Pro/E

Sketch ( Taslak Çizim) Ortamı

Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT

Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY

Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi

Makine Mühendisliği Bölümü
Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 1

Taslak Çizime Giriş

Taslak çizim 2 boyutlu ön tasarımların hazırlandığı kısımdır. Burada hazırlanan çizimler daha sonra Part
(parça modelleme) modülünde katı model oluşturmak için kullanılırlar. Taslak çizim modülü aslında Parça
modelleme kısmının içinde de mevcuttur. Bu kısımda yapılacak çizimler parça modelleme kısmında da
hazırlanabilir.

İlk olarak file (dosya) menüsünden New komutu tıklanarak yeni bir çalışma sayfası açılır. Aşağıdaki şekilde
görüldüğü gibi Sketch (Taslak) seçilir. En alttaki Name (isim) yazan yere çizilecek olan kesitin ismi verilir.
Son olarak da OK butonuna tıklanır.

Bu işlem sonrasında aşağıda görülen çalışma penceresi açılmış olur.

Şekil 2.1. Çizim alanı görünümü

2
Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY

1. Doğru (Line) Komutu

Line komutu doğru çizmeye yarar. Komuta girmek için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan
simgesine tıklanır. Simgeye tıklandıktan sonra oluşturulmak istenen doğrunun başlangıç ve bitiş noktaları
aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi (sırasıyla 1 ve 2 noktaları) tıklanır. Komutu tamamlamak için farenin orta
tuşuna tıklanır.

Şekil 2.2. Doğru komutu

Pro/ENGINEER yazılımında 3 değişik şekilde doğru çizmek mümkündür. 1 ile

gösterilen normal doğru çizer, 2 ile gösterilen iki teğet noktası arasında doğru çizer. 3 ile gösterilen eksen
doğrusu çizer. İki nokta arasında teğet doğru çizmek için 2 nolu simgeye tıklandıktan sonra aşağıdaki
şekilde görüldüğü gibi 1 ve 2 noktalarına tıklanır. Çizimi tamamlamak için farenin orta tuşuna basmak
yeterli olacaktır.

Şekil 2.3. Teğet doğru komutu

Eksen çizgisi çizmek için ise yatayda veya dikeyde 2 ayrı noktaya tıklamak gerekir.

Şekil 2.4. Eksen doğru komutu

Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 3

2.Dikdörtgen (Rectangle) Komutu

Rectangle komutu dikdörtgen çizmeye yarar. Dikdörtgen çizmek için ilk olarak sağ taraftaki araç
çubuğundan simgesi tıklanır. Daha sonra aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi oluşturulmak istenen
dikdörtgenin iki köşegen noktası tıklanır. Komutan çıkmak için farenin orta tuşuna basılır.

Şekil 2.5. Dikdörtgen komutu

3. Daire (Circle) Komutu

Circle komutu daire çizmek için kullanılır. Yandaki resimde görüldüğü gibi
5 değişik şekilde daire çizmek mümkündür. 1 no’lu simgede gösterilen komutla merkez ve yarıçap
belirterek daire çizilir. Bunun için ilk olarak dairenin merkez noktası ve daha sonra çember üzerinde bir
nokta tıklanır.

Şekil 2.6. Daire (merkez-yarıçap) komutu

Daha önceden çizilmiş bir daire ile eş merkezli bir daire çizmek için 2 nolu simgede gösterilen komut
tıklanır. İlk olarak daha önceden çizilmiş olan dairenin çemberi üzerinde bir noktaya tıklanır. Daha sonra
yarıçap belirtmek için istenilen bir noktaya tıklanarak çizim tamamlanır.

Şekil 2.7. Daire (eş merkezli) komutu

Çember üzerinde 3 nokta belirleyerek daire çizmek için 3 nolu simgede gösterilen komut kullanılır.
Sırasıyla çember üzerinden geçmesi düşünülen 3 nokta tıklanır ve daire çizilmiş olur.
4
Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY

Şekil 2.8. Daire (3 noktadan geçen) komutu

Daha önceden çizilmiş olan 3 doğru veya 3 daireye teğet daire çizmek için 4 nolu simge kullanılır. Komuta
tıkladıktan sonra sırasıyla teğet olması istenen 3 nokta tıklanır ve komut tamamlanmış olur.

Şekil 2.9. Daire (3 noktaya teğet) komutu

Elips çizmek için 4 nolu simgeye tıklanır. Daha sonra önce merkez noktasına daha sonrada yarıçap
noktasına tıklanır. A ile gösterilen şekilde dikey, B ile gösterilen şekilde ise yatay elips çizme komutları
gösterilmiştir.

