Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 29 p.

Imię ..................................................................................

spr dział 3 z.rozsz.

1 Uzupełnij zdanie. ( ... / 1 p.)

W komórkach somatycznych pewnego organizmu liczba chromosomów wynosi 20 par. Oznacza to, że po
replikacji w tych komórkach będzie znajdować się ....... chromosomów.
2 Zaznacz podpunkt, który poprawnie opisuje cykl komórkowy. ( ... / 1 p.)

A. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej śmierci.

B. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej kariokinezy.
C. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej podziału na 2 komórki potomne.
D. Szereg zmian zachodzących w komórce w trakcie jej istnienia.
3 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli ( ... / 1 p.)
fałszywe.

Komórki nowotworowe mają zaburzony cykl komórkowy, w wyniku czego

1. P F
dzielą się w sposób kontrolowany.
Przyczyną powstawania komórek nowotworowych są mutacje niektórych
2. P F
genów.
3. Ludzkie komórki diploidalne mają 46 chromosomów. P F

4 Wymień dwie cechy mitochondriów, które potwierdzają teorię endosymbiozy. ( ... / 1 p.)

5 Mitochondria i chloroplasty są półautonomicznymi organellami występującymi u organizmów ( ... / 2 p.)

eukariotycznych. Struktury te mają pewne cechy wspólne, takie jak występowanie dwóch błon białkowo-
lipidowych.
a) Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń dotyczących mitochondriów i chloroplastów. Zaznacz P
jeśli zdanie jest prawdziwe lub F jeśli fałszywe.

Błony zewnętrzne mitochondriów i chloroplastów są gładkie,

1. natomiast błony wewnętrzne są pofałdowane odpowiednio do P F
postaci grzebieni lub tylakoidów.

Liczba i aktywność mitochondriów oraz chloroplastów w rożnych

2. P F
komórkach organizmu są odmienne.

Powstawanie mitochondriów oraz chloroplastów w komórkach jest

3. następstwem podziałów komórkowych i jest procesem P F
kontrolowanym przez jądro komórkowe.
b) Podaj dwa argumenty potwierdzające słuszność teorii endosymbiozy.
6 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F, jeśli ( ... / 1 p.)
fałszywe.

1. Pod względem chemicznym rybosomy są zbudowane z białek i rRNA. P F

Rybosomy występujące w mitochondriach i chloroplastach są takie same jak
2. P F
rybosomy w cytozolu.
3. Rybosomy są zbudowane z trzech podjednostek. P F

7 Wybierz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Trawienie składników pokarmowych i zniszczonych organelli odbywa się z udziałem
A. lizosomów, 1. zawierają enzymy.
ponieważ
B. rybosomów, 2. uczestniczą w syntezie białek.

IMJJILMDIOKOHOOJ Grupa A | strona 1 z 4

8 ( ... / 4 p.)
Na ilustracji przedstawiono model budowy pewnej komórki.
a) Podaj nazwę struktur komórkowych oznaczonych cyframi 2, 3 i
4.
b) Wybierz poprawne dokończenie zdania.
Na ilustracji przedstawiono model budowy komórki

A. roślinnej, 1. jest wypełniona cytozolem.

ponieważ
B. zwierzęcej, 2. jest otoczona tylko błoną komórkową.

c) Zaznacz punkt, w którym wymieniono strukturę komórkową charakterystyczną dla typu komórki
przedstawionej na ilustracji.
A. Mitochondrium. C. Rybosomy.
B. Aparat Golgiego. D. Lizosomy.
d) Podaj oznaczenie cyfrowe tego elementu budowy komórki, który jest odpowiedzialny za
modyfikowanie białek i lipidów oraz ich transportowanie.
9 Porównaj mitozę z mejozą, wpisując do tabeli podane określenia i cyfry. ( ... / 1 p.)
o połowę mniejsza niż w komórce macierzystej, taka sama jak w komórce macierzystej, gamety, komórki
budujące ciało, 2, 4

Nazwa Liczba komórek Liczba chromosomów w Komórki powstałe w

podziału potomnych komórkach potomnych wyniku podziału

Mitoza

Mejoza

10 Zaznacz nazwę komórki, której charakterystyczną cechą jest obecność dużej, centralnie położonej ( ... / 1 p.)
wakuoli.
A. Komórka grzybowa. B. Komórka roślinna. C. Komórka zwierzęca. D. Komórka bakteryjna.
11 Na schemacie przedstawiono trzy typy transportu błonowego. ( ... / 3 p.)

