Η ζωή στη Σύμη, Ευγενίας Φακίνου

Θεματικά κέντρα:

1. Η ζωή στα μικρά νησιά και οι ανάγκες τους

2. Νησιώτικη αρχιτεκτονική
3. Οι ανθρώπινες σχέσεις
4. Παιδικά παιχνίδια

Το βιβλίο: "Η Αστραδενή"

,Η οικογένεια της Αστραδενής εγκαταλείπει την Σύμη για να βρει μια καλύτερη τύχη στην Αθήνα. Όμως, η ζωή στην
Αθήνα δεν έχει καμία σχέση με την ζωή στη Σύμη και η αθώα Αστραδενή, που είχε συνηθίσει σε έναν απλό και
όμορφο τρόπο ζωής, αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα. Ένα από αυτά είναι το ότι ο πατέρας της δεν βρίσκει
δουλειά και αναγκάζονται να ζουν πολύ φτωχικά. Ακόμη, η Αστραδενή αντιμετωπίζει μια άσχημη συμπεριφορά
από τους συμμαθητές της στο σχολείο λόγω της οικονομικής της κατάστασης αλλά και των διαφορετικών
συνηθειών της. Τέλος, το βιβλίο τελειώνει με έναν πολύ δραματικό τρόπο και μια τραυματική εμπειρία για την
Αστραδενή που σημαίνει και το τέλος της παιδικής της ηλικίας.

Κεντρικό θέμα της «Αστραδενής»:

Σύγκριση ζωής στην Αθήνα (πολυκατοικίες, ασανσέρ, σούπερ μάρκετ, περιορισμός παιδιών) με τη ζωή στη Σύμη
(παραδοσιακή κοινωνία, πιο χαλαροί ρυθμοί ζωής, πιο ανθρώπινες οι σχέσεις, πιο ελεύθερα τα παιδιά).

Δομή του αποσπάσματος

1η ενότητα-1η παράγραφος: Οι απογευματινές δουλειές που έκαναν οι μαμάδες.

2η ενότητα-2η παραγραφος: Τα παιχνίδια που έπαιζε με τις φίλες της και η περιγραφή της παραδοσιακής κουζίνας.

3η ενότητα-3η παράγραφος: Το κρεβάτι των γονιών της, το τζάκι και τα παράθυρα στη Σύμη.

4η ενότητα-4η παράγραφος: Η αξιοποίηση των νερών της βροχής και το νερό της στέρνας.

Αστραδενή:

 βρίσκει καθετί στην Αθήνα αρνητικό

 νοσταλγεί τη ζωή στο νησί της
 στενοχωριέται στην Αθήνα
 αγαπάει τη φύση, την ύπαιθρο και την ιδιαίτερη πατρίδα της
 η ζωή στην Αθήνα φαίνεται άχαρη ενώ στη Σύμη ιδανική
 απλή και αθώα θυμάται με νοσταλγία την πατρίδα της, τις φίλες της, τα παιχνίδια που έπαιζαν, την
ομαδικότητα και τις στενές ανθρώπινες σχέσεις
 ο ασφυκτικός τρόπος ζωής στην Αθήνα δεν την εκφράζει και δεν την ευχαριστεί

Η σύγκριση

Η ζωή στη Σύμη:

1) Τα σπίτια στη Σύμη είναι πιο λειτουργικά, αξιοποιείται ο χώρος σύμφωνα με τις ανάγκες και τις εργασίες
των ανθρώπων. Η κουζίνα είναι ο πιο σημαντικός χώρος του σπιτιού, ευρύχωρος και λειτουργικός, αφού
εκεί κάθεται όλη την ημέρα η οικογένεια, εκεί εργάζεται η γυναίκα, παίζουν και κοιμούνται τα παιδιά.
2) Τα παράθυρα είναι μεγάλα και έχουν χρηστική αξία: εκεί τοποθετούν διάφορα πράγματα.
3) Στη Σύμη επικρατούν ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες.
4) Στη Σύμη συγκεντρώνουν και εκμεταλλεύονται σωστά το νερό λόγω του προβλήματος της λειψυδρίας.
5) Ομαδικότητα και συνεργασία χαρακτηρίζουν τη ζωή των κατοίκων. Ζεστές και στενές είναι οι ανθρώπινες
σχέσεις.
 6) Τα παιδιά έπαιζαν μαζί είτε στην αυλή είτε στο σπίτι κυρίως αυτοσχέδια παιχνίδια.

