Professional Documents
Culture Documents
Presbyterian Handbookpdf
Presbyterian Handbookpdf
PRESBYTERIAN
HANDBOOK
Revised & Enlarged
2014
Published by
Synod Literature & Publication Board
for
The Synod Executive Committee
Copies – 10,000
Printed at
Synod Press
Mission Veng, Aizawl.
PRESBYTERIAN HANDBOOK iii
Phêk
Chhuahtu Board Thuchang.....................................v
Bung Thupui
1. Kohhran sawi fiahna..............................................1
2. Kohhran inrêlbâwlna lam.......................................9
3. Inrêlbâwlna thil ṭhenkhata
Mizoram Presbyterian Kohhran kalhmang............21
4. Kohhran humhalh leh sawh nghehna lam..............37
5. Mi dang lo dawnsawn, lawm leh kohhran
pâwl dangte nêna inkûngkaihna...........................49
6. Pathian biakna lam...............................................71
7. Rawngbâwlna lam................................................93
8. Thil pawimawh zual atâna
kohhran mite kaihhruaina.....................................99
9. Kohhran leh Pâwl leh Politics............................117
10. Inneihna leh a kaihnawihte.................................119
11. Inkhâwmpui leh Committee thurêl
pawimawh dangte..............................................154
Appendix-te
1. Pastoral Ministry Kaihhruaina – 2006
(Siam ṭhat lai thlâkin).........................................182
2. Synod Revival Kaihhruaina – 2013....................205
iv PRESBYTERIAN HANDBOOK
3. Kohhran Hmeichhe Inkaihhruaina – 2012..........223
4. Kristian Ṭhalai Pâwl Inhruaina
Dân 6th Revision 2012.......................................236
5. Kohhran Pavalai Pâwl Inkaihhruaina – 2012......248
6. Hnam dang rawngbawlna kaihhruaina – 2014....251
7. Hun pawimawhte..............................................280
(REV. K. LALPIANGTHARA)
Editor
Synod Literature & Publication Board
PRESBYTERIAN HANDBOOK 1
Bung 1
I. KOHHRAN
Kohhran chu Pathian pakhata mi nung pathum awm
ringtu, Isua Krista avânga Chhandamna changtute inpâwl
khâwm hi a ni. Pâwl thianghlim a ni a, khawvêl nun sual laka
inthiar fihlîma, nun leh rawngbâwlnaah Pathian chu a laipui bera
dah tlat tûra koh chhuah a ni. Khawvêl huap a nih avângin ringtu
hmuh theih leh hmuh theih loh, hmâna mi leh tûna mi, khawvêl
hmun tina Kristiante a huap a, hnam leh vun rawng emaw,
hmeichhia leh mipa emaw, retheih leh hausak emaw avânga tu
mah ṭhen hrang leh thliar hrang ngai lo a ni. Pathian lehkha thu
rin chhana ding a ni a, a rinna leh thiltih pawh Bible-a innghat
tlat a ni. Tirhkohte zirtîrnaa innghat a ni a, Kristan a Chanchin
Ṭha khawvêla puang tûr leh a thuhretu atâna a tirh chhuah a nih
ang takin a thawk ṭhîn. Hei hi Pathian nung kohhran, Krista
taksa, Thlarau Thianghlim in, ram tina eng lai pawha mi
thianghlimte awm khâwmna a ni.
1. Hmuh theih loh kohhran
Kohhran hmuh theih loh chu ringtu dik, hmâna mi leh tûna
mi leh nakina lo la awm tûr zawng zawng te, Krista hnuaia
pumkhata hruai khâwmte an ni a, Krista chu a lû niin, Krista mo,
a taksa, thil tinrêng tifamkimtu famkimna a ni. Thlarau
Thianghlimin a tihthianghlim, Kristan a ropuinaa kohhran
hmêlhem lo, ropui leh hnehtu nia a hlan tûr chu a ni.
2. Hmuh theih kohhran
Huapzo kohhran hmuh theih chu Kristian thurin pawm,
ringtute leh an fate awmna kohhran chu a ni. He hmuh theih
kohhranah hian Pathian thu puan chhuah a ni a, Lalpa
Sakramen uluk taka buatsaih a ni bawk a, Dân leh inthununna te
vawn leh kenkawh tlat a ni.
