Kręgowce

16.05.
2019 Zadania maturalne z biologii | BiologHelp
16. kręgowce
Znalezionych zadań - 44
1 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2018,2018, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (nowy)
(nowy)
- Zadanie
Zadanie 7.
7. (3
(3 pkt)
pkt)
Węgorze występują w rzekach i jeziorach zachodniej i środkowej Europy. Po osiągnięciu
dojrzałości płciowej wędrują do Morza Sargassowego. Przejście z wód słodkich do
morskich wymaga zmian w osmoregulacji u tych ryb, dlatego dość długi okres spędzają
one w stre e ujścia rzek, gdzie zasolenie wody jest niewielkie. Po tarle osobniki dorosłe
giną, a larwy węgorza unoszone są przez Prąd Zatokowy i po ok. 2 latach docierają do
wybrzeży Europy. Po przeobrażeniu małe węgorze wędrują do rzek i jezior, gdzie żyją
średnio ok. 10 lat. W osoczu krwi węgorzy znajduje się niebezpieczna dla ssaków
ichtiotoksyna – białko mające działanie podobne do jadu węży. Traci ona swoje toksyczne
właściwości w temperaturze powyżej 58°C.
Na podstawie: http://www.rtw.org.pl;
B. Wysok, J. Uradziński, M. Gomółka-Pawlicka, Toxins occurring in sh, crustacea and shell sh
– a review, Pol. J. Food Nutr. Sci. 2007, Vol. 57, No. 1.
7.1. (0–2)
Uzupełnij poniższe zdania tak, aby poprawnie opisywały mechanizm osmoregulacji u

węgorza. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.
Węgorze przebywające w wodzie słodkiej mają płyny ustrojowe o (wyższej / niższej)

osmolalności niż otaczająca je woda, dlatego (stale piją wodę / nie piją wody). Ich komórki
solne znajdujące się w skrzelach stale (wychwytują / wydalają) sole mineralne. W wodzie
słonej u węgorzy (zmienia się / pozostaje bez zmian) działanie komórek solnych, które muszą
stale (wychwytywać / wydalać) sole mineralne, aby utrzymać stężenie płynów ustrojowych
na właściwym poziomie, natomiast woda musi być stale (wydalana / uzupełniana).
7.2. (0–1)
Na podstawie tekstu wyjaśnij, dlaczego pomimo obecności szkodliwej dla ssaków

ichtiotoksyny, mięso węgorza może być – pod pewnym warunkiem – spożywane przez
ludzi. Uwzględnij właściwości tej trucizny.
https://biologhelp.com/matura?kategoria[]=28&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 1/30

16.05.2019 Zadania maturalne z biologii | BiologHelp
2 Matura
Matura Maj
Maj 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (nowy)
(nowy)
- Zadanie
Zadanie 10.
10. (3
(3 pkt)
pkt)
Na poniższym zdjęciu przedstawiono budowę skóry typową dla wielu przedstawicieli
pewnej gromady kręgowców lądowych.
10.1. (0–1)
Określ przynależność systematyczną – gromadę – zwierzęcia, od którego pobrano

tkankę, a następnie wykonano przedstawiony preparat. Odpowiedź uzasadnij,
wskazując jedną cechę budowy skóry charakterystyczną dla wszystkich zwierząt
zaliczanych do tej gromady.
10.2. (0–1)
Dla każdej z wymienionych warstw skóry podaj nazwę listka zarodkowego, z którego ta
warstwa się rozwija.

1.
Skóra właściwa:
2.
Naskórek:
10.3. (0–1)
Wykaż, że gruczoły jadowe odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu organizmu,

którego budowę skóry przedstawiono na zdjęciu.
3 Matura
Matura Maj
Maj 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (nowy)
(nowy)
- Zadanie
Zadanie 11.
11. (1
(1 pkt)
pkt)
Żebra ptaków są połączone z mostkiem i składają się z dwóch części: kręgowej
i mostkowej. Obie części żeber są połączone ruchomo. Część kręgowa żeber zaopatrzona
jest w haczyki. Na rysunku A przedstawiono budowę fragmentu klatki piersiowej, a na
rysunku B – zmiany w położeniu szkieletu klatki piersiowej podczas wentylacji płuc ptaka.
Obszar zacieniony na rysunku B przedstawia położenie klatki piersiowej na koniec
wydechu, natomiast obszar niezacieniony – pozycję klatki piersiowej pod koniec wdechu.
Wyjaśnij, w jaki sposób dwuczęściowa budowa żeber ptaków umożliwia im wentylację

płuc podczas spoczynku.

4 Matura
Matura Maj
Maj 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 14.
14. (2
(2 pkt)
pkt)
Na schematach przedstawiono układ krwionośny dżdżownicy (I) i układ krwionośny ryby
(II).
Uzupełnij tabelę, w której porównasz budowę obu układów przedstawionych na

schematach – wpisz właściwe określenia wybrane spośród podanych w nawiasach.
Układ krwionośny
Cecha układu
dżdżownicy ryby
Typ układu
(zamknięty / otwarty)
Obecność wyodrębnionego serca

(obecne / brak)
Liczba obiegów krwi

(jeden / dwa)
5 Matura
Matura Maj
Maj 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 15.
15. (2
(2 pkt)
pkt)
Na schematach przedstawiono układ krwionośny dżdżownicy (I) i układ krwionośny ryby

(II).
a) Podaj nazwy części serca ryby oznaczone na schemacie II literami A i B.
A. B.
b) Określ, jaką funkcję pełnią naczynia włosowate występujące w powłoce ciała

dżdżownicy.
6 Matura
Matura Maj
Maj 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 17.
17. (1
(1 pkt)
pkt)
Wybierz i zaznacz poprawne dokończenie poniższego zdania.
Cechą odróżniającą wszystkie ssaki od innych kręgowców jest
A. stałocieplność.
B. obecność gruczołów mlekowych.
C. żyworodność.
D. wykształcenie łożyska.