Şekil 2.10. Elips komutu

3. Yay (Arc) Komutu

Arc komutu daire çizmek için kullanılır. Yandaki resimde görüldüğü gibi
5 değişik şekilde yay çizmek mümkündür. 1 no’lu simgede gösterilen komutla başlangıç, bitiş noktaları ve
merkezi belli olan yay çizilir. Bunun için ilk olarak çizilecek yayın başlangıç ve bitiş noktaları son olarak da
merkez noktası tıklanır.

Şekil 2.11. Yay (Başlangış,bitiş ve merkez) komutu

Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 5

Daha önceden çizilmiş bir yay ile eş merkezli bir daire çizmek için 2 nolu simgede gösterilen komut
tıklanır. İlk olarak daha önceden çizilmiş olan yayın çemberi üzerinde bir noktaya tıklanır. Daha sonra
yayın başlangıç ve bitiş noktaları tıklanır. Komuttan çıkmak için farenin orta tuşuna tıklamak yeterli
olacaktır.

Şekil 2.12. Yay (eş merkezli) komutu

Merkezi ile başlangıç ve bitiş noktaları belli olan yay çizmek için 3 nolu simge tıklanır. Daha sonra sırasıyla
ilk olarak merkez, başlangıç ve bitiş noktaları tıklanır.

Şekil 2.13. Yay (merkez, başlangıç ve bitiş) komutu

3 noktadan teğet bir yay çizmek için 4 nolu simge tıklanır. Daha sonra sırasıyla 3 teğet noktası tıklanır.

Şekil 2.14. Yay (3 noktadan teğet) komutu

Konik bir yay çizmek için ilk olarak 5 nolu simgeye tıklanır. Daha sonra sırasıyla aşağıdaki şekilde
görüldüğü gibi 1,2 ve 3 nolu noktalar tıklanır.

Şekil 2.15. Yay (konik) komutu

6
Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY

4. Köşe Yuvarlama (Filet) Komutu

Köşe yuvarlama işlemi gerçekleştirmek için 1 nolu simgeye tıklandıktan sonra

aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi köşeyi oluşturan 2 kenar tıklanır. Bu şekilde köşe yuvarlatılmış olur. A
şeklinde tıklanacak noktalar B şeklinde ise işlem sonrası durum gösterilmektedir.

Şekil 2.16. Köşe yuvarlama komutu

Eğer ki her kenarda farklı uzunlukta bir yuvarlatma işlemi yapılmak isteniyorsa o zaman 2 nolu simgeye
tıklanır ve yukarıdaki işlemler tekrarlanır. A şeklinde tıklanacak noktalar B şeklinde ise işlem sonrası durum
gösterilmektedir.

Şekil 2.17. Köşe yuvarlama komutu

5. Eğri (curve) Komutu

Eğri çizmek için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuklarından simgesi tıklanır. Daha sonra kaç noktadan
geçen eğri çizilmek isteniyorsa o kadar nokta tıklanır. Komutu tamamlamak için farenin orta tuşuna
tıklamak yeterli olacaktır.

Şekil 2.18. Eğri komutu

Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 7

6. Nokta ve Koordinat Sistemi Komutları

Nokta çizmek için sağ taraftaki araç çubuklarından 1 nolu simge tıklanır. Fare ile tıklanan
yerlere nokta çizilecektir.

Şekil 2.19. Nokta komutu

Yeni bir Koordinat Sistemi oluşturmak için 2 nolu simgeye tıklanır. Daha sonra farenin sol tuşu ile hangi
noktada koordinat sisemi oluşturulmak isteniyorsa o noktaya tıklanır.

Şekil 2.20. Koordinat Sistemi komutu

7. Ölçülendirme (Dimension) Komutu

Pro/ENGINEER yazılımı otomatik olarak ölçülendirme yapar. Otomatik ölçülerin kullanılmak istenmediği

zamanlarda ölçülendirme yapmak için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuklarından ölçülendirme
komutu seçilir. Ölçülendirilecek kısım bir doğru ise ilk olarak doğruya tıklanır, daha sonra ölçünün
konulmak istenildiği yere farenin orta tuşu ile tıklanır. Yada doğruyu oluşturan iki nokta sırasıyla
tıklandıktan sonra ölçünün konulmak istenildiği yere farenin orta tuşu ile tıklanır.

Şekil 2.21. Doğrusal Ölçülendirme

İki doğru arasında ölçülendirme yapmak için doğrular sırasıyla tıklanır ve ölçünün konulmak istenildiği
yere farenin orta tuşu ile tıklanır.
8
Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY

Şekil 2.22. İki doğru arası ölçülendirme

Çap ölçülendirmek sağ taraftaki araç çubuğundan ölçülendirme simgesini tıkladıktan sonra ilk olarak
çember üzerinde 2 nokta tıklanır. Daha sonra da ölçünün konulmak istenildiği noktaya farenin orta tuşu
ile tıklanır.

