Professional Documents
Culture Documents
ng
C h ươ
1
MỆNH ĐỀ MỆNH
VÀ TẬP ĐỀ
HỢPVÀ TẬP HỢP
BÀI HỌC
1 MỆNH ĐỀ MỆNH ĐỀ
Ví dụ 1
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 2
Trong mỗi cặp mệnh đề P và Q sau đây, hãy phát biểu mệnh đề P ⇒ Q và xét tính đúng sai của nó.
P có phải là điều kiện đủ để có Q không?
b) P : “Tứ giác ABCD có bốn cạnh bằng nhau” , Q : “Tứ giác ABCD là một hình vuông”.
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 3
P : “Tứ giác ABCD có tổng hai góc đối bằng 180◦ ” và Q : “Tứ giác ABCD là tứ giác nội tiếp”.
b) Phát biểu mệnh đề đảo của mệnh đề P ⇒ Q và xét tính đúng sai của mệnh đề đảo đó.
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 4
Sử dụng kí hiệu ∀ hoặc ∃, viết lại các mệnh đề sau. Viết mệnh đề phủ định của mỗi mệnh đề đó.
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.Tự luận 1. Trong các câu sau, câu nào là mệnh đề, câu nào là mệnh đề chứa biến?
a) Số 2100 có 50 chữ số khi viết trong hệ thập phân. b) 0,0001 là số rất bé.
p
c) 2 5 > 5. d) 2x + 1 > 0.
.Tự luận 2. Hãy viết ba câu là mệnh đề, ba câu không phải là mệnh đề.
.Tự luận 3. Phát biểu mệnh đề phủ định của các mệnh đề sau đây và xét tính đúng sai của các mệnh
đề phủ định đó.
.Tự luận 4. Với mỗi cặp mệnh đề P và Q sau đây, hãy phát biểu mệnh đề P ⇒ Q và xét tính đúng sai
của nó.
a) P : “Hai tam giác ABC và DEF bằng nhau” , Q : “Hai tam giác ABC và DEF đồng dạng”.
b) P : “ b2 > 4ac ”.
Q : “Phương trình ax2 + bx + c = 0 vô nghiệm (a, b, c là ba số thực nào đó, a 6= 0)”.
.Tự luận 5. Ta có thể phát biểu lại mệnh đề: “Mỗi hình thoi là một hình bình hành” thành mệnh đề
kéo theo: “Nếu một tứ giác là hình thoi thì nó là một hình bình hành”.
Hãy phát biểu lại mỗi mệnh đề sau thành mệnh đề kéo theo:
.Tự luận 6. Phát biểu mệnh đề đảo của các mệnh đề sau và xét tính đúng sai của mệnh đề đảo đó.
c) Nếu tam giác ABC có 2 góc bằng 60◦ thì tam giác ABC đều.
.Tự luận 7. Sử dụng các thuật ngữ “điều kiện cần”, “điều kiện đủ”, “điều kiện cần và đủ”và cặp mệnh
đề P,Q sau đây để thành lập một mệnh đề đúng.
b) P : “Tứ giác ABCD có hai đường chéo bằng nhau”, Q : “Tứ giác ABCD là hình thang cân”.
c) P : “Tam giác ABC có hai góc bằng 45◦ ”, Q : “Tam giác ABC vuông cân”.
.Tự luận 8. Dùng kí hiệu ∀ hoặc ∃ để viết các mệnh đề sau và xét tính đúng sai của chúng.
d) Có ba số tự nhiên khác 0 sao cho tổng bình phương của hai số bằng bình phương của số còn lại.
.Tự luận 9. Xét tính đúng sai và viết mệnh đề phủ định của các mệnh đề sau:
BÀI HỌC
Ví dụ 1
Viết các tập hợp sau đây dưới dạng liệt kê các phần tử
m
½ ¾
a) A = x | x = 2k − 3, k ∈ N, k 6 3 ; | m ∈ Z, | m | 6 3 ;
© ª
b) B =
m+5
c) C = y ∈ N | y = 7 − x, x ∈ N ; d) D = (x; y) | x ∈ N, y ∈ N, x + y 6 3 .
