MUH3084 MUHASEBE

MUH3084MUHASEBE

İLETİŞİM : sezer.kulah@marmara.edu.tr

İş bu ders notları öğretim elemanı tarafından M.Ü.

MUH3084 kodlu Muhasebe Dersi alan öğrenciler
için hazırlanmış
ders notları olup her türlü telif hakkı, dersin öğretim
elemanına aittir. Öğretim elemanın izni olmadan
hiçbir surette kullanılamaz, çoğaltılamaz ve başka
ortamlarda yayınlanamaz.
Gelir ve Gider Hesapları ve İşleyişi
En basit ifadesiyle bir varlık artışı karşılığında işletme sahibinin kar olarak hakkında artış doğuran
işlemleri muhasebede gelir olarak,
Bunun tersi durumunda yani bir varlık azalışı karşılığında işletme sahibinin sermaye vb hakkında
azalış yaratan işlemleri gider ya da zarar olarak ifade edebiliriz.
Her ticari işletmenin asıl kuruluş amacı kar olduğu sebeple bu karı yaratan ekonomik olayların
kontrolü açısından bu işlemleri doğrudan Kar ve Zarar hesabında izlemek yerine istatistiki bilgi
alacak şekilde dönem içinde ayrı hesaplarda izlemek gerekir.
Gelir ve Gider Hesapları ve İşleyişi
Bu nedenle bu tip işlemleri takip etmek üzere yıl içinde işletmenin karında artışa sebep olacak hasılat
gelir ve benzeri karları ayrı hesaplarda,
Tam tersine işletmenin karında azalış doğuracak satılan malın maliyeti dahil gider ve zararları ayrı
hesaplarda izlemek gerekir.
Bu şekilde açılan satış hasılatı dahil gelir hesapları yıl içinde dönem kar ve zararı hesabının alacak sayfası
gibi çalışırken,
gider hesapları ve satılan malın maliyeti hesabı dönem kar veya zararı hesabının borç sayfası gibi çalışır.
Yıl içinde bu şekilde takip edilen hesaplar yıl sonunda kar ve zarar hesabına aktarılarak kapatılırlar.
Gelir ve Gider Hesapları ve İşleyişi
Dönem kar ve zarar hesabının yılsonundaki toplamları arasındaki fark ya karı ya da zararı gösterir. Borç
sayfası tutar toplamı fazla ise zarar vardır. Alacak sayfası fazla ise kar vardır.
Küçük bir işletme kullanılan gelir ve gider hesapları aşağıda verilmiştir.

Gelir hesapları: Satış Hasılatı, Faiz Gelirleri, Komisyon Gelirleri, Kira Gelirleri vb (Varlık hesaplarındaki artış
karşılığında bu hesapların alacak sayfasına kayıt yapılır ve dönem sonunda bu hesaplar Kar ve zarar
hesabının alacak sayfasına aktarılır)

Gider hesapları: vb. Satılan Malın Maliyeti, Genel Yönetim Giderleri (Elektrik, su, kira ve ücret giderleri vb)
Faiz Giderleri, Komisyon Giderleri, Amortisman(sabit Kıymet Eskime Payı) Giderleri (Varlık hesaplarındaki
azalış karşılığında bu hesapların borç sayfasına kayıt yapılır ve dönem sonunda bu hesaplar Kar ve zarar
hesabının borç sayfasına aktarılır)

Not:Esasen muhasebe teorisinde gider kavramı işletmenin gelir elde edebilmesi amacına yönelik olarak devam eden faaliyetleri için
harcanan tutarları ifade eder. Bu yönüyle maliyetten farklıdır. Maliyet ise gelecekte fayda yaratmak üzere bir varlığı satın almak ya da bir
varlığı işletme içinde üretmek için yapılan harcamaları ifade eder. Örneğin ilerde satmak amacıyla edinilen stoklar için yapılan
harcamaların toplamı maliyettir. Aynı şekilde işletmenin faaliyetlerinde kullanmak amacıyla satın aldığı demirbaşlar için yapmış olduğu
harcamaların toplamı maliyettir.
Gelir ve Gider Hesapları ve İşleyişi
Örnek1
İşletmeye 10.000 TL ya malolmuş bir mal stoku varlığının yarısının (Yani SMM biliniyor 5.000 TL) 6.000 TL satılması
işleminde;
Kasa hesabına 6.000 TLborç, Mal stok hesabına 5.000 TLalacak ve işlemden doğan 5.000 TLlık karın Dönem Karı
veya Zararı Hesabına alacak yazılması yerine;
İşlemin daha anlaşılır şekilde bütünüyle takibi açısından
• Kasa Hesabına 6.000 TL borç - Satışlar hesabına 6.000 TL alacak ve
• Satılan Malın Maliyeti hesabına 5.000 TL borç -Stok hesabına 5.000 TL alacak olarak yazılması uygun
olacaktır.
 B TİCARİ MAL STOKLARI HESABI B TİCARİ MAL STOKLARI HESABI B SATILAN TİCARİ MALIN MALİYETİ HESABI. A
A A
1) 10.000 2) 5.000 1) 10.000 3) 5.000 3) 5.000 5) 5.000