2 PRESBYTERIAN
II. PRESBYTERIAN KOHHRAN
Presbyterian Kohhran chu khawvêla kohhran kalphung chi
khat, a ṭobul leh Pathian thu kalpui dânah kohhran siamṭhat hun
lai thil tih dâna innghat a ni a; chu chuan Pathian biak dânah te,
thianghlim taka nun dânah te leh Krista ram tihzauh kawngah te
Presbyterian Kohhran inrêlbâwl dân a rawn hring chhuak a
ni. ‘Presbyterian’ tih chu English thumal pahnih presbyter
leh presbytery aṭanga lo kal a ni a, hêng thumalte pawh hi
Grik ṭawnga presbuteros leh presbuterion tih aṭanga lo pianga
ngaih a ni. Thuthlung Tharah he thumal anpui presbuteroi tih
chu vawi eng emaw zât hman a ni (Tirh 14:23; 15:2,4,6,22;
16:4; 20:17; 1 Tim 5:17; Tit 1:5; etc.). Presbyterian tih hi
‘upate rorêlna’ emaw, chumi pâwla tel mihringte sawina
emawa hman ṭhin a ni.
John Calvin-an Thuthlung Thar huna kohhran inenkawl
dân hnaih thei ber tûr nia ngaiin presbyter (upa)-te rorêlna
Presbyterian Kohhran kalhmang hi a duang chhuak a. A tîrah
chuan hotu chi li – Pastor (Minister), Doctor (Zirtîrtu), Upa leh
Deacon-te an awm tûrah a ngai a. A hnu zêlah chuan chûng hotu
palite hna chu Pastor (Minister)-te leh Upaten an keng ta a.
Pastor leh Upa (elder)-te hi ‘Presbyter’ tih an ni ve ve a, Pastor-
te chu ‘Zirtîr Upa’ tih an ni a; Upate chu ‘Rorêl Upa’ tih an ni.
Hei vâng hian Presbyterian Kohhran chu ‘Presbyter-te rorêlna
Kohhran a ni,’ tih a ni ṭhîn.
3. Thurin chungchâng
India ram Presbyterian Kohhran chuan Pathian thua
inkaihhruaina atân amah hringtu Wales ram Presbyterian Kohhran
Thurin te, Apostol Thurin leh Nicea Thurin te pawm chungin
4 PRESBYTERIAN
ama
PRESBYTERIAN 5
pual bîka a hlâwm chhuah Thurin thupui 10 a nei a, Bible thupui
pawimawh a fûn kim ṭha hle. Chu chu hei hi a ni–
Thuhmahruai
India Ram Presbyterian Kohhran chuan (Apostol thurin te,
Nicea thurin te, Westminster thurin leh Wales Ram
Presbyterian Kohhran thurinte chu Pathian thu hrilhfiahna
ṭha tâwka ngaia, kohhran tân leh Pathian thu zirna hmunahte
zirtîr tlâk nia pawm tlat chungin), a hnuaia thurin puan
chhuahna thute hi a Pastor te, Probationary Pastor te, Upate
leh Kohhrana Dân zawhkimten an vawn ngheh tlat atân a
pawm a ni.
Thurin I
Thuthlung Hlui leh Thuthlung Thar Bute hi Pathian Thu a ni
a, hêng chauh hi rinna leh thiltih tehna dik lo thei lo a ni.
Thurin II
Pathian pakhat chauh a awm a, Amah chauh chu biak tûr a
ni. Amah chu Thlarau, mahnia awma, hmun tina awm, thlarau
dang zawng zawng leh thil dang rêng rêng laka hrang si a ni a. A
miziaah te, finnaah te, thiltihtheihnaah te, thianghlimnaah te,
diknaah te, ṭhatnaah te, taknaah te leh hmangaihnaah te tâwp chin
nei lo, chatuan mi, danglam ngai lo a ni.
Thurin III
Pathianah chuan mi nung pathum, Pa leh Fapa leh Thlarau
Thianghlim an awm a, an pathum hian Pathian pakhat an ni a,
nihna thuhmun, thiltihtheihna leh ropuinaa intluk an ni.
Thurin IV
Lei leh vân leh a chhûnga thil awm zawng zawng siamtu
Pathian chuan mihring hi, hriatna, felna leh thianghlimnaaAma
anpuiin mipaah leh hmeichhiaah a siam a. Mi zawng zawng hi
bul thuhmun leh chhûngkaw khata unau anga inṭhui khâwm
vek kan ni.