© ª © ª
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 2
Viết các tập hợp sau đây bằng cách chỉ ra tính chất đặc trưng của các phần tử:
© ª © ª
a) A = 1; 2; 4; 7; 14; 28 ; b) B = 0; 3; 6; 9; 12; . . . ;
1 2 3 4
½ ¾
c) C = ; ; ; ;... ; d) D là tập hợp các số tự nhiên lẻ.
2 3 4 5
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 3
Viết các tập hợp con của các tập hợp sau đây:
© ª
a) ∅; b) 0 ;
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 4
Biểu đồ ở hình bên biểu diễn quan hệ bao hàm giữa các tập hợp A
“Học sinh của trường”, “Học sinh nữ của trường”, “Học sinh khối B D
10”, “Học sinh khối 11”, “Học sinh lớp 10A”. Hãy viết chú thích các C
tập hợp A, B, C, D, E cho biểu đồ. Hãy viết các quan hệ bao hàm giữa
các tập hợp đó.
E
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 5
© ª © ª
Cho hai tập hợp A = 1; a; 5 , B = a + 2; 3; b với a, b là những số thực. Biết rằng A = B, hãy xác định a
và b.
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.Tự luận 1. Viết các tập hợp sau đây dưới dạng liệt kê các phần tử:
n o
a) A = x | x2 − 2x − 15 = 0 ; b) B = x ∈ Z | −3 < x 6 2 ;
© ª
n
½ ¾
| n ∈ N, 1 < n 6 4 ; d) D = (x; y) | x 6 2, y < 2, x, y ∈ N .
© ª
c) C = 2
n −1
.Tự luận 2. Viết các tập hợp sau đây bằng cách chỉ ra tính chất đặc trưng của các phần tử
© ª © ª
a) A = − 4; −3; −2; −1; 0; 1; 2; 3; 4 ; b) B = 0; 2; 4; 6; 8; 10 ;
1 1 1 1
½ ¾
c) C = 1; ; ; ; ; d) Tập hợp D các số thực lớn hơn hoặc bằng 3 và
2 3 4 5
bé hơn 8.
.Tự luận 3. Điền kí hiệu (∈, ∉, ⊂, 6 ⊂, =) thích hợp vào chỗ chấm.
b) 0; 1 . . . Z;
© ª © ª
a) 0 . . . 0; 1; 2 ;
n o n o
c) 0 . . . x | x2 = 0 ; d) 0 . . . x | x2 = x ;
© ª
n o ª n o
e) ∅ . . . x ∈ R | x2 + 4 = 0 ; 4; 1 . . . x | x2 − 5x + 4 = 0 ;
©
f)
© ª © ª © ª © ª
g) n; a; m . . . m; a; n ; h) nam . . . n; a; m .
.Tự luận 4. Điền kí hiệu (⊂, ⊃, =) thích hợp vào chỗ chấm.
a) x | x(x − 1)(x + 1) = 0 . . . x¯ | x |< 2, x ∈ Z ; b) 3; 6; 9 . . . { x ∈ N | x là ước của 18 };
© ª © ¯ ª © ª
.Tự luận 5. Hãy chỉ ra các quan hệ bao hàm giữa các tập hợp sau và vẽ biểu đồ Ven để biểu diễn các
quan hệ đó:
.Tự luận 6.
© ª © ª
Tìm tất cả các tập hợp A thoả mãn điều kiện a; b ⊂ A ⊂ a; b; c; d .
.Tự luận 7.
© ª © ª
Cho các tập hợp A = 1; 2; 3; 4; 5 và B = 1; 3; 5; 7; 9 . Hãy tìm tập hợp M có nhiều phần tử
nhất thoả mãn M ⊂ A và M ⊂ B.
