CHƯƠNG 2

CƠ SỞ, QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

3 January 2024 tamntt@hanu.edu.vn

 TÓM LƯỢC NỘI DUNG

Cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh

Quá trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh

Giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh

024 tamntt@hanu.edu.vn
 I. CƠ SỞ HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Cơ sở
hình thành

Cơ sở thực tiễn Cơ sở lý luận Nhân tố chủ quan

Tư tưởng Hồ Chí Minh

3 January 2024

tamntt@hanu.edu.vn
 1. Cơ sở thực tiễn

3 January 2024 tamntt@hanu.edu.vn

 a. Thực tiễn Việt Nam cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX

Bị thực dân Pháp xâm lược, mất độc lập, tự do;

Kinh tế xã hội có nhiều biến đổi, xuất hiện nhiều mâu

thuẫn mới;

Các cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp của nhân
dân Việt Nam nổ ra liên tiếp, sôi nổi theo các hệ tư
tưởng khác nhau

Sự thất bại của các phong trào chống Pháp;

3 January 2024 Email: tamntt@hanu.edu.vn
 Phong trào cứu nước của nhân dân ta muốn thắng lợi, phải đi
theo con đường mới. Sự xuất hiện tư tưởng HCM là tất yếu, đáp
ứng nhu cầu CMVN
3 January 2024 Email: tamntt@hanu.edu.vn
 Chủ nghĩa tư bản chuyển thành chủ nghĩa Đế quốc, hình thành
hệ thống thuộc địa;

Thắng lợi của cuộc cách mạng Tháng Mười Nga mở ra triển
vọng phát triển mới cho các dân tộc;

Quốc tế Cộng sản (1919) được thành lập. Có vai trò quan trọng
trong đấu tranh chống chủ nghĩa Đế quốc

Việc xuất hiện tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ là nhu cầu tất
yếu của CMVN, mà còn là tất yếu của CM thế giới.
3 January 2024 Email: tamntt@hanu.edu.vn
 2. Cơ sở lý luận

Giá trị
truyền Tinh hoa
Chủ nghĩa
thống dân văn hóa
Mác – Lênin
tộc Việt nhân loại
Nam

3 January 2024 tamntt@hanu.edu.vn

 Chủ nghĩa yêu nước và ý chí bất
khuất đấu tranh để dựng nước và
giữ nước
a.
Giá Tinh thần đoàn kết, nhân nghĩa,
trị tương thân tương ái
truyền
thống Tinh thần lạc quan, yêu đời, ý chí vươn
dân lên vượt qua khó khăn thử thách
tộc
Cần cù, dũng cảm, thông minh,
sáng tạo
3 January 2024 tamntt@hanu.edu.vn
 Các giá trị tích cực của văn hóa phương
Đông: Đạo đức tu thân của Nho giáo;
lòng nhân ái của phật giáo; chủ nghĩa
Tam dân của Tôn Trung Sơn…
Tinh hoa
văn hóa
nhân loại Các giá trị tích cực của văn hóa
phương Tây: tư tưởng của các nhà khai
sáng Pháp; quan điểm nhân quyền, dân
quyền của Tuyên ngôn độc lập Mỹ,
Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền
Pháp ….

3 January 2024 Email: tamntt@hanu.edu.vn

 C. Chủ nghĩa Mác - Lênin

Những người sáng lập và phát triển học thuyết

Mác - Lênin
3 January 2024 tamntt@hanu.edu.vn
 Tư tưởng
Thế giới quan HCM
khoa học, thuộc hệ tư
nhân sinh tưởng Mác
quan cách - Lênin
Tư
Chủ mạng tưởng
nghĩa Hồ chí Tính khoa
Minh học sâu
Mác - phát sắc
Lênin Phương
triển về
chất
pháp duy vật
Tính cách
biện chứng
mạng triệt
để
3 January 2024 tamntt@hanu.edu.vn
 Đem lại phương pháp đúng đắn để tiếp
cận văn hóa dân tộc, truyền thống tốt
Chủ nghĩa đẹp, tinh hoa, trí tuệ nhân loại;
Mác – Lênin
là nguồn gốc Tìm thấy quy luật phát triển tất yếu của
lý luận quyết nhân loại: Sớm hay muộn các dân tộc sẽ
đi đến CNXH;
định bước
phát triển Tổng kết được kinh nghiệm cách mạng
mới về chất thế giới và thực tiễn đấu tranh GPDT,
của tìm ra con đường cứu nước đúng đắn;
tư tưởng Hồ
Con đường phải đi và đích phải đến.
Chí Minh Con đường cách mạng vô sản và đích là
CNXH, CNCS.
3 January 2024 tamntt@hanu.edu.vn
 3. Nhân tố chủ quan Hồ Chí Minh

