat aengroey van
smert, wat verraedery ! in der Waerheyd,
Μynheer , daer is in ons ongeval eene Ζae
τηenkomste van rampen, die ons op diekiyne
spatie τyds meer doen lydgn, als τot hier
toe de όπgelukkige inwoonders van Βrabant
geleticΗ hebben. - ζ -
 Α

Οordeelt hoc " "κά. οngelukkige om

standigheden den nagt van den 15 tot den
16 doorbragten ! in t midden der onstelte
nisse, waer in wy gedompelt Waeren , ver
wonderde ik het goed, orden , dat onze
Μagistraetgezaetnchderhand met de Dekens
der gebuerSchappen, ende eerlyke lieden ,
ten iyde van den nagt deden onderhouden ;
ende van den eersten dag. Ζelver had de
Μagistraet geordonncert alle huyzen van
voor te verligten, waerlyk dit gaf een groot
gemak aen de talryke Patriotten , verspryd
in de gebuertens, om te Wederhouden de
kWalyk-pyzende , de verraeders, de Welke
gebruyk maekende van den allarm, de strae
ten in ongerustigheyd stelden. Den morgent
van den Ι6 was niet gelukkiger , het Τon
troostig vertoog van menigte Familien vlug
tende van den eenen kant der Stad naer den
anderen, ontstelde ons meerder en meerder.
De verhaelen der Wreedheden , branden en
moorden , door de barbaersche soldaeten
gepleegt in de kWartieren ven S. Peeters ,
S. Jacobs , en Η. Κerst, deden ons beven ,
en men stelde zig gereed om het zelve lot
de gansche Stad door te onderstaen. Daer
was geen hulp - middel meer, men hoopt
niets meer van de menSchelyke hand... ..
tis gy alleen , ό God der Ηeyrkragten! die
het lot der ganscheStad gaet όοrdeelen.....
't is tyd, den vyand kragtelyk versterkt
( want men weet dat de Generaels d'Αr
berg ende Schrader aengekomen waeren
met meer als Sooo mannen om de verwoes
\
"».
C 44 )
tinge der Stad te voleynden ) gaet van alle
kanten ons overvallen, en ons ξε Slag-offers
maeken van syne wreedheyd en syne ra
serny ! . . . het schynt, Μynheer dat Gods
voorzienigheyd in dezen wanhopigen stond
den moed van ieder heropwekt, wy zien
de Μoniken aen het hoofd der Compagnien
Ρatriotten met meerderen drift als de vorige
daegen zig geheelyk op- offeren; men. Ζiet
veelePastoors ende eerweerdige geestelyken
zig bloot- stellen aen het grootste gevaer
des levens; maer alleenelyk bezig on het
orden ende den afgematten moedte herstel
len,verligtende ten zelven tyd de stervende,
zorgende voor de gekwetste , en zig Waer
Ιyk met eenen christelyken iever in dezen
bedugtelyken oogenblik uytstekende.
Εen colomne van ons Ρatriotsch - Leger
gaet met eenige stukken kanons op de ka.
zernen vallen , van waer den vyand niet
opgehouden had syne verwoestingen in St.
Peeters voord-te-zetten , terwylen andere
colomnen hem te rug dryven in de kwar
tieren van St. Jacobs ende van Η. Κerst ,
waer hy deplunderinge op eene grauwzaeme
Wyze voordzette. "Τis hier dat de wrekende
hand van eenen levenden Godt zig wapent
tegen den vyand van syne glorie. Ζal hy
misschien toelaeten, dat het vonnis onregt
veerdiglyk tegen de geheele Stad uyt-gespro
ken, Ζonder kennisse van zaeke, gelykzoo
veele andere , welke het Gouvernement van
Βrusselin de beroerten , die deze Ρrovincien
ontrusten , heeft doen uytvoeren : zal hy
 Η
/

toelaeten, Ζegge ik( , ίδια

45 it barbaersch von
nis zal uyτgevoert worden 2 Ιk neem het
Ηeel-al tot getuygen, hadden de Gentenaers
dit verdient 2 . . . Ιs men pligtig, οm dat
men zig verweerd tegen dealgemeyne moor
dery "... ΤΖedert wanneer is het verboden
het geweld door geweld te verdryven 2 ...
Μen moest dan den onnoυzelen inwoonder
laeten vermoorden . . . syn-Ζelven vermoor
den ? Gy ziet, Μynheer, in dit vonnis uyt
blinken die regtveerdigheyd ende mensch
lieventheyd van de achthiende Εeuwe. . . .
.. Μaerneen, Godt enlaet hetniet toe, en
bet moord-vonnis keert tot naedeel van het
Gouvernement zelver. . . . De geheele Pro
vincie komt tot hulpe van de Ηoofdstad....
Μen onderscheyd ohder andere vierhondert
kloeke Cortrykers wel gewapent, ende heb
bende eenige stukken kanon, Wy zyn hun
eene muer-kroon en eehe eeuwige erkente
nisse schuldig. . . . Den moed van ons volk
vernieuwt zig, en men valt den vyand aen
tot in syn vertrek. Daer levert men hem
zoo hardnekkig gevegt, dat hy ons over
laet het magazyn, en naer hetkwartier vlugt,
tegen het Welk wel haest alle de stukken
geschut geposteert Zyn , en terwylen men
άen vyand toestuert eenen haegel van ballen
langs voor, beletten onze kloeke Cortrykers
hem de vlugt van agter , en men zoude wel
haest het kWartier Τin vollen brand gezien
hebben , had den Commandant Lunden lan
Ε wederstand gedaen, maer neen: van alle
anten besprongen , had hy geenen keus
*..
 meer , en eerder als door de vlammen te
sterven, doet hy het peys-vendel planten ,
ende geeft zig met den Ηoogeren:staet en
8oo manhenkrygs-gevangenen: men verkon
digt door hetgeluy der klokken van de Αb
aeye van St. Peeters de viétorie, ende men
leyd de gevangenen onder een talryke wagt
τίisschen eenalgemeyn gejuygin verscheyde
Κloosters ende andere Ε plaetzen.
lk vergeet u te Ζeggen dat tusschen het
gevegt eenen hoop voiks van allen ouder
dom den buyt aengrypt die men in de ma
gazynen vind , welke wel haest ledig ge
inaekt zyn. Ηy wird voor de wagt die de
gevangehe leyd, in prael voorgedraegen.
Ik en zou u niet konnen verbeelden de
.. gemoedheyd van het volk ophet gezigt van
dezeviétorie Ηet was in dezen gevaeflyken
stond, dat het volk aengejaegt zynde vraek
riep. De straeten klonkeh overal van de
bloedigste verwytingen. . . . Den eerstentot
den lesιen der menschen , vrouwen, dog
ters , tot het kleyn kind had aen de gevan
genen schelmstukken te verwyten. "Μaer
ήeen, niet tegenstaende de woede van het
graΙw , die Ζelve Μoniken , die Ζelve eer
lyke Rorgers, waer ik u voorgaendelyk van
gesproken hebbe , herriepen in dat onge
toomde volk de grondstellen van hunne Κe
ligie, grondstellen niet eydel van zin, niet
gekoleurt gelyk die waer mede Syne Μa
jesteyt den Κeyzer syne onmenschelyke
schikkingen altyd heeft weten te vergieren;
maer de Waere beWeeg-middels van de chris
 .. ζ47 ).
telyke liefde , en υπία" te weeg van de
woede van het grauw zoodaenig in te too
men , dat ήmen de gevangenen gerustelyk
naer hunne Schik plaetzen kon geleyden. De
Κrygs-behoeften , Κleederen, Κeuken-gerief
ende andere Μeubels zyn geleyd iή het
Κlooster der ΕΕ. ΡΡ. Αugustynen. Wat be
langt de maniere op Welke men de gevange
nen handelt, ik weet van goederhand, dat
uytgenomen' de Dieven en Plunderaers, de
Μοοrdenaers en Βrand-stigters , men hun te
eerlyk bezorgt , zelver , dat zy door hunne
eygen getuygenisse aldaer beter gehandelt
Worden als in den Dienst door hunne Οf.
ficieren. . .. . . . . .. --

Ζiet daer, Μynheer, het waer ende ge

trouw verhael van de Viétorie , welke ons
volk op Μaendag 16 verkregen heeft om
trent dry ureri naer middag, bezondere Vic
torie maer gelukkig, waer van het lot van
onze geheele Stad Τafgehangen heeft. Ηet is
waer dat deze Viétorie de afgematte gemoe
deren een wynig verligte, maer dit en duerde
niet lang. Εene bende versche Soldaeten ,
verwoed geworden , kwam de verwoestinge
in het gewest van Η. Κerst verbrycien.
Τot hier toe was dat geWest maer geplun
dert, het moest verbrandWorden, daer moest
gemoord worden. Waerlyk van dien avond
if en hοorde men niet als alle soorten van
afgrysselykheden, zoodaenig dat het mces
tendeel der Ιnwoonders van die Parochie
gedwongen waeren spoedig te vlugten om
hun van de toeneemende vlainmen te red
 - - Ο 43 )
den. Οndertusschen de bloeddorstige Soldae
terey verzaed zig niet met het vuer in veele
geplunderde Ηuyzen te stoken , vermoeyt
Ζig niet met de schrikkelykste buytenspo
righeden te bedryven, en spaert nog Κin
deren nog Grysaerds, nog, Vrouwen, nog
Μaegden. Μen beeft op het verhael der
barbaersheden, die zy bedreven op Οude
lieden, ende op klyήe Κinderen, zy heb
ben'er Ζelfs metgeesselen vermoord; zy mae
ken zig een spel van zommige van hunne
οngelukkige gevangenen metΤhet νuer te
pynigen,
Ιk zal onder stilswygen voorty gaen de
grouWΖaeme en ongehoοrde gewelaigheden
die Ζy aen het Vrouwelyk geslagt deden ,
onder de oogen zelfs van huhne Μans ende
Μaegschap , geweldigheden, welkers groot
heyd de ongevoelykste herten bloeden doet.
Gelukkig nogin het midden van datongeval,
de Religieusen van de Αhdye van Doorseele,
gelegen over de Ρarochiale Κerke van Η.
Κerst, die hebben konnen ontsnappen de
heyligschendende handen der verkragters.
Ηet vuer Wierd in hunne gebouwen. ge
steken , maer door een bezonder geval de
den de vlammen daer geen voortgang , ge
Ιykookop deParochiale Κerke, die te midden
van den brand ongeschonden bleef, οp het
naerderen der vlammen is men genootΖaekt
het Η. Sacrament ende de Η. Vaeten te
νlugten , welke den Capellaen onder cene
onbevreesde wagt van eerlyke Βorgers over
aracgt nacr de kathedrale Κerke. ΕΘΘ1ξ
 Ο )
heeft Ζelver de διοξεία van bedektelyk
in de Κerke te gaen, οm daer uyt te hae
1en de Registers ende kostelyke goederen ,
terwylen dat den verwoestenden vyand daer
τomentom alle soorten van grouwelen en
buytensporigheden Ε ... Ηet is hier»
Μynheer, dat het verhael van ons ongeval
εen eynde gaet nemen. Ηet is meer als mid
dernagt. Debende van Βooswichten Ε
bevel (Ik en weet niet waer door ) van de
Stad te verlaeten, het zelve gebeurt op het
Κasteel, ende op minder als Τeen uer tyds
Ε onzen
VΙLlgt.
vyand zig spoediglyk door de
Η: en zoude u tot hier toe geene precise
omstandigheden konnen zeggen, welke den
vyand ons zoo zefiens de Stad ende Κas
teel deden overlaeten , het is waerschyne
1yk dat eenen Βrief met drygementen die
men den gevangen Colonel dede schryven
endeteekenen, aen den Commandant van het
Κasteel, den vyandschrik aenjoeg ende hem
zoo haestelyk dede ontsnappen.
lk en zal u nu niet spreken van de om
standigheden, gansch zeldzaem, aen Welke
het volk de verlossinge der Stad toe-eygent,
omstandigheden waeFlyk wonderbaer, ende
die niet van grond ontbloot zyn. Ik Ζal zor
gen van daer over klasrder ende netter on
aerrigtingen te nemen , en Zal u daer in't
gevolg van spreken.
Gy hebt gezien hoe den dag van den
16 tot den 7 doorging. Οp het aenkomen
van den dag, hoοrde ik ή"
haest de ge
 . . . ... ...τ. ζ.5ο. Χ ,

Jukkigg fydinge van de vlugting des vyands,

ende ik Zag met togten van Είναschόφ ΟΠΖ€
Patriotten in bezittinge van het Κasteel ,
van dat schrikkelyk gebouw dat zoo vele
verwoeStinge in onze Stad veroorzaekt had.
Ik heb τot hier toe verswegen de on
menschelyke ende barbaersche handelingen,
die men aen Οns gevangen Volk, ende aen
vele onnoosele Βorgers dede, welke menge
sleurt had in de stinkende Κoten der Κa
Ζernéη ende ΚaSteel : waer onder zig van
onze bezondere Κooplieden bevinden, Εnde
de godslasteringen die men uytbraekte te
gen de Priesters, die het ongelukgehad had
άen van in hunne heyligschendende handen
te vallen , roepen wraeke ten Ηemel.
Νaer deze bedroefzaeme verbeeldinge van
den staef in welken wy ons in deze Stad
vier daegen ende vier nagten.bevondenheb
ben , Ζult gy niet moyelyk konnen besluy
ten, dat de Goddelyke voorzienigheyd de
werkingen van onze Ρatriotten ende van den
vyand zienelyk bestiert heeft. Ik en Zalmyn
οόrdeel niet stryken over de buytensporighe
den , de moorden ende brandstigten , die
de Soldaeterey op deze droeve daegen ge
plοgen heeft , dat oοrdeel behοort aen God
alleen. Μaer ik en kan my niet beletten
hier te herdenken alle deze betuygingen van
mensch lieventheyd ende van goedjonstig
heyd waer mede syne Μajestyt den ΚeyΖer
altyd Ζorge gchadheeft Syn Wilkeurige Schik
kingen te verbloemen. . . Ηoe 2 deze Εeuwe
Van vcfligtinge, dcΖe achtiende ccuWe, Ζegge

κωι ΤΤ - - - - - - -- - -
 Ο 51 )
iΚΑΙ , Ζοο opgeheven door de vervloekte Ρhi
Ιόsophie van dezen tyd! tis gy, ontrou
wig wangedocht, geessel van het Μensche
1ykgeslagt, ende het afgrysselykste dat oeyt
het verdérf heeft voortgebragt, t is gy die
onder het Ε masker van mehsch
lievontheyd ende liefde debloeyenste landen
des werelds verwoest, Jae Ε zyt het, af:
k
schouwely monster, béschud, ondersteunt
door den Κeyzer Joseph en syne Βestier
schappen, die niet ch zult ontzien uwe
trouWeloozé pylen te schieten tegen den
troon zelver die u heden in bescherminge
neemt. Ik neem geheel het Νederland, ende
boven al in dezen oogenblik de Hoofd-stad
van onze Provincie, τot getuygen, wy ko
men al te zienelyk het Vergif van uwe lee
ringe te proeven, in dezen schrikkelyken
νοοrvai die gy ons doet onderstaen I Ge
lukkig het Νederland , het Godvrugtig Νe
derland, waer gy Weynig bekent zyήde, van
daeg vind eentin Ζegenpraelende Vyand op
cle verwoestingen van uwe leeringe! . . . .
Εn gy, groofen God ! wat dankbaerheyd
Ζyη Wy u niet Schuldig , οm op eene zoo
Ζigbacre WyΖe voor de oogen van de heele
Wereld dit monster , νyand van den troon
ende den Αutaer, verplettert te hebben !
gy toont op eene Ζienelyke maniere dat'er
geene kragt van Κoningon ofte Κoningryk
en is , als in de onderhoudinge van uwewét
τgn , Van uWe Ζedenlcering, met een woord
als in uwe goddelyke Religie,
Ik lact u hict , Μynhcer alle bcdenkin
 (52
en , welke den iever, die ik u voor onze
rovincieh kerine , u in overvloed tot onze
onderwyzinge geven kan, vermids de ver
menigνuldigde ende wonderlyke omstandig
heden , die ik van alle kanten van onze Pro
Vincie hoore, my geheelykbezig houden.
De Viétorie bekomen totBrugge, tot Cort
ryk , Αudenaerde, Μcenen, Iperen en Door
nik : de ontruyminge van de Stad Οstende,
van Nieuwport, ende de bygelegen Forten:
alle de Dorpen van eene uytgestrekte, ryke
ende bevolkte Ρrovencie Ε Vlaenderen ,
eenpaerelyk gewaepent: Τde wervinge van
een Leger van 3oooo Μannen , die in onze
Ηoofd-stad met eenen ongelοoffelyken voort
gang, toeneemt : met een woord, Vlaende
ren, West-Vlaenderen , het Doornikse voor
den Κeyzer verloren ! alle deze wonderen ,
Μynheer, uytgewerkt om Ζoote Ζeggen op
aen zelven stond, zyn die niet eengevoe
lyk uytwerkzel van de bescherminge van
eenen levenden God 2 ten minsten wy oog
getuygen van dezen wonderbaeren voorvaΓ,
wy zullen noyt ophouden hem daer van den
1uyster te geven , en aen God alleen ons
Ηeyl ende verlossinge toe-eygenne.
Ιk noodige u hem daer over met ons te
gebenedyden, ende ben met de volmaekste
aengekleeftheyd.
Μ Υ Ν Η ΕΕ Κ.

UL. Ζeer ootmoedigen ende

onderdaenigen Dienaer ***

"-" - Α. * . . . . - Ε. - *
& - - - - - -- ---- * Α.
- - - -
 -

- (53 ) . .
Ρ. S. Den Generael - Μajor Schroeder is
gevaerlyk gekwetstin syn been. Ηet veries
der Κeyzerlyke komt op elf of twelf hon
dert mannen gevangenen , en op vyf ofte
ses hondert dooden ende gekwetsten: van
onzen kanttelt men ontrent hondert en νyf.
tig zoo doode als gekwetste : men merkt
onder de krygs-gevangenen boven den Com
mandant Colonel Baron Lunden, den Μajor
La Coste van het Regiment van Clairfayt
gevaerlyk gekwetst, den Grave De Spangen
énde Βaron de Leuse gekwetst aen het been.
ΙDen Μajor . . . . . . van het Regiment van
Κierχet , den Grave de Gaνre ende ontrent
twintig andere Οfficieren. Οnder de Staets
evangenen bevinden zig den Substituet
iscal Pulincz met synen zone. Μ. d"Α
guillaer van den Κoninglyken Raede. Den
1Doétoor in de Godheyd Μayence hier-voren
bestierder van de Generaele Seminarien van
Loven ende Luxemborg. Μ. Roches die
van de eerste gegaen is in die doodelyke
stigtinge. Μ. Campfort Schepenen van Αnt
werpen &c. &c. "

Wat aengaet de schaede veroorzackt door

den brand ende de plunderinge, men is bczig
met daer van de oprekeninge te macken,
de welketen minste zaleen millioenbeloopen.
Ηet getal der moorden is nog niet volstrekt
bekent.
. . . . Dominus nobiscum est. Λ'olite me
ιuere. Νum. 14. γ. 9.
Μet toelaetentheyd van het vereenigd
Committé der Νederlanden.
Κidit F. Ε. VΑΝ DooRSLΑΕR.
 54 )
Οnder de bovengemelde gevangenen vind
men geenen zekeren Ρolus van het Regiment
van Clairfayt, Ο Ζiet ons verhael hier voor
bladz. 13) niet bekent als door syn ontugt
en goddeloos leven, bloed-hond die niets
van het menschdom bezit als de gedaente,
en waer zoo menig οnnoozel vergoten bloed
wraek op roept, Ηet was hy, die op den 23
September 1787 de Stad Μechelen ontruste,
wanneer men daer vierde over de onge
τουwe Κeyzerlyke Ratificatie. Εen afiiche,
lnet welk den Raed-Fiskael de Stassart toe
gelaeten had boven een Café-huys te stellen,
en dat aen Ρolus mishaegde, was den stron
kelsteen. Daer wird door het garnisoen νuer
gegeven, twee menschen wirden ellendiglyk
cloorschoten en menige andere zwaer ge
- kwetSt. Godt borgt mνel, inder en icheld niet
kνyd ! Gelyk het gebleken heeft aen den
Capiteyn Dujardin van hetzelve Regiment.
Ηy kwam met 25 mannen tot hulpe van de
Μey - poorte , maer het was te laet , alzoo
die reeds door de Ρatriotten , met verties
van eenen man cη 13 gekwetste, ingeno
men was. Ηy dacht met syn vρlk weder
τe-keeren, als hem op de Αjuyη-leye eenige
geWapende borgerste gemoët kWaemen : on
Schoon cenige van syn volk hun wilden
overgeven, stelde hy zig te weer ; maer hy
wierdvoorkomenendoor den kop gebrand :
men dwong syn eygen volk hem te ontklee
den , en als eene beeste het Water in-te
Wςrpgn ; waer hy naederhand uytgetrokken
wierd, ende doof het woedende Grauw op
"
 - Ο 55 )
ae Vrydag- merkt schandelyk mishandelt,
Wy hopen dat Gods regtveerdigheyd van
gelyken uyt zal schynenop syneh broeder,
Lieutenant-Colonel van het zelve Regiment,
Commandant van het Κasteel vaή Αnt
werpen , die alle syne bevoorderinge aen
eene ontugtige, vrouw schuldig is. Ηct is
twee jaeren geleden , dat hy op de merkt
τot Αntwerpen opeenen vergaederden hoop
borgers dede νuer geven : die ongelukkige,
de Welke kwaemenom eene ordonnantic te
hooren afkondigen, waeren Wyd van zulke
moordaedigheyd te vreezen. Εen groote me
nigte, jae vrouwen in hunne winkels, wier
den'er doorschoten.
Den Εerweerden Ηeer De Βast , Pastoor
van St. Νiklaes , ende Κanonink van St.
Ρharaildis binnen Gend , die op den onge
lukkigen Ζondag van 15 Νovember voor
de kloeke Verdedigers der Stad in het Por
tael van syne Κerke het Η. Οfter der Μisse
opdroeg , en hun daer naer in de wapenen
voorging, heeft op den 25 dergezeyde maend
eene hertroerige Redenvoeringe uytgespro
Κen , in de Cathedraele Κerke van St. Baefs,
ten tyde der plegtige Μisse aldaer verrigt
door Syne Ηoogheyd den Βisschop, tot dank
baerheyd over den zegen der Vaderlandsche
wapenen, in detegenwoordigheyd van hunne
Ηoogmogende Ηeeren Staeten van Vlaen
deren , Raed ende Comités der nieuwe Ver
eenigde Νederlanden. 1 . . *