Określ, którą literą (A, B czy C) oznaczono dyfuzję ułatwioną. Odpowiedź uzasadnij dwoma
argumentami.

IMJJILMDIOKOHOOJ Grupa A | strona 2 z 4

12 Zaznacz wszystkie funkcje spośród podanych, które pełnią błony biologiczne. ( ... / 2 p.)

A. Biorą udział w procesie replikacji DNA.

B. Oddzielają wnętrze komórki od środowiska zewnętrznego.
C. Kontrolują przepływ substancji między wnętrzem komórki a środowiskiem zewnętrznym.
D. Tworzą przedziały komórkowe umożliwiające zachodzenie różnych, często przeciwstawnych procesów
metabolicznych w tym samym czasie.
E. Odbierają sygnały chemiczne, elektryczne i mechaniczne ze środowiska zewnętrznego.
F. Kontrolują przebieg większości procesów życiowych komórki.
13 Niektóre komórki w trakcie specjalizacji wtórnie tracą jądro komórkowe. Dzięki temu mogą efektywniej ( ... / 1 p.)
spełniać swoje funkcje biologiczne.
Zaznacz punkt, w którym podano przykład takich komórek.
A. Komórki nerwowe. C. Krwinki czerwone.
B. Plemniki. D. Włókna mięśni poprzecznie prążkowanych.
14 ( ... / 2 p.)
Mitochondrium to organellum komórkowe odpowiedzialne za
wytwarzanie ATP. Na ilustracji przedstawiono jego budowę.
a) Podaj nazwy elementów budowy mitochondrium, które są
oznaczone na ilustracji literami A–C.

b) Zaznacz punkt, w którym podano prawidłową funkcję pełnioną przez mitochondrium.

A. Jest odpowiedzialne za różne procesy modyfikacji białek i lipidów.
B. Zachodzą w nim główne etapy oddychania tlenowego.
C. Przebiegają w nim główne etapy oddychania beztlenowego.
D. Bierze udział w syntezie enzymów lizosomalnych.
15 Zaznacz dwie funkcje, których nie pełni cytoszkielet. ( ... / 1 p.)

A. Wspomaga utrzymanie właściwego kształtu komórki.

B. Zapewnia komórce wytrzymałość mechaniczną.
C. Wchodzi w skład rybosomów.
D. Uczestniczy w ruchu pełzakowatym.
E. Buduje rzęski i wici.
F. Uczestniczy w syntezie tłuszczów.
G. Warunkuje przemieszczanie się chromosomów podczas podziałów komórkowych.
16 Podkreśl wyrazy tak, by informacje w zdaniach były prawdziwe. ( ... / 1 p.)
Jądro komórkowe jest otoczone pojedynczą / podwójną błoną nazywaną otoczką jądrową. W jego wnętrzu
znajduje się chromatyna, czyli kompleks utworzony z DNA, RNA i białek / DNA i białek. Jąderko jest
obszarem, na którym zachodzi intensywna synteza mRNA / rRNA. Człowiek w jądrze komórkowym komórek
swojego ciała zawiera 23 chromosomy / 46 chromosomów.

IMJJILMDIOKOHOOJ Grupa A | strona 3 z 4

17 Niektóre cząsteczki białkowe, wirusy lub bakterie są zbyt duże, aby mogły być swobodnie transportowane do ( ... / 2 p.)
wnętrza komórki. W takim przypadku ich transport odbywa się z udziałem specjalnych pęcherzyków.
Umożliwiają one dotarcie wymienionych struktur do wnętrza komórki na drodze endocytozy lub ich
wydostanie się poza jej obszar na drodze egzocytozy.

a) Określ, który schemat (A czy B) przedstawia proces pochłaniania bakterii przez niektóre leukocyty
(np. makrofagi).
b) Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli
fałszywe.
Formowanie się pęcherzyka endocytarnego zachodzi bez udziału ATP. P F
Egzocytoza służy do transportu dużych cząstek do wnętrza komórki. P F
Endocytoza jest sposobem pochłaniania większych cząsteczek lub całych komórek,
P F
np. bakterii.