Şekil 2.23. Çap ölçülendirme

Yarıçap ölçülendirmek için ise çember üzerinde bir noktaya tıklanır daha sora ölçün konulmak istenildiği
noktaya farenin orta tuşu ile tıklanır.

Şekil 2.24. Yarıçap ölçülendirme

Açı ölçülendirmek için açıyı oluşturan iki doğru sırasıyla tıklanır ve ölçünün konulmak istenildiği noktaya
tıklanır.

Şekil 2.25. Açı ölçülendirme

Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 9

8. Ölçülendirme Değiştirme (Modify Dimension) Komutu

Yapılan ölçüleri değiştirmek için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuklarından simgesi tıklanır. Daha
sonra değiştirilmek istenen ölçüler sırasıyla tıklanır. Yeni bir pencere açılacaktır. Açılan pencerede
regenerate (güncelle) yazan kısmın önündeki çentik kaldırılır. Bunun sebebi ölçülerin en son ölçü
değiştirilene kadar güncellenmemesidir. Çok ölçünün değiştirilmesi gerektiği durumlarda karışıklığa
sebebiyet verebilir. Değiştirilecek tüm ölçüler tıklandıktan sonra açılan pencerede değiştirilmek istenen
ölçünün üstüne gelinir. Ölçü değiştirildikten sora klavyeden enter tuşuna basılır. Bu şekilde tüm ölçüler
değiştirildikten sonra aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi yeşil tik işareti tıklanır. Bu şekilde değiştirilen tüm
ölçüler güncellenir.

Şekil 2.26. Ölçülerin değiştirilmesi

9. Sabitleme (Constraints) Komutları

Sabitleme komutları taslak çizim sırasında yardımcı olarak kullanılırlar. Bu komutları kullanarak doğruları
birbirine paralel, dik, v.s konumlarına getirmek mümkün olur.

İki Doğruyu Dik Konuma Getirmek;

İlk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra
açılan pencerede aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi dik konuma getirme butonuna tıklandıktan sonra
sırasıyla dik konuma getirilecek doğrular (1 ve 2) tıklanır.

Şekil 2.27. İki doğruyu dik konuma getirme.

10
Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY

İki Doğruyu Yatay Konuma Getirmek;

İlk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra
açılan pencerede aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi yatay konuma getirme butonuna tıklandıktan sonra
sırasıyla yatay konuma getirilecek doğrular (1 ve 2) tıklanır.

Şekil 2.28. İki doğruyu yatay konuma getirme.

İki Doğruyu Birbirine Dik Konuma Getirmek;

İlk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra
açılan pencerede aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi birbirine dik konuma getirme butonuna tıklandıktan
sonra sırasıyla birbirine dik konuma getirilecek doğrular (1 ve 2) tıklanır.

Şekil 2.29. İki doğruyu birbirine dik konuma getirme.

Bir Doğruyu Bir Daireye Teğet Yapmak;

İlk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra
açılan pencerede aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi teğet konuma getirme butonuna tıklandıktan sonra
sırasıyla birbirine teğet konuma getirilecek daire ve doğru (1 ve 2) tıklanır.
Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 11

Şekil 2.30. Bir daire ve bir doğruyu teğet konuma getirme.

Bir Doğrunun Ortasına Nokta Yerleştirmek;

Herhangi bir yerdeki bir noktayı bir doğrunun ota noktasına yerleştirmek için; İlk olarak sağ taraftaki araç
çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra açılan pencerede aşağıdaki
şekilde görüldüğü gibi noktayı doğrunun ortasına getirme butonuna tıklandıktan sonra sırasıyla nokta ve
doğru (1 ve 2) tıklanır.

Şekil 2.31. Bir noktayı bir doğrunun ortasına getirme.

Noktaları Eş Merkezli Konuma Getirmek;

Birkaç noktayı eş merkezli hale getirmek için (noktadan kasıt daire merkezi de olabilir) İlk olarak sağ
taraftaki araç çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra aşağıdaki şekilde
görüldüğü gibi merkezleri eşleme simgesine tıklanır daha sonra noktalar sırasıyla tıklanır.

Şekil 2.32. Noktaları eş merkezli konuma getirme.

Noktaları veya Doğruları Simetrik Konuma Getirmek;

Birkaç noktayı veya doğruyu bir eksen dahilinde simetrik konuma getirmek için İlk olarak sağ taraftaki
araç çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra aşağıdaki şekilde görüldüğü
gibi simetrik konuma getir simgesi tıklanır. Bundan sonra ilk olarak simetri ekseni ve doğru veya noktalar
sırasıyla tıklanır.
12
Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY

Şekil 2.33. Nokta veya doğruları simetrik konuma getirme.

