Biyolojik Ve Kimyasal Risk Etmenleri Özet Ve Sorular

Çalışma hayatında sağlığın üç (3) bileşeni:
Çevreleyen yapılar, Örgütsel yapılar, İşin yapısal özelliği

İşyerinde risk etmenlerini nasıl sınıflandırabiliriz?
• Biyolojik,
• psiko-sosyal,
• kimyasal,
• fiziksel,
• ergonomik etmenler
Çalışanların sağlığını korumak ve geliştirmek için hangi yolu izleyeceğiz?
 Çalışma yaşamının temel bileşenlerini sürekli olarak izleyerek,
 Bütünsel, çok disiplinli, sürekli ve kapsayıcı bir hizmet sağlayarak,
İş sağlığını sınıflandırdığımızda karşımıza çıkanlar…
 Tüm çalışanları kapsamalıdır.
 Tüm yaşam alanları birlikte değerlendirilmelidir.
 Sürekli izlenmelidir.
 Koruyucu hizmet ağırlıklı bütünsel bir yaklaşım sergilenmelidir.

Kimyasallardan vazgeçmek mümkün mü?
•Sağlığımızı korumak ve düzeltmek için kullandığımız ilaçlardan,

•Besinlerin işlenmesi ve korunması için kullanılan besin katkılarından,
•Tarımda verimi artırmak için kullanılan pestisitlerden,
•Arabaların çalışması, fabrikaların işlemesi ve ısınmada gerekli olan yakıtlardan
vazgeçmek demektir.
Bunlardan vazgeçemeyeceğimize göre bu maddelerle birlikte yaşamayı öğrenmek durumundayız.

•Etkilerini anlamak ve bilmek,
•Çevremize girişlerini sınırlayıp toksik düzeyde teması önlemek…
Soru gelebilir :
 İşyerlerinde sağlığımızı etkileyen hangi olumsuz kimyasal risk unsurları bulunuyor?
 Malzeme Güvenlik Bilgi Formları (SDS) niçin önemlidir? Hangi fonksiyon ve görevleri vardır?
 Kimyasalların taşınması, depolanması ve kontrolünde dikkate alınacak hususları/riskleri biliyor muyuz?
 Kimyasalların etiketlenmesi ve sınıflandırılması neden önemli?
 Gazlar, buharlar ve parçacıklar/tozların tehlikelerine ve önlemlerine dair bilmemiz gereken hususlar nelerdir?
Toksik maddelere dair kavram ve anahtar terimler nelerdir?
 Kanserojen, mutajen ve toksik maddeleri ne kadar tanıyoruz?
 Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı kimyasal maddeler hakkında bilmemiz gerekenler?
 Konu ile ile ilgili mevzuat; kanun ve yönetmelikler…..
Üç ana tipte kimyasal kaynaklı iş hijyeni risk ve tehlike üzerine odaklanılacaktır.
Bunlar;
(1) metaller;
(2) gazlar ve buharlar.
(3) parçacıklar (tozlar, sis-duman ve fibrözler; .
Kullanılan kimyasallara her yıl yaklaşık binleri bulan yeni kimyasal madde ekleniyor.
• İlaç aktif maddesi
• • İlaç yardımcı maddesi
• • Kozmetik
• • Gıda katkı maddesi
• • Pestisit
• • Endüstriyel kimyasal
• Metaller
• Solventler- Çözücü
• Gazlar
• Pestisidler
Yeni kimyasal madde üretiminde hızlı artış…
DÜNYA KİMYASAL MADDE ÜRETİMİNDE YILLARA GÖRE ARTIŞ
• 1930 1 Milyon Ton
Kimyasal Maddeler:
Sanayi Ürünleri
Kozmetik
Tekstil
Boya Sanayi
Oyuncak
Temizlik Ürünleri
Gıda
Tarım İlaçları
İlaç Sanayi
• Dünyada bilinen 5 ila 7 milyon farklı türde kimyasal bulunmaktadır.

Her yıl Dünyada,
• tarımda kullanılan kimyasal maddeler,
• gıda katkı maddeleri,
• ilaçlar,
• enerji üretiminde kullanılan yakıtlar,
• kimyasal tüketim maddeleri, vb. dahil en az 400 milyon ton kimyasal madde üretilmektedir.
• Bu kimyasal maddelerden tahminen
• 5.000 – 10.000 ticari kimyasal madde türü TEHLİKELİ,
• 150 – 200 çeşidi de KANSEROJEN olduğu bilinmektedir.
• Her yıl 1200 YENİ kimyasal madde üretilmekte.
** Kimyasal risklerin kontrol altında tutulabilmesi için ilk ve en önemli adım;

Kimyasalların özellikleri ve aynı zamanda da insana ve çevreye olan zararları bilinmelidir.
• Kimyasalların güvenli bir şekilde
• üretilmesi,
• kullanılması,
• taşınması ve
• Yok edilmesi
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
Bakteriler
Protozoalar
MİKROORGANİZMALAR
Virüsler
Mantarlar
Bu mikro organizmalar: Doğrudan temas, Hava ve vektörleri, Ortak kullanılan canlı veya cansız maddeler
vasıtasıyla insanlara bulaşırlar.
MESLEKİ BİYOLOJİK RİSKLERE MARUZ KALINAN SEKTÖRLER
Tarım
Ürünün yetiştirilmesi ve hasadı,
Hayvancılık, Ormancılık, Balıkçılık
Tarım ürünleri
Gıda paketleme
Depolama: tahıl siloları, tütün ve diğerleri
Hayvan tüyleri ve derilerinin işlenmesi
Tekstil fabrikaları
Ağaç işleme: marangozhaneler
Laboratuvar: hayvanlarının bakımı
Biyolojik kirlenme nedir?
Özellikle bakteriler besinlerde üreyerek bir çok besin enfeksiyonu ve zehirlenmeler ortaya çıkmaktadır.
 Doğal besin toksinleri ile(bazı mantar türleri, filizlenmiş patates, kayısı çekirdeği vb)
 Mikroorganizmalarla (bakteri, virüs, parazit, küf, maya)
 Bakteriler ve diğer mikroorganizmalar (virüs, mantar vb.) çok fazla bulunurlar. Ortam uygunsa 20
dakika gibi çok kısa sürede ürerler, 12 saatte bir milyara ulaşırlar. Şartlar uygun değilse birkaç saniye
içinde ölürler.
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
LABARATUVARLARDA GENEL GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
Santrifüj işleminin iyi havalandırılan bir odada yapılması, sağlam plastik tüp kullanılması
İğne enjektörden ayrılırken alkollü bezle tutulması, Kullanılmış iğne ve enjektörlerin doğruca dar
ağızlısağlam kaplara atılması, Tüm kontamine materyalin atılmadan önce otoklavdangeçirilmesi
Kimyasal risklerin kontrol altında tutulabilmesi için ne yapabiliriz?
ilk ve en önemli adım kimyasalların özelliklerinin ve aynı zamanda da çevreye ve insana olan zararlarının
bilinmesidir.
• Tehlikeli kimyasal nedir?
• SAĞLIĞA
• GÜVENLİĞE
• ÇEVREYE
Akut/Kronik zarar veya hasar verebilen kimyasallardır.
Kimyasalların güvenli kullanımı için ILO (Uluslar arası Çalışma Örgütü) neler (hangi prensipleri) öneriyor?
 1 Yetkili Makamın Sorumlulukları:
 İş Sağlığı ve Güvenliği’nden sorumlu yetkili makam, ülke şartlarını ve kanunlarını göz önüne alarak
işveren ve işçi kuruluşları ile istişarede bulunup “KİMYASALLARIN GÜVENLİ KULLANIMI”
konusunda bir politika oluşturmakla yükümlüdür. Mevzuat periyodik olarak gözden geçirilir.
 Kimyasalı Temin Edenin Sorumluluğu: Kimyasalı temin edenler, (üretici, ithalatçı, dağıtıcı vb.)
sınıflandırma, işaretleme, etiketleme, güvenlik veri belgelerini temin edip kullanıcıya verecektir.
. Kimyasalı İhraç Eden Ülkenin Sorumlulukları : Kimyasalın, kendi ülkelerinde kullanımı sağlık ve
güvenlik gerekçesiyle yasaklanmışsa, ithal eden ülkeye buna ilişkin bilgiler verilecektir.
. 2 İşverenin Sorumluluğu:
İşveren, kullanılan tüm kimyasallar ile ilgili güvenlik bilgilerini eksiksiz temin edip işçiler veya temsilcilerinin
bu bilgilere ulaşmasını sağlamalıdır. Ayrıca, işveren, işyerinde kimyasalların kullanımından doğabilecek
risklerin değerlendirmesini yapmalı ve uygun yöntemlerle çalışanları korumalıdır.
 3 Çalışanların Sorumluluğu ve Hakları:
Çalışanlar, işyerinde kimyasal maddelerin kullanımından doğacak ani ve ciddi bir tehlikenin varlığına
inanırlarsa hemen İş Sağlığı ve Güvenliği kuruluna, işveren veya vekiline haber vererek oradan uzaklaşma
hakkına sahiptir,(İş Kanunu Madde:83).
Bunun yanı sıra çalışanlar, bu uzaklaşma hakkını kullanmaları nedeniyle haksız işlemlere maruz
bırakılamazlar. Çalışanlar ve onların temsilcileri çalıştıkları kimyasalla ilgili her türlü güvenlik ve sağlık
bilgilerini alma ve öğrenme hakkına sahiptir.
Kimyasallara Karşı Nasıl Korunacağız? (Mühendislik önlemleri alarak)
• Makine ve sistemler tasarlama
• Yerel ve genel havalandırma, iklimlendirme
• Yalıtım işlemleri
• Kişisel koruyucuların kullanılması
• Bakım-onarım (destek hizmetleri)
• Ortam ve çalışan izlenmesi
Tehlikeler (risk etmenleri) ile ilgili korunma-önleme süreçlerinde göz önüne alınması gereken
İş Sağlığı ve Güvenliği uygulamaları nelerdir?
• Ortamın izlenmesi
• Çalışanın izlenmesi
• Değerlendirme
• Eğitim
• Düzenleme
• Çalışma ödevi;
Hangi türün hangi riski/tehlikesi var?
Gazlar
Organik sıvıların buharları,
Parlayıcı,patlayıcı gazlar
Ergimiş haldeki metal gazları
Yanma
Asitler,
Bazlar,
Basınç Altındaki Gazlar
Toksik gazlar,
Tozlar
İnert tozlar,
Fibrojenik tozlar,
Toksik tozlar,
Kansorejonik tozlar,
Alerjik tozlar
Radyasyon
Radyasyona maruz kalma
(X ışınları, doğal ve yapay radyoaktif maddeler,)
kızılötesi ışınlar,
mor ötesi ışınlar
SORU: Kimyasal risklerin kontrol altında tutulabilmesi için ilk ve en önemli adım nedir?
a) Güvenli bir şekilde üretilmesi, kullanılması
b) Kimyasalların özelliklerinin ve aynı zamanda da çevreye ve insana olan zararlarının bilinmesi.
c) Güvenli bir şekilde taşınması
d) Güvenli bir şekilde yok edilmesi
SORU: Aşağıda Kimyasalların güvenlik risklerini etkileyen faktörler verilmiştir. Ancak birisi yanlış verilmiştir.
Belirleyiniz.
A)Parlama sıcaklığı b) Patlama limitleri c) Kaynama noktası d) Kimyasal bileşimi ve formülleri e)
Kimyasalların birbirlerini etkilemesi
SORU: Aşağıdaki konulardan hangisi kimyasal maddelerin özelliklerinden değildir?
 Kokulu veya kokusuz; renkli veya renksiz olabilirler.
 Hepsinin tehlike ve zararları farklıdır. Zehir durumunu daha çok miktarı belirler.
 Yutularak alınan bir kimyasal gözleri kör edebilir. (metanol gibi)
 Ciltten emilen bir kimyasal daha tehlikeli olabilir. (Savaş gazları)
Yukarıdakilerin tamamı kimyasal maddelerin özelliklerindendir.
SORU: Aşağıda kimyasal maddelerin özellikleri ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
 Suyla temas eden bir kimyasal yanıcı gaz çıkarabilir. (Karpit)
 İki zararsız kimyasal bir araya gelince zararlı olabilir. (azot ve karbonun siyanür oluşturması gibi)
 Yanıcı (hidrojen gaz H2 ve yakıcı (oksijen O2) tamamen farklı karekterde madde (su H2O) oluşturabilir.
 Havadan hafif veya daha ağır olabilirler. (LPG (sıvılaştırılmış petrol gazı gibi).
Kimyasal maddenin zehirli etkisinde miktarının/dozunun önemli etkisi yoktur.
Soru
Aşağıdakilerden hangisi kimyasalların vücuda alınmasını etkileyen faktörlerden değildir?
a) Kişisel alışkanlıklar
c) Partikül
b) İş yükü
d) Parlama noktası
Açıklama: Kimyasalların vücuda alınmasını etkileyen faktörler şunlardır:
 Farklı yerlerde kimyasalların konsantrasyonlarındaki değişiklik
 Farklı zamanlarda kimyasalların konsantrasyonlarındaki değişiklik
 Kimyasalın çözüne bilirlik özellikleri
 Partikül büyüklükleri ve partikülün aerodinamik özellikleri
 Kimyasalların vücuda toplanması

 Emilim yolu seçenekleri (deri, sindirim vb.)
 Solunum hacimleri (iş yükü, iş enerji istemleri vb.)
 Koruyucu cihazlar ve etkinlikleri
 İşyeri dışındaki maruziyetler
 Kişisel alışkanlıklar
 Soru
 Alevin sürekliliğini kendi kendine sağladığı sıcaklığa ne denir?
 a) Patlama noktası
 c) Yanma noktası
 b) Parlama noktası
 d) Kaynama noktası
 Açıklama: Alevin sürekliliğini kendi kendine sağladığı sıcaklığa yanma noktası denir. Yanma noktası,
genellikle parlama noktasının birkaç derece üzerinde bir sıcaklıktır.
 Cevap: c
Soru
Kritik sıcaklığı aşağıdakilerden hangisi ifade eder?
a) Maddenin sıvı fazdan gaz fazına geçtiği sıcaklık
b) Basınç altındaki gazın sıvılaştırılabildiği sıcaklık
c) Madde buharlarının bir alevle teması sırasında tutuşabildiği en düşük sıcaklık
d) Maddenin patlama sıcaklığı
Açıklama: Kritik sıcaklık, basınç altındaki gazın sıvılaştırılabildiği sıcaklık derecesidir. Bunun üzerindeki
sıcaklıkta sadece basınç uygulayarak gazı sıvı hale getirmek mümkün değildir.
Cevap: b
Soru
Bir sıvının kaynama noktası ile parlama noktası arasındaki ilişkiye ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
a) Her ikisinde de sıvının buharlaşması söz konusudur.
b) Yüksek kaynama noktasına sahip bir yakıt, aynı zamanda yüksek parlama noktasına sahiptir.
c) Parlama noktası sıvının buhar basıncının yanabilecek bir karışımda olduğu sıcaklıkken, kaynama noktası
sıvının buhar basıncının atmosfer basıncına eşit olduğu sıcaklıktır.
d) Bir yakıtın parlama noktası, kaynama noktasından çok daha yüksek değerdedir.
Açıklama: Bir sıvının kaynama noktası, parlama noktası ile ilişkilidir ve her ikisinde de sıvının buharlaşması söz
konusudur. Parlama noktası sıvının buhar basıncının yanabilecek bir karışımda olduğu sıcaklıkken, kaynama
noktası sıvının buhar basıncının atmosfer basıncına eşit olduğu sıcaklıktır. Yüksek kaynama noktasına sahip bir
yakıt, aynı zamanda yüksek parlama noktasına sahiptir ve parlama noktası, kaynama noktasından çok daha düşük
değerdedir.
Cevap: d
Soru
0 °C'den düşük parlama noktası ve 35 °C'den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ile oda
sıcaklığında ve basıncı altında hava ile tem
asında yanabilen gaz haldeki maddelere ne denir?
a) Çok kolay alevlenir madde
c) Alevlenir madde
b) Kolay alevlenir madde
d) Patlayıcı madde
Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin 4.
maddesine göre; çok kolay alevlenir madde, 0 °C'den düşük parlama noktası ve 35 °C'den düşük kaynama
noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen gaz
haldeki maddelerdir.
Cevap: a
Soru
Aşağıdakilerden hangisi kolay alevlenir maddedir?
a) Su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli miktarda çok kolay alevlenir gaz yayan maddeler
b) Parlama noktası 21 °C - 55 °C arasında olan sıvı haldeki maddeler
c) 0 °C'den düşük parlama noktası ve 35 °C'den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler
d) Oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen gaz haldeki maddeler
Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin
4.maddesine göre; kolay alevlenir madde,
 Enerji uygulaması olmadan, ortam sıcaklığında hava ile temasında ısınabilen ve sonuç olarak
alevlenen,
 Ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından
sonra da yanmaya devam eden katı haldeki,
 Parlama noktası 21 °C'nin altında olan sıvı haldeki,
 Su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli miktarda çok kolay alevlenir gaz yayan maddelerdir.
Cevap: a
Soru
Aşağıdakilerden hangisi kolay alevlenebilir madde tanımı için yanlıştır?
a) Parlama noktası 21 °C - 55 °C arasında olan sıvı haldeki maddelerdir.
b) Parlama noktası 21 °C'nin altında olan sıvı haldeki maddelerdir.
c) Ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından sonra
dayanmaya devam eden katı haldeki maddelerdir.
d) Enerji uygulaması olmadan, ortam sıcaklığında hava ile temasında ısınabilen ve sonuç olarak alevlenen
maddelerdir.
Cevap: a
Soru
Aşağıdakilerden hangisi alevlenir maddedir?
a) Oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasın dayanabilen gaz haldeki maddeler
b) 0 °C'den düşük parlama noktası ve 35 °C’den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler
c) Su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli miktarda çok kolay alevlenir gaz yayan maddeler
d) Parlama noktası 21 °C - 55 °C arasında olan sıvı haldeki maddeler
maddesine göre; alevlenir madde, parlama noktası 21 °C - 55 °C arasında olan sıvı haldeki maddelerdir.
Cevap: d
1. HAFTA
Ödev Çalışma Soruları
İşçileri kimyasal maddelerin fiziko kimyasal özelliklerinden kaynaklanan tehlikelerden korumak için, bu maddelerin
işlenmesi, depolanması, taşınması ve birbirini etkileyebilecek kimyasal maddelerin birbirleriyle temasının önlenmesi
de dâhil olmak üzere, yapılan işlemin özelliğine uygun olarak aşağıda belirtilen önlemlerden hangisi birinci
önceliklidir?
A)Kimyasal olarak kararsız madde ve karışımların zararlı etki göstermesine sebep olabilecek şartların ortadan
kaldırılması
B)İşyerinde yangın veya patlamaya sebep olabilecek tutuşturucu kaynakların bulunmasının önlenmesi
C)Tesis, makine ve ekipmanın sürekli kontrol altında tutulması
D)İşyerinde parlayıcı madde miktarının tehlikeli konsantrasyonlara ulaşması ve kimyasal olarak kararsız
maddelerin tehlikeli miktarlarda bulunmasının önlenmesi
Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin 8. maddesine
göre; işveren, risk değerlendirmesi sonuçlarını ve risk önleme prensiplerini temel alarak, işçileri kimyasal
maddelerin fiziko kimyasal özelliklerinden kaynaklanan tehlikelerden korumak için, bu maddelerin işlenmesi,
depolanması, taşınması ve birbirini etkileyebilecek kimyasal maddelerin birbirleriyle temasının önlenmesi de dâhil
olmak üzere, yapılan işlemin özelliğine uygun olarak aşağıda belirtilen öncelik sırasına göre teknik önlemleri
alacak ve idari düzenlemeleri yapacaktır:
işyerinde parlayıcı madde miktarının tehlikeli konsantrasyonlara ulaşması ve kimyasal olarak kararsız maddelerin
tehlikeli miktarlarda bulunması önlenecektir. Bu mümkün değilse,
İşyerinde yangın veya patlamaya sebep olabilecek tutuşturucu kaynakların bulunması önlenecektir.
Kimyasal olarak kararsız madde ve karışımların zararlı etki göstermesine sebep olabilecek şartlar ortadan
kaldırılacaktır.
Parlayıcı maddelerden kaynaklanan yangın veya patlama halinde veya kimyasal olarak kararsız madde ve
karışımlarının zararlı fiziksel etkilerinden, işçilerin zarargörmesini önlemek veya en aza indirmek için gerekli
önlemleralınacaktır.
İş ekipmanı ve işçilerin korunması için sağlanan koruyucu sistemlerin tasarımı, imali ve temini, sağlık ve güvenlik
yönünden yürürlükteki mevzuata uygun olacaktır.
Patlama basıncının etkisini azaltacak sistemler bulunacaktır.
Tesis makine ve ekipmanın sürekli kontrol altında tutulması sağlanacaktır.
İşyerindeki tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanacak kaza, olay ve acil durumlarda yapılacak işleri önceden
belirleyen bir ………hazırlanmalıdır.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisinin gelmesi gerekir?
A) Acil eylem planı
B) Risk analizi
C) Patlamadan korunma dokümanı
D) Etkilenmiş alan planı
Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin göre; işveren,
işyerindeki tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanacak kaza, olay ve acil durumlarda yapılacak işleri önceden
belirleyen biracil eylem planı hazırlamak ve planın gerektirdiği düzenlemeleri yapmakla yükümlüdür. İşyerinde
belli aralıklarla acil eylem planı ile ilgili uygulamalı eğitim ve tatbikat yapılacak ve uygun ilkyardım imkânları
sağlanacaktır.
Cevap: A
Aşağıdakilerden hangisi işyerlerinde kaza ve acil durumlarda işverenin uyması gereken hususlardan biri değildir?
A) Durumun en kısa zamanda normale dönmesi için etkilenmiş alana tüm çalışanların girmesini sağlamak
B)Yapılacak işleri önceden belirleyen biracil eylem planı hazırlamak
C)Tehlikeli kimyasallarla ilgili acil durum düzenlemeleri hakkındaki bilgileri kullanıma hazır bulundurmak
D)Etkilenmiş alana girmesine izin verilen kişilere uygun koruyucu giyim eşyası, kişisel koruyucu donanım ve
özel güvenlik ekipmanı vermek
Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin göre; işveren
kaza halinde ve acil durumlarda, olayın etkilerini azaltacak tüm önlemleri derhal alacak ve işçileri durumdan
haberdar edecektir. Durumun en kısa zamanda normale dönmesi için gerekli çalışmalar yapılacak ve etkilenmiş
alana zorunlu işlerin yapılması için görevli kişilerden başkasının girmesine izin verilmeyecektir.
Cevap: A
Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışanların eğitimi ve bilgilendirilmesi ile ilgili aşağıda verilenlerden hangileri
doğrudur?
I-İşçilerin kendilerini ve diğer işçileri korumaları için alınması gerekli önlemler ve yapılması gerekli işler
hakkında bilgi ve eğitim verilmelidir.
II-Tehlikeli kimyasal maddeler için tedarikçiden sağlanan malzeme bilgi formları hakkında bilgi ve eğitim
verilmelidir.
III-İşyerinde bulunan veya ortaya çıkabilecek tehlikeli kimyasal maddelerin tanınması hakkında bilgi ve eğitim
verilmelidir.
IV-İşyerinde bulunan veya ortaya çıkabilecek tehlikeli kimyasal maddelerin mesleki maruziyet sınır değerleri
hakkında bilgi ve eğitim verilmelidir.
A) I, II, III B) I, II, IV C) I, III, IV D) I, II, III, IV
Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin göre; işveren,
işçilere veya temsilcilerine,
Risk değerlendirmesi sonucunda elde edilen bilgiler ve çalışma koşullarında önemli bir değişiklik olması halinde
gerekli yeni bilgiler,
İşyerinde bulunan veya ortaya çıkabilecek tehlikeli kimyasal maddelerle ilgili, bu maddelerin tanınması, sağlık ve
güvenlik riskleri, mesleki maruziyet sınır değerleri ve diğer yasal düzenlemeler,
İşçilerin kendilerini ve diğer işçileri korumaları için alınması gerekli önlemler ve yapılması gerekli işler,
Tehlikeli kimyasal maddeler için tedarikçiden sağlanan malzeme bilgi formları hakkında bilgi sağlamak ve eğitim
vermekle yükümlüdür.
Cevap: D
Sağlık gözetimi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?

I-İşçiler üzerinde yapılan tetkiklerin kabul edilebilir düzeyde olduğu durumlarda yapılır.
II-Sağlık yönünden olumsuz bir etkilenmeye neden olduğu bilinen tehlikeli kimyasal maddeye maruziyetin
olduğu durumlarda yapılır.
III-Özel çalışma şartlarında hastalık veya etkilenmenin ortaya çıkma olasılığının bulunduğu durumlarda
yapılır.
IV-Hastalık ve etkilenmeyi tespit edecek geçerli tekniklerin bulunmadığı durumlarda yapılır,
A) II, III B) I, II C) l,ll, III D) I, II, III, IV
B)
Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin göre;
işyerinde koruyucu önlemlerin alınmasında sağlık gözetimi sonuçları dikkate alınacak ve bu gözetimler özellikle;
Belli bir hastalık veya sağlık yönünden olumsuz bir etkilenmeye neden olduğu bilinen tehlikeli kimyasal maddeye
maruziyetin sözkonusu olduğu,
İşçilerin özel çalışma şartlarında hastalık veya etkilenmenin ortaya çıkma olasılığının bulunduğu,
İşçiler üzerinde yapılacak tetkiklerin oluşturduğu riskin kabul edilebilir düzeyde olduğu durumlarda yapılacaktır.
Bu gözetimler, hastalık ve etkilenmeyi tespit edecek geçerli tekniklerin bulunduğu durumlarda yapılacaktır.
Cevap: C
Kimyasal riskler genelde dört farklı risk derecesinde değerlendirilir. Aşağıdakilerden örnekler birisi yanlış verilmiştir.
Belirleyiniz.
a) Risk Derecesi 1 . Genellikle bu risk derecesinde, çalışanların sağlık ve güvenlik faktörlerine maruz kalma
düzeyi az olarak değerlendirilir. Bu durumlarda risk faktörü genel havalandırma kullanılarak kontrol edilebilir.
b) Risk derecesi 2. Bu durumlarda işyeri ortamında risk faktörünü kontrol etmek için özel önlemler almak
gerekmektedir. Yaygın olarak kullanılan spesifik yalıtım metodu “lokal havalandırma (local extraction)” dır.
c) Risk derecesi 3. İşyeri ortamında bulunan kimyasal madde için kapalı sistem veya izolasyon ile kullanılmalı
ve kimyasal maddenin işyeri atmosferine karışması engellenmelidir.
d) Risk Derecesi 4 . Bu grupta yer alan durumlar, çok toksik kimyasal maddelerin kullanıldığı prosesler ve
çok fazla miktarda kullanılan orta düzeyde toksik kimyasal madde içeren proseslerdir ve bu kimyasal
maddeler kolayca atmosfere yayılabilir. Çok toksik olan tolüen yerine daha az toksik özellikteki benzen
çözücüsü kullanılarak (ikame) çözüm bulunabilir.
Açıklama: Benzen taha toksiktir
Kimyasal maddelere maruziyette risk değerlendirmesi, kimyasal maddenin üç farklı özelliği göz önünde
bulundurularak yapılır.
I-Kimyasal maddenin temel tehlikesi *

II-Kimyasal maddenin çevreye yayılma eğilimi (volatility) *
III-İşyerinde kullanılan kimyasal madde miktarı *
IV- Kimyasal maddenin kaynama ve donma noktası
V- Kimyasal maddenin biyolojik aktivitesi
a) I, II, III b) I, III, IV c) II, III, IV d) III, IV, V e) II, IV, V
Çeşitli risk değerlendirme metotlarında işyeri ortamındaki risk düzeylerini belirlemek amacıyla kullanılabilen
parametreler verilmiş ve birisi eksik verilmiştir. Belirleyiniz.
a) Kimyasal ajanların tehlikeleri ve Maruziyet süresi/aralığı;

b) Kullanılan veya ortamda bulunan kimyasal madde miktarı;
c) Kimyasal maddelerin uçuculuğu/ tozuması;
d) Kullanılan proses; ve Kontrol şekli.
e) Yukarıdakilerin tamamı
İşveren aşağıda belirtilen öncelik sırasına göre, işyeri ortamında hangi önleyici ve koruyucu tedbirler almalıdır?
a) İşyeri ortamındaki tehlike veya riski ortadan kaldırmak
b) Tehlike ve/veya riski kaynağında kontrol altına almak
c) Uygun işyeri organizasyonu ile tehlike veya riski en aza indirmek
d) Belirtilen tedbirler alınmasına rağmen risk devam ediyor ise bunlara ek olarak çalışanlar için kişisel koruyucu
donanım temin etmek ve çalışanların kullanmasını sağlamak
e) Yukarıdakilerin tamamı…
İşyeri ortamında mesleki maruziyet sınır değerinin aşılması halinde aşağıdakilerden hangisinin
yapılması gerekmemektedir?
A)İşçiler durumdan haberdar edilmelidir.
B)Risk değerlendirmesi yenilenmelidir.
C)Sağlık kontrolleri yapılmalıdır.
D)Tehlikeli kimyasalların malzeme güvenlik bilgi formları hazırlanmalıdır
göre; mesleki maruziyet sınır değerlerinin aşıldığı her durumda, işveren bu durumun derhal giderilmesi için
koruyucu ve önleyici tedbirleri alacaktır.
Öncelikle risk değerlendirmesi yenilenmelidir. Yapılan risk değerlendirmesi sonucunda sağlık yönünden risk
altında olduğu saptanan işçiler uygun sağlık gözetimine tabi tutulacaktır. Sağlık gözetimi sonucunda; işyerinde
tehlikeli kimyasal maddeye maruz kalan işçide, bu maddeden kaynaklanan tanımlanabilir bir hastalık veya
olumsuz sağlık etkisi görülmesi veya biyolojik sınır değerin aşıldığının tespit edilmesi halinde, işçi durumdan
haberdar edilecek ve kendisine yapılması gerekli sağlık gözetimi ile ilgili gerekli bilgi ve tavsiyeler verilecektir.
Cevap: D
2. HAFTA
KİMYASAL VE BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
SINIFLANDIRMA
• ILO, CLP SEA GHS SİSTEMLERİ
• NFPA-704
• TEHLİKE DERECELENDİRİLMESİ
CLP NEDİR?
C= Classification
L= Labelling
P= Package
• Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanmasına ilişkin EC/1272/2008 sayılı
yeni AB Tüzüğü'nün İngilizce adının kısaltmasıdır.
• 20 Ocak 2009 tarihinde yürürlüğe giren CLP Tüzüğü, Birleşmiş Milletler'in sınıflandırma ve etiketlemedeki
Küresel Uyumlaştırma Sistemi (GHS) kriterlerine uyum amacıyla hazırlanmıştır.
• Birleşmiş Milletler'in GHS uygulamasına ilişkin detaylı bilgi için web sitesi:
http://www.unece.org/trans/danger/publi/ghs/histback_e.html
• AB üyesi ülkelerde kimyasal madde ve karışım üreten veya ithal eden firmalar, bir geçiş sürecinin ardından
söz konusu madde ve karışımları CLP Tüzüğü usül ve esaslarına göre sınıflandırıp etiketlemek ve
ambalajlamak zorundadır.
• Yeni yönetmelik kapsamında maddeler için 1 Haziran 2015, karışımlar için ise 1 Haziran 2016 tarihinden
itibaren yönetmelik usul ve esaslarına göre sınıflandırma, etiketleme ve ambalajlama yapma yükümlülüğü
başlamıştır.
Uluslararası Çalışmalar
“Bazı tehlikeli maddeler ile pestisitlerin uluslar arası ticaretinde uygulanacak Ön Bildirimli Kabul Sistemine ilişkin
Rotterdam sözleşmesi” ile sözleşme kapsamındaki kimyasallar için GHS sisteminin kullanılması zorunlu hale
getirilmiştir.
• Zararlılık işaretleri, Sınıflandırma, Etiketleme ve Ambalajlama (CLP/SEA) Yönetmeliği’ne uygun olarak
eski tehlike işaretlerine eşdeğer yeni piktogramlar hazırlanmıştır.
• Yeni yönetmeliğe göre zararlı madde veya karışımlar satan üretici, tedarikçi veya alt dağıtıcılar
müşterilerine Güvenlik Bilgi Formu sunmak zorundadır. Yeni yönetmeliğe (SEA) göre maddeler için geçiş
süreci 01/06/2015 karışımlar için 01/06/2016’dır.
• Bu yönetmelik ile güvenlik bilgi formlarının sınıflandırması değişmiş ve CLP/GHS sistemine uyumlu hale
getirilmiştir. 11 Aralık 2013’ten önce eski yönetmeliğe (SAE 2008) göre sınıflandırılmış tüm güvenlik bilgi
formlarının yeniden hazırlanması gerekmektedir. Eski MSDS’lerin yenilenmesi ile birlikte zararlılık
işaretleri de yenilenmelidir.
GHS sisteminin amacı ;
• Uluslar arası kabul görmüş, zararlılık iletişim sisteminin etkin uygulanması ile kimyasal madde ve karışımları
hakkında doğru bilgi sahibi olunmasını temin ederek dokunma, taşıma ve kullanımında çevre ve insan
sağlığını azami düzeyde korumak,
 Ülkelere sınıflandırma ve etiketlemede yol göstermek,
 test ihtiyacı ile değerlendirme ihtiyacını azaltmak ve
 uluslar arası ticareti kolaylaştırmaktır.
• GHS sistemi, kimyasal madde ve karışımların
1. fiziksel,
2. sağlık ve
3. çevresel zararlarına
ilişkin uyumlaştırılmış sınıflandırma kriterlerini, bu zararların iletişim elemanları olan Etiket ve Güvenlik Bilgi
Formunda yer alması gereken bilgiler ile bunların hazırlanma usul ve esaslarını belirlemektedir.
GHS’de Fiziksel zararlar 16 grupta sınıflandırılmış olup alt detayları verilmiştir;
1. Patlayıcılar,
2. Alev alabilen gazlar,
3. Alev alabilen aeresoller,
4. Alev alabilen sıvılar,
5. Alev alabilen katılar,
6. Oksitleyici gazlar,
7. Basınç altındaki gazlar,
8. Kendiliğinden aktive olabilen madde ve karışımlar,
9. Piroforik sıvılar,
10. Piroforik katılar,
11. Kendiliğinden ısınan madde ve karışımlar,
12. Su ile birleşmesinde alevlenir gaz çıkaran madde ve karışımlar,
13. Oksitleyici sıvılar,
14. Oksitleyici katılar,
15. Organik peroksitler,
16. Metaller için aşındırıcılar
GHS’de Sağlık ve çevre zararları 11 sınıfa ayrılmıştır
1. Akut toksik,
2. Cilt için aşındırıcı/tahriş edici,
3. Ciddi göz hasarı / göz tahrişi,
4. Solunum sistemi veya cilt de hassasiyet,
5. Üreme hücrelerine mutajen,
6. Kanserojen,
7. Üreme hücrelerine toksik,
8. Spesifik hedef organ toksisitesi- tek maruziyet,
9. Spesifik hedef organ toksisitesi- tekrarlanan maruziyet,
10. Solunum zararları,
11. Çevrede su ortamı için zararlı
Zararlılık işaretleri,
• Zararlılık işaretleri, Sınıflandırma, Etiketleme ve Ambalajlama (CLP/SEA) Yönetmeliği’ne uygun olarak
eski tehlike işaretlerine eşdeğer yeni piktogramlar hazırlanmıştır.
• Yönetmeliğe göre zararlı madde veya karışımlar satan üretici, tedarikçi veya alt dağıtıcılar
müşterilerine Güvenlik Bilgi Formu sunmak zorundadır. Yeni yönetmeliğe (SEA) göre maddeler için geçiş
süreci 01/06/2015 karışımlar için 01/06/2016 oldu.
• Bu yönetmelik ile güvenlik bilgi formlarının sınıflandırması değişmiş ve CLP/GHS sistemine uyumlu hale
getirilmiştir. 11 Aralık 2013’ten önce eski yönetmeliğe (SAE 2008) göre sınıflandırılmış tüm güvenlik bilgi
formlarının yeniden hazırlanması gerekiyordu. Eski MSDS’lerin yenilenmesi ile birlikte zararlılık
işaretleri de yenilenmek zorunda idi.
Kimyasalların Yeni Sınıflandırma Yönetmeliği (SEA)
GHS Sistemi
• GHS Sistemi, 16 fiziksel, 10 sağlık ve 3 çevresel tehlike sınıfı üzerine kuruludur ve aşağıdaki iletişim
unsurlarını içerir:
Patlayan Bomba GHS01
(altındakiler)
• Kararsız patlayıcılar
• Bölüm Patlayıcıları 1.1, 1.2, 1.3, 1.4
• Kendi kendine reaktif madde ve karışımlar, Tip A, B
• Organik peroksitler, Tip A, B
• Yanıcı gazlar, kategori 1
• Yanıcı aerosoller, kategoriler 1,2
• Yanıcı sıvılar, kategorileri 1,2,3
• Yanıcı katılar, kategoriler 1,2
• Kendinden reaktif madde ve karışımları, Tip B, C, D, E, F
• Piroforik sıvılar, kategori 1
• Piroforik katılar, kategori 1
• Kendiliğinden ısınan maddeler ve karışımlar, kategoriler 1,2
• Su ile temas eden maddeler ve karışımlar,
• yanıcı gaz yayar, kategoriler 1,2,3
Organik peroksit, Tür B, C, D, E, F
GHS 3, Oksitleyici
• Oksitleyici gazlar, kategori1
• Oksitleyici sıvılar, kategorileri 1,2,3
GHS 4,Gaz silindir (gas sylindir)
• Basınç altındaki gazlar:
• - Sıkıştırılmış gazlar
• - Sıvılaştırılmış gazlar
• - Soğutulmuş sıvılaştırılmış gazlar
• - Çözünmüş gazlar
GHS 5, Aşındırıcı (Corrosive)
• Corrosive to metals, category 1
Skin corrosion, categories 1A,1B,1C
Serious eye damage, category 1
Skull and Crossbones GHS06
• Acute toxicity (oral, dermal, inhalation), categories 1,2,3
• Akut toksisite (oral, dermal, soluma), kategoriler 1,2,3
• GHS 07 (Ünlem işareti)
• Akut toksisite (oral, dermal, soluma), kategori 4
• Deri tahrişi, kategori 2
• Göz tahrişi, kategori 2
• Deri hassasiyeti, kategori 1
• Belirli Hedef Organ Toksisitesi - Tek maruz kalma, kategori 3
Health Hazard (Sağlık riski GHS08)
• Solunum hassaslaştırması, kategori 1
• Eşey hücre mutajenitesi, kategori 1A, 1B, 2
• Kanserojen, 1A, 1B, 2 kategorileri
• Üreme toksisitesi, kategori 1A, 1B, 2
• Belirli Hedef Organ Toksisitesi - Tek maruz kalma, kategoriler 1,2
• Belirli Hedef Organ Toksisitesi - Tekrarlanan maruz kalma, kategoriler 1,2
• Aspirasyon Tehlikesi, kategori 1
• Environment (çevre)
GHS09
• Hazardous to the aquatic environment
- Acute hazard, category1
- Chronic hazard, categories 1,2
Patlayan bomba
Ek-1 Başlık 2.1