6 PRESBYTERIAN
Thurin V
Mihringte chuan anmahni duh thu ngeiin Pathian dân
an bawhchhia a, thiam lohna leh chhiatnaah chuan anmahni an
inbarh lût ta a. Chu thiam lohna leh chhiatna leh sual hremna
ata chu anmahni chhan chhuak tûr leh chatuan nunna pe tûrin
hmangaihna tâwp nei lo Pathian chuan, A chatuan Fapa neih
chhun Lal Isua Krista chu khawvêlah a rawn tîr a; Ama zârah
chauh chuan mihringte hi chhandamin an awm thei a. Chu
chatuan Fapa chu mihring takah a lo chang a, mi nung pakhat
mize pahnih nei, Pathian tak leh mihring tak a ni kumkhua
ta a ni. Thlarau Thianghlim thiltihtheihnain nula thianghlim
Mari chuan a pai a, a hring a; mahse, sual a nei lo. Mi sualte
tân Pathian dân chu a zâwm famkim a, Pathianin dikna a
phût hlen chhuak tûr leh mihringte Pathian remtîr tûrin,
inthawina tak leh famkim atân a inhlân a, kraws-ah a thi a,
phûmin a awm a, ni thum niah mitthi zîng ata a tho leh a.
Pathian ding lamah a han chho va, chutah chuan a mite tân a
dîlsak reng a, chuta ṭang chuan mitthite kai tho tûr leh khawvêl
rorêl tûrin a lo kal leh ang.
Thurin VI
Thlarau Thianghlim, Pa leh Fapa ata lo chhuak chuan
mihringte chu chhandamna changtuah a siam a, an sualzia leh
chungpikziate a hriat chiantîr a. Krista hriatna kawngah an
rilru a tivâr a, an duhthlannate chawk thovin, Isua Krista chu
an Lalpa leh chhandamtua pawm tûra ngênin, pawm thei tûrin a
pui a, anmahniah felna rah chi tinrêng a thawk chhuak ṭhîn.
Thurin VII
Pathianin Kristaah chuan mi zawng zawng hnênah
chhandamna famkim chu a thlâwnin a rawn hlân a, an sualte sim
tûr leh Lal Isua Krista chu an chhandamtu atâna ring tûr te, Amah
entawna, Pathian duh ang taka inngaitlâwm leh thianghlima nung
tûr tein thu a pe a. Krista chu ringa a thu zâwmtute chu
chhandam an ni a, sual
PRESBYTERIAN 7
ngaihdamna te, thiam chantîrna te, Pathian fa nihna te,
Thlarau Thianghlim chênpuina azâra tihthianghlimna te, chatuan
ropuina te an chang a. Ringtute chuan tûn dam chhûng pawhin
chhandam nih inhriat chianna lâwmawm tak chu an chang thei a.
Thlarau Thianghlim chuan khawngaihna hna a thawhin, Thu te,
Sakramen te, Ṭawngṭaina te hi hmanruaah a hmang deuh bîk
ṭhîn a ni.
Thurin VIII
Krista din chhuah Sakramen-te chu Baptisma leh Lalpa
Zanriah te hi an ni. Baptisma chu Pa leh Fapa leh Thlarau
Thianghlim hminga tuia sil a ni. Hei hi Krista nêna kan
inzawmna te, Thlarau Thianghlim zâra piantharna leh
tihnunna chhinchhiahna leh nemnghehna a ni a, Lalpa hnêna
kan inhlanna thiltih a ni bawk. An sualte sima, Krista chu an
chhandamtu atân an ring tih puangtute leh an fate chantîr tûr a
ni.
Lalpa Zanriah chu Krista thihna hriat reng nâna chhang leh
uain chan ho hi a ni a, ringtuten Krista thihnaa hlâwkna an chan
chhinchhiahna leh nemnghehna a ni. Ama mite chuan Amah leh
a inhlanna an pawmzia te, an hlâwkpuizia te, a rawngbâwl tûra
an inpêk zêlna te, Amah an pâwlna leh mi dang nêna an
inpâwlna te entîr nân, A lo kal leh hma loh chuan an chang
ho ṭhîn tûr a ni. Sakramen hlâwknate chu Krista malsâwmna
avâng leh rinnaa changtuah Thlarauvin a thawh avânga lo
awm a ni.