.Tự luận 8. Viết các tập hợp sau đây dưới dạng liệt kê các phần tử
6
n o ½ ¾
2
a) A = y ∈ N | y = 10 − x , x ∈ N ; b) B = x ∈ N | ∈N ;
6− x
.Tự luận 10. Cho hai tập hợp A = 1; 2; a và B = 1; a2 . Tìm tất cả các giá trị của a sao cho B ⊂ A .
© ª © ª
BÀI HỌC
Ví dụ 1
Kí hiệu A là tập hợp các học sinh của một trường trung học phổ thông; B là tập hợp các học sinh nữ
của trường; C , D lần lượt là tập hợp các học sinh khối 10, khối 11 của trường.
M = B ∩ C; N = C ∪ D; P = A \ C;
R = C A B; S = C \ B; T = A \ (C ∪ D).
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 2
Trong các số tự nhiên từ 1 đến 30, có bao nhiêu số là bội của 4 hoặc 5?
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 3
Trong một cuộc khảo sát người tiêu dùng, trong 100 người uống cà phê được khảo sát, có 55 người
thêm đường, 65 người thêm sữa và 30 người thêm cả đường và sữa. Trong số 100 người đó,
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 4
© ª © ª © ª
Cho hai tập hợp A = 1; 2; 2a − 1 , B = 0; b; 2b − 5 với a, b là những số thực. Biết rằng A ∩ B = 1; 3 ,
hãy tìm giá trị của a và b.
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
B BÀI TẬP
.Tự luận 4.
Kí hiệu A là tập hợp các học sinh nữ của trường, B là tập hợp các học sinh A B
khối 10 của trường; C , D lần lượt là tập hợp các học sinh nữ, các học sinh
nam khối 10 của trường (như hình bên). Hãy điền kí hiệu tập hợp thích hợp MDD-150
vào chỗ chấm.
D
a) A ∩ B = . . .; b) C ∪ D = . . .; c) B \ A = . . .; C
d) B ∩ C = . . .; e) C \ A = . . .; f) D \ A = . . ..
.Tự luận 5. Cho A là tập hợp tuỳ ý. Hãy điền kí hiệu tập hợp thích hợp vào chỗ chấm.
a) A ∩ A = . . .; b) A ∪ A = . . .; c) A ∩ ∅ = . . .;
d) A ∪ ∅ = . . .; e) A \ A = . . .; f) A \ ∅ = . . .;
g) ∅ \ A = . . ..
.Tự luận 6. Cho A , B là hai tập hợp tuỳ ý. Hãy điền kí hiệu tập hợp thích hợp vào chỗ chấm.
a) Nếu B ⊂ A thì A ∩ B = . . ., A ∪ B = . . . và B \ A = . . .;
b) Nếu A ∩ B = ∅ thì A \ B = . . . và B \ A = . . ..
.Tự luận 7. Cho các tập con A = [−1; 3] và B = [0; 5) của tập số thực R. Hãy xác định A ∩ B, A ∪ B, A \ B,
B \ A.
.Tự luận 8. Lớp 10E có 18 bạn chơi cầu lông, 15 bạn chơi cờ vua, 10 bạn chơi cả hai môn và 12 bạn
không chơi môn nào trong hai môn thể thao này.
a) Lớp 10E có bao nhiêu bạn chơi ít nhất một môn thể thao trên?
.T
© ª © ª © ª © ª © ª © ª
©
ự luận 9.
ª
Biết rằng tập hợp M thoả mãn M ∩ 1; 3 = 1 , M ∩ 5; 7 = 5 , M ∩ 9; 11 = 9 và M ⊂
1; 3; 5; 7; 9; 11 . Hãy tìm M .
.Tự luận 11. Cho U = 3; 5; a2 , A = 3; a + 4 . Tìm giá trị của a sao cho CU A = 1 .