Die Redenvoeringe gemaekt op wynige

ueren , was alleenelyk opgesteit om onze
4.
 , , ( 56 )
Μedeborgers het goed der vryheyd meerder
te doen smaeken. Dit had meerder gevoe
Ιykheyd, als prοnk van Woorden noodig,
aerom had dit Εeerweerdig Μan besloten
dat stuk in syne Portefeuille of Βrieftessche
te houden; maer de Ηoogmogende Ηeeren
Staeten, wetende hoe voordeelyk die, Re
denvoeringe op de gemoederen Werken kan,
Hebben verzogt, dat de Ζelve door den Druk
mogt gemeyή gemaekt Worden
Κ Ε Ι) Ε Ν V Ο Ε R. Ι Ν G Ε.
ΤΕη langen laesten zyn wy verlost van
onze dwingelanden ! dat onmogelyk scheen
aen de kragt der menschen, dat Wy in onze
beweenelykegesteltenisse niethadden durven
verhopen , zien wy door de Αlmogende
hand Gods voltrokken ! Οmnipotentis Dei
auxilio! -

Ηoogmogende Ηeeren, ende alle andere

waere Vaderlanders ! daer waeren in onze
Sterkten meer als vier duyzend , ik zegge .
niet Κrys-lieden , maer een afgrysselyk ge
spuys van dieven , brandstigters ende moor
enaers, de welke onze bloeyende Ηoofd
Stad met eenen algemeynen ondergang be
dreygden. Gy weet het, gy hebt het onder
vonden, lieve mede-borgers, wat rampen
ende onheylen , wat schrikkelyke verwόes
τingen, wat schendingen ende moorden zy
Ηebben geplοgen. Daer zien Wy de teerste
Κinders gerukt van de borst van hunne
Μoeders ende jammerlyk gedood. Κοα in
 57
rama audita est, ploratus & ululatus multus.
Daer aenschouw.en wy met weenende oο
gen eene ontelbaere menigte van Ηuyzen
εhde Gebouwenin asschen geleyd. Daer roept
wraeke tot den Ηemel het onnoozel bloed
gestort van zoo vele Βorgers, hier schynen
Wy nog te hooren de bitterste zugten van
onze gevangene Ιnboοrlingen , de Welke zy,
tusschen slagen en dreygementen, lieten be
Ζwyken van honger en dorst , alle wreed
heden , alle onmenschelykheden, alle onge
regeldheden , alle schelmstukken der oude
ende ontacrdste Volkeren hebben wy zien
erleven.
Μaer ten langen laesten heeft den regt
veerdigen God medelyden gehad met zyn
Volk; Ηy heeft uyt de Ηemelen zyne blixe
men geworpen , νgnit Αngelus Domini 8'
percu5sit in castris Αssyriorum. Den Εn
gel des Heeren is nedergedaelt ende hy heeft
ήunne leger: νεrsίαégen ! Τen langen laes
ten heeft Judith afgehouWen het hdofd van
Ηolofernes. David heeft Goliathoverwonnen!
Gelukkige ondernemingen ! Lieve Μede
borgers, ziet nu het eynde van uwe onge
lukken , ende Spand alle uwe kragten iή ,
dat de zwaere ketenen , de welke gy zoo
manhaftig hebt gebroken, door uwe Gebe
den, standvastigheyd ende wacpenen voor
aityd worden wederhouden.
Ρ R ο Ρ ο s Ι Τ Ι ο.
Εnde op dat gy-lieden dit kragtiger zoud
behertigen , Ζoude ik u moeten voorstellen
-"
 (
8
een opregt denkbeeld der schendingen in
μwe Voorregten , zoo geestelyke als borger
lyke, de Welke de dwingelandye in de voo
rigeRegeeringe aen ulieden heefttoegebragt;
maer den tyd, kragt ende bekwaemheyd
ontbreken , daerom zalik, hier van alleen
geven eene kleyne ende onvolmaekteschets;
ende uwe eygene ondervindinge zal eehen
dieperen indruk brengen in uwe gemoede
ren als eene Τulliaensche Welsprekendheyd.
*

C ο Ν Ρ Ι R Μ Α Τ Ι ο.
Ηoogmogende Ηeeren , ende alle andere
waere Vaderlanders !
Stelt ulieden voor oogen het treurig ge
heugen, het beweenelykafbeeldzel vanonze
rampen ende ongelukken. Οns Νederland,
eertyds het rykste ende bloeyendste der
weireld, was door zyne Dwingelanden ge
bragt in eene verworpene slaevernye, Serνί
dominati sunt nostri. -

Voor eerst het teeken word gegeven van

verdrukkinge : men vernietigt de Sterkten
der Steden , als vreezende, dat de Νederlan
ders , de kloekste der Gaulen , de Welke van
de τyden van Julius Caesar af met de Wae
penen hunne Voorregten ende Vryheden
Ιnadden verdedigt , wederom dien ouden
schild Ζouden hebben aengetrokken. Εcce
ascendebat de mari αφuila . . . . & humi
ίiasti muros eorum , qui n0η η0cuerunt.
Τerstond word alles oudermengelt; men
hoοrtniet als van nieuwe Wetten ende Wet
goverS. -
 5
Οp dien Ζelven "να &ου ons Νederland,
een Land, weirdig den hoogmoed van Αie
xander , als te koop gestelt onder de Κonin
gen ; terwylen den Νederlandschen Leeuw,
knerzelende ende overdekt met schaemte,
zig tot alhier verbergt in de aerde.
Μen breekt het heyligste Verbond in de
plegtige Ηulde met Ε Volk aengegacn,
Gnde alles word gekeert nae het goeddunken
van onze Dwingelanden, -

Μen verwerpt de oodmoedigste Vertoo

geu, als tegenstrydig_aen het Οpper-gezag.
Den eygendom der Βorgersword geschon
den. hunne bedieningen , tot loon van hun
ηen arbeydgekregen , ofte wettelyk hun τoe
gekomen, Worden vernietigt.
Daer worden Gerechts-banken gestelt ,
wiens naem alleen ons nog doet schudden
endezidderen, naer wiens wel-behaegen wy
ons alle slaevelyk moesten orderwerpen. Εcce
ΙΡrincipes Ιsrael singuli in brachio suo fue
runt in te ad effundendum 3anguinein.
Μen sluyt den vryen toegang τot enze ge
woonelyke Regters , ende door onwettige
bevelen van het Οppergezag worden onze
Wettige Vonnissen onderbroken, Lacerata
εSt Leα , θ' non perνenit usque ad jinem
Judicium. » , -

Ο Wyze Ηeeren ! men wilde de regtveer

dige Τhemis verwyderen van uwe Géregts
Βanken , maer de billykheyd van vele var
uWe Μede-litten hecfί van hutanen kant on
bevrecsd.wederstaen, Zoo dat men magzeg
gen , dat'er Verraeders Zyn geweest onder
 ( 6ο
ulieden, eenige Verlossers ende Verdedi
gers der Vryheden , andere de welke in de
splinterigheyd dier tyden met omzigtigheyd
hun hebben gedraegen, om'er ongequetst,
ten minsten niet tot den bloede, door te ge
raeken.
Wat wonden zyn niet toegebragt aen on
zen Gods-dienst? Die aen God toegewyde
Vestalen gerukt, verdreven , verstooten uyt
hunne schuylplaetzen, hunne goederen ver
quist, misbruyktende toegeéygent aen eene
bedriegelyke Schat-kist, onder den gewaen
den naem van besteed te worden tot hey
liger en godvrugtiger Werken. Ρrotulit inde
omnes thesauros domus Domini & concidit
uniνersa νasa aurea quae facerat Salomon
Rex Israel in Τamplo Domini.
Wie kan aenschouwenΖonder verontweir
dinge onze heylige plaetzen onteerd ende
verandert in onreyne stallen der peirden ,
conνértit in stabula equorum.
Wie kan aenzien zonder uytbersten in
traenen al wat hoog ende heylig is in onzen
Gods-dienst, bevlektende geschonden" Deus
νenerunt gentes in hareditatem tuάm , pol
luerunt templum sanδίum tuum. . .
Ηet Οpper-Hoofd van Gods Κerke veragt
ende bespot; zyne Wetten, zoo wel als van
de heylige Κerk-Vergaederingen vernietigt ,
het oοrdeel der Leeringe ontnomen aen de
Βisschoppen , hunnc bevelen onderworpen
aen de weireldlyke Geregts-banken, alle de
grondwetten van onzen Gods-dienst bedor
ven ende verworpen.
 ν

6Ι
Τusschen alle deze rampen , tusschen deze
ί schandelyke onteeringe van onze algemeyne
Μoeder, bewaerden Wy nog οnbevlekt het
Εί Gelοof onzer Voorvaderen. . . . Μaer ziet,
uyt het diepste van het ongeletterd Duyds
land verschynen in ons gξleerd ende kun
dig Νederland onbeschaefde Ζendelingen ,
de welke geene andere Waepenen engebruyk
ten als bedrog, loφuentes νerύa pacifica in
dυίο. Ζy bemerken de standvastigheyd der
Βisschoppen , zy ondervinden, dat nog ge
Weld , nog dreygementen, nog bedrog hun
Κan aftrekken van hunne herderlyke pligten.
Ηier hebt gy uytgemunt, όeersten Ηerder
van het Νederland ! Gy hebt uwen, Gods
dienst verdedigt als de kloekste Ηelden van
Inet Christendom, onsterfelyk zyn uwe dae
άen, uwen naem is geprint in het ceder
- hout. Daerom besluyteh die geveynsde Ζen
delingen , willende met meerder listen het
vergif verspreyden, van alle de Leerlingen
acn hunne Wettige Οpperherders te onttrek
ken ende in gene plaetse te verzaemelen ;
«dificaνerunt GymnasiumJerosolymisjμαιά
Ιeges natiοnulli: Daer beginnen zy aen-te
randen al Wat heylig is ende verheven in
den Gods-dienst , Ζy geven schriften in de
ί banden van hunne Leerlingen, wiens gode
looze stellingen van de Ηeydensche Ζelfs
verworpen zyn ende vervloekt, libros Le
gis Dei combusserunt igni , scindentes eos.
Μaer , ό Goddelyke Voorzienigheyd, in de
krankheyd , in de zwakheyd hebben wy
Ζien uytSchynen uWe almogende hand, de
-
 62 )
regtzinnigheydende manhaftigheyd der Leer
lingen heeft ontdekt ende overwonnen de
listen en bedrog van hunne Ζendelingen ;
ό Ηeere ! uyt den mond der spraeklooze
kinderen ende Ζuygelingen , hebt gy den
lof volmaekt, ex ore infantium & laδέen
tium perfecisti laudem.
Ik mag niet voor - by - gaen die hooge
Schole van Loven, die algemeyne Μoeder ,
die bron van alle wetenschappen, die door
geleerdheyd ende aengekleefdheyd aen het
Οpper-gezag der opvolgers van Petrus als
eenen adelaer alle de andere overtrefte, heb
ben Wy niet geΖien , dathaere Leeraers door
hunne uytmuntehde hoedanigheden aen de
geletterde weireld genoegzaem bekend ,
van hunne leer-stoelen wierden befooft ende
gebannen uyt het Vaderland2 Ηebben wy
ήiet aenschouwt met de aldergrooste droef
Ineyd, dat men haer heeft vernietigt, ende
dien ingang heeft gesloten , waer uyt zoo
vele trefielyke Μannen nuttig aen den
Gods-dienstende Staet, met Lauwer-kranzen
waeren verschenen. . . . .. .
Ηoogmogende Ηeeren ! gy lieden zelfs
die zyt def, steun, het, Ζuyl van ons Va
derland, zyt niet ontkomen aen de ver
nielende hand van onze dwingelanden; gy
die het volk verbeeld Waert Zonder magt;
wie hadde dan het Volk , οm Ζig te verde
diegen 2 maer Wat rede-naer, Ζoo wel spre
kende, den Welken alle de Schendingen ,
in onze voor - regten , alle ΟΠΖe onhgylen
ende ongelukken, ik Zegge niet ophaelen,
maer alleenelyk Zoude konnen aenracken 3
 . . ( 63 )
κι Ηet bloed is dan "εία, - geSprongen
in
de aderen der Νederlanders , het welk esy
m, eertyds voor hunne vryheden met zoo vele
(ί, αapperheyd hadden vergoten. Den Νeder
ί. landschen Leeuw getergd , heeft de waepens
ί opgenomen tot zyne verdedinge. -

Εnde gy o dappere Βrabanders, van over

Ε; 5oo jaeren met de Vlaemingen vereenigt ,
gy hebt gezien dat onze verdrukkingenge
" πηeyn Wacren , gy Zyt gekomen met de
Ε "Waepens in de hand tot onze algemeyne
verdedinge , gy hebt geZegenpraelt : ik mag
Ε u niet vergeten , die van Cortryk , onze
getrouwd nabueren ; wy zyn aen uwe man
haftigheyd schuldig eeuwige dankzeggin
gen; men moet uWen naem steygen τotaen
de Ηernelen. . . . . . .
Ηet Νederland is dan getreden in syne
voor-regten , ende , dat het niet heeft kon
nen verwerven met de nedrigste vertoo
gen, Ζalhetbetragten met den Ζegen zyn’er
Waepenen. "
De oude gedenk-schriften keuren goed
cnde bcvgstigen onze wyze ondernemiήgen.
Οnder Ζρο vele andere vootbeelden, getuy
gen de Romeynen, de Welke het onverdrae
gelyk jok van hunne Κoningen hebben ver
Worpen, getuygen de Franken, de Welke in
de thiende Εcuwe de wederΖeydsche trouwe
πmet hunnen Κoning hebben gebroken. Ge
tuygen de Βataviren de Welke tot verde
dinge van hunne Voor-regten ende Vryhe
den van Philippus den Il zyn afgeweken,
ende nu Ζelfs overtreffen de magtigste en
tiJeyenste Ryken der Weireld.
 Ο 6 -

Wat mogen wy άan "ο Νederlanders , niet

νerhopen , is t dat wy door eenen engen band
van eens-gezintheyd ende onderstand aen elkaer
blyven vast-gehegt.
Οndertusschen wy mogen ons zelven niet te
zeer νleyen met een vermeten betrouven op
onze eygene kragten , wy hebben immers door
de klaerste blyken ondervonden , dat het den
God der Ηeyrkragten alleen is, aen den welken
wy onze begonnen Ζegenpraelen moeten toeey
genen.
Laet ons dan met een zuyver ende nederig
gerήoed hem de schuldige dankzeggingen bewy
ίδι Εκultate Deo adjutori nostro , jubilate Deo
acob.
ο Κader der bermhertigheden , ende God νan
alle νgrtroostinge , o Ρater misericordiarum &
Γeus totius consolationis! Slaet uwe oogen op uwe
Κinderen van Israël , wy hadden gezοndigt ,
wy hadden uwe heylige Wetten overtreden ;
νy waeren overgelevertaen het Volk van Βabel
ende Ιdumaeen. Gy hebt naer zoo vele verdruk
kingen, naer zoo vele verzugtingen onze Gebeden
beginnen te aenhooren , voltrekt uw werk, het
gene gy hebt ondernomen, wy zullen ons wae
penen in uwen, naem ; wy stryden voor onzen
Gods-dienst ende vryheden , naer het voorbeeld
der Μachabeen. Dissipa consilia gentium, vernie
tigt de goddelooze poοgingen der ongeloονίge ,
ende Ιs'Τ DΛΤ GΥ vΟΟR ΟΝS ΖΥΤ , wΙΕ ΚΑΝ ΤΕGΕΝ
οΝs 3 SΙ DΕUS PRo ΝΟΒΙS , QUIS CΟΝΤRΑ ΝΟS 9
 ( 65 )
==ξΣΏΒ====

Sνης Ηoogweerdigheyd den Βisschop van

Gend agtnemende op de begaeftheden ende
bewezene Diensten van den Ηeere de Βast,
ΤΡastoor van S. Νiklaes voorschreven , heeft
hem den eersten December benoemt tot
Synodaelen Εxaminator van syn Bischdom.
Den dag te voren , was door de Εdele
ende notabele Collatie - Heeren dezer Stad ,
Φaer toebemagtigt door hunne Ηoogmogende
Staeten van Vlaenderen , het Μagistraet
vernieuwt.
De gelοofbaerste Gazetten ende andere
Βerichten hadden ons laeten weten dat den
Αbt van S. Geeraertsberge Ηaνermaet, uyt
syne Αbdye gevlugt was. Ιemant die de
brieven van Εrnestus Κeuremenne nietge
lezen heeft zou konnen denken , dat het
misschien de Ζelve reden was , welke zoo
menigtrefielyk Pastoor synenSchaepstalheeft
doen verlaeten &c. Νeen tog! het was on
der de vleugels van dat zelve Νederlandsch
Gouvernement, het welk zoo menig bedie
naer van den Ηeer met geweld heeit doen
opligten , dat hy syne Schuylplaetze gekozen
had. Den worm van syn gewisse had hem
Ζoodaenig ontrust, dat hy in syne Αbdye
geene veyligheyd meer en vond, Ζiende dat
de Ρatriotten , onder den Standaert der
Religie ende vryheydin Vlaenderen gevallen
waeren. Ηy vreesde , dat zy hem zouden
τekeninge gevraegt hebben , hoe veel den
Μyter, door een bedorven Ηof hem op
 66 )
gestelt, hem weerdiger was als de, zaelig
heyd van de zielen die hem wierden toë
betrouwt. Synen eersten kemel, hoe groot
hy ook was , kon door de vingeren gézien
worden. Ηy kon verleyd geweest zyn door
die bloemen, Waer mede de opstokers van
Joseph den ΙΙ.. het vuyl van het Seminarie
Generael bedekten : maer nu Wat antwoord
kon hy geven, nu dat Ζglve Gouvernement
aen de Αbten den keus liet van hunne Νo
vitien het zy naer Loven tot dat Seminarie ,
ofte naer de Βisschoppelyke te mogen zen
den, nu zeg ik , dat de Leeringe ende Lee
raers van dat Seminarie, den stronkel van
alle onze Βeroerten , door den Cardinael
Αerts-bisschop van Μechelen verklaert is
als niet orthodox 2. . . Dien tWeeden ke
mel van Ηaνermaet is overmaetig : dus is
syne schandelyke vlugt syne eenige ant
woord. . . . Wy zouden hier van dat ver
foeylyk man geen gewag gemaekt hebben;
maer onze Ρatriotten hebben lest agterhaelt
synen Ρrior , (zekerlyk een man van den
zelven kaliber) in eene koetze met geld ge
laeden , ofte het was voor syne eygen Con
somptie, ofte het was voor syne Βescher
mers, al was het maer om verraeders uyt
te koopen, dat en weet men niet. Ηetze
kerste daer van is dat men hem met syne
koetze regt naer Gendt gevoert heeft.
Ηet Κasteel van Gendt , dat Zoo veel
Μenschen-bloed heeft doen vergieten, Word
in naedoeninge van de ΡarySsche Βastille ,
algebroken, dog , het Ζal maer binnen de
 ( 67 )
Stad zyn, blyvende den buyten-kant tot
versterkinge der Stad, ontelbaer volk is
bezig met het te verwoesten. Οch ofte alle
Βolwerken der Dwinglandey het zelve lot
badden! - - -

: Αen de Stad Gend.

ΤotΝederland!
U, ό Ηoofstad
. . .
van het Vlaemsche • -

Wend myne Ζangster zich, voor u spant

zy de snaeren:
Ζe is moedig op de Κroon gevlochten door
uw hand, . . . -

Οp uwe Vryheids.kroon wilt zy metblyd

schap staren. . .. . . . .. . -

Dat GΕΝD het vryé GΕΝD ! nu moedig t

hoofd verheft,
Daer thanseen vryé borst, een vryέ lucht
mag klieven , . . . . . . .

Dat GΕΝD Gods Μajesteit, zyn hulp, en

trouw beseft , - -

Die haer gered heeft van de doodelykste

grieven. - Α -

Jae GΕΝD ! t is God alleen die u ten redder

WaS; .
Die de arm van een D'ΑvΑΙΝ' tot uwe hul
versterkte ; . .