Thurin IX
Ringtu zawng zawng tih tûr chu kohhran inpâwl honaa tel
te, Krista Sakramen leh a thil serh dang vawn ṭhat te, A dân
zawm te, ṭawngṭai zêl te, Lalpa Ni serh thianghlim te, Amah
be ho tûra inkhâwm te, Athu hril ngun taka ngaihthlâk te, Pathian
malsâwmna an dawn ang zêla hlim taka pêk ve thung te,
anmahniho zîngah leh mi zawng zawng zîngah Krista nungchang
ang tihlan te, khawvêl puma Krista ram tizau tûra beih te,
ropui taka a lo kal lehna hun nghah te hi a ni.
8 PRESBYTERIAN
Thurin X
Ni hnuhnûngah chuan mitthite chu kaihthawhin an awm ang
a, mi zawng zawng Krista rorêlna ṭhutphah hmaah an lang ang a,
he dam chhûnga an thiltih ṭhat leh ṭhat loh ang zêlin rêlsak an ni
ang. Ringlote leh mi sualte chuan thiam loh changin an sual
hremna an tuar ang; Krista ringa, a thu zâwmtute erawh chu a
langchanga thiam chantîrin an awm ang a, ropuinaa lawm
luhin an awm ang.
4. Inrêlbâwlna tlângpui
India ram Presbyterian Kohhran chuan inrêlbâwlna lama
a inkaihhruaina atân Dân Bu, tawi kim ṭha taka kohhranhote
mamawh ziah chhuahna a nei a.Ainrêlbâwlna atân committee leh
inkhâwmpui te a hmang a, mi mal thunei bîk awm lovin kohhran
puipa nghette leh aiawh thlan chhuah ṭhinte chu rorêltu atâna a
mi hmante an ni.
India ram Presbyterian Kohhran pum pui chu General
Assembly-in a khaikhâwm a. General Assembly chu thuneitu
sâng ber, Kohhran Dânte siamtu a ni. He General Assembly
Office hi Meghalaya khawpui Shillong-ah hûn a ni a.
GeneralAssembly Office hian kohhran chhûng lam inrêlbâwlna
leh kohhran hminga pâwn lam dâwr te hi a mawhphurhnaah a
neih a ni.
General Assembly Office-ah chuan Minister-te zînga
pathum Administrative Secretary hming pua hotu chan changa
dah an ni a. Hei hi kum thum chhûng zêl atân a ni a. Term khat
dang thlan nawn theiha siam a ni a, Minister-te zînga mi an
inthlâk kual ṭhîn a ni.
General Assembly hnuaia kohhran rorêlnate chu Synod,
Presbytery, Bial leh Tualchhûng kohhran te a ni a; chipchiar
zâwkin Bung 2:IV-ah sawi a ni.
5. Synod hrang hrangte
India ram Presbyterian Kohhran (Presbyterian Church
of India) chhûngah hian ram bial ṭhen hrang zuia ruahman,
PRESBYTERIAN 9
inrêlbâwlna hlâwm lian, Synod hrang pariat a awm mêk a,
kohhran ṭhan dân
10 PRESBYTERIAN
azirin Synod-te hi la belhchhah zêl theih tûra ngaih a ni. Tûna
Synod ding mêkte chu hêngte hi an ni–
(1) Mizoram Presbyterian Church Synod
(2) Cachar Hill Tribes (CHT) Presbyterian Church Synod
(3) Manipur Presbyterian Church Synod
(4) Ribhoi Presbyterian Church Synod
(5) Biateram Presbyterian Church Synod
(6) Khasi & Jaintia Presbyterian (KJP) Synod Mihngi
(7) Khasi & Jaintia Presbyterian (KJP) Synod Sepngi
(8) Zou Presbyterian Church Synod
Bung 2
III. INTHUNUNNA
Inthununna hi kohhran inrêlbâwlna kawnga thil pawimawh
tak a ni a. Thlarau lam nun atâna thil pawimawh tak tak -
kohhran member-te siam ṭhat leh vên himna te, Pathian
ropuina atân leh kohhran thianghlimna lam hawia an ṭhan len
theihna tûr leh ringtu rinawm tak an nih theihna atân ṭanpuitu ṭha
tak a ni. Inthununna hi kohhran rorêlnain a kenkawh tûr a ni.
Kohhran member zawng zawng te, nemngheh an ni emaw,
ni lo emaw Dân bawhchhia tawh phawt chu thunun tûr an ni
a. Thununna tling bawhchhiatnate chu - tualthah, inngaih, uire,
aien, Kristian rinna kalh zâwnga sakhaw biakna leh dân
bawhchhiatna dang Synod-in thununna tlinga a ngaihte hi a ni.