© ª © ª © ª
ng
C h ươ
BẤT PHƯƠNG
BẤT PHƯƠNG TRÌNH
TRÌNH VÀ
VÀ HỆ
HỆ BẤT
BẤT
2 PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT HAI ẨN
BẤT PHƯƠNG TRÌNH VÀ HỆ BẤT
PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT HAI ẨN
BÀI HỌC
1PHƯƠNGBẤTTRÌNH
BẤT PHƯƠNG
BẬC NHẤT
TRÌNH
HAI
BẬC
ẨNNHẤT HAI ẨN
Ví dụ 1
Bạn Hoa để dành được 420 nghìn đồng. Trong một đợt ủng hộ trẻ em khuyết tật, Hoa đã ủng hộ x
tờ tiền loại 10 nghìn đồng, y tờ tiền loại 20 nghìn đồng.
b) Giải thích tại sao ta lại có bất phương trình 10x + 20y 6 420.
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 2
Tìm bất phương trình bậc nhất hai ẩn trong các bất phương trình sau:
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 3
Cặp số nào sau đây là nghiệm của bất phương trình 10x + 20y 6 420?
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 4
Cho biết 226 g thịt bò chứa khoảng 59 g protein. Một quả trứng nặng 46 g có chứa khoảng 6 g protein
(nguồn: Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ). Giả sử có một người mỗi ngày cần không quá 60 g protein. Gọi số
gam thịt bò và số gam trứng mà người đó ăn trong một ngày lần lượt là x, y.
a) Lập bất phương trình theo x, y diễn tả giới hạn về lượng protein mà người đó cần mỗi ngày.
b) Dùng bất phương trình ở câu a) để trả lời hai câu hỏi sau:
Í Nếu người đó ăn 150 g thịt bò và 2 quả trứng, mỗi quả 46 g, trong một ngày thì có phù hợp
không?
Í Nếu người đó ăn 200 g thịt bò và 2 quả trứng, mỗi quả 46 g, trong một ngày thì có phù hợp
không?
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 5
Biểu diễn miền nghiệm của các bất phương trình sau
a) 2x + 3y − 6 > 0; b) x + 2y − 8 6 0; c) y − 3 6 0.
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.Tự luận 1. Cho bất phương trình bậc nhất hai ẩn 2x − 5y + 10 > 0.
a) Biểu diễn miền nghiệm của bất phương trình trên mặt phẳng Ox y;
.Tự luận 2. Biểu diễn miền nghiệm của các bất phương trình bậc nhất hai ẩn sau trên mặt phẳng toạ
độ Ox y.
a) x + y − 1 > 0; b) x − 1 > 0; c) − y + 2 6 0.
.Tự luận 3. Biểu diễn miền nghiệm của các bất phương trình sau trên mặt phẳng toạ độ Ox y.
.Tự luận 4. Bạn Nga muốn pha hai loại nước rửa xe. Để pha một lít loại I cần 600 ml dung dịch chất
tẩy rửa, còn loại I I chỉ cần 400 ml. Gọi x và y lần lượt là số lít nước rửa xe loại I và I I pha chế được và
biết rằng Nga chỉ còn 2400 ml chất tẩy rửa, hãy lập các bất phương trình mô tả số lít nước rửa xe loại I
và I I mà bạn Nga có thể pha chế được và biểu diễn miền nghiệm của từng bất phương trình đó trên mặt
phẳng toạ độ Ox y.
BÀI HỌC
2 PHƯƠNG
HỆ BẤT HỆ BẤT
TRÌNH
PHƯƠNG
BẬC NHẤT
TRÌNH
HAI
BẬC
ẨNNHẤT HAI ẨN
Ví dụ 1
Cho các bất phương trình bậc nhất hai ẩn 2x + 3y − 5 6 0 và x + 5y + 1 > 0. Cặp số nào sau đây thoả
mãn đồng thời cả hai bất phương trình đã cho?
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 2
Tìm hệ bất phương trình bậc nhất hai ẩn trong các hệ sau
2x + 3y − 12 6 0
(
5x + 9y − 7 6 0 2y + 19 < 0 x + y − 5 > 0
a) ; b) ; c)
99x2 − 11y + 3 > 0 3x + 22 > 0
x>0
y > 0.