7 Matura
Matura Maj
Maj 2017,
2017, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (nowy)
(nowy)
- Zadanie
Zadanie 7.
7. (3
(3 pkt)
pkt)
Na rysunku przedstawiono budowę skóry płazów, która u tych zwierząt pełni istotną
funkcję w wymianie gazowej.
7.1. (0–1)
Na podstawie informacji przedstawionych na rysunku oceń, czy poniższe zdania

opisujące budowę skóry płazów są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe,
albo F – jeśli jest fałszywe.
1. Skórę płazów okrywa nabłonek jednowarstwowy. P F
2. Pory występujące w skórze płazów są ujściami gruczołów śluzowych. P F
3. Gruczoły śluzowe są wytworami naskórka. P F
7.2. (0–2)
Wyjaśnij, w jaki sposób występujące w skórze płazów liczne gruczoły śluzowe i liczne
naczynia krwionośne umożliwiają płazom sprawną wymianę gazową.
1. Gruczoły śluzowe:

2. Naczynia krwionośne:
8 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2017,2017, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (nowy)
(nowy)
- Zadanie
Zadanie 9.
9. (2
(2 pkt)
pkt)
Głównym azotowym produktem przemiany materii wydalanym przez żyjące w wodzie
kijanki żab i ropuch jest amoniak, a przez osobniki dorosłe – mocznik. Dorosłe żaby
szponiaste (Xenopus laevis), które po przeobrażeniu nadal żyją w wodzie, wydalają przede
wszystkim amoniak.
Przeprowadzono doświadczenie, w którym dorosłe osobniki żaby szponiastej umieszczono
w wilgotnym mchu, bez bezpośredniego dostępu do wody. Po kilku tygodniach obserwacji
i pomiarów stwierdzono w tkankach i we krwi tych żab wysokie stężenie mocznika. Po
ponownym umieszczeniu badanych osobników w wodzie stwierdzono, że wydaliły one
nadmiar mocznika, a głównym wydalanym produktem znów był amoniak.
Na podstawie: K. Schmidt-Nielsen, Fizjologia zwierząt. Adaptacja do środowiska, Warszawa

2008.
9.1. (0–1)
Oceń, czy przeprowadzony eksperyment odpowiada na poniższe pytania badawcze.

Zaznacz T (tak), jeśli eksperyment odpowiada na postawione pytanie, albo N (nie), jeśli
nie odpowiada.
Czy dostępność wody wpływa na rodzaj wydalanego związku azotu u żab

1. T N
szponiastych?
Czy niedobór wody powoduje wzrost stężenia mocznika w tkankach żaby

2. T N
szponiastej?
Czy żaba szponiasta jest przystosowana do ciągłego przebywania w

3. T N
środowisku lądowym?
9.2. (0–1)
Na podstawie wyników przeprowadzonego doświadczenia zaznacz właściwe

dokończenie poniższego stwierdzenia, wybrane spośród A–D.

Osobniki dorosłe żaby szponiastej umieszczone eksperymentalnie w wilgotnym mchu

gromadzą w tkankach wysokie stężenie mocznika, ponieważ
A. mają nieograniczony dostęp do wody.
B. ten związek nie rozpuszcza się w wodzie.
C. dzięki temu wchłaniają wodę z otoczenia.
D. dzięki temu stają się izoosmotyczne względem środowiska.
9 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2017,
2017, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 13.
13. (2
(2 pkt)
pkt)
Na rysunkach A–E przedstawiono, w przypadkowej kolejności, budowę mózgowia
przedstawicieli różnych gromad kręgowców.
a) Podaj oznaczenie literowe schematu przedstawiającego budowę mózgowia płazów.
b) Wykaż, że budowa mózgowia ptaków ma związek z ich zdolnością do lotu. W

odpowiedzi odnieś się do funkcji odpowiedniej części mózgowia.
10 Matura
Matura Maj
Maj 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (nowy)
(nowy)
- Zadanie
Zadanie 9.
9. (3
(3 pkt)
pkt)
Łuski są charakterystyczną cechą budowy skóry ryb i gadów, występują także u ptaków
i niektórych płazów. Łuska ryby, np. karasia, rośnie w miarę zwiększania się rozmiarów
ciała ryby, a na powierzchni łuski zaznaczają się równoległe linie – pasma przyrostu,
podobnie jak na przekroju pnia drzewa. Przy słabym wzroście pasma te się zagęszczają, co
odznacza się na łusce jako ciemniejsza linia. Dzieje się tak np. zimą, kiedy ryba obniża
intensywność żerowania lub przestaje pobierać pokarm. Ciemne pasma tworzą pierścienie
roczne, które są podstawą określania wieku ryby.
Na rysunku przedstawiono budowę łuski karasia, a na schematach A i B – przekrój
poprzeczny przez skórę przedstawicieli dwóch gromad kręgowców.
9.1. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego na podstawie budowy łuski karasia hodowanego w stawie na terenie

Polski można określić przybliżony wiek tej ryby, ale znacznie trudniej tego dokonać,
analizując budowę łuski karasia hodowanego w domowym akwarium.
9.2. (0–1)
Określ, na którym rysunku – A czy B – przedstawiono budowę skóry ryb. Odpowiedź

uzasadnij, uwzględniając pochodzenie łusek.
9.3. (0–1)
Wybierz i zaznacz w tabeli odpowiedź A albo B, która jest poprawnym dokończeniem

poniższego zdania, oraz jej uzasadnienie spośród odpowiedzi 1.–4.