Tài năng
hoạt động,
Phẩm chất
tổng kết
Hồ Chí
thực tiễn
Minh
phát triển
lý luận

3 January 2024 tamntt@hanu.edu.vn

 Tâm hồn của một nhà yêu nước
nhiệt thành cách mạng, có hoài
bão lí tưởng, nghị lực phi thường
Phẩm
chất Tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo,
Hồ đầu óc phê phán tinh tường, sáng
Chí suốt trong nhận xét, đánh giá sự
Minh vật, sự việc xung quanh

Mẫu mực về đạo đức cách

mạng, suốt đời tận trung với
nước, tận hiếu với dân
3 January 2024 tamntt@hanu.edu.vn
 Có vốn sống phong phú, sự khổ
công học tập và rèn luyện
Tài
năng
hoạt
động và Thông minh, sắc sảo, tư duy độc
tổng kết lập tự chủ, khả năng tổng kết thực
thực tiễn và dự báo tương lai
tiễn

Nhà tổ chức vĩ đại của cách

mạng Việt Nam

3 January 2024 tamntt@hanu.edu.vn

 II. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN TT HCM
Tư tưởng, lý luận

Giai đoạn tiếp tục phát triển, soi đường cho CMVN

Giai đoạn vượt qua khó khăn thử thách,

kiên trì con đường đã xác định cho CM
VN
Giai đoạn hình thành cơ
bản về tư tưởng CMVN

Giai đoạn tìm tòi

con đường cứu
nước, GPDT
Hình thành
tư tưởng yêu
nước
trước 1911 1911 - 1920 1920 - 1930 1930 - 1941 1941 - 1969 Thời gian
3 January 2024 Các giai đoạn hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh
tamntt@hanu.edu.vn
 1. Thời kỳ hình thành tư tưởng yêu nước và chí hướng tìm
đường cứu nước mới (trước 1911)

Được nuôi dưỡng, giáo dục, tiếp thu văn hóa

quê hương, dân tộc:

Hành trang trước khi ra đi tìm đường cứu nước: Vốn

văn hóa dân tộc, Nho học; hiểu biết ban đầu về văn
hóa Pháp; kinh nghiệm thực tiễn;

Lựa chọn con đường sang Pháp, sang phương Tây.

3 January 2024 Email: tamntt@hanu.edu.vn
 2. Thời kỳ 1911 -1920: Hình thàh tư tưởng cứu nước, giải phóng
dân tộc Việt Nam theo con đường cách mạng vô sản

Năm 1911, Nguyễn Tất Thành rời tổ quốc sang phương Tây
tìm đường cứu nước;

Năm 1919, Người viết bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” gửi
tới Hội nghị Véc Xây, đòi chính phủ Pháp các quyền tự do, dân
chủ và bình đẳng của dân tộc Việt Nam;

7/1920, Nguyễn Ái Quốc đọc được “Sơ thảo lần thứ nhất
những luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa”
của Lênin;

12/1920, Nguyễn Ái Quốc biểu quyết tán thành đi theo Quốc

tế III, tham gia thành lập Đảng cộng sản Pháp.
3 January 2024 Email: tamntt@hanu.edu.vn
 3. Thời kỳ 1921 – 1930: Hình thành những nội dung
cơ bản tư tưởng về cách mạng Việt Nam

Hồ Chí Minh có những hoạt động rất tích cực và

đầy hiệu quả trên cả bình diện thực tiễn và lý luận

3 January 2024 Email: tamntt@hanu.edu.vn

 -1921- 1923: NAQ hoạt động ở Pháp đã phê bình Đảng Cộng sản Pháp
chưa quan tâm đúng mức đến vấn đề thuộc địa; thành lập Hội liên hiệp
thuộc địa, xuất bản báo Le paria

- 1923 - 1924: NAQ sang Liên Xô tham dự Hội nghị Quốc tế nông dân,
Đại hội V Quốc tế cộng sản… đã chứng kiến những thành tựu mọi mặt
về kinh tế - xã hội của Liên Xô.