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 3
(
2x − y + 2 6 0
Biểu diễn miền nghiệm của hệ
x + 2y > 5x.
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 4
x>0
y > 0
Biểu diễn miền nghiệm của hệ
2x + 5y 6 10
x + y 6 3.
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 5
Bác Năm dự định trồng khoai lang và khoai mì trên mảnh đất có diện tích 8 ha. Nếu trồng 1 ha
khoai lang thì cần 10 ngày công và thu được 20 triệu đồng. Nếu trồng 1 ha khoai mì thì cần 15 ngày
công và thu được 25 triệu đồng. Bác Năm cần trồng bao nhiêu hecta cho mỗi loại cây để thu được
nhiều tiền nhất? Biết rằng, bác Năm chỉ có thể sử dụng được không quá 90 ngày công cho việc trồng
khoai lang và khoai mì.
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 6
Một người bán nước giải khát đang có 25 g bột nho và 100 g đường để pha chế hai loại nước nho A
và B. Để pha chế 1 lít nước nho loại A cần 10 g đường và 1 g bột nho; để pha chế 1 lít nước nho loại
B cần 10 g đường và 4 g bột nho. Mỗi lít nước nho loại A khi bán lãi được 30 nghìn đồng, mỗi lít
nước nho loại B khi bán lãi được 40 nghìn đồng. Hỏi người đó nên pha chế bao nhiêu lít nước nho
mỗi loại để có lợi nhuận cao nhất?
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.Tự luận 1. Biểu diễn miền nghiệm của mỗi hệ bất phương trình sau đây:
x + y − 4 6 0 x + 2y − 5 < 0
a) x > 0 ; b) 0 6 x 6 3 .
y > 0 y > 0
.Tự luận 2. Bạn Bích có 500 g bột gạo để pha hai loại nước hồ tráng bánh đa và bánh xèo. Một lít nước
hồ tráng bánh đa cần 200 g bột gạo, còn một lít nước hồ tráng bánh xèo chỉ cần 100 g bột gạo. Gọi x, y lần
lượt là số lít nước hồ tráng bánh đa và bánh xèo. Hãy lập hệ bất phương trình mô tả điều kiện của x, y và
biểu diễn miền nghiệm của hệ bất phương trình đó.
.Tự luận 3. Một bãi đậu xe ban đêm có diện tích đậu xe là 150 m2 (không tính lối đi cho xe ra vào). Cho
biết xe du lịch cần diện tích 3 m2 /chiếc và phải trả phí 40 nghìn đồng, xe tải cần diện tích 5 m2 chiếc và
phải trả phí 50 nghìn đồng. Nhân viên quản lí không thể phục vụ quá 40 xe một đêm. Hãy tính số lượng
xe mỗi loại mà chủ bãi xe có thể cho đăng kí đậu xe để có doanh thu cao nhất.
.Tự luận 4. Cho biết mỗi kilôgam thịt bò giá 250 nghìn đồng, trong đó có chứa khoảng 800 đơn vị
protein và 100 đơn vị lipit, mỗi kilôgam thịt heo có giá 200 nghìn đồng, trong đó có chứa khoảng 600 đơn
vị protein và 200 đơn vị lipit. Một gia đình cần ít nhất 800 đơn vị protein và 200 đơn vị lipit trong khẩu
phần thức ăn mỗi ngày và họ chỉ có thể mua một ngày không quá 1 kg thịt bò và 1,5 kg thịt heo. Hỏi gia
đình này phải mua bao nhiêu kilôgam thịt mỗi loại để chi phí là ít nhất?
ng
C h ươ
HỆ THỨC
THỨC LƯỢNG
LƯỢNG TRONG
TRONG TAM
TAM
3 HỆ
GIÁC TRONG TAM
HỆ THỨC GIÁC
LƯỢNG
GIÁC
BÀI HỌC
1 LƯỢNG
GIÁ TRỊ GIÁGIÁC
TRỊ LƯỢNG GIÁC
CỦA MỘT CỦA
GÓC 0◦ GÓC TỪ 0◦
TỪMỘT
ĐẾN 180◦ ĐẾN 180◦
Ví dụ 1
Dùng định nghĩa tìm giá trị lượng giác của góc 135◦ .