Kararsız patlayıcılar
Ek-1 Başlık 2.1.2.2 Patlayıcılar Kısım 1.1, 1.2, 1.3, 1.4
Ek-1 Başlık 2.8
Kendiliğinden tepkimeye giren maddeler ve karışımlar, Tipler A, B
Ek-1 Başlık 2.15
Organik peroksitler, Tipler A, B
ALEV GHS2
• Ek-1 Başlık 2.2

• Alevlenir gazlar, zararlılık kategorisi 1
• Alevlenir aerosoller, zararlılık kategorileri 1, 2
• Alevlenir sıvılar, zararlılık kategorileri 1, 2, 3
• Alevlenir katılar, zararlılık kategorileri 1, 2
• Kendiliğinden tepkimeye giren maddeler ve karışımlar, Tipler B, C, D, E, F
Piroforik sıvılar, zararlılık kategorisi 1
Piroforik katılar, zararlılık kategorisi 1
Kendiliğinden ısınan maddeler ve karışımlar, zararlılık kategorileri 1, 2
Su ile temas ettiğinde alevlenir gaz çıkaran maddeler ve karışımlar, zararlılık kategorileri 1, 2, 3
Organik peroksitler, Tipler B, C, D, E, F
GHS 3, DAİRE ÜZERİNDE ALEV

• Oksitleyici gazlar, zararlılık kategorisi 1
• Oksitleyici sıvılar, zararlılık kategorileri 1, 2, 3
• Oksitleyici katılar, zararlılık kategorileri 1, 2, 3
GHS4, GAZ SİLİNDİRİ
• k-1 Başlık 2.5

• Basınç altındaki gazlar:
• Sıkıştırılmış gazlar;
• Sıvılaştırılmış gazlar;
• Soğutulmuş sıvılaştırılmış gazlar;
• Çözünmüş gazlar
GHS 5, AŞINMA
Ek-1 Başlık 2.16

Metaller için aşındırıcı, zararlılık kategorisi 1
Ek-1 Başlık 3.2
Cilt aşınması, zararlılık kategorileri 1A, 1B, 1C
Ek-1 Başlık 3.3
Ciddi göz hasarı, zararlılık kategorisi 1
GHS6, KURU KAFA VE ÇAPRAZ KEMİKLER

• Akut toksisite (ağız yolu, cilt yolu, soluma yolu), zararlılık kategorileri 1, 2, 3
GHS7, Ünlem İŞARETİ,
• Akut toksisite (ağız yolu, cilt yolu, soluma yolu), zararlılık kategorisi 4
• Cilt tahrişi, zararlılık kategorisi 2
• Göz tahrişi, zararlılık kategorisi 2
• Cilt hassaslaştırıcılığı , zararlılık kategorisi 1, 1A, 1B
• Belirli Hedef Organ Toksisitesi – Tek maruz kalma, zararlılık kategorisi 3
• Solunum yolu tahrişi
• Narkotik etkiler
• Ozon tabakasına zararlı, zararlılık kategorisi 1
GHS8, SAĞLIK ZARARLILIĞI
Ek-1 Başlık 3.4

Solunum hassaslaştırıcılığı, zararlılık kategorisi 1, 1A, 1B
Ek-1 Başlık 3.5
Eşey hücre mutajenitesi, zararlılık kategorileri 1A, 1B, 2
Ek-1 Başlık 3.6
Kanserojenite, zararlılık kategorileri 1A, 1B, 2
Ek-1 Başlık 3.7
Üreme sistemi toksisitesi, zararlılık kategorileri 1A, 1B, 2
Ek-1 Başlık 3.8
Belirli Hedef Organ Toksisitesi – Tek maruz kalma, zararlılık kategorileri 1, 2
Ek-1 Başlık 3.9
Özel Hedef Organ Toksisitesi – Tekrarlı maruz kalma, zararlılık kategorileri 1, 2
Ek-1 Başlık 3.10
Aspirasyon zararı, zararlılık kategorisi 1
GHS9, ÇEVRESEL ZARARLILIK

• Sucul çevreye zararlı
• Akut zararlılık kategorisi 1
• Uzun süreli zararlılık kategorisi 1, 2
H ve P İfadeleri
Küresel Uyumlaştırma Sistemi (GHS = Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals )
Birleşmiş Milletler tarafından, tehlikeli kimyasalları aynı şekilde sınıflandırılması ve etiketlenmesi için geliştirilmiş
bir sistemdir. 1 Haziran 2015 yılı itibariyle sadece GHS sistemi kullanılacaktır. Bu sistemde eski AB sınıflandırma
direktiflerinde geçen R-ibarelerinin (Risk Phrases) yerini Tehlike Cümleleri/Zarar ifadeleri (H-İfadeleri/H-İbareleri:
Hazard Statements) ve S-ibarelerinin (Safety Phrases) yerini Önlem Cümleleri/Önlem İfadeleri (P-İfadeleri/P-
İbareleri: Precautionary Statements) alacaktır.
ÖDEV: p100, p200 , P300, P400 İLE H100, H200, H300 VE H400 Serilerinin ne anlam ifade ettiğini araştırınız
(ektekine bakınız)
NFPA STANDARTLARI
NFPA (National Fire Protection Association) Amerikan Ulusal Yangından Korunma Birliği, 1896 yılında bir grup
sigorta temsilcisi tarafından, zamanın yeni ve hızla gelişen pazarlarından yangın sprinker sistemlerini
standartlaştırmak amacıyla kurulmuştur.
Ardından yangından korunmak için binalarda ve inşaatlarda bulunması
gereken tüm gereklilikler ile ilgili standartlar hazırlamışlardır.
1904 yılına kadar endüstriyel alanlarda standartlar oluşturmayan kurum, bu tarihten itibaren her alanda standart
oluşturmaya başlamıştır.
NFPA nın iki temel standardı nedir?
NFPA kimyasal risklerin sınıflandırılması konusunda iki temel standart yayımlamıştır.
Bunlardan ilki NFPA- 30 Yanıcı ve Parlayıcı Sıvılar Standardı, diğeri ise NFPA-400 Tehlikeli Kimyasallar
Standardıdır
NFPA- 30 Yanıcı ve Parlayıcı Sıvılar Standardı
NFPA-400 Tehlikeli Kimyasallar Standardıdır
Günümüzde merkezi Massachusetts’de bulunan NFPA’nın 300’ün üzerinde standardı bulunmaktadır. (‘NFPA
standards Directory’, (2011), NFPA Yayınları, s. 4)
Standartları kanun olarak yayımlanmamakla birlikte, pek çok
profesyonel çevrede kullanılmaktadır ve çoğu mahkeme tarafından kabul
görmektedir.
Standartların hazırlanmasında
itfaiye teşkilatları, sigorta firmaları,endüstri çalışanları, devlet yetkilileri, mühendisler, tüketiciler gibi meslek
gruplarından binlerce kişi çalışmaktadır.
Bu iki standard yanında;
kimyasal risklerin belirlenmesi ve işaretlenmesi ile ilgili en temel Standard olan
NFPA 704
Kimyasal Maddelerin Tehlikelerinin ve Acil Durum Önlemlerinin Tanımlanması Standart Sistemi
bulunmaktadır.
NFPA 704 - Kimyasal Maddelerin Tehlikelerinin ve Acil Durum Önlemlerinin
Tanımlanması Standart Sistemi ile ilgili ilk çalışmalar 1957 yılında başlamıştır.
NFPA Yanıcı Sıvıların Özelliklerinin Belirlenmesi, Sınıflandırma ve Etiketleme Alt
Komisyonundaki çalışmalar 1960 yılına kadar sürmüştür.
1960 yılında son şekli verilen NFPA 704 standardı, 1961 yılında resmi olarak yayımlanmış ve yürürlüğe girmiştir.
1964, 1966, 1969, 1975, 1980, 1985, 1987, 1990, 1996, 2001 yıllarında
revize elinden standartlar en son 28 Haziran 2006 tarihinde özel risklerin
belirlenmesi, sembollerin yerleştirilmesi ve hiyerarşisi, tozların yanıcılıklarının
derecelendirilmesi üzerine tavsiyeler gibi konular eklenilerek revize edilmiş; 17 Ağustos 2006 tarihinde NFPA–704
2007 versiyonu adıyla Amerikan Ulusal Standardı olarak kabul edilmiştir.
NFPA 704 sisteminin temel amacı nedir?
NFPA 704 sisteminin temel amacı,
kimyasal maddelerin tehlikelerini ve bu tehlikelerin derecelerini basit, kolayca anlaşılabilen ve algılanabilen bir
şekilde gösteren işaretleme sistemi oluşturmaktır.
NFPA-704, NFPA tarafından yayınlanan kimyasal risklerin işaretlenmesi konusunda tek ve en önemli Standard olma
özelliğini taşımaktadır.
Bu temel amaç doğrultusunda sistemin başka amaçları var mıdır?
1. Kamu ve Özel sektörde çalışan acil durum personelleri için (itfaiyeci vb.) noktasal ve hızlı bir şekilde bilgi akışı
sağlayan bir sistem oluşturmak.
2. Yangın ile acil durum müdahale planlarının ve operasyonlarının
hazırlanmasında yardımcı olmak.
3. Mühendisler, tesis güvenlik personeli gibi tehlikelerin derecelendirilmesinde çalışan tüm personele yardımcı olmak.
4. Yangın ve acil durum sırasında izlenecek yolu belirmede yol gösterici olmak.
NFPA ne amaçla hazırlanmıştır?
NFPA 704 standardı tehlikeli kimyasal maddelerin kullanıldığı, işlendiği, üretildiği
her türlü endüstriyel, ticari, bilimsel ve akademik faaliyetlerin yürütüldüğü yerlerde
uygulanmak üzere hazırlanmıştır.
Ancak standartlar bu tür maddelerin halka açık yerlerde taşınmasında uygulanmaz. Ayrıca aşağıda belirtilen
konularda da uygulanmaz:
- Mesleki maruziyet
- Parlayıcı ve patlayıcı kimyasalların sınıflandırılması
- Sağlık üzerine kronik riskten başka tehlikesi bulunmayan kimyasal maddeler
- Tetrojen, mutojen, onkojen (tümör oluşturabilen), vb. tehlikelerin sınıflandırılması
Hangi konularda da uygulanmaz?
- Mesleki maruziyet
- Parlayıcı ve patlayıcı kimyasalların sınıflandırılması
- Sağlık üzerine kronik riskten başka tehlikesi bulunmayan kimyasal maddeler
- Tetrojen, mutojen, onkojen (tümör oluşturabilen), vb. tehlikelerin sınıflandırılması
NFPA 704 işaretleme sistemi tehlikeli maddeleri hangi sınıflarda incelemektedir?
NFPA 704 işaretleme sistemi tehlikeli maddeleri aşağıda belirtilen sınıflarda incelemektedir:
1. Sağlık
2. Yanıcılık
3. Reaktiflik
Sistem kimyasal maddelerin tehlikelerini, en yükseği dört olmak üzere
4 ile 0 arasında değişen sayısal değerlerle göstermektedir.
NFPA
Amerika Birleşik Devletleri'nin Milli Yangından Korunma Kurumu (NFPA) tarafından belirlenmiş, tehlikeli madde
işaretleme standardıdır.
"Yangın karosu" (İng.: Fire diamond) veya "tehlike karosu" olarak adlandırılan figür; tehlikenin profesyonel
kullanıcılar ve acil durum personeli tarafından hızla ve kolayca tanımlanabilmesi amacıyla bu standart içerisinde
tanımlanmaktadır.
Karo ayrıca, maddenin kullanımı veya acil bir duruma müdahale sırasında atılacak ilk adımlarda kullanılması gereken
koruyucu ekipman, uygulanması gereken işlemleri ve alınması gereken tedbirler hakkında bilgi vermektedir.
Karo
• Karonun dört bölümü renklerle kodlanır.

• Mavi bölüm sıhhî tehlikeyi,
• kırmızı bölüm yangın riskini,
• sarı bölüm kimyasal tepkime ihtimalini (maddenin kararsızlığını) gösterir.
• Beyaz bölümde ise münferit riskler için özel işaretler bulunur.
• Bunun dışındaki tüm bölümlerde; 0 tehlike olmadığını gösterirken, 4 ise yüksek tehlikeye dikkat çekmektedir.
Maddeye özel herhangi bir risk bulunmaması halindeyse beyaz bölüm boş bırakılır
SAĞLIK -MAVİ
• Sıhhî tehlike yok. Önlem gerekmemektedir. (Örnek Su)
• Teması halinde hafif tahriş. (Örn. Aseton)
• Yoğun veya devamlı temas halinde geçici yetmezlik veya muhtemel hastalıklar. (Örn. Dietil eter)
• Kısa temas halinde ciddi kalıcı veya orta dereceli artık hastalıklar. (Örn. Klor)
• Çok kısa temas halinde ölüm veya ağır artık hastalıklar. (Örn. Fosfin, sarin, karbonmonoksit)
Aktiflik-kararlılık / Tepkime (Sarı)
• Yangına maruz kalsa dahi kimyasal tepkimeye girmez. Suyla teması halinde tepkimeye girmez. (Örn.
Helyum)
• Normal şartlarda durağan olup, yüksek sıcaklık ve basınçta tepkimeye girebilir. (Örn. Propan)
• Yüksek sıcaklık ve basınçta şiddetli bir kimyasal değişime uğrar. Suyla şiddetli tepkimeye girer veya patlayıcı
bir karışım oluşturur. (Örn. Beyaz fosfor, potasyum, sodyum)
• Yüksek ısı sonucunda patlayabilir ve patlamayla çözünebilir. Suyla tepkime veya sarsılma neticesinde patlama
meydana gelir. (Örn. Amonyum nitrat)
• Normal sıcaklık ve basınç altında patlayabilir ve patlamayla çözünebilir. (Örn. Nitrogliserin, trinitrotoluen)
• Yanmaz. (Örn. Karbondioksit)
• Isıtıldığı takdirde yanabilir. (Örn. Madeni yağ)
• Kısmen ısıtıldığı veya göreceli olarak yüksek basınca maruz kaldığı takdirde yanabilir.(Örn. Mazot).
• Hemen hemen tüm basınç koşullarında yanabilecek katı ve sıvı maddeler. (Örn. Benzin).
• Normal atmosfer basıncı ve sıcaklık altında süratle veya tamamen buharlaşabilir veya havada dağınık halde
bulunur ve yanar. (Örn. Propan, hidrojen).
Özel (Beyaz)
Beyaz "özel not" alanı pek çok farklı karakter veya sembol içerebilir. Aşağıdaki semboller, NFPA 704 standardında
belirtilmektedir.
• Madde oksidanttır. (Örn. Potasyum perklorat, amonyum nitrat, hidrojen peroksit)
• Madde su ile tepkimeye girer. (Örn. Sodyum, sülfürik asit)
• Madde asfiksiye yol açacak bir boğucu gazdır.
Özel Riskler
Bu başlık altında
özel problemlere ve yangın söndürme tekniklerine ihtiyaç gösteren sudaki reaktivite ve oksidasyon özellikleri
sınıflandırılmıştır.
Özel riskler için kullanılan semboller ve kullanıldıkları maddeler tablo-7’de gösterilmiştir.
Özel Risklerin Sınıflandırılması
Sağlığa Zararlı Risklerin Derecelendirilmesi
Bu bölümde tehlikeli kimyasal maddelerin tüm vücut, göz ve/veya deri ile temasları, solunmaları yada yutulmaları
sonucu meydana gelecek kişisel zararlar derecelendirilir
Tehlikeli kimyasallarla düşük konsantrasyonlarda uzun süreli temas sonucu ortaya çıkabilecek kronik rahatsızlıklar ile
yanma sonucu ortaya çıkan ısı ve patlamaların sağlık üzerindeki etkisine bu sınıfta yer verilmemiştir.
Söz konusu tehlikeler tabloda derecelendirilmiştir:
Sağlık Tehlikelerinin Derecelendirilmesi.
TANIMLAR
Kaynama Noktası: Sıvının buhar basıncının, sıvıyı çevreleyen atmosferik hava
basıncına eşit olduğu sıcaklık. Kaynama noktasını tanımlamak için atmosferik hava
basıncı 14,7 psia (760 mm Hg) olarak kabul edilmektedir. Karışımlarda kaynama
noktası sabit olmayacağından, karışımın %20’lik kısmının ASTM D 86’da (Petrol
Ürünlerinin Atmosferik Basınç Altında Damıtılması Standard) belirtilen şekilde
damıtıldığı nokta kaynama noktası olarak kullanılır.
Yanma Noktası: Bir sıvının ASTM D 92 test metoduna göre ateşe maruz
bırakıldığında; tutuşmaya ve kimyasal olarak bozunarak yanmaya başladığı en düşük
sıcaklık.
Parlama Noktası: Bir sıvının yada katının; havayla karışımının tutuşturucu bir
karışım oluşturacağı gazları yüzeyinden yamaya başladığı en düşük sıcaklık.
• Stabil Madde: Hava, su, ısı gibi maruz kalacağı dış etmenlere karşı kimyasal yapısı bozunmadan kalabilme
kapasitesine sahip maddeler.
• Stabil Olmayan (Reaktif) Madde: Şok, basınç, sıcaklık gibi şiddetli kimyasal ortam değişiklikleri altında,
yapısı bozunan, yoğunlaşan ya da kendiliğinden reaktif hale gelen saf ya da bileşik haldeki maddelerdir.
• Basit Asfeksi (Boğucu) Gaz: Ortamda yaşamı sürdürecek kadar oksijen bulunmasına izin vermeyen, herhangi
başka bir fiziksel ya da yaşamsal tehlikesi olmayan gazlar.
Önemli Tanımlar…
• LD50 Akut Oral Toksikoloji Değeri: Test edilen maddenin, erkek ve dişi genç albino farelerinden oluşan bir
popülasyona 14 gün süreyle ağız yoluyla uygulandığında, popülasyondaki farelerin yarısının ölümü ile
sonuçlanmasını sağlayan dozudur.
• LD50 Akut Dermal Toksikoloji Değeri: Test edilen maddenin, albino tavşanlarının
çıplak derilerine 24 saat sürekli temas ettirilmesi sonucu, 14 gün içerisinde temas
eden hayvanların yarısının ölümü ile sonuçlanmasını sağlayan dozudur
• LC50 Akut Solunumsal Toksikoloji Değeri: Test edilen gaz, toz ya da sis haldeki
maddenin, erkek ve dişi genç albino farelerinden oluşan bir popülasyon üzerinde 1
saat süreyle solunuma maruz bırakılması sonucu, 14 gün içerisinde popülasyondaki
farelerin yarısının ölümü ile sonuçlanmasını sağlayan konsantrasyonudur
Sağlık risklerinin derecelendirilmesinde NFPA-704/2007 versiyonunda, tablodaki verilere ek olarak miktarsal
sınıflandırma da yapılmıştır.
Miktarsal değerlendirmelerde
oral LD50,
dermal LD50, ve
solunumsal LC50
değerleri kullanılmaktadır.
Söz konusu derecelendirme tabloda gösterilmiştir:
Sağlık Tehlikelerinin Miktarsal Derecelendirilmesi.
Reaktiflik Risklerinin Derecelendirilmesi
• Standardın bu kısmında maddelerin serbest enerji yayabilme yatkınlıkları derecelendirilmektedir.
• Tehlikeli maddelerin saf yada ticari haldeki reaktiflikleri serbest enerji açığa çıkarma kolaylıkları, oranları ve
miktarları göz önüne alınarak derecelendirilmiş ve bu derecelendirme tablo-6’da gösterilmiştir.
Tehlikeli Kimyasal Maddelerin Reaktifliklerinin Derecelendirilmesi
Özel Riskler
Bu başlık altında
özel problemlere ve yangın söndürme tekniklerine ihtiyaç gösteren sudaki reaktivite ve oksidasyon özellikleri
sınıflandırılmıştır.
Özel riskler için kullanılan semboller ve kullanıldıkları maddeler tablo-7’de gösterilmiştir.
Soru
Aşağıdakilerden hangisi AB'nin tehlikeli kimyasal sınıflandırmasında yer almaz?
a) Patlayıcı b) Yanıcı c) Kanserojen d) Aşındırıcı
Açıklama: AB tehlikeli kimyasalları şu şekilde sınıflandırmaktadır; parlayıcı, patlayıcı, oksitleyici, reaktif, zehirli,
aşındırıcı, tahriş edici, alerjik, kanserojen, mutajen, üreme için toksik ve çevreye zarar veren kimyasallar.
Cevap: b
Soru
Kimyasalların sınıflandırılmasında kimyasalların özelliklerinin ve sebep olabilecekleri fiziksel ve sağlık zararlarının
esas alınmasını, taşıma esnasında da Birleşmiş Milletlerin tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili tavsiye kararına
uyulmasını öngören ILO sözleşmesinin sayısı aşağıdakilerden hangisidir?
a) 161 b) 170 c)184 d) 196
Açıklama: ILO tarafından 1990 yılında kabul edilen Kimyasalların Kullanımında Güvenlik Hakkında 170 sayılı
Sözleşme kimyasalların sınıflandırılmasında kimyasalların özelliklerinin ve sebep olabilecekleri fiziksel ve sağlık
zararlarının esas alınmasını, taşıma esnasında da Birleşmiş Milletlerin tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili tavsiye
kararına uyulmasını öngörmektedir.
Cevap: b
Soru
Aşağıdakilerden hangisi Uluslararası Çalışma Örgütü'nün kimyasalların özelliklerini göz önünde bulundurularak
sınıflandırılmasını önerdiği tavsiye kararıdır?
a) 122 sayılı ILO Tavsiye Kararı
b) 123 sayılı ILO Tavsiye Kararı
c) 177 sayılı ILO Tavsiye Kararı
d) 182 sayılı ILO Tavsiye Kararı
Açıklama: 177 sayılı ILO Tavsiye Kararında kimyasalların;
 Vücudun herhangi bir kısmında meydana getirecekleri akut ve kronik sağlık sorununa neden
olabilecek toksik özellikleri,
 Parlama, patlama, oksitleme, tehlikeli reaksiyon verme gibi özellikleri de içerecek şekilde fiziksel ve
kimyasal karakteristikleri,
 Aşındırıcı ve tahriş edici özellikleri,
 Alerjik ve hassasiyet oluşturma Özellikleri,

Soru
Aşağıdakilerden hangisi ILO'nun kimyasal sınıflandırmasında yer alır?
a) Çevreye zarar verenler
b) Oksitleyiciler
c) Sıkıştırılmış gazlar
d) Enfeksiyona neden olanlar
Açıklama: ILO, tehlikeli kimyasalları parlayıcı, patlayıcı, oksitleyici, reaktif, zehirli, aşındırıcı, tahriş edici, hassasiyet
oluşturucu, kanserojen, mutajen ve üremeyi etkileyen kimyasallar olarak sınıflandırmaktadır. Çevreye zarar verenler,
sıkıştırılmış gazlar, radyoaktif maddeler, enfeksiyona neden olanlar ve diğerleri bu sınıflandırma içinde yer
almamaktadır.
Cevap: B
SORU
İşyerinde kimyasal maddelerle ilgili risklerden çalışanların sağlık ve güvenliğinin korunmasına ilişkin aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?
a) Konu ile ilgili bir yönetmelik vardır.
b) Konuya ilişkin mesleki maruziyet sınır değerleri ilgili mevzuatla belirlenmiştir.
c) Türkiye bu konuda AB direktiflerini temel almıştır.
d) Türkiye konuyla ilgili İLO sözleşmelerini onaylamıştır.
Açıklama: Türkiye'nin onayladığı İLO sözleşmeleri arasında, kimyasallarla ilgili olan 170 sayılı İLO Sözleşmesi
yoktur.
Cevap: d
Soru
BM tarafından hazırlanan tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili tavsiye kararı (UNRTDG) kimyasalları kaç sınıfa
ayırmaktadır?
a) 5 b) 6 c)8 d) 9
Açıklama: BM tarafından hazırlanan tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili tavsiye kararı (United Nations
Recommendations on theTransport of DangerousGoods- UNRTDG) kimyasalları 9 sınıfa ayırmaktadır:
 Patlayıcı maddeler
 Sıkıştırılmış, sıvılaştırılmış basınçaltında yoğunlaştırılmış parlayıcı, parlayıcı olmayan ve zehirli
gazlar
 Kolaylıkla parlayabilen sıvılar
 Kolaylıkla parlayabilen katılar
 Oksidan maddeler, organik peroksitler
 Zehirli ve enfeksiyona neden olabilecek maddeler
 Radyoaktif maddeler
 Aşındırıcı maddeler
 Diğer zararlı maddeler
Cevap: d
c) Ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından sonra
dayanmaya devam eden katı haldeki maddelerdir.
maddelerdir.
Aşağıdakilerden hangisi canlı doku ile temasında, dokunun tahribatına neden olabilen maddedir?
a) Zararlı madde c) Tahriş edici madde c) Alerjik madde d) Aşındırıcı madde
göre; aşındırıcı madde, canlı doku ile temasında, dokunun tahribatına neden olabilen maddelerdir. Cevap: d
SORU. Katı, sıvı ve gaz halindeki kimyasalların sağlık zararları dikkate alınarak konsantrasyonlarına göre yapılan
sınıflandırmada aşağıdakilerden hangisi bulunmaz?
a) Zararlı ve tahriş edici maddelerin göze ve solunum yoluna zarar verdikleri konsantrasyonlar
b) Zehirli ve zararlı maddelerin yutulması, deriden alınması veya solunması durumunda ani ölüme neden
oldukları konsantrasyonlar
c) Genetiğe kalıtsal etki yapan konsantrasyonlar
d) Aşındırıcı ve tahriş edici maddelerin yanıklara, gözde, ciltte tahrişe neden oldukları konsantrasyonlar
Açıklama: Katı, sıvı ve gaz halindeki kimyasalların sağlık zararları dikkate alınarak konsantrasyonlarına göre yapılan
sınıflandırmalarda vardır.
 Zehirli ve zararlı maddelerin yutulması, deriden alınması veya solunması durumunda ani ölüme neden
 Ölüme neden olmayan ancak kalıcı etki bırakan zehirli ve zararlı maddelerin kalıcı etki yaptıkları
konsantrasyonlar
 Tekrarlanan veya sürekli olan etkilenme sonucu ciddi etkiler gösteren zehirli ve zararlı maddelerin
ciddi hasar verdikleri konsantrasyonlar
 Aşındırıcı ve tahriş edici maddelerin yanıklara, gözde, ciltte tahrişe neden oldukları konsantrasyonlar
 Zararlı ve tahriş edici maddelerin göze ve solunum yoluna zarar verdikleri konsantrasyonlar
 Kansere, mutajenik ve teratojenik etkilere sebep olan zehirli ve zararlı maddelerin kansere, anormal
doğumlara, doğurganlık üzerinde olumsuz özelliklerine sebep oldukları konsantrasyonlar
Cevap: c
Soru
a) Zararlı madde
c) Tahriş edici madde
) Alerjik madde
d) Aşındırıcı madde
göre; aşındırıcı madde, canlı doku ile temasında, dokunun tahribatına neden olabilen maddelerdir.
Cevap: d
Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi mutajen maddeyi tanımlamaktadır?
a) Solunduğunda ve cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede hassasiyet meydana getirme özelliği olan ve daha sonra
maruz kalınması durumunda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olan maddelerdir,
b) Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik
hasarlara veya ölüme neden olan maddelerdir.
c) Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara yol açabilen veya
bu etkinin oluşumunu hızlandıran maddelerdir.
d) Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde erkek ve dişilerin üreme fonksiyon ve
kapasitelerini azaltan ve/veya doğacak çocuğu etkileyecek kalıtımsal olmayan olumsuz etkileri meydana
getiren veya olumsuz etkilerin oluşumunu hızlandıran maddelerdir.
Cevap: c
Soru
Aşağıdakilerden hangisi kanserojen maddeyi tam olarak tanımlamaktadır?
a) Herhangi bir şekilde insanda kansere neden olan maddeler
b) Kanser oluşumunu kolaylaştıran maddeler
c) Solunduğunda, ağız yolu ile alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kanser oluşumuna neden olan veya kanser
oluşumunu hızlandıran maddeler
d) Uzun süre maruz kalındığında kanser oluşumunu hızlandıran maddeler
göre; kanserojen madde, solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kanser oluşumuna neden olan
veya kanser oluşumunu hızlandıran maddelerdir.
Kimyasal maddeleri kullanan her işletme ve kuruluşun bilmesi zorunlu olduğu hususlar verilmiştir. Yanlış
olanı belirtiniz.
a) Üretimden kullanımına, depolanmasından taşınmasına, kimyasalların özelliklerinin bilinmesi işletme ve
kuruluşların görevi değildir. Bu konularda ilgili danışman kuruluşlarca hizmet alınacaktır.
b) Kontrol altında tutulması ve yok edilmesine ilişkin süreçlerin etkin olabilmesi için, kimyasalların
özelliklerinin bilinmesine ihtiyaç vardır.
c) Kimyasalların özellikleri, çevreye, insanlara olan zararları ve etkileri ve kimyasallardan oluşacak risklerin
nasıl kontrol altına alınacağı bilinecektir.
d) Her işletme, kuruluş öncelikle işyerlerinde kullanılan, işlenilen ve işyerindeki faaliyetler sonrasında ortaya
çıkan ve çıkması muhtemel kimyasallar hakkında yeterli bilgiye ulaşmalıdır.
e) Aşağıdaki ifadelerden birisi yanlış verilmiştir. Belirleyiniz.
a) Enerji uygulaması olmadan, ortam sıcaklığında hava ile temasında ısınabilen ve alevlenenler yada ateş kaynağı ile
kısa süreli temasta kendiliğinden tutaşanlar kolay alevlenebilen maddelerdir..
b) Kimyasal maddenin etiketinde Kimyasalın adı ve formülü yer almalıdır. Ancak katolog numarası ve ısmarlama
numarasının yer almasına gerek yoktur.
c) Uluslar arası Çalışma Örgütü prensibine göre (üretici, ithalatçı, dağıtıcı vb.) sınıflandırma, işaretleme, etiketleme,
güvenlik veri belgelerini temin edip kullanıcıya verme görevi kimyasalı üretenlerin ve temin edenlerin görevidir,
d) Yapay ışınlar ve radyoaktif maddeler (uv, x (röntgen), gama ve beta ışınları gibi mutajen ışın kaynaklarıdır.
Kimyasal maddelerin tehlikeli olarak değerlendirilmeyen özellikleri aşağıdakilerin hangisinde gösterilmiştir?
a) Alerjik - kanserojen - mutajen
b) Zehirlilik - tahriş edicilik - aşındırıcılık
c) Patlayıcılık-oksitleyicilik-alevlenebiliriik
d) Yoğunluk- kimyasal etkinlik - alkolde çözünürlük
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğe göre aşağıdakilerden
hangisi yapılacak risk değerlendirmesinin kapsamında değildir?
a) Kimyasal maddenin sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları
b) Kimyasal maddenin fiyatı ve kalitesi
c) Maruziyetin türü, düzeyi ve süresi
d) Kimyasal maddenin miktarı, kullanma şartları ve kullanım sıklığı
• Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında
Yönetmeliğe göre risk ve güvenlik ibareleri neyi ifade eder?
• A)Madde veya müstahzarın kullanımdan doğan riskleri ve güvenlik önlemlerini
B)Madde veya müstahzarın özelliklerini
C)Madde veya müstahzarın tanıtımını
D)Madde veya müstahzarın taşımacılık özelliklerini
• Açıklama: Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi
Hakkında Yönetmeliğe göre; risk ibareleri H (önceden R) maddenin kullanılmasının yol açtığı
tehlikelerden doğan özel risklere işaret eder. Güvelik ibareleri P (önceden S) ise, tehlikeli maddenin
güvenli kullanımı ile hususları belirtir.
• Cevap: A
Soru
Aşağıda belirtilenlerden hangisi/hangileri tehlikeli kimyasal maddedir?
I. Alevlenir madde
II. Mesleki maruziyet sınır değeri belirlenmiş madde
III. Mutajen madde
IV. Kanserojen madde
a) Yalnız II b) l,ll c) l,lll,IV d) l,ll,lll,
göre; tehlikeli kimyasal madde,
 Patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, toksik, çok toksik, zararlı,
aşındırıcı, tahriş edici, alerjik, kanserojen, mutajen, üreme için toksik ve çevre için tehlikeli
özelliklerden bir veya birkaçına sahip maddeler,
 Yukarıda sözü edilen sınıflamalara girmemekle beraber kimyasal, fiziko-kimyasal veya toksikolojik
özellikleri ve kullanılma veya işyerinde bulundurulma şekli nedeni ile işçilerin sağlık ve güvenliği
yönünden risk oluşturabilecek maddeler,
 Mesleki maruziyet sınır değeri belirlenmiş maddelerdir.

