Fizyka | Zakres podstawowy | Nowa edycja | Klasa 1  Liceum i technikum

Imię i nazwisko Data Klasa

Wersja A

Sprawdzian 3
Energia i jej przemiany

1. Gumowa piłeczka spada z wysokości 1 m na drewnianą podłogę. Piłka po kolejnych odbiciach od podłogi wznosi się
na coraz mniejszą wysokość.
Zapisz przemiany energii następujące podczas tego zjawiska.

2. Kulka zawieszona na sznurku porusza się po okręgu w płaszczyźnie poziomej.

Ile wynosi praca siły ciężkości działającej na kulkę podczas ruchu po okręgu?

3. Wiewiórka o masie 250 g wspina się na pionowy pień drzewa z prędkością 2,4 m/s.
Oblicz moc wiewiórki.

4. Na górkę o wysokości h wbiegają dwie dziewczynki, Ala i Ewa. Ala jest nieco wyższa od Ewy, ma więc dłuższe nogi.
Ewa ma nieco mniejszą masę niż Ala. Bieg pod górę wygrała Ala.

Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.

1. Moc obu dziewczynek podczas biegu była taka sama. P F

2. Przyrost energii potencjalnej Ali był większy niż przyrost energii potencjalnej Ewy. P F

Autorzy: Ludwik Lehman, Witold Polesiuk, Grzegorz Wojewoda

1 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019

 Fizyka | Zakres podstawowy | Nowa edycja | Klasa 1  Liceum i technikum

5. Na klocek przesuwany po stole działają cztery siły.

Które z tych sił wykonują pracę nad klockiem? Odpowiedź uzasadnij.

6. Na wykresie przedstawiono zależność energii kinetycznej samochodu od kwadratu jego prędkości.

Na podstawie tego wykresu oblicz masę samochodu.

7. Karol zrzucił pudełko z zabawkami poziomo ze stołu o wysokości 0,84 m. Początkowa prędkość pudełka była
równa 1,6 m/s.
Oblicz prędkość, z jaką pudełko uderzyło o podłogę. Sporządź schematyczny rysunek ilustrujący opisaną sytuację.
Zakładamy, że można pominąć wpływ powietrza na ruch pudełka.

8. Bartek zaczął ściskać sprężynę, działając na nią pewną siłą. Pod wpływem siły F →

1
sprężyna ścisnęła się o odległość x.
Bartek wykonał pracę W1.
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Bartek po kolejnym ściśnięciu sprężyny o odległość x
→ →
A. działa siłą F12=2· F11.
→ →
B. działa siłą F12= F11/4.
→ →
C. działa siłą F12=4· F11.
→ →
D. działa siłą F12= F11.

Autorzy: Ludwik Lehman, Witold Polesiuk, Grzegorz Wojewoda

2 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019

 Fizyka | Zakres podstawowy | Nowa edycja | Klasa 1  Liceum i technikum

Imię i nazwisko Data Klasa

Wersja B

Sprawdzian 3
Energia i jej przemiany

1. Ściśnięta sprężyna pistoletu–zabawki spowodowała wystrzelenie pionowo w górę plastikowej kulki. Kulka doleciała
na pewną wysokość, a następnie spadła na ziemię.
Zapisz przemiany energii następujące podczas tego zjawiska.

2. Kulka zawieszona na sznurku porusza się po okręgu w płaszczyźnie poziomej.

Ile wynosi praca siły naciągu działającej na kulkę podczas ruchu po okręgu?

3. Małpka o masie 3,5 kg wspina się po pionowej linie z prędkością 0,92 m/s.
Oblicz moc małpki.

4. Na górkę o wysokości h wbiega dwóch chłopców, Adam i Kuba. Kuba jest nieco wyższy od Adama, ma więc dłuższe
nogi. Adam ma nieco mniejszą masę niż Kuba. Bieg pod górę wygrał Kuba.

Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.

1. Przyrost energii potencjalnej Kuby był taki jak przyrost energii potencjalnej Adama. P F

2. Moc Adama podczas biegu była mniejsza niż moc Kuby. P F

Autorzy: Ludwik Lehman, Witold Polesiuk, Grzegorz Wojewoda

3 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019

 Fizyka | Zakres podstawowy | Nowa edycja | Klasa 1  Liceum i technikum

5. Na klocek przesuwany po stole działają cztery siły.

Które z tych sił nie wykonują pracy nad klockiem? Odpowiedź uzasadnij.

6. Na wykresie przedstawiono zależność energii kinetycznej samochodu od kwadratu jego prędkości.

Na podstawie tego wykresu oblicz masę samochodu.

7. Karolina zrzuciła niewielką filiżankę poziomo ze stołu o wysokości 0,95 m. Początkowa prędkość filiżanki była
równa 1,2 m/s
Oblicz prędkość, z jaką filiżanka uderzyła o podłogę. Sporządź schematyczny rysunek ilustrujący opisaną sytuację.
Zakładamy, że można pominąć wpływ powietrza na ruch filiżanki.