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 2
Không dùng máy tính cầm tay, tính các giá trị lượng giác sau: sin 120◦ ; cos 150◦ ; tan 120◦ ; cot 135◦ .
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 3
a) sin 144◦ 230 57"; b) cos 123◦ 50 48"; c) tan 115◦ 430 26"; d) cot 139◦ 350 28".
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 4
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
¤ KhKhỏi
Hoạt động
động 11
Xác định các giá trị lượng giác của góc α:
y y
1 1
M p
p
M 2
3 2
2
α
α
p O x
−1 O 1 1 x −1 2 1
2 − 2
a) b)
Tọa độ điểm M : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tọa độ điểm M : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
sin α . . . . . . . . . . . . . . . . cos α . . . . . . . . . . . . . . . . sin α . . . . . . . . . . . . . . . . cos α . . . . . . . . . . . . . . . .
y y
1 M 1
M
−1 O 1 x −1 O 1 x
c) d)
Tọa độ điểm M : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tọa độ điểm M : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
sin α . . . . . . . . . . . . . . . . cos α . . . . . . . . . . . . . . . . sin α . . . . . . . . . . . . . . . . cos α . . . . . . . . . . . . . . . .
Ví dụ 5
1
Cho sin α = . Tính cos α, tan α, cot α biết 0◦ < α < 90◦ .
4
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 6
1
Cho góc x với cos x = . Tính giá trị của biểu thức P = 3 sin2 x + cos2 x.
3
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 7
a) (sin x + cos x)2 = 1 + 2 sin x cos x b) (sin x − cos x)2 = 1 − 2 sin x cos x
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 8
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.Tự luận 1. Tính giá trị của T = 4 cos 60◦ + 2 sin 135◦ + 3 cot 120◦ .
.Tự luận 2. Chứng minh rằng
.Tự luận 3. Tìm góc α 0◦ 6 α 6 180◦ trong mỗi trường hợp sau:
¡ ¢
p p
3 3
a) cos α = − ; c) tan α = − ;
2 3
p
3
b) sin α = ; d) cot α = −1.
2
.Tự luận 4. Chứng minh rằng trong tam giác ABC ta có:
1
.Tự luận 6. Cho cos α = − . Tính các giá trị lượng giác còn lại của góc α biết 90◦ < α < 180◦ .
3 p p
2 2 p 2
¤ sin α = , tan α = −2 2, cot α = −
3 4
p p
6− 2
.Tự luận 7. Biết sin 15 = ◦
. Tính cos 15◦ , tan 15◦ , cot 15◦ , cos 75◦ , cos 105◦ .
4 p p p p p p
6+ 2 p p 6− 2 2− 6
¤ cos 15◦ = , tan 15◦ = 2 − 3, cot 15◦ = 2 + 2, cos 75◦ , cos 105◦ =
4 4 4
1
.Tự luận 8. Cho góc x với cos x = − . Tính giá trị của biểu thức S = 4 sin2 x + 8 tan2 x.
2
1
.Tự luận 9. Cho góc x với sin x = . Tính giá trị của các biểu thức sau
2
7 5
a) P = 2 sin2 x − 3 cos2 x ¤ P =− b) P = 4 cos2 x + 2 sin2 x − 1 ¤P=
4 2
−17
c) P = sin2 (180◦ − x) − 3 cos2 (180◦ − x) ¤ P = −2 d) P = tan2 x − 2 cot2 x. ¤P=
3
a) sin 138◦ 120 24"; b) cos 144◦ 350 12"; c) tan 152◦ 350 44".