18 W celu prowadzenia obserwacji mikroskopowej erytrocytów (krwinek czerwonych) studenci mieli ( ... / 2 p.)
przygotować płyn fizjologiczny, czyli 0,9% roztwór chlorku sodu (NaCl). Popełnili jednak błąd obliczeniowy
i przygotowali roztwór 0,09% NaCl. Następnie użyli tego roztworu do przygotowania preparatu
mikroskopowego, co polegało na umieszczeniu w tym roztworze na szkiełku podstawowym kropli krwi. Na
ilustracjach przedstawiono erytrocyty umieszczone w roztworach o różnym stężeniu: izotonicznym,
hipertonicznym i hipotonicznym.

a) Określ, czy roztwór przygotowany przez

studentów jest hipo-, izo- czy hipertoniczny
względem krwi.
b) Zaznacz ilustrację, która przedstawia
erytrocyt z kropli krwi, która została
umieszczona w roztworze przygotowanym
przez studentów.

19 ( ... / 1 p.)
W błonie lizosomu wbudowane jest białko, które transportuje jony H+ z cytozolu do wnętrza lizosomu. W
cytozolu jest znacznie niższe stężenie jonów wodorowych niż we wnętrzu lizosomu. Mechanizm ten
zapewnia optymalne warunki dla aktywności enzymów zlokalizowanych we wnętrzu lizosomu.
Określ, który mechanizm umożliwia transport jonów H+ z cytozolu do lizosomu.
A. Osmoza. B. Dyfuzja ułatwiona. C. Dyfuzja prosta. D. Transport aktywny.

IMJJILMDIOKOHOOJ Grupa A | strona 4 z 4

Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 29 p.
Imię ..................................................................................

spr dział 3 z.rozsz.

1 Uzupełnij zdanie. ( ... / 1 p.)

W komórkach somatycznych pewnego organizmu liczba chromosomów wynosi 10 par. Oznacza to, że po
replikacji w tych komórkach będzie znajdować się ....... chromosomów.
2 Zaznacz podpunkt, który poprawnie opisuje cykl komórkowy. ( ... / 1 p.)

A. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej śmierci.

B. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej podziału na 2 komórki potomne.
C. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej kariokinezy.
D. Szereg zmian zachodzących w komórce w trakcie jej istnienia.
3 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli ( ... / 1 p.)
fałszywe.

Przyczyną powstawania komórek nowotworowych są mutacje niektórych

1. P F
genów.
Komórki nowotworowe mają zaburzony cykl komórkowy, w wyniku czego
2. P F
dzielą się w sposób kontrolowany.
3. Ludzkie komórki diploidalne mają 46 chromosomów. P F

4 Wymień dwie cechy chloroplastów, które potwierdzają teorię endosymbiozy. ( ... / 1 p.)

5 Mitochondria i chloroplasty są półautonomicznymi organellami występującymi u organizmów ( ... / 2 p.)

eukariotycznych. Struktury te mają pewne cechy wspólne, takie jak występowanie dwóch błon białkowo-
lipidowych.
a) Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń dotyczących mitochondriów i chloroplastów. Zaznacz P
jeśli zdanie jest prawdziwe lub F jeśli fałszywe.

Błony zewnętrzne mitochondriów i chloroplastów są gładkie, natomiast błony

1. P F
wewnętrzne są pofałdowane odpowiednio do postaci grzebieni lub tylakoidów.

Powstawanie mitochondriów oraz chloroplastów w komórkach jest następstwem

2. P F
podziałów komórkowych i jest procesem kontrolowanym przez jądro komórkowe.

Liczba i aktywność mitochondriów oraz chloroplastów w rożnych komórkach

3. P F
organizmu są odmienne.

b) Podaj dwa argumenty potwierdzające słuszność teorii endosymbiozy.