Kohhran thununnain a tum ber chu kohhran thianghlimna tûr leh
tisualtuin a lo sima, a inlamlêt leh thuai theih nân a ni {Dân Bu
Seventh Revised Edition (Mizo) Reprint 2010 Bung III:1}.
Kohhran mite chu milem biak, Zu sak leh zawrh leh in te,
ruih theih thil dang siam leh put darh te, rilru tibuai thei damdawi
hman sual leh pawisa khelhna chi hrang hrangahte hian inthiar
fihlim tura beisei an ni {Dân Bu ed. cit. Bung III:2(a)}.
Inthununna hi urhsûn tak, lainatna rilru nêna tih tûr a ni.
(2) Palai tirh dân: A hnuaia mi ang hian Pastor Bial tinin
Presbytery palai tûr an ruat ang.
(a) Member nuai khat leh a aia tam nei Synod-te chuan
Dân zawhkim 150 zêlah palai pakhat an ruat thei
ang.
(b) Member sîngnga leh nuai khat inkâr nei Synod-te
chuan Dân zawhkim 100 zêlah palai pakhat an ruat
thei ang.
(c) Member sîngnga aia tlêm nei Synod-te chuan Dân
zawhkim 50 zêlah palai pakhat an ruat thei ang.
Dân buin Presbytery Committee a tihte chu Standing
Committee, Nomination Committee, Sub-Pastoral Committee
leh Finance Committee te hi a ni. Standing Committee-ah hian
Presbytery Puipate leh thlan member sawmhnih leh panga aia tam lo
awm tûra tih a ni a; Minister te, Pro. Pastor te chu member ni
sa an ni. Nomination Committee-ah chuan Moderator leh
Secretary-te leh member dang panga an awm ang. Sub-Pastoral
Committee-ah hian Moderator leh Secretary-te leh Presbytery-in
a theih chen chena kohhran puipate zînga mi a thlan member
pakua an awm ang. Finance Committee member-te Puipate leh
Presbytery inkhâwmpuiin member pathum a thlante an awm ang
a. Bial Finance Officer/Treasurer-te chu he committee-ah
hian member ni sa an ni ang.
Presbytery hi kohhran din leh ṭhiat thua mawhphurtu a ni
a. Kohhran Upa buatsaiha, nemngheta, a ṭûl dân ang zêla Upate
nihna hlihsak theitu a ni.Ahuam chhûnga Bial tinte thu lo dawng
khâwma, rêl fel theih rêl fela, a theih loh chin chu a ṭûl anga
Synod-a hlân chhâwngtu a ni (A mawhphurhna chungchângah
Dân Bu Seventh Revised Edition (Mizo) Reprint 2010 Bung
V:2 en teh).
PRESBYTERIAN 1
4. Synod
India ram Presbyterian Kohhran bial ṭhen zau ber huam
chhûnga inkhâwmpui lian ber a ni a, a huam chhûnga kohhrante
tân a pawimawh hle. General Assembly Dânte kalh lovin ama
huam chhûnga hman tûr dân a siam thei.
Minister leh Probationary Pastor te, Synod Committee
hrang hrang member te, Presbytery Moderator leh Secretary
te, Presbytery thlan palai* te, Synod bituk anga Kohhran
Hmeichhia leh Ṭhalai aṭanga palaite chuan kum tin dân narânin
vawi khat kal khâwmin inkhâwmpui neih a ni ṭhîn.
Note: Presbytery aṭanga ‘Synod palai thlan’ tirh dân siamah,
member nuai hnih leh a chung lam nei Synod-ah chuan Dân
zawhkim 400 zêlah palai pakhat ruat tûra tih a ni a, intirh dân
chipchiar chu Dân Bu ed. cit. Bung V:3.d.-ah a chuang.
Synod hi Minister tûr mi buatsaiha, ruaia, nemngheta,
chawlhtîr theitu ber a ni a. A huam chhûnga rawngbâwlna leh
rorêlna tinrêng kengkawhtu, Dân Bu kalh lova dân siam theitu a
ni.Amawhphurhna chungchâng hi Dân Bu Seventh Revised
Edition (Mizo) Reprint 2010 Bung V:3.g-ah târ lan a ni.
Dân Bu-in hminghmerha a târ lan Synod Committee te
chu: Executive Committee, Nomination Committee, Pastoral
Committee, Theological Education Committee, Finance Committee,
Mission and Evangelism Committee, Trust Committee te hi a ni.