Łuski występujące na nogach ptaków oraz łuski pokrywające skórę gadów to struktury
1. mają inną budowę i pochodzenie.

A. analogiczne,
2. pełnią w skórze odmienne funkcje.
ponieważ
3. są wytworami naskórka.
B. homologiczne,
4. występują u zwierząt z różnych gromad.
11 Matura
Matura Maj
Maj 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (nowy)
(nowy)
- Zadanie
Zadanie 10.
10. (2
(2 pkt)
pkt)
Na rysunkach przedstawiono sylwetkę ryby i ptaka. Przedstawiciele obu gromad żyją
w różnych środowiskach, ale wykazują szereg podobnych przystosowań w budowie ciała,
pozwalających na zmniejszanie oporu ośrodka podczas poruszania się w swoim
środowisku. Zarówno ryby, jak i ptaki nie widzą przezroczystych przeszkód na swojej
drodze, np. szklanych szyb czy ekranów. Jednak ryby zatrzymują się przed takimi
przeszkodami, a ptaki bardzo często się o nie rozbijają.
10.1. (0–1)
Określ jedno wspólne przystosowanie w budowie ciała ptaka i ryby, widoczne na

rysunkach, które służy zmniejszaniu oporu ośrodka podczas poruszania się tych
zwierząt.
10.2. (0–1)
Wyjaśnij, uwzględniając nazwę i funkcję specy cznego dla ryb narządu zmysłu, dlaczego
ryby w akwarium zatrzymują się przed jego szklanymi ścianami.

12 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (nowy)
(nowy)
- Zadanie
Zadanie 10.
10. (5
(5 pkt)
pkt)
Rozwój żab najczęściej odbywa się w wodzie, gdzie składany jest skrzek, z którego rozwijają
się kijanki. Początkowo odżywiają się one glonami i szczątkami roślinnymi, ale z biegiem
czasu stają się mięsożercami. Kijanki stanowi pokarm dla wielu drapieżników. Czynnikiem
bezpośrednio decydującym o rozpoczęciu metamorfozy kijanek są hormony tarczycy
indukujące zmiany metamor czne w ich tkankach. Dorosłe osobniki wiodące wodno-
lądowy tryb życia odżywiaj się ślimakami i owadami, same są natomiast pokarmem dla
drapieżnych ptaków i ssaków.
Na schemacie przedstawiono kolejne etapy rozwoju żaby trawnej.
10.1. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdanie tak, aby zawierało ono prawdziwe informacje dotyczące żaby
trawnej – podkreśl właściwe określenia w nawiasach.
Z jaj, po zapłodnieniu (zewnętrznym / wewnętrznym) rozwijaj się kijanki, które przechodzą

rozwój (prosty / z przeobrażeniem), aby ostatecznie stać się postacią dorosłą.
10.2. (0–1)
Podaj dwie cechy budowy kijanki, które są przystosowaniem do życia w środowisku

wodnym.
1.
2.
10.3. (0–2)
Korzystając z tekstu, zapisz dwa różne łańcuchy pokarmowe, w których dorosła żaba
lub jej stadium rozwojowe jest jednym z ogniw jako:
1. konsument I-rzędu.
2. konsument II-rzędu.
10.4. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego brak jodu w pożywieniu kijanek może w istotny sposób wpłynąć na
ich metamorfozę w dorosłe żaby.
13 Matura
Matura Maj
Maj 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (nowy)
(nowy)
- Zadanie
Zadanie 11.
11. (3
(3 pkt)
pkt)
Amoniak, który jest związkiem toksycznym, powstaje jako produkt deaminacji
w komórkach organizmu człowieka w niewielkich ilościach. Deaminacja zachodzi w różnych
komórkach organizmu człowieka i polega na odłączeniu grupy aminowej z cząsteczki
aminokwasu lub innego związku. Grupy aminowe, odłączane w tym procesie, przyłączane
są do kwasu glutaminowego i powstaje glutamina (amid kwasu glutaminowego).
W dalszym etapie glutamina jest uwalniana do krwi i wędruje do wątroby, gdzie odłączane
są od niej reszty amidowe.
11.1. (0–1)
Podaj nazwę związku, który jest głównym produktem azotowej przemiany materii,
wydalanym z organizmu człowieka.
11.2. (0–1)

Wyjaśnij, uwzględniając właściwości amoniaku i proces zachodzący w komórkach

wątroby, dlaczego grupy amidowe są odłączane od glutaminy właśnie w tym, a nie
innym narządzie.
11.3. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego u ryb słodkowodnych ostatecznym produktem azotowej przemiany

materii jest amoniak, pomimo że związek ten jest toksyczny. W odpowiedzi uwzględnij
procesy związane z osmoregulacją u tych ryb.
14 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (nowy)
(nowy)
- Zadanie
Zadanie 11.
11. (2
(2 pkt)
pkt)
Na rysunkach (I i II) przedstawiono dwa planktonożerne kręgowce żyjące w oceanach.
11.1. (0–1)
Podaj, który z rysunków przedstawia rekina wielorybiego. Odpowiedź uzasadnij,

uwzględniając cechę budowy morfologicznej zwierzęcia charakterystyczną dla grupy
systematycznej, do której ono należy.