Η ζωή στην Αθήνα

1) Στην Αθήνα οι κουζίνες είναι πολύ μικρές.

2) Τα παράθυρα είναι μικρά και δεν έχουν χρηστική αξία.

3) Στην Αθήνα δε λυπούνται το νερό και το σπαταλούν χωρίς δεύτερη σκέψη.

Συνήθειες και αντιλήψεις των κατοίκων της Σύμης

1.Οι μεγάλοι χρησιμοποιούν κάποια φόβητρα, για να καθίσουν φρόνιμα τα παιδιά (τα απειλούν ότι θα έρθει ο
αράπης ή η γριά).

2.Δεν υπάρχουν εστίες θέρμανσης τον χειμώνα λόγω του ήπιου κλίματος και χρησιμοποιούνται κάποια
αφεψήματα, όπως το φασκόμηλο, για την περιστασιακή αντιμετώπιση του λίγου κρύου, ενώ το τζάκι δε
χρησιμοποιείται με τον ίδιο τροπο με άλλες περιοχές.

3.Πίστευαν ότι το άναμμα του τζακιού έχει τη μαγική και υπερφυσική ιδιότητα να διώχνει το κακό από την
οικογένεια.

4.Υπήρχε η αντίληψη ότι οι καλικάντζαροι, εμφανίζονται στη γη τις μέρες των Χριστουγέννων.

5. Καλλιεργούνται στα σπίτια καλλωπιστικά φυτά (βασιλικά, κατιφέδες).

6.Σε κάθε σπίτι συγκεντρώνουν το χειμώνα βρόχινο νερό σε ειδική στέρνα και το χρησιμοποιούν όλο το χρόνο με
πολλή φειδώ λόγω λειψυδρίας.

Γλώσσα: απλή δημοτική με λαϊκές νησιωτικές εκφράσεις (νταντέλα, αποκρέβατο)

Ύφος: Απλό, κατανοητό, μικρές προτάσεις, λόγος παιδικός (Αστραδενή, 11 ετών), με έντονη νοσταλγική διάθεση.

Αφηγητής: Συμμετέχει στα γεγονότα, πρωταγωνιστής, αφηγείται σε α’ πρόσωπο.

Αφήγηση: Η αφήγηση έχει ζωντάνια και αμεσότητα, γιατί στηρίζεται σε προσωπικά βιώματα. Χρησιμοποιείται ο
(δραματικός) ενεστώτας από τη μέση της δεύτερης παραγράφου και έτσι τα γεγονότα παρουσιάζονται σαν να ζει η
ηρωίδα τα γεγονότα στο παρόν.

Εκφραστικά μέσα:

 Μεταφορές: (αν ήταν καλοσύνη)

 Παρομοιώσεις: (σα φάρμακο)
 Εικόνες: (Στη μια του άκρη έχει τον αποκρέβατο —ένα πατάρι, πες— μεγάλο και ψηλό ένα μέτρο.
Ανεβαίνεις με τρία σκαλάκια. Έχει κι ένα κάγκελο στην άκρη. Αυτό βολεύει πολύ για να μην πέφτουν τα
παιδιά που κοιμούνται όλα εκεί. Το στρώνουμε με ωραίες κουρελούδες και παίζουμε)

Ερωτήσεις

1) Χωρίστε το κείμενο σε ενότητες και δώστε έναν τίτλο στην καθεμία.

2) Ποιες δουλειές έκαναν οι νησιώτισσες;

3) Ποια παιχνίδια παίζανε τα παιδιά;

4) Ποιες συνήθειες και αντιλήψεις των κατοίκων της Σύμης εντοπίζετε στοκείμενο;

5) Σε ποια σημεία του κειμένου γίνεται σύγκριση του νησιού με την Αθήνα; Παρουσιάστε την.
http://users.sch.gr/nefeli40/globalsch-autosch/iware/?D=19d458d4ad1aef191fb0775cbcb8e84c