Nomination Committee hi kum tina mi ruat thar ṭhîn a ni a, a
dang zawng hi chu kum thum atân vek a ni.
Executive Committee-ah hian Synod Puipa te, Synod
Executive Secretary te, Synod ruat mi 5-10-te leh Synod
huam chhûnga Presbytery tinin dân ang taka member
pathum ṭheuh an thlante chu member an ni a. Synod ruat leh
Presbytery thlante chu kum thum chhûng an ṭang ang a, thlan
nawn theih an ni. Member zawng zawng zâtve an awm chuan
rorêl theih a ni {Dân Bu Seventh Revised Edition (Mizo)
Reprint 2010 Bung V:3:j:(i)}.
1 PRESBYTERIAN
Nomination Committee-ah chuan Moderator leh
Secretary- te telin member 13 an awm a. Member zawng
zawng zâtve an awm chuan rorêl thei a ni {Dân Bu ed. cit.
V:3:j:(ii)}.
Note: PCI hnuaia (Synod, Presbytery leh Bial)-a Moderator Elect/
Chairman Elect-te chu an hum an luah hma chiah
Nomination Committee-a tel tûrin PCI General Assembly
2014-in a rêl.
Pastoral Committee-ah chuan Synod Moderator leh
Secretary-te leh Finance Officer-te leh Pastoral Ministry
changtu Executive Secretary-te chu member ni sa an ni a; he
committee atân hian Presbytery tinin member pathum ṭheuh an
thlang ṭhîn bawk. Member zawng zawng hmun thuma ṭhena hmun
khat an awm chuan rorêl theih a ni.
Theological Education Committee-ah chuan member 10
aṭanga 15 an awm thei a, chûngte chu- Synod Moderator leh
Secretary (Sr.), Theological Education changtu Executive
Secretary te (Theological College nei Synod-ah Principal, Vice
Principal, Registrar te) leh ruat member mi 7-12-te. Member
zawng zâtve an awm chuan rorêl theih a ni.
Finance Committee-ah hian Synod Moderator,
Secretary- te leh Finance Officer-te leh Synod-in member
dang panga a ruatte an awm. Presbytery Finance
Officer/Treasurer te chu member ni sa an ni.
Mission and Evangelism Committee-ah chuan Synod
Moderator leh Secretary (Sr.) te, Ramthar changtu Executive
Secretary te (Synod-in Mission Board Secretary a neih chuan a
tel tûra ngaih a ni) leh Presbytery tin aṭanga member thlan
pahnih ṭheuhte member an ni a; member zawng zâtve an
awm chuan rorêl theih a ni.
Trust Committee member-te chu Chairman leh Synod ruat
member pariat an ni a. Trust Committee changtu Executive
Secretary chu Committee Secretary a ni.
PRESBYTERIAN 1
Note: Presbytery leh Synod Committee ṭhenkhatah member
atâna Inkhâwmpui Secretary sawi lan lohna a awm nual a.
Mahse, remchân zâwkna thil atân tel sa anga ngaih a ni deuh
mai.
Inkhâwmpui dâwna Committee-ah Bial aṭanga Synod
thlengin Chairman Elect leh Moderator Elect te chu teltîr an ni a.
Synod-ah phei chuan Moderator Elect leh kal chhuak pawh a
hun liam hnu kum khat chhûng Executive Committee-ah teltîr a
ni {Synod leh a Committee-te thu hi Dân Bu Seventh
Revised Edition (Mizo) Reprint 2010 Bung V:3-ah ziah a
ni}.
5. General Assembly
India ram Presbyterian Kohhran rorêlna sâng ber a ni a,
a hnuaia Synod zawng zawng leh RegionalAssembly-te a khai
khâwm vek a, General Assembly chauh hian Dânpui a siam thei
a, Synod hrang aṭanga rorêl tûr thu lo lûtte a lo dawng khâwm a,
kum hnihna zêla inkhâwmpui vawi khat a neih ṭhinah chuan
ro a rêl ṭhîn.
GeneralAssembly Office hi Meghalaya khawpui Shillong-ah
a awm a, Administrative Secretary pathumin office hi an enkawl
a, anmahni ṭawiâwmtu office hnathawk dangte pawh an
awm.