Rekin wielorybi nr , ponieważ ma
11.2. (0–1)
Wybierz i podkreśl właściwe dokończenie poniższego zdania podane w nawiasie, a

następnie uzasadnij odpowiedź, odnosząc się do de nicji tego zjawiska.
Opływowy kształt ciała kręgowców oceanicznych przedstawionych na rysunku jest

przykładem (dywergencji / konwergencji), ponieważ
15 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 13.
13. (2
(2 pkt)
pkt)
Na rysunku przedstawiono budowę serca różnych kręgowców.
Legenda: Z – zatoka żylna, P – przedsionek, K – komora, p – prawy/a, l – lewy/a
a) Podaj nazwę gromady kręgowców, które mają serce o budowie przedstawionej na

rysunku D.
b) Uporządkuj oznaczenia literowe serc kręgowców (A–D) w kolejności pojawiania się

tych organizmów w procesie ewolucji.

16 Matura
Matura Maj
Maj 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 17.
17. (1
(1 pkt)
pkt)
Podczas metamorfozy kijanki do postaci dorosłej płaza zachodzi wiele zmian
zjologicznych. W procesie tym ważną rolę odgrywa układ hormonalny. Na schemacie
przedstawiono wpływ układu hormonalnego na proces metamorfozy kijanki.
Na podstawie schematu przedstaw, na czym polega współdziałanie nadnerczy i tarczycy

w procesie metamorfozy kijanki.
17 Matura
Matura Maj
Maj 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 18.
18. (2
(2 pkt)
pkt)
Płyny ustrojowe ryb kostnoszkieletowych żyjących w morzach są hipoosmotyczne
w stosunku do otaczającej je wody, natomiast płyny ustrojowe ryb kostnoszkieletowych
żyjących w wodach słodkich są hiperosmotyczne w stosunku do otaczającej je wody.
Na podstawie tekstu uzasadnij konieczność uzupełniania
1. wody przez ryby morskie:

2. elektrolitów (jonów) przez ryby słodkowodne:
18 Matura
Matura Maj
Maj 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (nowy)
(nowy)
- Zadanie
Zadanie 1.
1. (3
(3 pkt)
pkt)
W tabeli cyfrą 1 zaznaczono obecność, a cyfrą 0 − brak niektórych cech u przedstawicieli
wybranych gatunków strunowców. Obok tabeli zamieszczono drzewo logenetyczne, na
którym literami A–F oznaczono pewne grupy systematyczne strunowców oraz zaznaczono
na gałęziach (liniach logenetycznych) cechy, które w rozwoju ewolucyjnym u przodków
tych grup pojawiły się po raz pierwszy.
1.1. (0–1)
Wybierz z tabeli i zapisz poniżej nazwy wszystkich przedstawicieli strunowców

należących do grup oznaczonych na drzewie logenetycznym literami C i E.
Grupa C:
Grupa E:

1.2. (0–1)

Podaj wszystkie widoczne na drzewie logenetycznym grupy kręgowców, których

wspólny przodek miał cztery kończyny kroczne. Zapisz oznaczenia literowe tych grup.
1.3. (0–1)
Zaznacz właściwe dokończenie zdania. Przedstawione drzewo logenetyczne
A. dostarcza bezpośrednich dowodów ewolucji strunowców.
B. jest źródłem informacji o konwergencji strunowców.
C. ukazuje tempo zmian ewolucyjnych u strunowców.
D. przedstawia pokrewieństwa grup strunowców.
19 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (nowy)
(nowy)
- Zadanie
Zadanie 11.
11. (2
(2 pkt)
pkt)
Na schemacie przedstawiono działanie przeciwprądowego mechanizmu wymiany gazowej
(zasady przeciwprądu) w skrzelach ryb kostnoszkieletowych.
Liczby określają ciśnienie parcjalne tlenu (w mm Hg) w wodzie przepływającej przez skrzela
i we krwi naczyń włosowatych.
11.1. (0–1)
Podaj nazwę procesu, dzięki któremu tlen z wody przepływającej przez skrzela
przedostaje się do krwi.
11.2. (0–1)
Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa,
albo F – jeśli jest fałszywa.

Zasada przeciwprądu polega na tym, że kierunek przepływu wody przez

1. blaszki skrzelowe i kierunek przepływu krwi w naczyniach włosowatych P F
skrzeli są przeciwne.
Dzięki zasadzie przeciwprądu na całej powierzchni blaszki skrzelowej jest

2. P F
zachowana korzystna dla wymiany gazowej różnica ciśnień parcjalnych.
Gdy krew wpływa do naczynia włosowatego, kontaktuje się z wodą, która

3. P F
rozpoczyna opływanie skrzeli.
20 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (nowy)
(nowy)
- Zadanie
Zadanie 12.
12. (4
(4 pkt)
pkt)
Żmija zygzakowata jest jednym z nielicznych gadów, którego zasięg występowania
przekracza koło podbiegunowe. Środowisko życia żmii zygzakowatej to, przede wszystkim,
podmokłe fragmenty lasów, torfowiska, wilgotne łąki, obrzeża bagien i moczarów.
W siedliskach tych muszą się znajdować miejsca dobrze naświetlone, ponieważ żmija, tak
jak większość zmiennocieplnych gadów, musi w ciągu dnia wygrzewać się na słońcu. Żmije
są rozdzielnopłciowe i jajożyworodne. Jesienią przechodzą w stan hibernacji, polegający na
znacznym spowolnieniu procesów życiowych i obniżeniu temperatury ciała, w którym
trwają aż do wiosny.
Wytwarzany przez żmiję jad służy, przede wszystkim, do zabijania o ar w celu zdobycia
pokarmu, który stanowią ryjówki, krety, myszy i nornice. Jad żmii może być niebezpieczny
dla człowieka i dlatego człowiekowi ukąszonemu przez żmiję podaje się surowicę
odpornościową przeciw jadowi żmii.
Na podstawie: Encyklopedia szkolna. Biologia, pod red. A. Urbanka, Warszawa 1999.
12.1. (0–2)
Na podstawie tekstu podaj dwie cechy żmii zygzakowatej, które umożliwiają jej
zamieszkiwanie w chłodnych strefach klimatycznych. Uzasadnij znaczenie adaptacyjne
każdej z tych cech.
1.
2.
12.2. (0–1)