Bu kayıtları sağ Satılan Malın Maliyetinin

taraftaki gibi Stoktan düşülmesi
yapmak gerekir
B KASA HESABI A
B KASA HESABI A B SATIŞLAR HESABI A
xxxx xxx 1) 10.000
xxxx xxx 1) 10.000 4) 6.000 2) 6.000
2) 6.000
2) 6.000

B DÖNEM KAR VE ZARARI HESABI A B DÖNEM KAR VE ZARARI HESABI A

5) 5.000 4) 6.000
2) 1.000

Kar 1000 TL
Örnek 2
İşletmenin faaliyetlerini sürdürmek amacıyla tükettiği elektrik bedeli için Elektrik Şirketi’nin göndermiş olduğu 1.000 TL lık
elektrik faturası ödendiğinde bu işlem aşağıdaki şekilde muhasebeleştirilir:

B KASA HESABI A B GENEL YÖNETİM GİDERLERİ A

- 1) 1.000 1) 1.000

Su, temizlik, kırtasiye giderleri gibi giderler de aynı şekilde muhasebeleştirilir.

Örnek 3
İşletmenin İş Bankasında bulunan ticari mevduat hesabına Banka yıl sonunda 12.000 TL faiz getirisi olmuştur.

B İŞBANKASI HESABI A B FAİZ GELİRLERİ A

100.000 1) 12.000
1) 12.000

Komisyon gelirleri , kira gelirleri gibi gelirler de aynı şekilde muhasebeleştirilir.

ÜCRET GİDERLERİNİN VE ÜCRETLERDEN KESİLEN VERGİLERİN
MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
Ülkemizde gerçek kişilerin elde ettiği kazanç ve iratlar üzerinden alınan vergiye gelir vergisi denir. Ücret geliri elde
eden çalışanlar elde ettikleri ücret gelirlerinden – Maliye bakanlığının belirlediği oranlarda- bir kısmını devlete
vergi olarak ödemek zorundadırlar.

Devlet ücretlilerin ödemek zorunda oldukları vergileri işverenler vasıtasıyla tahsil eder. İşverenler çalışanlara
ödedikleri ücretten gelir vergisi kesintisi yaparak bu şekilde çalışanlardan tahsil ettikleri gelir vergilerini izleyen ayın
23. Günü akşamına kadar Vergi Dairesine Muhatasar Beyanname denilen bir bildirim belgesiyle beyan edip ayın
26. günü akşamına kadar ödemek zorundadırlar.

Çalışanların ücretlerinden sadece vergi kesintisi yapılmaz sosyal güvenlik primi de kesilir. Ücretten yapılan tüm
kesintilerin muhasebeleştirilmesi gelir vergisi kesintisinin muhasebeleştirilmesine benzer. Bu nedenle konuyu
öğrenciye basit bir şekilde anlatabilmek amacıyla bu ders kapsamında sadece gelir vergisi kesintisi yapılması
halinde kaydın nasıl yapılması gerektiği açıklanacaktır.
Gerçek kişilerden yapılan kiralamalarda işyeri kira bedeli ödenirken kesilen gelir vergisi de ücretlerden kesilen vergi
gibi muhasebeleştirilir. Bu şekilde yapılan gelir vergisi kesintileri(stopajı) yukarıda açıklanan aynı Muhtasar
Beyanname ile Vergi dairesine beyan edilerek ödenir.
 10.000 TL
ÜCRET GİDERLERİNİN VE ÜCRETLERDEN KESİLEN VERGİLERİN
MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
Örnek:
Varsayalım ki işletmede çalışan personelimizin ocak ayı hakkedişi (ücreti) 10.000 TL dır.
Bundan %20 Gelir vergisi kesildikten sonra kalan tutar çalışanımıza ödenmiştir

B KASA HESABI A
2.000 L
8.000. (1)

B GENEL YÖNETİM GİDERLERİ A

1) 10.000
B ÖDENECEK GELİR HESABI A -
VERGİSİ
- 1) 2.000
İzleyen ayın 26. Gününe kadar VERGİNİN VERGİ DAİRESİNE
ÖDENMESİ (23 üne kadar beyanname verilir engeç 26 sında da
ödenir)
Vergi dairesine olan 2.000 TL llık borç ödenmiştir.
B KASA HESABI A
1) 8.000
2) 2.000

B ÖDENECEK GELİR HESABI A

VERGİSİ B GENEL YÖNETİM GİDERLERİ A
2) 2.000 1) 2.000
- 1) 10.000
-

Vergi dairesini temsil eden hesap