- 1924 - 1927: NAQ hoạt động tại Trung Quốc. 1925 sáng lập Hội Việt
Nam cách mạng thanh niên, mở lớp huấn luyện đào tạo cán bộ cho
CMVN; Viết nhiều tác phẩm.

- 1928 - 1929: Hoạt động tại Xiêm. Tháng 2/1930, NAQ chủ trì hội nghị
hợp nhất và thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.
3 January 2024 Email: tamntt@hanu.edu.vn
 Khẳng định những luận điểm cơ bản về cách mạng GPDT và
CMVN trong thời đại mới

Bản chất của thực dân là “ăn cướp” và “giết người”.

Cách mạng GPDT trong thời đại mới, phải đi theo con đường cách
mạng vô sản
Cách mạng GPDT ở thuộc địa và CMVS ở chính quốc có quan hệ
khăng khít, nhưng không lệ thuộc nhau
Cách mạng GPDT thuộc địa là cuộc “dân tộc cách mệnh”, đánh đuổi
ngoại xâm giành độc lập, tư do

Cách mạng GPDT là sự nghiệp của toàn dân

Cách mạng muốn thành công trước hết phải có Đảng lãnh đạo.
3 January 2024 Email: tamntt@hanu.edu.vn
 Những tư tưởng cách mạng trên đây của Hồ Chí
Minh trong những năm 20 của thế kỷ XX được giới
thiệu trong các tác phẩm của Người, cùng các tài
liệu mác xít khác, theo những đường dây bí mật
được truyền về trong nước, đến với các tầng lớp
nhân dân Việt Nam, tạo một xung lực mới, một chất
men kích thích, thúc đẩy phong trào dân tộc phát
triển theo xu hướng mới của thời đại.

3 January 2024 Email: tamntt@hanu.edu.vn

4. Thời kỳ 1930 – 1941: Vượt qua thử thách, kiên trì giữ đường lối,
phương pháp cách mạng Việt Nam đúng đắn, sáng tạo

Khó khăn từ phía Đảng ta: bị hiểu sai, đánh giá không đúng;

Từ phía Quốc tế cộng sản: nghi ngờ, không giao nhiệm vụ;

Hồ Chí Minh kiên nhẫn chịu đựng, giữ vững lập trường cứu nước,
giải phóng dân tộc;

Trở về nước, hiện thực hóa con đường cách mạng của mình, giành
thắng lợi cho cách mạng Viêt Nam.
3 January 2024 Email: tamntt@hanu.edu.vn
5. Thời kỳ 1941 – 1969: Tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp tục phát triển,
soi đường cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta

Khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa;đấu tranh giữ
vững thành quả cách mạng;

Đề ra đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kỳ dựa
vào sức mình là chính, vừa kháng chiến vừa kiến quốc;

Đồng thời thực hiện hai nhiệm vụ cách mạng ở hai miền;

Đưa ra lý luận về chủ nghĩa xã hội và xây dựng chủ nghĩa xã hội
ở Việt Nam.
3 January 2024 Email: tamntt@hanu.edu.vn
5. Thời kỳ 1941 – 1969: Tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp tục phát triển,
soi đường cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho toàn Đảng, toàn dân ta
bản Di Chúc thiêng liêng, chỉ rõ sự tất thắng của sư nghiệp
chống Mỹ cứu nước, tổng kết những bài học của CMVN,
chỉ ra phương hướng lớn để xây dựng đất nước sau chiến
tranh. “Xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống
nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần xứng đáng
vào sự nghiệp cách mạng thế giới”

3 January 2024 Email: tamntt@hanu.edu.vn

III. GIÁ TRỊ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
1. Giá trị dân tộc

Soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam
giành thắng lợi qua các giai đoạn cách mạng

Tài sản tinh thần to lớn của dân tộc ta

Cùng với chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh

làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của
cách mạng VN
3 January 2024 Email: tamntt@hanu.edu.vn
 III. GIÁ TRỊ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
1. Giá trị dân tộc

Soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam
giành thắng lợi qua các giai đoạn cách mạng

Tài sản tinh thần to lớn của dân tộc ta

Cùng với chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí

Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành
động của cách mạng VN
3 January 2024 Email: tamntt@hanu.edu.vn