Cevap: c
4. HAFTA
ÖDEV
niçin Benzen çözücüsü yerine Toluen çözücüsünü kullanmak gerektiğine cevap verilecektir.
Benzenle karşılaştırıldığında hem kanserojen olmaması hem de daha iyi bir çözücü olması onu birçok
endüstride kullanılır kılar
MALZEME GÜVENLİK BİLGİ FORMLARI (MATERIAL SAFETY DATA SHEET)
MSDS kısaltmasının açıklaması “Material Safety Data Sheet” dir. İlgili kimya otoriteleri artık “Material” kelimesini
kullanmamakta ve sadece SDS olarak telafuz etmektedir. Türkçe karşılığı “Güvenlik Bilgi Formu (GBF)”dur.
Malzeme Güvenlik Bilgi Formunun Amacı

• Piyasaya arz edilen zararlı maddelerin ve karışımların insan sağlığı ve çevre üzerinde husule getirebilecek
olumsuz etkilere karşı etkin kontrolünü ve verimli gözetimini sağlanır.
• Oluşabilecek meslek hastalıklarının ve iş kazalarının engellenmesi mümkün olur.
Malzeme Güvenlik Bilgi Formu (MSDS/SDS/GBF) Nedir?
Kimyasal madde / karışımların, insan sağlığı ve çevre üzerine olan olumsuz etkilerini, fizikokimyasal risklerini
açıklayan; bu tehlikelerine karşılık alınması gereken önlemleri de açıklayan 16 ana başlık 48 alt alt başlıktan (30105
KKDİK uyumlu GBF'lerde 49 alt başlık) oluşan formdur.
Türkiye’de 26 Aralık 2008 tarihli, 27092 sayılı yönetmelik tarafından, içerik ve niteliğine dair özellikleri ve hazırlama
koşulları anlatılmıştır.
Malzeme güvenlik bilgi formu; kimyasal maddelerin ve müstahzarların özellikleri ile ilgili detaylı bilgilerin yer aldığı,
kimyasal madde ve müstahzarın özelliklerinden kaynaklanan tehlikelerden korunmak için alınacak güvenlik
önlemlerinin açıklandığı, kimyasal maddelerin ve müstahzarların insan sağlığı ve çevre için oluşturduğu risklerinden
korunmaya yönelik gerekli bilgilerin bulunduğu belgedir [11].
1. Malzeme güvenlik bilgi formunda; madde, müstahzar ile şirket veya iş sahibinin tanıtımı,
2. Kimyasalın içindekiler hakkında bilgi,
3. kimyasalın sınıflandırması,
4. insan ve çevreye verebileceği zararların yanı sıra ilk yardım,
5. yangınla mücadele,
6. kaza sonucu yayılma önlemleri,
7. elleçleme ve depolamada dikkat edilecek hususlar,
8. maruziyet kontrolleri,
9. kişisel korunma tedbirleri,
10. fiziksel ve kimyasal özellikler, kararlılık ve tepkime,
11. toksikoloji,
12. ekoloji,
13. bertaraf etme,
14. taşımacılık,
15. mevzuat bilgileri
16. Diğer bilgiler [12].
Malzeme güvenlik bilgi formunda Küresel Uyumlaştırma Sistemi tarafından belirlenen tehlike cümleleri/zarar
ifadeleri ve önlem cümleleri/önlem ifadeleri yer almaktadır. Ayrıca malzeme güvenlik bilgi formunda kimyasal
maddelerin sınıflandırma kodları da bulunmaktadır [13].
• Malzeme güvenlik bilgi formunda yer alan zararlılık ifadesi; H
zararlı bir madde veya karışımın oluşturacağı zararların niteliğini ve koşuların uygun olması halinde ortaya
çıkabilecek zararlılık derecesini belirten ifadelerdir.
Zararlılık işareti; zararla ilgili bilgilerin açıklanması için belirlenmiş standart sembol, motif, renk gibi unsurlarını
içeren grafiksel şekildir.
Zararlılık sınıfı; zararlı bir madde veya karışımın fiziksel, insan sağlığı ve çevreye yönelik oluşturacağı zararın
niteliğini, ifade eder zararlılık kategorisi; zararlı bir madde veya karışımın zararlılık sınıfının ortaya çıkartacağı zararın
ciddiyetini açıklayan ölçütlerdir [10].
• Önlem ifadesi P ise kimyasal madde ve karışımlarının kullanımı veya bertarafı esnasında maruziyet sonucu
oluşacak olumsuz etkileri öncelikle önlemek bunun mümkün olmaması halinde en aza indirmek amacıyla
alınması istenilen önlemleri açıklayan ifadedir. Malzeme güvenlik bilgi formunda önlem ifadeleri
kapsamında; genel amaçlı, tedbir amaçlı, müdahale amaçlı, depolama ile ilgili, bertaraf amaçlı önlem ifadeleri
ve kodları yer almaktadır [10].
• Malzeme güvenlik bilgi formları kimyasal madde ve karışımlarının güvenli kullanımları için ihtiyaç duyulan
bilgileri içermektedir. Çalışma ortamında kimyasal risk etmenlerinin kontrol edilmesinde en önemli rehberdir.
Konu Tekrarı
GHS (Global Harmonized System)
Küresel Uyumluluk Sistemi;
Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanmış ve tehlikeli kimyasalların tüm taraflarca aynı şekilde sınıflandırılmasını ve
işaretlenmesini amaçlamıştır. 1 Haziran 2015 tarihinden itibaren tüm taraflarda kullanımı zorunlu kılınmış ve
ülkemizde de yeni sistem kullanılmaya başlanmıştır
Bu sistemde eski AB sınıflandırma direktiflerinde geçen R-ibarelerinin (Risk Phrases) yerini Tehlike
Cümleleri/Zararlılık ifadeleri (H-İfadeleri/H-İbareleri: Hazard Statements) ve
S-ibarelerinin (Safety Phrases) yerini Önlem Cümleleri/Önlem İfadeleri (P-İfadeleri/P-İbareleri: Precautionary
Statements) almıştır.
Tehlike Cümleleri / Zararlılık İfadeleri
H200 Serisi: Fiziksel zarar ifadeleri ve kodları
• H200 Kararsız patlayıcı.
• H201 Patlayıcı; kütlesel patlama zararı.
• H202 Patlayıcı; ciddi yansıtım zararı.
• H203 Patlayıcı; yangın, patlama veya yansıtım zararı.
• H204 Yangın veya yansıtım zararı.
• H205 Yangında kütlesel patlamaya yol açabilir.
• H220 Aşın alevlenir gaz.
• H221 Alevlenir gaz.
• H222 Aşın alevlenir aerosol.
• H223 Alevlenir aerosol.
• H224 Aşın alevlenir sıvı ve buhar.
• H225 Çok alevlenir sıvı ve buhar.
• H226 Alevlenir sıvı ve buhar.
• H228 Alevlenir katı.
• H240 Isıtma patlamaya yol açabilir.
• H241 Isıtma yangına veya patlamaya yol açabilir
• H242 Isıtma yangına yol açabilir.
• H250 Hava ile temas ettiğinde ani yangınlara yol açabilir.
• H251 Kendiliğinden ısınır; alev alabilir.
• H252 Büyük miktarlarda kendiliğinden ısınır; yangına yol açabilir.
• H260 Su ile temas ettiğinde kendiliğinden tutuşabilen yanıcı gazlar yayar.
• H261 Su ile temas ettiğinde yanıcı gazlar yayar.
• H270 Yangına yol açabilir veya yangını şiddetlendirebilir; oksitleyici.
• H271 Yangına veya patlamaya yol açabilir; güçlü oksitleyici.
• H272 Yangını güçlendirebilir; oksitleyici.
• H280 Basınçlı gaz içerir; ısıtıldığında patlayabilir.
• H281 Soğutulmuş gaz içerir; soğuktan yanma veya yaralanmalara yol açabilir.
• H290 Metalleri aşındırabilir.
H300 Serisi: Sağlığa ilişkin zarar ifadeleri ve kodları
• H301 Yutulması halinde toksiktir.
• H302 Yutulması halinde zararlıdır.
• H304 Solunum yoluna nüfuzu ve yutulması halinde öldürücüdür.
• H310 Cilt ile teması halinde öldürücüdür.
• H311 Cilt ile teması halinde toksiktir.
• H312 Cilt ile teması halinde zararlıdır.
• H314 Ciddi cilt yanıklarına ve göz hasarına yol açar.
• H315 Cilt tahrişine yol açar.
• H317 Alerjik cilt reaksiyonlarına yol açar.
• H318 Ciddi göz hasarına yol açar.
• H319 Ciddi göz tahrişine yol açar.
• H330 Solunması halinde öldürücüdür.
• H331 Solunması halinde toksiktir.
• H332 Solunması halinde zararlıdır.
• H334 Solunması halinde nefes alma zorlukları, astım nöbetleri veya alerjiye yol açabilir.
• H335 Solunum yolu tahrişine yol açabilir.
• H336 Rehavete veya baş dönmesine yol açabilir.
H340 Genetik hasara yol açabilir.
H341 Genetik hasara yol açma şüphesi var.
H350 Kansere yol açabilir.
H351 Kansere yol açma şüphesi var.
H360 Doğmamış çocukta hasara yol açabilir veya üremeye zarar verebilir.
H361 Doğmamış çocukta hasara yol açma veya üremeye zarar verme şüphesi var.
H362 Emzirilen çocuğa zarar verebilir.
H370 Organlarda hasara yol açar.
H371 Organlarda hasara yol açabilir.
H372 Uzun süreli veya tekrarlı maruz kalma sonucu organlarda hasara yol açar.
H373 Uzun süreli veya tekrarlı maruz kalma sonucu organlarda hasara yol açabilir .
H300+H310 Yutulması halinde veya ciltle teması halinde öldürücüdür.
H300+H330 Yutulduğunda veya solunduğunda öldürücüdür.
H310+H330 Ciltle temas ettiğinde veya solunduğunda öldürücüdür.
H300+H310+H330 Yutulduğunda, ciltle temas ettiğinde veya solunduğunda öldürücüdür.
H301+H311 Yutulması halinde veya ciltle teması halinde toksiktir.
H301+H331 Yutulduğunda veya solunduğunda toksiktir.
H311+H331 Ciltle temas ettiğinde veya solunduğunda toksiktir.
H301 +H311+H331 Yutulduğunda, ciltle temas ettiğinde veya solunduğunda toksiktir.
H302+H312 Yutulması halinde veya ciltle teması halinde zararlıdır.
H302+H332 Yutulduğunda veya solunduğunda zararlıdır.
H312+H332 Ciltle temas ettiğinde veya solunduğunda zararlıdır.
H302+H312+H332 Yutulduğunda, ciltle temas ettiğinde veya solunduğunda zararlıdır.
H350İ Soluma ile kansere yol açabilir.
H360F Üremeye zarar verebilir.
H360D Doğmamış çocukta hasara yol açabilir.
H361f Üremeye zarar verme şüphesi var.
H361d Doğmamış çocukta hasara yol açma şüphesi var.
H360FD Üremeye zarar verebilir. Doğmamış çocukta hasara yol açabilir.
H361fd Üremeye zarar verme şüphesi var. Doğmamış çocukta hasara yol açma şüphesi var.
H360Fd Üremeye zarar verebilir. Doğmamış çocukta hasara yol açma şüphesi var.
H360Df Doğmamış çocukta hasara yol açabilir. Üremeye zarar verme şüphesi var.
H400 Serisi: Çevresel zarar ifadeleri ve kodları
• H400 Sucul ortamda çok toksiktir.
• H410 Sucul ortamda uzun süre kalıcı, çok toksik etki.
• H411 Sucul ortamda uzun süre kalıcı, toksik etki.
• H412 Sucul ortamda uzun süre kalıcı, zararlı etki.
• H413 Sucul ortamda uzun süre kalıcı, zararlı etki yapabilir.
Önlem İfadeleri
P100 Serisi: Genel amaçlı önlem ifadeleri ve kodları
• P101 Tıbbi tavsiye gerekiyorsa, ambalajı veya etiketi saklayın.
• P102 Çocukların erişemeyeceği yerde saklayın.
• P103 Kullanmadan önce etiketi okuyun.
P200 Serisi: Tedbir amaçlı önlem ifadeleri ve kodları
• P201 Kullanmadan önce özel talimatları okuyun.
• P202 Bütün önlem ifadeleri okunup anlaşılmadan elleçlemeyin.
• P210 Isıdan/kıvılcımdan/alevden/sıcak yüzeylerden uzak tutun. – Sigara içilmez.
• P211 Aleve veya diğer ateş kaynaklarına doğru püskürtmeyin.
• P220 Kıyafetlerden/.. ./yanıcı malzemelerden uzak tutun/saklayın.
• P221 Yanıcılarla/… karışmasını önleyici her türlü önlemi alın.
• P222 Hava ile temasına izin vermeyin.
• P223 Şiddetli tepkime ve alevlenme olasılığından dolayı, su ile herhangi olası temasından kaçının.
• P230 … ile ıslak tutun.
• P231 Asal gaz ile elleçleyin.
• P232 Nemden koruyun.
• P233 Kabı sıkıca kapalı tutun.
• P234 Sadece orijinal kabında saklayın.
• P235 Soğuk tutun.
• P240 Kabı ve alıcı ekipmanı toprağa oturtun/bağlayın.
• P241 Patlamaya dayanıklı elektrikli/havalandırma/tutuşturucu/…/malzeme kullanın.
• P242 Sadece ateş almayan aletler kullanın.
• P243 Statik boşalmaya karşı önleyici tedbirler alın.
• P244 Kısma vanalarını gres ve yağdan uzak tutun.
• P250 Öğütme/şok/…/sürtünmeye maruz bırakmayın.
• P251 Basınçlı kap: Kullanımdan sonra bile delmeyin veya yakmayın.
• P260 Tozunu/dumanını/gazını/sisini/buharını/spreyini solumayın.
• P261 Tozunu/dumanını/gazını/sisini/buharını/spreyini solumaktan kaçının.
• P262 Gözle, ciltle veya kıyafetle temas ettirmeyin.
• P263 Hamilelikte/anne sütü verirken temastan kaçının.
• P264 Elleçlemeden sonra … ile iyice yıkayın.
• P270 Bu ürünü kullanırken hiçbir şey yemeyin, içmeyiniz veya sigara içmeyin.
• P271 Sadece dışarıda veya iyi havalandırılan bir alanda kullanın.
• P272 Kirlenmiş kıyafetleri işyeri dışına çıkarmayın.
• P273 Çevreye verilmesinden kaçının.
• P280 Koruyucu eldiven/koruyucu kıyafet/göz koruyucu/yüz koruyucu kullanın.
• P281 Kişisel koruyucu ekipman kullanın.
• P282 Soğuk geçirmez eldiven/yüz kalkanı/göz koruyucu kullanın.
• P283 Ateş/alev dayanıklı/geciktirici kıyafet giyin.
• P284 Solunum koruyucu giyin.
• P285 Yetersiz havalandırma varsa, solunum koruyucu giyin.
• P231+P232 Asal gazla elleçleyin. Nemden koruyun.
• P235+P410 Soğuk saklayın. Güneş ışığından koruyun
P300 Serisi: Müdahale amaçlı önlem ifadeleri ve kodları
• P301 Yutulması halinde:
• P302 Cildin üzerinde olması halinde:
• P303 Cildin(veya saçın) üzerinde olması halinde:
• P304 Solunması halinde:
• P305 Gözle teması halinde:
• P306 Giysi ile teması halinde:
• P307 Maruz kalınma halinde:
• P308 Maruz kalınma veya etkileşme halinde:
• P309 Maruz kalınma veya kendini kötü hissetme halinde:
• P310 Hemen ZEHİR MERKEZİNİ veya doktoru/hekimi arayın.
• P311 ZEHİR MERKEZİNİ veya doktoru/hekimi arayın.
• P312 Kendinizi iyi hissetmezseniz, ZEHİR MERKEZİNİ veya doktoru/hekimi arayın.
• P313 Tıbbi tavsiye alın/doktorunuza başvurun.
• Devamı ekte-dipnot kısmında
500 Serisi: Bertaraf amaçlı önlem ifadeleri ve kodları
• P501 İçeriği/kabı … bertaraf edin.
• P502 Geri dönüşüm/ Geri kazanım için üreticinizden/tedarikçinizden bilgi talep edin.
Konu Tekrarı
1. Madde / Müstahzar ve Şirket / İş Sahibinin Tanıtımı,
2. Bileşimi / İçeriği Hakkında Bilgi,
3. Tehlikelerin Tanıtımı,
4. İlk Yardım Tedbirleri,
5. Yangınla Mücadele Tedbirleri,
6. Kaza Sonucu Yayılmaya Karşı Tedbirler,
7. Elleçleme ve Depolama,
8. Maruziyet Kontrolleri / Kişisel Korunma,
9. Fiziksel ve Kimyasal Özellikler,
10. Kararlılık Tepkime
11. Toksikolojik Bilgi,
12. Ekolojik Bilgi,
13. Bertaraf Bilgileri,
14. Taşımacılık Bilgileri,
15. Mevzuat Bilgileri,
16. Diğer Bilgiler,
2. Konu: Risk sınıflandırması
Tehlikeli kimyasalların Avrupa Birliği mevzuatına göre sınıflandırılması..

Üç
ana başlık altında incelenebilir.
1. Ani, tekrarlanan veya uzun süreli maruziyet

sonucunda SAĞLIĞA zarar verme riski olanlar
2. Fiziko-kimyasal özellikleri nedeniyle FİZİKSEL
VE KİMYASAL zarar verme riski olanlar
3. ÇEVREYE zarar verme riski olanlar
1. Ani, tekrarlanan veya uzun süreli maruziyet sonucunda sağlığa zarar verme riski olanlar
• Çok toksik
• Toksik
• Zararlı,
• Aşındırıcı,
• Tahriş edici,
• Alerjik ,
• Kanserojen,
• Mutajen,
• Üreme için toksik
2.Fiziko-kimyasal özellikleri nedeniyle fiziksel ve kimyasal zarar verme riski olanlar
Sınıflandıralım
Çok kolay Çok
Patlayıcı Oksitleyici Parlayıcı
parlayıcı parlayıcı
Çevreye zarar verme riski olanlar
Canlı
organizmalar
için zehirli ve
zararlı olan,
Biyolojik Çevrede yok

anlamda olmayıp
birikim kimyasal
oluşturan artıklar olarak
maddeler. kalıcı olan,
Dört (4) Özellik
1-Fiziksel ve
kimyasal
özellikleri
2-Maruz kalma
şekli ve süresi
KİMYASALLARIN
ZARARLARINI BELİRLEYEN
ETMENLER
3. Maruz kalan
kişinin özellikleri
4-Çevresel
özellikler (Fiziksel
ortam)
2-Maruz kalma şekli ve süresi :

Maddenin organizmaya
• Giriş yolu,
• maruz kalma sıklığı ve
• maruz kalma süresi
kimyasalların toksisitesini etkiler.
TOKSİSİTEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
• Maruz kalınan kimyasal maddde ile ilgili faktörler (ksenobiyotik)
• Maruz kalma şekli • Bireysel faktörler
Akut toksiste ölçüsü Lethal (ölümcül) doz veya LD50 ile gösterilir. LD50 : Test hayvanlarının belirli bir süre sonunda
yarısını öldürmek için gerekli dozdur. Birim mg/kg dır
LC50 : Test hayvanlarının yarısını öldürmek için gerekli konsantrasyon.
LD50
Öldürücü Doz
(lethal dose)
Bir defada alınan ve 14

günlük gözlem sonucu
deney hayvanlarının
%50’sinin ölmesine
neden olan ve vücut
ağırlığının kg’ı başına
verilen dozdur.
LC50 ÖLDÜRÜCÜ KONSANTRASYON

Zehirleyici kimyasalın hava veya su
içerisindeki konsantrasyonudur ki bu, deney
hayvanlarının 4 saat içinde %50sinin
ölmesine neden olan dozdur.
Toksik unsurların sınıflandırılması
1. Hedef organa göre (hepato toksik, nefrotoksik)

2. Kullanımına göre (gıda katkısı, ilaç, pestisit)
3. Kaynağına göre (hayvan veya bitki)
4.. Etkilerine göre (mutajenik, karsinojenik)
• Toksik etkinin tipleri
1. alerjik
2. Boğucu
3. İrritant
4. Nekrotik
5. Kanserojen,
6. mutajen
7. teratonik
8. Sistemik
Kronik
• Bir ksenobiyotiğin deney hayvanlarına yaşam sürelerinin önemli bölümünü kapsayacak kadar uzun bir sürede
günlük ve sık dozlar şeklinde verilmesi ile oluşan hasar “kronik toksik etki” olarak adlandırılır.
Akut
• Bir ksenobiyotiğin tek doz veya çok kısa süre içerisinde (24 saat) birkaç doz alınmasıyla organizmada oluşan
hasar “akut toksisite” olarak tanımlanır.
Akut Toksik Etki
• Bir ksenobiyotiğin tek doz veya çok kısa süre içerisinde (24 saat) birkaç doz alınmasıyla organizmada oluşan
hasar “akut toksisite” olarak tanımlanır.
• Akut Toksisite Ölçüsü
Letal Doz 50 (öldürücü doz 50) (LD50) Solunum yolu dışında diğer bütün yollarla organizmaya girerek etki
gösteren katı veya sıvı haldeki kimyasal bileşiklerin akut toksisite ölçüsüdür.
• Birimi mg/kg .
• Belli şartlarda bir defada verilmekle uygulanan deney hayvan grubunun %50’sini öldüren doz olarak ifade
edilir.
• LD50 50 ve ED ve ED50 50 (etkin tedavi edici Doz (etkin tedavi edici Doz50 50) değerleri ) değerleri
yardımıyla Tedavi İndeksi (Terapötik indeks [Tİ])) hesaplanır.
• (Tİ=LD (Tİ=LD50 50/ED /ED50 50) )
• Tİ değeri büyük olan ilaç akut toksisite yönünden daha güvenlidir .
KRONİK TOKSİK ETKİ
Bir ksenobiyotiğin deney hayvanlarına yaşam sürelerinin önemli bölümünü kapsayacak kadar uzun bir sürede günlük
ve sık dozlar şeklinde verilmesi ile oluşan hasar “kronik toksik etki” olarak adlandırılır.
• Kronik toksisite çalışmalarının süresi test edilen kimyasalın kullanım amacına ve kullanılan deney hayvanı türüne
göre değişir. Kemiricilerde yapılan testlerde bu süre 6-24 ay arasındadır.
• Kronik toksisite testlerinde deneye alınan hayvanların test sonunda hayatlarının sonlandırılmasıyla veya test
sırasında ölümleri durumunda tüm doku ve organlar histopatolojik yönden incelenir. Organ ağırlıkları kontrol edilir.
Kan ve idrar gibi fizyolojik sıvıların biyokimyasal izlenmeleri yapılır.
Bir kimyasalın akut ve kronik toksisiteleri arasındaki farklılığın nedenleri üç ana mekanizma ile açıklanabilir.
Üç ana mekanizma
• 1. Devamlı maruziyet sonucunda bir kimyasalın organizmaya alınan miktarı atılım hızını aşabilir. Bu durum
organizmada söz konusu kimyasalın birikmesine yol açabilir.
• 2. Organizmada bir yapı (hücre, doku veya organ) üzerinde başlangıçta dönüşümlü-tersinir olan bir etki, aynı
kimyasala sürekli maruziyet halinde tersinmez/dönüşümlü hale gelebilir. Bu mekanizma devamlı maruziyet
süresince, etkilenen yapının organizma tarafından onarım şansının azalması veya tamamen ortadan kalkması
ile açıklanabilir.
• 3. Bir kimyasala yaşam süresinin uzun bir bölümünü kapsayan maruziyet sırasında, yaşam süresi, organ
duyarlılıklarının değişimi gibi faktörlere ek olarak kalp hastalıkları, kronik böbrek ve karaciğer yetmezliği,
kanser gibi hastalıkların ileri yaşlarda daha yoğun görülmesi kronik toksisite ihtimalini arttıracaktır.
LD50 değerlerinin uygulamada bir diğer kullanımı kimyasalların akut toksisitelerine göre sınıflandırılmasıdır.
Toksisite derecesi
• LD50 (mg/kg) Pratik olarak toksik değil 15000
• Az toksik 5000-15000
• Orta derecede toksik 500-5000
• Çok toksik 50-500
• Şiddetlitoksik 5-50
• Süpertoksik 5
3. Konu : LİMİT DEĞERLER EŞİK SINIR DEĞERLERİ
ÇALIŞMA ORTAM HAVASINDA BULUNMASINA İZİN VERİLEN, TÜM ÇALIŞANLAR İÇİN

UZUN SÜRELİ TEKRAR EDEN MARUZİYETLER SONUCUNDA TERS ETKİ GÖSTERMEDİĞİNE
İNANILAN (KİMYASAL MADDE MİKTARLARI) DEĞERLERi.
DÜNYADA YAYGIN OLARAK KULLANILAN
EŞİK SINIR DEĞERLERİ
Toksisite test sonuçları ve işçiler üzerinde yapılan epidemiyolojik çalışmalar dikkate alınarak her kimyasal için
Treshold Limit Value-Ortalama Limit Değer-(TLV) gibi sınır maruziyet değerleri belirlenir
İşçiler üzerindeki gözlemlere, gönüllü kişilere yapılan deneylere ve hayvan deneylerine dayanılarak sanayide
maruz kalınan zehirli maddeler için tehlikesiz kabul edilebilir değerler belirlenmiştir.
iki deyim yaygın olarak kullanılır
Mac (MAK)
TLV (ESD)
• Müsaade edilebilen azami konsantrasyon
• kısaltılmış biçimi ile MAC ya da MAK;
• Eşik sınır değer, kısaltılmış biçimi ile ESD ya da TLV:
• Bu değerler gaz ve buharlar için hacim olarak milyonda kısım (ppm) veya m 3 de miligram olarak ifade edilir.
• Toz, duman, sis için de m3 de mg olarak ifade edilir.
• İşyeri ortam atmosferinde zehirli madde yoğunluğu (konsantrasyonu) çalışma süresi içinde, üretim,
havalandırma vb. faktörlere bağlı olarak belirli bir iş gününde değişiklikler gösterebilir.
MAK değer ve eşik sınır değer (ESD) bu durumlara göre özellikleri belirleyen kavramlardır.
• MAK değer özellikle, akut zehirli etki gösteren maddeler için kullanılır. Çalışma süresi içinde hiçbir zaman
aşılmaması gereken yoğunluk miktarına işaret eder.
• EŞİK SINIR DEĞERLERİ
• Eşik Sınır Değer (ESD) akut değil, kronik etki gösteren maddeler için uygun bir yoğunluk sınırlaması
olmaktadır.
• Eşik sınır değer belirlenirken; zehirli maddeye günlük maruz kalma süresi de dikkate alınır. Sekiz saatlik
çalışma süresince maruz kalınabilecek ortalama değeri belirler.
İşyerlerinde Kimyasallara Maruziyet Düzeylerini ifade eden aşağıdaki kısaltmaların herbirinin ne anlama geldiğini
açıklayınız.
• TLV
• TLV-STEL
• TLV-TWA
• MAK
• PEL
• REL
• Occupational Safety and Health Administration (OSHA)
• National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH)
• Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
Eşik Sınır Değerleri
Kimyasallar için işyeri ortam havasında bulunmasına izin verilen, bütün işçiler için uzun süreli ve tekrar eden
maruziyetler sonucunda ters etki göstermediğine
inanılan değerlerdir.
Eşik Sınır Amerika Birleşik Devletlerine ait bir terimdir, fakat eş değer olan terimler bir çok ülkede
kullanılmaktadır.
• Dünyada Yaygın Olarak Kullanılan Eşik Sınır Değerleri
Amerika Birleşik Devletlerinde Oluşturulan
Sınır Değerler
• ACGIH (The American Conference of Govenmental Industrial Hygienists) değerleri
• ACGIH tarafından önerilen Eşik Sınır
• Değerler 3 kategoride tanımlanmaktadır.
•
• 1) TLV-TWA (Eşik Sınır Değer Zaman Ağırlıklı Ortalama / Threshold Limit Value Time Weighed Avarage)
• Günde 8, haftada 40 saat çalışma süresince uzun süreli ve tekrar edilebilen maruziyetlerde çalışanların
sağlığını bozmayacak zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyondur.
• 2) TLV-STEL (Eşik Sınır Değer - Kısa Süreli Maruziyet Sınırı / Threshold Limit Value_Short Term
Exposure Limit)
• Bir çalışma gününün herhangi bir anında aşılmaması gereken 15 dakikalık zaman ağırlıklı ortalama maruziyet
sınırıdır. Maruziyetler 15 dakikadan uzun olmamalı ve bir günde 4 defadan fazla tekrarlanmamalıdır. Ard arda
gelen maruziyetler arasındaki süre en az 60 dakika olmalıdır.
• 3) TLV-Ceiling (Eşik Sınır Değer - Tavan Değer/Threshold Limit Value / Ceiling)
• Bir çalışma gününün herhangi bir (anında) kısmanda aşılmaması gereken değerdir.
OSHA Hava Kirleticileri Standardları (Occupational Safety and Health Administration Air Pullutants
Standarts)
Kimyasallar için OSHA tarafından belirlenen müsaade edilen Maruziyet Sınırı (OSHA PEL-OSHA Permissible
Exposure Limit) bulunmaktadır.
Zaman Ağırlıklı Ortalama (TWA) ve Tavan (Ceiling) olarak verilen bu değerler, günde 8, haftada 40 saat
üzerinden çalışanların sağlığını olumsuz yönde etkilemeyeceği kabul edilen maruziyet sınırlarıdır.
NIOSH REL Değeri (National Institute for Occupational Safety and Health-Recomended Exposure Limit)
• NIOSH tarafından belirlenen ve bir kimyasalın işyeri havasında bulunan miktarına ilişkin Önerilen Maruziyet
Seviyesi değeridir.
TLV; MTD VE ADI. Aralarındaki farkları belirtiniz..
• TLV (Threshold Limit Value, Eşik Limit Değer):
Maddelerin havadaki izin verilen üst limit konsantrasyonları günde 7-8, haftada 40 saat çalışma saatleri göz
önüne alınarak kimyasal maddenin havada bulunmasına izin verilen zararlı etkisi olmayan günlük ortalama
konsantrasyonu (mg/L, g/m3).
• Maksimum Tolere doz (MTD):
90 gün kimyasala maruz kalan hayvanlarda % 10 ağırlık kaybından başka hiçbir etki oluşturmayan ve ölüme
neden olmayan, hayvanların ömürlerini kısaltmayan madde dozu.
• ADI (Acceptable Daily Intake,
Kabul Edilebilir Günlük Alım Düzeyi) : Bir kimyasal maddenin tüm yaşam boyunca alındığında toksik etki
göstermeyip bir risk taşımayan besinlerle günlük alım düzeyi (mg/kg/gün).
(3) Özel işaret : ‘’DERİ’’ Deri yoluyla da maruziyetin olabildiği durumlar.
(4) TWA :8 saatlik belirlenen referans süre için ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama.
(5) STEL :Başka bir süre belirtilmedikçe, 15 dakikalık bir süre için aşılmaması gereken maruziyet üst
sınır değeri.
(6) mg/m3: 20 oC sıcaklıkta ve 101,3 KPa. (760 mm cıva basıncı) basınçtaki 1 m3 havada bulunan maddenin
miligram cinsinden miktarı.
(7) ppm:Bir metre küp havadaki maddenin mililitre olarak değeri (mililitre/metreküp).
(3) mg/m3: Bir metre küp havadaki maddenin miligram olarak değeri (20°C sıcaklıkta ve 760 mm Cıva
basıncında).
(4) ppm:Bir metre küp havadaki maddenin mililitre olarak değeri (mililitre/metreküp).
(5) Sekiz saatlik referans zamanına göre hesaplanan veya ölçülen değer.
14
(6) Deri yoluyla da maruziyetin olabildiği durumlar.
TANIMLAR
TAHRİŞ EDİCİ KİMYASAL MADDELER
Tahriş edici maddeler arasında, en önemlileri, deriye daha derin nüfuz ederek tehlike oluşturan sıvılardır. Bunlar
çoğunlukla, aşağıda örnek verilen kuvvetli asitler ve bazlardır.
 Sodyum hidroksit
 Potasyum hidroksit
 Kalsiyum hidroksit
 Amonyum hidroksit
 Sülfürik asit
 Hidroklorik asit
 Hidroflorik asit
Nitrik asit
Gazlar
Karbon Dioksit (CO2): Yanmaz ve basit boğucu bir gazdır. Zehirli bir gaz değildir.
Karbon Monoksit (CO): Patlayıcı, kanın oksijen taşıma kapasitesini bloke ederek zehirliyor ve boğucu etki
gösteriyor.
Amonyak: Tahriş edici bir gazdır.
Metan (CH4) : Hidrokarbon, yanıcı ve patlayıcı, doğal gaz içinde bulunan en yüksek konsantrasyondaki gaz.
Metan havadaki oksijen
konsantrasyonunu düşürerek basit boğucu özellik oluşturur.
Karbon monoksit, hidrojen Sülfür (H2S) ve hidrojen siyanür(HCN):
Kimyasal olarak insan vücudunda etkileşime geçerek zehirleyici özellik oluşturur.
Azot N2 ( Nitrojen) : En önemli inert gazlardandır.
Kimyasal maddelerin vücudumuza etkileri

 Kimyasal maddenin fiziksel özelliğine,
 Vücuda giriş şekline,
 Vücuda giren kimyasal maddenin miktarına,
 Kimyasal maddenin toksik özelliğine
 Maruz kalma sıklığı ve süresine
 Kişinin fizyolojik özelliklerine (kadın /erkek,
 yaş, beslenme, hamilelik veya genetik özelikler,
 alerjik, kilolu-zayıf……vb., )
 Kimyasal etkileşimine
 Çevresel özellikler (fiziksel ortam/ ortamın sıcaklık,
 basınç, radyasyon durumunu ) göre değişir
 EK KONU
 Toksinler Hayatımıza Nasıl Girer?
 Toksin, en basit tabiriyle, vücuda zarar veren zehirli veya kimyasal madde olarak bilinir. Bu metinde nelerin
toksik içerdiğini genel olarak sıralıyor ve kurtuluş yollarını gösteriyoruz.
 Toksinlerin istila ettiği bir bünye beraberinde ağırlaşmış bir beden ve ‘toksik’ bir zihni doğurur. Halsiz, yorgun
ve depresif hissediyorsanız, herhangi bir sağlık sorunu yaşıyorsanız; bu, ‘toksik’ olarak atfedilenin ne
olduğunu ve hayatımıza hangi yollardan sızdığını irdelemenin, buna bağlı olarak alışkanlıklarımızı bir kez
daha gözden geçirme vaktinin gelmiş olduğunun bir işarettir.
 Gündelik hayatta toksin alımımızın büyük bir bölümünü yediklerimiz, içtiklerimiz, soluduğumuz hava,
girdiğimiz ortamlar ve kullandığımız ürünler oluşturur.
Gıda
• Katkı maddesi, gıda boyası (RED40), kimyasal tatlandırıcılar (MSG ve Aspartam), ağır metaller içeren,
işlenmiş, genetiği değiştirilmiş gıdalar toksik olarak nitelendirilebilir. Bu gibi gıdalardan kaçınmak için ürünü
satın almadan önce mutlaka etiketi okunmalıdır. Piyasadaki alkollü içecekler de içerdikleri sülfüt maddesiyle
toksik özellik göstermektedir. Konvansiyonel tarım esaslarınca yetiştirilirken zirai ilaca maruz bırakılan sebze
ve meyveler de toksik gıdalar sınıfında yer alır. Son zamanlarda gündemde çokça tartışılan bir diğer toksik
unsur da ‘civa’dır. Yüksek civa içeren gıdaların insanlarda ciddi rahatsızlıklara ve hatta ölüme yol açtığı tespit
edilmiştir. Tüm bunları göz önünde bulundurarak, beslenmemizde organik, mevsimsel ve işlenmemiş
gıdalardan oluşan bir yol izleyebiliriz. Hem neden organik tarımı desteklemeyelim ki!
• Güzellik Ürünleri
• Bakımlı olmak ve güzel görünmek için tüm iyi niyetimizle kullanmakta olduğumuz makyaj malzemesi, güneş
koruyucusu, nemlendirici, parfüm, deodorant, şampuan gibi güzellik ürünlerinde bulunan toksik kimyasallar
ve katkı maddeleri deri tarafından anında emilerek kana karışır ve zaman içinde vücutta aşırı toksin
yüklenmesine sebep olur. Bu gibi ürünleri satın alırken mutllaka etiketteki İçeriği okuyunuz, mümkünse
organik veya ev yapımı ürünler tercih edin. Unutmayın ki yiyemediğiniz kremi cildinize de
uygulamamalısınız.
Temizlik malzemeleri
• Deterjanlar, yumuşatıcılar, beyazlatıcılar gibi yaşam alanlarımızı arındırmak üzere günlük hayat içerisinde
düzenli olarak kullandığımız malzemeler sağlığımızı ciddi şekilde tehdit eden toksik kimyasallar içermektedir.
Uygulandığı takdir de nefes aldığımız havaya karışır. Bunun yanında, bu malzemeleri giysilerden,
bulaşıklardan ve diğer eşyalardan arındırması bir hayli zordur. Bu durumda en iyi seçenek bu ürünlerin
organik veya ev yapımı olanlarını tercih etmektir böylece hem bedeninizi hem de dünyayı korumuş olursunuz.
Hava
• Toksik gazlar ve kimyasallar ne yazık ki hayatımızın ayrılmaz birer parçası haline geldi. Soluduğumuz hava
her gün biraz daha araç ve fabrika emisyonlarından yayılan toksinlerle dolmakta. Sigara da içerdiği sayısız
toksik bileşenle havayı kirletip sağlığımızı olumsuz yönde etkileyen etmenlerin başında gelir. Dahası, sigara iç
mekanlarda tüketildiğinde dumanla birlikte etrafa yayılan zehirli kimyasallar bulundukları alana tutunarak
aradan ne kadar zaman geçse de toksik etkisini sürdürür. Havadaki toksinlere yönelik yapılması gerekenlerin
başında , sigara kullanıcısı iseniz sigaradan kurtulmak gelebilir. Evinizde ve işyerinizde havayı temizleyen
bitki ve cihazlardan yararlanabilirsiniz.
Su
• Bugün pek çok ülkede çeşme suyu, içmek bir yana, el bile yıkanamaz hale gelmiştir. Çeşme suları yüksek
oranda ağartıcı, klor, florür, amonyak gibi kimyasallar içermektedir.
• Dolayısıyla, aldığımız her duş, içtiğimiz her yudum, yıkadığımız her yiyecek, bulaşık ve çamaşır ile birlikte
bu toksik kimyasalları bünyemize almış oluyoruz. Konu su olduğunda, bir diğer sorun da ‘plastik’ şişelerdir.
Plastik şişelerin içeriğinde bulunan kimyasallar hayli zararlı olabilir; bir kısmı kanserojen ve mutasyon-
tetikleyici kimyasallar içerir. Yapılabilecek en doğru hareket banyo ve mutfaklarımızda su arıtıcı sistemlerden
faydalanmaktır.
Toksinlerden arınma
• Vücudumuz toksinleri karaciğer ve böbrek gibi organlar sayesinde ter, idrar ve dışkı şeklinde dışarı atar. Bu
sebeple bu organların hassasiyetle bakımı ve desteklenmesi şarttır. Bunun anahtarı düzenli detoks yapmaktır.
Bol egzersiz, masaj ve su tüketimi ise en basit detoks yöntemidir.
• Geleneksel yöntemler de vardır. Bunların başında hacamat/kupa terapisi, doğal bitkisel karışımlar kullanmak
ve termal sular gelmektedir.
3. HAFTA
Konuların Sorularla Tekrarı
Katı, sıvı ve gaz halindeki kimyasalların sağlık zararları dikkate alınarak konsantrasyonlarına göre yapılan
Açıklama: Katı, sıvı ve gaz halindeki kimyasalların sağlık zararları dikkate alınarak konsantrasyonlarına göre
yapılan sınıflandırmalarda vardır.
 Zehirli ve zararlı maddelerin yutulması, deriden alınması veya solunması durumunda ani ölüme neden
 Ölüme neden olmayan ancak kalıcı etki bırakan zehirli ve zararlı maddelerin kalıcı etki yaptıkları
konsantrasyonlar
 Tekrarlanan veya sürekli olan etkilenme sonucu ciddi etkiler gösteren zehirli ve zararlı maddelerin ciddi
hasar verdikleri konsantrasyonlar
 Aşındırıcı ve tahriş edici maddelerin yanıklara, gözde, ciltte tahrişe neden oldukları konsantrasyonlar
 Zararlı ve tahriş edici maddelerin göze ve solunum yoluna zarar verdikleri konsantrasyonlar
 Kansere, mutajenik ve teratojenik etkilere sebep olan zehirli ve zararlı maddelerin kansere, anormal
doğumlara, doğurganlık üzerinde olumsuz özelliklerine sebep oldukları konsantrasyonlar.
 Cevap : C

c) Ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından
sonra dayanmaya devam eden katı haldeki maddelerdir.
maddelerdir.
a) Zararlı madde c) Tahriş edici madde c) Alerjik madde d) Aşındırıcı madde

maddesine göre; aşındırıcı madde, canlı doku ile temasında, dokunun tahribatına neden olabilen maddelerdir.
Cevap: d
BM tarafından hazırlanan tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili tavsiye kararı (UNRTDG) kimyasalları kaç sınıfa
ayırmaktadır?
a) 5 b) 6 c)8 d) 9
Açıklama: BM tarafından hazırlanan tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili tavsiye kararı (United Nations
Recommendations on theTransport of DangerousGoods- UNRTDG) kimyasalları 9 sınıfa ayırmaktadır:
 Patlayıcı maddeler
 Sıkıştırılmış, sıvılaştırılmış basınçaltında yoğunlaştırılmış parlayıcı, parlayıcı olmayan ve zehirli gazlar
 Kolaylıkla parlayabilen sıvılar
 Kolaylıkla parlayabilen katılar
 Oksidan maddeler, organik peroksitler
 Zehirli ve enfeksiyona neden olabilecek maddeler
 Radyoaktif maddeler
 Aşındırıcı maddeler
 Diğer zararlı maddeler
Cevap: d
İşyerinde kimyasal maddelerle ilgili risklerden çalışanların sağlık ve güvenliğinin korunmasına ilişkin aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?
a) Konu ile ilgili bir yönetmelik vardır.
b) Konuya ilişkin mesleki maruziyet sınır değerleri ilgili mevzuatla belirlenmiştir.
c) Türkiye bu konuda AB direktiflerini temel almıştır.
d) Türkiye konuyla ilgili İLO sözleşmelerini onaylamıştır.
Açıklama: Türkiye'nin onayladığı İLO sözleşmeleri arasında, kimyasallarla ilgili olan 170 sayılı İLO Sözleşmesi
yoktur.
Cevap: d
Aşağıdakilerden hangisi ILO'nun kimyasal sınıflandırmasında yer alır?

a) Çevreye zarar verenler
b) Oksitleyiciler
c) Sıkıştırılmış gazlar
d) Enfeksiyona neden olanlar
Açıklama: ILO, tehlikeli kimyasalları parlayıcı, patlayıcı, oksitleyici, reaktif, zehirli, aşındırıcı, tahriş edici,
hassasiyet oluşturucu, kanserojen, mutajen ve üremeyi etkileyen kimyasallar olarak sınıflandırmaktadır.
Çevreye zarar verenler, sıkıştırılmış gazlar, radyoaktif maddeler, enfeksiyona neden olanlar ve diğerleri bu
sınıflandırma içinde yer almamaktadır.
Cevap: B
Aşağıdakilerden hangisi Uluslararası Çalışma Örgütü'nün kimyasalların özelliklerini göz önünde bulundurularak
sınıflandırılmasını önerdiği tavsiye kararıdır?
a) 122 sayılı ILO Tavsiye Kararı
b) 123 sayılı ILO Tavsiye Kararı
c) 177 sayılı ILO Tavsiye Kararı
d) 182 sayılı ILO Tavsiye Kararı
e)
Açıklama: 177 sayılı ILO Tavsiye Kararında kimyasalların;
 Vücudun herhangi bir kısmında meydana getirecekleri akut ve kronik sağlık sorununa neden olabilecek
toksik özellikleri,
 Parlama, patlama, oksitleme, tehlikeli reaksiyon verme gibi özellikleri de içerecek şekilde fiziksel ve
kimyasal karakteristikleri,
 Aşındırıcı ve tahriş edici özellikleri,
Alerjik ve hassasiyet oluşturma Özellikleri
Kimyasalların sınıflandırılmasında kimyasalların özelliklerinin ve sebep olabilecekleri fiziksel ve sağlık zararlarının

esas alınmasını, taşıma esnasında da Birleşmiş Milletlerin tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili tavsiye kararına
uyulmasını öngören ILO sözleşmesinin sayısı aşağıdakilerden hangisidir?
a) 161 b) 170 c)184 d) 196
Açıklama: ILO tarafından 1990 yılında kabul edilen Kimyasalların Kullanımında Güvenlik Hakkında 170
sayılı Sözleşme kimyasalların sınıflandırılmasında kimyasalların özelliklerinin ve sebep olabilecekleri fiziksel
ve sağlık zararlarının esas alınmasını, taşıma esnasında da Birleşmiş Milletlerin tehlikeli maddelerin taşınması
ile ilgili tavsiye kararına uyulmasını öngörmektedir.
Cevap: b
I. 8 saatlik süreyi kapsar.