8. Basia zaczęła rozciągać sprężynę, działając →

na nią pewną siłą. Pod wpływem siły F1 sprężyna rozciągnęła się
o odległość x. Basia wykonała pracę W1.
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Basia po kolejnym ściśnięciu sprężyny o odległość x
→ →
A. działała siłą F12= F11.
→ →
B. działała siłą F12=4· F11.
→ →
C. działała siłą F12= F11/4.
→ →
D. działała siłą F12=2· F11.

Autorzy: Ludwik Lehman, Witold Polesiuk, Grzegorz Wojewoda

4 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019

 Schemat punktowania zadań Sprawdzian 3 Wersja A
Nr zadania Odpowiedź Zasady przyznawania punktów Punktacja
1 p. – zapisanie poprawnej odpowiedzi (wystarczą dwa rodzaje
energia potencjalna → energia kinetyczna, energia we-
1 energii, na jakie zamienia się energia początkowa) 0–1
wnętrzna, energia fali dźwiękowej
0 p. – brak spełnienia powyższego kryterium
1 p. – zapisanie poprawnej odpowiedzi
2 Praca siły ciężkości jest równa 0. 0–1
0 p. – brak spełnienia powyższego kryterium
Siła, jaką wiewiórka odpycha się od drzewa, jest równa
jej ciężarowi: 4 p. – poprawne obliczenie mocy wiewiórki
F = Fg = m · g 3 p. – zauważenie, że gdy ruch wiewiórki jest jednostajny, to siła,
Moc wiewiórki: jaką wiewiórka działa na pień, jest równa jej ciężarowi, skorzystanie
W z definicji mocy oraz skorzystanie z definicji prędkości
P= =
F·s
t t 2 p. – zauważenie, że gdy ruch wiewiórki jest jednostajny, to siła,
3 Prędkość wiewiórki jest stała, więc: jaką wiewiórka działa na pień, jest równa jej ciężarowi oraz skorzy- 0–4
s
υ= stanie z definicji mocy
t
Ostatecznie moc wiewiórki: 1 p. – zauważenie, że gdy ruch wiewiórki jest jednostajny, to siła,
P=m·g·υ jaką wiewiórka działa na pień, jest równa jej ciężarowi lub skorzysta-
Po podstawieniu danych do wzoru: nie z definicji mocy

5
0 p. – brak spełnienia powyższych kryteriów
s s
P = 0,25 kg · 9,8 m2 · 2,4 m ≈ 5,9 W

Autorzy: Ludwik Lehman, Witold Polesiuk, Grzegorz Wojewoda

1 p. – zaznaczenie dwóch poprawnych odpowiedzi
4 1 F, 2 P 0–1
Fizyka | Zakres podstawowy | Nowa edycja | Klasa 1 

0 p. – brak spełnienia powyższego kryterium

2 p. – poprawne zapisanie nazw sił oraz poprawne uzasadnienie
→ →
5 Siły F oraz Ft , gdyż działają wzdłuż kierunku ruchu. 1 p. – poprawne zapisanie nazw sił 0–2
0 p. – brak spełnienia powyższych kryteriów
Około 1200 kg (zależnie od dokładności odczytu i za-
okrąglenia). Na przykład dla Ek = 5 kJ odczytujemy 3 p. – zapisanie poprawnej odpowiedzi
m2 2 p. – odczytanie danych z wykresu oraz wykorzystanie wzoru
s
υ2 ≈ 8 2 , stąd:
2 na energię kinetyczną
6 0–3
2 s
5 kJ ≈ 1 m · 8 m2 1 p. – odczytanie danych z wykresu lub wykorzystanie wzoru
na energię kinetyczną
m
m ≈ 10 0002 J = 1250 kg 0 p. – brak spełnienia powyższego kryterium
8
s2

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019

Liceum i technikum
 Nr zadania Odpowiedź Zasady przyznawania punktów Punktacja

3 p. – poprawne podanie prędkości końcowej pudełka

2 p. – poprawne naszkicowanie schematu opisanej sytuacji oraz sko-
rzystanie z zasady zachowania energii
7 0–3
Zasada zachowania energii: 1 p. – poprawne naszkicowanie schematu opisanej sytuacji lub sko-
1 rzystanie z zasady zachowania energii
2 2 0 p. – brak spełnienia powyższych kryteriów
m · υ2 + m · g · h = 1 m · υ2k

m2 m m
s s s
υk = υ2 + 2 · g · h = (1,6)2 2 + 2 · 9,8 2 · 0,84 m ≈ 4,4
Prędkość końcowa: 