6 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F, jeśli ( ... / 1 p.)
fałszywe.

Rybosomy występujące w mitochondriach i chloroplastach są takie same jak

1. P F
rybosomy w cytozolu.
2. Pod względem chemicznym rybosomy są zbudowane z białek i rRNA. P F
3. Rybosomy są zbudowane z trzech podjednostek. P F

7 Wybierz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Trawienie składników pokarmowych i zniszczonych organelli odbywa się z udziałem
A. rybosomów, 1. zawierają enzymy.
ponieważ
B. lizosomów, 2. uczestniczą w syntezie białek.

IMJJILMDIOKOHOOJ Grupa B | strona 1 z 4

8 ( ... / 4 p.)
Na ilustracji przedstawiono model budowy pewnej komórki.
a) Podaj nazwę struktur komórkowych oznaczonych cyframi 1, 2 i
4.
b) Wybierz poprawne dokończenie zdania.
Na ilustracji przedstawiono model budowy komórki

A. roślinnej, 1. jest otoczona tylko błoną komórkową.

ponieważ
B. zwierzęcej, 2. jest wypełniona cytozolem.

c) Zaznacz punkt, w którym wymieniono strukturę komórkową charakterystyczną dla typu komórki
przedstawionej na ilustracji.
A. Mitochondrium. C. Aparat Golgiego.
B. Lizosomy. D. Rybosomy.
d) Podaj oznaczenie cyfrowe tego elementu budowy komórki, który jest odpowiedzialny za
modyfikowanie białek i lipidów oraz ich transportowanie.
9 Porównaj mitozę z mejozą, wpisując do tabeli podane określenia i cyfry. ( ... / 1 p.)
o połowę mniejsza niż w komórce macierzystej, taka sama jak w komórce macierzystej, gamety, komórki
budujące ciało, 2, 4

Nazwa Liczba komórek Liczba chromosomów w Komórki powstałe w

podziału potomnych komórkach potomnych wyniku podziału

Mejoza

Mitoza

10 Zaznacz nazwę komórki, której charakterystyczną cechą jest obecność dużej, centralnie położonej ( ... / 1 p.)
wakuoli.
A. Komórka grzybowa. B. Komórka zwierzęca. C. Komórka roślinna. D. Komórka bakteryjna.
11 Na schemacie przedstawiono trzy typy transportu błonowego. ( ... / 3 p.)

Określ, którą literą (A, B czy C) oznaczono dyfuzję prostą. Odpowiedź uzasadnij dwoma argumentami.

IMJJILMDIOKOHOOJ Grupa B | strona 2 z 4

12 Zaznacz wszystkie funkcje spośród podanych, które pełnią błony biologiczne. ( ... / 2 p.)

A. Oddzielają wnętrze komórki od środowiska zewnętrznego.

B. Biorą udział w procesie replikacji DNA.
C. Kontrolują przepływ substancji między wnętrzem komórki a środowiskiem zewnętrznym.
D. Kontrolują przebieg większości procesów życiowych komórki.
E. Tworzą przedziały komórkowe umożliwiające zachodzenie różnych, często przeciwstawnych procesów
metabolicznych w tym samym czasie.
F. Odbierają sygnały chemiczne, elektryczne i mechaniczne ze środowiska zewnętrznego.
13 Niektóre komórki w trakcie specjalizacji wtórnie tracą jądro komórkowe. Dzięki temu mogą efektywniej ( ... / 1 p.)
spełniać swoje funkcje biologiczne.
Zaznacz punkt, w którym podano przykład takich komórek.
A. Komórki nerwowe. C. Włókna mięśni poprzecznie prążkowanych.
B. Plemniki. D. Krwinki czerwone.
14 ( ... / 2 p.)
Mitochondrium to organellum komórkowe odpowiedzialne za
wytwarzanie ATP. Na ilustracji przedstawiono schemat jego budowy.
a) Podaj nazwy elementów budowy mitochondrium, które są
oznaczone na ilustracji literami A–C.

b) Zaznacz punkt, w którym podano prawidłową funkcję pełnioną przez mitochondrium.