ΙDie uw Verraders deed versmelten, als het

Wasch
Ιn heete zomertyd , en dus uw heil be
Werkte.
Μyn hart, een Ηollandsch hart, neemt deel
in uwe vreugd ,
 Ο 68 )
Νu gy verwonnen hebthethoofd der Μoor
denaren;
Νu de eedverbreker, nu de schender van
de deugd ,
Νiet meer berooven kan uw God-gewyde
Αltaren :
Νu tweede Joseph is verbannen uituw Vest,
Εn gy, bekoorlyk GΕΝD! uw Vaders moogt
aenschouwen
Αls Vryheids-Ζoonen, die, door geenbelang
verpest,
Μaer slechts uit liefde , hier de Ζuil der
Vryheid bouwen.
Vergun my , Βurger van het luisteryke
GΕΝD ! .
Datik myn hartenwensch U vrolykop mag
draegen :
Dat nρoit geen woest gespuis uw ed"le Vry
heid schend,
Μaer dat uw Vryheid duurtot d'afloop aller
dagen.
J. Κ.
Οpzigter νan de Leger-ινagens
der Ρatriotten.

Gend 22 νan Νονember 1789.

 Ο 69 )
=== Σ%Β===e

Κerνοίg νan Βrugge.

Ηet was op Ζondag 29 Νovember dat
men in deze Stad de luysterryksteende God
vrugstigste Ρrocessie zag waer van oeyt Βor
ger gedenken heeft. Οm negen uren in den
morgent hοorde men den Βyaerd speelen ,
ende om tien uren begon de Ηoog-misse
in groot Μusiek, dewelke pontifikalyk ver
rigt wierd door onzen Εerweerdigste Ηeer
Βisschop, De Μisse geeyndigt zynde ging
men uythaelen het Η. Βloedom de Ρroces
sie te vergezellen. De Processie trok uythet
kwart naer 1 I uren. Voor uyt gingen de
kinderen der gewezene "Ε" (Αca
demie militaire) welke door de Comité
dezer Stad in haere bescherminge waeren
genomen. Ζy waeren altemael in de Va
derlandsche Εξι op hun volgden
de kinderen der arme Stads-scholen , ende
zoo voords alle de Αmbachten en neeringen,
alle de Κloosters ende Αbdyen , alle de Pa
rochie-kerken , twee gemyterde Αbten ende
dan syne Ηoogweerdigheyd den Βisschop,
gevolgd door het. Η Βloed. Ηier naerkwa
ήmen Τde dry Collegien, dat van de Stad ,
dat van den Lande van den Vryeh, ende
dat van het Ρroossche , dan de dry Ηoofd
gilden. Die van St. Joris gekleed in het
Τood omΖet met wit. Die van St. Sebasti
aen, in het groen omΖet met rood. Εnde
die van S. Μichiel, in het Ηemeis-blauw
omzet met wit. Deesaltemael gevolgt door
 ( 7ο )
een Εskadron Ruyterey Vrywilligers , op.
Het alderschoomste gekleed in swerte laeken
kleederen omzet met geele boorden, daer
onder een rood gilet ehde eene geelebroek,
mebbende op het hoofd eene Ηussaren-mut
Ζe, ende op zyde eenen grooten Saber, dit
Εskadron gezeten op dekostelykste Ρeerden,
maekte het schoonste oogzicht. De Proces
sie sloot met een Piquet gewapende Vader
landers en opgevolgt door eene ontelbaere
menigte Volks.
"ΤΤzedert eenige daegen is hier ingestelt
eenen Βiddag voor de bevoorderinge der
Land-zaeken , ende Ζegens der Vaderland
sche Waepeninge. Ηy zal dueren τot den
2o December. -

DeΖe Stad krielt van menschen , welke

hun tot den Vaderlandschen-dienst aenbie
den , onder deze zyn'er Ζeer veele, welke
nog den krygs diensthebbengeoefient. Veele
voornaeme Fransche ende Εngelsche Οfficie
ren bieden zig aen ; jae ook Ηollandsche
en Ρruyssensche, De Gevangenen , die zig
Ηebben overgegeven laet men van tyd tot
τyd naer hun land vertrekken, ten waer zy
liever hadden onder de Ρatriotten te blyven
aienen. Daer worden verschyde Εskadrons
Ρeerde-volk gesticht ; waer van er eene
reeds trefielyk uytgedost is met een groen
κleed ende foode opslaegen, de veste ende
Βroek zyn geel , met goude Εpauletten of
Schouder-linten , hunne mutzen Zyn van
Τiger-vellen gelyk de Fransche hebben,
Ιnunne Wapenen zyn eene Κarabyne , Saber
ende twee Ρistolen:
 Ο 7Ι )

oficielen uyttrek νan eenen oriefraekende

het νεroνeren ναn Diest stormenderhand
door den Generael νan der Μersch, gezon
den aen de Staeten ναn Βrabant tot Breda,
ende νan daer aen ons Committé-generael
tot Gendt toegekomen, gedagteekent den
24 deζer om elfueren 's ανonds.
Μ Υ Ν Η Ε Ε R. Ε Ν ,

Ικ hebbe de eere U-L kenbaer te maeken

dat ik ontrent thien ueren s morgens van
Geel nae den kant van Diest opgetrokken
zynde (het welk ik niet vroeger hebbekon
Πen doen, door dien alle de bruggen tus
schen Geel, Westerloo en Κerle waeren
afgebroken ) en niet geraedig gevonden heb
bende eenig volk tewaegeh voor het kas
teel van Westerloo , alwaer debrugge ins
gelyks was afgebroken , het besluyt hebbe
genomen, om regt nae Diestte trekken, en
ήaereene vertraeginge, veroorzaekt door het
Ιnerstellen van de brugge van Εnder, ben
ik maer om vyf uereh naer middag voor
Diest gekomen: Τot dien tyd kwamen alle
de berigten over eeh , dat de vyandlyke
trοupen aldaet uytmaekten een getal van3oo
mannen , de Dragonders daer onder begre
pen, met een stuk kanon , onder de bevelen
van den Μajor Βroeta , van Wie ik onder
 Ο 72 )
wegen eenen brief heb onderschept aen den
Commandant van Westerloo, door welken
by hem kennisse gaf, dat hy'er den hevig
sten wederstand Wilde doeri. Dewylik my
alsdan eene klyne halve myle van Diest
bevond, en datik geenen middel Ζag, om
my op eene eerlykς Ά uyt de Ζaeke te
wikkelen , Ζonder de plaetze aen te tasten ,
dede ik myne trοupen in twee Colomnen
optrekken , ten hoofde hebbende myne ar
tillerie, die eene uytnemende dapperheyd
betoonde , en daer agter myne voor-hoede »
ik dede eerst de Αntwerpsche-poorte aen
tasten door myne rehte Colomne , terwyl
de slinke bestemt was om de Schaffsche
poorte te bespringen, ten eynde den vyand
in het binnenste van de Stad in verlegent
Ηeyd te brengen. Μyne eerste kanon-scheu
ten op de Αntwerpsche - poorte wierden
beantwoord door eehige scheuten op myne
beyde Colomnen , dog Ζonder de minste
uytwerkinge. Νaer eenige voordere wel-be
stierde scheuten , οp de gemelde poorte
wierd de zelve ingedrongen , terWyl een
deel van de troupen door de wallen op de
vesten klom , ik stelde my aen het, hoofd
van de Ζelve Colomne en trok regt nae de
groote Μerkt, οp Welke stoute beweging
den vyand eenenhevigen Wederstand poοgde
te doen , daer wirden op de Μerkt, en op
verscheyde andere plaetzen, verscheyde ka
non en Snaphaen-scheuten gegeven , maer
men liet aen den vyand geenen tyd van
 7
bedenken, enhy wird zoospoedig agtervolgt,
dat hy het besluyt nam tot den aftogt, ofte,
om beter te Ζeggen , tot eene schandelyke
νlugt. Οp het berigt, het welk door alle de
Βorgers wird gegeven, dat den vyand zig
met syn stuk kanon had vertrokken nae den
kant van de Lovensche-poorte, volgde ik
Inem van nae-by , maer alswanneer ik by
Ηem kWam, konde ik my maer meestermae
ken van de krygs-behόeften , vuer-kisten
en van de trek-peerden, dewyl het kanon
langs de poorte van Scherpenheuvel was ge
νlugt, ik begaf my nogtans voorder in aen
togt.met ontrent 4oo mannen, om het zelve
te overmeesteten : maer dewyl den vyand
in dien tusschen - tyd op eenen merkely
ken afstand voor myne troupe was geraekt,
konde ik niet anders bemagtigen als aile
zyne voordere krygs - behoeften , boven
welke nog eene groote menigte wapenen
in onze handen is . gevallen. Οns ver
lies bestaet in twee dooden en eenige ge
kwetste , en van den yyandzyn’er vierman
nen gesneuveld, veele gewond en zeven
thien krygsgevangene gemaekt , Ζonder te
rekenen de gene die Wy nog in verborgene
plaetzen zullen ontdekken. --Den aftogt des
vyandsis eenen van de verwardste geweest,
en ik en myne trοupen hebben de voldoe
minge van opentlyk te mogen zeggen , dat
wy eene Stad met eere hebben weten te
verdedigen , en dat wy ons ook met eere
Inebben Weten meester te maeken van cene
 74 )
Stad die bekwaem, was, om eenen dappe
ren Wederstand te konnen bieden. ---- Ιk za!
ae eere hebben van U Ε. morgen verslag
te doen van de Οfficieren , Οnder-officierer,
en Soldaeten die hebben uytgemunt, onder
tusschen kan ik niet naerlaeten te melden ,
dat onder de Ζelve bezonderlyk behoοrt den
gekwetsten Ηeer de Landes, Οfficier der
Αrtillerie, als mede mynen Αdjudant Ρas
zee/s en mynen Quartier-meester υαπ //e
φerόerg. Ik zal de eere hebben U Ε. een
naeder verhael mede te deylen, lk verwagte
met ongeduld tydinge uyt Κίaenderen, en
ik bidde U Ε. van deze te doen toekomen
aen de dappere Gentenaers, aen wie myne
beWeginge, Ζοο ik geloove , van eenig nut
zal zyn. Ik hebbe de eere &c.

Οndt. VΑΝ DER ΜΕRScΗ.

Lieuί. Generaeλ.
 Ο 75 ).

Οnderhoudinge νan het Schepχel πlet synen

Schepper , ονer den tegenνoordigen staet
der 7 γds-ζaeken.
Deus Wenerunt Gentes in haereditatemtuam
&c. PS. 78 Υ. 1. 4. 6. 7. Ιo. 12. 13. Ι4. &c.
Ηeere God, die de Ε.
colomme
uwer Κerke zyt , tegen dewelke de Ρoor
ten der Ηelle noyt zullen opkonnen, die
alleen het grondbegin van ons leven, ende
den behouder van het Ηeel-al zyt, die u
verklaert te wezen de kragt der Regtveer
dige, den vyand van onze Vyanden, den
schrik der kwaede, de schuylplaetz der be
droefde , ende denbeschermer der verdrukte,
zult gy nog langen-ty.d toelaeten, dat deze
Ρrovincien ten roof zyn aen de beroovingen
der ongelοovige , die opentlyk uw heylig
der heyligen bevlekken 2 zult gy toelaeten
dat Vlaenderen , Βrabant, Ηenegauw , Νae
men , Provincien t'andertyde Ζoo bevolkt
ende Ζoo vrugtbaer, geheelyk verwoestende
verandert Zyn in zooveelewildernissen ende
schrikkelyke eenzaemheden 2 tot hoe lang ,
Ηeere, Ζullen onze erven geplundert, ver
treden, verwoest zyn, niet alleenelyk door
die de Ζelve bewoonen , maer ook door de
naeburige volkeren die hun omringen 2 wy
Weten , Ηeere , dat onze misdaéden zoo
vermenigνuldigt Zyn als zy groot zyn, maer
Wy en Zyn niet onbewust dat uwe berm
Ηertigheyd oneyndeyk is , ende dat Ζωο de
 76
straffen welke wy κάκι , niet en zyn ais
de uytwerkzels van uwe regtveerdige gram
Schap, hoe Streng zy ons ook schynen, wy
ontfangen die niet te min van uwe hand ,
gelyk van de hand van dien den welken ons
als eenen Vader slaegt , οm ons als syne
liefste kinderen tot beternisse te brengen.
Μaer , ο mynen God! Ζult gy nog lan
gen tyd toelaeten, dat deze Η. Religie , die
men van alle kanten aenrand, dit meester
stuk van uwealmogentheyden van uweberm
hertigheden , Ζοodaenig miskend zy , dat
zy door de schandelykste misagtingen ver
worpen is 2 wanneer zult gy, Ηeere, ge
τaekt zyn door de traenen der regtveerdige,
bereyd hun bloed te storten om die te hand
haven ende te verdedigen. ? Wanneer zultgy
deze goddelooze heyligschenders doen kce
ren in het stof daer zy uytgekomen zyn 2
wanneer zullen zy verniclt zyn 2 zyt gy niet
den zelven God, die t'andertyde den luy
ster van uwe goddelyke Μajestyt hebt doen
uytschynen op den Berg Sinai ende op den
Τhabor 2 uwe Βedienaers misagt , uwe Τem
pels verwoest , uwe Sacramenten verwor
pen ende ontwyd , eyndelyk uwe gansche
Κerke verdrukt onder het onverdraeglykste
jok van de geweldigste vervolginge , Ζullen
zy blyven zonder cenig schyn van bystand ,
Ζonder troost, Ζonderbeschermer 2 onzeziele
vernedert , onze wezentheyd Ζelver, gansch
hemelsch ende vergoddelykt, bevogten door
de goddeloosheyd , Ζoo veele vervloekelyke
buytenspοorigheden , Ζullen die ongestraft
 ( 77 )
biyven 2 de hemelen ende de aerde roepen
wraeke, rykt dan uWen arm, wreeker der
schelmstukken, uyt om zig te Wapenen tot
de verdedinge van uwe belangens , ende de
regtveerdigheyd van uwe eygen zaeke , die
wy niet ophouden te omhelzen, Spoedigt u,
Ηeer , te verschynen , vermits het van u af
hangt die te ondersteunen, vermits hetaen
u iste oοrdeelen, vermids het aen u is te
straffen ! ΕχURGE DoΜΙΝΕ.
Μaer , wat zegge ik ! en moet ik niet
Weten grooten God ! dat gy verduldig zyt ,
om dat gy de eeuwige goedheyd. Ζyt? de
Joden ten tyde van Αssuerus hadden nog
hope, niet tegenstaende de gegeven ordens
tot hunne uytroyinge; Εsther verscheen;
Εsther verloste hun: zoo hopen wy ook dat
gy u zult verklaeren in ons voordeel, ver
Schynt dan, Ηeere , verschynt als eene an
dere Εsther tot onze verlossinge, ende uwe
tegenwoordigheyd alleen zal onze vyanden
nedervellen , 't is dit dat maeken zal, dat
Wy in onze verwagtinge niet beschaemt
StaθΩ. -

De beloftens die gy deed aen uwe Κerke

Ζyn Ζρο Ζcker als onveranderlyk, ende al
Ηoewel men haer derft aenranden tot aen
den voet van het Αlderheyligste, met uwe
Αutaeren afte-werpen, hoe Wel men zelver
de ligtveerdigheyd'heeft van te tragten haer
te versWakken met uwe bedienaers te ver
yolgen, de Religie, deze Religie zoo hey
lig ξnde zoo zuyver, en hiel ήiet op zig te
verdedigen met de zoetheyd te stellen’te
 . . ( 78 )
gen de strengheyd, de swakheyd tegen de
Κragt , het ligttegen de duysterhissen, ende
Sprak gedueriglyk aen den mensch, geloο
vende menschen te vinden ; maer hoe? het
en Zyn maer menschen van slykende aerde,
die geene ooren en hebben om onze klagten
aen te hooren, die geen herte en hebben om
gevoelig te zyn aen onze verzugtingen, eyn
delyk die van den geheelen mensch niets
anders en hebben als de menschelyke ge
aaente.
Ηet belangen van uwe glorie dryft u daer
toe, o mynen God! uwen' Dienst vereyscht
met , uwe heyligheyd verzoekt het! dat dan
uweniever ontsteken word tegen die de
welke zig beroemen u te miskennen, daton
αer het vuer van uwe gramschap verslinde
alle de Ryken die uWen Η. Νaem niet aen
en roepen.
Wreekt, Ηeere , wreekt uwe glorie van
ae veragtingen, ende schendingen die uwe
bekende ende verklaerde vyanden haer aen
doen, ende en laet niet toe dat zy , gelyk
τoovende leeuwenongestraft verscheuren
het erfdeel, het welke gy aen de kinderen
van Jacρό hebt toebetrouwt, erfdeeleylaes !
het Welk tot hier toe maer al te verwoest
is, ende dat men de ligtveerdigheyd heeft
te onttakken van de Η. Ε , Ζynde
geworden het deel van het naekomling
Schap ; wreekt u, Ηeere , ende en laet niet
toe dat uytzinnige vrygeesten , verblind door
bet lok aes van de Winste ende van de ver
leydinge , aen de Christenen dit bloedig
verwyt doen.
Α
 Ο 79 ) -

,, Εn beklaegt u niet Christenen , en be

,, klaegt u niet, is't dat uwenίGod ophoud
,, van u te beschermen, vermids dat gy op
,, houd uw betrouwen te stellen op demen
, schen , ende dat gy loopt naer eene We
,, Ζentheyd dieniet als inbeeldinge is ,, (*)
Wat lasteringe , o mynen God, wat bedor
ventheyd ! hoe, den Μensch is dwaes ge
noeg om te loopen naer het schepzel tot
misagtinge van synen Schepper και wat ver
vloekelyke goddeloosheyd ! wat misdaedige
toelaetinge ! Ζulk is nogtans, mynen God ,
de spraek van het meestendeel van onze he
aendaegsche Philosophen , die van hunnen
buyk ende van hunne borse hunnen gemey
neh God maeken ! Οp deze Woorden, Ηeere,
staet op ΕχυRGΕ ende leert hun kennen dat
uwen arm niet verkort is , dat uw vermo
gen niet verslapt , ende dat uwe goedheyd
miet uytgeput is, dat gy hunnen hoogmoed
zult konnen tegenhouden , ende de swakke
ondersteunen als het u Ζal believen.
VΕRWΕΚΤ , Ηeere, VΕRWΕΚΤ eenen nieu
Wen Josué οm onze gewesten te zuyveren
van den meyneedigen Chananéer, die ons
Wilt ter nederslaegen ende ons uytroeyen ;
Ζend ons eenen anderen Ζorobabel die onze
Τempels herstigt , ende doet herbloeyen de
Religie Waer van gy het begin ende het
eynde zyt, in alle de plaetzen daer zy ge

(*) Dit verwyt is bespottend zoo goddeloos als

de goddelooze zelver.
 « Ο 8ο ) -

stigt was met zoo veel glans ende voort

gang , wapent den arm van eenen nieuwen
Μachabéer om uwe regten te beschermen ,
om uwe goddelyke wette ondersteunen ,
ende om te vermeerderen den luyster van
het Christendom, die haere onverzoenelyke
vyanden zoo langen tydbevlekt ende onteert
hebben. Dat ΟnΖe Provincien onder uWe
Κragtige bescherminge vry gemaekt zyn van.
deonrégtveerdigheden, uytperssingen, ende
van die afkeerige belastingen de Welke zy
aen hunne strenge vervolgers betaelen ,ende
dat zy wel haest onder het ryk ende heer
schappye van eenen anderen Constantinus
haeren eersten glans ende ouden luyster
wederkrygen.
Εyndelyk, doet wel haest opdroogen de
bron van de traenen, waer mede onze oο
gen geduerig-ath bevogtigt Zyn , haestigt u ,
Ζeggik, te komen troosten dat ongelukkig
δion , welkers klagten ende Ζugten overlang
tot uuytgestort , moeten gedrongen zyn tot
aen den voet van den troon van uwe god
delyke Μajestyt. Ηoe, ΗΕΕRΕ, naer zooveel
lydens , ende zoo lange vervolgingen, en
zult gy u niet laeten bewegen op het zien
van tiwe ontwyde tempels, van uwe ver
woeste autaers , van uwe gezalfde mishan
delt ofte gebannen, van uwe Οfieraers on
weerdelyk ontfangen, van uwe plegtighe
άen misagt ende vernietigt, eyndelyk ΕΕ
Ιnet zien van uwen. openbaeren dienst, wel
ken onze Αpostolyke landen u met Zoo veel
pragt, orden, ende Μajestyt deden , ver

-- *------ * ----" -. -
-------- --
 Ο 81
Doden, of bynaer gansch versmagt; Βenί.
gne fac Domine in bong νoluntate iua Sion,
ϊμι εqificentur muri Jerusalem. Ο mynen
God ! laet aen Sion , zoo ontroostig de uyt
werkΖels gevoelen van die teere ήci. die
y voor haer had, bant'er voor altyd uyt
Ερ. verwoestendevyanden, herbouwtonze
wankelbaere mueren , het meestendeel ver
woest ende omgeworpen, deze mueren wel
kers sterkte en wonderlyken bouw hetheel
Αl verbaesde, en Welkers aenzien alleen alle
onze vyanden den schrik instortde. Τunc
acceptabis sacrificium Justitia , oblationes
& holocausta , tunc imponent super altare
tuum Witulos. Εnde van als onze gewesten,
die u zoo getrouw ende nauw-aengekleeft
waeren, zullen gezuyvert zyn van de gul
zigheyd der Τirannen die hun benauwen,
van als zy zullen hefnomen hebben alle den
glans van hunnen eerstelyken luyster, van
als zy zullen herstelt zyn ende dat zy ge
rustelyk hunne oude bezittingen zullen ge
nieteh, eyndelyk gansch verlost van deharde
slaverney onder welkers jok zy zugten u
niet te konnen geven hunne eetbiedige op
dragten, Ζultgy zien de geslagten van Israel
tot schande der Pharaons , Ζegenpraelende
uyt de gevangenisse van Εgypten komen,
loopen in gewoel en zig haesteh om in het
land dergebenedydingën te komen, οm daer
ιawe Αutaeren met offers te vervulleg , ofte
geraekt door verwonderinge van zoo krag
tige uytwerkzels van uwe Η. bescherminge
gevρelt te hebben , zullen "μοιας" ίΟζ

Ι
 Ο 32
uwe glorie zingen , ofte eyndelyk bevryd
van alle slaverήey, zullen Zy door nieuwe
gezangen vetkondigen de, oneyndelykheyd
van uwe groothedehende den overvloed van
uwe berrήhertigheden. Μisericordias Domί
πί in aeternum Cantabunt
Α Μ Ε Ν.