II. Çalışanların solunum bölgesindeki havadaki kimyasal madde konsantrasyonuna göre tayin edilir.
III. Kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının alt sınırıdır.
Başka şekilde belirtilmedikçe, mesleki maruziyet sınır değeri tanımı için yukarıdakilerden hangisi/hangileri doğrudur?
a) Yalnız lb)l,ll c)l,lll d) I, II, III

maddesine göre; mesleki maruziyet sınır değeri, başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalışanların
solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst
sınırıdır. Cevap: b
Başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde
konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınır değerine ne denir?
a) Mesleki maruziyet üst değeri
b) Mesleki maruziyet etkin değeri
c) Mesleki maruziyet sınır değeri
d) Mesleki maruziyet alt değeri
Cevap: c
Kimyasal maddenin zarar verme potansiyelinin çalışma ve/veya maruziyet koşullarında ortaya çıkması olasılığına ne
denir?
a) Olasılık b) Maruziyet c) Tehlike d) Risk
maddesine göre; risk, kimyasal maddenin zarar verme potansiyelinin çalışma ve/veya maruziyet koşullarında
ortaya çıkması olasılığıdır.
Cevap: d
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğe göre aşağıdakilerden
hangisi yapılacak risk değerlendirmesinin kapsamında değildir?
a) Kimyasal maddenin sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları
b) Kimyasal maddenin fiyatı ve kalitesi
c) Maruziyetin türü, düzeyi ve süresi
d) Kimyasal maddenin miktarı, kullanma şartları ve kullanım sıklığı
Cevap: b
göre; risk değerlendirmesi yapılarak, bu Yönetmelikte belirtilen önlemler alınmadan tehlikeli kimyasal
maddelerle çalışılması yasaktır. Risk değerlendirmesi aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınarak yapılır;
 Kimyasal maddenin sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları
 İmalatçı, ithalatçı veya satıcılardan sağlanacak malzeme güvenlik bilgi formu
 Maruziyetin türü, düzeyi ve süresi
 Kimyasal maddenin miktarı, kullanma şartlan ve kullanım sıklığı
 Bu Yönetmelik eklerinde verilen mesleki maruziyet sınır değerleri ve biyolojik sınır değerleri
 Alınan ya da alınması gereken önleyici tedbirlerin etkisi
 Varsa, daha önce yapılmış olan sağlık gözetimlerinin sonuçları
İşveren, tedarikçiden veya diğer kaynaklardan risk değerlendirmesi için gerekli olan ek bilgileri sağlar. Bu bilgiler,
kullanıcılara yönelik olarak, varsa kimyasal maddelerin yürürlükteki mevzuatta yer alan öze! risk
değerlendirmelerini de içermelidir. Risk değerlendirmesi, tamir ve bakım işleri de dâhil olmak üzere kimyasal
maddelerle çalışılan tüm işleri kapsayacaktır. Birden fazla kimyasal madde ile çalışılan işlerde, bu maddelerin her
biri ve birbirleri ile etkileşimleri dikkate alınarak risk değerlendirmesi yapılacaktır. Tehlikeli kimyasal maddeler
içeren yeni bir faaliyete ancak risk değerlendirilmesi yapılarak belirlenen her türlü önlem alındıktan sonra
başlanacaktır.
Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalarda alınacak genel önlemlere ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
a) İşçilerin maruz kalacakları madde miktarları ve maruziyet süreleri mümkün olan en fazla düzeyde olacaktır.
b)Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalar en az sayıda işçi ile yapılacaktır.
c)İşyerinde uygun düzenleme ve iş organizasyonu
yapılacaktır.
d)Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalar teknolojik gelişmeler de dikkate alınarak uygun yöntemlerle
yapılacaktır.
Cevap: a
göre; tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalarda işçilerin sağlık ve güvenliği yönünden riskler aşağıdaki
önlemlerle ortadan kaldırılacak veya en az düzeye indirilecektir.
 İşyerinde uygun düzenleme ve iş organizasyonu yapılacaktır.
 Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalar teknolojik gelişmeler de dikkate alınarak uygun yöntemlerle
yapılacak, uygun makine ve ekipman sağlanacaktır.
 Alınan önlemlerin etkinliğini ve sürekliliğini sağlamak üzere yeterli kontrol, denetim ve gözetim
sağlanacaktır.
 Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalar, en az sayıda işçi ile yapılacaktır.
 İşçilerin maruz kalacakları madde miktarları ve maruziyet süreleri mümkün olan en az düzeyde olacaktır.
 Üretim alanında yapılan iş için gerekli olan miktardan fazla tehlikeli kimyasal madde
bulundurulmayacaktır.
 İşyerleri ve eklentileri her zaman düzenli ve temiz bulundurulacaktır.
 İşçilerin kişisel temizlikleri için uygun ve yeterli şartlar sağlanacaktır.
 Tehlikeli kimyasal maddelerin, atık ve artıkların en uygun şekilde işlenmesi, kullanılması, taşınması ve
depolanması için gerekli düzenlemeler yapılacaktır.
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğe göre risk değerlendirmesi
sonucunda işyerinde bulunan tehlikeli kimyasal madde miktarı nedeniyle, işçilerin sağlık ve güvenliği yönünden önemli
bir risk bulunmadığının belirlenmesi veya alınan önlemlerle riskin kabul edilebilir düzeye indirilmesi halinde, aşağıda
belirtilenlerden hangisinin yapılması gerekmemektedir?
a) İşyerinde uygun düzenleme ve iş organizasyonunun yapılması
b) Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmaların teknolojik gelişmeler de dikkate\ alınarak uygun yöntemlerle
yapılması
c) Acil eylem planının hazırlanması
d) Alınan önlemlerin etkinliğini ve sürekliliğini sağlamak üzere yeterli kontrol, denetim ve gözetim sağlanması
Cevap C
göre; risk değerlendirmesi sonucunda işyerinde bulunan tehlikeli kimyasal madde miktarı nedeniyle, işçilerin
sağlık ve güvenliği yönünden önemli bir risk bulunmadığının belirlenmesi veya alınan önlemlerle riskin kabul
edilebilir düzeye indirilmesi halinde bu Yönetmeliğin;
 Özel koruyucu ve önleyici tedbirler,
 Kaza ve acil durumlarla ilgili düzenlemeler ve o Sağlık gözetimi ile ilgili maddeleri uygulanmayacaktır.
Kullanılan veya kullanılacak kimyasalın zararları hakkında elde edilen bilgilere göre potansiyel tehlike
değerlendirmesi yapılarak, bu bilgilerin ışığında çalışanların maruziyetini önleyecek olan aşağıdaki tedbirlerin
sıralanmasında en son alınacak tedbir hangisidir?
a) Maruziyetin yok edilmesi veya en aza indirilmesi
b) Kişisel koruyucu kullanılması
c) Teknoloji seçimi
d) Zararsız veya az zararlı kimyasalın ikamesi
Cevap: b
göre; işveren işçilerin sağlık ve güvenliği yönünden tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan risklerin ortadan
kaldırılması veya en az düzeye indirilmesi için her türlü önlemi alacaktır.
Öncelikle ikame yöntemi uygulanarak, tehlikeli kimyasal madde yerine işçilerin sağlık ve güvenliği yönünden
tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan kimyasal madde veya işlem kullanılacaktır.
Yapılan işin özelliği nedeniyle ikame yöntemi kullanılamıyorsa, risk değerlendirmesi sonucuna göre ve öncelik
sırasıyla aşağıdaki tedbirler alınarak risk azaltılacaktır.
 İşçilerin sağlık ve güvenliği yönünden risk oluşturabilecek tehlikeli kimyasal madde çıkışını önlemek veya
en aza indirmek üzere uygun proses ve mühendislik kontrol sistemleri seçilecek ve uygun malzeme ve
ekipman kullanılacaktır.
 Riski kaynağında önlemek üzere; uygun iş organizasyonu ve yeterli havalandırma sistemi kurulması gibi
toplu koruma önlemleri uygulanacaktır
 Tehlikeli kimyasal maddelerin olumsuz etkilerinden işçilerin toplu olarak korunması için alınan önlemlerin
yeterli olmadığı hallerde bu önlemlerle birlikte kişisel korunma yöntemleri uygulanacaktır.
I. Başka bir süre belirtilmedikçe, 15 dakikalık sürede maruz kalınan, aşılmaması gereken limit değer
II. 1 m3 havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarı
III. Kimyasal maddelerin servis kayıt numarası
IV. 8 saatlik referans zaman dilimine göre ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama Yukarıda verilenler sırasıyla
aşağıdakilerden hangileriyle ifade edilir.
a) STEL, ppm, CAS, TWA
b) ppm, CAS, TWA, STEL
c) STEL, ppm, TWA, CAS
d) STEL, TWA, CAS, ppm
Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin Ek-I'ne göre;
 EINECS, kimyasal maddelerin Avrupa envanterini,
 CAS, kimyasal maddelerin servis kayıt numarasını,
 TWA, 8 saatlik referans zaman dilimine göre ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalamayı,
 STEL, başka bir süre belirtilmedikçe, 15 dakikalık sürede maruz kalınan, aşılmaması gereken limit değeri,
 mg/m3,20 °C sıcaklıkta ve 101,3 kPa basınçtaki 1 m3havada bulunan maddenin miligram cinsinden miktarı
ppm, 1 m3 havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarını ifade eder
Aşağıdakilerden hangisi "Kimyasal Maddelerin Avrupa Envanterimin kısaltmasıdır?
a) EINECS b) ELİNCS c)CAS d)OSHA
Cevap: a
"CAS" kısaltması aşağıdakilerden hangisini ifade etmektedir?

a) Kimyasal maddelerin servis kayıt numarası
b) Tehlikeli kimyasal maddelerin servis kayıt numarası
c) Biyolojik maddelerin servis kayıt numarası
d) Kanserojen ve mutajen maddelerin servis kayıt numarası
Cevap: a
"TWA" kısaltması aşağıdakilerden hangisini ifade etmektedir?

a) 8 saatlik referans zaman dilimine göre ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama
b) Başka bir süre belirtilmedikçe, 15 dakikalık sürede maruz kalınan, aşılmaması gereken limit değer
c) 20 °C sıcaklıkta ve 101,3 kPa basınçtaki 1 m3 havada bulunan maddenin miligram cinsinden miktarı
d) 1 m3 havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarı
Cevap: a
Soru
Günlük 8 saatlik çalışma döneminde her biri en fazla 15 dakika süren, her çalışma arasında en az bir saatlik süre bulunan
ve günde en fazla dört kez tekrarlanabilen çalışmalar için izin verilen en yüksek konsantrasyon ne ile ifade edilir?
a) LEL b) MAK c)STEL d)TWA
Cevap:C
I. Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında veya deriye nüfuz ettiğinde etkiler.

II. Erkek ve dişilerin üreme fonksiyon ve kapasitelerini azaltır.
III. Dünyaya gelmek çocuğu kalıtımsal olarak etkiler.
Üreme için toksik maddelerin özellikleri ile ilgili yukarıda verilenlerden hangisi/hangileri doğrudur?
a) Yalnız l b)I,ll c)l,lll d) I, II, III
göre; üreme için toksik madde, solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde erkek ve dişilerin
üreme fonksiyon ve kapasitelerini azaltan ve/veya doğacak çocuğu etkileyecek kalıtımsal olmayan olumsuz etkileri
meydana
Cevap: b
I. 8 saatlik süreyi kapsar.

II. Çalışanların solunum bölgesindeki havadaki kimyasal madde konsantrasyonuna göre tayin edilir.
III. Kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının alt sınırıdır.
Başka şekilde belirtilmedikçe, mesleki maruziyet sınır değeri tanımı için yukarıdakilerden hangisi/hangileri doğrudur?
a) Yalnız l b)l,ll c)l,lll d) I, II, III
göre; mesleki maruziyet sınır değeri, başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalışanların solunum
bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırıdır.
Cevap: b
Kimyasal maddenin zarar verme potansiyelinin çalışma ve/veya maruziyet koşullarında ortaya çıkması olasılığına ne
denir?
a) Olasılık b) Maruziyet c) Tehlike d) Risk
göre; risk, kimyasal maddenin zarar verme potansiyelinin çalışma ve/veya maruziyet koşullarında ortaya çıkması
olasılığıdır.
Cevap: d
Aşağıdakilerden hangisi AB'nin tehlikeli kimyasal sınıflandırmasında yer almaz?

a) Patlayıcı b) Yanıcı c) Kanserojen d) Aşındırıcı
Açıklama: AB tehlikeli kimyasalları şu şekilde sınıflandırmaktadır; parlayıcı, patlayıcı, oksitleyici, reaktif, zehirli,
aşındırıcı, tahriş edici, alerjik, kanserojen, mutajen, üreme için toksik ve çevreye zarar veren kimyasallar.
Cevap: b
Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik

kapsamında tehlikeli maddeler kaç sınıfa ayrılmıştır?
A) 9 B) 12 C) 15 D) 18
Açıklama: Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında

Yönetmeliğin 13. maddesine göre tehlikeli maddeler; yapılarından kaynaklanan özelliklerine dayalı olarak,
patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, çok toksik, toksik, zararlı, aşındırıcı, tahriş
edici, hassaslaştırıcı, kanserojen, mutajen, üreme sistemine toksik ve çevre için tehlikeli olarak sınıflandırılır.
Cevap: C
Aşağıdakilerden hangisi Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi

Hakkında Yönetmeliğin kapsamına girer?
A)Kozmetik ürünler
B) Patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, çoktoksik gibi özelliklere sahip olan maddeler
C)Radyoaktif maddeler ve radyoaktif madde içeren müstahzarlar
D)Hayvan yemleri
Açıklama: Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında

Yönetmeliğin 2. maddesine göre; bu Yönetmelik, insan sağlığı ve çevre için tehlike oluşturabilecek piyasaya arz
edilen maddelerin ve müstahzarların sınıflandırılması, ambalajlanması ve etiketlenmesini kapsar. Bu Yönetmelik;
aşağıda yer alan ve son kullanıcıya nihai ürün olarak ulaşan maddeleri ve müstahzarları kapsamaz:
İnsan sağlığı veya veterinerlikle ilgili amaçlar için kullanılan tıbbi ürünler
Kozmetik ürünler
Atık niteliğindeki madde karışımları
Gıda maddeleri
Hayvan yemleri
Radyoaktif maddeler ve radyoaktif madde içeren müstahzarlar
Cevap: B
Aşağıdakilerden hangisi solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara
yol açabilen veya bu etkinin oluşumunu hızlandıran maddedir?
a) Çok toksik madde
b) Mutajen madde
C )Kanserojen madde
d) Üreme için toksik madde
Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin 4,
maddesine göre; mutajen madde, solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal
genetik hasarlara yol açabilen veya bu etkinin oluşumunu hızlandıran maddelerdir.
Cevap: c
Katı, sıvı ve gaz halindeki kimyasalların sağlık zararları dikkate alınarak konsantrasyonlarına göre yapılan
Açıklama: Katı, sıvı ve gaz halindeki kimyasalların sağlık zararları dikkate alınarak konsantrasyonlarına göre
yapılan sınıflandırmalarda vardır.
 Zehirli ve zararlı maddelerin yutulması, deriden alınması veya solunması durumunda
ani ölüme neden oldukları konsantrasyonlar
 Ölüme neden olmayan ancak kalıcı etki bırakan zehirli ve zararlı maddelerin kalıcı etki
yaptıkları konsantrasyonlar
 Tekrarlanan veya sürekli olan etkilenme sonucu ciddi etkiler gösteren zehirli ve zararlı
maddelerin ciddi hasar verdikleri konsantrasyonlar
 Aşındırıcı ve tahriş edici maddelerin yanıklara, gözde, ciltte tahrişe neden oldukları
konsantrasyonlar
 Zararlı ve tahriş edici maddelerin göze ve solunum yoluna zarar verdikleri
konsantrasyonlar
 Kansere, mutajenik ve teratojenik etkilere sebep olan zehirli ve zararlı maddelerin
kansere, anormal doğumlara, doğurganlık üzerinde olumsuz özelliklerine sebep
Cevap: c

c) Ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından
sonra dayanmaya devam eden katı haldeki maddelerdir.
maddelerdir.
Biyolojik etkenlere maruziyet risklerin önlenmesi hakkında yönetmeliğe göre biyolojik tehlike işaretleri için
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) Üçgen şeklinde
b) Daire şeklinde
c) Kare şeklinde
d) Dikdörtgen şeklinde
Cevap a
Biyolojik etkenlere maruziyet risklerin önlenmesi hakkında yönetmeliğindeki sınıflandırmaya aşağıdakilerden hangisi
dahil edilmiştir?
a) Yalnızca insanları enfekte ettiği bilinen etkenler dahil edilmiştir.
b) İnsanları ve hayvanları enfekte ettiği bilinen etkenler dahil edilmiştir.
c) İnsan, hayvan ve bitkileri enfekte ettiği bilinen etkenler dahil edilmiştir.
d) Hayvan ve bitkileri enfekte ettiği bilinen etkenler dahil edilmiştir.
Cevap a
Aşağıdakilerden hangisi enfeksiyon etkenlerinin bulaşma yollarındandır?

a) Vektörler( Etkeni taşıyan canlı konakçılar)
b) Ortak kullanılan giysi, araç ve gereçler
c) Kan ve kan ürünleri
d) Hepsi
Cevap e
MSDS’e DAİR SORULAR
MSDS kısaltması ne anlama gelir?

A. Büyük Güvenlik Bilgi Formu
B. Malzeme Güvenliği Veri Sayfası
C. Malzeme Güvenlik Bilgi Formu
D. Büyük Güvenlik Veri Sayfası
MSDS'de aşağıdakilerden hangisi bulunabilir?

A. Dökülme ve Kaçak Prosedürü
B. Sağlık Tehlikesi Bilgisi
C. Özel Koruma Bilgisi
D. Yukarıdakilerin hepsi
Bir MSDS'nin 2. Bölümü _________ hakkında bilgi sahibi olacaktır.

A. Üretici B. Terkip C. Tehlikeli maddeler
D. Yukarıdakilerin hepsi
MSDS'ler işyerinde olduğu her zaman incelemesi için hazır olmalıdır.

A. Doğru B. Yanlış
Kimyasal veya ürün içeren bir acil durumda, MSDS'nin hangi bölümünde acil bir telefon numarası bulunabilir?
A. Bölüm 1 B. Bölüm 2 C. 5. Bölüm D. Bölüm 16
Açıklama: MSDS formlarının 1. bölümünde güvelik bilgi formu hazırlama tarihi, güncelleme
yapıldı ise yeniden hazırlama tarihi, mevzuat bilgisi, ürünün adı, ithalatçı ve ya üretici bilgileri,
gerekli acil durum telefonları gibi bilgiler bulunmak zorundadır
Ürünü kullanırken gerekli koruyucu donanımları hangi bölümde bulabilirsiniz?

A. Bölüm 2 B. 5. Bölüm C. Bölüm 8 D. Yukarıdakilerin hepsi
Hangi ürünlerin MSDS'ye ihtiyacı var?

A. Kimyasallar B. Araçlar C. Yapıştırıcıların D. hepsi
Güvenlik önlemleri hangi bölümde bulunabilir?

A. Bölüm 4 B. 5. Bölüm C. 6. Bölüm D. Yukarıdakilerin hepsi
İlk yardım önlemleri hangi bölümde bulunabilir?

A. Bölüm 2 B. Bölüm 4 C. 5. Bölüm D. Bölüm 8
Uygun kullanım talimatlarını nerede bulabilirsiniz?

A. Bölüm 4 B. Bölüm 6 C. Bölüm 7 D. Bölüm 9
?
Soru: Çalışanlardan herhangi birinin kanındaki kurşun seviyesi ………μg Pb/100 ml kandan fazla ise tıbbi gözetim
yapılır?
A) 15 μg Pb/100 ml
B) 20 μg Pb/100 ml
C) 50 μg Pb/100 ml
D) 40 μg Pb/100 ml
AÇIKLAMA:
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik BİYOLOJİK SINIR
DEĞERLER VE SAĞLIK GÖZETİMİ ÖNLEMLERİ
Kurşun ve iyonik kurşun bileşikleri
Biyolojik izleme, absorbsiyon spektrometri veya eşdeğer sonucu veren bir başka metod kullanılarak, kanda kurşun
seviyesinin (PbB) ölçümünü de kapsar.
1. Aşağıdaki durumlarda tıbbi gözetim yapılır:
1. Havadaki kurşunun, haftada 40 saat çalışma süresine göre hesaplanmış, zaman ağırlıklı
ortalama konsantrasyonu 0.075 mg/m3 ten fazla ise,
2. Çalışanlardan herhangi birinin kanındaki kurşun seviyesi
Soru: Kimyasal maddelerin tehlikeli olarak değerlendirilmeyen özellikleri aşağıdakilerin hangisinde gösterilmiştir?
a) Alerjik / Kanserojen / Mutajen
b) Zehirlilik / Tahriş Edicilik / Aşındırıcılık
c) Patlayıcılık / Oksitleyicilik / Alevlenebilirlik
d) Yoğunluk / Kimyasal Etkinlik / Alkolde Çözünürlük
SORU: Meslek hastalıklarının tanımı aşağıdaki kanunlardan hangisinde tanımlanmıştır?
A) 4857 Sayılı İş Kanunu
B) 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
C) 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
D) 3359 Sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu
SORU : Anaerobik bozulmanın yer aldığı lağım çukurlarında, kanalizasyonlarda hayati tehlike oluşturan
kimyasal madde/maddeler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) Nitrit, Nitrat
B) Asetilen, Etan
C) Hidrojen sülfür, Metan, Amonyak
D) Karbonmonoksit
SORU: Aşağıdakilerden hangisi Kimyasalların güvenli kullanımı için ILO’nun (Uluslar arası Çalışma Örgütü)
önerdiği genel prensiplerden değildir?
A) Yetkili Makamın Sorumlulukları
B) Kimyasalı Temin Edenin Sorumluluğu
C) Kimyasalı İhraç Eden Ülkenin Sorumlulukları
D) Kimyasalları kullananın sorumluluğu
SORU: Kimyasalların güvenli kullanımına yönelik genel ILO ilkelerine göre aşağıdaki gruplardan hangisi bu
kimyasalların tehlikelerini bilmek ve önlem almak konusunda öncelikli olarak sorumlu tutulamaz?
A) Kimyasalları kullanacak işçiler
B) Kimyasalları işyerinde kullandıran işverenler
C) İş sağlığı ve güvenliğinden sorumlu çalışanlar
D) Kimyasalları üreten ve işyerine temin eden kişi ve kuruluşlar
CEVAP: A
SORU: Aşağıdakilerden hangisi işverenin kanserojen veya mutajen maddelerin kullanıldığı işlerde alması
gereken önlemlerden değildir
A) İşyerinde kullanılacak kanserojen veya mutajen madde miktarı belirlenecek ve yapılan iş için gereken
miktardan fazla madde bulunması önlenecektir.
B) Kanserojen veya mutajen maddelere maruz kalan veya kalabilecek işçilere belirli aralıklarla izin verilecektir.
C) Kanserojen veya mutajen maddelerin çalışma ortamına yayılmasını önlemek veya en aza indirmek için proses
tasarımı uygun şekilde yapılacak ve gerekli mühendislik kontrol önlemleri alınacaktır.
D) Kanserojen veya mutajen maddelerin kaynağından lokal veya genel havalandırma sistemi veya diğer
yöntemlerle çalışılan ortamdan dışarı atılması, halk sağlığı ve çevreye zarar vermeyecek şekilde yapılacaktır.
E) CEVAP: B
SORU: Aşağıdakilerden hangisi çalışanların sağlığı açısından zararlı kimyasal etmenlerdendir?
A) Ultraviyole ışınlar
B) Civa buharı
C) Yüksek düzeyde gürültü
D) Alçak basınç
Açıklama:
Radyasyon, gürültü ve basınç fiziksel risk etmenlerinden olup, cıva buharı kimyasal risk etmenlerindendir.
CEVAP: B
SORU: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Güvenlik Yönetmeliğine göre yapılacak risk
değerlendirmesinde aşağıdakilerden hangisi özellikle dikkate alınacak hususlardan değildir?
A) Kimyasal maddenin kimyasal ismi, sinonim (eş anlamı) ismi ve ticari ismi.
B) Kimyasal maddenin sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları
C) İmalatçı, ithalatçı veya satıcılardan sağlanacak malzeme güvenlik bilgi formu
D) Alınan ya da alınması gereken önleyici tedbirlerin etki
CEVAP: A
Açıklama: Zararlı Maddeler ve Karışımlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formları Hakkında Yönetmelik
(13.12.2014 tarih ve 29204 sayılı Resmi Gazete)
SORU: Kimyasal maddenin miktarı, kullanma şartları ve kullanım sıklığı başka şekilde belirtilmedikçe, 8
saatlik sürede çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman
ağırlıklı ortalamasının üst sınırı aşağıdakilerden hangisi ifade eder?
A) TLV/TWA değeri
B) STEL değeri
C) Kabul edilebilir risk değeri
D) Mesleki maruziyet sınır değeri
CEVAP: D
SORU: Çalışanların maruz kaldığı havadaki asbest konsantrasyonunun Sekiz saatlik zaman ağırlıklı ortalama
değerinin (ZAOD-TWA) üst sınırı nedir?
A) 0,7 lif/cm 3
B) 0,5 lif/cm 3
C) 10 lif/cm 3
D) 0,1 lif/cm 3
CEVAP: D
SORU: 0°C’den düşük parlama noktası ve 35°C’den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ile
oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen, gaz haldeki maddeleri aşağıdakilerden hangisi
ifade eder?
A) Patlayıcı madde
B) Kolay alevlenir madde
C) Çok kolay alevlenir madde
D) Alevlenir madde
CEVAP:C
• Açıklama:
• Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında
• Yönetmelik
• Tanımlar
• MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
• f) Çok kolay alevlenir madde: 0°C’den düşük parlama noktası ve
• 35°C’den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava
ile temasında yanabilen, gaz haldeki maddeleri,
SORU: Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun ve etki göstergesinin üst
sınırını aşağıdakilerden hangisi ifade eder?
A) Biyolojik sınır değeri
B) Kimyasal sınır değer
C) LD50
D) LC50
CEVAP: A
Açıklama:
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; fd) Biyolojik sınır değeri: Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun
biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun ve etki göstergesinin üst sınırını ifade eder.
SORU: Çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde
akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri aşağıdakilerden hangisi ifade eder?
A) Zararlı
B) Çok toksik madde
C) Kanserojen madde
D) Mutajen madde
CEVAP: B
SORU: Aşağıdakilerden hangisi güvenlik bilgi formlarındaki LD50 ve LC50 değerlerini ifade etmektedir?
A) En düşük doz - En düşük konsantrasyon
B) Maksimum doz - Maksimum konsantrasyon
C) Alçak doz - Alçak konsantrasyon
D) Öldürücü doz - Öldürücü konsantrasyon
CEVAP: D
Açıklama:
Kimyasalların sınıflandırılmasında en yaygın kriterlerden birisi de,öldürücü doz (LD50) ve öldürücü
konsantrasyonun (LC50) esas alınmasıdır.
SORU: Aşağıdaki kimyasallardan hangisi deride renk değişimine neden olur?
A) Alkaliler
B) Asitler
C) Karbonatlar
D) Ağır metaller
CEVAP: D
Açıklama: Gümüş, cıva, arsenik gibi ağır metallerden kaynaklanan kronik zehirlenme, deride renk değişimi
oluşturabilir
SORU: Pestisit ve asit temizleme havuzlarında bulunan ve normal şartlarda sıvı olan metal aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Nikel
B) Cıva
C) Krom
D) Arsenik
CEVAP:B
Açıklama: Cıva, birçok pestisit ve asit temizleme havuzlarında bulunur.Normal şartlarda sıvı olan cıva, oda
sıcaklığında buharlaşır ve buharları teneffüs edilir.Suda bulunan cıva ise balık organizmasında birikir. Cıva
zehirlenmesinin sinir sistemi üzerinde ciddi etkileri vardır.
SORU: Aşağıdakilerden hangisi kimyasal etkili boğucu gaz değildir?
A) Karbon monoksit
B) Hidrojen sülfür
C) Metan
D) Hidrojen siyanür
CEVAP:C
Açıklama: Kimyasal boğucu gazlar; kimyasal özellikleri sebebi ile solunum ve dolaşımı engelleyerek etkili olan
gazlardır.Karbon monoksit,hidrojen sülfür,hidrojensiyanür bu tip gazlardır.
SORU: Aşağıdakilerden hangisi basit boğucu gaz değildir?
A) Karbon monoksit
B) Propan
C) Bütan
D) Karbondioksit
CEVAP: A
Açıklama: Basit boğucu gazlar; normal şartlarda kimyasal olarak boğucu değildirler. Ancak ortamda çok yoğun
bulunmaları durumunda havadaki oksijenin yerini alarak oksijenin daha az solunmasına sebep olduklarından,
oksijen yetersizliği sebebi ile boğulmalara sebep olabilirler. Bazıları, özellikle petrol türevi olanlar hafif
narkotiktir. Karbondioksit, metan, etan, propan, hidrojen vb. gazlar yaygın olarak kullanılan basit boğucu
gazlardır.
SORU: Karbondioksit, metan ve karbon monoksit gazlarının özellikleri için aşağıda yazılış sırasına göre verilen
ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Boğucu - Boğucu – kimyasal etkili boğucu
B) Zehirleyici - Boğucu - Boğucu
C) Boğucu - Zehirleyici – Boğucu
D) Boğucu - Boğucu – Boğucu
E) CEVAP: A
SORU: Toksik maddeler insan sağlığına aşağıdaki yollardan hangisi ile etki eder?
A) Sindirim
B) Deri
C) Solunum
D) Hepsi
CEVAP: D
SORU: Solunum bölgesi aşağıdaki ifadelerden hangisi ile tanımlanır?
A) Kişinin kulaklarını birleştiren çizginin ortası merkez kabul edilerek 30 cm yarıçaplı kürenin başın ön kısmıdır.
B) Kişinin burnu merkez kabul edilerek 30 cm. yarıçaplı kürenin başın ön kısmıdır
C) Kişinin burnu merkez kabul edilerek 50 cm. yarıçaplı küredir
D) Kişinin kulaklarını birleştiren çizginin ortası merkez kabul edilerek 30 cm yarıçaplı küredir?
CEVAP:A
SORU: Aşağıdakilerden hangisi kandaki hemoglobin ile birleşerek karboksihemoglobin oluşturur?
A) Hidrojen sülfür
B) Karbon monoksit
C) Karbondioksit
D) Azot
CEVAP:B
SORU: Aşağıdakilerin hangisi karbon dioksit gazının özelliğidir?
A) Yanıcı
B) Parlayıcı
C) Zehirli
D) Boğucu
Cevap D
SORU: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Risk Değerlendirmesinde aşağıdakilerden hangisi dikkate
alınmaz?
A) Yapılacak sağlık gözetimleri
B) Kimyasal maddenin miktarı, kullanma şartları ve kullanım sıklığı
C) Maruziyetin türü, düzeyi ve süresi
D) Kimyasal maddenin sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararlar
CEVAP: A
SORU: Karbondioksit, karbon monoksit ve metan gazlarının özellikleri için aşağıda yazılış sırasına göre verilen
A) Patlayıcı - Patlayıcı – Patlayıcı
B) Yanmaz - Patlayıcı - Patlayıcı
C) Patlayıcı - Yanıcı – Patlayıcı
D) Yanmaz - Yanmaz – Patlayıcı
CEVAP:B
Açıklama: Karbondioksit, yanıcı ve patlayıcı değildir.Karbon monoksitin % 13 - 75 arasında havayla
karışımları patlayıcıdır. Metanın ise % 5 -15 arasında havayla karışımları patlayıcıdır.
SORU: Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Metan renksiz ve kokusuz bir gazdır.
B) Karbon monoksit baş ağrısı, hâlsizlik ve kusma emareleriyle anlaşılır.
C) Hidrojen sülfür dağlayıcı ve yakıcı bir gazdır.
D) Karbondioksit basit boğucu bir gazdır.
CEVAP: C
Açıklama: Hidrojen sülfür, renksiz ve kendine özgü çürük yumurta kokusu olan zehirleyici bir gazdır. Havadan
ağır ve yanıcı bir gaz olan H2S, hava içerisinde % 6 oranında patlayıcı özelliğe sahiptir. Havada % 0,0001
konsantrasyonda tipik kokusu ile tanınır. Daha yüksek konsantrasyonlarda bir süre sonra koku alma sinirleri felce
uğrar ve koku alınmaz olur. Solunum yolu ile alınan H2S toksik tesir gösterir, mukozoları tahriş eder ve hücre
içindeki fermentleri inhibe eder.
SORU: Aşağıdakilerden hangisi tahriş edici gazlardandır?
A) Metan
B) Amonyak
C) Karbondioksit
D) Karbon monoksit
CEVAP: B
Açıklama: Tahriş edici gazlar, asidik özellikleri ve suda çözünürlükleri sebebiyle, solunum sistemleri üzerinde
tahriş edici etki gösterirler.Amonyak, kükürtdioksit,fosgen, klor, azot oksitleri ve asit buharları bu gruba
girerler.
SORU: Endüstride bazı sentez işlerinde, gübre ve bazı boyaların imalatında ve soğutucu olarak kullanılan tahriş
edici gaz aşağıdakilerden hangisidir?
A) Amonyak
B) Trikloretilen
C) Arsin
D) Formaldehit
CEVAP: A
Açıklama: Amonyak, endüstride bazı sentez işlerinde, gübre ve bazı boyaların imalatında ve soğutucu olarak
kullanılır.Dağlayıcı ve yakıcı bir gaz olup müsaade edilen azami konsantrasyon değeri 25 ppm (18 mg/m3)'dir.
5000 -10.000 ppm'lik miktarlarda kısa sürede öldürücü etki gösterir.
SORU: Aşağıdakilerden hangisi sistemik etki gösteren zehirli gaz ve buharlardan değildir?
A) Karbon tetraklorür
B) Nitroparafin
C) Azotdioksit
D) Benzen
CEVAP: C
Açıklama: Sistemik etki gösteren zehirli gaz ve buharlar, vücudun belirli sistemleri üzerinde toksik etki yapan gaz
ve buharlardır. Akciğer zarları üzerine tesir eder veya doğrudan dolaşıma girerler.
Böbrek ve karaciğerler üzerinde, bazıları da kemik iliği üzerinde etkirler. Karbon tetraklorür ve nitroparafinler
böbrek ve karaciğerlerde, benzen buharları kemik iliği üzerinde, kurşun buharları kan sistemi üzerinde
etkilidir.
SORU: Kanserojen Veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
ekinde mesleki maruziyet sınır değeri verilen sert ağaç tozunun sınır değeri nedir?
A) 10 cm3/m3
B) 10 gr/m3
C) 5 gr/m3
D) 5 mg/m3
CEVAP: D
Açıklama: Kanserojen Veya MutajenMaddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında
Yönetmelik EK-2MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ
SORU: Aşağıdakilerden hangisi toksik bir madde olup öğrenme ve gelişme geriliği, kansızlık, böbrek yetmezliği ve
üreme fonksiyonlarının azalması gibi zararlı etkilere neden olur?
A) Karbon monoksit
B) Azotdioksit
C) Kurşun
D) Karbondioksit
CEVAP:C
Açıklama:
Kurşun (Pb), toksik bir metal olup vücutta birçokhayati organı hedef alır,
▶ Merkezi sinir sistemine zarar verir.
▶ Beyin fonksiyonlarını etkiler.
▶ Kasların kontrolünde ve öğrenme yeteneğindekayıplara yol açar.
▶ Çocuklarda gelişme geriliğine neden olur.
▶ Böbrek yetersizliğine, kalp ve karaciğer hasarına neden olur,
▶ Kırmızı kan hücrelerinin çoğalmasını sağlayan enzimleri etkiler ve kansızlığa neden olur.
▶ Üreme fonksiyonlarını azaltır.
SORU: İşyeri ortamında propan gazı varsa, havalandırma hangi noktadan yapılmalıdır?
A) Zemine yakın alttan
B) Tavana yakın üstten
C) Solunum hizasından
D) Solunum hizasının üstünden
CEVAP: A
Açıklama:Propan, rölatif buhar yoğunluğunun 1,6 olması nedeniyle zeminde birikir. Bu nedenle, propan
bulunanortamda havalandırmanın zemine yakın yerlerden yapılması gerekir
SORU: Aşağıdakilerden hangisi hidrojen klorürün ticari ismidir?
A) Tuz ruhu
B) Kezzap
C) Kostik soda
D) Gazyağı
CEVAP: A
SORU: Havadaki konsantrasyonu 100 ppm olan bir maddenin yüzde olarak hacimsel oranı kaçtır?
A) 0,001
B) 0,01
C) 0,1
D) 1
Açıklama:
ppm: 1 m3 havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarı (ml/m3) 100 /1.000.000=0,0001 x 100=% 0,01
CEVAP: B
SORU: İşyerindeki tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanacak kaza, olay ve acil durumlarda yapılacak işleri
önceden belirleyen bir …………. Hazırlanmalıdır. Cümlesinde noktalı yere aşağıdakilerden hangisinin gelmesi
gerekir?
A) Patlamadan korunma dokümanı
B) Ateşli iş izin belgesi
C) Acil durum planı
D) Çalışma planı
CEVAP: C
SORU: Kolay alev alabilen maddelerin buhar veya gazlarının açık ortamda hava ile belli orandaki homojen
karışımlara alev çubuğu tutulduğunda çok kolay alev alarak hızla yanmasına ne denir?
A) Parlama
B) Patlama
C) Yangın
D) Alevlenme
CEVAP: A
Açıklama:
Parlayıcı maddelere verilebilecek örnekler şunlardır:
▶ Yanma, yanıcı maddenin oksijenle birleşmesisonucunda dışarıya ısı vermesine neden olan olaydır.
▶ Kolay alev alabilen maddelerin (parlayıcı maddeler) buhar veya gazlarının hava ile belli orandaki homojen
karışımları, maddenin çok kolay alev alarak hızla yanmasına sebep olur ki, bu tür yanma olayına parlama denir.
▶ Patlama ise, çok hızlı bir gaz genişlemesiyle ve genellikle ısı açığa çıkmasıyla meydana gelen bir kimyasal
reaksiyon veya değişimdir.
SORU: Kapalı kaptaki yanıcı ve parlayıcı özellikteki gazın hava ile karışımının ateşlenmesi sonucu
meydana getirdiği tehlikeli olay aşağıdakilerden hangisidir?
A) Parlama
B) Patlama
C) Yangın
D) Alevlenme
CEVAP: B
Açıklama:
Patlama çevresindeki ortamda bir şok dalgası oluşturur. Genel olarak patlamalar kapalı yerlerde meydana gelir.
Kapalı bir yerde, bir tank veya bina içerisinde yanabilecek bir gaz veya parlayıcı sıvı buharı olduğu zaman bir
kıvılcım ile tutuşur.
SORU: Aşağıdaki maddelerden hangisi su ile şiddetli reaksiyon vererek hidrojen gazı çıkarır ve meydana gelen
reaksiyon ısısı hidrojeni ateşler?
A) Silisyumdioksit
B) Kalsiyum oksit
C) Sodyum
D) Sülfürik asit
CEVAP:C
SORU: Aşağıdaki maddelerden hangisi asetilen gazı ile temas etmeyecek şekilde depolanmalıdır/ kullanılmalıdır?
A) Flor
B) Klor
C) Brom
D) Hepsi
CEVAP:D
SORU: Temizlik ve hijyen amaçlı kullanılan I. cam temizleyicisi ile sirke, II. sabun ile şampuan, III.çamaşır
suyu (sodyum hipoklorit) ile amonyaklı tuz ruhu madde çiftlerinden hangileri birbirleriyle
karıştırıldığında tehlikeli bir gaz çıkışı olur?
a)Yalnız I b)Yalnız II c)Yalnız III d)I ve II e) I ve III
CEVAP: C
SORU: Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkkında
Yönetmelik’e göre, sanayide yaygın olarak kullanılan çözücülerden biri olan benzen için işyeri
ortamında sekiz saatlik referans zamanına göre hesaplanan veya ölçülen mesleki maruziyet sınır değeri
kaç ppm (mL/m3)’dir?
a)1 b)3 c)5 d)7 e)10
Cevap A
SORU: Radyasyon ölçümlerinde kullanılan radyoaktivite birimi aşağıdakilerden hangisidir?
a)Sievert b)Gray c)Coulomb d)Becquerel d)Beta
CEVAP:D
SORU: İnsan vücuduna giren kurşun başlıca hangi yapıda depolanır?
a) Karaciğer b) Böbrek c) Kemik d) Akciğer e) Kan
Cevap c
SORU: Aşağıdakilerden hangisi hayvanlardan insana bulaşan bir hastalık değildir?
a)Şarbon b)Bruselloz c)Tüberküloz d)Lepra e) Kuduz
Cevap d
SORU: Tamamlanmamış yanma ürünü olan ve kana oksijen taşıyıcı hemoglobini bağlayarak ölüme yol
açan gaz aşağıdakilerden hangisidir?
a) Hidrojen sulfur b)Metan c)Kükürt dioksit d)Karbon disülfür d)Karbon monoksit
Cevap d
SORU: Biyolojik etkenlere bağlı meslek hastalıkları aşağıdaki sektörlerin hangisinde daha fazla görülür?
a)İnşaat b)Tekstil c)Tarım d)Kimya e) Ulaştırma
Cevap c
I. Bakteriler II Parazitler III Virüsler IV.Mantarlar
SORU: Yukarıdakilerden hangileri meslek hastalıklarına yol açan biyolojik etkenler arasında yer alır?
A )I ve III b)I ve IV c)II ve III d)I, II ve IV e)I, II, III ve IV
Cevap E
SORU: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik'e göre,
kandaki kurşun düzeyinin 100 mL kanda kaç mikrogram (µg) veya daha üzerinde olması durumunda
tıbbi gözetim gerekir?
a)40 b)35 c)25 d)15 e)5
Cevap A
SORU: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’e göre,
I. Çok toksik madde; çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla
emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddedir.
II. Alevlenir madde, parlama noktası 60 ºC - 75 ºC arasında olan sıvı hâldeki maddedir.
III. Toksik madde; az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan
sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddedir. tanımlarından hangileri
doğrudur?
a) Yalnız I b) Yalnız II c) Yalnız III d) I ve II e) I ve III
Cevap e
SORU: Tehlikeli kimyasal maddeler için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
a) Mesleki maruziyet sınır değeri belirlenmiş maddelerdir.
b) Patlayıcı ve oksitleyici olabilirler.
c) Çok kolay alevlenir.
d) Asbest özelliklerini taşırlar.
Cevap D
4. HAFTA
Kimyasalların güvenli kullanımı için ILO’nun (Uluslar arası Çalışma Örgütü) aşağıdakilerden hangisi
ILO’nun önerdiği bir prensiplerden değildir?
A. İş Sağlığı ve Güvenliği’nden sorumlu yetkili makam, ülke şartlarını ve kanunlarını göz önüne alarak işveren
ve işçi kuruluşları ile istişarede bulunup “KİMYASALLARIN GÜVENLİ KULLANIMI” konusunda bir politika
oluşturmakla yükümlüdür.
B. Kimyasalı temin edenler, (üretici, ithalatçı, dağıtıcı vb.) sınıflandırma, işaretleme, etiketleme, güvenlik
veri belgelerini temin edip kullanıcıya verecektir.
C. Kimyasalın, kendi ülkelerinde kullanımı sağlık ve güvenlik gerekçesiyle yasaklanmışsa, ithal eden ülkeye
buna ilişkin bilgiler verilecektir.
D. Kimyasalları sınıflandırma, işaretleme, etiketleme, güvenlik veri belgelerini temin edip kullanıcıya
verme görevi kimyasalı temin eden üretici, ithalatçı, dağıtıcıların görevi değildir.
E. Kimyasalın, kendi ülkelerinde kullanımı sağlık ve güvenlik gerekçesiyle yasaklanmışsa, ithal eden ülkeye buna
ilişkin bilgiler verilecektir.
İŞYERİ BİNALARI HANGİ ÖZELLİKLERİ TAŞIYACAK?
• Parlayıcı, Patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddeler üretilen veya işlenen veya depolanan binalar mümkünse tek
katlı olacak;
• Duvarları yanmaz maddeden,
• tavanları hafif ve yanmaz malzemeden
• dış yan cephelerine bakan pencereler ince kırılmaz camlı olacak ve
• patlamalarda büyük parçalar halinde havaya fırlamayacak malzemeden yapılmış olacaktır.
• -İşyerlerinin tabanları, düz, yanmaz, sızdırmaz, herhangi bir cismin çarpmasıyla kıvılcım çıkarmaz
malzemeden yapılacak ve kolay temizlenir, hafif meyilli tarzda inşa edilecektir.
• -Kullanılan maddelerin, kimyasal bir olay sonucunda işyeri tabanını aşındırıp tahrip etmesi veya parlayıcı,
tehlikeli ve zararlı gaz ve dumanlar meydana getirmesi önlenecektir.
İŞYERLERİNDE HANGİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİNİ ALACAĞIZ?
a) Parlayıcı sıvıların konulduğu bina, tank ve benzeri tesislerin dışında ayrıca, dağılacak, yayılacak sıvıların
toplanması için, tesis hacminin en az on katı oranında, sızdırmaz duvarla, geniş toprak set veya sütre ile
çevrilmesi gereklidir.
b) -Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin işlendiği işyerlerinde, atıklar maddelerin hepsi bir yerde
toplanacak ve uzman bir kimsenin gözetimi altında yakılacaktır.
c) -Toz veya parça halinde kömür, yağ veya herhangi bir parlayıcı madde ile bulaşmış kırpıntılar, paçavralar,
pamuklar, üstüpü veya kendiliğinden tutuşabilecek bütün maddeler işyerinde bulundurulabilir. Ancak belli bir
yerde biriktirilmelidir. Bu gibi maddeler binanın güvenlik alanları içinde bu işe ayrılmış belirli bir yere
gömülecektir.
d) Yukarıdakilerin tamamı doğru
CEVAP: Yukarıdakilerin tamamı yanlış
İŞYERLERİNDE HANGİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİNİ ALACAĞIZ? 3
a) -Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği işlendiği ve depolandığı binalar, yıldırıma karşı
yürürlükteki mevzuatın öngördüğü sistemlerle donatılacaktır.
b) Tamamen çelik konstrüksiyon binalarla, saç ve borulardan inşa edilmiş tank ve benzeri çelik depoların yeterli
bir topraklamaya tabi tutulması halinde ayrıca paratoner tesisatına ihtiyaç yoktur. Ancak bu hususun yetkili
teknik bir eleman tarafından kontrol edilerek yeterliliğinin belgelendirilmesi zorunludur.
c) -İşyerinde, yapılan işin cinsine ve özelliğine göre etkili olabilecek tipte ve yeterli sayıda yangın söndürme
cihazları bulundurulacaktır. Bu cihazlar ve bunlara yardımcı tesis ve teçhizat daima işler bir halde olacaktır.
d) -Yeterli sayıda işçiye, yangın söndürme cihaz ve teçhizatının kullanılması hususunda belirli görevler verilecek
ve bunlar bir yangın ekibi teşkil etmek üzere gerekli eğitime tabi tutulacaktır.
CEVAP: Yukarıdakilerin tamamı doğrudur.
a) -İşyerlerinde, işin ve işyerinin özelliklerine göre yeterli ve uygun tipte elle veya elektrikle veya mekanik
olarak çalışan alarm cihazları bulundurulacaktır.
b) -Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı sıvılar bulunan binalar, tanklar; yangın ve sair sebeplerle içindeki
sıvının dışarıya saçılmasını veya sızmasını önleyecek nitelikte yapılacaktır.
c) -Parlayıcı sıvıların üretildiği, doldurulup, boşaltıldığı veya kullanıldığı atölye, döküm yeri veya benzeri
işyerlerinde faaliyet sırasında herhangi bir sebeple kaçan, taşan veya sızan sıvıyı emin bir yere toplayacak
drenaj tertibatı bulunacaktır.
CEVAP: Yukarıdakilerin tamamı doğru.
a) Parlayıcı sıvıların konulduğu bina, tank ve benzeri tesislerin dışında ayrıca, dağılacak, yayılacak sıvıların
toplanması için, tesis hacminin en az on katı oranında, sızdırmaz duvarla, geniş toprak set veya sütre ile
çevrilmesi gereklidir.
b) -Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin işlendiği işyerlerinde, atıklar maddelerin hepsi bir yerde
toplanacak ve uzman bir kimsenin gözetimi altında yakılacaktır.
c) -Toz veya parça halinde kömür, yağ veya herhangi bir parlayıcı madde ile bulaşmış kırpıntılar, paçavralar,
pamuklar, üstüpü veya kendiliğinden tutuşabilecek bütün maddeler işyerinde bulundurulabilir. Ancak belli bir
yerde biriktirilmelidir. Bu gibi maddeler binanın güvenlik alanları içinde bu işe ayrılmış belirli bir yere
gömülecektir.
d) Yukarıdakilerin tamamı doğru
CEVAP: Yukarıdakilerin tamamı yanlış
Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