Wyjaśnij, w jaki sposób działa w organizmie surowica odpornościowa podana osobie

ukąszonej przez żmiję.
12.3. (0–1)
Określ, jaką odporność uzyskuje człowiek po podaniu surowicy odpornościowej - z

poniższych par wypisz po jednym właściwym określeniu.
bierna/czynna
nabyta/wrodzona
naturalna/sztuczna
nieswoista/swoista
21 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (nowy)
(nowy)
- Zadanie
Zadanie 13.
13. (2
(2 pkt)
pkt)
Pierzenie się ptaków to inaczej wymiana piór. Pingwin białooki (Pygoscelis adeliae)
z Antarktydy przed pierzeniem gromadzi białko przez zwiększenie masy mięśniowej,
a także zwiększa zapasy tłuszczu podskórnego. Jego pokarmem są ryby, głowonogi
i skorupiaki morskie. Po zrzuceniu upierzenia, które spełnia rolę izolującą, przez dwa
tygodnie nie może pływać i przebywa na lądzie do czasu powstania nowego upierzenia.
Na podstawie: Biologia, pod red. N.A. Campbella, Poznań 2012.
13.1. (0–1)
Podaj główny powód gromadzenia białka u pingwina przed jego pierzeniem się.
13.2. (0–1)
Wykaż związek gromadzenia większej ilości tłuszczu u tego pingwina z okresem jego
pierzenia się.

22 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (nowy)
(nowy)
- Zadanie
Zadanie 14.
14. (2
(2 pkt)
pkt)
Karibu to wspólna nazwa północnoamerykańskich podgatunków renifera, zamieszkujących
przede wszystkim tundrę. Ich podstawowym pokarmem są mchy, porosty, trawy,
karłowate brzozy i płożące wierzby. Niekiedy renifery ogryzają zasobne w związki wapnia
i fosforu poroże, zrzucone przez innego osobnika. Takie zachowanie karibu występuje
często na terenach, na których gleby są ubogie w niektóre składniki mineralne.
14.1. (0–1)
Spośród przykładów podstawowego pokarmu karibu podanych w tekście wybierz ten,

który nie jest pokarmem roślinnym. Odpowiedź uzasadnij.
14.2. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego renifery żyjące na niektórych obszarach włączają do swojej

podstawowej diety także poroża innych osobników.
23 Matura
Matura Maj
Maj 2014,
2014, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 16.
16. (2
(2 pkt)
pkt)
Człowiek jest przedstawicielem strunowców (Chordata), lecz większość cech świadczących
o przynależności do tego typu zwierząt występuje u człowieka jedynie w okresie
zarodkowym.
Wymień dwie cechy charakterystyczne dla budowy strunowców, pojawiające się

podczas rozwoju zarodkowego człowieka.
1.
2.
24 Matura
Matura Maj
Maj 2014,
2014, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 17.
17. (2
(2 pkt)
pkt)

Na rysunkach przedstawiono przedstawicieli różnych gromad kręgowców.

Uwaga: Nie zachowano proporcji wielkości zwierząt.
Wpisz poniżej wszystkie numery, którymi na rysunkach oznaczono kręgowce
a) należące do owodniowców:
b) stałocieplne:
25 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2014,
2014, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 22.
22. (2
(2 pkt)
pkt)
U płazów wymiana gazowa zachodzi w płucach i przez skórę. Udział obydwu tych
elementów w wymianie gazowej zależy od środowiska życia płazów.
Na uproszczonych rysunkach (I–III) przedstawiono budowę płuc u trzech przedstawicieli

płazów.

a) Na podstawie rysunków podaj, które płuca są charakterystyczne dla płazów

żyjących
głównie w wodzie ,
niemal wyłącznie na lądzie .
b) Wyjaśnij, na czym polegała adaptacja budowy płuc w związku z przejściem płazów

do życia prawie wyłącznie na lądzie.
26 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2013,
2013, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 15.
15. (2
(2 pkt)
pkt)
Na schemacie przedstawiono budowę układu krążenia charakterystyczną dla kręgowców
pierwotnie wodnych.

a) Podaj cechę budowy serca tego układu, która odróżnia je od serc kręgowców
lądowych. Zaznacz strzałką na schemacie kierunek przepływu krwi przez to serce.
b) Podkreśl rodzaj krwi przepływającej przez serce w przedstawionym układzie

krążenia. Odpowiedź uzasadnij.
A. utlenowana
B. odtlenowana
27 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2013,
2013, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 16.
16. (1
(1 pkt)
pkt)
Niższe ciśnienie atmosferyczne na dużych wysokościach oznacza, że ciśnienie parcjalne
tlenu jest tam niższe niż na poziomie morza.
Na wykresie przedstawiono krzywe dysocjacji tlenowej krwi lamy – ssaka żyjącego
w wysokich partiach Andów, oraz innych ssaków – żyjących na nizinach (pole zacienione),
w zależności od ciśnienia parcjalnego tlenu w powietrzu.
Korzystając z powyższych danych, wyjaśnij, dlaczego organizm lamy jest lepiej

przystosowany do życia na dużych wysokościach niż organizmy ssaków żyjących na
nizinach.