σ"-----"ψ.

Βrief νan eenen Βrusselaer aen den Οpstel

ler νan den algemeynen Dag-register of
Journael νan Εuropa, gemeynelykgeζεyd
van Ηerve , όehelzende een ύeknopt νer
ήael νan den Oorsprong der hedendaeg
sche Βeroerten.
ΙDΕ, eersten January 1787 was door den
Κeyzer vastgestelt, οm in de Νederlandsche
Ρrovincien eene algemeyne hervorminge te
brengen in de Βorgeriyke , staetkuήdige
ende geestelyke bedieninge. , Ηet heeft in
den tyd beproeft geweest dat de nieuwe
Βorgerlyke ende Staetkundige Ε
zig.Γniet, en kon vereenigen met onze oude
ende achtbaere Constitutie, aen de welke
wy onverbreekelyk gehecht zyn. Μen had
bet doen kenneh aen syne Μajesteyt. Η
had van den 21 September 1787 plechtely
afgestaen, van syn voorneemen , Τop voor
Waerde dat de ordonnantien in de geeste
Ιyke. Ζaeken , de Welke de gewoohelyke
 ( 83 )
Οoedkeuringe mideo: dat is te zeggen den
placet van den Raed van Βrabant, zouden
gevolgt en Ε. uytgevoert worden,
maementlyk die van de Οpregting van een
Seminarie-generael. Deze uytnerήinge was
aengenomen geweest door de twee Οrdens
van den Staet, maer den derden heeft altyd
ezeyd dat hy daer noyt in toegestaen en
neeft, ende dat hy niet en verstond daer te
πmoeten in toestaen. Ηet Gouvernement
aeze wederstrevingen veragt hebbende, ge
Ιyk ook die der Βisschoppen, hebben dezae
ken geduerig van kwaed tot arger gegaen
tot in de maend Νovember 1783, dat den
Derden Staet willende eyndelykgehoοrtzyn,
geweygert heeft de gewoonelyke Subfidie
ύyt kragt van regt volgens den 59 artikel
van de Βlyde Ιnkomste Deze weygeringe
wierd door het Gouvernement genomen als
een Οorlogs-verklaering, ende dat is den
oorsprong van het kwaed. Ηad men willen
agter uyί zien naer de voorige aéten , men
had twintig exempels gevonden van zulke
weygeringe, Ζonder dat den Souveryn om
die reden zig moest in het geval stellen van
syn Volk Γte handelen als wederspannig.
Want, boven dat den 59 Αrtikel desWegens
Κlaer ΕΕ is , vind menin de aéten van
het ryk van Ρhilip den IV, dat dezen Prin
ce hebbende op syn eygen gezag herstelt de
in ende uytgaende regten in Brabant, de
Staeten herή dry jaeren lang degewoonelyke
Subfidien weygerden , οπ, dai zy Wilden
hebben dat Ε τριπτιοι, tot deze
- 2
 (84 ) -

indire&te belastinge nootzaekelyk was vol

gens de bepaelingen der Land-wet. Wat
άede den Κoning in die omstandigheyd2
Ηy bood.aen van dat Vraegstuk te laeten
vonnissen door geregtelyke wegen, ende
dat het, νοnnis dat daer ονer meί νοlle ende
geheele kennisse der ζaeke ζ0ude uytgespro
ken ζyn, ende le tινεε partyengehoοrtζyn
de, fiy ende de Staeten zig dder aen zou
den houden. Dezen aét vaή Philip den IV
is van den 12 Οέtob. 1654, en bevind zig
in het, νierde deel der Ρlaccaerten ναη
Κlaenderen bladζ. 178 , ende dezen Κoning
had hier niets gedaen als gevolgt hetvoor
beeld van Κarel den V, die een diergelyk
verdrag aengegaen had met de Αbten ende
Αbdissen van Βrabant, in dato 12 Februa
ry I52Ι , νierde deel der Ρlaccaerten ναn
Βrabant , θladΚ. 421.
Αlle de wereld Weet, dat in-tegendeel,
den Κeyzer in February 1789, aen de Stae
tenschreef, omhun te dreygen van de Con
stitutie, te vernietigen , ende zyne Regten
weder te nemen met geweld. De tweeeerste
Leden deden eene soorte van onderwerpin
ge (*) : Ζy boden de subfidie aen , vvelke

(*) Die soorte van onderwerpinge is geen van

de minste verraed - stukken van den hier - νο
ren Raed-Pentionaris der Ηeeren Staeten, Εma
πuel de Cock. Dien trouweloozen , ten jaere
1787. , overstort door Εergiften der Staeten van
Βrabant , van Ηenegoμw, van den Ηertog van
Αremberg ende andere, omgekogt door de Land
 Ο 85 )
aengenomen ende geligt wierd Ζonder de
toestemminge van den derden Staet. Μaer
alzρο de beschikkinge tusschen syne Μajt.
ende de twee eerste Οrders gansch niet con
stitutioneél was , dagt het Gouvernement
eene hervorminge temaeken in den derden
Staet, hopende dat dezen eens hervormt
zynde zoude handelyker zyn. Daer wierd
yervolgens gewerkt aen een Reglement,
het welk aen den Raed van Βrabaht gezon
den wierd om geregistreert te worden. Βy
dit Reglement had Βrussel 15 Verantwoof
aenaers ofte Representanten, Αntwerpenhad
'er tien , ende Loven ses, terwylen deze
Steden van aloude ιyden in bezittinge wae
ren van er twintig mael zoo veel te hebben.
Den Raed stierde syne vertooninge aen
het Gouvernement, en verklaerde dat Re
glement niet te konnen registreren, Ζonder
het advies der Staeten genomen te hebben:

νerraeders, gebruykte t zedert alle middelen

om syne Μeesιers in de strikken van het Gouver
nement te doen vallen. Τ is hy die in de hey
melyke reyze die hy naer Weenen deed, aldaer
de banden der Νederlandsche Slaverney hilp
smeden : die alles poοgde om de Βisschoppen
tot het Seminarie - generael over te haelen , en
die zig beroemde opgegeven te hebben het plan
tot Veranderinge , van den derden Staet. Μet
een woord , den aerts-vyand van onzen ver
1osser vΑΝ DER ΝοοΤ, Αlle deeze hoedanighe
den verdienden hem eene plaetze in den Κo
ningίyken Raed. Wy hopen hem eens eene
andere, hem beter gelykende, te beschikken.
 ν ( 86
Ηet welk zeer billyk was, alzoo den Souve
τyn , ofte den Raed der Provincie , ofte
beyde te zaemen geene magt en hebben van
aen de Steden van Βrussel, Αntwerpen ende
Loven, Ζonder hun te hooren, te zeggen:
ηνant alζ00 belieft het on dat gy νerant
γνoοrd of verbeeld νord. Wat Volgde er
op 2 Van den eenen kant verbood het Gou
vernement aen den Raed de Staeten te aen
hooren, en van den anderen kant weygerde
den Raed, met meerderheyd van 17 tegen
8 stemmen, dat Reglementteregistrerenende
aftekondigen. Εyndelyk daer en bleef aen
bet Gouvernement geenen anderen middel
meer over , als te Wycken ofte de toestem
minge der Staeten te dwingen. Ηet was
den 13 Juny van deeΖ jaer dat men deze
dede vergaederen om huh vier punten voor
te stellen: waer van het een den Raed bragt
om geen ander rolle te spelen als Grefierie
zyn in het enregistreren der Εdiéten, ende
bet ander benam aen de Staeten het regt
dat zy altyd genoten hadden, van de ge
woonelyke subfidie te weygeren. Diemid
delen zoo wynig verzoenelyk die de Βlyde
inkomste op nietbragten, Wierden plataige
slaegen , ende op den zelven oogenblik ,
Ηerriep den Souveryn de Βlyde inkomste ,
brak den Raed δvaή Βrabant, ende schafte
af de tusschen-middelige Deputatie der Stae
ten. Gy hebt geweten alle de bezonderhe
den die vergezelt hebben dezegebeurtenissen
zoo droevig als buytengewoonelyk. Μaer
Ηet gene bezonderlyker is, οm niette Ζeggen

"--
 Ο 87 )
ongevoigelyker , dat. 1s dat de Βisschoppe
lyke Seminarien, die gedeeltelyk oorzaek
waeren van alle dat gewoel, wierden imme
diatelyk hier naer herstelt, zoo dat den
Souveryn door die herstellinge het volk het
proces dede winnen , en niet tegenstaende
en gaf hy hun de regten niet weder, die hy
huή had afgenomen in-gevolge den weder
stand die zy gedaen haddenaen deafschaf.
fingen van de zelve Seminarien.
Daer en was dan aen het Volk geenen
anderen middel meer over als zig te wae
penen tegen den Souveryn om te herwin
nen hunne Constitutie ende regten van Vry
heyd: dat is heden het waef Οogwit van
onzen Vaderlandschen Οorlog. -

s===ee=====

ζ Go D Is ΡΑΤRΙο Τ.
- ΙDΕ Ρatriotten, welkers getal, voor hun
nen eersten Ά; door zommige Gazet
tiers op dertig of vyfendertig duyzend ge
- rekent wierd, bestοnd enkelyk uyt vyf
duyΖend mannen hebbendegeengrοfgeschüt,
en voorzien van slegte gewelren. Ζommige
van hun , die gelοoft hadden eenen toestel
te zien, ten minste gelykνormig aen dien,
met den welken den hier-voren Ηertog
van Βrabant de Schelde wilde openen , toon
den opentlyk hun misnoegen , maer God die
de_slinger van den klynen David rigtinge
gaf, ging voor uyt. Ηoe kon het anders και
 ( 83 )
Ηet was zyne eygen zaeke, De belangens
der Religie vervoegt by den geest van vry
Ηeyd, de Νederlanders ingeboren , ontstae
keh de gemoederen van den grootsten hoop.
ΙDus kwaemen zy, onder het geleyde van
eenen ervaerensten Μan, te Ζaemen Generael
en Soldaet , tot Τhurnhout , en plokken
aaer hunne eerste Laurierem ; waer 35oo
Κeyzerlyke wel-geoefende Κrygs-lieden op
de vlugt gedreven wierden door vier hon
dert Patriotten, wezende de overige enkel
oοg - getuygen van dej Zegens van hunne
Μedebroeders.
Ηet Gouvernement ziende zooslegten uyt
val, ende dat de stroppen, medegezonden
om de Ρatriotten , of zoo-genoemde Βaen
stroopers , op te hangen, nu dienden om
de Βendersche ende andere gevangenen arm
aen arm te binden, en zoo de verwinnaers
op te volgen , liet syn misnoegen daelen op
den Genefael Schroeder, die in den Κrygs
raed syne Νederlaege moest verantwoorden.
Syne beste antwoord had moeten wezen :
od is Ρatriot.
De overmagt van volk en oοrlogstuyg
had het Brussels Ηof genoegzaem rήoeteh
wezen , οm de wederstrevers aen sΚeyzers
willekeur te stutten. Μaer neen. Βoven de
toegelaete Ρlunderinge aen de Soldaeten, ge
bruykten zy nog den lesten moord -πmidde!
«der lafhertigheyd, middel om een dapper
volk onverhoeds te leveren aen het vuur en
stael der woedende Soldaeten , gelyk men
eenen hoop Schaepen zou brengen in eenen
 ι 89 ) -

3 : τing van wωνα Ηet is grauwelyk te den

ή ken, dat'er onder zoo veele brave Lieden,
Εξι die hun Vaders huys ende alle gemak ver
ή lacten hadden, Persoonengevonden wierden
Wήί die verleyd door baetgierigheyd de verrae
ήί deryen van een schelmagtig Ηof wilden hel
Εί pen ende ten uytvoer brengen.
ξ: Εen gedeelte van dat kleyη Patriotsch
1, Leger, bestaende in ontrent 16oo Μannen ,
Ε trokop naer Lillo. Ηunne aenleyders had
Η: den hun by de geweiren cenige Cardoezen
ήί: uytgedeylt, en als men over dat kloyn getal
zig beklaegae, wierd'er voor antwoord ge
Wί geven, dat'er meerdere stοnden te voigξn.
ί Ηet Fort , gelyk in ons cerste verhaeΓge
Εί Ζeyd is, wierd Ζonder eenen scheut vero
Ε vert : maer hoedanig moest de verbaest
ήί heyd van de veroveraers zyn , als zy naer
Εί verschyde proefhemingen van hunne Car
1ή doesen, ondervρηden dat zy waren opge
Τίν maekt met,zand, kryt ende andere vuyήg
ό meyd! Ζonderkrygsbehoefen levens- middé
Ε1, len, wat bleefhun over als het Fort te ver
laeten, want men onderhoorde, dat"er Κey
ή; zerlyke uyt Αntwerpen kwaemen om hette
" Ηernemen Μen , vernaegelde de Canons,
2 ( * ) ende men keerde weder οp het Ηol
ι:

:: (*) Οp dat vernaegelen sprak eenen der Ιn- -

α validen van het Fort : hct en zal den Κεyzer op
ί geen oud koper aenkonen ! hy heeft syne verag
ήΖ :
ί
ϊelyke
nen endewel
rugge valsche Prophetie ten koste van sy
betaelt.
7.
Υ ( 9o )
landsch grond-gebied, bestaende hunne gan
sche veroveringe in den uytligger ende den
opgeligten Εx-kancelier.
De mislukkinge van dezen eersten op
togt moest aen veele den moed doen zinken :
maer den goeden uytval van Τhurnhoutgaf
die ten vollen weder. De verwinnaers éer
Ζy uvt Τhurnhout trokken belemmerden alle
toegangen langs waer de Κeyzerlyke in die
vryheyd konden komen. Dan dedeh zy eenen
omweg door de Κempen , en kwaemen den
5 Νovember voor de Αbdey van Ανerbode,
Waer zy zig ververschten, en geld en voor
raed mede naemen. Die kruysSchinge door
de Κempen had geen ander oogwit als de
Κeyzerlyke uyt de steden in dat gewest te
trekken, om aldus den invalin Vlaenderen ,
aie men voorhad , te begunstigen. Dit ge
beurde gelyk zy het verwagtΤhadden de
Κeyzerlyke liepen hun agter-naer, en plun
derden de Dorpen Waer de Ρatriotten wae
ren doorgetrokken en ligtden daer veele Ρas
toors en klok-trekkers, op.
Οndertusschen trokken de bedrogelingen
van Lillo uyt Santvliet voor de tweedemael
den Ρolder in, en staeken iangs het, Fort
Frederik-Hendrik over naer deh Doel, en
kwaemen langs Callοo en Βeveren op St. Νi
klaes. Ζy wacren daer twee daegen verble
ven, entrokken den 1o Νovember op Gend,
waer geen of wynig Garnisoen in was , en
gevolgentlyk zohder eenige bloedstortinge in
de handen der Ρatriotten moest vallen. De
verraederey , die hun van alle kanten ver
 ( 9Ι )
zelde, vethinderde καιρο gelukkigen uytval.
Den omgekogten Deνauά ( *) by welken
zig den derden. Ζone van den Prince, De
Ligne gevoegt had, had alle voorwendzels
gebruykt om den optogt naer Gend te ver
traegen : hy dede , terwylen zy op weg wae
ren, door syne Spién aenzeggen, dat'er een
Εskadron Dragonders van Lokeren ophun af
Κwam ende dat de Soldaeten van 't Garnisoen
van Αntwerpen de Dorpen plunderden waer
zy door getrokken waeren. Dit relaes dreef
de Patriotten naer St. Νiklaes te rugge, waer
Ζy nog 2 daegen verbleven : tusschen wel
ken tyd 15oo Μannen van Clairfayt binnen
Gend trokken. Den 12 Νονember om vier
uren smorgens kwaemen’er eenige verdey
-

( * ) Dezen Deναux , zoo het waer is , dat

hy van geboorte een Βastaert is van wylen on
Ζén Ρrince CΛREL-ΑLΕΧΑΝDΕR , Ηertog van Lor
rynen , is hy het ongetwyffelt nog meerder van
de gevoelens die dezen Ρrince tot de Νederlan
den droeg o gelyk het bleek naer de doo ! van
onze goede Μoeder ΜΑRΙΛ-ΤΗΕREsΙΑ, van wel
kers imborst haeren zone Joseph geenen minde
ren Βastaert is , als het Ηof van Weenen alles
aenwendde om hem de algemeyne bestieringe
dezer Landen doen afte staen in gunste van
synen Νeve Μaximiliaen , weerdigen Βroeder
van Joseph den ΙΛ : maer alles was vrugteloos ,
en dien goeden Land-Vader antwoorde dat hy
syne Βrusselaers niet en wilde verlaeten. Stond
dien goeden Μan_eens op, en zag hy eens hoe
synen Νeve de Νederlanders handelt', en, hoe
synen Ζone die verraed !....
 92 )
lingenνα -

ενώ, uyt Μechelen , gevolgt

om seven uren εh half door Dragonders ende
grοf geschut. Οp den zelven tyd staeken de
verdeylingen van Ligne ende Βender verge
Ζelt van Dragonders de Schelde over : zy
waeren daegs te voren om half-tien ueren
zeer vermoeyt uyt de Κempen in Αntwer
pen gekomeh, Verscheyde andere kwaemen
af van Βrussel, en de bestelde plaetz was naer
St. Νiklaes. Uyt die toerustiήge was'ergeen
twyfiel meer ofte de Ρatriotten vonden in
St. Νiklaes de Μuyzen-val, dic Κeyzer
Ιoseph aen den Generael d'Αlton had aen
gemaent Μaer God die Ρatriot is , verey
cielde dat schandelyk verraed. Εenige Βuy
ten - lieden kwaemen de Ρatriotten Waer
schouwen, dat'er van alle kanten Soldaeten
aenkwaemen, en dat zy hun moesten Spoe
αigen om naer Gend te trekken. Ηunne aen
leyders zogten hun het anders wys te mae
ken, maef hunne poοgingen waeren onnut,
en zy wierden door de Patriotten gedwon
gen mede te gacn. Μen ging, οfeerder men
liep den ganschen nagt doorcenalderkwaetste
weder , en kwaemch dus nat ende beslykt
in den morgent voor Gend , waer dat af
gematLegerzig in tweeverdeylende de Βrug
Sche ende de Μey - poorte veroverde , de
Stad in trokende de Soldacten op de vlugt
dreef, terwylen hunne aenleyders hethaeze
padkozen , en menige Patriotten buyten de
Stad trokken , waer Louis de Ligne , mede
pligtigen van het verraed , hun onder de
Εransche Regimenten dienst beloofde.
 93
"

Ιn eehen οι εξαι Βrief van den

-

Κeyzer aen den generaelk. d'Αlton leesde

men. Dat hy moest Zoeken om de gewa
pende Patriotten te betrappen , en hun in
de Μuyζen- νal te νangen.
Εlk-een weet uyt de voorige verhaelen,
met wat vroomheyd de vermoeyde Βrabant
sche Patriotten , in deze woeste Stad , 48
ueren lang het hevigste vuur der Κeyzer
lyke Τroupen, die van dag τot dag vermeer
erden, wederstonden , en eyndelyk slands
vyanden of doodden of vongen ofte op de
νlugt dreven, Verlossende die Ηoofd-Stad
van het haetelykste jok. Geweld of kragt
bedrog of verraed, ήiets kan den Κeyzer
in Νederland baeten daer God Patriot i5.

Κerνοίg νan den inνal der Brabantsche

Ρatriotten in hun Κaderland.