• A) Ağır metal tuzları ve bunların çözeltileri özel atık madde kaplarında toplanmalıdır
• B) Atık madde şişeleri cam ise en fazla 3 litre, kırılmaz bir maddeden yapılmışsa en fazla 12 litre hacminde
olmalıdır(2,5litre – 10litre)
• C)Laboratuvarlardaki kimyasal atıkların atılması ve imhası için Çevre Bakanlığı “Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği” ilgili hükümleri çerçevesinde hareket edilmelidir
• D)Pikrik asit kuru olunca patlayıcı olduğundan daima en az %10 sulu halde muhafaza edilmelidir. Atık
bertaraf prosedüründe buna dikkat edilmelidir.
CEVAP: HEPSİ DOĞRU
Aşağıdaki ifadelerden hangisi tehlikeli kimyasallar ile ilgili olarak uluslararası taşımacılıkta kullanılan terimlerden
biridir?
a) IMDG (Denizlerde Tehlikeli Yük Taşınmasına İlişkin Düzenleme)
b) RID (Tehlikeli Maddenin Demiryolu ile Uluslararası Taşınması)
c) ADR (Tehlikeli Maddenin Karayolu ile Uluslararası Taşınması)
d) Hepsi
Aşağıda verilenlerden hangisi parlayıcı sıvıların konulduğu yerüstü depolarıyla ilgili alınması gerekli önlemler
arasında yer almaz?
a) Deponun tavanı yanlarına göre daha kalın demir sactan yapılmış olmalı
b) Sağlam tabanlar üzerine oturtulmalı
c) Uzaktan kumandalı yangın söndürme tesisatı olmalı
d) Basınç değişiminde otomatik açılıp kapanan bir basınç valfi bulunmalı
Kimyasalların güvenli depolanmaları için aşağıda verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
• Alev alıcı madde dolaplarında (ambar odacıklarında) "kronik toksisite" gösteren kanserojenik mutajenik vb.
zararlı kimyasalların yer almamaları gereklidir.
• Asit dolapları asitlere dayanıklı malzemeden,baz dolapları bazlara dayanıklı malzemeden yapılmalıdır. Bu tür
dolaplarda (veya ambar odacıklarında) havalandırma yapılması sakıncalı değildir.
• Aşındırıcı (koroziv) madde dolapları (veya ambar odacıkları): Aşındırıcı maddelerin özelliklerine uygun
dayanıklı malzemeden yapılmalıdır. Bu tür dolaplarda (veya ambar odacıklarında) asit ve bazların yer
almamaları gereklidir
• Hepsi doğrudur
Tehlikeli kimyasalların ambalajlanması hususunda aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
a) Çok tehlikeli oldukları için bir sıvı ile ıslatılarak veya seyreltilerek korunması gereken maddeler
ambalajlanamaz.
b) Ambalaj “çok toksik”, “toksik” veya “aşındırıcı” olarak etiketlenmiş maddeleri içeriyorsa, çocukların
açmasına dayanaklı kapatma aksamı ile kapatılmış olmalı ve dokunsal tehlike işareti taşımalı
c) Ambalaj “zararlı”, “çok kolay alevlenir” veya “kolay alevlenir” olarak etiketlenmiş maddeleri içeriyorsa,
uygun dokunsal tehlike işareti taşımalıdır
d) Ambalajı ve kapatma aksamını oluşturan malzemeler, ambalajın içeriğinden olumsuz yönde etkilenecek ya da
içeriği ile tehlikeli bileşikler oluşturmaya izin verecek şekilde olamamalı
Aşağıdakilerden hangisi etiketin özelliklerinden değildir?
a) Etikette bulunması gereken sembol, etiketin en az 20 de birini kaplamalı ve 3 cm2’den küçük olmamalıdır.
b) Ambalaj normal konumundayken üzerindeki bilgiler okunabilecek şekilde sıkıca yapıştırılmalıdır.
c) Etiketin rengi ve görünümü, tehlike sembolleri ile üzerinde yer aldığı fon, açık olarak fark edilecek şekilde
olmalıdır.
d) Etikette bulunması gerekli bilgiler, fondan açıkça göze çarpacak ve kolaylıkla okunabilecek büyüklükte ve
aralıkta olmalıdır. Etiket dili Türkçe olmalıdır.
e) “Toksik değildir”, “zararsızdır”, “kirletici değildir”, “ekolojiktir” gibi, madde veya müstahzarın tehlikesiz
olduğunu göstermeyi amaçlayan ifadeler veya madde veya müstahzarın tehlikelerinin önemsenmemesine yol
açabilecek diğer ifadeler, tehlikeli madde veya müstahzarın ambalajı veya etiketi üzerinde yer almamalıdır.
CEVAP:A
Kimyasal madde depoları için aşağıdakilerden hangisi uygun değildir?
A) Kimyasal madde deposunun işyerinin diğer bölümlerinden ayrı bağımsız bir bölüm halinde bulunması
B) Depoların drenaj hattının, yağmur kanalı veya şehir pis su kanalına bağlanması
C) Tabanın, içine konulacak kimyasal maddelerden etkilenmeyecek nitelikte olması
D) Havalandırmanın hem alttan hem üstten karşılıklı olması
CEVAP:B
TEHLİKELİ MADDELERİN DEPOLANMASINDA TEMEL KURALLAR
• Kimyasal maddeler tehlike sınıflarına uygun olarak depolanmalıdır. Alfabetik depolamadan kaçınılmalıdır.
• Zehirli ve çok zehirli kimyasallar ile patlayıcılar bağımsız bölüm veya kabinlerde depolanmalıdır.
• Tehlikeli kimyasalların depolanmasında kimyasal depolama matrisi kullanılmalıdır.
• Tehlikeli kimyasal maddeler, diğer kimyasal maddeler, cam ve plastik sarf malzemeler birbirinden ayrı farklı
bölümlerde depolanmalıdır.
• Gerekli yerlerde uygun Tehlike Etiketleri ve Uyarıcı işaretler asılmalıdır.
• Depolanan her bir ürün grubundan veya bu grupların bir kaçından aynı anda sorumlu çalışanlar bulunmalıdır.
• Özellikle tehlikeli kimyasalların depolandığı bölüme giriş çıkışlar kontrollü olmalıdır.
• Kolay alev alan kimyasallar diğer tutuşabilir malzemelerden mümkün olabilen en uzak mesafede
depolanmalıdır.
• Özellikle yanıcı kimyasallar ısı kaynakları ve güneş ışınlarından korunacak biçimde depolanmalıdır.
• Tüm tehlikeli kimyasalların Güvenlik Bilgi Formu(MSDS) sağlanmalıdır.
• Depolama raflarının üzerine izin verilebilecek en fazla depolama miktarları açıkça görülecek şekilde
yazılmalıdır.
• Depolama raflarından malzemenin düşmemesi için önlem alınmalıdır.
• Cam türü, kolay kırılabilir ambalajda bulunan kimyasallar genellikle göz hizasının altında depolanmalıdır.
• Depo binalarının yıldırım koruması olmalıdır.
• Depo binalarının dökülme ve sızmaya karşı güvenli drenajları olmalıdır.
• Depo rafları ve kapıları topraklanmalıdır.
• Depo zemini kaymaz ve kolay temizlenebilir malzemeden yapılmış olmalıdır.
• Depo kapısında Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun işaretleme yapılmalıdır.
• Depoda yangın güvenliği önlemleri alınmış olmalıdır.
• Kimyasal maddenin özelliğine uygun bir havalandırma sistemi kurulmalıdır.
• Kimyasal madde dökülme ve sızmalarına karşı gerekli engelleyici malzeme ve uygun Kişisel Koruyucu
Donanımlar bulunmalıdır.
• Boy ve göz duşu bulunmalıdır.
• İlkyardım malzeme kiti bulundurulmalıdır.
• Depo incelenerek Tehlike Analizi çıkartılmalıdır ve bu analiz sonucunda gerekli önlemler alınmalıdır.
5. HAFTA
Kimyasalların güvenli kullanımı için ILO’nun (Uluslar arası Çalışma Örgütü) aşağıdakilerden hangisi
ILO’nun önerdiği bir prensiplerden değildir?
a) İş Sağlığı ve Güvenliği’nden sorumlu yetkili makam, ülke şartlarını ve kanunlarını göz önüne alarak
işveren ve işçi kuruluşları ile istişarede bulunup “KİMYASALLARIN GÜVENLİ KULLANIMI”
konusunda bir politika oluşturmakla yükümlüdür.
b) Kimyasalı temin edenler, (üretici, ithalatçı, dağıtıcı vb.) sınıflandırma, işaretleme, etiketleme,
güvenlik veri belgelerini temin edip kullanıcıya verecektir.
c) Kimyasalın, kendi ülkelerinde kullanımı sağlık ve güvenlik gerekçesiyle yasaklanmışsa, ithal eden
ülkeye buna ilişkin bilgiler verilecektir.
d) Kimyasalları sınıflandırma, işaretleme, etiketleme, güvenlik veri belgelerini temin edip kullanıcıya
verme görevi kimyasalı temin eden üretici, ithalatçı, dağıtıcıların görevi değildir.
e) Kimyasalın, kendi ülkelerinde kullanımı sağlık ve güvenlik gerekçesiyle yasaklanmışsa, ithal eden
ülkeye buna ilişkin bilgiler verilecektir.
Aşağıdakilerden hangileri iş yeri binasının özelliklerindendir. ?

a) Parlayıcı, Patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddeler üretilen veya işlenen veya depolanan binalar
mümkünse tek katlı olmalıdır. Duvarları yanmaz maddeden, ve tavanları hafif ve yanmaz
malzemeden yapılmalıdır.
b) dış yan cephelerine bakan pencereler ince kırılmaz camlı olacak ve patlamalarda büyük parçalar
halinde havaya fırlamayacak malzemeden yapılmış olacaktır.
c) -İşyerlerinin tabanları, düz, yanmaz, sızdırmaz, herhangi bir cismin çarpmasıyla kıvılcım çıkarmaz
malzemeden yapılacak ve kolay temizlenir, hafif meyilli tarzda inşa edilecektir.
d) -Kullanılan maddelerin, kimyasal bir olay sonucunda işyeri tabanını aşındırıp tahrip etmesi veya
parlayıcı, tehlikeli ve zararlı gaz ve dumanlar meydana getirmesi önlenecektir.
e) Yukarıdakilerine tamamı doğrudur.
Aşağıdakilerinden hangileri depo ve binaların özelliklerindendir?

a) Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği işlendiği ve depolandığı binalar, yıldırıma
karşı yürürlükteki mevzuatın öngördüğü sistemlerle donatılacaktır.
b) Tamamen çelik konstrüksiyon binalarla, saç ve borulardan inşa edilmiş tank ve benzeri çelik depoların
yeterli bir topraklamaya tabi tutulması halinde ayrıca paratoner tesisatına ihtiyaç yoktur. Ancak bu
hususun yetkili teknik bir eleman tarafından kontrol edilerek yeterliliğinin belgelendirilmesi
zorunludur.
c) -İşyerinde, yapılan işin cinsine ve özelliğine göre etkili olabilecek tipte ve yeterli sayıda yangın
söndürme cihazları bulundurulacaktır. Bu cihazlar ve bunlara yardımcı tesis ve teçhizat daima işler bir
halde olacaktır.
d) -Yeterli sayıda işçiye, yangın söndürme cihaz ve teçhizatının kullanılması hususunda belirli görevler
verilecek ve bunlar bir yangın ekibi teşkil etmek üzere gerekli eğitime tabi tutulacaktır.
e) Yukarıdakilerin tamamı doğrudur.
Aşağıdakilerin hangisinde patlayıcıların depolanması yöntemi yanlıştır?

a) Patlayıcı maddeleri depolamak ve kullanmak için özel bir alan oluşturulmalıdır.
b) Depolama odaları sağlam inşa edilmiş olmalı ve kullanılmadığı zamanlarda güvenli bir şekilde
kilitlenmiş olmalıdır.
c) Depo zemini ahşaptan yapılmalıdır
d) Depolama alanı iyi havalandırılmış ve rutubetten arındırılmış olmalıdır.
Aşağıdakilerin hangisi alevlenir gazların doğru depolama yöntemlerinden değildir?

a) Alev alabilen maddeler, güneş ışığından, tüm ısı ve alev kaynaklarından uzak tutulmalıdır.
b) Depolama odalarının duvarları, tavanları ve zeminleri yangına en az bir saat dayanıklı malzemelerden
yapılmış olmalıdır.
c) Depolama odaları otomatik kapanan yangın kapılarıyla donatılmış olmalıdır.
d) Depolama odalarının tesisatlarının elektrik topraklaması yapılmalı ve periyodik olarak kontrol
edilmeli ya da otomatik duman veya yangın dedektörleri yerleştirilmiş olmalıdır.
Aşağıdakilerden hangisi alevlenir gazların doğru depolama yöntemlerinden biridir?
a) Çok kolay alevlenir maddeler, güçlü oksitleyicilerden ve kendiliğinden yanmaya yatkın maddelerden
birlikte depolanabilir.
b) Kimyasal maddenin tehlikesi belirdiğinde en çabuk bir şekilde yangın söndürücü siparişi verilmelidir.
c) Alevlenir maddeler metal malzemeden aktarılırken, çalışan açık transfer sistemi kullanılmalıdır.
d) ‘Sigara İçilmez’ işaretleri alev alabilen maddelerin depolandığı alanlarda gözle fark edilir bir yere
asılmalıdır.
Alevlenir aerosolların depolanmasında aşağıdakilerden hangisi doğru bir yöntem değildir?

a) Güneş ışığından korunmalıdır. 55 oC’yi aşan sıcaklıklara maruz bırakılmamalıdır.
b) Aerosol kapları ayrı bir yerde ve tek başına, mümkün olduğu kadar alçağa yerleştirilmelidir.
c) Binanın dışında ve binadan uzakta ayrı bir yerde yapılan bir depoda veya römorkta depolanmalıdır.
d) Alevlenir maddeler, buharlarının havayla karışması sonucu kazara oluşabilecek tutuşmaları önlemek
için yeterince serin yerlerde depolanmalıdır
e) Oksitleyici gazların depolanmasına aşağıdakilerin hangisi doğru bir yöntemdir?

f) Depolama alanı serin, iyi havalandırılmış ve ateşe dayanıklı inşa edilmiş olmalıdır.
g) Alevlenir maddeler oksitleyici maddelerin depolandığı alanlardan uzakta tutulmalıdır
h) Güçlü oksitleyici maddeler düşük parlama noktasına sahip oldukları için alevlenir sıvıların yanında
depolanmamalıdır
i) Hepsi
Aşağıdakilerden hangisi tutuşabilir gazların depolanmasında uygulanabilecek doğru bir yöntem

değildir?
a) Tutuşabilen gazlar açık alev kaynaklarından, ısı kaynaklarından, oksitleyicilerden uzakta
depolanmalıdır.
b) Bu gazların depolandığı alanlarda topraklanmış prizler ve patlamaya dayanıklı elektrikli cihazlar
kullanılabilir.
c) Depolama alanında acil müdahale için yeterli sayıda yangın söndürücü bulundurulmalıdır.
d) Depolama alanı çevresine ve girişlerine “sigara içilmez” levhaları asılmalıdır.
Aşağıdakilerden hangisi yüksek derecede oksitleyici gaz tüplerinin doğru depolama yöntemlerinden
biridir?
a) Oksijen tüplerinde kullanılan vanalar, regülatörler ve boru bağlantı elemanları oksijenle temasa uygun
malzemeden yapılmış olmalıdır.
b) Tutuşabilen gaz tüplerinden uzağa istiflenmelidir.
c) Yanıcı malzemelerden uzağa istiflenmelidir.
d) Hepsi
Aşağıdaki gaz tüpleri ve renk eşleştirmelerden hangisi doğru olarak verilmiştir?

a) Kırmızı-Alevlenir
b) Parlak Yeşil-Oksitleyici
c) Açık mavi-İnert
d) Kahverengi-Toksik
Parlama noktası 23 oC’nin ve başlangıç kaynama noktası 35 oC’nin altında olan alevlenir sıvılar hangi
kategoride bulunmaktadır?
a) Kategori 1
b) Kategori 2
c) Kategori 3
d) Kategori 4
Alevlenir sıvıların depolanmasında aşağıdakilerden hangisi doğru bir yöntem değildir?

a) Alevlenir maddeler, buharlarının havayla karışması sonucu kazara oluşabilecek tutuşmaları önlemek
için yeterince serin yerlerde depolanmalıdır.
b) Sigara kullanımı ve açık alevler yasaktır.
c) Alevlenir maddeler metal malzemeden aktarılırken, çalışan açık transfer sistemi kullanılmalıdır.
d) Çok kolay alevlenir maddeler güçlü oksitleyicilerden ve kendiliğinden yanmaya yatkın maddelerden
ayrı tutulmalıdır
Aşağıdakilerin hangisinde alevlenir katılar doğru bir şekilde ifade edilmiştir?

a) Alevlenir bir katı, kolay yanabilen katılardır.
b) Alevlenir bir katı, sürtünmeye bağlı olarak yangına neden olabilen veya katkıda bulunabilen bir
katıdır.
c) Kolay yanabilen katılar, yanan bir kibrit gibi bir yakma kaynağı ile kısa bir süre temas ettiğinde
kolayca tutuşan ve alevi hızla yayılan, toz halinde, granüler halde veya macun kıvamındaki zararlı
maddeler veya karışımlardır.
d) Hepsi
Aşağıdakilerden hangisi kendiliğinden ısınan madde ve karışımların özelliklerinden değildir?

a) Piroforik sıvı veya katı madde dışında, hava ile tepkimeye girerek ve enerji gerektirmeksizin
kendiliğinden ısınmaya yatkın bir sıvı veya katı madde ya da karışımdır.
b) Bu madde veya karışım sadece büyük miktarlarda (kilogram) ve uzun bir süre sonunda (saatler veya
günler sonra) tutuştuğundan piroforik sıvı veya katı maddelerdir.
c) Bir madde veya karışımın kendiliğinden ısınması, söz konusu madde veya karışımın (havadaki)
oksijen ile girdiği aşamalı tepkimenin ısı üretmesi sürecidir
d) Isı üretim oranının ısı kaybı oranını geçmesi halinde, söz konusu madde veya karışımın sıcaklığı artar
ve bir indükleme zamanından sonra kendiliğinden tutuşmaya veya yanmaya neden olabilir.
Kendiliğinden ısınan madde ve karışımların depolanmasında aşağıdakilerden hangisi doğru bir yöntem değildir?
a) Işıktan, ısı kaynaklarından, nemden ve alevlenebilir ve yanıcı maddelerden uzakta depolanmalıdır.
b) Yüksek sıcaklıklarda depolanmamalı ve uygun risk azaltma önlemleri alınmalıdır.
c) Maddenin kendiliğinden ısınarak tutuşturma sıcaklığına ulaşma riski yüksek ise inert ortamda
depolanmalıdır.
d) Yığınlar/paletler arasında hava boşluğu bırakılmamalıdır.
Aşağıdakilerden hangisi oksitleyici sıvıların depolanmasında doğru bir yöntem değildir?

a) Yanıcı maddelerden ve tutuşturma kaynaklarından uzak tutulmalıdır.
b) İyi havalandırılmış ve aşındırıcı maddelere uygun dolaplarda depolanmalıdır.
c) Serin yerde ve güneş ışığından uzakta depolanmalıdır.
d) Oksitleyici sıvılar neredeyse her maddeyle reaksiyona girerler. Patlamaya neden olma potansiyelleri
oldukça yüksektir. Bu nedenle iç içe iki konteynerda depolanmasına gerek yoktur.
Aşağıdakilerden hangisi metaller için aşındırıcıların depolanmasında doğru bir yöntemdir?-

a) Aşındırıcı maddeler, döküntülerinin güvenli şekilde ortadan kaldırılması için gerekli önlem alınmış ve
iyi havalandırılan depolarda saklanmalıdır.
b) Aşındırıcı depoları diğer bölümlerden ayrılmış olmalıdır.
c) Zeminler beton ya da dayanıklı diğer malzemelerden yapılmış olmalıdır.
d) Hepsi
Aşağıdakilerden hangisi akut toksisite maddelerinin doğru depolanması yöntemlerinden biri değildir?
a) Akut toksik kimyasalların kapalı bir şekilde etiketlenmiş olmasına dikkat edilmelidir.
b) Akut toksik kimyasalların depolanmasında kırılmaz ve güvenli ikincil bir emniyet bariyeri
kullanılmalıdır.
c) Raf ömrü sınırlı olan kimyasalların son kullanma tarihleri takip edilmelidir.
d) Soğutma gerektiren kimyasallar uygun şekilde ve ayrı olarak depolanmalıdır.
Cilt göz hasarı/cilt tahrişine neden olan maddelerin depolanmasında aşağıdakilerden hangisi doğru bir
yöntemdir?
a) Depolama için cam malzeme kullanılabilir.
b) Depolama için seramik malzeme kullanılmamalıdır.
c) Depolama için metal malzeme kullanılabilir.
d) Açık kaplarda tutulabilir.
Sınıflandırma açısından, bir madde veya karışımın akut toksisitesinden kaynaklanan ve söz konusu
maddeye kısa bir süre boyunca sucul ortamda maruz kalan bir organizmaya verdiği zarar
aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
a) Akut (kısa süreli) zarar
b) Kronik sucul toksisite
c) Zararlı sucul ortam
d) Zararlı sucul toksisite
Kimyasal depolama matrisine göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Alevlenir gazlarla oksitleyici maddelerin tepkimeye girmesi olasıdır.
Toksik gazlar kendi sınıfındaki diğer toksik gazlarla birlikte depolanabilir.
Alevlenir sıvılar güvenlik bilgi formunda belirtilen istisnalar dışında genelde tepkimeye girmezler.
Alevlenir katılar, toksik maddelerle birlikte depolanabilir
Kimyasal maddelerin depolandığı depoların/veya deponun konstrüksiyon malzemelerinin yeterliliğinin

belirlenmesinde aşağıdaki kriterlerin hangisinin baz alınması gereklidir?
1-Zemin yüzeyi, çatı kaplama ve havalandırma
2-Isı ve duman tahliyesi, drenaj
3-İç yangın ana duvarı, yerel yangın düzenlemeleri
a-1, 2 b-1, 3 c-3, 4 d-1, 2, 3
Kimyasalların kullanıldığı laboratuvar gibi ortamlarda güvenli çalışma ortamları sağlanmalıdır. Buna
göre bir güvenli çalışma ortamına aşağıdakilerden hangisi uygun değildir?
a) Laboratuvar çalışanlarının ve yardımcı personelin yürütülen çalışmanın türü ve neden olabileceği
olası tehlikeler hakkında bilgili ve eğitimli olmaları gerekir.
b) Güvenli ve sağlıklı bir laboratuvarda havalandırmanın çok iyi olması gereklidir.
c) Kimyasal maddeler depolara alfabetik şekilde harf sırasına göre depolanır. Bu ilgili kimyasal
maddenin kolayca bulunmasını ve birbirine karışmamasını sağlar.
d) Güvenli bir deponun, iyi havalandırılan, karanlık, kuru ve serin bir ortama uygun biçimde planlanmış
ve iyi bir raf düzenine sahip olması; yangına dayanıklı malzemeden yapılmış kilitli dolap ve
odacıklara sahip olması; zeminin meyilli ve tercihen taş veya betondan olması; tüm stok
kimyasallarının kayıtlı, etiketli, tarih damgalı ve düzenli kontrol altında olması gereklidir.
a) Alev alıcı madde dolaplarında (ambar odacıklarında) "kronik toksisite" gösteren kanserojenik
mutajenik vb. zararlı kimyasalların yer almamaları gereklidir.
b) Asit dolapları asitlere dayanıklı malzemeden,baz dolapları bazlara dayanıklı malzemeden
yapılmalıdır. Bu tür dolaplarda (veya ambar odacıklarında) havalandırma yapılması sakıncalı değildir.
c) Aşındırıcı (koroziv) madde dolapları (veya ambar odacıkları): Aşındırıcı maddelerin özelliklerine
uygun dayanıklı malzemeden yapılmalıdır. Bu tür dolaplarda (veya ambar odacıklarında) asit ve
bazların yer almamaları gereklidir
d) Hepsi doğrudur