28 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2013,
2013, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 17.
17. (1
(1 pkt)
pkt)
Rozwój piskląt obejmuje okres inkubacji zachodzący wewnątrz jaja oraz okres po wykluciu,
aż do uzyskania pełnej samodzielności.
W tabeli przedstawiono wyniki badań dotyczące czasu rozwoju piskląt wybranych
gatunków ptaków.
Czas rozwoju piskląt (tygodnie)

Masa dorosłego
Gatunek
osobnika (g) Do uzyskania przez pisklę
Inkubacja
samodzielności
Skowronek 40 2
Szpak 75 2 6
Kos 100 2 5
Sójka 160 2,5 6,5
Gołąb
500 2 7
grzywacz
Źródło: W. Pawłowski, Ptasie dzieciństwo, Wiedza i Życie nr 5/1997.
Na podstawie analizy danych w tabeli podaj, czy istnieje zależność pomiędzy masą
dorosłego ptaka a długością czasu rozwoju piskląt. Odpowiedź uzasadnij.
29 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2013,
2013, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 18.
18. (1
(1 pkt)
pkt)
Zaznacz właściwe dokończenie zdania.
Typową cechą budowy anatomicznej ssaków, która odróżnia je od ptaków, jest obecność
A. przepony.
B. rurkowatych płuc.
C. pneumatycznych kości.
D. czterojamistego (czterodzielnego) serca.

30 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2013,
2013, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 23.
23. (2
(2 pkt)
pkt)
Zaznacz dwie cechy, które wyróżniają człowieka spośród innych ssaków.
A. Obecność przepony
B. Wysklepiona stopa
C. Obecność łożyska
D. Obecność bródki w części twarzowej czaszki
E. Oczy skierowane do przodu pozwalające na stereoskopowe widzenie
31 Matura
Matura Maj
Maj 2013,
2013, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 24.
24. (3
(3 pkt)
pkt)
W wymianie gazowej u płazów istotne znaczenie ma skóra. U większości gatunków tą
drogą odbywa się 30 – 50% całkowitej wymiany gazowej. Istnieją nawet gatunki
nieposiadające płuc, np. rodzina salamander bezpłucnych (Plethodontidae). Przedstawiciele
tej rodziny mają niewielkie rozmiary – najczęściej kilka centymetrów długości, największe
osiągają niewiele ponad 20 cm.
a) Na przykładzie dwóch cech budowy skóry płazów wykaż jej przystosowanie do

wymiany gazowej.
1.
2.
b) Wyjaśnij związek niewielkich rozmiarów ciała salamander bezpłucnych ze

sposobem wymiany gazowej u tych płazów.
32 Matura
Matura Maj
Maj 2013,
2013, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 25.
25. (1
(1 pkt)
pkt)

W tabeli przedstawiono rodzaje oraz procentowy udział związków azotowych, wydalanych

przez trzy gatunki kręgowców (A, B i C), które żyją w różnych środowiskach.
Wydalane związki azotowej przemiany materii (w %)

Gatunek kręgowca
amoniak mocznik kwas moczowy
A 96 2,5 1,5
B 21 75 4
C 1,5 3,5 95
Określ, który gatunek kręgowca (A, B czy C) żyje w środowisku słodkowodnym.

Uzasadnij odpowiedź, wykazując związek wydalanych produktów azotowej przemiany
materii ze środowiskiem życia.
33 Matura
Matura Maj
Maj 2012,
2012, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 18.
18. (2
(2 pkt)
pkt)
Poniżej przedstawiono cechy dotyczące budowy i zjologii ryb.
1. opływowy kształt ciała
2. oddychanie tlenem rozpuszczonym w wodzie
3. wydzielanie śluzu przez gruczoły śluzowe skóry
4. krótkowzroczność oczu
5. obecność linii nabocznej
6. obecność pęcherza pławnego
Podaj oznaczenia cyfrowe
a) dwóch cech, które stanowią przystosowanie ryb do pokonywania dużego oporu

wody
b) cechy, która ułatwia rybom regulowanie głębokości ich zanurzenia.

34 Matura
Matura Maj
Maj 2012,
2012, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 19.
19. (2
(2 pkt)
pkt)
Cechą budowy szkieletu ptaka jest obecność grzebienia na mostku. Na drodze ewolucji
niektóre z ptaków grzebień ten wtórnie utraciły.
Na rysunkach przedstawiono przykłady różnych ptaków: A – kazuar, B – pingwin, C –
myszołów.
Uwaga: nie zachowano proporcji wielkości ptaków.
Podaj, które z przedstawionych ptaków mają grzebień na mostku i jaką rolę odgrywa ta
struktura w sposobie poruszania się każdego z nich.
35 Matura
Matura Maj
Maj 2012,
2012, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 20.
20. (2
(2 pkt)
pkt)
Na rysunku przedstawiono dziobaka i kolczatkę, które należą do ssaków.