DΕ veroveringe van Gend, naergevolgt

door alle de Steden van Vlaenderen , hét
Doornikze, ende Ηenegouws, ontstelde zoo
daeniglyk het Brusselsch Ηoog-bestier, dat
Ζy met de koppen , die nu sterk begonnen
te loteren, tegen-een liepen. De Princesse
s'Κeyzers Ζuster met den Ηertog van Saxen
Τesschen haer gemael, nam de vlugt naer
Βonn , de Vrouwe van den Μinister , in
haere leste maend van Swangerheyd, uyt
geleyd tot acn de Ηalle-poorte door haefen
Μan , νlugtde naer Condé, opgevolgt door
andere ΗofDammen. Ηet is zeker dat den
Μinister dat VrouWe-volk geno-gzaem kon
 ( 94 )
derven , κωσαν" daer de Stad met een
beleg gedreygt wierd, waer het. Ζaeke het
νolktot geene redengebragt Wierd, maer het
en was alzoo niet met den Ηofiraed , waer
van'er zommigeinaer Luxemborg, andere naer
Dinant, ofte op het Luyksche hunneschuy!
plaets zogten. Ζy zouden den Μinister al
leen met den haspel, die zy zoo verward
Ηadden, laeten zitten , Waef het zaeke hy
hun niet had ingeroepen. Die van den groo
ten Raed van Μechelen Waeren met de
Ζelve loop Ζiekte geplaegt , uytgenomen die
faet gewis genoegzaem zuyver hadden.
Den Μinister begon dan een toontje lee
ger te zingen : syne eerste Declaratie van
άen 2o Νovember laestleden gaf de gansche
vernietinge van dat algemeyn Seminarie, van
het Welke den Κeyzer niet en had konnen
afzien zonder syne Κeyzerlyke weerdigheyd
te krenken. Daer by, de verlossinge van alle
die ten tyde van deze beroertens waeren
opgeligt , Ζoo Wel van de onnoosele , als
van die zy hadden willen pligtig hebben.
Εn de vergifienisse aen de uytlandige Pa
triotten , die binnen eene maend van hun
nen doolweg wilden wederkomen , de Οp
perhoofden der wederspannigheyd daer van
uytgenomen.
Den dag daer naer 2Ι Νovember was het
Ρardon algemeyn , ό Βrusselsche goedheyd!
rnaer ( Ζοο die tweede verklaeringe Ζegt)
bet was door tusschen-spraek der Gedepu
teerde van Vlaenderen , ende van de dry
Ηoofd-steden van Βrabant, het welk die ver
 - --

---

5
klaeringe zeer νιών" με Voorderwierd
herstelt de Deputatie der Staeten van Βra
bant, ende hunnen Souverynen Raed , maer
op den voet , gelyk de Ζacken stonden op
den 15 Februarii , of eerder gelyk Εmma
nuel de Cock die had weten te draeyen.
S'anderdaegs by briev' van dry uren naer
middag begon den Μinister de Raeds-heeren
van den gezeyden Raed van Βrabant in te
τoepen om hunne gewoonelyke oude bedie
ninge tehernemen; maerniemantenkwam'er:
zy waeren alle uyt de Stad ; wanthet scheen
dat ieder synen tour had om uyt de Stad
te loopen. -

Wat, gedaen ! Τrauttmansdorff klaegde

bitterlyk, dat men aen alle dat Brussels pa
pier met zoo veel keyzerlyke titels op, geen
vertrouven en gaf, hy en wist niet, of
veynsde het niet te weten , van waer die
wantrouw komen mogt. Ηy noodigde elk
een om met hem te komen mede - Werken,
om dat betrouwen, Ζonder het Welke hy
Waerlyk niets doen en kon , in staet te kry-"
en: maer diemede - werkers kwaemen ge
yk die van den Raed van Βrabant. Εynde
linge nog op den zelven dag van den klaeg
briefvan den Μinister 25 Νovember, kwam
de volle bevestinge des Κeyzers , welke af
gekondigt wierd, ende Waer men weynig
daer naer ondergeschreven vond ΗΕΤ is ΤΕ
Ι. ΑΕΤ.

Οp den zelven tyd nam den Generael

νan der Μersch de Stad Diest in, met ver
lies van eenen dooden, den welken door hct
 -

Ο 96 )
vallen van den avond, van syn eygen volk
geschoten was, den Grave d'Αlton , eertyds
Generael in Τransylvanien, rekent het ver
lies der Ρatriotten in Diest, in synen Βrief
aen den Κeyzer, op dry hondert Μannen (*).
Den voortgang der Ρatriotten trok eyn
delyk den Οpper generael d"Αlton uyt Brus
sel (**) van waer hy tot hier toe niet als
duydschen

( * ) Dien Τransilvaenschen Generael, die tot

Βrussel koopman in stront geweest was , heeft
ligtelyk den Κeyzer appelen voor citroenen kon
nen νεrkoopen , ende die legers in de maen kan
zien , kan gemakkelyk van eene vlieg eenen
Οlyfant maeken.
(**) De Μilitairen , altyd pluymstrykers van
hunne Οverste om eenen schakel hooger te klim
men, gaeven aen Richard d"Αlton den bynaem
νεn Richard sans peur, ofte van Richard Coeur
de-lion : of hy Richard zonder vreeze mag ge
noemt worden και laet ik oοrdeelen aen syn ver
"blyf tot Brussel, waer hy ten tyde van den
Ρatriotschen inval hoeyt uytgekomen is als naer
de veroveringe van Diesί. Εenen Ηertog van
Αlba , synen voorzaet in bloed-dorstigheyd, her
waerts gezonden door Philip den 11, en liet Ζig
niet opsfuyten als hy de Νederlanders dwingeri
wilde om onder het jok weer te keeren. Οfhy
Κichard Cour-de-lion ( Leeuwen-hert ) mag ge.
noemt worden , kan men gissen uyt de moorde
ryen tot Τhurnhout ende Gend door syne Le
gers op syn bevel: geplοgen ! de edelmoedigheyd
νan den Leeuw en voegt hem in geender manie- ,
ren. Wat naem mag men hem dangeven P noemt.
llem: Richard Cωur-de-tigre, Richard Tigers-hert.
 97
άuydschen επι" en biixem door het land
gezonden had. Ηy kwam tot Loven daer
hy de Vesten ende de Βorcht of Caesars
Κasteel met grofgeschut dede bezetten : de
Ηeeren der Wet die daer uytslag op ver
zogten wierden doorgezonden. Οokzulkwas
onnoodig want den dag te voren 25 Νovem
ber , had den Commandant van het Garnisoen
Grave Βaillet de la Τour de Μagistraet eene
Οrdonnantie doen afkondigen, waer by ver
boden wierd het kleppen der klok, οfeenig
οngelyk te doen aen de Soldaeten, ofte an
άers, dat hy niet alleen het huys waer zulk
zou gebeuren, maer ook het gansch gewest
Ζou doen in brand schieten , ende de Stad.
te plunderen geven. Dit moordadig order
was van den Ζelven dag , dat Τrauttmans
dorffhet volk verzekerde dathymet d'Αlton
alle maet-regels had genomen om hun te be
vryden van degeweldenaryen der Soldaeten.
Μechelen wierd insgelyks versterkt: daer
wierd voor de Νekkerspoel ofte Diestsche
poorte eene houte bréerή gestelt. Den Βor
gemeester Franco-y-Feo de Βrieζ had al eeni
ge daegen te voren de Ηoveniers afgeloopen
όm hun mest te bespreken tot het dekken
der poorten, De Ηeeren Τresoriers wilden
de werk - lieden der Stad palissaden doen
maeken; maer die Μannen weygerden zulks
en zeyden : dat zy hunne kinderen uyt de
Stad niet en wilden sluyten. De Βoeren van
het Distriét weygerden te komen graeveh,
ende de weynige die binnen de Stad geko.
men waeren, liepen daer zefiens wedefuyt,
G
zoo dat de souία"8Ζelver
)
de palissaden
moesten maeken, ende πmet Schup ende hak
aen het werk gaen. Den 27 Νovember was
deze Stad in volle roer : de trommel wierd
geslagen, de Winkels en vensters wierden
esloten : de Οfficiers met de dood op de
ippen verzamelden hunne Soldaeten, de
Soldaeten liepen als zinnelooze : Ζommige
Schreeuwden dat zy Ρatriot Waeren , andere
wilden het Water inspringen , Ζοodaenig
woclde het Τhurnhouts vuur in hunne hers
senen, want zy meyΠden dat de Ρatriotten
voor de Ρoorten waeren. De Βorgers van
huhneh kant voorΖaegen de Solders van kas
sey-steenen, flesscheh, haut en alles , wat
tot verdedinge kon dienen , omhunne ver
lossers in dat voornemen te helpen : maer
alles was zefiens stil; zoo haest men deegte
oorsaek van dat gewoel verstond. De Greha
diers waeren ontrent vier uren s'morgens
uyt de Stad getrokken, ende om Μechelen
εenig gedenken van hun verblyfte laeten,
hadden zy in de Κazernen heymelyk vuur
geleyd , het Welk allengskens vonkende ont
rent acht uren in vlam uytberste : maer al
Ζοο dat gebouw doorwelft is , was het maer
een vuur van Stroy dat van buyten niet kon
geΖien Worden , en dat evenwel de Stad in
εene gansche verWarringe bragt. Weynig
bier naer kwam den Capityn Carpentier aen
de Wet vraegen om eenige Bruggen voor
de Ρoorten afte breken , de Wet had het
toegestaen maer die van den Breeden-Raed .
slocgen het af: dit niet tegenstaende wierd
 ( 99 )
s'anderdaegs om tien uren s'avond die van
de Κoey-poorte afgebroken om het gerugt
aat'er liep , dat de Ρarriotten in Lier geval
len waeren (*) ende dat'er eene andere
bende voor Κcerbergen lag : het welke eene
Ε"sevoory" onrust in de Soldaeten
Τ39t.
διαπunchen dat men de nabuerige Ste
den van Βrussel versterkte, trok den Gene
rael νan der Μersch door het Ηageland.
Dry hondert van syn Volk hadden de key
Ζerlyke het Κasteel van Westerloo doen ont
ruymeή , welke met twee Οfficiers binnen
Μechelen gevlugt kwaemen. Αerschotwierd
Ε :het Comptoir van Οrsmaelwierd
geligt, erde, den otitfaήger moest den eed
aen de Staeteh doeh : het zelve gebeurde
tot Saut-leeuw, eene klyhe maer sterke Stad
van Βrabant tegen de grenzen van Luyk.
Ηet was aldaer dat νan der Μersch de ty
dinge ohtfing van den ongelukkigen optogt
naer Νaemen. Degevlugte Ρatrioτίεήdiéhehi
de Cardoesentoonden welke men hun haduyt
gedeylt, trokken hemi de traenen uyt deόο
Ει en hy sprak: ach kinderen ! in welke
anden zyt gy gelevert geweest 3

(*) Dit gerugt sproot uyt de plunderinge van

ccnen Βoter - kooper met naeme Κerdonck, De
Soldaeten vreczende de rasernye van het grauw ,
νlugt.den uyt Lier , en kwaemen af op Duffel.
Dit yeroorzackte die algemeyne verbaestheyd in
het Garnisoen van Μechelen het welk den ge
Ηeelch nagt in de W apens blecf.
 ( 1oo )
Νaukeurig νerhael νan den ongelukkigen
optogt naer Νaemen , door de Ρatriotten 2

ontrent Dinant, opgesιelt νοίgens εygene

getuygenissen der Κlugtelingen.

ΙΟΕ verdeylinge der Ρatriotten , welke tot

Rysbergen , Ηilvarenbeek ende daer ontrent
bad gelegen, was op het Land van Luyk
getrokken, daer hunne Μedegezellen in het
begin van hunne vergaederinge tegen de
Lands wet, waeren uytgedreven, door die
de welke zy heden het Land uytjaegen als
schelmen ende moordenaers. Ζy vertrokken
aen . 22 Νovember uyt de Stad Luyk omί
het grοf gesehut ende krygsbehoef dat voor
de keyzerlyke uyt Luxemborg afkWam, te
onderscheppen , ende eenen aenval op de
Stad naemen te waegen. Ζy hadden binnen
Luyk Αrnoldy, Rouνnoy, Μassard en eenige
andere voor Commandanten gekregen , Μan
nen die zy noeyt gezien hadden. Ηunne
rauwe handelwyΖ , gevloek en geschreeuw
ontzette de Ρatriotten ,, die by hun niet ge
woon waeren zulks te hooren. Ζy onderzόg
ten dan Wat scherper naer het gedrag van
hunne nieuwe aenleyders , maer de inwoon
«lers wilden hun daer over geene klaere on
defrigtinge geven. Ζy haddeh ophet LuykSch
 ΙΟΙ -

eenig volk bygewerft, waer mede zy een

Ά van 45ο Μannen uytmaekten. Βuyten
Luykaen de Μaeskomende, betrapten zy dry
bespieders eenen te peerd ende twee zittende
in eene Cheeze, hebbende eenen boek-zak
met geld by hun, t welke hunne Comman
danteh in bewaeringe naemen, en beloofden
hun s'anderdaegs te Ζullen uytdeylen : dit
waeren enkeleTheloften , want s'anderdaegs
wierd aen de Ρatriotten gezeyd dat die dry
gevangene van hunne eygen bespieders wae
ren : waerlyk zy bleven hun een streek wegs
volgen tot dat zy eyndelyk verdwenen (*)
Ηetland van Luyk afiredendewierdenhun
de Cardoesen uytgedeylt, ende men bevond
dat zy meer als de helft vervalscht, en on
gebruykelykίwaeren: dit bragteen algemeyne
verslaegentheyd ende gemor by. Veele liepen
te rugge, nog en wilden niet luysteren naer
de redens die de Commandanten gaeven,
Ζeggende dat zulks by misgrypinge gebeurt
was, want dat zy order gegeven hadden
van andere Cardoesen te geven. Νog luyster
den naer drygementen, of Scheld-Woorden ,
en lieten zelver hunne kokardens af trek
ken. Die de welke verwilligt wierden mede

( Ε Γeze dry bespieders waeren den meer

gemelden Deνaux met ινee knegten van den Ρrince
ΛDe Ligne, met hun voerende het geld het welke
cliende om die Luyksche Commandanten hunne
νerraederey te betaelcn. Den Ρrince de Ligne
was binnen Luyk verbleven.
 Ιο2 . .)
te gaen, behielen hun kwaed vermoeden ,
Ιhet welke nict en kon vermindert worden
door de uytWendige guychelrey, die zy Ζae
gen: eenen der acnleyders omvatde het Ven
del , en riep : ah mon cher Lion ! mon cher
Lion ! dat regt ecnen Judas kus was.
Ηet Garnisoen van Νaemen was reeds
onderrigt langs Welken kant de Patriotten
getrokken waeren door die Ζelye dry be
Spieders die stil waeren agter gebleven : hier
op had den Commandant Βaron de Βleckhem
Colonel onder Wurtemberg, gezonden den
Μajor de Τancrede van het zelve Regiment
met 25 Dragonders ende cen stuk geschut
om hun den doortogt te beletten , terwylen,
den Βaron de Ζinχεfling Capityn onder Μur
ray mct 6o Μannen Αfters ging bezetten ,
maer dit alles was vrugteloos; alzoo de Ρa
triotten te Wyd Waeren doorgetrokken, en
kWaemen , Ζonder eenig hinder tot Ciney ,
Waer zy den nagt doorbragten. Den Βaron
Δe Βleckhem die daer s'nagts tydinge van
0 len Ε
kreeg, Ζond zefiens den Μajor de Κogelsang.
van het Regiment van Clairfayt naer IDinant,
waer de Ρatriotten om negen uren, en half
van den morgent ορk naer toe τokken , en
Κwaemen daer op, den noen. De Soldaeten
waeren in de Stad getrokken langs S. Jakobs
poorte , en stelden in het leeg der straete
die daer naer toe Ζiet, een Canon. De voor
boede der Ρatriotten gaf vuur op de voor
posten, en dreef hun de Stad in. De Patriot
ten hun voordeel waernemende begaeven zig
οp het Vervallen Κastecl , en op ecne an
 Ο Ιο3 )
dere hoogte van waer, zy hevig vuur gae
ven op de Soldaeten die van de anderezyde
der Μaes stonden, Dit vuufeenigen tyd
geduert hebbende in eene vrye Stad, welke
ήiets met Ορstenryk ofte met Brabant ge
πηeyn had , bewoog de Βorgemeesters aen
aen Μajor de Κogelsang aen te Ζeggen, dat
hy zig uyt de Stad met syη Volk kon ver
trekken, want daer was een gemompel on
«der de Βorgers , en Zy dregen van de klok.
te Ζullen Ερώ. Κogelsang was te vrede
mids dat hy zonder eenige hindernisse syn
Volk kon weg krygen , het welk hem door
de aenleyders der Ρatriotten voor twee uren
τyds wierd toegestaen. De Patriotten zaegen
met geene goede oοge, dat hunne Comman
danten vry wat te gemeyn waeren met de
keyzerlyke Οfficiers cnde zaemen dronken.
Ζoo haest de Soldaeten vertrokken waeren ,
kwaemen de Patriotten langs S. Νiklaes-poorte
de Stad in , wezende ontrent twee hondert
ingetal. Dit was, het overblyfzel van 45ο.
Ηünne agterhoede was ontreht Sorinne door
de keyΖerlyke overvallen , verstroeyd ende
op de vlugt gedreven , zy verloren daer dry
Κarren met Κrygsbehoeften, en eenige wief
den gedood ofte gevangen.
S'anderdaegs 26 Νovember, wierd door de
Βorgers aen de Ρatriotten gewaerschout dat
de keyΖerlyke by de Stad Waeren , οm hun
allen doortogt afte Snyden, de keyzerlyke
zoo haest als zy hun tot Βovines vergae
dert hadden , Ζonden naer Νaemen om ver
sterkinge : men Ζegt dat den Μeyer van die
 Ο Ιο4 )
plaetze, zeer grooten Χαίρετοι , die Ζei
ver gehaelt had. Μet die versterkinge, nu
auyzent Μannen sterk verschenen zy voor
Dinant. De Ρatriotten waeren bereyd zig op
syn Τhurnhouts te verdedigen ; maer de
Ε der inwoonders , die hun zoo
beleeft onthaelt hadden , wederhiel hun ,
ende zy trokken de Stad uyt , waer zy van
alle kanten agtervolgt wierden tot by de
ΙΡoorten van Givet, in welke Stad hunne Com
mandant Αrnoldy hun zeyde: dat, als, zy
begeerden, zy een fransche kroon op hun
geWeir konden steken , maer den meesten
hoop had liever dat te verkoopen voor eene
Ιnalve kroon, en vryte zyn, als onder de
Εransche dienst te nemen.
Ιn die algemeyne verstroyinge, waeren’er
42 die hunnen Standaert voor by de knevels
van dertig Dragonders, die hun niet en dir
ven naederen, vry en veylig henen droe
gen, en binnen Luyk bragten, daer zy met
alle liefde ontfangen ende zeer beklaegt wier
den. Ζy hadden de voldoeninge , dat zy
onderwegen hunne Κrygs - kasse even v
zaegen doorryden. Ηet geral der gedoode
Ρatriorten in deze verraederlyke omringinge
is zeer kleyn , dat van de gevangene bestaet
in dertig Persoonen, welke tot Νaemenge
zet zyn op eenen toren , Waer Zy geen an
der ligt hadden als van een kleyn venster daer
Ζy op beurte gingen voor liggen , en van
waer zy eenen van hunne aenleyders met de
Οfficiers in de Κazernen Zaegen wandelen.
Ζy kregen daer Water ende brood, ende allo
4
Ο 1ο5
". daegen staeken de Soldaeten hun de strοp
pen onder den neus met welke zy hun dre
gen op te hangen. Αlzoo hebben die Μarte
aers van het Vaderland dry volle weken
doorgebragt. -

Die keyzerlyke ofte eerder verraederlyke

overwinninge, welke den Colonel de Βleck
hem in syn relaes aen den Grave d'Αltonzoo
hoog οp heft , bragt geene de minste her
stellinge aen den waggelende bouw van het
Βrussels-hof. Den Generael der Ρatriotten had
nu alle de aengrenzende plaetzen van Luyk
in beΖit , en Stond om voor Loven te ko
men; als datzelve Ηof eenen anderen mid
del zogt om het hoofd boven te krygen. Dat
Ζelve Ηof het welk de Ρatriotten op de
schandelykste wyze verongelykt had , ver Ν

nederde zig om met hun over-een-te kornell :

den Colonel de Βrou kwam uyt hunnen naem
aen den Generael ναn der Μersch eene wa
pen-schorssinge van twee maenden vraegen
voor de Provincien van Luxemborg, Lim
borg , Νaemen ende Βrabant. Den Generael
der Ρatriotten gaftot antwoord , dathy voor
geene bezondere Provincien kon in verdrag
τreden, dat het nootzaekelyk was dat Vlaen
deren daer ook in gekent wierd. Dus moest
άen gemelden Colonel , zig laeten voimag
tigen τot die schorssinge , waer toe hem by
provisie thien daegen gegeven wierden : het
welkwederzyds gedaen ehde geteekent wierd
τot Οrsmael op den 2 December.
Dit liet de keyzerlyke tien daegen adem
scheppen, Zy kregen ήieuwen moed, en be
 / Ο Ιο6 ) -

gonnen uyt te stroyen , dat den stilstand

«der wapenen voor twee maenden was, het
welk aen de goede Ρatriotten veel agterden
ken ende mishoegen gaf, alhoewel het Leger
«ier keyzerlyke door de groote overloopinge
der Soldaeten alle daegch meer ende meer
verswakte, daer dat der Ρatriotten integen
«ieel πmeer en meer toenam. Μen kon Τhet
agterdenken der goede Βrabanders genocg
Ζaem Ζien aen de briefkens Welke tot Βrus
sel wierden rond gestroyd, ende die niet
alsgodvrugtigheyd voor oogwit hadden. Εen
van den 2 December was van dezen inhoud :
», Godνreezende Μede-borgers , hout nietop
-, U-L. te vernederen voor den Τhroon van
,, den Regtveirdigen GobΤ, rustende in het
9, Η. Sacrament ναn Μirakel , en vernieuwt
9, οp Donderdag toekomende 3 December ,
-, synde den Feestdag van den Η. Franciscus
9, Χανerius, bekeerder der Οngelοovige, uwen
-, iever, op dat Godt, wiens bermhertigheyd
,, wy alreede gevoelen , ons wilt laeten de
», eenΖaeme Stantvastigheyd , ΟΠn die be
», driegelyke Μinisteriéle beloftens te ver
σ, agten , ende onze kloekmρedige Μede
,, Βorgers, die voor ons hun leven te pant
,, stellen ende goed en bloet verlaeten, te
,, hanthaeven ende alle hulpe te bezorgen.
ζ, Ζegt νοοrts ,, het tweede Βriefken van
den 9 December was nog duydelyker , ende
wasais volgt,, ΑengeΖien hctstervende Gou
o, vernement ons door valschegeloftens noch
,, tragt te verleyden , οm de divisie onder
,, ons te brengch, en alzoo hunne bedekte
Α
 - ( Ιο7 )
Εί: 9% tyrannique magt te behouden , en door de
3,3 99 zelve ons daer naer, Ζοο wy nog onder
Εί. 39 νonden hebben , te casteyden, zoo wor
lφ και, den alle welpyzende menschen verzogt ,
Ει 2, hun van deze streelende Wolven te mis
ηθεί και, trouwen en wel vereenigt te blyven , ende
Ε 23 meer als oyt hunnen toevlugt te nemen τot