A) Ağır metal tuzları ve bunların çözeltileri özel atık madde kaplarında toplanmalıdır
B) Atık madde şişeleri cam ise en fazla 3 litre, kırılmaz bir maddeden yapılmışsa en fazla 12 litre hacminde
olmalıdır(2,5litre – 10litre)
C)Laboratuvarlardaki kimyasal atıkların atılması ve imhası için Çevre Bakanlığı “Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği” ilgili hükümleri çerçevesinde hareket edilmelidir
D)Pikrik asit kuru olunca patlayıcı olduğundan daima en az %10 sulu halde muhafaza edilmelidir. Atık
bertaraf prosedüründe buna dikkat edilmelidir.
Sınıflandırma açısından, bir madde veya karışımın akut toksisitesinden kaynaklanan ve söz konusu
maddeye kısa bir süre boyunca sucul ortamda maruz kalan bir organizmaya verdiği zarar
aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
a) Akut (kısa süreli) zarar
b) Kronik sucul toksisite
c) Zararlı sucul ortam
d) Zararlı sucul toksisite
Aşağıdakilerden hangisi akut toksisite maddelerinin doğru depolanması yöntemlerinden biri değildir?
Akut toksik kimyasalların kapalı bir şekilde etiketlenmiş olmasına dikkat edilmelidir.
Akut toksik kimyasalların depolanmasında kırılmaz ve güvenli ikincil bir emniyet bariyeri kullanılmalıdır
Raf ömrü sınırlı olan kimyasalların son kullanma tarihleri takip edilmelidir.
Soğutma gerektiren kimyasallar uygun şekilde ve ayrı olarak depolanmalıdır.
Aşağıdakilerden hangisi bir arada depolanabilir?

a-Zehirli maddelerle-Parlayıcı maddeler
b-Zehirli maddelerle-Zararlı maddeler
c-Parlayıcı madde-Oksitleyici madde
d-Patlayıcı madde- Oksitleyici madde
Aşağıdakilerden hangisi kimyasal depolarında bulunması gereken güvenlik araçlarındandır?

a) Yangın söndürücüler
b) Yangın battaniyeleri
c) Göz ve acil vücut duşları
d) Hepsi
Aşağıdaki ifadelerden hangisi tehlikeli kimyasallar ile ilgili olarak uluslararası taşımacılıkta kullanılan
terimlerden biridir?
a) IMDG (Denizlerde Tehlikeli Yük Taşınmasına İlişkin Düzenleme)
b) RID (Tehlikeli Maddenin Demiryolu ile Uluslararası Taşınması)
c) ADR (Tehlikeli Maddenin Karayolu ile Uluslararası Taşınması)
d) Hepsi
Aşağıda verilenlerden hangisi parlayıcı sıvıların konulduğu yerüstü depolarıyla ilgili alınması gerekli
önlemler arasında yer almaz?
a) Deponun tavanı yanlarına göre daha kalın demir sactan yapılmış olmalı
b) Sağlam tabanlar üzerine oturtulmalı
c) Uzaktan kumandalı yangın söndürme tesisatı olmalı
d) Basınç değişiminde otomatik açılıp kapanan bir basınç valfi bulunmalı
a) Alev alıcı madde dolaplarında (ambar odacıklarında) "kronik toksisite" gösteren kanserojenik
mutajenik vb. zararlı kimyasalların yer almamaları gereklidir.
b) Asit dolapları asitlere dayanıklı malzemeden,baz dolapları bazlara dayanıklı malzemeden
yapılmalıdır. Bu tür dolaplarda (veya ambar odacıklarında) havalandırma yapılması sakıncalı değildir.
c) Aşındırıcı (koroziv) madde dolapları (veya ambar odacıkları): Aşındırıcı maddelerin özelliklerine
uygun dayanıklı malzemeden yapılmalıdır. Bu tür dolaplarda (veya ambar odacıklarında) asit ve
bazların yer almamaları gereklidir
d) Hepsi doğrudur

ambalajlanamaz.
c) Ambalaj “zararlı”, “çok kolay alevlenir” veya “kolay alevlenir” olarak etiketlenmiş maddeleri
içeriyorsa, uygun dokunsal tehlike işareti taşımalıdır
d) Ambalajı ve kapatma aksamını oluşturan malzemeler, ambalajın içeriğinden olumsuz yönde
etkilenecek ya da içeriği ile tehlikeli bileşikler oluşturmaya izin verecek şekilde olamamalı
Aşağıdakilerden hangisi etiketin özelliklerinden değildir?

a) Etikette bulunması gereken sembol, etiketin en az 20 de birini kaplamalı ve 3 cm2’den küçük
olmamalıdır.
b) Ambalaj normal konumundayken üzerindeki bilgiler okunabilecek şekilde sıkıca yapıştırılmalıdır.
c) Etiketin rengi ve görünümü, tehlike sembolleri ile üzerinde yer aldığı fon, açık olarak fark edilecek
şekilde olmalıdır.
d) Etikette bulunması gerekli bilgiler, fondan açıkça göze çarpacak ve kolaylıkla okunabilecek
büyüklükte ve aralıkta olmalıdır. Etiket dili Türkçe olmalıdır.
e) “Toksik değildir”, “zararsızdır”, “kirletici değildir”, “ekolojiktir” gibi, madde veya müstahzarın
tehlikesiz olduğunu göstermeyi amaçlayan ifadeler veya madde veya müstahzarın tehlikelerinin
önemsenmemesine yol açabilecek diğer ifadeler, tehlikeli madde veya müstahzarın ambalajı veya
etiketi üzerinde yer almamalıdır.
Ambalajlama ile ilgili Aşağıdakilerden hangileri yanlıştır?

a) “çok toksik”, “toksik” veya “aşındırıcı” olarak etiketlenmiş maddeleri içeriyorsa, çocukların açmasına
dayanaklı kapatma aksamı ile kapatılmış olmalı ve dokunsal tehlike işareti taşımalı,
“zararlı”, “çok kolay alevlenir” veya “kolay alevlenir” olarak etiketlenmiş maddeleri içeriyorsa, uygun
dokunsal tehlike işareti taşımalıdır
b)Sıvı halinde madde ve ürünlerin ambalajlanmasında, ısıl genleşmeler sonucu, patlama, yırtılma gibi
istenmeyen durumların önüne geçilebilmesi için, kaplarda boş hacim bırakılmamalıdır.
c) Hava yolu ile taşınacak her türlü ambalaj kabının hava basıncı değişimlerinin etkisiyle karşılaştığında
dayanıklı olacak şekilde tasarlanması gerekir.
d) Ambalaj olarak kullanılacak her türlü madde, malzeme ve araç, kullanım amacına uygun fonksiyon
testlerinden geçirilmelidir.
Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

a) Depo binalarının dökülme ve sızmaya karşı güvenli drenajları olmalıdır.
b) Depo rafları ve kapıları topraklanmalıdır.
c) Depo zemini kaymaz ve kolay temizlenebilir malzemeden yapılmış olmalıdır.
d) Depo kapsında Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun işaretleme yapılmalıdır.
e) Depoda yangın güvenliği önlemleri alınmış olmalıdır.
f) Tüm bilgiler doğrudur.
TEHLİKELİ MADDELERİN DEPOLANMASINDAKİ TEMEL KURALLARdan hangisi doğrudur?

a) Kimyasal maddenin özelliğine uygun bir havalandırma sistemi kurulmalıdır.
b) Kimyasal madde dökülme ve sızmalarına karşı gerekli engelleyici malzeme ve uygun Kişisel
Koruyucu Donanımlar bulunmalıdır.
c) Laboratuvarlarda ve depolarda boy ve göz duşu, ilk yardım kiti bulunmalıdır.
d) Depo incelenerek Tehlike Analizi çıkartılmalıdır ve bu analiz sonucunda gerekli önlemler alınmalıdır.
e) Yukarıdakilerin tamamı doğrudur

ambalajlanamaz.
c) Ambalaj “zararlı”, “çok kolay alevlenir” veya “kolay alevlenir” olarak etiketlenmiş maddeleri
içeriyorsa, uygun dokunsal tehlike işareti taşımalıdır
d) Ambalajı ve kapatma aksamını oluşturan malzemeler, ambalajın içeriğinden olumsuz yönde
etkilenecek ya da içeriği ile tehlikeli bileşikler oluşturmaya izin verecek şekilde olamamalı
Tehlikeli maddeler olarak sınıflandırılan bir çözeltinin UN numarası, güvenlik bilgi formunun hangi
bölümünde yer almaktadır?
a) Taşımacılık bilgisinde
b) Mevzuat bilgisinde
c) Fiziksel ve kimyasal bilgilerde
d) Elleçleme ve depolama bilgilerinde
Aşağıdakilerin hangisinde kimyasal envanterin olmasına gerek bulunmamaktadır?

a) Kimyasalın adı
b) Kimyasalın formülü
c) Kimyasalın markası
d) Kimyasalı taşıyanın bilgileri
Aşağıdakilerden hangisi bir arada depolanabilir?

a-Zehirli maddelerle-Parlayıcı maddeler
b-Zehirli maddelerle-Zararlı maddeler
c-Parlayıcı madde-Oksitleyici madde
d-Patlayıcı madde- Oksitleyici madde
Kimyasalların kullanıldığı laboratuvar gibi ortamlarda güvenli çalışma ortamları sağlanmalıdır. Buna
göre bir güvenli çalışma ortamına aşağıdakilerden hangisi uygun değildir?
a) Laboratuvar çalışanlarının ve yardımcı personelin yürütülen çalışmanın türü ve neden olabileceği
olası tehlikeler hakkında bilgili ve eğitimli olmaları gerekir.
b) Güvenli ve sağlıklı bir laboratuvarda havalandırmanın çok iyi olması gereklidir.
c) Farklı depolanma sınıfında yeralan kimyasalların, birarada bulunmaları gereklidir.
d) Güvenli bir deponun, iyi havalandırılan, karanlık, kuru ve serin bir ortama uygun biçimde planlanmış
ve iyi bir raf düzenine sahip olması; yangına dayanıklı malzemeden yapılmış kilitli dolap ve
odacıklara sahip olması; zeminin meyilli ve tercihen taş veya betondan olması; tüm stok
kimyasallarının kayıtlı, etiketli, tarih damgalı ve düzenli kontrol altında olması gereklidir.

a) Ambalaj; içeriği dışarıya çıkmayacak şekilde olmalıdır.
b) Özellikleri itibariyle çocukların ilgisini çekecek veya tüketiciyi yanıltacak şekilde olmamalıdır.
c) Sıvı halinde madde ve ürünlerin ambalajlanmasında, ısıl genleşmeler sonucu, patlama, yırtılma gibi
istenmeyen durumların önüne geçilebilmesi için, kaplarda boş hacim bırakılmalıdır.
d) Birbiri ile şiddetli reaksiyon veren maddeleri taşıyan iç kaplar, aynı dış kap içinde depolanıp
taşınabilir.
Kimyasal madde depoları için aşağıdakilerden hangisi uygun değildir

a) Kimyasal madde deposunun işyerinin diğer bölümlerinden ayrı bağımsız bir bölüm halinde
bulunması
b) Depoların drenaj hattının, yağmur kanalı veya şehir pis su kanalına bağlanması
c) Tabanın, içine konulacak kimyasal maddelerden etkilenmeyecek nitelikte olması
d) Havalandırmanın hem alttan hem üstten karşılıklı olması
Yanıcı sıvılar, parlama noktası 37.8 °C ve daha yüksek olan sıvılardır. Yanıcı sıvılar alt sınıflara ayrılır
aşağıdakilerden hangisi bu sınıfta yer almaz?
a) Sınıf II sıvılar: Parlama noktaları 37.8 °C ve daha yüksek ve 60 °C’dan düşük olan sıvılardır.
b) Sınıf IIIA sıvılar: Parlama noktaları 60 °C ve daha yüksek ve 93 °C’dan düşük olan sıvılardır.
c) Sınıf IIIB sıvılar: Parlama noktaları 93 °C ve daha yüksek olan sıvılardır.
d) Sınıf IIIC sıvılar: Parlama noktaları 37,8 °C ve daha düşük olan sıvılardır.
Parlayıcı sıvı (Sınıf I), parlama noktası 37.8 °C’ın altında ve 37.8 °C’daki buhar basıncı 276 kPa’ı
aşmayan sıvılar parlayıcı sıvı, yani, Sınıf I olarak kabul edilir. Sınıf I sıvılar, alt sınıflara ayrılır
aşağıdakilerden hangisi bu sınıfta yer almaz?
a) Sınıf IA sıvılar: Parlama noktaları 22.8 °C’dan ve kaynama noktaları 37.8 °C’dan düşük olan
sıvılardır.
b) Sınıf IB sıvılar: Parlama noktaları 22.8 °C’dan düşük ve kaynama noktaları 37.8 °C ve daha yüksek
olan sıvılardır.
c) Sınıf IC sıvılar: Parlama noktaları 22.8 °C’dan yüksek ve 37.8 °C’dan düşük olan sıvılardır.
d) Sınıf IC sıvılar: Parlama noktaları 22.8 °C’dan yüksek ve 37.8 °C’dan yüksek olan sıvılardır.
İlgili mevzuat ve standartlara uygun olmak şartıyla, tehlike bölgeleri üçe ayrılır aşağıdakilerden hangisi
yanlıştır?
a) Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının devamlı surette veya uzun süre mevcut olduğu boru ve kap
içleri gibi bölgelerdir.
b) Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma ihtimalinin olduğu dolum
borusu civarı ve armatürler gibi bölgelerdir
c) Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma ihtimalinin olmadığı ve fakat
olması hâlinde yalnız kısa bir süre için mevcut olduğu, tankların yakın çevresi gibi bölgelerdir.
d) Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma ihtimalinin olduğu ve
olmaması hâlinde yalnız kısa bir süre için mevcut olduğu, tankların yakın çevresi gibi bölgelerdir.
Tehlikeli maddelerin depolandığı ve üretildiği yerlerde aşağıda belirtilen hususlara uyulması

mecburidir aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
a) Topluma açık yerlerde ve konutların altında veya bitişiğinde tehlikeli maddeler ile ilgili olarak yapılan
işlerin, ilgili standartlarda belirtilen şartlara uygun olması gerekir.
b) Herhangi bir amaçla tehlikeli madde bulundurulan yapılarda, tehlikeli maddenin miktarlarına ve
tehlike sınıfına bağlı olarak çevre güvenliği sağlanır.
c) Binaya ulaşım yollarının aralıklarla açık tutulması ve bu yollar üzerine park yapılmaması gerekir.
d) Üretimin ve tehlikeli maddenin özelliğine göre binaların tabanlarının statik elektriği iletici özellikte
yapılması ve kapıların statik elektriğe karşı topraklanması şarttır.
Basınçlı gaz tüplerinin depolanmasında aşağıda belirtilen şartlara uyulması mecburidir

aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
a) Dolu tüplerin sıcaklık değişmelerine, güneş ışınlarına, radyasyon ısısına ve neme karşı korunması
bakımından ilgili standart hükümlerine uyulur
b) Tüpler, içinde bulunan gazın özelliğine göre sınıflanarak depolanır ve dolu tüpler ayrı bir yerde
toplanır.
c) Tüplerin depolandığı yerlerin, uygun havalandırma tertibatının ve yeteri kadar kapısının bulunması
gerekir.
d) Yanıcı basınçlı gaz ihtiva eden tüplerin depolandığı yerlerde ateş ve ateşli maddeler kullanma yasağı
uygulanır.
Aşağıdakilerden hangi bilgi tehlikeli madde etiketinin üzerinde bulunmaz?

a) Tedarikçinin adı, açık adresi ve iletişim numarası
b) Uyarı kelimeleri
c) Zararlılık ifadeleri
d) Önlem ifadeleri
e) İlave bilgi bölümü etiketin üzerinde yer almaz
Zararlı kimyasal ürünlerin etiketleri hangi mevzuata göre hazırlanmaktadır?

a) CAD
b) UN
c) SEA
d) MSDS
H ve P ifadeleri ne anlama gelmektedir?

a) Zararlılık/ Önlem
b) Yanıcı/ Parlayıcı
c) Tehlikeli / Yanıcı gaz
d) Basınç/ Gaz
Sürtme, darbe ve ısı etkisi altında başka bir maddenin katılmasına gerek olmadan hızla reaksiyona
giren ve çevreye zarar veren maddeye ne denir?
a) Tehlikeli madde
b) Yanıcı madde
c) Parlayıcı madde
d) Patlayıcı madde
Yanıcı sıvıların parlama noktası kaç °C dir?

a) 35.8
b) 36.8
c) 37.8
d) 38.2
Kritik sıcaklığı 10 °C nin altında olan gazlara ne ad verilir?

a) Basınçlı gazlar
b) Sıvılaştırılmış gazlar
c) Çözünmüş gazlar
d) Yanıcı gazlar
Parlama noktasının üzerinde ısıtılan Sınıf II ve Sınıf IIIA sıvılar, Sınıf I olarak kabul edilir.
İlgili mevzuat ve standartlara uygun olmak şartıyla, tehlike bölgeleri kaça ayrılır
A)2 B) 3 C) 4 D) 6
Parlama noktasının üzerinde ısıtılan Sınıf II ve Sınıf IIIA sıvılar, Sınıf I olarak kabul edilir.
İlgili mevzuat ve standartlara uygun olmak şartıyla, tehlike bölgeleri ve özellikleri hangi seçenekte
yanlış verilmiştir
a. Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının devamlı surette veya uzun süre mevcut olduğu boru ve
kap içleri gibi bölgelerdir.
b. Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma ihtimalinin olduğu
dolum borusu civarı ve armatürler gibi bölgelerdir.
c. Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma ihtimalinin olmadığı
ve fakat olması hâlinde yalnız kısa bir süre için mevcut olduğu, tankların yakın çevresi gibi
bölgelerdir.
d. Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma ihtimalinin olmadığı
fakat olması halinde dolum borusu civarı ve armatürler gibi bölgelerdir.
Aşağıdakilerden hangisi tehlikeli madde sınıflarından değildir

a) Yanıcı sıvılar
b) Radyoaktif maddeler,
c) Dağlayıcı maddeler,
Oksitleyici olmayan maddeler
Yukarıda verilen tehlikeli madde işaretlerinin anlamları nedir

a) Patlayıcı madde / Yanıcı sıvılar
b) Yanıcı Katılar / Yanıcı gazlar
c) Patlayıcı Madde/ Yanıcı gazlar
d) Zehirli gazlar/ Organik peroksitler
Tehlikeli maddelerin depolandığı ve üretildiği yerlerde aşağıda belirtilen hususlara uyulması

mecburidir ifadesine göre aşağıdakilerden hamgisi yanlış verilmiştir
a) Binaya ulaşım yollarının sürekli olarak açık tutulması ve bu yollar üzerine park yapılmaması gerekir.
b) Parlayıcı ve patlayıcı maddeler üretilen veya işlenen veya depolanan tek katlı binalarda duvarların
yanmaz veya yangına 220 dakika dayanıklı olması gerekir.
c) Üretimin ve tehlikeli maddenin özelliğine göre binaların tabanlarının statik elektriği iletici özellikte
yapılması ve kapıların statik elektriğe karşı topraklanması şarttır.
d) Binaların tavanlarının ve tabanlarının yanmaz, sızdırmaz, çarpma ile kıvılcım çıkarmaz ve kolay
temizlenir malzemeden, hafif eğimli olarak yapılmalıdır
Parlayıcı ve patlayıcı gazların depolanmasna ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

a) Gaz hâlinde veya bir sıvıda çözünmüş hâlde veya sıvılaştırılmış hâlde basınçlı gaz ihtiva eden bütün
tüplerin, içinde bulunan basınçlı gazın özelliklerine, tekniğin gerektirdiği esaslara ve ilgili mevzuat ve
standartlara uygun olarak yapılması şarttır.
b) Her tüpün dip tarafının, yere değmeyecek şekilde, belirli bir yükseklikte, çemberle çevirili olması ve
LPG tüpleri hariç olmak üzere, diğer tüplerin vana ve emniyet supaplarının içinde gazların
birikmesini önleyecek şekilde havalandırma delikleri olan bir koruyucu başlığın bulunması gerekir.
c) Tüpler, hiçbir zaman izin verilenden fazla bir basınçla ve tüp üzerinde belirtilen ağırlığın üzerinde
basınçlı gaz ile doldurulamaz.
d) Tüplerin depolandığı yerlerin, uygun havalandırma tertibatının ve yeteri kadar kapısının bulunması
zorunlu değildir.
Statik topraklama ölçümleri, yılda en az kaç defa yetki belgeli uzman kişi ve kuruluşlar tarafından
yapılır?
A)1 B) 2 C) 4 D) 6
Yanıcı ve parlaycı sıvılar hakkındaki bilgilerin uygulanmayacağı alanlar aşağıdakilerden hangisinde

yanlış verilmiştir
a) Herhangi bir ticari veya endüstriyel faaliyet için yapılmayan, ısıtma merkezi kazan daireleri ve yakıt
depoları gibi depolama ve doldurma işleri hakkında,
b) Araç depoları, yer değiştirebilen tesisler ve 300 litreye kadar depo hacmi olan sabit tesisler ile söz
konusu araç ve tesislerin ayrılmaz parçası olan yakıt kapları hakkında,
c) İşletmelerde, herhangi bir yanıcı sıvının, üretimde işlenmesi veya ürün veya ara ürün olarak kısa süre
için depolanması hâlinde,
d) Kaçış yollarında, çalışılan yerlerde, lokanta ve kahvehane gibi umuma açık yerlerde parlayıcı ve
yanıcı sıvı kurallara uygun olarak depolanmasında sakınca yoktur.
Tehlikeli maddelerin depolanmasında temel kurallar aşağıdakilerden hangisinde yanlış verilmiştir?

a) Tüm tehlikeli kimyasalların Güvenlik Bilgi Formu(MSDS) sağlanmalıdır.
b) Zehirli ve çok zehirli kimyasallar ile patlayıcılar bağımsız bölüm veya kabinlerde depolanmalıdır.
c) Kolay alev alan kimyasallar diğer tutuşabilir malzemelerden mümkün olabilen en uzak mesafede
depolanmalıdır.
d) Kimyasal maddeler tehlike sınıflarına uygun olarak depolanabileceği gibi alfabetik olarakta
depolanabilir.
KİMYASAL RİSK ETMENLERİ KANSEROJEN MADDELER

PATLAYICI MADDELER Sınavlarda ÇIKMIŞ SORULAR
1) Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’e göre,

kurşun için bağlayıcı biyolojik sınır değer 100mL kanda kaç mikrogramdır?
A)10 B)30 C)40 D)70 E)100
2) Kimyasal Maddelerle çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’ e göre,

toksik madde tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere, diğer maddeler ile temasında önemli ölçüde ekzotermik
reaksiyona neden olan
maddelerdir.
B) Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik
hasarlara neden olan maddelerdir.
C) Çevre ortamında girdiğinde, çevrenin bir veya birkaç unsuru için hemen veya sonradankısa veya uzun
süreli tehlikeler gösteren maddelerdir.
D) Solunduğunda, cilde nüfus ettiğinde aşırı derecede hassasiyet meydana getirme özelliği olan maddelerdir.
E) Az miktarlarda solunduğunda ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut
veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddelerdir.
3) Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’e göre,
aşağıdakilerden hangisi kimyasal maddelerle çalışmalarda yapılacak risk değerlendirmelerinde dikkat
edilecek hususlardan biri değildir?
A) Kimyasal maddelerin sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları
B) İmalatçı, ithalatçı ya da satıcı firmanın yeterlikleri
C) Kimyasal maruziyetin türü ve düzeyi
D) Kimyasal maddenin miktarı, kullanma şartları ve kullanma sıklığı
E) Daha önce yapılmış sağlık gözetimlerinin sonuçları
4) Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik‘e göre

STEL değeri, başka bir süre belirtmedikçe ne kadarlık bir sürede aşılmaması gereken maruziyet üst
sınırını belirtir?
A) 10 dakika
B) 15 dakika
C) 1 saat
D) 5 saat
E) 8 saat
5) Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’e göre ,

‘özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere diğer maddeler ile de temasında önemli ölçüde ekzotermik
reaksiyona neden olan maddeler’ tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Patlayıcı madde
B) Alevlenir madde
C) Aşındırıcı madde
D) Mutajen madde
E) Oksitleyici madde
6) Aşağıdakilerden hangileri kimyasal risk etmenlerinden değildir ?

A) Sodyum hidroksit=tahriş edici
B) Pamuk tozu =inorganik
C) Tüy=inert
D) Polen=alerji
E) Demir tozu=organik
7) Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik'e göre,

toksik madde tanımı aşağıdakilerden hangisidir ?
A) Az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde
akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddelerdir.
B) Solunduğunda, cilde nüfuz ettiğinde, aşırı derecede hassasiyet meydana gelen özelliği olan maddelerdir
C) Özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere, diğer maddeler ile temasında önemli ölçüde ekzotermik
reaksiyona neden olan maddelerdir.
D) Çevre ortamında girdiğinde, çevrenin bir veya birkaç unsuru için hemen veya sonradan kısa veya uzun
süreli tehlikeler gösteren maddelerdir.
E) Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik
8) Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri hakkında Yönetmelik’e göre,

toksik madde tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çevre ortamına girdiğinde çevrenin bir veya birkaç unsuru için hemen veya sonradan kısa veya uzun süreli
tehlikeler gösteren maddelerdir.
B) Solunduğunda ağız yoluyla alındığında deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik
C) Solunduğunda cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede hassasiyet meydana getirme özelliği olan maddelerdir.
D) Az miktarda solunduğunda ağız yoluyla alındığında deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut
veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddelerdir.
E) Özellikle yanıcı maddeleri olmak üzere diğer maddeler ile temasından önemli ölçüde ekzotermik
reaksiyona neden olan maddelerdir.
9) Aşağıdaki sağlık sorunlarından hangisi kimyasal etkenlere bağlı değildir?

A) İyonizan ve non-iyonizan radyasyonun etkilerine bağlı hastalıklar
B) Krom etkilenimi sonucu oluşan kanser
C) Kurşun, civa, kadmiyum gibi ağır metallerle meydana gelen zehirlenmeler
D) Hidrojen siyanür, kükürt dioksit gibi zehirli gazların yol açtığı hastalıklar
E) Solventlerin neden olduğu sağlık sorunları
10) Aşağıdakilerden hangisi kimyasal risk etmenlerinden biridir?

A) Mikroorganizmalar
B) Hasta insan ve hayvanlar
C) Zararlı gazlar
D) İyonize ve non-iyonize ışınlar
E) Ses ve Gürültü
11) Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’e göre; 4-
nitrodifenil maddesinin ithali, üretimi ve bu maddenin işyerinde kullanımı yasaktır. Ancak bu
maddenin başka bir kimyasal madde içindeki veya atık maddedeki konsantrasyonu belirli bir limit
değerin altında olursa yasak uygulanmaz.
Buna göre 4-nitrodifenil için izin verilen limit değer ağırlıkça yüzde kaçtır?
A) 0,1
B) 0,5
C) 1
D) 5
E) 10
ALIŞTIRMALAR
GAZ MASKESİ
• Gaz maskesi kullanımında nelere dikkat edilmeli
• Gaz maskeleri maskenin yüze oturduğu taşıyıcı kısmına göre ikiye ayrılır: Tam yüz gaz maskeleri ve yarım
yüz gaz maskeleri.
Gaz maskelerinde kullanılan filtreler ise ortamda bulunan gaz tiplerine göre ayrılır.
• Gaz maskesi filtreleri organik, inorganik, asit ya da amonyak kaynaklı gazlardan koruyucu özelliklerine göre
sınıflandırılabilir.
• Kişi çalıştığı ortama göre bu gaz türlerinin hepsine karşı koruma sağlayan filtreler kullanabileceği gibi
ortamda sadece organik gaz ya da buharlar varsa sadece bunlara karşı etkili olan organik filtreler de
kullanabilir.
• Maskenin işe yaraması için doğru takılması çok önemlidir. Tam yüz maskeleri yüzü tamamen kavrayacak
şekilde takılmalıdır. Böylece kimyasal içeri girmez ve kişi bundan etkilenmez. Yarım yüz maskeleri de ağız ve
burunu tamamen kapatacak şekilde takılmalıdır.
Filtrelerin belli bir kullanım ömrü vardır. Filtre kullanıldıkça dolar ve bir süre sonra filtrasyon yapamaz. Bu
durumda kimyasalın kokusu maske içine nüfuz eder. Bu durumda kişi gazlı ortamdan uzaklaşıp, filtreyi
değiştirmelidir.
Gaz maskelerinin yüze oturan taşıyıcı kısımları her kullanımdan sonra mutlaka sabun suyla temizlenmeli ve
mümkün olduğunca kapalı bir poşette ya da ambalajda saklanmalıdır.
Filtreler de kullanılmadığı durumlarda mutlaka hava almayacak şekilde saklanmalıdır. Filtrenin oksijenle
teması kullanım ömrünün azalmasınA neden olur.
Gaz Maskesi Hangi durumlarda kullanılır?
Zararlı gaz veya tozların yoğun olarak bulunduğu ortamlarda bu zararlı maddeleri solunum yoluyla vücuda
girebilir ve birçok rahatsızlığa neden olabilir. Bunun önlenmesi için zararlı gaz ya da tozların bulunduğu
ortamda çalışan kişiler gaz maskesi ya da toz maskesi kullanmak zorundadır. Bu maskeler ortamdaki zararlı
maddeleri filtreleyerek kişinin zarar görmesini önler.
Zararlı gaz içeren ortamlarda gazın kimyasal özelliğine göre özel filtreleri olan yarım yüz gaz maskeleri ya
da tam yüz gaz maskeleri kullanılır. Gaz maskeleri yüze oturan taşıyıcı kısım ve filtreden oluşur. Gaz
maskesi filtreleri kişiyi organik, inorganik veya asit ya da amonyak kaynaklı gazlara karşı koruma sağlar.
Ortamdaki gaz göz ve cilde de zararlıyla tam yüz maskeleri kullanılır. Tam yüz maskeleri gazın göz ve ciltle
temasını engellediği için koruma sağlar. Sadece solunum riskinin olduğu ortamlarda ise yarım yüz maskeleri
kullanılır.
SORU: Aşağıdakilerden hangisi kimyasalın türüne göre kullanılan gaz maskesi filtresi değildir?
A) A tipi gaz maskesi filtresi B) B tipi gaz maskesi filtresi C) C tipi gaz maskesi filtresi D) E tipi gaz maskesi
filtresi E) K tipi gaz maskesi filtresi
CEVAP:C
SORU: Aşağıdakilerden hangisi ölçülen tozun yoğunluğuna göre kullanılan koruma seviyesine sahip toz maskesidir?
A) P1 koruma maskesi B) P1, P2 koruma maskesi C) P1, P3 koruma maskesi D) P1,P2,P3 koruma maskesi E) P3
koruma maskesi
CEVAP:D
Tozla ilgili risk varsa kullanılan koruma maskesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) B1, B2, B) A1, B1, C1 C) D1, D2 D) B2, B3 E) P1, P2, P3
CEVAP:E
Aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Boya atölyelerinde çalışılan boya elektrostatik toz boyaysa, toz maskesi kullanılır.
B) Ortamda hem gaz hem de toz riski varsa filtre üzerine toz pedi takılarak gaz maskesi kullanılır.
C) Boya atölyelerinde çalışılan boya yaş boyaysa gaz maskesi kullanılır.
D) Boya atölyelerinde çalışılan boya solventse gaz maskesi kullanılır.
E) Hepsi
A) Maskelerin hedef kitlesi 0.5 – 5 mikron toz zerrecikleridir.
B) Tozun türüne ölçüm oranına göre maske seçimi yapılmalıdır.
C) Toz oranı ölçümü özel cihazlar ile işinde uzman kişiler tarafından yapılması gerekir.
D) EN 159 standartlarına uygunluğu sabit olan maskeler kullanılmalıdır.
E) FF3 maskeler, zirai ilaç üretimi, krom ve çözücü bulunduran ürün imalathanelerinde ve en önemlisi domuz gribi
gibi büyük risk taşıyan bulaşıcı hastalıklardan korunma amaçlı kullanılır.
Filtre kullanımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) İmal tarihi ve miadı etiketin üzerine yazılmalıdır.
B) Tozlu ve nemli bir alanda çalışma olacaksa FF1 maske seçilir.
C) Avrupa Standartlarında EN 149 2001+A1:2009 kalite standartlarına uygun imalat gerçekleştirilir.
D) Maskelerin kanunlarda belirtilen raf ömrü süresi 54 haftadır.
E) Hepsi
SORU: Gaz maskeleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
• A) Gaz maskeleri yüze oturan taşıyıcı kısım ve filtreden oluşur. Gaz maskesi filtreleri kişiyi organik,
inorganik veya asit ya da amonyak kaynaklı gazlara karşı koruma sağlar.
• B) Gaz maskeleri ortamdaki zararlı maddeleri filtreleyerek kişinin zarar görmesini önler.
• C) Zararlı gaz içeren ortamlarda gazın kimyasal özelliğine göre özel filtreleri olan yarım yüz gaz maskeleri
kullanılır.
• D) Tam Yüz Maskeleri; ortamdaki gaz göz ve cilde de zararlıysa kullanılır. Gazın göz ve ciltle temasını
engellediği için koruma sağlar.
• E) Yarım Yüz Maskeleri; sadece solunum riskinin olduğu ortamlarda kullanılır.
SORU: Aşağıda kimyasal maddelerin özellikleri ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
a) Suyla temas eden bir kimyasal yanıcı gaz çıkarabilir. (Karpit)
b) İki zararsız kimyasal bir araya gelince zararlı olabilir. Sodyum klorür zararsız görünürken Sodyum tehlikeli
bir metaldir.
c) Yanıcı (hidrojen gaz H2 ve yakıcı (oksijen O2) tamamen farklı karakterde madde (su H2O) oluşturabilir.
d) Havadan hafif veya daha ağır olabilirler. (Helyum havadan hafif, karbondioksit havadan ağırdır).
e) Kimyasal maddenin zehirli etkisinde miktarının/dozunun önemli bir etkisi yoktur.
SORU: Kimyasal maddeler kullanan her işletme ve kuruluş neleri bilmek zorundadır?
a) Üretimden kullanımına, depolanmasından taşınmasına, kimyasalların özelliklerini bilecektir
b) Kontrol altında tutulması ve yok edilmesine ilişkin süreçlerin etkin olabilmesi için, kimyasalların
özelliklerinin bilinmesine ihtiyaç vardır.
c) Kimyasalların özellikleri, çevreye, insanlara olan zararları ve etkileri bilinmeden, kimyasallardan oluşacak
risklerin kontrol altında tutulabilmesi mümkün olmamaktadır.
d) Her işletme, kuruluş öncelikle İşyerlerinde kullanılan, işlenilen ve işyerindeki faaliyetler sonrasında ortaya
çıkan ve çıkması muhtemel kimyasallar hakkında yeterli bilgiye ulaşmalıdır.
e) İşletmelerde Tüm belirtilenlerin (a, b, c, d) bilinmesi zorunluluğu vardır.
SORU: Bütüne yönelik, riskin önlenmesi ve risk yönetimi politikalarını geliştirmek için işyerlerinin kuruluş
öncesinde gözetilecek hususlar vardır. Aşağıdakilerden hangisi kuruluş öncesi göz önünde bulunacak
hususlardan değildir?
a) Yer seçimi, arsa büyüklüğü ve Alt yapı tesisleri b) Çevre sağlığı ve meteorolojik etkenler, c)
Depolamada, kullanımda, bakım ve onarımda dikkat edilmesi ve yapılması gerekenler d) İşyeri binalarının
kat, kapı, pencere durumları e) Üretim teknolojisi, makine ve proses seçimi isabetli yapılması.
?
SORU: Bazı tehlikeli reaksiyonlar farkına varılmadan oluşabilir ve ciddi tehlikeler ortaya çıkabilir. Aşağıda
çalışma (işlem)sürecinde kullanılmadığı halde oluşan ve çalışma ortamı atmosferine yayılabilen tehlikeli
kimyasal etkenler verilmiştir. Hangisi yanlış verilmiştir?
a) Plastiklerin pirolizinden (oksijensiz ortamda yüksek sıcaklıkta ısıtmakla) son derece tehlikeli iki gaz olan
siyanür asidi ve karbonmonoksit oluşur.
b) Klorlu hidrokarbonlarla temizlenmiş metal parçalarına kaynak yapılırsa, ozon,fosgen ve hidrojen klorür aside
(HCl) oluşur.
c) Kaynak işlerinde son derece tehlikeli gazlar olan hidrojen siyanür ve kükürt dioksit oluşur.
d) Odun, kömür, fuel-oil ve doğal gazın pirolizisi (sıcaklık etkisiyle bozunması ile karbonmonoksit, kükürt
oksitleri, methanol oluşur.
e) Mutfak artığı biyolojik maddelerin ve organik maddelerin bozunması ile hidrojen sulfur (H 2S), amonyak
(NH4); Metan (CH4) ve karbondioksit (CO2) oluşur.
?
Aşağıdakilerden hangisi iş yerlerinde alacağımız tedbirler içinde bulunur?
a) İşyerlerinde, işin ve işyerinin özelliklerine göre yeterli ve uygun tipte elle veya elektrikle veya mekanik olarak
çalışan alarm cihazları ve dedektör-sensör bulundurulmalıdır.
b) Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin işlendiği işyerlerinde, atıklar maddelerin özelliklerine
uygun bir şekilde gruplar halinde toplanır ve uzman nezaretinde usülüne uygun şekilde etkisiz hale getirilir.
c) Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı sıvılar bulunan binalar, tanklar; yangın ve sair sebeplerle içindeki
sıvının dışarıya saçılmasını veya sızmasını önleyecek nitelikte yapılacaktır.
d) Parlayıcı sıvıların üretildiği, doldurulup, boşaltıldığı veya kullanıldığı atölye, döküm yeri veya benzeri
işyerlerinde faaliyet sırasında herhangi bir sebeple kaçan, taşan veya sızan sıvıyı emin bir yere toplayacak
drenaj tertibatı bulunacaktır.
e) Yukarıda tüm verilenler (a, b, c, d) doğrudur.
SORU: Aşağıdakilerden hangisi yanıcı kimyasallara örnek değildir?
a) Karbon dioksit ve karbontetraklorür, azot ve soygazlar b) Gazlar (hidrojen, metan ve etan ve
propan) c) petrol damıtma ürünleri (benzin, kerosen), kömür katran çözücüleri (ksilol, toluol, benzen), d)
boya ve cila soyucu ve yağ giderici organik solventler- çözücüler,
e) Yukarıda tüm verilenler (şıklar) doğrudur.
?
SORU: Aşağıda belli başlı kansorejenler verilmiştir. Birisi yanlış olarak verilmiştir. Belirleyiniz.
a) Metaller: demir tozu, kalsiyum tozu
b) Çözücüler: Benzen, Karbon tetraklorür, Kloroform
c) Organik maddeler (aminli bileşikler) Benzidin, Beta-naftalinamin, 0-Toluidin
d) Diğer organik bileşikler: Etilenoksit, Vinil Klorür, Akrilonitril
e) Diğer bileşikler: Asbest, Kadmiyum bileşikleri, Kromoksit, Kurşun arsenat , Sodyum arsenat, arsenik
bileşikler
Kimyasal maddelerin özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) Krom tuzları ( deri boyama) ve Kromatlar ile epoksi reçineler (yapıştırıcı) ve reçinelerin
sertleştiricileri, akrilik reçineler duyarlaştırıcı/hassasiyeti artıcı maddelerdir.
b) Amonyak boğucu bir gazken, karbondioksit yanıcı bir gazdır.
c) Gerek metan ve gerekse diğer boğucu gazlar ortamda miktarlarının artması ile oksijen ile yer değiştirme
özelliği göstermez.
d) Kükürt dioksit, fosgen, klor, azot oksitleri tozları ihtiva eden tehlikesiz inert tozlara örnek verilebilir
e) Alüminyum, Kadmiyum, Krom, Bakır, Demir, Mangan, Kurşun, Molibden kaynak işlerinde metal dumanı
olarak dağılırlar. Ancak bunlar zehirli/zararlı etki göstermezler.
Aşağıdakilerden hangisi yanlış bir ifadedir?
a) Enerji uygulaması olmadan, ortam sıcaklığında hava ile temasında ısınabilen ve alevlenenler yada ateş
kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden tutaşanlar kolay alevlenebilen maddelerdir..
• b) Kimyasal maddenin etiketinde Kimyasalın adı ve formülü yer almalıdır. Ancak katolog numarası ve
ısmarlama numarasının yer almasına gerek yoktur.
• c) Uluslar arası Çalışma Örgütü prensibine göre (üretici, ithalatçı, dağıtıcı vb.) sınıflandırma, işaretleme,
etiketleme, güvenlik veri belgelerini temin edip kullanıcıya verme görevi kimyasalı üretenlerin ve temin
edenlerin görevidir,
• d) Yapay ışınlar ve radyoaktif maddeler (uv, x (röntgen), gama ve beta ışınları gibi mutajen ışın
kaynaklarıdır.
• e) Güvenlik açısından tehlikeli kimyasallar Yanıcı, Parlayıcı, Patlayıcı, Oksitleyici olarak sınıflandırılabilir.
?
SORU: Aşağıdaki bilgilerden hangisinin Malzeme Güvenlik Bilgi Formunda yer alması gerekmez?
a) Tüketicinin ve kullanıcının adresi b) Kişisel korunma ve bertaraf bilgileri c) Madde/Müstahzar ve