General Assembly-a member nghette chu Minister-te leh
Pro. Pastor te an ni a. Inkhâwmpui puipa ding lai te, General
Assembly Committee hrang hranga member ṭang lai te,
Synod tina Moderator leh ziaktute chu palai ni sa an ni
2 PRESBYTERIAN
bawk. Hêng bâkah
PRESBYTERIAN 2
hian Presbytery tin aṭanga mi panga zêl thlan chhuah chu
Synod- in palai atân a tîr thei.
General Assembly hnuaia Committee pângngaite chu:
Nomination Committee, Executive Committee, Theological
Education Committee, Mission and Evangelism Committee,
Christian Communication Committee leh Peace and Justice
Committee te a ni. Hêng bâkah hian hian Trust Association a
awm bawk a. Kohhran ro thil (assets) thua thil rêl ngaite rêl
feltu a ni (Dân Bu Seventh Revised Edition (Mizo) Reprint
2010 V:5).
_________________________________________ _______________________________________
Chairman* Secretary
Ph. No. __________________________ Ph.No. ___________________________
2. SEC Sub-Committee-te
A chunga Board/Committee-te bâkah Synod Executive
Committee hnuaia Sub Committee chi hrang hrang a awm leh
a; chûng zînga ṭhenkhat phei chu Department kan tihte ang deuh
thova hna kalpui pawh an awm. SEC hnuaia Sub Committee hrang
hrangte chu hetiang a ni –
(1) Property Committee Chairman : Synod Moderator
Secretary : Executive Secy. i/c Property
(2) Service Board Chairman : Synod Moderator
Secretary : Sr. Executive Secretary
(3) Revival Committee Chairman : Executive Secy. i/c Revival
Secretary : Director, Revival
(4) Endowment Fund Board Chairman : Synod Moderator
Secretary : Executive Secy. i/c EFB
(5) Multipurpose Training Chairman : Executive Secy. i/c
SMTC Centre Managing Comm. Secretary : Programme
Director, SMTC
PRESBYTERIAN 3
(6) Worship Committee Chairman : Synod Moderator
Secretary : Sr. Executive Secretary
(7) Family Guidance & Chairman : Executive Secy. i/c FG&CC
Counselling Centre Secretary : Director, FG&CC
(8) Presbyterian Bible School Chairman : Synod Moderator
Secretary : Principal, PBS
(9) Research & Evaluation Convener : Executive Secy. i/c R&E
(10) Nupa Thu Chairman : Synod
Moderator
Secretary : Executive Secy. i/c Nupa Thu
(11) Information & Publicity Comm.
Chairman : Executive Secy. i/c Synfo (Synfo) Secretary : Co-
ordinator i/c Synfo
(12) Partnership Committee Chairman : Exe.
Secy. i/c Partnership
Secretary : Co-ordinator i/c Partnership
(13) Archives Committee Chairman :
Executive Secy. i/c Archives
Secretary : Asst. Co-ord. i/c Archives
(14) Barak Area Committee Chairman :
Synod Moderator
Secretary : Administrative Secretary
(15) Chhim Area Committee Chairman :
Synod Moderator
Secretary : Administrative Secretary
(16) Manipur Area Committee Chairman :
Synod Moderator
Secretary : Administrative Secretary
3. Fellowship-te
Synod hnuaiah hian hmeichhiate inpâwl hona leh ṭhalaite
inpâwl hona hetiang hian siam a ni:
1. Mizoram Presbyterian Chairman : Synod ruat
Kohhran Hmeichhia Gen. Secretary : Synod ruat
2. Kristian Ṭhalai Pâwl Leader : Synod ruat
Gen. Secretary : Synod ruat
Hêng Fellowship-te hi Inkaihhruaina Dân chipchiar tak
neia fel taka kal an nih avângin an kalhmang chipchiar chu hemi bu
3 PRESBYTERIAN
tâwpa Appendix 3 leh 4-ah dah a ni a; kohhran rawngbâwlna nêna
inzawm, hriat ngai tak tak a awm avângin Fellowship-te
inkaihhruaina hi Puipa nghette chuan hriat a ngai ṭhîn.
PRESBYTERIAN 3
A chunga Fellowship sawite bâkah khian Kohhran
Committee hnuaia Fellowship ni tûrin kohhranin ṭûl a tih chuan
Kohhran Pavalai Pâwl a din thei a, ram pum huap inthlun
khâwmna erawh a awm rih lo. Kohhran Pavalai Pâwl
Inkaihhruaina hi 2011 Synod Gen.15 thurêl bawh zuiin SEC
239:36-in a siam (Appendix 4).