.Tự luận 11. Dùng máy tính cầm tay, tìm x, biết:
a) sin4 x + cos4 x = 1 − 2 sin2 x cos2 x. b) cos4 x − sin4 x = cos2 x − sin2 x = 1 − 2 sin2 x = 2 cos2 x − 1.
1 1
c) tan2 x − sin2 x = tan2 x sin2 x. d) + = 1.
1 + tan x 1 + cot x
1 1
e) 1 + tan x = (sin x + cos x) f) 1 + cot x = (sin x + cos x)
cos x sin x
g) sin6 x + cos6 x = 1 − 3 sin2 x cos2 x h) sin3 x + cos3 x = (sin x + cos x)(1 − sin x cos x)
BÀI HỌC
2 LÍ CÔSIN
ĐỊNH ĐỊNH
VÀLÍĐỊNH
CÔSIN
LÍ SIN.
VÀ GIẢI
ĐỊNHTAM
LÍ SIN. GIẢI TAM
GIÁC VÀ ỨNG GIÁC
DỤNG
VÀ THỰC
ỨNG DỤNG
TẾ THỰC TẾ
¤ KhKhỏi
Hoạt động
động 11
Cho 4 ABC . Hãy viết các công thức định lí côsin cho tam giác này. . A
.........................................................................
c b
.........................................................................
......................................................................... B C
a
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
¤ KhKhỏi
Hoạt động
động 22
Cho 4 ABC . Hãy viết các công thức hệ quả định lí côsin cho tam giác này.
........................................................................ A
.........................................................................
c b
.........................................................................
......................................................................... B C
a
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
¤ KhKhỏi
Hoạt động
động 33
Viết các công thức trên cho tam giác MNP . ..........................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
¤ KhKhỏi
Hoạt động
động 44
Cho 4 ABC . Hãy viết các công thức định lí sin cho tam giác này. ... A
.........................................................................
c b
.........................................................................
......................................................................... B C
a
¤ KhKhỏi
Hoạt động
động 55
Cho 4 ABC . Hãy viết các công thức tính diện tích tam giác này.
........................................................................ A
.........................................................................
c b
.........................................................................
......................................................................... B C
a
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
Ví dụ 1
Cho tam giác ABC có Cb = 120◦ , AC = 6 cm và BC = 10 cm. Tính độ dài cạnh AB và các góc A , B của
tam giác đó.
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 2
Cho tam giác ABC có các cạnh a = 8, b = 15, c = 20. Tính góc A của tam giác ABC .
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 3
Cho tam giác ABC có Ab = 69◦ , Bb = 80◦ , BC = 25 cm. Tính độ dài các cạnh A
AC , AB và bán kính R của đường tròn ngoại tiếp tam giác đó.
69◦
80◦
C
B 25cm
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 4
Hai tàu kéo cách nhau 51 m, cùng kéo một chiếc xà lan như hình dưới. Biết chiều dài của hai sợi
cáp lần lượt là 76 m và 88 m, tính góc được tạo bởi hai sợi cáp.
76 m
51
A
m
m
88
C
51 m
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 5
12
cm cm
8 115◦
A B
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 6
p
Cho tam giác ABC có cạnh a = 2 3 cm, b = 2 cm và Cb = 30◦ .
b) Tính bán kính đường tròn ngoại tiếp tam giác ABC .
c) Tính bán kính đường tròn nội tiếp tam giác ABC .
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 7
b) Tính bán kính đường tròn ngoại tiếp tam giác ABC .
c) Tính bán kính đường tròn nội tiếp tam giác ABC .
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 8
Cho tam giác ABC có ba cạnh là a, b, c và R là bán kính đường tròn ngoại tiếp. Chứng minh rằng
S = 2R 2 sin A sin B sin C .
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 9
Tính diện tích một cánh buồm hình tam giác có chiều dài một cạnh là 3,2 m và hai góc kề cạnh đó
có số đo lần lượt là 48◦ và 105◦ . (xem hình bên dưới).