Şirket/İş Sahibinin Tanıtımı, d) Bileşimi/İçeriği Hakkında Bilgi, e) Tehlikelerin tanıtımı ve ilk yardım
bilgileri
SORU: Kimyasalların sınıflandırılmasında öldürücü doz (LD50) ve öldürücü konsantrasyonun (LC50) esas alınması
yaygın bir kriterdir. Aşağıdaki sınıflandırmadan birisi yanlış ifade edilmiştir. Yanlış olanı belirtiniz.
a) Zehirli ve zararlı maddelerin yutulması, deriden alınması veya solunması durumunda ani ölüme neden
oldukları konsantrasyonları,
b) Ölüme neden olmayan ancak kalıcı etki bırakan zehirli ve zararlı maddelerin kalıcı etki yaptıkları
konsantrasyonları,
c) Tekrarlanan veya sürekli olan etkilenme sonucu ciddi etkiler gösteren zehirli ve zararlı maddelerin ciddi hasar
verdikleri konsantrasyonlar,
d) Aşındırıcı ve tahriş edici maddelerin yanıklara, ani ölüme neden oldukları konsantrasyonları,
e) Zararlı ve tahriş edici maddelerin göze ve solunum yoluna zarar verdikleri
konsantrasyonlar,
SORU: Bazı reaksiyonlar, bazı koşullarda farkına varılmadan oluşabilir ve ciddi tehlikeler ortaya çıkabilir.
Aşağıda çalışma (işlem) sürecinde kullanılmadığı halde oluşan ve çalışma ortamı
atmosferine yayılabilen kimyasal maddeler verilmiştir. Hangisi yanlıştır?
a) Karbon tetraklorür, trikloretilen gibi klorlanmış hidrokarbonların termal (ısı ile) bozunmasıyla fosgen ve HCl
b) Kahvenin kavrulması ile fenol, metan ve hidrojen sülfür oluşur
c) Vizkos rayon ürünlerinin büküm işlemlerinden hidrojen sülfür gazı oluşur.
d) Mutfak artığı biyolojik maddelerin ve organik maddelerin bozunması ile hidrojen sulfur (H 2S), amonyak
(NH4); Metan (CH4) ve karbondioksit (CO2) oluşur.
e) Odun, kömür, fuel-oil ve doğal gazın pirolizisi (sıcaklık etkisiyle bozunması ile karbonmonoksit, kükürt
oksitleri, metanol oluşur.
SORU: Maskelerin doğru kullanımı nasıl olmalıdır?
• A-Maske, ağzı ve burnu tamamen kapatacak ve yüzle maske arasında boşluk kalmayacak şekilde takılmalıdır.
• B-Maske takılı iken maskeye dokunmaktan kaçınılmalı, kullanılmış bir maskeyle temas ettikten sonra eller
mutlaka sabunlu suyla yıkanmalıdır. Suyun bulunmadığı durumlarda alkollü el dezenfektanı kullanılmalıdır.
• C-Maske ıslandığında ya da nemlendiğinde yeni ve kuru bir maskeyle değiştirilmelidir.
• D-Tek kullanımlık maskeler tekrar kullanılmamalı, maske kullanıldıktan sonra derhal çöpe atılmalıdır.
• E- Yukarıdakilerin tamamı doğru (X)
ÖZET
Kimyasal Maddelere Maruziyet Olasılığı Olan İşlerde Çalışanlara Verilecek Kimyasal Maddenin Tehlikeleri Ve
Güvenli Kullanımı Konulu Eğitim Yenileme Süreleri:
TEHLİKE SINIFI Eğitim yenileme süresi
ÇOK TEHLİKELİ 1 TEHLİKELİ 2 AZ TEHLİKELİ 3
İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitim Yenileme Süreleri:

TEHLİKE SINIFI Eğitim yenileme süresi Süre (En Az) ÇOK TEHLİKELİ 1- 16 TEHLİKELİ 2- 12 AZ TEHLİKELİ
3- 8
İşe Başlama Eğitimi 2
1.PATLAYICI, OKSİTLEYİCİ, ÇOK KOLAY ALEVLENİR, KOLAY ALEVLENİR, ALEVLENİR, TOKSİK, ÇOK
TOKSİK, ZARARLI, AŞINDIRICI, TAHRİŞ EDİCİ, ALERJİK, KANSEROJEN, MUTAJEN, ÜREME İÇİN
TOKSİK VE ÇEVRE İÇİN TEHLİKELİ ÖZELLİKLERDEN BİR VEYA BİRKAÇINA SAHİP MADDELERE,
2.YUKARIDA SÖZÜ EDİLEN SINIFLAMALARA GİRMEMEKLE BERABER KİMYASAL, FİZİKO-KİMYASAL
VEYA TOKSİKOLOJİK ÖZELLİKLERİ VE KULLANILMA VEYA İŞYERİNDE BULUNDURULMA ŞEKLİ
NEDENİ İLE İŞÇİLERİN SAĞLIK VE GÜVENLİĞİ YÖNÜNDEN RİSK OLUŞTURABİLECEK MADDELERE,
3.MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERİ BELİRLENMİŞ MADDELERE;
“TEHLİKELİ KİMYASAL MADDE” DENİR
Alerjik madde Solunduğunda, cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede hassasiyet meydana getirme özelliği olan ve daha
sonra maruz kalınması durumunda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olan maddeleri,
Alevlenir madde: Parlama noktası 21°C - 55°C arasında olan sıvı haldeki maddeleri,
Aşındırıcı madde Canlı doku ile temasında, dokunun tahribatına neden olabilen maddeleri,
Biyolojik sınır değeri: Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun ve etki
göstergesinin üst sınırını,
Çevre için tehlikeli madde; Çevre ortamına girdiğinde çevrenin bir veya birkaç unsuru için hemen veya sonradan
kısa veya uzun süreli tehlikeler gösteren maddeleri, ifade eder.
Çok kolay alevlenir madde 0°C’den düşük parlama noktası ve 35°C’den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki
maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen, gaz haldeki maddeleri,
Çok toksik madde Çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı
üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri,
Kanserojen madde Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında
Yönetmelikte tanımlanan kanserojen maddeyi,
Kimyasal madde: Doğal halde bulunan, üretilen, herhangi bir işlem sırasında kullanılan veya atıklar da dâhil olmak
üzere ortaya çıkan, bizzat üretilmiş olup olmadığına ve piyasaya arz olunup olunmadığına bakılmaksızın her türlü
element, bileşik veya karışımları, ifade eder
YANICI GAZ, BUHAR, SİS ;BÖLGE 0 BÖLGE 1 BÖLGE 2
HAVADA BULUT HALDE YANICI TOZ; BÖLGE 20 BÖLGE 21 BÖLGE 22
Kolay alevlenir madde;
Enerji uygulaması olmadan, ortam sıcaklığında hava ile temasında ısınabilen ve sonuç olarak alevlenen maddeyi veya
ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından sonra da yanmaya
devam eden katı haldeki maddeyi veya parlama noktası 21°C’nin altında olan sıvı haldeki maddeyi veya su veya
nemli hava ile temasında, tehlikeli miktarda, çok kolay alevlenir gaz yayan maddeleri
Mesleki maruziyet sınır değeri; Başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki
havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırını,
Mutajen madde; Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında
Yönetmelikte tanımlanan mutajen maddeyi, ifade eder
SINIR DEĞERLER
1-Zaman Ağırlıkı Ortalama değer: (TLV-TWA Threshold Limit Value - Time Weighted Average): 8 Saatlik referans
zaman dilimine göre ölçülen zaman ağırlıklı ortalama değerdir.
2- Kısa süreli Maruziyet Limiti :(TLV-STEL Threshold Limit Value - Short Term Exposure Limit): “Başka bir süre
belirtilmedikçe 15 dakikalık sürede aşılmaması gereken maruz kalınan değer” olarak verilmektedir
3-Tavan sınır değer: (TLV-C Threshold Limit Value - Ceiling): Tüm iş maruziyeti boyunca aşılmaması gereken
konsantrasyondur.
*LD50: deney hayvanlarının yapılan deney sonucunda popülasyonunun %50’sini öldüren doz için kullanılmaktadır
LC50 : toksik maddenin maruziyet konsantrasyonunun deney hayvanlarının yarısı ölümcül olduğunu ifade etmek için
kullanılan kısaltmadır
MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERİ *İlk mesleki maruziyet sınır değeri konulan madde karbon monoksittir
*Mesleki maruziyet sınır değerlerinin oluşturulması sürecinde hayvan deneyleri son derece önemlidir.
*Maddelerin fiziksel özellikleri, bulaşma yolları ve toksisite verileri gibi konular mesleki maruziyet sınır değerlerinin
oluşturulması sürecinde kullanılmaktadır *Maruziyetin azaltılması için başvurulan yöntemlerden biri de farklı vardiya
düzeni uygulamalarıdır
Özel işaret : ‘’DERİ’’ Deri yoluyla da maruziyetin olabildiği durumlar. (4) TWA :8 saatlik belirlenen referans süre için
ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama. (5) STEL :Başka bir süre belirtilmedikçe, 15 dakikalık bir süre için
aşılmaması gereken maruziyet üst sınır değeri. (6) mg/m3: 20 oC sıcaklıkta ve 101,3 KPa. (760 mm cıva basıncı)
basınçtaki 1 m3 havada bulunan maddenin miligram cinsinden miktarı. (7) ppm:Bir metre küp havadaki maddenin
mililitre olarak değeri (mililitre/metreküp).
mg/m3: Bir metre küp havadaki maddenin miligram olarak değeri (20°C sıcaklıkta ve 760 mm Cıva basıncında). (4)
ppm:Bir metre küp havadaki maddenin mililitre olarak değeri (mililitre/metreküp). (5) Sekiz saatlik referans zamanına
göre hesaplanan veya ölçülen değer. (6) Deri yoluyla da maruziyetin olabildiği durumlar
Oksitleyici madde Özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere diğer maddeler ile de temasında önemli ölçüde
ekzotermik reaksiyona neden olan maddeleri,
Patlayıcı madde Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen ve/veya kısmen
kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan veya belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabucak parlayan katı,
sıvı, macunumsu, jelatinimsi haldeki maddeleri,
Sağlık gözetimi Çalışanların belirli bir kimyasal maddeye maruziyetleri ile ilgili olarak sağlık durumlarının
belirlenmesi amacıyla yapılan değerlendirmeleri,
Solunum bölgesi Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, başın ön
kısmında kalan yarısını, ifade eder
Tahriş edici madde Mukoza veya cilt ile direkt olarak ani, uzun süreli veya tekrarlanan temasında lokaleritem, eskar
veya ödem oluşumuna neden olabilen, aşındırıcı olarak sınıflandırılmayan maddeleri,
Tehlikeli kimyasal madde Patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, toksik, çok toksik,
zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, alerjik, kanserojen, mutajen, üreme için toksik ve çevre için tehlikeli özelliklerden bir
veya birkaçına sahip maddeleri ve müstahzarları veya yukarıda sözü edilen sınıflamalara girmemekle beraber
kimyasal, fizikokimyasal veya toksikolojik özellikleri ve kullanılma veya işyerinde bulundurulma şekli nedeni ile
çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden risk oluşturabilecek maddeleri veya mesleki maruziyet sınır değeri
belirlenmiş maddeleri, ifade eder
TAHRİŞ EDİCİ KİMYASAL MADDELER Tahriş edici maddeler arasında, en önemlileri, deriye daha derin nüfuz
ederek tehlike oluşturan sıvılardır. Bunlar çoğunlukla, aşağıda örnek verilen kuvvetli asitler ve bazlardır.
Sodyum hidroksit Potasyum hidroksit Kalsiyum hidroksit Amonyum hidroksit Sülfürik asit Hidroklorik asit
Hidroflorik asit Nitrik asit
ANESTETİK VE NARKOTİK KİMYASAL MADDELER Genel olarak, uyuşukluk, ağrı dindirici, uyku ve
rehavet vericidirler.
Bazıları şunlardır: Morfin türü ağrı kesiciler, acıyı dindirir, uyuşukluk ve uyku verirler. Düzenli kullanımı daima
korkunç sonucu olan fiziksel bağımlılığa götürür.
Alkol, depresan etki yapar. Adli açıdan sorun oluşturmaz, ancak kişinin ne miktar alkol aldığı bazı durumlarda önem
kazanır.
Eroin, morfinin bazı kimyasal maddelerle tepkimeye sokulmasıyla sentetik olarak elde edilir. Suda kolay
çözündüğünden damara kolayca enjekte edilebilir. Ayrıca deri altına verilebilir ve buruna çekilebilir. Yüksek derecede
psikolojik ve fizyolojik bağımlılık yapar.
Benzodiazepinler ve Barbitüratlar ise tedavi amaçlı kullanılan anestezik ve narkotik kimyasal maddelerdir.
SİSTEMİK ZEHİRLER Canlı organizmaların ya da dokuların işlevini bozmak suretiyle etkisini gösteren kimyasal
gazlara “sistemik zehirler” denir. Sistemik zehirlerin en yaygın olanları; Hidrojen Siyanür ve Hidrojen Sülfür’dür.
Hidrojen Siyanür: Renksiz, hafif acı badem kokulu ve alev alabilen bir gazdır. Kaynama noktası: 26 0C olup, sudaki
çözünürlüğü fazladır
Hidrojen Sülfür: Renksiz, havadan ağır, kendine özgü çürük yumurta kokusu olan bir gazdır. Petrol alanları,
kanalizasyon ve kimyasal endüstri alanlarında sıkça rastlanan, parlayıcı ve yanıcı bir gazdır. Endüstride karşılaşılan
birçok maddenin buharı ve bazı gazlar da sistemik zehir etkisi gösterirler. Örnek olarak; benzen, cıva buharı, fosfor
ve bileşikleri, kurşun oksit buharı gösterilebilir
Benzenle* uzun süreli karşılaşma, çalışanı kan kanserine kadar götürebilir. Cıva da endüstride çok kullanılan bir
maddedir. Cıvayla fazla temas edilmesi halinde, baş ağrısı, yorgunluk, psikolojik bozukluklar vb. hastalıklara
yakalanma ihtimali artar. Fosfor ise, karaciğerde tahriş, kansızlık, kemik iltihabı vb. hastalıklara yol açabilir
Kimyasal etkili boğucu gazlar Değişik mekanizmalarla hücre oksidasyonunu etkileyerek toksik etki gösterirler. 
Karbon monoksit (CO) Karbon monoksit zehirlenmelerine hem çalışma hayatında hem de evlerde rastlanır. 
Hidrojen siyanür ( HCN ) Sentetik lif ve plastik üretiminde, elektrolizle metallerin kaplanmasında, siyanür tuzları ve
nitritlerinin üretiminde, böcek ve kemiricilere karşı öldürücü ilaç olarak kullanılır. 
Hidrojen sülfür (H2S) H2S hayvansal ve bitkisel atıkların kokuşması sonucu oluşur. Kimya ve boya endüstrisinde,
viskoz ve rayon ipliği yapımı gibi işlerde de karşılaşılabilir
Toksik madde Az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde
akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri,
Üreme için toksik madde Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde erkek ve dişilerinüreme
fonksiyon ve kapasitelerini azaltan ve/veya doğacak çocuğu etkileyecek kalıtımsal olmayan olumsuz etkileri meydana
getiren veya olumsuz etkilerin oluşumunu hızlandıran maddeleri,
Zararlı madde Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya
kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri, ifade eder
GAZLAR Karbon Dioksit (CO2): Yanmaz ve basit boğucu bir gazdır. Zehirli bir gaz değildir.
Karbon Monoksit (CO): Patlayıcı, kanın oksijen taşıma kapasitesini bloke ederek zehirliyor ve boğucu etki
gösteriyor. Amonyak: Tahriş edici bir gazdır.
Metan (CH4) : Hidrokarbon, yanıcı ve patlayıcı, doğal gaz içinde bulunan en yüksek konsantrasyondaki gaz. Metan
havadaki oksijen konsantrasyonunu düşürerek basit boğucu özellik oluşturur.
Karbon monoksit, hidrojen Sülfür (H2S) ve hidrojen siyanür(HCN): Kimyasal olarak insan vücudunda etkileşime
geçerek zehirleyici özellik oluşturur.
Azot N2 ( Nitrojen) : En önemli inert gazlardandır.
 Kimyasal maddenin fiziksel özelliğine,  Vücuda giriş şekline,  Vücuda giren kimyasal maddenin miktarına, 
Kimyasal maddenin toksik özelliğine  Maruz kalma sıklığı ve süresine  Kişinin fizyolojik özelliklerine (kadın
/erkek,  yaş, beslenme, hamilelik veya genetik özelikler,  alerjik, kilolu-zayıf……vb., )  Kimyasal etkileşimine 
Çevresel özellikler (fiziksel ortam/ ortamın sıcaklık,  basınç, radyasyon durumunu ) göre değişir
 Bağımsız etki : Her iki madde birbirinden tamamen ayrı bağımsız fizyolojik etkide bulunabilir. 
Sinerjik etki : Aynı organda aynı yönde ve aynı şekilde etki ediyorlarsa “Sinerjik etki” ortaya çıkar. Sinerjik etki
Additif etki veya potansiyalizasyon şeklinde görülür.
Additif etki : Organizmaya giren ve aynı yönde etki gösteren 2 kimyasalın toplam etkisi bunların birbirlerinden ayrı
iken gösterdikleri toksikolojik etkinin toplamına eşittir. (1+1=2). 
Potansiyelizasyon: Bir kimyasal, diğerinin etkisini arttırır. Böylece birinci madde potansiyatör olarak etki eder ve
toplam etkide her iki kimyasalın kendi etkilerinin toplamından fazladır. (1+1=4). 
Antagonizma: Bir kimyasalın etkisi başka bir kimyasal tarafından ortadan kaldırılabilir (1+1=0). Yani iki maddeden
biri diğerine zıt etki edebilir
Kimyasalların toksik etkileri, tüm organlarda aynı değildir.  Kimyasalların toksik etkilerini gösterdikleri organlar,
hedef organ olarak tanımlanır.  Deri, merkezi sinir sistemi, kan dolaşım sistemi, karaciğer, böbrek, akciğer, kas ve
kemik iliği en fazla hedef alınan organlardır. 
AKUT ETKİ: Zehirli bir maddeye kısa süreli maruz kalma durumudur. Zehirlenme belirtileri kısa sürede gözlenir. 
KRONİK ETKİ: Zehirli bir maddeye uzun ve tekrarlanan sürelerde maruz kalma durumu.  Belirtiler her maruz
kalmada gözlenmeyebilir.  Bu tip zehirlenme genelde cıva veya kurşun gibi maddelerin biyolojik birikimi
şeklindedir.  Sonuçta kişi zaman içerisinde hastalanır.
TEHLİKELİ KİMYASALLARIN SINIFLANDIRILMASI Tehlikeli kimyasalların sınıflandırılması ile ilgili pek çok
uluslar arası ve ulusal düzenlemeler bulunmaktadır. Uluslararası sınıflandırma sistemlerinin yarıdan fazlası, kimyasal
ürünün miktarı veya çevredeki emisyonu esas alınarak düzenlenmiştir.  Kimyasalların sınıflandırılmasında en yaygın
kriterlerden biri de, öldürücü doz (LD50) ve öldürücü konsantrasyonun (LC50) esas alınmasıdır.  Katı, sıvı ve gaz
halindeki kimyasalların sağlık zararı dikkate alınarak kimyasalın konsantrasyonuna göre de sınıflandırmalar
bulunmaktadır  Zehirli ve zararlı maddelerin yutulması, deriden alınması veya solunması durumunda ani ölüme
neden oldukları konsantrasyonları
TEHLİKELİ KİMYASALLARIN SINIFLANDIRILMASI  Ölüme neden olmayan ancak kalıcı etki bırakan zehirli
ve zararlı maddelerin kalıcı etki yaptıkları konsantrasyonları  Tekrarlanan veya sürekli olan etkilenme sonucu ciddi
etkiler gösteren zehirli ve zararlı maddelerin ciddi hasar verdikleri konsantrasyonlar  Aşındırıcı ve tahriş edici
maddelerin yanıklara, gözde, ciltte tahrişe neden oldukları konsantrasyonları  Zararlı ve tahriş edici maddelerin göze
ve solunum yoluna zarar verdikleri konsantrasyonları  Kansere, mutajenik ve teratojenik etkilere sebep olan zehirli
ve zararlı maddelerin kansere, anormal doğumlara, doğurganlık üzerinde olumsuz özelliklerine sebep oldukları
konsantrasyonları gibi.
Avrupa Birliği üç aşamalı toksik seviye (çok toksik, toksik, zararlı) kabul ederek kimyasalları sınıflandırmaktadır: 
Avrupa topluluğunun sınıflandırmasında;  Parlayıcı  Patlayıcı  Oksitleyici  Reaktif  Zehirli  Tahriş edici 
Hassasiyet oluşturucu  Kanserojen olan  Üremeyi etkileyen  Mutajenik etkileri olanlar  Çevreye zarar verenler
kimyasallar sınıflama içine alınmıştır.
ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ’NÜN (ILO) TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERİ
SINIFLANDIRMASINDA; a) Parlayıcı b) Patlayıcı c) Oksitleyici d) Reaktif e) Zehirli f) Tahriş edici g) Aşındırıcı h)
Hassasiyet oluşturucu i) Kanserojen olan j) Üremeyi etkileyen k) Mutajenik etkileri OLAN KİMYASALLAR YER
ALMAKTADIR
ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ’NÜN (ILO) TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERİ
SINIFLANDIRMASINDA; Aşındırıcı maddeler, sıkıştırılmış gazlar, radyoaktif maddeler, enfeksiyona neden
olanlar ve diğerleri bu sınıflandırmadan ayrı sınıflandırmalar içinde yer almaktadır. Ayrıca bu sınıflandırmaya tıbbi
ve hayvansal ilaç, kozmetik, patlayıcı (Mühimmat) pestisit, kimyasal atık, insan ve hayvan gıdası da dahil değildir. Bu
ürünlerin ayrı sınıflandırılma ve etiketleme kuralları bulunmaktadır.
ENDÜSTRİYEL HİJYEN  Endüstriyel hijyenin ortaya çıkmasının nedeni, hem çalışanları çalışma ortamının
olumsuzluklarından korumak ve aynı zamanda bu ortamda çevreye yayılabilecek emisyonları ortadan kaldırmaktır. 
Endüstriyel hijyen aynı zamanda güvenli ve sürdürülebilir kalkınmanın da temelini oluşturmaktadır.  *İnsan vücudu,
maruz kalmaya karşı basit bazı reaksiyonlardan ölüme kadar uzanan çok farklı tepkiler  verebilmektedir. 
*İşyerinde maddelerin ve bulaşma yollarının varlığını ortaya koyma amaçlı yapılan ölçümler, alınacak önlemlerin 
planlanması ve kontrol amaçlı yapılacak dizaynlar açısından son derece önemlidir.  *Maruz kalmanın iki temel
unsuru, maruz kalınan süre ve maruz kalınan dozdur.
ASBEST  Asbest söküm çalışanı: Bakanlıkça kurulan komisyon tarafından oluşturulan eğitim programını
tamamlamış ve kurs bitirme belgesi almış çalışan.  İşyeri hekimi, risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarını dikkate
alarak çalışanların sağlık durumlarını değerlendirir ve değerlendirme sonucuna göre akciğer radyografilerini uygun
sürelerle tekrarlar, bu süre 2 yılı aşamaz.  Asbest tozuna maruziyetin sona ermesinden sonra kayıtlar en az 40 yıl
süreyle saklanır.  Asbest söküm uzmanlarının eğitimi İSGÜM tarafından yürütülür.  Asbest söküm uzmanı:
Yönetmelik kapsamında belirtilen işlemlerin uygulanması aşamasında işveren tarafından sorumluluk verilen,
Bakanlıkça kurulan komisyon tarafından oluşturulan eğitim programını bitirip, sınavda başarılı olarak kurs bitirme
belgesi alan kişi
ASBEST  Lif sayımı, faz-kontrast mikroskobu kullanılarak Dünya Sağlık Örgütünün 1997 yılında tavsiye ettiği
metotla veya eşdeğer sonuçları veren başka bir metotla yapılır.  Havadaki asbestin ölçülmesinde, uzunluğu beş
mikrondan daha büyük, eni üç mikrondan daha küçük ve boyu eninin üç katından büyük olan lifler hesaba katılır. 
İşveren, bu Yönetmelik kapsamındaki çalışmalarda çalışanların maruz kaldığı havadaki asbest konsantrasyonunun,
sekiz saatlik zaman ağırlıklı ortalama değerinin (ZAOD-TWA) 0,1 lif/cm3’ü geçmemesini sağlar  Sosyal Güvenlik
Kurumunca tespit edilen veya Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilen asbestoz ve mezotelyoma vakaları ile ilgili
kayıtlar bu Kurum tarafından tutulur
SORU: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre
aşağıdakilerden hangisi bir ikame yöntemidir?
A) İşçilerin sağlık ve güvenliği yönünden risk oluşturabilecek tehlikeli kimyasal madde çıkışını önlemek veya en aza
indirmek üzere uygun proses ve mühendislik kontrol sistemleri seçilmesi, uygun malzeme ve ekipman kullanılması
B) Tehlikeli kimyasal maddelerin olumsuz etkilerinden işçilerin toplu olarak korunması için alınan önlemlerin yeterli
olmadığı hâllerde bu önlemlerle birlikte kişisel korunma yöntemlerinin uygulanması
C) Riskin özelliğine göre, sağlık gözetimi yapılması
D) Tehlikeli kimyasal madde yerine işçilerin sağlık ve güvenliği yönünden tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan
kimyasal madde veya işlem kullanılması
CEVAP: D
Toksik bir maddeye maruz kalındığında organlarda meydana gelen etkiye yönelik olarak aşağıdakilerden hangisi
doğrudur?
A) Ortaya çıkan etki her organda farklıdır B) Karaciğer en az etkilenen organdır. C) Ortaya çıkan etki her organda
aynıdır. D) Toksik etkiler daima tüm organlarda görülür.
SORU CEVAP: A
37 Aşağıdakilerden hangisi çalışma ortamındaki havada askıda olan partiküllere maruziyetin değerlendirilmesinde
söylenemez?
A) Söz konusu tozlu havaya maruz kalma süresi önemlidir. B) Maruz kalınan havadaki kirletici yüzdesi önemlidir. C)
Solunum maruziyeti dışındaki sindirim ve deri maruziyetinin önemi yoktur D) En doğru uygulama, soluma
maruziyetinin belirlenmesidir.
SORU CEVAP: C
38 Alerjik bünyesi olanların irritan ve allerjen kimyasalların sıklıkla kullanıldığı işlerde çalışmaması ve bağışıklık
durumunda bozukluk olanların biyolojik risklerin yoğun olduğu iş kollarında çalışmaması gibi uygulamalar hangi iş
sağlığı uygulamasına örnek olarak verilebilir?
A) Uygun işe yerleştirme B) Aralıklı kontrol muayenesi C) İşyeri sağlık risklerinin kontrolü D) En doğru uygulama,
risk değerlendirmesinin güncellenmesi
SORU CEVAP: A
39 Bir kimyasal maddenin yapısal özelliği nedeni ile zarar verme potansiyeli aşağıdakilerden hangisidir? A) Sağlık
bozulması B) Risk C) Risk değeri D) Tehlike
SORU CEVAP: D 40 Kimyasal maddelerle çalışmalarda yapılacak risk değerlendirmesinde aşağıdaki hususlardan
hangisi yanlış verilmiştir?
A) İmalatçı, ithalatçı veya satıcılardan sağlanacak Türkçe güvenlik bilgi formu. B) Çalışanların cinsiyeti ve yaşları C)
Kimyasal maddenin miktarı, kullanma şartları ve kullanım sıklığı. D) Varsa, daha önce yapılmış olan sağlık
gözetimlerinin sonuçları.
SORU CEVAP: B
Açıklama: MADDE 6 – (2) Kimyasal maddelerle çalışmalarda yapılacak risk değerlendirmesinde aşağıda belirtilen
hususlar özellikle dikkate alınır: a) Kimyasal maddenin sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları. b) İmalatçı,
ithalatçı veya satıcılardan sağlanacak Türkçe malzeme güvenlik bilgi formu. c) Maruziyetin türü, düzeyi ve süresi. ç)
Kimyasal maddenin miktarı, kullanma şartları ve kullanım sıklığı. d) Bu Yönetmelik eklerinde verilen mesleki
maruziyet sınır değerleri ve biyolojik sınır değerleri. e) Alınan ya da alınması gereken önleyici tedbirlerin etkisi. f)
Varsa, daha önce yapılmış olan sağlık gözetimlerinin sonuçları. g) Birden fazla kimyasal madde ile çalışılan işlerde,
bu maddelerin her biri ve birbirleri ile etkileşimleri.
SORU: Havadaki kurşunun, haftada 40 saat çalışma süresine göre hesaplanmış, zaman ağırlıklı ortalama
konsantrasyonu ………….KAÇ mg/m3 ten fazla ise, tıbbi gözetim yapılır?
A) 0.075 mg/m3 B) 0.10 mg/m3 C) 0.15 mg/m3 D) 0.05 mg/m3
SORU CEVAP: A
AÇIKLAMA: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik BİYOLOJİK
SINIR DEĞERLER VE SAĞLIK GÖZETİMİ ÖNLEMLERİ 1. Kurşun ve iyonik kurşun bileşikleri 1.1. Biyolojik
izleme, absorbsiyon spektrometri veya eşdeğer sonucu veren bir başka metod kullanılarak, kanda kurşun seviyesinin
(PbB) ölçümünü de kapsar. 1.2. Aşağıdaki durumlarda tıbbi gözetim yapılır: 1.2.1. Havadaki kurşunun, haftada 40 saat
çalışma süresine göre hesaplanmış, zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonu 0.075 mg/m3 ten fazla ise,
SORU: Çalışanlardan herhangi birinin kanındaki kurşun seviyesi ………μg Pb/100 ml kandan fazla ise tıbbi gözetim
yapılır?
A) 15 μg Pb/100 ml B) 20 μg Pb/100 ml C) 50 μg Pb/100 ml D) 40 μg Pb/100 ml
SORU CEVAP: D
AÇIKLAMA: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik BİYOLOJİK
SINIR DEĞERLER VE SAĞLIK GÖZETİMİ ÖNLEMLERİ 1. Kurşun ve iyonik kurşun bileşikleri 1.1. Biyolojik
izleme, absorbsiyon spektrometri veya eşdeğer sonucu veren bir başka metod kullanılarak, kanda kurşun seviyesinin
(PbB) ölçümünü de kapsar. 1.2. Aşağıdaki durumlarda tıbbi gözetim yapılır: 1.2.1. Havadaki kurşunun, haftada 40 saat
çalışma süresine göre hesaplanmış, zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonu 0.075 mg/m3 ten fazla ise, 1.2.2.
Çalışanlardan herhangi birinin kanındaki kurşun seviyesi 40 μg Pb/100 ml kandan fazla ise.
SORU: 8 m3 hacimli sıvı Oksijen tankları için Vana, flanş gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları ile
arasındaki uzaklık nedir? A) 0.50 M B) 0.75 M C) 1 M D) 2 M
SORU CEVAP: C
44 AÇIKLAMA: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik EK – 4
SIVI OKSİJEN, SIVI ARGON VE SIVI AZOT DEPOLAMA TANKLARI İLE İLGİLİ GÜVENLİK MESAFELERİ
75 m3 hacimli sıvı argon tankları için Vana, flanş gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları ile arasındaki
uzaklık nedir? A) 1M B) 2 M C) 3 M D) 4 M
SORU CEVAP: A
45 AÇIKLAMA: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik EK – 4
SIVI ARGON VE SIVI AZOT TANKLARI İÇİN: Kimyasal maddelerin tehlikeli olarak değerlendirilmeyen
özellikleri aşağıdakilerin hangisinde gösterilmiştir?
A) Alerjik / Kanserojen / Mutajen B) Zehirlilik / Tahriş Edicilik / Aşındırıcılık C) Patlayıcılık / Oksitleyicilik /
Alevlenebilirlik D) Yoğunluk / Kimyasal Etkinlik / Alkolde Çözünürlük
SORU CEVAP: D
46 Meslek hastalıklarının tanımı aşağıdaki kanunlardan hangisinde tanımlanmıştır?
A) 4857 Sayılı İş Kanunu B) 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu C) 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel
Sağlık Sigortası Kanunu D) 3359 Sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu
SORU CEVAP: C
47 Endüstriyel hijyen çalışmalarında ilk ve temel adımı çalışma ortamındaki ………………………………………….
tanınmasıdır. Boşluk kısımda hangi ifade yer almalıdır
A) Tehlikelerin B) İş ekipmanlarının C) Kimyasalı maddelerin D) Çalışanların
SORU CEVAP: A
48 Anaerobik bozulmanın yer aldığı lağım çukurlarında, kanalizasyonlarda hayati tehlike oluşturan kimyasal
madde/maddeler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) Nitrit, Nitrat B) Asetilen, Etan C) Hidrojen sülfür, Metan, Amonyak D) Karbonmonoksit
SORU CEVAP: C
49 Aşağıdakilerden hangisi Kimyasalların güvenli kullanımı için ILO’nun (Uluslar arası Çalışma Örgütü) önerdiği
genel prensiplerden değildir?
A) Yetkili Makamın Sorumlulukları B) Kimyasalı Temin Edenin Sorumluluğu C) Kimyasalı İhraç Eden Ülkenin
Sorumlulukları D) Kimyasalları kullananın sorumluluğu
SORU CEVAP: D
50 Kimyasalların güvenli kullanımına yönelik genel ILO ilkelerine göre aşağıdaki gruplardan hangisi bu kimyasalların
tehlikelerini bilmek ve önlem almak konusunda öncelikli olarak sorumlu tutulamaz?
A) Kimyasalları kullanacak işçiler B) Kimyasalları işyerinde kullandıran işverenler C) İş sağlığı ve güvenliğinden
sorumlu çalışanlar D) Kimyasalları üreten ve işyerine temin eden kişi ve kuruluşlar
SORU CEVAP: A
51 Aşağıdakilerden hangisi işverenin kanserojen veya mutajen maddelerin kullanıldığı işlerde alması gereken
önlemlerden değildir?
A) İşyerinde kullanılacak kanserojen veya mutajen madde miktarı belirlenecek ve yapılan iş için gereken miktardan
fazla madde bulunması önlenecektir. B) Kanserojen veya mutajen maddelere maruz kalan veya kalabilecek işçilere
belirli aralıklarla izin verilecektir. C) Kanserojen veya mutajen maddelerin çalışma ortamına yayılmasını önlemek
veya en aza indirmek için proses tasarımı uygun şekilde yapılacak ve gerekli mühendislik kontrol önlemleri
alınacaktır. D) Kanserojen veya mutajen maddelerin kaynağından lokal veya genel havalandırma sistemi veya diğer
yöntemlerle çalışılan ortamdan dışarı atılması, halk sağlığı ve çevreye zarar vermeyecek şekilde yapılacaktır.
SORU CEVAP: B
52 Aşağıdakilerden hangisi çalışanların sağlığı açısından zararlı kimyasal etmenlerdendir?
A) Ultraviyole ışınlar B) Civa buharı C) Yüksek düzeyde gürültü D) Alçak basınç
SORU CEVAP: B
Açıklama: Radyasyon, gürültü ve basınç fiziksel risk etmenlerinden olup, cıva buharı kimyasal risk etmenlerindendir.
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Güvenlik Yönetmeliğine göre yapılacak risk değerlendirmesinde
aşağıdakilerden hangisi özellikle dikkate alınacak hususlardan değildir?
A) Kimyasal maddenin kimyasal ismi, sinonim (eş anlamı) ismi ve ticari ismi. B) Kimyasal maddenin sağlık ve
güvenlik yönünden tehlike ve zararları C) İmalatçı, ithalatçı veya satıcılardan sağlanacak malzeme güvenlik bilgi
formu D) Alınan ya da alınması gereken önleyici tedbirlerin etkisi
SORU CEVAP: A
Açıklama: Zararlı Maddeler ve Karışımlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formları Hakkında Yönetmelik (13.12.2014 tarih
ve 29204 sayılı Resmi Gazete)
SORU: Başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal
madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırı aşağıdakilerden hangisi ifade eder?
A) TLV/TWA değeri B) STEL değeri C) Kabul edilebilir risk değeri D) Mesleki maruziyet sınır değeri
SORU CEVAP: D
55 İşyerinde 8 saatlik belirlenen referans süre için ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama değer
aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?
A) TWA B) M.A.K C) STEL D) LD50
CEVAP: A
Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik EK – 1 (*) (**)
MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ TWA (4) (8 Saat) ( 4 ) TWA : 8 saatlik belirlenen referans süre için
ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama
SORU Çeşitli kimyasal maddelerin işyerlerinde kapalı ortam havasında bulunmasına izin verilen ve işyerinde günde
sekiz saat çalışacak olanların sağlıklarını bozmayacak düzeyde olduğu kabul edilen azami miktarlarına ne ad verilir?
A) ESD B) M.A.K C) TLV/STEL D) PPM
SORU CEVAP: B
57 Doğal halde bulunan, üretilen, herhangi bir işlem sırasında kullanılan veya atıklar da dâhil olmak üzere ortaya
çıkan, bizzat üretilmiş olup olmadığına ve piyasaya arz olunup olunmadığına bakılmaksızın her türlü element, bileşik
veya karışımlara ne denir?
A) Mineral B) Bileşik C) Kimyasal madde D) Ametal
SORU CEVAP: C
58 Çalışanların maruz kaldığı havadaki asbest konsantrasyonunun Sekiz saatlik zaman ağırlıklı ortalama değerinin
(ZAOD-TWA) üst sınırı nedir?
A) 0,7 lif/cm 3 B) 0,5 lif/cm 3 C) 10 lif/cm 3 D) 0,1 lif/cm 3
SORU CEVAP: D
Açıklama: Asbestle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Sınır değer MADDE 11 – (1)
İşveren, bu Yönetmelik kapsamındaki çalışmalarda çalışanların maruz kaldığı havadaki asbest konsantrasyonunun,
sekiz saatlik zaman ağırlıklı ortalama değerinin (ZAOD-TWA) 0,1 lif/cm3 ’ü geçmemesini sağlar
59 Günlük 8 saatlik çalışma döneminde her biri en fazla 15 dakika süren ve her çalışma arasında en az bir saatlik süre
bulunan ve günde en fazla dört kez tekrarlanabilen çalışmalar için izin verilen en yüksek konsantrasyon ne ile ifade
edilir?
A) LC50 B) M.A.K C) STEL D) LD50
SORU CEVAP: C
Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik EK – 1 (*) (**)
MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ (Dip not) ( 5 ) STEL : Başka bir süre belirtilmedikçe, 15 dakikalık bir
süre için aşılmaması gereken maruziyet üst sınır değeri.
SORU: Kimyasal maddelerin üretilmesi, işlenmesi, kullanılması, depolanması, taşınması, atık ve artıkların arıtılması
veya uzaklaştırılması işlemleri aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir.
A) Kimyasal maddelerin kullanıldığı işlemler B) Karıştırma işlemleri C) Pompalama işlemleri D) Nakil işlemleri
SORU CEVAP: A
SORU: Kimyasal maddelerin kanserojen tehlikeli özelliğinden kaynaklanacak zararın (kansere yakalanma) ortaya
çıkma ihtimali aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?
A) Risk B) Tehlike C) Yüksek D) Düşük
SORU CEVAP: A
Açıklama: •Risk :Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini
ifade eder.
62 Aşağıdakilerden hangisi çalışanların sağlığı açısından zararlı kimyasal etmenlerdendir?
A) Ultraviyole ışınlar B) Cıva buharı C) Yüksek düzeyde gürültü D) Alçak basınç
SORU CEVAP: B
Açıklama: Radyasyon, gürültü ve basınç fiziksel risk etmenlerinden olup, cıva buharı kimyasal risk
etmenlerindendir.
SORU: 0°C’den düşük parlama noktası ve 35°C’den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ile
oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen, gaz haldeki maddeleri aşağıdakilerden hangisi
ifade eder?
A) Patlayıcı madde B) Kolay alevlenir madde C) Çok kolay alevlenir madde D) Alevlenir madde
SORU CEVAP: C
Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; f) Çok kolay alevlenir madde: 0°C’den düşük parlama noktası ve
35°C’den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile
temasında yanabilen, gaz haldeki maddeleri,
64 Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun ve etki göstergesinin üst
sınırını aşağıdakilerden hangisi ifade eder?
A) Biyolojik sınır değeri B) Kimyasal sınır değer C) LD50 D) LC50 SORU CEVAP: A
Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; fd) Biyolojik sınır değeri: Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun
biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun ve etki göstergesinin üst sınırını ifade eder.
65 Çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut
veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri aşağıdakilerden hangisi ifade eder?
A) Zararlı B) Çok toksik madde C) Kanserojen madde D) Mutajen madde
SORU CEVAP: B
66 I. Alerjik II. Erime noktası III. Yoğunluk IV. Tahriş edici V. Molekül ağırlığı Kimyasal maddelerin tehlikeli olarak
değerlendirilmeyen özellikleri yukarıdakilerden hangileridir?
A) I, III, V B) II, IV, V C) III, IV, V D) II, III, V
SORU CEVAP: D
67 Aşağıdakilerden hangisi güvenlik bilgi formlarındaki LD50 ve LC50 değerlerini ifade etmektedir?
A) En düşük doz - En düşük konsantrasyon B) Maksimum doz - Maksimum konsantrasyon C) Alçak doz - Alçak
konsantrasyon D) Öldürücü doz - Öldürücü konsantrasyon
SORU CEVAP: D
Açıklama: Kimyasalların sınıflandırılmasında en yaygın kriterlerden birisi de, öldürücü doz (LD50) ve öldürücü
konsantrasyonun (LC50) esas alınmasıdır.
68 Aşağıdaki kimyasallardan hangisi deride renk değişimine neden olur?
A) Alkaliler B) Asitler C) Karbonatlar D) Ağır metaller
SORU CEVAP: D
Açıklama: Gümüş, cıva, arsenik gibi ağır metallerden kaynaklanan kronik zehirlenme, deride renk değişimi
oluşturabilir
69 Pestisit ve asit temizleme havuzlarında bulunan ve normal şartlarda sıvı olan metal aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nikel B) Cıva C) Krom D) Arsenik
SORU CEVAP: B
Açıklama: Cıva, birçok pestisit ve asit temizleme havuzlarında bulunur. Normal şartlarda sıvı olan cıva, oda
sıcaklığında buharlaşır ve buharları teneffüs edilir. Suda bulunan cıva ise balık organizmasında birikir. Cıva
zehirlenmesinin sinir sistemi üzerinde ciddi etkileri vardır.
70 Aşağıdakilerden hangisi kimyasal etkili boğucu gaz değildir?
A) Karbon monoksit B) Hidrojen sülfür C) Metan D) Hidrojen siyanür
SORU CEVAP: C
Açıklama: Kimyasal boğucu gazlar; kimyasal özellikleri sebebi ile solunum ve dolaşımı engelleyerek etkili olan
gazlardır. Karbon monoksit, hidrojen sülfür, hidrojensiyanür bu tip gazlardır.
71 Aşağıdakilerden hangisi basit boğucu gaz değildir?
A) Karbon monoksit B) Propan C) Bütan D) Karbondioksit SORU CEVAP: A
Açıklama: Basit boğucu gazlar; normal şartlarda kimyasal olarak boğucu değildirler. Ancak ortamda çok yoğun
bulunmaları durumunda havadaki oksijenin yerini alarak oksijenin daha az solunmasına sebep olduklarından, oksijen
yetersizliği sebebi ile boğulmalara sebep olabilirler. Bazıları, özellikle petrol türevi olanlar hafif narkotiktir.
Karbondioksit, metan, etan, propan, hidrojen vb. gazlar yaygın olarak kullanılan basit boğucu gazlardır.
72 Karbondioksit, metan ve karbon monoksit gazlarının özellikleri için aşağıda yazılış sırasına göre verilen
A) Boğucu - Boğucu – kimyasal etkili boğucu B) Zehirleyici - Boğucu - Boğucu C) Boğucu - Zehirleyici – Boğucu D)
Boğucu - Boğucu – Boğucu
SORU CEVAP: A
73 Toksik maddeler insan sağlığına aşağıdaki yollardan hangisi ile etki eder?
A) Sindirim B) Deri C) Solunum D) Hepsi
SORU CEVAP: D
74 Solunum bölgesi aşağıdaki ifadelerden hangisi ile tanımlanır?
A) Kişinin kulaklarını birleştiren çizginin ortası merkez kabul edilerek 30 cm yarıçaplı kürenin başın ön kısmıdır. B)
Kişinin burnu merkez kabul edilerek 30 cm. yarıçaplı kürenin başın ön kısmıdır C) Kişinin burnu merkez kabul
edilerek 50 cm. yarıçaplı küredir D) Kişinin kulaklarını birleştiren çizginin ortası merkez kabul edilerek 30 cm
yarıçaplı küredir?
SORU CEVAP: A
75 Aşağıdakilerden hangisi kandaki hemoglobin ile birleşerek karboksihemoglobin oluşturur?
A) Hidrojen sülfür B) Karbon monoksit C) Karbondioksit D) Azot
SORU CEVAP: B
76 Aşağıdakilerin hangisi karbon dioksit gazının özelliğidir?
A) Yanıcı B) Parlayıcı C) Zehirli D) Boğucu
SORU CEVAP: D
77 Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Risk Değerlendirmesinde aşağıdakilerden hangisi dikkate alınmaz?
A) Yapılacak sağlık gözetimleri B) Kimyasal maddenin miktarı, kullanma şartları ve kullanım sıklığı C) Maruziyetin
türü, düzeyi ve süresi D) Kimyasal maddenin sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararlar
SORU CEVAP: A
78 Karbondioksit, karbon monoksit ve metan gazlarının özellikleri için aşağıda yazılış sırasına göre verilen
A) Patlayıcı - Patlayıcı – Patlayıcı B) Yanmaz - Patlayıcı - Patlayıcı C) Patlayıcı - Yanıcı – Patlayıcı D) Yanmaz -
Yanmaz – Patlayıcı
SORU CEVAP: B
Açıklama: Karbondioksit, yanıcı ve patlayıcı değildir. Karbon monoksitin % 13 - 75 arasında havayla karışımları
patlayıcıdır. Metanın ise % 5 -15 arasında havayla karışımları patlayıcıdır.
79 Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Metan renksiz ve kokusuz bir gazdır. B) Karbon monoksit baş ağrısı, hâlsizlik ve kusma emareleriyle anlaşılır. C)
Hidrojen sülfür dağlayıcı ve yakıcı bir gazdır. D) Karbondioksit basit boğucu bir gazdır.
SORU CEVAP: C
Açıklama: Hidrojen sülfür, renksiz ve kendine özgü çürük yumurta kokusu olan zehirleyici bir gazdır. Havadan ağır ve
yanıcı bir gaz olan H2S, hava içerisinde % 6 oranında patlayıcı özelliğe sahiptir. Havada % 0,0001 konsantrasyonda
tipik kokusu ile tanınır. Daha yüksek konsantrasyonlarda bir süre sonra koku alma sinirleri felce uğrar ve koku
alınmaz olur. Solunum yolu ile alınan H2S toksik tesir gösterir, mukozoları tahriş eder ve hücre içindeki fermentleri
inhibe eder.
80 Tahriş edebilen , zehirlenmeye ve fibrosis'e neden olmayan, rahatsızlık verici tozların tanımı hangisidir?
A) Sıkıcı-İnert Tozlar B) Allerji Yapan Tozlar C) Fibrosis Yapan Tozlar D) Zehirli Tozlar
SORU CEVAP: A
Açıklama:Tozlar: Bunların, çok ince katı madde parçacıklarının havada dağılması ile meydana gelirler. Partikül
büyüklüğüne göre solunabilir, Özellikle 0,1 ila 5 mikron arasındaki tozlar son derece tehlikelidir. a) Tahriş Edici
Tozlar: Bir çok toz, başlıca şikayet konusudur. Çünkü bunlar deriyi tahriş ederler. Örneğin: Sodyum hidroksit,
potasyum hidroksit, kireç tozları vb. gibi. Hububat, şeker ve un tozları b) Zehirli Tozlar: Akciğerlerden, deriden veya
sindirim yollarından kan dolaşımına girerek tahrişe veya zehirlenmelere neden olurlar. Kurşun, arsenik, civa,
kadmiyum, fosfor ve birçok kimyasal madde tozları. c) Fibrosis Yapan Tozlar: Bunlar, akciğerlerin hücrelerinde, fibros
meydana getiren serbest silika ve asbest tozlarıdır. Kömür madenciliği ve döküm sanayisi gibi sektörler için bu risk
özellikle çok önemlidir. d) Sıkıcı-İnert Tozlar: Tahriş edebilen , zehirlenmeye ve fibrosis'e neden olmayan, rahatsızlık
verici tozlar e) Allerji Yapan Tozlar: Bunlar, bunlar bazı kimselere etki eden, polen, pamuk, yün, kürk, tüy , saç tozları
ile bazı cins odunların kesilmesinde meydana gelen tozlardır.
81 Aşağıdakilerden hangisi tahriş edici gazlardandır? A) Metan B) Amonyak C) Karbondioksit D) Karbon monoksit
SORU CEVAP: B
Açıklama: Tahriş edici gazlar, asidik özellikleri ve suda çözünürlükleri sebebiyle, solunum sistemleri üzerinde tahriş
edici etki gösterirler. Amonyak, kükürtdioksit, fosgen, klor, azot oksitleri ve asit buharları bu gruba girerler.
82 Endüstride bazı sentez işlerinde, gübre ve bazı boyaların imalatında ve soğutucu olarak kullanılan tahriş edici gaz
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Amonyak B) Trikloretilen C) Arsin D) Formaldehit
SORU CEVAP: A
Açıklama: Amonyak, endüstride bazı sentez işlerinde, gübre ve bazı boyaların imalatında ve soğutucu olarak
kullanılır. Dağlayıcı ve yakıcı bir gaz olup müsaade edilen azami konsantrasyon değeri 25 ppm (18 mg/m3)'dir. 5000 -
10.000 ppm'lik miktarlarda kısa sürede öldürücü etki gösterir.
83 Aşağıdakilerden hangisi sistemik etki gösteren zehirli gaz ve buharlardan değildir?
A) Karbon tetraklorür B) Nitroparafin C) Azotdioksit D) Benzen
SORU CEVAP: C
Açıklama: Sistemik etki gösteren zehirli gaz ve buharlar, vücudun belirli sistemleri üzerinde toksik etki yapan gaz ve
buharlardır. Akciğer zarları üzerine tesir eder veya doğrudan dolaşıma girerler. Böbrek ve karaciğerler üzerinde,
bazıları da kemik iliği üzerinde etkirler. Karbon tetraklorür ve nitroparafinler böbrek ve karaciğerlerde, benzen
buharları kemik iliği üzerinde, kurşun buharları kan sistemi üzerinde etkilidir.
84 Kanserojen Veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik ekinde
mesleki maruziyet sınır değeri verilen sert ağaç tozunun sınır değeri nedir??
A) 10 cm3 /m3 B) 10 gr/m3 C) 5 gr/m3 D) 5 mg/m3
SORU CEVAP: D
Açıklama: Kanserojen Veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
EK-2 MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ
85 Aşağıdakilerden hangisi toksik bir madde olup öğrenme ve gelişme geriliği, kansızlık, böbrek yetmezliği ve üreme
fonksiyonlarının azalması gibi zararlı etkilere neden olur?
A) Karbon monoksit B) Azotdioksit C) Kurşun D) Karbondioksit
SORU CEVAP: C
Açıklama: Kurşun (Pb), toksik bir metal olup vücutta birçok hayati organı hedef alır,  Merkezi sinir sistemine zarar
verir.  Beyin fonksiyonlarını etkiler.  Kasların kontrolünde ve öğrenme yeteneğinde kayıplara yol açar. 
Çocuklarda gelişme geriliğine neden olur.  Böbrek yetersizliğine, kalp ve karaciğer hasarına neden olur,  Kırmızı
kan hücrelerinin çoğalmasını sağlayan enzimleri etkiler ve kansızlığa neden olur.  Üreme fonksiyonlarını azaltır.
86 İşyeri ortamında propan gazı varsa, havalandırma hangi noktadan yapılmalıdır?
A) Zemine yakın alttan B) Tavana yakın üstten C) Solunum hizasından D) Solunum hizasının üstünden
SORU CEVAP: A
Açıklama: Propan, rölatif buhar yoğunluğunun 1,6 olması nedeniyle zeminde birikir. Bu nedenle, propan bulunan
ortamda havalandırmanın zemine yakın yerlerden yapılması gerekir.
87 Aşağıdakilerden hangisi hidrojen klorürün ticari ismidir?