A. Jest odpowiedzialne za różne procesy modyfikacji białek i lipidów.
B. Przebiegają w nim główne etapy oddychania beztlenowego.
C. Zachodzą w nim główne etapy oddychania tlenowego.
D. Bierze udział w syntezie enzymów lizosomalnych.
15 Zaznacz dwie funkcje, których nie pełni cytoszkielet. ( ... / 1 p.)

A. Wspomaga utrzymanie właściwego kształtu komórki.

B. Wchodzi w skład rybosomów.
C. Zapewnia komórce wytrzymałość mechaniczną.
D. Uczestniczy w ruchu pełzakowatym.
E. Uczestniczy w syntezie tłuszczów.
F. Buduje rzęski i wici.
G. Warunkuje przemieszczanie się chromosomów podczas podziałów komórkowych.
16 Podkreśl wyrazy tak, by informacje w zdaniach były prawdziwe. ( ... / 1 p.)
Jądro komórkowe jest otoczone podwójną / pojedynczą błoną nazywaną otoczką jądrową. W jego wnętrzu
znajduje się chromatyna, czyli kompleks utworzony z DNA i białek / DNA, RNA i białek. Jąderko jest
obszarem, na którym zachodzi intensywna synteza rRNA / mRNA. Człowiek w jądrze komórkowym komórek
swojego ciała zawiera 46 chromosomów / 23 chromosomy.

IMJJILMDIOKOHOOJ Grupa B | strona 3 z 4

17 Niektóre cząsteczki białkowe, wirusy lub bakterie są zbyt duże, aby mogły być swobodnie transportowane do ( ... / 2 p.)
wnętrza komórki. W takim przypadku ich transport odbywa się z udziałem specjalnych pęcherzyków.
Umożliwiają one dotarcie wymienionych struktur do wnętrza komórki na drodze endocytozy lub ich
wydostanie się poza jej obszar na drodze egzocytozy.

a) Określ, który schemat (A czy B) przedstawia proces pochłaniania bakterii przez niektóre leukocyty
(np. makrofagi).
b) Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli
fałszywe.
Egzocytoza służy do transportu dużych cząstek do wnętrza komórki. P F
Formowanie się pęcherzyka endocytarnego zachodzi bez udziału ATP. P F
Endocytoza jest sposobem pochłaniania większych cząsteczek lub całych komórek,
P F
np. bakterii.

18 W celu prowadzenia obserwacji mikroskopowej erytrocytów (krwinek czerwonych) studenci mieli ( ... / 2 p.)
przygotować płyn fizjologiczny, czyli 0,9% roztwór chlorku sodu (NaCl). Popełnili jednak błąd obliczeniowy
i przygotowali roztwór 0,09% NaCl. Następnie użyli tego roztworu do przygotowania preparatu
mikroskopowego, co polegało na umieszczeniu w tym roztworze na szkiełku podstawowym kropli krwi. Na
ilustracjach przedstawiono erytrocyty umieszczone w roztworach o różnym stężeniu: izotonicznym,
hipertonicznym i hipotonicznym.

a) Określ, czy roztwór przygotowany przez

studentów jest hipo-, izo- czy hipertoniczny
względem krwi.
b) Zaznacz ilustrację, która przedstawia
erytrocyt z kropli krwi, która została
umieszczona w roztworze przygotowanym
przez studentów.

19 ( ... / 1 p.)
W błonie lizosomu wbudowane jest białko, które transportuje jony H+ z cytozolu do wnętrza lizosomu. W
cytozolu jest znacznie niższe stężenie jonów wodorowych niż we wnętrzu lizosomu. Mechanizm ten
zapewnia optymalne warunki dla aktywności enzymów zlokalizowanych we wnętrzu lizosomu.
Określ, który mechanizm umożliwia transport jonów H+ z cytozolu do lizosomu.
A. Transport aktywny. B. Dyfuzja ułatwiona. C. Dyfuzja prosta. D. Osmoza.

IMJJILMDIOKOHOOJ Grupa B | strona 4 z 4