105◦
3,2 m
45◦ B
A
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 10
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 11
Tính khoảng cách từ vị trí của một người đang gọi điện thoại
di động đến trạm phát sóng B với số liệu đã cho trong hình
M
bên.
1,8 km
MDD-150?
60◦
2 km
A B
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 12
A MDD-150
? B
250 m 81◦ 106 m
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 13
Hai máy bay cùng cất cánh từ một sân bay nhưng bay theo hai hướng khác nhau. Một chiếc di
chuyển với tốc độ 450 km/h theo hướng tây và chiếc còn lại di chuyển theo hướng hợp với hướng bắc
một góc 25◦ về phía tây với tốc độ 630 km/h. Hỏi sau 90 phút, hai máy bay cách nhau bao xa? Giả sử
chúng đang ở cùng độ cao.
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Ví dụ 14
Long Xuyên như hình bên. Hãy tính góc tạo bởi
78 km 49 km
hướng của hai cao tốc. MDD-150
A C
Hà Tiên Long Xuyên
104 km
- Lời giải
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.Tự luận 1. Tính độ dài các cạnh chưa biết trong các tam giác sau:
M
B C
34◦
10 cm 9 cm
65◦ 112◦
P
A N 22 cm
a) b)
.Tự luận 2. Cho tam giác ABC , biết cạnh a = 75 cm, Bb = 80◦ , Cb = 40◦ .
a) Tính các cạnh, các góc còn lại của tam giác ABC .
b) Tính bán kính đường tròn ngoại tiếp của tam giác ABC .
.Tự luận 3. Tính góc lớn nhất của tam giác ABC , biết các cạnh là a = 8, b = 12, c = 6.
.Tự luận 4.
Tính khoảng cách giữa hai điểm P và Q của một hồ nước (xem hình
bên). Cho biết từ một điểm O cách 2 điểm P và Q lần lượt là 1400 m
và 600 m người quan sát nhìn thấy một góc 76◦ .
P
Q
1400 m
76◦
600 m
.Tự luận 5. Cho tam giác ABC với BC = a; AC = b; AB = c. Chứng minh rằng
(a + b + c)(−a + b + c)
1 + cos A = .
2bc
b) Tính bán kính đường tròn nội tiếp tam giác ABC .
b) Gọi O là tâm đường tròn ngoại tiếp tam giác MNP . Tính diện tích tam giác ONP .
.Tự luận 8. Cho tam giác ABC có trọng tâm G . Chứng minh các tam giác GBC , G AB, G AC có diện tích
bằng nhau.
.Tự luận 9. Cho tam giác ABC và cho các điểm B0 , C 0 trên cạnh AB và AC .
S ABC AB · AC
Chứng minh = .
S AB C
0 0 AB0 · AC 0
.Tự luận 10. Tính diện tích bề mặt của một miếng bánh mì kebab hình tam giác có hai cạnh lần lượt
là 10 cm, 12 cm và góc tạo bởi hai cạnh đó là 35◦ .
.Tự luận 11. Cho tam giác ABC với BC = a; AC = b; AB = c và a = b. Chứng minh rằng: c2 = 2a2 (1 −
cos C).
.Tự luận 12. Tính các góc chưa biết của tam giác ABC trong các trường hợp sau:
sử dụng giác kế nhìn thấy đỉnh toà nhà với góc nâng RQ A = 79◦ , người đó lùi
ra xa một khoảng cách LM = 50 m thì nhìn thấy đỉnh toà nhà với góc nâng
RP
A = 65◦ . Hãy tính chiều cao của tòa nhà, biết rằng khoảng cách từ mặt đất
đến ống ngắm của giác kế đó là PL = QM = 1,4 m (Hình bên).
MDD-150
65◦ 79◦
Q
P R
1, 4 m
L
50 m M O
80◦ 55◦
A B
Cần Thơ TP Hồ Chí Minh
B
MDD-150
15 km