(η " 3% het H. Sacrament ναn Μifakel op Don

Εί ,, derdag 1ο December en volgende Donder
Ε ,, dagen, om van den bermhertigen Godt
Εί ,, afte-smeeken het eynde van het begonst
Εί ,, Μirakel, Zynde onze wonderbaere verlos
Εί. 92 singe , Ζoo naer Ζiele als naer lichaem.
ikiή », Ζεβί νο0rts. ,,
i Ί:
ίη: Den verborgen God in het Η. SΑca ΑΜΕΝr
ίβΙή inceft de Brusselaers verhooft, ende de god
Ε. vrugtigheyd doen Ζegenpraelen. Ηet was den
ίi gestelden Donderdag Io December , dat het
JΤί werk der verlossinge begon , τGrwylen den
Εί Priester in die plcgtige Μisse den CaΕDo
η ί: opzong, Ζag men een oneyndelyke menigte
ίς Volks de VaderlandSche Κokarde opsteken ,
het welk Ζeffens buyten de Κerke gevolgt
wierd, ende dat eene grootegistinge in de
Stad νοroorΖackte. Ηet verhael der over
winninge door vier of vyf hondert siegt
gewapende Βorgers tegen zoo veele duy
Ζende geoeffende krygs-mannen in eene zoo
Ε vreesselyk - versterkte Stad: de vlugt van
θύ d'Αlton en Τranttmansdorff': de veroveringe
η Χι cier keyΖerlyke schatkiste, alle deze dingin
ήί kan, men breedvoerig in de volgende ver
ι" Ιnaclinge lezen.
 ( το8 )
Νauνkeurig νerhael ναn de Keroνering der
Stad Βrussel, door haere Ιnmνοοnders.
\

WΕπίεση tyd naer de verovering derStad

Gend, was Βrussel voor de Ρatriotten by
nae eene onwinbaere Stad geworden, door
Φe barrikaden ofte afsluytiήgen , gragten ,
friesche-peerden, ofte stom paelen , met de
welke de Τroupen bynae alle de hoeken van
de straeten, ende andere bekwaeme piaet
zen door hunne hoogtens versterkten. Ηier
op wierd het volk met schrik bevangen ,
en vreesde alreeds binnen syne mueren de
grouwelykheden te zien vernieuwen, die
men in de Stad Gend begaen had. ..
Ηetscheen dat den bloed-dorstigen d'Αlton
door de beschikking van syne bewegingen
ae Stad niet soude hebben verlaeten, dan
met syn leeven, en dat van syne onderdae
nen. Dog den gelukkigen uytval der Ρatrio
tieke Wapens gelegentheyd gegeeven heb
bende aen eene wederzeydsche opSchorsing
van Wapenen voor tien dagen , nam het
grauw moed door de voordeelige voorstel
lingen, ende Ζekere teckens van de magte
loosheyd van den vyand.
De vrouwer ende wel bezonderlyk dekin
ders beschimpten de Schldwagten die da
afsluytingen bewaerden , wilden de gragten
tegen daήk van deeze opνullen, ende schruw
den overluya dat men de doorgangen van
de Staώ , die by-nae alle onderbroken wae
ren zoude herstellen. -
 Ιο9 )
Οm dit geschreeuw te voorkomen ende
te staeken, dede den Μinister een Εdiét
uytgaen, het Welk aen hunne begeertens be
antwoorde , ende des woensdaegs verdween
alles , ΖclfS het Οntsag , het Welk men aen
deeze dieptens , ende aen deeze verschas
Singen Scheen toe-te-draegen.
onderdag ten Io ueren en half, laesten
dag van de opschorsing van Wapenen, wierd
in de Cathedraele-kerk van St. Gudila eene
Ηoog-misse gezongen om over onze onder
nemingen den Ζegen van den Ηemel te trek
ken: onder deezen plegtigen Dienst wierden
de Ρatriotike kokarden Τuytgedeeld , ende
een ieder, soo Geestelyk als Weireldlyke
aengemoedigd zynde door eenen Ηeyligen
iever voor de vryheyd van het Vaderland
liep in alle de quartieren van de Stad , ver
cierd met de Νationaele Κokarde. Ηet meeste
deel praemde de Soldaeten om desgelyks
de Patrioticke Κokarde aen te nemen , rie
pen νίνat de Ρatriotten , en smeeten in alle
de gemoederen die vreugd, gemengelt met
agterdenken op de naedering van de uytwey
Ζing van haefen uytval.
Οntrent I uere nae middag, boodschap
fen dry scheuten van t grοf geschut ( tee
ken van de verzaemeling der trοupen)eenen
aenstaenden aenval , dog joegen niemant
eenige vreeze aen.
De monigto van.grοfgeschut, geplaetschε
aen het Ηof , οp de ΚohinglykéΣplaets, en
op den Grooteh-savel, &é. Verboden de
Βrusselaers niette Vergaederen, en de klocke
 Ο Ι Ιο) -

νοοrnemens op-te-vatten , syscheenen son

der Wapens, ende Ζonder slag-orden de ge
oefende, en de gewapende trοupen te ont
stellen. -

Οndertusschen moet men aen de Ηoofd

Μannen der Κrygs-bendens regt doen. Sy
hebben zig met de aldergrootste omzigtig
heyd gedraegen , ende men heeft in hun
niet kerkent die tigers, de welke het vuur
en de vlamme op onnoozeleslagt-offers stue
rende , van de' Stad Gend een afgrysselyk
Τooneel maekten.
Den Soldaet, onder min strenge beveelen
staende , ende nogtans onder den schyn van
eenen dappersten wederstand zynde , be
schimpte nog schoot niet op den ongewa
penden Βorger. Μen heeft Οfficieren Ά ValΠ
plottons , ofte bendens die sy beveelden ,
Ζien afΖΟnderen ende Ζien bidden die van
onze verzaemelde inwoonders , dat sy ge
rustelyk zouden willen nae huys trekken.
Τen 7 ueren s'avonds trokken de Soldae
ten van den Grooten-Savel ende andere plaet
sen, ende zig bepaelende met de Ρatrouille
te slaen door geheel de Stad , ging deezen
Ηagt van den Donderdag τot den Vrydag
redelyk stil, ende Ζonder slag of stoot van
wederzyde voor-by. -

Den Vrydag τI was onstuymiger. S'mor

gens op het krieken van den dag hοordemen
dat'er twee geheele Wagten gedeserteert ,
ofte weggeloopen waeren ten tyde van de
nagt, onze manhaftige inwoonders ligt ge
wapent , veele met fusicken ά twee loopgn
 W Ο ΙΙΙ )
zag men van alle kanten met πιenigtezwe
νgn, maekten zig meester van die straeten,
door de Welke het meeste deel der Μilitai
ren, moest doortrekken , ontwaepende. ge
heele detachementen , οfte Ε hδο
pen , nae maete sy doortrokken, ende lee
Verden voor - Γaed aen die niet voorΖien
WaΘΥΘΙ). -

De ontwaepende Soldaeten vonden zig

vry, of van te vertrekken , of van Dienst
te nemen onder de Ρatriotten , ende die, de
welke deeze laeste voorstelling Wilden aen
veerden, wierden nae Ste, Joris-hofgeleden,
ende daer wel bewaert uyt vreeze van ver
raed , de andere keerden weder naer hunne
krygs-bendens Ζonder dat hun hierom eenig
leed of smaed wierd aengedaen, dan allee
nelyk dat Sy van wegens de kinderen (het
gene men in dusdaenige voorvallen niet kan
ontkomen) uytgejouwt wierden.
Door geheel de Stad zag men nu al tot
Ζege-teekens den roof der Soldaeten drae
gen , Ζommige hadden sabels in de hand,
Ζommige kasketten op hun hoofd , andere
droegen gibernen , &c. &c. Οnχe Ridders
νan de Waert , ζ00 νεπmaerd , gewapent
met knotsen , met stokken , beslaegen met
yzere pinnen , &c. liepen zig meester mae
ζ van de Οfficieren in hunne woonsten
die sy in de Stad hadden , verdeelde de
Wapens en de kartouchen die sy hun had
den ontnomen, en moedigen een iegelyk
aen door hun Ζegeryk geschreeuw. ",

Εyndelyk hetteeken om de Τroupen ta

 ( ΙΙ2 )
verzaemelen , gelyk daegs te vooren , wierd
gegeven ten το ueren s morgens; dit teeken
gaf wederzeyds eenen aenstaenden slag te
kennen. Οnze Ρatriotten hier en daer gewae
pent , verre van hier door ontstelt te zyn,
vergaederen ende begeeven zig ter plaetze,
alwaer zig de Μilitairen met hun grοf ge
schut hadden lacten vinden, laetende nog
tans alle de andere straeten in goede bewae
ring Daer waeren verscheyde aenvallen en
bezonderlyk op den berg van t Ηofende aen
de Hoofd-wagt , alwaer onze kloekmoedige
ende omzigtige Μede - borgers op de Τrou
pen schoten zonder hun vuur te vreezen ,
en gaven meer doodslaegen dan zy'er ont
fingen. Οndertusschen zag, men alle oogen
blikken de Μilitairen uyt hunnen rang de
vlugt nemen ende hunne wapens ende ba
gagien aen de Petriotten overgeven, deeze
wirden naer het Κlooster van de ΕΕ. ΡΡ.
Βogaerden ende andere plaetzen geleden, al
waer sy in alle sekerheyd konden verblyven.
Τen 3 uren dede het Voet-volk eenige los
singeh, ondersteund door die van het grof
geschut met schroot gelaeden , Waer van
εene Vrouwe die in haere venster lag , ge
dood wird.
Ηier οp hoοrt men overal de storm-klok,
menspreekt van doode ende gekwetste, men
vreest, men hoopt, ende onder deeze ver
schillende gevoelens doet den Patriotieken
iverin de alderbeschroomtste de ontsteltenis
ende den schrik overwinnen. In het hevig
5te van den slag , eene Dame vergeselschapt
V3 ΙΩ.
 Ο Ι 13 )
van haere Dogter, Ειεί Ζοο door haer
verstand ende goede kennis met eenen van
de eerste verdedigers van onze vryheyd,
als door haere ellenden om haeren Ρatriotie
ken iver uytgestaen , ging van post tot post
onze Ρatriotten aenmoedigen, ende zig bo
ven haer geslagt verhefferide, trok door de
plaetzen vervult met Soldaeten, om hunne
magt te ontdekken, en door hacren goeden
raed de aenvallen te bestieren van onΖe ver
dedigers. - -

Den Soldaet altyd vast ende onbewegelyk

in de posten die hy vervuld, wagt met stand
vastigheyd ende moed het overig van den
dag de aenvallen van de Patriotten af, ende
voorzigtig wezende derft zig niet versprey
den in de straeten, uyt vreeze van door de
venster met steenen , &c. overrompelt te
Worden. . .
Οntrent den avond wierd'er bevolen de
huyzen te verligten ende de deuren den ge
heelen nagt open te laeten , οp dat Sy aen
de Ρatriotten tot vertrek Zoude konnen die
nen, in dien de Soidaeten van de hoog-stad
dirven afkomen ; ende van hondert tot hon
dert Stappen stelde men in alle quartieren
van de leege-stad Τroupen van borgerlyke
WagteΙΥ. -

en 9 ueren s'avonds viel den gevaerre

Ιyksten ende den schrikkelyksten όοgenblik
, voor, twee ueren lang hoοrde men op de
Grooten-merkt, niet anders dan Schieten ,
Ιnet grofgeschut alleen het welk aldaer me
Πigmael gelost wicrd, ende "Η storm-klok ,
 1 Ι4 )
die overal in de "Είει geklept wierd ,
maekten ons gedagtig het vervaerelykgebrul
der Stad Gend , en deden ons het zelve lot
VΥeΘΖΘΙ).
Τoen was het dat de onbevreestste onzer
Ρatriotten, gereedom te winnen ofte om
lofweerdiglyk te sterven, zig zonder grof
geschut naer de Groote - merkt begaeven ,
alwaer zig ontrent 3oo mannen metvier stuk
ken Canon hielen, den slag was zeer hevig,
en naer eenen niet min hevigen tegenstand ,
baden de Soldaeten om genaede.
Ηier οp wierd den Commandant Μonti
gny van de Groote-merkt op syn gekwetst
peerd vergezelschaptdooreenige gewaepende
Βorgers naer d'Αlton afgeveerdigt om . 12
ueren en half, en eene halve uere nader
hand trokken de Τroupen met het grοf ge
schut en hunne fusieken van de Groote
Μerktlangs de Ηeuvel-straetende Βerg-straet
dooreenige gewaepende Ρatriotten opgevolgt
zynde naer de Ηoog-stad, de Soldaeten in
dezen oogenblik haiden Ζoodaenig nog de
vrees in het lyf, dat men hun van den eer
sten man tot den laesten niet anders hοorde
roepen in het uyttrekken van de Μerkt ,
als : bon soir, Μessieurs , nous sommes des
amis , bon Soir, mon amί , &c. van onΖen
kant.
Van onzen kant hebben wy niet meer
άan dry dooden gehad ende ontrent 4ο ge
kwetste. Deze eerste Viétorie gaf moed ,
men voerde zefiens op de veroverde plaets
twee stukken Canon die men op de batterye
 - ( 1 Ι5 )
van de Stadgehaeld had , de Groote-merkt
wierd afgesloten ende in eene ontsagίyke
verschanssing verandert.
Εyndelyk.ten I uere s'nagts was alles ge
stilt ende dezen nagt ging voor by in de
rootste gerustigheyd die men konde ver
open, in eenen oogenblik op den welken
men zig meest verwagten op alle de afgrys
1ykheden van eenen borgelyken oοrlog. De
ήationaele Ρatrouillien hielpen niet wynig
om deze onverwagte gerustheyd te vervoor
deren , en hunne Waekzaemheyd zy gedankt,
wierd men geenen den minsten oproer ge
waer , die de kwaedwillige in zulke voor
vallen gemynelyk veroorzaeken.
De Ηeerenkoiffeerders staken uyt in deze
omstandigheyd , en moeten zig niet beklae
gen van hunnen roem , eenige van hunne
gesellen, in den slag verloren Τhebbende, die
als helden hun leven eyndigden, de dood
van eenen onder hun verdient in dit kort
begrypeen omstandig verhael, Sekeren Fran
ciscu : Τhys aen het hoofd van eene Ρa
trouille , όmtmoed in de kandelaers - straet
ontrent de Μinimen, een detachement van
16 Grenadiers ten 3 ueren van den nacht,
eyscht hun de wapens af, deeze bevelen
bem het selve, lossen van weder zyde hun
ne roeren, andere afeyssching, andere wey
gering, andere aflossing, door de Welke den
νοοτήoemden Franciscus Τhys koifieerder,
hoofdman onder de Ρatriotten met eenen ko
gel in het hert doorschoten neérvalt , de
Grenadiers verschrikt 4. dusdanigen We
- Η 2
 Ι 16. . •

derstaήd , nemen de vlticht in wanorder en

worden vervolgt door de onze, die de dood
van hun manhaftig hoofd willen wreken.
Saterdag 12 s'morgens schreeft den Gene
rael d'Αlton, aen myn Ηeer den Βaron νan
der Haeghen, dezen volgende brief:
Μyn Ηeer den Βaron νan der Haeghen,
Geνοίgendlyk den het νεrdrag dezen πάgt
tusschen U-L. ende my aengegaen om het
algemyn best en de νérzekering der inννοοn
ders νan deeze Stad, herhaele ik door dee
χen tegenν00rdigen, dat ik niet ζalνerdrae
gen, dat iemant door den militairzal/maed
aengedaen νorden, niemand ναn de borge
rye zal aengetast νorden door de Τroupen
onder myne Τorders , ende ik ζal toeletten
dat geene Ρatrouille ονerstappen ζal de
schey - linie die gestelt is geweest om de
ήooge νan de Lέξge stad άf fe Κonderen;
met een νοοrd ik herhaele de belofte die ik
gedaen heb bereyd te Ε νοοr alles het gene
gy behοorlyk ζult oοrdeelen den dealgemίyne
5ékerheyd, ende om de publieke rusίte her
Stellen. . . . . . .

Μ Υ Ν Η Ε εκ - ". -

--- U-L, ootmoedigstenendeοn

derdaenigsten dienaer.
- Was onderteekent D'ΑιτοΝ
Βrussel I2 December. 4.
 Ι 17.
Νiet «επει". deezenBriefvan verdrag
van wegens den Generael, geeft myn Ηeet
den Βaron νan der Haeghen , nietalleenelyk
als kloekmoedigen oοrlogs-man , maer πρg
als ervaeren staetkundigen de alderwyste
beveelen aen de Ρatriotten, schikt-se in alle
de plaetsen enkruys-straetenalwaer de Τrou
pen zig met eenig voordeel zoude konnen
laeten vinden, ende alles. word in de Leeg
stad verrigt met die stiptheyd, vlugtigheyd
en dapperheyd, die de vryheyd ehde de
verdeeding van het Vaderland inboezemen.
Ιn de Ηoog-stad, naer den kant yan den
grooten Savel , van de Ηalle-poort, en van
't Ηof, begonsten de Ρatriotten tot dier tyd
toe Ζοπder hoofd, het meeste deelalleenelyk
Ε met pistoletten, met slegtefusie
en endeslegte sabels, zig in order teschik
ken, en wederhielen door hun stoutmoedig
gelaet den militair in ontsag, sloοten hun
den weg om in de Νeder-stad te komen, en
taStefη Ε van tyd tot τyd aen in hunne
posten. Dewyl de soldaetenbezonderlyk die
in de warande waeren regt over de straete,
de welke naer het Ηotel van den Ηertog
van Ursel leyd, door hun grοf geschuteen
aenhoudende vuer maekten, drongen ver
scheyde ballen door tot in de vertrek-plaet
sen van Μevrouwe de Ηertoginnevan Ursel,
Waer van eenen aen de voeten van haere
bediende viel. -

Μen verneemt dat de Gentenaers en de

Βergelingen met eenen magtigen onderstand
 Ο 118 )
voor de Stad Βrussel op ήmarsch zyn; andere
νuerigheyd, andere aehvallen. Τen Ι Ι μren
een déel militairen, welkers getal onbekent
is, naer het νuer in hunne Κasernen Van
de Οuden-merkt gestelt te hebben, deserte
τen op den middag, de Grenadiers verlaeten
aen grooten Savel, vervoegen zich aen de
wacht van de Κoninglyke-plaets, houden
Ιnet nog eenigen τyd , ende Ε Οver
weldigt in huhne posten, trekken agter uyt
ήaer"ξε νεξιεί νέα de Stad, onderhaelen de
Ιovensche, de Νaemsche en de Ηalie-poort,
en trekken voor goed uyt. . . -

Die de welke door Αilche, ofte Ixelles

waeren getrokken stakenhetvuerin ditdorp,
schoten den. Εerweerdigen Ηeer Spinael,
Ρastoor van het selve dorp, dood, en ver
rnoorden meer andere. Ζonder de stout
moedigheyd van sommige dappere Ρatriot
τen die in het uyttrekken op hun schoten,
zouden sy meer vreedheyd begaen hebben,
ende door hunne onmenschelykheyd van
1menige onnoozele schepseis slagt-ofiers ge
Ιmaekt hebben.
Den Μinister zig aen het hoofd der mili
rairen gesteld hebbende, was den Generael
d'Αlton, het Grof-geschut in het midden
aer Τroupen hebbende , tusschen. een de
τachement peerdevolk, hem langs dekanten
van Νamen op-gevolgt. -