Eşit Uzunlukta Doğru,Yay,v.s Oluşturmak;

İki doğruyu, iki yayı, v.s, eşit uzunluğa getirmek için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan
sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi eşit
uzunluğa getir simgesi tıklanır, eşit uzunluğa getirilecek doğrular veya yaylar sıra ile tıklanır.

Şekil 2.34. Doğru veya yayları eşit uzunluğa getirme.

İki Doğruyu Paralel Konuma Getirmek;

İki doğruyu paralel konuma getirmek için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan sabitlemeleri açmak
için simgesine tıklanır. Daha sonra aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi paralel konuma getir simgesi
tıklanır. Bundan sonra paralel konuma getirilecek doğrular tıklanır.

Şekil 2.35. Doğruları paralel konuma getirme.

10. Yazı Yazma (Text) Komutu

Pro\ENGINEER yazılımında yazı yazmak için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuklarından simgesine
tıklanır. Daha sonra yazı yazmak için aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi başlangıç noktası ve yazı yüksekliği
(1 ve 2 noktalarına tıklanarak) belirtilir. Text line kısmına istenen yazı yazılır. Font kısmından yazı biçimi
değiştirilebilir. Aspect Ratio kısmından harflerin aralığı, Slant Angle kısmından da yazının eğikliği ayarlanır.
Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 13

Şekil 2.36. Yazı yazma

İşlem tamamlandıktan sonra istenirse yazı yüksekliği ölçünün üzerine gelip çift tıklanarak değiştirilebilir.

Şekil 2.37. Yazı yazmada ölçü değiştirme

11. Budama (Trim) Komutu

Trim yani budama komutu çizimlerde bazı istenmeyen kısımların atılması için kullanılır. Trim komutu 3

farklı şekilde kullanılabilir. Dinamik budama komutunu kullanmak için ilk olarak sağ
taraftaki araç çubuğundan 1 nolu simge seçilir. Daha sonra aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi budanması
istenen kısımlar farenin sol tuşuna basılı olarak hareket ettirmek suretiyle seçilir. Farenin sol tuşu
bırakıldığında izlediği yol üzerinde olan parçalar budanır. Aşağıdaki şekillerden sol taraftaki dinamik
budama için izlenmesi gereken yolu, sağ taraftaki ise işlem sonrası durumu göstermektedir.

Şekil 2.38. Dinamik budama işlemi

Normal budama işlemi için 2 nolu simge tıklanır. Daha sonra budama sonrasında kalması istenen kısımlar
farenin sol tuşu ile tıklanır. Aşağıdaki şekillerden sol taraftaki budama işlemi için izlenmesi geren yolu sağ
taraftaki ise budama işlemi sonucunda oluşan son durumu göstermektedir.

Şekil 2.39. Normal budama işlemi

14
Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY

Doğru, yay, daire gibi çizimleri istenilen kısımlarından bölmek için ise 3 nolu simge kullanılır. Simgeye
tıkladıktan sonra doğru, yay veya dairenin bölünmek istenilen kısımlarına farenin sol tuşu ile tıklanır.

Şekil 2.40. Bölme işlemi

12. Simetri Alma (Mirror), Döndürme (Rotate), Kopyala (Copy) Komutları

Çizim sırasında çizimin bir bölümünün simetrisini almak için simetri ekseni ve simetrisi alınacak çizim
olmak üzere iki nesneye ihtiyaç vardır. Simetrisi alınacak şekil seçilir. Daha sonra sağ taraftaki araç

çubuğundan 1 nolu simge seçilir, son olarak da simetri ekseni seçildiğinde şeklin
simetriği otomatik olarak çıkacaktır.

Şekil 2.41. Simetri işlemi

Herhangi bir nesneyi döndürmek için ilk olarak nesne seçilir daha sonra sağ taraftaki araç çubuğundan
yukarıdaki şekilde 2 nolu simge ile gösterilen komut seçilir. Açılan pencerede büyültüp/küçültme oranı
(scale) ve Açı (rotate) girilir ve yeşil renkli çentik işareti tıklanınca komut tamamlanmış olur.

Şekil 2.42. Döndürme işlemi

Kopyalama işlemi için ilk olarak nesne seçilir daha sonra yukarıdaki şekilde 3 nolu simge ile gösterilen
komut seçilir, daha sonra açılan pencerede büyültüp/küçültme oranı (scale) ve Açı (rotate) girilir ve yeşil
renkli çentik işareti tıklanınca komut tamamlanmış olur.
Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 15

Şekil 2.43. Kopyalama İşlemi

(Örnek uygulama videosunu indirmek için tıklayınız.)

Aşağıda verilen şekilleri taslak modülünü kullanarak oluşturunuz ve uyg1, uyg2, uyg3, uyg4
ve uyg5 isimleriyle kaydediniz.

UYG-1 UYG-2

UYG-3 UYG-4