a) Podaj nazwę kontynentu, na którym żyją dziobak i kolczatka.
b) Podaj jedną cechę występującą u dziobaka i kolczatki, która odróżnia te zwierzęta

od wszystkich pozostałych ssaków.
36 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2012,
2012, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 25.
25. (2
(2 pkt)
pkt)
Poniżej przedstawiono wybrane cechy budowy i zjologii ptaków.
A. W szkielecie większości występują kości pneumatyczne – wypełnione powietrzem.
B. Pas barkowy składa się z trzech par kości: kruczej, łopatki i obojczyka.
C. Płuca są rureczkowate (kapilarne) o dużej powierzchni wymiany gazowej.
D. Mózgowie odznacza się dobrze rozwiniętym kresomózgowiem i móżdżkiem.
E. Jaja charakteryzują się dużą ilością żółtka i mocną skorupką.
F. Serce jest czterodziałowe zbudowane z dwóch przedsionków i dwóch komór.
G. Podczas rozwoju zarodka wykształcane są błony płodowe: owodnia, omocznia,

kosmówka.
H. W układzie wydalniczym brak pęcherza moczowego.
I. Mają wysokie tempo przemian metabolicznych.
Spośród wymienionych cech wybierz i zapisz oznaczenia literowe:
a) trzech, które są wspólne dla ptaków i gadów
b) trzech, które są przystosowaniem ptaków do lotu.
37 Matura
Matura Maj
Maj 2011,
2011, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 16.
16. (1
(1 pkt)
pkt)
Przeprowadzono doświadczenia na karasiach i stwierdzono, że obniżenie temperatury
wody z 25oC do 15oC spowodowało zmniejszenie ilości pokarmu pobieranego przez te ryby
o połowę.

Wyjaśnij, dlaczego wraz z obniżeniem temperatury wody nastąpił spadek ilości

pokarmu pobieranego przez karasie.
38 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2011,
2011, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 17.
17. (1
(1 pkt)
pkt)
Na wykresie przedstawiono zależność między masą ciała (wielkością) a zużyciem tlenu u
różnych ssaków.
Określ zależność przedstawioną na wykresie.
39 Matura
Matura Maj
Maj 2011,
2011, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 18.
18. (2
(2 pkt)
pkt)
Płuca ssaków mają budowę pęcherzykowatą, a płuca ptaków charakteryzują się budową
kapilarną (rurkowatą). Ponadto w układzie oddechowym ptaków występują worki
powietrzne.
Wyjaśnij, w jaki sposób są wentylowane płuca tych zwierząt.

Ptaki
Ssaki
40 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2011,
2011, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 19.
19. (1
(1 pkt)
pkt)
Przeprowadzono następujące doświadczenie:
Zapłodnione jaja złożone przez samicę aligatora podzielono na trzy grupy i każdą z tych
grup umieszczono do inkubacji w innej temperaturze. Sprawdzano płeć wykluwających się
młodych osobników.
Wyniki doświadczenia:
Grupa I – w temperaturze 30°C wykluły się wyłącznie samice.
Grupa II – w temperaturze 32°C wykluło się 86% samic i 14% samców.
Grupa III – w temperaturze 34°C wykluły się wyłącznie samce.
Sformułuj wniosek wynikający z tego doświadczenia.

Zadania maturalne z biologii

Znalezionych zadań - 44
1 Matura
Matura Maj
Maj 2011,
2011, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 33.
33. (2
(2 pkt)
pkt)
Pingwiny magellańskie (Spheniscus magellanicus) poruszają się zarówno w wodzie, jak i na
lądzie. Badano populację tego gatunku zamieszkującą obszar w pobliżu niewielkiego
półwyspu. W punkcie X znajdowało się miejsce gniazdowania, a w zatoce w pobliżu punktu
Y miejsce największej ob tości pokarmu. Okazało się, że pingwiny znacznie częściej
wybierają drogę wodną, pomimo że mają do pokonania znacznie większy dystans
i pływanie wymaga większego nakładu energii.
Dlaczego pingwiny częściej wybierają drogę morską niż lądową? Podaj dwie przyczyny
takiego zachowania.
1.
2.
2 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2010,
2010, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 14.
14. (2
(2 pkt)
pkt)
https://biologhelp.com/matura?kategoria[0]=28&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40&page=1 1/3
Jednym z osiągnięć ewolucyjnych gadów było wykształcenie błon płodowych. Na schemacie

przedstawiono rozmieszczenie błon płodowych w rozwijającym się jaju.
a) Spośród podanych opisów błon płodowych zaznacz ten, który jest poprawnym
opisem schematu.
A. 1 – owodnia, 2 – kosmówka, 3 – omocznia.
B. 1 – omocznia, 2 – owodnia, 3 – kosmówka.
C. 1 – owodnia, 2 – omocznia, 3 – kosmówka.
D. 1 – kosmówka, 2 – omocznia, 3 – owodnia.
b) Wyjaśnij, jakie znaczenie dla życia gadów na lądzie miało wykształcenie się błon
płodowych w procesie ewolucji.
3 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2010,
2010, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 15.
15. (2
(2 pkt)
pkt)
Poza silnym rozwojem mózgu, ssaki różnią się od pozostałych kręgowców wieloma innymi
cechami.
Spośród wymienionych cech kręgowców zapisz w wyznaczonym miejscu numery

czterech cech, które są charakterystyczne wyłącznie dla ssaków.
1 – stałocieplność, 2 – pęcherzykowata budowa płuc, 3 – dwa obiegi krwi, 4 – podział serca

na dwa przedsionki i dwie komory, 5 – obecność przepony, 6 – występowanie gruczołów
potowych, 7 – obecność uzębienia, 8 – wykształcenie małżowiny usznej.