Van daer stelde men zich in 't besit van

inet Μagazyn van leeftogten, van het Τol
buys και van den Εntrepot, van de Ρosterye,
Van den Berg van Βermhertigheyd, van den
 Ο ΙΙ
Κoninglyken-Raed, ν" ει Εinancien, van
de Μuhte , ende van een Κo Ε
van S. Μ.; verzekerende met alle mogelyke
goedheyd dat men alle de bezittingen zoude
in agtnemen, en dat men zelfs op de ver
zekering van de bediende deezer Raeden,
die door de razernye van 't gemeyn volk ge-,
vaer liepen , Ζoude waeken, jae menige be
diemde van de voorzyde Raeden agtervolgen
nog hunne bedieningen. Τen deezen opzigt
kaή men niet genoegzaem de Ηoofd-mannen,
ende de Ρatriotten Ά ende looven, die
zig hier in met alle mogelyke voorzigtig
heyd gedroegen. Νiemant is aengerand ge
weest, niemant is geplundert geweest , al
leenelyk wierden'er eenige gelaezen gebro
Κen, ende eenige deuren ingestooten, deeze
waeren huyzen van die yreezagtige inwoon
ders, de welke zonder te aenzien het alreeds
uytgegeeven bevel, zig in hunne huyzen
Ιnadden ingeslοoten, zelfs Ζonder deeze te
verligten. Van dit getal was Μ. Βurtin ,
Doétor oftegeneesmeester, voor deezen Raed
van het Gouvernement, aen wie dit kleyn
onheyl door syne eygene schult voorviel,
menige gebueren hem voorkomen hebbende
van niets te sluyten , ende niets te vreezen,
mits dat eenige dagen te vooren gedrukte
Waerschouwingen in't ligt gekomen waeren,
die de dood dregen aen alle plonderaers ende
verraeders van het Vaderland verklaerden
alle de έeng hunne huyzen niet zouden ope
nen om'er in te vlugten de Ρatriotten, ende
alle andere inwoonders genoegzaem opge
 ( 12ο ,..)
wekt, om zig te verdedigen tegen de ver
drukkers van onze vryheyd.
Μen heeft zig ook begeeven naerale de
Κloosters, die voor deezen aen de Soldae
ten tot kasernen dienden, niet tegenstaende
eene waerschouwing, die men s'morgens had
aengeplakt, dat men verscheyde van deeze
Κloosters vermoedde ondermynt te Zyn , al
daer wierden zeer veele Wapens gevonden,
ende aen boeren ende inwoonders, die niet
voorzien waeren, uytgedeelt, deeze menigte
Wapens waeren eerst Donderdag den 1ο
middernagt op 42 karren aengekomen.
Verscheyde liepen nae de kazernen, Van
het Peerde volk, gelegen by den Wolledries
τoren om'er het νύurin te smyten , het welk
het stroy alreeds had aengevat , en Zoude
daer groote schaede hebben veroorzaekt ,
Had myn Ηeer den Βaron van Willebroek ,
die daer ontrent zyne Woonste heeft, hier
in niet voorzien, hydede eene tonne bus
kruyd, die in het Κlooster der ΕΕ, ΡΡ, Car
melieten had gevondengeweest, nae Sr. Schu
τemans , Κοopman in wynen op Jericho
plaets in de Leege-stad vervoeren.
Daer nae liet zig den Ηeer Βaron vinden
op de vest van de Νaemsche-poort, alwaer
hy eenen Grenadier dood vond, dede hern
opnemen, ende eene wagt stellen aen de
eyne Fοrteresse van de vest, om hettee
Κeή van bystand, in geval van verrasSching,
aen de Stad te konnen geeven..
De Soldaeten van het Regiment van Βen
der, ontrent dry hondert in getal krygs-ge

- - - - ---- - - - - -- - - -- - amå
 Ο Ι2Ι ; ) ,
vangenen , ende opgesloten in het Κlooster
der ΕΕ. ΡΡ. Ρredikheeren, zogten zig op
vrye voetente stellen met het vdur in hunne
stroy-zakken te steken, ongetwyfielt was het:
hun eenig oogmerk niet, dog hun ontwerp
mislukte. - - -

Des s'nagts van den Saterdag tot denΖon

dag agtervolgde men de huyzen over alte
verligten en talryke Patrouillien hielen niet
op de algemeyne zekerheyd te bevestigen,
indervoegen dat deeze edelmoedige voor
staenders van ons Vaderland, nae de ver
moeydheyd die sy hadde onderstaen, niet
tegenstaende de vlugt van onze vyanden de
Wapens niet en verlieten. -

Ζondags'morgens 13 zag men iverige land

8ouwers onder eene goede wagt , menige
Soldaeten gelyden, ende naer de Stad bren
gen, die sy zoo op het veld als in Sonien
Βosch , alwaer sy eenige schaede deden ,
krygs-gevangenen gemaekt hadden. -

Εenen algemynen roep vervulde de Stad

dat de bezonderste van het leger, zelfs den
Generael d'Αlton gevangen waeren , roep
eens deels valsch, dog die zig bevond waer
te zyn in de persoonen van ΜΜ. Stockaert,
luytenant van de Νederlandsche prevosten
buyten de Stad gearresteert, de Beaumont
ende./obert den zone, voor deezen woonen
de tot Αth , ende nu laest Οfficier onder
de Κeyzerlyke Jaegers.
Οntrent den middag vernam men dat vyf
a ses hondert mannen van het Regiment van
Βender , regt op de Αnderlegtsche-poorte
 122 )
aenkwamen , ende over al plonderden , on
trent ten twee ueren gingen met honderde
Ρatriotten , medenemende eenige stukken
grofgeschut hun te gemoed, vielen hun met
faunne gewoonelykeonbeschroomheyd ophet
1yf, en deden hun de Wapens afieggen ,
ΖΟnder eenen man te verliezen.
Τer Ζelver tvd hoοrde men dat ontrent
ae dry duyzend mannen van de Κeyzerlyke
Τroupen langs de Lovensche-poorte op Βrus
sel afdaelden om tegen ons eenen aenvalte
waegen; de Patriotten zegenpraelende over
ae Βenders aen de Αnderlegtsche- poort ,
gingen hun buyten de Stad zeffens te ge
πmoed, dog verre van vyanden te ontmoe
ten, zag men niet dan gedeserteerde Τrou
pen , die zig aen de Ρatriotten kwaemen
overgeeven. - -

Βrüssel was in een groot gevaer, den Ge

nerael d'Αlton had'er groote magt by een
gebragt, ende onze Waepens waereh voor het
thienste deel van de Wel-denkende inwoon
ders niet genoegzaem in getal, dog de dap,
ere ende onvermoeyde Ρatriotten van Gend
εWamen ons bystaen , ende gevoeldcn op
laun aenkomen die vreugd , gemengd, met
spyt van geene teekens hunner dapperheyd
τé hebben konnen geeven , want alles was
gedaen , en Zyn alléenelyk aengekomen om
τe ontfangen degelukwenschingen over hun
ne Ρatriotieken vuerigheyd. Den welgezin
den inwoonder zal huh hier over eene altyd
Φuerende herkentenis in syn hert bewaeren:
deezen heeft hun hier van teekens beginnen
 Ο 123 )
re geeven, verzoekende dυor gedrukte brief
kehs aen de borgers toegezonden, die Εdel
moedige verdedigers vaή het Vaderland te
willenhuysvester, enwelteonthaelen, konde
hy min doen 2 konde hy meer doen 2
Ηunne voorhoede kwam - alhief aen ten 4
ιueren langs de Vlaemsche-poort , ende het
Legerbestaendein 25oomanhen , zoo peerde
als-voetvolk, ten vier ueren en half, mar
cherende in een wonderbaer goed order voor
zoo wynig geόefende Τroupen. Sy hadden
aen hun hoofd myn Ηeer den Graeve de
Κosieres , Ridder van S. Louis , hunnen
Colonel , in den welken men herkent heeft
dat edel ende versekert gelaet , die onbe
schroomdheyd, en dienaert vervult metgoed
beyd, die zoo wel den waeren kloekmoedi
gen uytdrukten. De Οfficieren ende de Sol
daeteh die zoo veele onbeschroomde oοrlogs
mannen uytmaeken, die van Τhurnhoudende
Gend met Lauriertakken gekroontzyn ge
weest, schenen dusdaenigen bevel-hebber
wel te verdienen. Wy zouden nog spreken
van andere bezondere Οfficieren , waert dat
άen vallende avond deeze aen ons gezigt niet
fmad onttrokken.
Sy hadden agt stukken Canon, vendels,
ende een groot getal wapens met voorraed
van oοrlog gelaeden , die hun volgde.
Ιn den magt van den Ζondag tot den Μaen
dag wierden wederom alle de straeten zoo
door keers-en-lamp ligt , als door eene on
telbaere menigte van vuuren verligt.
Ζondag den 13, ten elf ueren zongen de
 "Α
ζ 12 "

ΕΕ ΡΡ. ΜinderbroederseόnesolemneleΜisse
tot laeffenisse der Ζielen der Ρatrioten, die
in den slag gebleven waeren , de welke ,
zynde dry in getal ende eenen vierden, die
van syne kwetzuere was komen te sterven,
naer den dienst, hunne lighaemen met Lau
rieren gekroontzynde, in eenenbezonderen
kelder in de Κerke der voorzeyde PP. Solem
Πelyk begraeven wicrden. . .
S Μachdaegs weezende den 14 hοorde
men de storm.klok kleppen, den alarm wierd
gemyn, de Βenders , zoo men zeyde, Stel
den alles in vuur en vlam , in de Αbdye
van Vorst, en in de omliggende plaetzen.
Ηier οp vergaederden de Ρatriotten van alle
kanten, ende op min als eene uere tyds was
een leger van dry duyzend Patriotten met
dry stukken Canon buyten, de Ηalle poort
getrokken om de wreedheyd aen de Duyt
sche natie alte gemyn te stutten, en in te
toomen. Βy geluk was den alarm onwaerag
tig, ende onze Patriotten keerden te, πug
Ζonder iets ontdekt te hebben, behalven
eenen Grenadier van het Regiment van
Κierset , die sy mede namen, ende hunne
Ρatrouille vervoorderden.
. " Νaer eenen zoo wonderbaeren , zoo Μira
culeusen uytval hopen wy, dat de Comité
bestaende uyt persoonen van de alderzeld
Ζaemste deugd zig gaet, bezig houden met
ons geluk, οτιάer syne lidmaeten rekent men
ΜΜ. den Βaron van der Ηaeghen , den
Graeve de Rosiere, den Graeve de Βouvois,
ouden Οfficier van de Fransche Garde, ende
van der Νoot , Ηeere van Vrechem.

-- - - --- -
- -- ---
Α

Ο Ι 25 ) θ»

Μ. de Βouvois is belast met de bestiering

van de hoofiwagt. " ... "
Μen houd zig nu bezig met de verraeders
van 't Land, bekent onder den naem van
Royalisten ofte Κonings geΖiende re ont
dekken.
Μen heeft zig begeeven ten huyse van den
Dρέtουr Βurtin, voor deezen Raed van het
Gouvernement, die men niet heeft gevon
den, Μen heeft alle syne papieren geze
geld, ende onze ingezetene hebben het volk
doen deynzen , het Welke gezaementlyk uyt
riep : aen de Lanterne. Οp het gerugt van
de geheele verovering der Stad Brussel ende
van de volle ontruyming derTroupen , kwae
men alhier Ζeer veele trefielyke persoonen
Weder ; onder andere kWam hier aen S. Η.
den Ρrince Louis van net doorlugtιg huys
van Αremberg met syn gevolg den 13 ten
2 ueren naer middag en veele andere, in
dervoegen dat onze Ηoofd stad zig tegen
woordig van alle kanten van vremdelingen
opgekropt vind, zig bevindende in eene
plaets , in de Welke sy van alle oοrlogs
rampen zullen konnen bevryd zyn , mits de
Ρatriotten gaen trekken op Luxembourg ,
αie voortaeh. de eenige plaets zyn zal waer
de strydbaere mannen zullen verΖaemelen.
Ρ. S. Οnder de geschiedenissen hier bo
ven vermeld lieten Wy agter te aenmerken,
dat de Βorgers Vrydag S'morgens het Μa
gazyn van Jericho hadden ingenomen , al
waer Sy menigte van Cartouchen , ende ver
scheyde legerkisten , gelaeden met buskruyt
 - --------------------- ===

ίί

- ( 126 )
vondeh , die zefiens naer myn Ηeer van der
Νoot, Ηeere van Vrechem geleydwierden,
alwaer den raed tusschen de hoofdmarinen ,
den Οpper-deken Ε , ende de be
Ζondere Βorgers van de Stadvergaederd was.
Dien Zelven dag ontrent den 4 uerennaer
middag was eeneh Capityn van Ligne met
syn Compagnie tot aen het Ηotel van Εn
geland afgekomen, alwaer hy dede vuur gee
ven op het Ηotel ende opeenige Βorgers ,
die deezen aenval in goede order onderston
den, niet tegenstaende het geweld van een
piket Ρeerde volk, het welk, vrugteloos ge
poogt hebbende de Βorgers te doen dynzen ,
zelf even als de Compagnie van Ligne ge
dwongen wierd, veele van de hunne gekwetst
zynde, ende eenen Ruyter verloren hebben
de , agter uyt te trekken.
Saterdag was de uere bestemd ten 9ueren
s'morgens om gesprek te houden ten huyse
van den Μinister met den General d'Αlton
ende andere Veld-overste, als ook met de
Colonels der Regimenten die 6 ά 7 duyzend
mannen uytmaekten , den Μinister naersyne
droefheyd getuygt te hebben over hetbloed
Het welk den voorleden πagt gestort was
geweest, hiel voor eenen briefnae de ΗΗ.
van het Μagistraette Ζenden, οm de Gil
dens by een te vergaederen, endemen stelde
voorslagen van vrede voor.
De Gedeputeerde der Βorgers ende der
Volontairen ofte Vrywillige keerden, naer
een langduerig gesprek ten huyse van den
Μinister gehouden, ten Ι Ι ueren weder, en

------
 Ο 127 )
Ε hetgewaepentmanschaprekening van
huhne Ζending geven , hun bevelende de
stilte geduerende het gesprek , het welk sy
met de ΗΗ. van het Μagistraet moesten
hebben , die dit om elf ueren bestemd had.
Geduerende het gesprek dede den Μinis
ter andere voorstellingen van schikkinge der
Ζaken aen myn Ηeer den Βaron van der Ηae
ghen maken , die door de Βorgers met eenige
persoonen van trouw , onder het geley van
vyftig mannen afgestuert wierd, maer ge
komen zynde aen de Κoninglyke-plaets wae
ren-Ζe verwonderd aldaer niet anders dan
wapens en leger-kisten met buskruyd te
vinden.
In het veroveren van de Caisse de Guerre
ofte oοrlogs-kiste baden hondert en vyftig
mannen eh dry Οfficieren van het Regiment
Van Βender om Capitulatie ofte verdrag ,
die men hun toestond.
De zelve, genaede schonk men aen Μ.
de Μonté de Femario die zig aldaer met
de syne, ende ontrent veertig kinders van
de Αcademie militaire versteken had.
De Ρatriotten van Gend 25oo in getal zyn
dynsdag 15 deezer te middag in alle destrae
ten, door de Welke sy trokken , gezament
lyk zege-liedekens zingende langs de Νaem
sche-poorte uyt onze Stad getrokkenom hun
aen het groot leger van den opper - bevel
bebber myn Ηeer van der Μersch te ver
νoegen , die de Steden van Νamen ende
Ιμxembourg moet aenranden.
 -- Εc=-=π

Ο 128 ) -

Den τ8 deden hunne Ηoogmogende de

ΗΗ. Staeten van Βrabant, vergezeldschapt
met den verlosser van ons Vaderland , den
Ζeer Εdelen Ηeer ΗΕΝRΙCUS VΑΝ DΕR.
ί ΝΟΟΤ, binnen
Solemnelen deeze Stad Βrussel hunnen
intreed. ί

Ε%€

ontruγminge van Mechelen door de Κενζει

lyke op den 13 December Ι789.
Ιets en moest Μechelen tegen het ge
weld enbaldaedigheyd derSoldaeten geruster
stellen, als de Veroveringe van Gend, want
dan kon men genoegΖaen voor-uyt-Ζien , dat
het op BrusselΖou gemunt Zyn , het zy dat
de verwinnende Patriotten van Vlaenderen
ende die van Ηenegouw de verlossinge van
die Ηoofd-stad ondernamen , het zy dat de
Βorgers hun zelven van binnen vry vogtden,
welk leste Ζekerlyk het minste te denken
was, ende dat nogtans Ζoo voordeeliglyk ge
beurt, is.
Ζoo haest den Commandant van Μeche
len, den Μajor de Βroeta , verwittigt was
van den opstand tot Βrussel, Ζond hy daer
syne Βendersche naertoe metΟorlogs gerief,
maer de Βorgers meester zynde van de leege
Stad, moesten zy Wederkeeren, ende opden
zelven morgent ΙΙ December trokken de Gre
nadiers ende Dragonders de Stad uyt. Dus
bleven maer tot Μechelen het gewoonelyk
s'Stads Garnisoen , ende de
Βendersche.
εί: Άξ

""""" " --------

ί . (. 129 )
ΙDaer was in den morgent van den 12
dito in het Ζieken-lieden Κlooster , wezende
Ηet Βrood-Μagazyn, eenig hout uytgedeylt
aen de arme lieden van έξι ontrent, maer
alzoo het den eenen aen den anderen voord
Ζeyde, groeyde dat getal zoodaenig aen, dat
zy het Μagazyn overweldigden. In den
namiddag kwaemen die van Βender om brood
te haelen, maer zy wierden verdreven: daer
kwam een dobbel wagt naer toe, en men
bragt eyndelyk zoo veel door tusschen-spre
ken ende beloftens te weeg , dat het gewoel
bedaerde, en ieder naer huys keerde.
S'anderdaegs 13, December , οm 2 uren
s'morgens, vértrokken de overgeblevene Sol
daeten op Loven, naer dat zy twee kanons
vernaegelt hadden , en naemen de sleutels
vans Stads poorten mede Ζoo haest t Grouw
hun vertrek wist, wierd het gezeyde Βrood
magazyn buytgemaekt.Μen rekentop 4ο,οοο
gulderis het welk daer uytgedraegen wierd
van Μeel , Graenen, Ηout en ander voor
raed , men liet'er nog vensters nog deuren :
πmaer het schandelykste was , dat'er veele
lieden, die niet minder als arm Waeren ,
met karren en waegens kwaemen, mede roo
ven ----- Οπm agt ueren kwam den Fiskael
Goubau, die vaή syne eerste vlugt was weer
gekeert, met syneh knegt aen de afspanninge
den Spiegel, en meynende daerin eene koetze
te tredeh, wierd hem zulks Ε , hy
moest te rugg, en zefiens liepen hem hon
derde straetjongers agter naer πει Stξ€ΠCΩ ;
 -

"

( 13ο )
aog hy ontsnapte, maer syne maele wierd
in het midden der Groote-merkt verbrand.
Εenige van den Breeden-raed ende eenige
Gulde-broeders gingen naer het Wapen-ma
gazyn in de Αdegem-straet, ende zy ver
deylden daer eenige wapenen voor de vyf
Guldens. Νauwelyks had het volk daer de
weet van, of groot en kleyn met menigte
boeren, alzoo het Ζondag was, liep'er naer
toe. De uytdeylinge moest wel haest aen de
lunderinge wyken. Ηet volk overrompelde
eyde de Ε , ende de waepens wierden
al vegtendeΕ , Waer door'er een
groot misbruyk uyt sproot, alzoo die wae
pens t meestedeel in handen vielen, van
die, waer van men zig het meeste mistrοu
wen moest. De Guldeh kwaemen by een om
voor de goede orden te waeken : men nam
verscheyde van het grouw endehet geboerte
de Waepens af, maer dit beletde niet dat'er
zeer veele versteken waeren ; die men nae
derhand, op boete van 12 guldens voor elk
geweir der overtreders, déde wederkomen:
Οm twee uren naer middag scheen het , al
ofmenhet huys van den Ρrocureur-Generael
Diu wilde plunderen, men zag daer reeds
eenig gewoel , maer het wierd by tyde ge
stutdoor de Lieve-VrouWe-Broeders die daer
ontrent Woonen, ende door eenige Βorgers.
Οm vier uren vergaederden de Guldens,
en trokken met trommel ende vendel naer
de Groote merkt, van waer zy gezaementlyk
naer de Vee merkt stapten , waer zy uyt de
Αfspanninge den Ηollandschen-tuyn den
 (., 13 Ι )
Standaert der Ρονήί. gingen haelen, hy
wierd gedraegen door den Ηeer De Νelis',
halven Βroeder van den Βisschop van Αnt
werpen , ende geplant in het midden der
Groote-merkt , όmder het geluyd van alle de
Stads klokken, der Ρatriotsche airtjens van
aen Βeyaerd , musikaele instrumenten van
het Stad-huys, ende een onophoudend ge
schut der Κeyzerlyke veroverde geweiren.
Οp de eene zyde van het geplante Vryheyds
Τeeken , stond den Νederlandschen Leeuw,
rnet dit omschrift: Siluit terra in conspeδίιι
εjus. Ηet aerdryk heeft op syn aenschou
winge stom geStaen ,, οp de andere zyde
was den Η. Rombout, beschermer dezer Stad,
met dit : Κisitaύο ονes meas protegamque
urbem hanc. Ik zal myne Schaepen' bezoe
Κen en deze Stad beschermen ,,.
Den nagt door de goede waeke der Ρa
trouillen Ε ende niet min vrolyk
doorgebragt zynde, verscheen den dag, όm
den goedeh God over het bezonder weldaed,
aen deze Stadgedaen , τe bedanken. ten ne
gen uten wierd'erin de Μetropolitaene Κerke
éeneplegtige Μisse gezongen door den Εerw.
Ηeer Ηuleu Αerts - Priester, tusschen welke
men het wonderbaer Βeeld van Ο. L. Vrouwe
van Ηanswyk ging haelen , het welke in
de luyster - ryke Processie die'er gebeurde,
mede rond gedraegen wierd, waer naer den
Τe Deum gezongen is. Νaer dien Plegtigen
Κerk-dienst wierd'er een Comité aengζstelt,
ende een gedeelte van het Μagistraet wierd
afgedankt.
in het vroeg van den zelven morgent,
 - C 132 )
kwam den Raeds-heer Cotin syne agter-poort
uyt, οm in gezelschap van syne oude Ηuys
meestersse naer Βrussel te τyden : hy wiérd
aengehouden door eene Wagt van den ouden
Κruys-boge, staende aen het Κlooster van
Μuysen , ende hy wierd gebragt op de
Gulde-kaemer , dog alzoo daer Ε geen or
aer en was om iemant opte-houden, wierd
hy losgelaeten, alswanneer eenen der Gulde
Βroeders dede gedenken, dat hy (Cotin)
den Μan was , die het Βrand - Vonnis van
het Brabants Μanifest onderteekent had.
Daer οp wierd'errapportgedaen aen de Ηoofd
Wagt, ende daer kwam bevel om alle de
vlugtende Raeds-heeren op te houden. Cotin
die nu meynde veylig te. konnen vertrek
ken wierd vast gegrepen met yne Reys
gezellinne en haere Dogter: zy wierden alle
dry , tusschen menigνuldige versmaedingen
aes volks, op de Conciergie van het Stad
lhuys gezet. De twee Vrouw-lieden wierden
naer middag vry gelaeten , ende den Raeds
heer kreeg eene Wagt voor de deur : hy
wierd naerderhand tot de Cellebroeders te
bewaeren gezet.
Οp den noen kwaemen’er dry Ρatriotten
aenkondigen, dat'er vier van hunne Com
pagnien onder Commande van den Ηeer Βa
πmeίrode van Loven kWaemen , Waer οp naer
middag de Guldens in de Waepens kwae
men , en trokken aldus die lieve verdedigers
van 's Lands vryheyd te gemoed. De menigte
van aenschouwers op straeteri, in vensters
ende huyzen was ontallyk : Ζy Κwaemen
binnen tusschen het algemeyn gejuyg ende
 C 133 )
verwillekominge des "οικ, , draegende voor
uyt eenen Laurier-tak : men geleyde hun
naer de Gulde-kaemers, waer zy het avond
mael naemen , en waer zy ons hunne vrome
daeden verhaelden,
Ιn den avond ende nagt wierden'er ver
scheyde Ρersoonen opgeligt, zoo die in des
Κeyzers dienstaen het dwingelandisch zae
men-stel behulpig Waeren geweest, als die
met hetzelveaen-te-pryzen ofte voor-te staen
zig aen het Volk hadden haetelyk gemaekt,
zy wierden alle in hegtenisse gestelt om hun
aen de woede van het Grouw, dat altyd
buytensporig is, te ontrekken, Daer is niet
Ε geweest : alleenelyk zyn de ge
aezen uytgeslaegen by deΠ Substituet-Pro
αυτού, είπε αξίΡινάτιό , diehet met de vlugt
ontsnapt is, ende by eenen Βaerd-krabber,
qie metsyne Ηuys-Vrouw ophet gevangen,
huys is gestelt geweest. De volgende dae
gen wierden'er πog boven gebragt : waer
onder, den Schouth van Ηeyst./. Β. Ρansius
faier voren Κrygs- Commissaris tot Diest :
by wicrd by deh Raeds-heer Cotin tot de
Celebroeders gestelt. Αndere wierden ge
stelt by de Μinderbroeders, waer onder Zyn
den Lieutenant-Schouth La Faille metsynen
Ζone, Diez Post-meester, ende denΑdvokaet
Ρω580n. ( * ),

(*) Οnder de gewangenen bevinden zig dry

Ρrocureurs Picard, de Μunck, legende-schryver,
Εconoorn , τot Αfiligem , ende le Clercq met den
ΙΡοétoor syn Βroeder : de koopmans Βανay ende
λΨouters.
 ( 34 )
ss====ese

Οntruyminge ναn Loνen.

Γ) Εze oude Ηoofd-Stad van Βrabant , ΖΟΟ
verongelykt in haere Voorregten , zoo be
naedeelt in haere broodwinninge , Ζoo ge
drukt onder het jok der Soldaeterye , op
voorwendzel vaneeneruste te hand-haeven ,
die haer door de willekeur des Ηofs teene
mael ontnomen was, geniet eyndelyk het
zelve geluk met Μechelen, van ongehindert
faere verdrukkers kwyt geworden te zyn.
Van dag tot dag had men de overloopinge
der Soldaeten daer zien vermeerderen. Den
Ιι December snagts, liepen'er 64 over, en
ν
fiοnden in den morgent met trommel ende
fluyt yoor Diest , waer zy onder de Ρatriot
ten dienst naemen. Den volgenden dag ging
Βetinsgelyks, geheele Compagnien liepen te
Stad uyt. Οp Ζondag 13 dito s'morgens om
seven uren en half, waeren’er dry hondert
Voetgangers op de loop : de Dragonders
stelden er zig tegen , en daer wierd van
wederzyde vuur gegeven, de Βorgers niet
wetende wat'er te doen was , sloegen deuren
en vensters toe, niet anders vreezende als
de baldaedigheden van Gend. Daer wierd
eenen Dragonder doodgeschoten, ende eenen
Οfficier swaer gekwetξt. Weynig naer dezen
allarm vertrokken de Voetgangers ende Ruy
ters de Stad uyt , ende de Βorgers zaegen
dat zy verlost Waeren.
 ------------ππτ

( 135 ) ν

De Stad vry zynde vaή het Κrygs-volk,

kwam het Grouw te been , loopende met
verwoedheyd naer de huyzen der zoo ge
noemde Vygen (*) , waer alles geplundert,
gebroken ofte verbrand wierd: οήder die ge.
plunderde, is het huys van Walckiers Li
centiaet in de Μedecynen; van Coeckelberg
Ηier voren Κreyts-intendent, ναn Τrier
Schouth van Lier ; van den Αdvokaet Βlyς
kaerts, van zekeren Μalinus in de Brussel
straet, ende van zekeren Ρaumνel: Οud
kleerkooper οp de Οude merkt. Dezen lesten
was reeds lang in afgryssen om de opkoo
Ε der Geestelyke TGoederen, gelyk nog
estmael bleek in de afgeschafte Αbdeye van
Perk. Μen doorzogt syn huys van boventot
onder, ende men ontgraefie in synen kel
aer eene opgehoopte kiste met Κerk gewaed,
2ls Κelken, Ciborien, Remonstrantien ende
Ζoo voords , welke meteenen dobbelen muer
aaer was ingestelt. Den heyligschendigen
kooper was naer Luyk gevlügt: men nam
syne Vrouw ende twee Κinders mede , die
men gevangen stelde by syn Vader ende
Βroeder.

(*) Den toenaem van Kygen, waer οp den

gewezenen dagelykschen Gazettier van Αntwer
pen Spanoghe zoo zottelyk tιerde , is de Κey
Ζerlyke ( Ζοο Ζommige Ζeggen ) gegeven om Ζe
kere overleveringe , dat./udas zνg aen eenen
Υygen boom verhangen heeft, ende daι het νoor
Ηet Land te: wenschen waer , dat alle die Βoomen
zulke Vygen droegen. Αndere Ζeggen, dat het
is , om dt. Christus den Κygelaer vermaledyd
heeft. Μatth. 24. Υ. 19. Μarc. ΙΙ. γ. 13.
 136 )
Ιn den avond tusschen 6 ende 7 ueren ,
kwaemen’er ontrent de 3 of 9ooo Ρatriot
ten in, die tot Diest gelegen hadden : men
bestelde hun in de ledige Collegien, in Κloos
ters en bezondere Ηuyzen. Des anderdaegs
kwaemen’er nog dry duyzend, Daer wierd
eene solemnele Μisse van dankbaerheyd ge
zongen in St. Peeters Κerke, opgevolgt door
den Τe Deum , tusschen het rohken van het
grofgeschuten Βeyaerd-spel. Den Ηeer Ge
Πerael νan der Μersch was daer tegenwoor
dig, gelyk ook den Αdvokaet νan der Νoot
Βroeder van onzen Verlosser , den Colonel
δpanρghe, ende Μynheer De Βroue, Cano
nik dér Μetropolitane Κerke van Μechelen.
Dat plegtig Dank-offer is in alle Κerken de
zer Stad naergevolgt geweest. Jamrnerishet,
dat zoo heerlyken dag voor Loven , bezoe-.
telt wierd met dat rampzaelig plunderen :
Waer van den gemelden νan 3, Λ/oot ende
den Graeve νan Βerloo gemist hebben het
Slag offer te zyn , als zy het zelve wilden be
letten , gelukkiglyk Zyn zy maer ligt ge
kwetst geweest. "

De eerste zaeke , waer mede men zig in

άeze Stad gaet bezig houden , Ζal zyn de
herstellinge der Universityt, waer aen alle
onze Ρrovincien zoo veeΙbelangens hebben.
Den Fiskael der Universiteyt, Μ. Culens, is
op den Ι4 December van syn onregtig bal
lingschap hier wedergekomén. Ζοο όok den
Doétoor in de Regten Heusling ende den
Ρrofessor der Ζelve νan Βilloeri. Den Ηeer
Ρlebaen Ζamen kWam den dag daer naer,
 Ο Ι37 ) -

op den welken Μ. Dépaire ingeleyd wierd

Ε Ρresident van het Collegie van Κiglius,
gezeyd Τerwen-schoof. Den zelven dag had
de Μagistraet den Wyn van Εere opgedrae
gen aen den Generael νan der Μersch , die
sanderdaegs met een deel Ρatriotten naer
Νaemen trok om het zelve te veroveren.

Εξ

Κerlossinge νan Ηalle.

ΙDΕ Ηoofd-stad van Ηenegauw had zig,
gelyk gezeyd is, zonder bloedstortinge vry
Ει, ende hadden de dreygementen van
unnen gevlugten Commandant d'Αbρη
ρourt in de wind geslaegen: de Stad Ηalle,
zooberugtom haer wonderbaer Μaria-beeld,
was nog aen de Κeyzerlyke gebleven. Αcht
en - veertig mannen van het Regiment van
Μurray laegen daer in garnisoen, en ver
stonden ziggenoegzaemwel met de Βorgers,
aie hun alle gemak bezorgden om over-te
loopen. Ηct ging heel anders met hunne
twee Οfficiers : deze hadden zig van den
eersten af willen meester maeken van de
Ρolicey der Stad, waer in de Borgerye πocyt
had willen toestemmen. Ζy hadden gezeyd,
dat zy bevel hadden van de Stad te lacten
plunderen als zy de vierde kokarde zouden
zien. Dat drygement kon hun niet meerder
ontstellen als Τdat, het welk den gemelden
d'Αboncourt aen de Βergenaers gedaen had.
Den Ι 1 Decemb, , naer de Ρatriotieke Μisse,
/

( 138 ) -

was datVrydoms Τεό", opalle dehoedenge,

plant. Degezeyde Οfficiershaemen de moeyte
VaΠ Εξί Βelleman rond te Ζenden om dat
te verbieden ; maer dat maekte elk driftiger
om met dat Lands Cieraed uyt te schynen :
daer bleef aen de Οfficiers geen middel, als
uyt te geven dat zy van Βrüsselversterkinge
verwagtden : dien middel was zeer slap ,
want den zelven avond greep men hun by
den krawat, zy moesten hun gevangen ge
ven , ende wierden op het Stad-huys in be
waeringe gestelt. -

Dan giήgen de gewapende Βorgers het

Βruylofts huys omzetten , het welk de Sol
daeten voor Κazernen diende. Deeze hoo
rende dat hunne bevelhebbers gevangen wae
ren, leyden de wapens af, en gaeven zig
over : daer is maer eenen scheut gelost die
niemantgehindert heeft. Μen bragt de krygs
gevangeben naer Sinte Joris -hof, waer de
Ρaters Μinderbroeders hun de eet-waeren
beschikten , het weik deze Soldaeten dede
bekennen : dat de Geestelyke in der daed
beter waeren , als zy by hun geschildert
stonden. Sanderdaegs s'morgens voerde men
de twce Οfficiers naer Βergen , ende de Sol
daeten naer middag. -

"
De overloopers van Βrusselkwaemen door
Ηalie zoo menigvuldig aen, al ofte het De
serteurs geregent had. Μen voorzag hun van
alle noodzaekiykheyd, het, Ζy dat. Ζy naer
Ιnunne Familien wederkeerdeh, of dat Ζy tot
Βς:gen by de Patriotten gingen dienen. Τot
hief toe waser geenen byStand gekomen :
 Α

maerin den avond kwaémen die van Εnghien

mettwee stukken geschut. Ζy waeren als uyt
aen Ηemel gezonden, wantin den nagtonder
:α hοorde men, dat'er 35ο Μannen van Βender
met canonstot Sinte Peeters Leeuw gekomen
waeren (*). Ιeder een bleef in de wapenen,
tusschen de hope ende vreeze , altyd op God
betrouwende, afwagtende dat'er versterkinge
van Βergen zou komen, tot het, welke men
verscheyde Βoden derwaerts had geΖonden.
Ζondag 13 December , naederden de vyan
den. Ζy bleven een kwaert uers van de Stad
op de hoogte tusschen Βrukom ende de
Strop. Αcnstόnds stormde de klok, verschans
singe van waegens ende karren wierden'er
Ε de solders wierden voorzien van
asseyen, hout en flesschen: de canons wier
den ophet voordeeligste geplaetst, ende alles
schikte zig om de Βendersche deftig te ont
fangen: cenige scheuten van verre gelost, de
den de vyanden gelooven, dat Ηalle vol
Volk lag, de nabuerige plaetzen insgelyks
κ. stormende vermeerderden hunne vreeze.Οnze
Ε gebruyk maekende van die ver
baestheyd , Ζondeh'er van hun naer toe, om
hun afte vraegen, wat zy kwaemen doen 2

(*) Ηet waeren Βendersche van het tweede

Βataillion , die νουr Commandant hadden den
Μajor de Βroeta, welke uyt Diest gejaeg op
Μechelen waeren gekomen. Ζy waeren op den
Ι Ι December uyt Μechelen vertrokken, ende
niet dervende in Brussel komen, meynden zy
langs Νyvel op Νaemen te vlugten.
 Ο Ι 4ο)
De antwoord was : dat zy gewapent wae
ren, ende dat deze vraeg onnίιτtig scheen :
waer οp den Commandant aeugezeyd wierd
dat hy moest vegten ofde wapens nederleg
gen. Dit stout gospreek bragtte weeg , dat
ae keyzerlyke ootmoediger wierden, en zy
verzogten alleenelyk den door-togt op Νae
ηen ; ende zoo htin dit afgeslaegen wierd ,
vroegen zy om met vyftig mannen zeffens
te mogen doortrekken , het welk ook vol
strekt geweygert wierd.
Ηier-en-tusschen zaegden de Βoeren van
St. Peeters Leeuw , ende Βrukom , agter
hunnehielen de Βoomen af waer mede sy
den Steen-weg belemmerden , οm hun den
aftrek te beletten. Den Commandant met
eenen Οfheier, stapten van hunne Peerden,
en verzogten eene onderhandelinge met de
Βorgers. Daer wierd van wederzyde stilte
van wapenen belοoft. De keyzerlyke Sol
Claeten van de eene , ende de Ρatriotten
van de, andere zyde hielen malkanderen
onder de oogen : ondertusschen de Dorpe
lingen van daer ontrent , kWaemen met
geweiren , andere met rieken endig gafiels
de Ηallenaers bystaen : zoo haest als'er cenig
Dorp binnen kwam , was'er een aigemeyή
geschreeuw : Κίνqt de Ρatriotten ναnζ00 cen
Dorp ! Die de welke'er reeds binnen waeren,
naemen eenendracy, en kwaemen langsecnen
anderen kant weder , ende het geSchreeuw
vernieuwde : welken list de Soldacterye deed
gelooven dat'er duyzende Patriotten Wae
τen , ende nog altyd vermeerderden.
Νiets en gaf aeh de onderhandelinge op
 Ι41 )
het Stad huys ε" spoediger voordgang, als
het gezigt van alle de gewapende Βοτgers
die op de Μerkt stοnden, ehde het gefugt
dat de Βergenaers met veel geschut op weg
waeren. Daer bleef geen midden-punt voοτ
de keyzeriyke : daer moest gevogten ofte
overgegeven worden : men vetkoos den les
ten ende besten middel. Κorts naer elf uren
voor middag wierd de Capitulatie geteekent ,
ende een halfuer daer naer, bragten de Ρa
triotten het vyandlyk canon binnen deStad,
tusschen het luyden der groote klok ende
toeroepinge des volks, De ontwapende Sol
daeten, die men als dan Wel 5oo sterk bς
vond, wierden met partyen ingebragt ende
verdeylt by de Μinderbroeders ende in an
dere publieke huyzen : de Deserteurs Welke
zy onder wegen hadden gevangen, wierden
in vryheyd gestelt. Ditgebeurde ontrent.den
πoen , ende men had maer tyd om God door
eene kleyne Μisse te bedanken, naer welke
den Τe Deum , ende de Litanie van Οnze
Lieve Vrouwe gezongen wierden.
Οm vyf ueren naer middag kwaemen die
van Βergen met eenige stukken canon. Εen
deel der Bergenaers bleef το Ηalle, ommet
die van de Stad, ende van de plaetzen daer
ontrent te gaen daer het noodig zoude zyn.
De andere bewaerden de Ε die
s'anderdaegs en volgende daegen naer Βer
gen overgebragt wierden. * «

Ηet is zeker, waer het zaeke de Βender

sche, die naer genoeg by Ηalle waeren om
het te beschieten , ende te verre om te deyn
sen, willen wederstand doen , dat'er vecί
 Ο Ι42 )
bloed zou gestord zyn, Wy moeten vaste
Ιyk gelooven, dat de kragtige voorspraeke
van de Μoeder Gods, welkers Βeeld hier als
den kostelyksten pand bewaert word, die
moordaedigheyd verhoed heeft. Μen heeft
eene plegtige Μisse gedaen naer welke eene
luyster-ryke Processie gevolgt is, welke ge
sloten Wierd door het verovert canon , dat
ten tyde der Μisse verschydemael geronkt
had, vergezelt van gewapende Ρatriotten
zoo te peerd als te voet. Waer naer dat
canon in de Κerke gestelt, ehde aen de
Η. Μaegt opgeoffert wierd.
Νaer God gegeven te hebben dat hemitoe
kwam , ging men voor de gemeyne zaeken
zorgen. Μeh vergaederde de geheele Stad,
ende daer wierd by stemme eene Comitége
kozen , het welk met zulke Οrden , . ende
eensgezintheyd voordging , dat het tot een
voorbeeld vanalle andere had konnen dienen.

Ιntrede νan de Comité-generael.

ΙDΕ Ρrovincien van Vlaenderen , Ηene
gouw ende Βrabant dus gelukkiglyk haere
verdrukkers kwyt geworden zynde, vertrok
hetBrabants Βontgenootschap, οp den 17 De
eember om acht urens'morgens, uyt Breda ,
voor altyd gedenkweerdige Stad , als de
Wiege van onze verlossinge. Dit gezelschap
bad aen het Ηoofd, hunhen volmagtigden
Αgent den Αdvokaet Ηendrik νan der Λοοι ,
ΟΠder geley van een talryk Corps Βrabantsche
 -

ί-
Ο Ι43 )
Dragonders , in eenskleedinge ende gewa
Ε welke zig een groot getal Βredasche
οngelingen van de "Ά huysen
vervρegde , οm onze Land-Vaders voor Lyf
wagt te dienen ; Ζy hadden altemaei de Μe
εialie van Ηendrik νan der Λ/oot aen den
hals. Ηetscheyden der Βrabanders van hunne
oude Βroeders de Βredaners , was zeer hert
τoerig, ende bragt in hunne herten een he
vigste gevoelen:onze vrygevogte Vaderlan
ders betoonden hun de uyterste erkentenisse,
Ζy wierden tot Ηoogstraeten als Souvery
ηen des Lands ingehaelt, naemen het mid
qagmael tot Soursel , ende kwaemen in den
avond by Lier , waer zy in de Αbdye van
Νazaretht de nagt ruste naemen. S'morgens
wierden zy met alle mogelyke eere τot Lier
ingehaelt, ende kwaemen van daer tot Μcc
helenom elfuren voor middag. Εen gedeelte
der Wet-houders kwam hun te gemoet, ende,
de Guldensin de waepenen haegs-gewysaen
de Αntwerpsche - poorte geposteert , geleyd
den hun Ε het Ε, ; Waer ά" Ε
loffelyk gezelschap door de Comité der Ρro
vincie, geluk-gewenscht ende de tacfek voor
gezet wierd. De lofzegginge die men gafaen
άen Αdvokaet Hendrik νan der Λ'oot, zoo
zeegbaer als vernuftig , verkreeg deze aen
τηeikyke antwoord: Dit νεrk ύegonstzynde
γουr den Gods dienst ende de Kryhέyd ,
ήeeft God het ζienelyk beschermt , ten is
aen my niet, nog aen eenig Μenschelyk νer
mogen , dat men den goeden uyίναί mυεί
toé-έygenen,
 C 144 ) - -

Νaer een uer vertoevens, vertrokken zy

naer de Ηoofd-stad van Βrabant, eene Stad
waer de haetelykste dwinglandye acht dae
geή te voren haeren troon nog had, voor
welkers voeten zy een moedig volk haere
boeyen dwong te kussen. God zy Lof! t is
op de verwoestingen van dat Duydsche zae
menstel , dat zig de gulde vryheyd gaet
verheffen. De afzendelingen van orize Ver
loste Provincien (waer onder Νaemen, Lim
borg ende Gelderland ), hebben reeds tot
Βrussel den nauwenband van vereeningebe
zegelt. Ο waere Vaderlanders ! o noeyί ont
aerde Βelgen ! weestuw geluk weerdig, ende
maekt het eeuwig! Datuwe vereeninge noeyt
geschonden zy , ende vergeet noeyt dat zy
de sterkstewalis, zoo tegen uwe heymelyke
inlandsche vyanden, als tegen die openbaere
gesoldeerde Μoordenaers , waer van gy u ,
tot hiertoe , tot verwonderinge van alle vol
keren , Ζoo manhaftiglyk ontslaegen hebt !

Semper hon0s nomenque tuum Laudesque

maneύunt,

ΝΒ. Μen verwagt alle daegen, met het groot,

ste ongeduld, de blyde tydinge van de Verlos
singe der Provincie van Luxemborg. -