m2 m m
s s s
2+2·g·h= (1,6)2 2 + 2 · 9,8 2 · 0,84 m ≈ 4,4


1 p. – zaznaczenie poprawnej odpowiedzi

8 A 0–1

6
0 p. – brak spełnienia powyższego kryterium

Autorzy: Ludwik Lehman, Witold Polesiuk, Grzegorz Wojewoda

Fizyka | Zakres podstawowy | Nowa edycja | Klasa 1 

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019

Liceum i technikum
 Schemat punktowania zadań Sprawdzian 3 Wersja B
Nr zadania Odpowiedź Zasady przyznawania punktów Punktacja
1 p. – zapisanie poprawnej odpowiedzi (wystarczą dwa rodzaje
energia sprężystości → energia kinetyczna, energia gra-
1 energii, na jakie zamienia się energia początkowa) 0–1
witacji, energia wewnętrzna, energia fali dźwiękowej
0 p. – brak spełnienia powyższego kryterium
1 p. – zapisanie poprawnej odpowiedzi
2 Praca siły naciągu jest równa zero. 0–1
0 p. – brak spełnienia powyższego kryterium
Siła, jaką małpka odpycha się od liny, jest równa ciężaro-
4 p. – poprawne obliczenie mocy małpki
wi małpki:
3 p. – zauważenie, że gdy ruch małpki jest jednostajny, to siła, z jaką
małpka działa na linę, jest równa ciężarowi małpki, skorzystanie z de-
F = Fg = m · g
Moc małpki:
W finicji mocy oraz skorzystanie z definicji prędkości
P= =
F·s
t t 2 p. – zauważenie, że gdy ruch małpki jest jednostajny, to siła, z jaką
Prędkość małpki jest stała, więc: małpka działa na linę, jest równa ciężarowi małpki oraz skorzystanie
3 0–4
s z definicji mocy
υ=
t 1 p. – zauważenie, że gdy ruch małpki jest jednostajny, to siła, z jaką
Ostatecznie moc małpki: małpka działa na linę, jest równa ciężarowi małpki lub skorzystanie
P=m·g·υ z definicji mocy
Po podstawieniu danych do wzoru: 0 p. – brak spełnienia powyższych kryteriów

7
s s
P = 3,5 kg · 9,8 m2 · 0,92 m ≈ 31,6 W

Autorzy: Ludwik Lehman, Witold Polesiuk, Grzegorz Wojewoda

1 p. – zaznaczenie dwóch poprawnych odpowiedzi
Fizyka | Zakres podstawowy | Nowa edycja | Klasa 1 

4 1 F, 2 P 0–1
0 p. – brak spełnienia powyższego kryterium
→ → 2 p. – poprawne zapisanie nazw sił oraz poprawne uzasadnienie
5 Siły Fn oraz Fg , gdyż działają prostopadle do kierunku 1 p. – poprawne zapisanie nazw sił 0–2
ruchu. 0 p. – brak spełnienia powyższych kryteriów
Około 1700 kg (zależnie od dokładności odczytu i za-
okrąglenia). Na przykład dla Ek = 20 kJ odczytujemy 3 p. – zapisanie poprawnej odpowiedzi
m2 2 p. – odczytanie danych z wykresu oraz wykorzystanie wzoru
s
υ2 ≈ 23 2 , stąd:
2 na energię kinetyczną
6 0–3
2 s
20 kJ ≈ 1 m · 23 m2 1 p. – odczytanie danych z wykresu lub wykorzystanie wzoru
na energię kinetyczną
m
m ≈ 40 0002 J ≈ 1740 kg 0 p. – brak spełnienia powyższego kryterium
23
s2

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019

Liceum i technikum
 Nr zadania Odpowiedź Zasady przyznawania punktów Punktacja

3 p. – poprawne podanie prędkości końcowej pudełka

2 p. – poprawne naszkicowanie schematu opisanej sytuacji oraz sko-
rzystanie z zasady zachowania energii
7 0–3
Zasada zachowania energii: 1 p. – poprawne naszkicowanie schematu opisanej sytuacji lub sko-
1 rzystanie z zasady zachowania energii
2 2 0 p. – brak spełnienia powyższych kryteriów
m · υ2 + m · g · h = 1 m · υ2k

m2 m m
s s s
υk = υ2 + 2 · g · h = (1,2)2 2 + 2 · 9,8 2 · 0,95 m ≈ 4,5
Prędkość końcowa: 


m2 m m
s s s
2+2·g·h= (1,2)2 2 + 2 · 9,8 2 · 0,95 m ≈ 4,5


1 p. – zaznaczenie poprawnej odpowiedzi

8
8 D 0–1
0 p. – brak spełnienia powyższego kryterium

Autorzy: Ludwik Lehman, Witold Polesiuk, Grzegorz Wojewoda

Fizyka | Zakres podstawowy | Nowa edycja | Klasa 1 

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019

Liceum i technikum