4 Matura
Matura Sierpień
Sierpień 2010,
2010, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (stary)
(stary)
- Zadanie
Zadanie 31.
31. (2
(2 pkt)
pkt)
Zwierzęta magazynują energię w postaci tłuszczu lub glikogenu. Tłuszcze dostarczają
ponad dwukrotnie więcej energii niż węglowodany, jednak mobilizacja tłuszczów jest
procesem powolnym i do uzyskania energii z nich niezbędny jest dostęp odpowiedniej
ilości tlenu. Glikogen w komórkach odkładany jest wraz ze znaczną ilością wody, dlatego
jest dziesięciokrotnie cięższy od tłuszczu o tej samej wartości kalorycznej. Dostarcza jednak
dość szybko substratów dla metabolizmu węglowodanowego oraz umożliwia uzyskanie
energii w procesie oddychania beztlenowego.
Na podstawie tekstu wyjaśnij, dlaczego ptaki migrujące magazynują energię głównie w

postaci tłuszczu. Podaj dwa argumenty.
1.
2.

Kręgowce

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kręgowce

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

16.05.

2019 Zadania maturalne z biologii | BiologHelp

Uzupełnij poniższe zdania tak, aby poprawnie opisywały mechanizm osmoregulacji u

Węgorze przebywające w wodzie słodkiej mają płyny ustrojowe o (wyższej / niższej)

Na podstawie tekstu wyjaśnij, dlaczego pomimo obecności szkodliwej dla ssaków

https://biologhelp.com/matura?kategoria[]=28&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 1/30

Określ przynależność systematyczną – gromadę – zwierzęcia, od którego pobrano

https://biologhelp.com/matura?kategoria[]=28&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 2/30

Wykaż, że gruczoły jadowe odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu organizmu,

Wyjaśnij, w jaki sposób dwuczęściowa budowa żeber ptaków umożliwia im wentylację

https://biologhelp.com/matura?kategoria[]=28&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 3/30

Uzupełnij tabelę, w której porównasz budowę obu układów przedstawionych na

Obecność wyodrębnionego serca

Liczba obiegów krwi

Na schematach przedstawiono układ krwionośny dżdżownicy (I) i układ krwionośny ryby

a) Podaj nazwy części serca ryby oznaczone na schemacie II literami A i B.

b) Określ, jaką funkcję pełnią naczynia włosowate występujące w powłoce ciała

Cechą odróżniającą wszystkie ssaki od innych kręgowców jest

B. obecność gruczołów mlekowych.

https://biologhelp.com/matura?kategoria[]=28&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 5/30

Na podstawie informacji przedstawionych na rysunku oceń, czy poniższe zdania

1. Skórę płazów okrywa nabłonek jednowarstwowy. P F

2. Pory występujące w skórze płazów są ujściami gruczołów śluzowych. P F

3. Gruczoły śluzowe są wytworami naskórka. P F

https://biologhelp.com/matura?kategoria[]=28&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 6/30

Na podstawie: K. Schmidt-Nielsen, Fizjologia zwierząt. Adaptacja do środowiska, Warszawa

Oceń, czy przeprowadzony eksperyment odpowiada na poniższe pytania badawcze.

Czy dostępność wody wpływa na rodzaj wydalanego związku azotu u żab

Czy niedobór wody powoduje wzrost stężenia mocznika w tkankach żaby

Czy żaba szponiasta jest przystosowana do ciągłego przebywania w

Na podstawie wyników przeprowadzonego doświadczenia zaznacz właściwe

https://biologhelp.com/matura?kategoria[]=28&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 7/30

Osobniki dorosłe żaby szponiastej umieszczone eksperymentalnie w wilgotnym mchu

A. mają nieograniczony dostęp do wody.

B. ten związek nie rozpuszcza się w wodzie.

C. dzięki temu wchłaniają wodę z otoczenia.

D. dzięki temu stają się izoosmotyczne względem środowiska.

a) Podaj oznaczenie literowe schematu przedstawiającego budowę mózgowia płazów.

b) Wykaż, że budowa mózgowia ptaków ma związek z ich zdolnością do lotu. W

Wyjaśnij, dlaczego na podstawie budowy łuski karasia hodowanego w stawie na terenie

Określ, na którym rysunku – A czy B – przedstawiono budowę skóry ryb. Odpowiedź

Wybierz i zaznacz w tabeli odpowiedź A albo B, która jest poprawnym dokończeniem

https://biologhelp.com/matura?kategoria[]=28&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 9/30

1. mają inną budowę i pochodzenie.

Określ jedno wspólne przystosowanie w budowie ciała ptaka i ryby, widoczne na

https://biologhelp.com/matura?kategoria[]=28&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 10/30

Z jaj, po zapłodnieniu (zewnętrznym / wewnętrznym) rozwijaj się kijanki, które przechodzą

Podaj dwie cechy budowy kijanki, które są przystosowaniem do życia w środowisku

https://biologhelp.com/matura?kategoria[]=28&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 12/30

Wyjaśnij, uwzględniając właściwości amoniaku i proces zachodzący w komórkach

Wyjaśnij, dlaczego u ryb słodkowodnych ostatecznym produktem azotowej przemiany

Podaj, który z rysunków przedstawia rekina wielorybiego. Odpowiedź uzasadnij,

https://biologhelp.com/matura?kategoria[]=28&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 13/30

Rekin wielorybi nr , ponieważ ma

Wybierz i podkreśl właściwe dokończenie poniższego zdania podane w nawiasie, a

Opływowy kształt ciała kręgowców oceanicznych przedstawionych na rysunku jest

a) Podaj nazwę gromady kręgowców, które mają serce o budowie przedstawionej na

b) Uporządkuj oznaczenia literowe serc kręgowców (A–D) w kolejności pojawiania się

https://biologhelp.com/matura?kategoria[]=28&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 14/30

Na podstawie schematu przedstaw, na czym polega współdziałanie nadnerczy i tarczycy

Na podstawie tekstu uzasadnij konieczność uzupełniania

1. wody przez ryby morskie:

https://biologhelp.com/matura?kategoria[]=28&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 15/30