A) Tuz ruhu B) Kezzap C) Kostik soda D) Gazyağı
SORU CEVAP: A
88 Ticari ismi kezzap olan kimyasal aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sülfürik asit B) Nitrik asit C) Hidroklorik asit D) Bromik asit
SORU CEVAP: B
89 Solunumla akciğerlere ulaşmalarına rağmen akciğerlerde fonksiyonel bozukluk yapmayan tozlara ne ad verilir?
A) Organik tozlar B) İnorganik tozlar C) Fibrojenik tozlar D) İnert tozlar SORU CEVAP: D
90 özellikle sınırlandırılmış kapalı alanlarda yapılan kaynak işleri sırasında aşğıdaki gazlardan hangisi çıkmaz? A)
Azot monoksit B) Azot dioksit C) Azot D) Ozon
SORU CEVAP: C
91 Aşağıdaki tozlardan insan sağlığı açısından en zararlı olanı hangisidir?
A) Silis tozu B) Kömür tozu C) Demir oksit tozu D) Pamuk tozu
SORU CEVAP: A
Açıklama: Akciğerlerde tozun birikimi sonucu doku hasarı ile seyreden hastalığa genel olarak pnömokonyoz denir.
Pnömokonyoz yapan tozların etki düzeyleri şu şekildedir:  Ağır hastalık yapanlar: silis tozu, asbest tozu  Orta
derece ağır hastalık yapanlar: kömür tozu, silikat tozu  Minimal dokusal değişik yapanlar: demir oksit, baryum
bileşikleri Pnömokonyoz yapmayan tozların etki düzeyleri şu şekildedir:  Ağır hastalık yapanlar: inorganik kurşun
bileşikleri, berilyum  Orta derece ağır hastalık yapanlar: pamuk tozu, kuru ot tozu  Minimal değişik yapanlar:
çimento tozu, mermer tozu, tütün tozu, odun tozu
92 Asbest söküm uzmanlarının eğitimleri hangi kurum yürütülür?
A) ÇASGEM B) İŞKUR C) İSGÜM D) MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI
SORU CEVAP: C
Açıklama: Asbestle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik (Eğitim programları MADDE
19 –2) Asbest söküm uzmanlarının eğitimi İSGÜM tarafından yürütülür.
93 Aşağıdakilerden hangisi Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
hükümlerine göre çalışanların eğitimi ile ilgili özellikle verilecek eğitimlerden değildir?
A) Risk değerlendirmesi sonucunda elde edilen bilgilerin eğitim, B) Çalışanların kendilerini ve diğer çalışanları
tehlikeye atmamaları için gerekli önlemleri ve yapılması gerekenleri içeren eğitim, C) Kimyasalın güvenlik bilgi
formunun nasıl hazırlanacağına dair eğitim, D) Tehlikeli kimyasal madde bulunan bölümler, kaplar, boru tesisatı ve
benzeri tesisatla ilgili mevzuata uygun olarak etiketleme/kilitleme ile ilgili bilgileri içeren eğitim
SORU CEVAP: C
Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Çalışanların
eğitimi ve bilgilendirilmesi MADDE 9 - a) Risk değerlendirmesi sonucunda elde edilen bilgileri. b) İşyerinde bulunan
veya ortaya çıkabilecek tehlikeli kimyasal maddelerle ilgili bu maddelerin tanınması, sağlık ve güvenlik riskleri,
meslek hastalıkları, mesleki maruziyet sınır değerleri ve diğer yasal düzenlemeler hakkında bilgileri. c) Çalışanların
kendilerini ve diğer çalışanları tehlikeye atmamaları için gerekli önlemleri ve yapılması gerekenleri. ç) Tehlikeli
kimyasal maddeler için tedarikçiden sağlanan Türkçe malzeme güvenlik bilgi formları hakkındaki bilgileri. d)
Tehlikeli kimyasal madde bulunan bölümler, kaplar, boru tesisatı ve benzeri tesisatla ilgili mevzuata uygun olarak
etiketleme/kilitleme ile ilgili bilgileri.
94 1 m3 havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarına ( ml/m3 ) ne denir?
A) ppm B) STEL C) TWA D) MAK
SORU CEVAP: A
Açıklama: ppm: 1 m3 havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarı (ml/m3)
95 Havadaki konsantrasyonu 100 ppm olan bir maddenin yüzde olarak hacimsel oranı kaçtır?
A) 0,001 B) 0,01 C) 0,1 D) 1
SORU CEVAP: B
Açıklama: ppm: 1 m3 havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarı (ml/m3) 100 /1.000.000=0,0001 x 100=%
0,01
96 İşyerindeki tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanacak kaza, olay ve acil durumlarda yapılacak işleri önceden
belirleyen bir …………. Hazırlanmalıdır. Cümlesinde noktalı yere aşağıdakilerden hangisinin gelmesi gerekir?
A) Patlamadan korunma dokümanı B) Ateşli iş izin belgesi C) Acil durum planı D) Çalışma planı
SORU CEVAP: C
Açıklama: Parlayıcı maddelere verilebilecek örnekler şunlardır:  Yanma, yanıcı maddenin oksijenle birleşmesi
sonucunda dışarıya ısı vermesine neden olan olaydır.  Kolay alev alabilen maddelerin (parlayıcı maddeler) buhar
veya gazlarının hava ile belli orandaki homojen karışımları, maddenin çok kolay alev alarak hızla yanmasına sebep
olur ki, bu tür yanma olayına parlama denir.  Patlama ise, çok hızlı bir gaz genişlemesiyle ve genellikle ısı açığa
çıkmasıyla meydana gelen bir kimyasal reaksiyon veya değişimdir.
97 Kolay alev alabilen maddelerin buhar veya gazlarının açık ortamda hava ile belli orandaki homojen karışımlara
alev çubuğu tutulduğunda çok kolay alev alarak hızla yanmasına ne denir?
A) Parlama B) Patlama C) Yangın D) Alevlenme
SORU CEVAP: A
Açıklama: Patlama çevresindeki ortamda bir şok dalgası oluşturur. Genel olarak patlamalar kapalı yerlerde meydana
gelir. Kapalı bir yerde, bir tank veya bina içerisinde yanabilecek bir gaz veya parlayıcı sıvı buharı olduğu zaman bir
kıvılcım ile tutuşur.
98 Kapalı kaptaki yanıcı ve parlayıcı özellikteki gazın hava ile karışımının ateşlenmesi sonucu meydana getirdiği
tehlikeli olay aşağıdakilerden hangisidir?
A) Parlama B) Patlama C) Yangın D) Alevlenme
SORU CEVAP: B
99 Yanıcı ve parlayıcı maddeleri üretildiği, kullanıldığı ve depolandığı bir tesiste aşağıdakilerden hangisi birinci
öncelikle yerine getirilmelidir?
A) Ateşleme kaynaklarını kontrol etmek B) Patlamanın zararlı etkilerini azaltacak önlemleri almak C) Patlayıcı
ortamın tutuşmasını önlemek D) Patlayıcı atmosfer oluşmasının önlenmek
SORU CEVAP: D
100 İş yerlerinde kullanılan azot tüpünün rengi nedir?
A) Yeşil B) Mavi C) Sarı D) Kırmızı
SORU CEVAP: A
101 Birden fazla bölümleri bulunan işyerlerinde, bölümlerden her birinin, biri doğrudan doğruya, diğeri genel
koridora açılan, en az KAÇ kapısı bulunacaktır. ?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
SORU CEVAP: B
102 Aşağıdaki maddelerden hangisi su ile şiddetli reaksiyon vererek hidrojen gazı çıkarır ve meydana gelen reaksiyon
ısısı hidrojeni ateşler?
A) Silisyumdioksit B) Kalsiyum oksit C) Sodyum D) Sülfürik asit
SORU CEVAP: C
103 Aşağıdaki maddelerden hangisi asetilen gazı ile temas etmeyecek şekilde depolanmalıdır/kullanılmalıdır?
A) Flor B) Klor C) Brom D) Hepsi
SORU CEVAP: D
104 Kimyasal madde depoları için aşağıdakilerden hangisi uygun değildir?
A) Kimyasal madde deposunun işyerinin diğer bölümlerinden ayrı bağımsız bir bölüm halinde bulunması B)
Depoların drenaj hattının, yağmur kanalı veya şehir pis su kanalına bağlanması C) Tabanın, içine konulacak kimyasal
maddelerden etkilenmeyecek nitelikte olması D) Havalandırmanın hem alttan hem üstten karşılıklı olması
SORU CEVAP: B
105 Aşağıdakilerden hangisi tehlikeleri belirlemede en etkili uygulamadır? A) Sağlık gözetimi B) Saha gözetimi C)
Ortam ölçümü D) Çalışan görüşünün alınması SORU CEVAP: C
106 Aşağıdakilerden hangisi talk tozunun solunması sonucu oluşan akciğer hastalığıdır?
A) Talkozis B) Silikozis C) Asbestozis D) Bisinozis
SORU CEVAP: A
107 Kanserojen veya mutajen maddelerle çalışmalarda sağlık ve Güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik
hükümlerine göre kayıtlar maruziyetin sona ermesinden sonra en az KAÇ YIL süre ile saklanır?
A) 10 B) 15 C) 30 D) 40
SORU CEVAP: D
Açıklama: Kayıtların saklanması MADDE 17 – (1) 14 üncü ve 16 ncı maddelerde belirtilen kayıtlar maruziyetinsona
ermesinden sonra en az 40 yıl süre ile saklanır.
hükümlerine göre işyerinde yapılan sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda saptanan sağlık sorununun kanserojen veya
mutajen maddelere maruziyet nedeniyle oluştuğunun tespiti halinde aşağıdakilerden hangisi yapılmaz?
A) Çalışanın kendisi veya işveren, sağlık gözetimi sonuçlarının yeniden değerlendirilmesini isteyemez. Çalışanlar,
kendilerine ait sağlık gözetimi sonuçlarına ait bilgileri alamaz. B) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gerektirmesi hâlinde işveren Çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar. C) İşyerinde
kişisel ve mesleki hijyen önlemlerinin derhal alınabilmesi mümkün olacak şekilde gerekli düzenlemeleri yapar. D)
Çalışanların sağlık gözetimine yönelik kişisel sağlık kayıtları tutulur ve işyeri hekimi tarafından çalışanlara yönelik
alınması gereken koruyucu veya önleyici tedbirler önerilir.
SORU CEVAP: A
hükümlerine göre yeterli ve uygun eğitim almalarını sağlar ve özellikle hangi konularda çalışanlara gerekli bilgi ve
talimatı verir.?
A) İşyerinde kullanılan kanserojen veya mutajen maddelerin riskleri ve etkileri. B) Tütün kullanımının getirebileceği
ek riskler de dâhil sağlığı etkileyebilecek riskler. C) Maruziyeti önlemek için alınan ve alınacak önlemler. D) Hepsi
SORU CEVAP: D
hükümlerine göre İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonucunda çalışanların sağlığı ve güvenliği
yönünden risk bulunduğu saptanan işlerde, Bakanlıkça istendiğinde, işveren aşağıdakilerden hangi bilgiyi vermez
A) İşyerinde kanserojen veya mutajen maddelerin kullanıldığı işlemler ile bu maddelerin kullanılma nedeni. B) Proses
akış şeması C) Kanserojen veya mutajen maddelerin işyerinde üretilen ve kullanılan miktarı. D) Maruz kalan çalışan
sayısı.
SORU CEVAP: B
hükümlerine göre hangi maruziyetin söz konusu olduğu işlerde bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.
A) Radyasyon B) Asbest C) Benzen D) Vinilklorür monomer
SORU CEVAP: A
112 Uzunluğu beş mikrondan daha büyük, eni üç mikrondan daha küçük ve boyu eninin üç katından büyük olan
parçacıkları aşağıdakilerden hangisi ifade eder?
A) Çubuk şeklindeki tozlar B) Helezonik tozlar C) Lifsi tozlar D) Havada askıda olan tozlar
SORU CEVAP: C
113 Akciğerlerde tozun birikmesi sonucu ortaya çıkan akciğerlerde doku reaksiyonu ile oluşan hastalığı
aşağıdakilerden hangisi ifade eder?
A) Pnömokonyoz B) Aft C) Astım D) Öksürük
SORU CEVAP: A
114 İşverenin tozdan kaynaklanan maruziyetin önlenmesindeki yükümlülüğünden hangisi yanlıştır?
A) İşyerlerinin çalışma şekline ve çalışanların yaptıkları işe göre, ihtiyaç duyulan yeterli temiz havanın bulunmasını
sağlar. B) Alınan önlemlerin etkinliğini ve sürekliliğini sağlamak üzere yeterli kontrol, denetim ve gözetim
yapılmasını sağlar. C) Riski kaynağında önlemek üzere; uygun iş organizasyonunun yapılmasını ve toplu koruma
yöntemlerinin uygulanmasını sağlar. D) İşyerlerinde oluşan atıkların, Çalışma ve Sosyal Bakanlığının ilgili
mevzuatına uygun olarak bertaraf edilmesini sağlar
SORU CEVAP: D
115 Tozla Mücadele Yönetmeliğine göre (RG Tarihi:05.11.2013 RG Sayısı:28812) Tozla mücadele komisyonu ile
ilgili hangisi yanlıştır?
A) komisyon üyelerinin görev süresi üç yıldır. B) Süresi bitenler yeniden görevlendirilmezler. C) Komisyon yılda iki
defa toplanır. D) Komisyonun sekretarya hizmetleri Genel Müdürlükçe yürütülür.
SORUCEVAP:B
116 Tozla Mücadele Yönetmeliğine göre (RG Tarihi:05.11.2013 RG Sayısı:28812) Asbest ve türleri, kuvars içeren
tozların bulunabileceği işyerlerinde çalışanların standart akciğer radyografileri okuyucu tarafından ILO Uluslararası
Pnömokonyoz Radyografi Sınıflandırılmasına göre değerlendirilir. Farklılık gösteren değerlendirme sonuçları,
okuyucular tarafından birlikte değerlendirilerek nihai sonuçlar işverene yazılı olarak bildirilir. Okuyucu listesi nereden
temin edilir?
A) Okuyucu listeleri, İSGGM veya İSGÜM’ün internet sayfasından temin edilebilir. B) Okuyucu listeleri Çasgem den
temin edilir. C) Okuyucu listeleri Sağlık Bakanlığından temin edilir D) Okuyucu listeleri İSG katip sisteminden temin
edilir.
SORU CEVAP: A
117 Tozla Mücadele Yönetmeliğine göre (RG Tarihi:05.11.2013 RG Sayısı:28812) ILO Uluslararası Pnömokonyoz
Radyografi Sınıflandırılması Okuyucu eğitimi hangi KURUM tarafından düzenlenir?
A) YÖK B) MEB C) ÇASGEM D) İSGÜM
SORU CEVAP: D
118 Tozla Mücadele Yönetmeliğine göre (RG Tarihi:05.11.2013 RG Sayısı:28812) İşveren, işyerinde çalışanların
yaptıkları iş, çalışma süresi, toz ölçüm sonuçları ile kişisel sağlık dosyalarının kayıtlarını ilgili mevzuatta ayrıca
belirlenmemişse çalışanın işten ayrılma tarihinden itibaren kaç yıl süreyle saklar?
A) 5 B) 10 C) 15 D) 20
SORU CEVAP: C

Biyolojik Ve Kimyasal Risk Etmenleri Özet Ve Sorular

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Biyolojik Ve Kimyasal Risk Etmenleri Özet Ve Sorular

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Çalışma hayatında sağlığın üç (3) bileşeni:

Çevreleyen yapılar, Örgütsel yapılar, İşin yapısal özelliği

 Tüm çalışanları kapsamalıdır.

 Tüm yaşam alanları birlikte değerlendirilmelidir.

 Koruyucu hizmet ağırlıklı bütünsel bir yaklaşım sergilenmelidir.

•Sağlığımızı korumak ve düzeltmek için kullandığımız ilaçlardan,

Bunlardan vazgeçemeyeceğimize göre bu maddelerle birlikte yaşamayı öğrenmek durumundayız.

• Dünyada bilinen 5 ila 7 milyon farklı türde kimyasal bulunmaktadır.

** Kimyasal risklerin kontrol altında tutulabilmesi için ilk ve en önemli adım;

 Farklı yerlerde kimyasalların konsantrasyonlarındaki değişiklik

 Farklı zamanlarda kimyasalların konsantrasyonlarındaki değişiklik

 Kimyasalın çözüne bilirlik özellikleri

 Partikül büyüklükleri ve partikülün aerodinamik özellikleri

 Kimyasalların vücuda toplanması

 Solunum hacimleri (iş yükü, iş enerji istemleri vb.)

 Koruyucu cihazlar ve etkinlikleri

 İşyeri dışındaki maruziyetler

 Alevin sürekliliğini kendi kendine sağladığı sıcaklığa ne denir?

 Parlama noktası 21 °C'nin altında olan sıvı haldeki,

Sağlık gözetimi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?

Açıklama: Benzen taha toksiktir

I-Kimyasal maddenin temel tehlikesi *

a) Kimyasal ajanların tehlikeleri ve Maruziyet süresi/aralığı;

Ek-1 Başlık 2.1

• Ek-1 Başlık 2.2

• Ek-1 Başlık 2.4

• k-1 Başlık 2.5

Ek-1 Başlık 2.16

• Ek-1 Başlık 3.1

Ek-1 Başlık 3.4

• Ek-1 Başlık 4.1

• Karonun dört bölümü renklerle kodlanır.

 Aşındırıcı ve tahriş edici özellikleri,

 Alerjik ve hassasiyet oluşturma Özellikleri,

 Mesleki maruziyet sınır değeri belirlenmiş maddelerdir.

Malzeme Güvenlik Bilgi Formunun Amacı

Malzeme Güvenlik Bilgi Formu (MSDS/SDS/GBF) Nedir?

Tehlikeli kimyasalların Avrupa Birliği mevzuatına göre sınıflandırılması..

1. Ani, tekrarlanan veya uzun süreli maruziyet

Çevreye zarar verme riski olanlar

Biyolojik Çevrede yok

Dört (4) Özellik

2-Maruz kalma şekli ve süresi :

Bir defada alınan ve 14

LC50 ÖLDÜRÜCÜ KONSANTRASYON

Toksik unsurların sınıflandırılması

1. Hedef organa göre (hepato toksik, nefrotoksik)

3. Konu : LİMİT DEĞERLER EŞİK SINIR DEĞERLERİ

ÇALIŞMA ORTAM HAVASINDA BULUNMASINA İZİN VERİLEN, TÜM ÇALIŞANLAR İÇİN

Kimyasal maddelerin vücudumuza etkileri

Aşağıdakilerden hangisi kolay alevlenebilir madde tanımı için yanlıştır?

Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin 4.

Aşağıdakilerden hangisi ILO'nun kimyasal sınıflandırmasında yer alır?

Kimyasalların sınıflandırılmasında kimyasalların özelliklerinin ve sebep olabilecekleri fiziksel ve sağlık zararlarının

I. 8 saatlik süreyi kapsar.

Açıklama: Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin 4.

"CAS" kısaltması aşağıdakilerden hangisini ifade etmektedir?

"TWA" kısaltması aşağıdakilerden hangisini ifade etmektedir?

I. Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında veya deriye nüfuz ettiğinde etkiler.

I. 8 saatlik süreyi kapsar.

Aşağıdakilerden hangisi AB'nin tehlikeli kimyasal sınıflandırmasında yer almaz?

Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik

Açıklama: Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında

Aşağıdakilerden hangisi Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi