1.

Να διακρίνετε το απόσπασμα σε δύο νοηματικές ενότητες και να γράψετε ένα πλαγιότιτλο

για την καθεμιά.

2. Σύμφωνα με τη συγγραφέα η σύγχρονη νοικοκυρά «αγαπά» το σπίτι της; Αν όχι, γιατί

συμβαίνει αυτό;

Η σύγχρονη νοικοκυρά δεν αγαπά το σπίτι διότι δεν έχει την «κόχη» της.
Μένει σε ένα σπίτι που όλα είναι τυποποιημένα και προμελετημένα από τον
αρχιτέκτονα. Δεν έχει την προσωπική της γωνιά, να πιει το καφεδάκι της, να
πάρει το κατοικίδιό της αγκαλιά και να αφουγκραστεί την ανάσα του σπιτιού
της.

3. Πού οδηγεί η ισοπεδωτική ομοιομορφία των σημερινών τσιμεντουπόλεων;

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής στις πολυκατοικίες. Οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα
κατοικούν σε αστικά κέντρα και μέσα σε πολυκατοικίες, οι οποίες έφεραν μεγάλες αλλαγές
στον τρόπο ζωής των ανθρώπων και δημιούργησαν πολλά προβλήματα στις μεταξύ τους
σχέσεις. Πρώτα πρώτα αντέστρεψαν ριζικά τη φυσιολογική μορφή της συμβίωσης. Έτσι,
αντί οι άνθρωποι να ζουν ο ένας δίπλα στον άλλον, οριζόντια, συγκατοικούν ο ένας πάνω
από τον άλλον (κάθετα), μετέωροι, και μέσα στα τσιμέντα. Τα περισσότερα διαμερίσματα
είναι μικρά σαν κλουβιά και πολλά από αυτά ανήλιαγα και σκοτεινά, ίδια φυλακές. Η έννοια
«γειτονιά» κοντεύει να χαθεί, δεν υπάρχουν αυλές ούτε αλάνες, για να παίξουν τα παιδιά,
και το φυσικό περιβάλλον έχει σχεδόν περιοριστεί σε μερικές θλιβερές γλάστρες στα
μπαλκόνια.

4. Όμως το κυριότερο είναι ότι οι άνθρωποι έχουν χάσει την ελευθερία τους,γιατί η
συμπεριφορά τους καθορίζεται από κανόνες τους οποίους είναι υποχρεωμένοι να τηρούν,
όπως, για παράδειγμα, στο ωράριο της θέρμανσης ή στις ώρες κοινής ησυχίας. Ακόμα, μέσα
σε μια πολυκατοικία όλοι έχουν παράπονα: οι κάτω από τους επάνω, γιατί θορυβούν όσοι
δεν έχουν παιδιά, από τα παιδιά των άλλων εκείνοι που δεν έχουν ζώα από αυτούς που
έχουν. Όλα αυτά κάνουν τις σχέσεις ανάμεσα στους ενοίκους τυπικές. Και στις μεγάλες
πολυκατοικίες συχνά δε γνωρίζεις αν ο συνεπιβάτης σου, στο ασανσέρ, είναι ένοικος του
κτιρίου και αν τον γνωρίζεις, δεν τον χαιρετάς.

4. «Έχασαν οι Ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους»: Τι αντιπροσωπεύει η λέξη ρωμιοσύνη;

Για τη συγγραφέα η λέξη «ρωμιοσύνη» αντιπροσωπεύει την ελληνική ψυχή, τον Ελληνισμό,
το φρόνημα και τα ιδανικά του ελληνικού έθνους. Επίσης είναι ταυτισμένη με τις
παραδοσιακές αρετές των Ελλήνων και τον τρόπο συμπεριφοράς τους που είναι φιλόξενοι,
αλληλέγγυοι και έχουν ψυχική ευγένεια.

5. Να εντοπίσετε μέσα στο απόσπασμα μερικά χαρακτηριστικά προβλήματα της

ζωής στις πολυκατοικίες.

Η αφηγήτρια δίνει μια λεπτομερή περιγραφή των σύγχρονων διαμερισμάτων. Τα

σύγχρονα διαμερίσματα μοιάζουν με κλουβιά, χωρίς φως, χωρίς παράθυρα. Αυλές
δεν υπάρχουν, μόνο ακάλυπτοι χώροι , συνήθως ανήλιαγοι. Τα διαμερίσματα είναι
στενάχωρα και απρόσωπα, βαρετά, αποπνικτικά, απωθητικά και τελικά θλιβερά. Τα
μακρόστενα μπαλκόνια τους παρομοιάζονται εύστοχα στο κείμενο με κατάστρωμα
βαποριού. Τα δωμάτια είναι τόσο μικρά που μοιάζουν διάδρομοι. Η αυλή της
μονοκατοικίας αντικαταστάθηκε από τα μπαλκόνια. Η ζωή σε αυτά τα ανήλιαγα,
τσιμεντένια κλουβιά είναι ασφυκτική. Δεν μπορεί η νοικοκυρά να φροντίσει
τη διαρρύθμιση του σπιτιού της, αφού όλα είναι προσχεδιασμένα από τον
εργολάβο. Η διακόσμηση είναι προαποφασισμένη συνεπώς το προσωπικό στοιχείο
απουσιάζει. Η έλλειψη χώρου έκανε τους εργολάβους να αξιοποιήσουν όλες τις
γωνιές του διαμερίσματος. Έτσι από την αρχή έχει οριστεί η θέση για κάθε έπιπλο
και χρηστικό αντικείμενο του σπιτιού. Τα παραδείγματα του

6. Ποια είναι η συμπεριφορά της εργαζόμενης μητέρας προς το παιδί της; Αναζητήστε τις
αιτίες της «υστερικής» συμπεριφορά της.

Η εργαζόμενη μητέρα, ένοικος της πολυκατοικίας, είναι μια αγχωτική, υστερική και εξουσιαστική
μητέρα, που χάνει τον έλεγχο των λόγων και των πράξεών της απέναντι στο παιδί της. «Ξεσπά» πάνω
στο παιδί της τα προβλήματα της. Ο χρόνος που την πιέζει για να είναι συνεπής στη δουλειά της, τα
πιθανά προβλήματα που «κουβαλά» από την εργασία στο σπίτι την κάνουν να αντιδρά υστερικά
φωνάζοντας στο κοριτσάκι της. Δεν του συμπεριφέρεται με υπομονή και κατανόηση.
7. Αν εσείς ήσασταν η γειτόνισσα-μάνα και δεχόσασταν τις υποδείξεις της συγγραφέως για
την ανατροφή του παιδιού σας, πώς θα αντιδρούσατε;

Αν ήμουν η γειτόνισσα-μάνα και δεχόμουν τις υποδείξεις της συγγραφέως αρχικά θα

πληγωνόμουν, θα ένιωθα προσβεβλημένη αλλά αργότερα θα έμπαινα στην διαδικασία να
εξετάσω τα ακραία σημεία της συμπεριφοράς μου, να δω που οφείλεται η υστερική
συμπεριφορά και να διορθώσω τη σχέση μου με το παιδί μου κατανοώντας την ηλικία του
και τα δικά του προβλήματα. Επίσης, θα ζητούσα συγνώμη από τη συγγραφέα και θα την
ευχαριστούσα που με βοήθησα να εντοπίσω την «λάθος» συμπεριφορά μου απέναντι στο
παιδί μου.

8. Να σκιαγραφήσετε την προσωπικότητα της ηρωίδας-αφηγήτριας

Η ηρωίδα-αφηγήτρια είναι μια ηλικιωμένη Κωνσταντινοπολίτισσα που ζει σε πολυκατοικία.

Η παρέμβαση της αφηγήτριας δείχνει σκεπτόμενο άνθρωπο, με

ευαισθησία, καλλιέργεια, πείρα και καλοπροαίρετη διάθεση. Είναι
φανερό ότι ξέρει από παιδιά και θέλει να εξομαλύνει την ακραία
κατάσταση που έχει διαπιστώσει. Πονάει για το παιδί και εξοργίζεται με
τη μητέρα, μια εργαζόμενη που δεν μπόρεσε να βρει την ισορροπία
ανάμεσα στους πολλαπλούς της ρόλους. Η γνώση και διαίσθησή της
την οδηγούν στο συμπέρασμα ότι έχει πληγωθεί η αξιοπρέπεια του
παιδιού, το οποίο χρησιμοποιεί ως άμυνα απέναντι στη μητέρα του την
άρνηση του φαγητού, γιατί έτσι την εκδικείται για το ξύλο και για την
εγκατάλειψη (η μητέρα είχε πάει για διακοπές στο εξωτερικό με τον
πατέρα αφήνοντας το παιδί στη γιαγιά του).

9. Να διακρίνετε τις αφηγηματικές τεχνικές του αποσπάσματος.

Αφηγηματικοί τρόποι: στο απόσπασμα εναλλάσσονται η αφήγηση και η περιγραφή με τον

διάλογο και έτσι το κείμενο γίνεται πιο ζωντανό και παραστατικό. Παρατηρούμε κι ένα σχόλιο της
αφηγήτριας («Αλλάζουν οι καιροί…τη ρωμιοσύνη τους»).
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ
Αφηγητής: η αφηγήτρια είναι ομοδιηγητική, δραματοποιημένη- που μας κάνουν να ταυτίζουμε
την αφηγήτρια με τη συγγραφέα.συμμετέχει στη δράση. Είναι ένα από τα πρόσωπα της ιστορίας
που αφηγείται. Αυτό φαίνεται και από το πρόσωπο στο οποίο γίνεται η αφήγηση, δηλαδή σε α΄
ενικό ( πρωτοπρόσωπη αφήγηση και εσωτερική εστίαση). Μιλάει για τον εαυτό της, αυτή είναι η
πρωταγωνίστρια. Άλλωστε έχει στοιχεία αυτοβιογραφικά

10. Να σχολιάσετε τη φράση «έχουν την αξιοπρέπειά τους και τα παιδιά». Κατά τη γνώση
σας μέσα σ’ αυτή την φράση συνοψίζονται οι θέσεις της Ιορδανίδου για τα δικαιώματα και
τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών;
Η αλλοτρίωση των σύγχρονων Ελλήνων (Έχασαν οι Ρωμιοί τη
ρωμιοσύνη τους)
Η λέξη «ρωμιοσύνη» (= ο Ελληνισμός, η ελληνική ψυχή, το φρόνημα
και τα ιδανικά του ελληνικού έθνους, και εδώ: ο τρόπος συμπεριφοράς
των Ελλήνων στη συνείδηση της αφηγήτριας είναι ταυτισμένη με τις
παραδοσιακές αρετές των Ελλήνων) τη φιλοξενία, την αλληλεγγύη, τη
φιλία, την ψυχική ευγένεια, τη συμπόνια. Με αυτές τις αρετές μεγάλωσε
και οι αναμνήσεις της από τη ζωή στην Κωνσταντινούπολη, όπου οι
γείτονες γνωρίζονταν μεταξύ τους, αντάλλασσαν επισκέψεις και
μοιράζονταν τις χαρές και τις λύπες, είναι γεμάτες με εικόνες από
βεγγέρες, γιορτές, μουσαφιριά και τραπεζώματα» τη ρωμιοσύνη τους,
δηλαδή την ελληνική φυσιογνωμία τους, και, στο όνομα τη: προόδου και της
εξέλιξης, αλλοτριώθηκαν[1] από τα ξενικά Τώρα στην Αθήνα, ζώντας στους
ρυθμούς της αστικής ζωής, διαπιστώνει μιαν άλλη κοινωνική πραγματικότητα:
οι άνθρωποι έχουν αποκτήσει ξενικές συνήθειες, έχουν γίνει τυπικοί και
εσωστρεφείς, δεν ανοίγουν τα σπίτια τους και τις καρδιές τους, θαρρείς και
φοβούνται ο ένας τον άλλον. Έτσι, στη θέση των παραδοσιακών αρετών
έχουν μπει η καχυποψία, η αδιαφορία, ο φόβος και η αντικοινωνικότητα, ενώ
οι συγκάτοικοι στις πολυκατοικίες πολλές φορές ούτε καν γνωρίζονται μεταξύ
τους. Βλέποντας αυτή την αλλαγή στους καιρούς και στους ανθρώπους, η
αφηγήτρια καταλήγει στο συμπέρασμα ότι Έχασαν οι Ρωμιοί πρότυπα.