4. Synod Committee member siam dân
Synod Nomination Committee member pasarih hi
Presbytery- te a indawta thlantîr an ni a, Synod ruat (member
pathum) chu Synod Executive Committee-in a thlang a,
chûngte chu Synod Inkhâwmpuiin a pawm leh ṭhîn. Synod
Committee/Board puitlinga member awm zât hi a inang lo va;
SEC leh Pastoral Committee-ah Presbytery tin aṭangin member
pathum ṭheuh ruat an ni a; Theological Education Board leh
Pension & Provident Fund Board- ah te chuan Presbytery tin
aiawh zâwnga inruat lovin Inkaihhruaina Dânah member inruat
dân hranpa siam a ni a; Sunday School, Mission Board leh
Music-ah te Presbytery tin aṭangin member pahnih zêl ruat an
ni thung a; a dang zawngah chuan Presbytery tin aṭangin member
pakhat ṭheuh ruat an ni. Presbytery aṭanga ruat bâkah hian
Board/Committee tinah Synod ruat member eng emaw zât an
awm zêl a; chûng Synod ruata lût tûr ruahmannate nên chuan
Synod Nomination Committee-in a thlîr leh hnuah Synod
Inkhâwmpuiah chhawp chhuaha pawm ṭhin a ni. SEC hnuaia
Sub- Committee member tûrte chu SEC-in a ruat ṭhîn a;
Board/ Committee puitlinga member-te leh SEC hnuaia Sub-
Committee member-te term hi kum thum a ni.
5. Synod Board/Committee Member-te term tâwp rual
ṭhup lova kal dân tûr (Vide 2007 Synod Gen. 27; SEC
217:23; 218:23; 2008 Synod Gen. 75 App.)
Synod Committee/Board member term tâwp rual ṭhup
lo tûra kawng zawn hi kum 2007 Synod Gen. 27 chuan ṭûl a
tiin Synod Executive Committee chu lo bawh zuia Synod-a
thlen leh tûrin a ti a. SEC 217:23 chuan a aiawha lo ûm zuia
June SEC-a
3 PRESBYTERIAN
thlen leh tûrin OM kutah a dah a. OM 7:7/2008 chuan
ruahmanna siamtu tûr a ruat a, chûng mite chuan hetiang hian
ruahmanna an siam a, OM chuan a en leh hnuah SEC-ah a
thlen ta a. SEC chuan Synod-ah thlen lehin Synod chuan
siam ṭhat ngaite siam ṭhain a pawm ta a ni.
(1) Synod Committee/Board-a Presbytery aiawh member pakhat
aia tam inruatnaah chuan inruat thar a ṭûl kumah a ṭang
lai zînga a zâtve emaw, hmun thuma ṭhena hmun khat
emaw tal term tharah ruat nawn leh tûr a ni a, a zâwnin mi
ngai term hnih bâk thlan/ruat nawn theih a ni lo vang.
(2) Synod Committee/Board-a Presbytery aiawh member pakhat
chauh awmnaah chuan Synod Nomination Committee-in
term thara member ngai ring tûr leh inruat thar tûr
Presbytery-te a thliar fel ang a, Synod pawm tûrin a
thlen ṭhîn ang. Hei hi inruat hun hma kum Synod-ah
tihfel ṭhin a ni ang.
(3) Synod Committee/Board-a Synod ruat member-te chu Synod
pum pui huapa chinchâng hria leh rorêlnaa committee fin
chhuah thei tûr âwma ngaihte an nih avângin member zînga
eng emaw zât hi chu hun rei deuh zâwk pawh ṭang zui
tûrin Synod Nomination Committee-in a rawt nawn thei
ang a, a zâwnin mi ngai term hnih bâk thlan/ruat nawn
theih a ni lo vang.
(4) Synod Nomination Committee member zînga pathum hi
Synod Executive Committee-ah Secret Ballot-a thlan ṭhin a
ni ang a, a zâwnin mi ngai kum thum bâk thlan nawn theih a
ni lo vang. A dang pasarih hi tih dân pângngaiin
Presbytery-in an inruat chhâwk ṭhîn ang.
Bung 4
KOHHRAN HUMHALH
LEH
SAWH NGHEHNA LAM
Kohhran member humhalh leh kohhran sawh ngheh
hi kohhran rawngbâwlnain a tum pawimawh tak a nih avângin
hemi lamah hian ṭan la tûra infuih reng a ni a. Min chîm vêltu thil
chi hrang hrang a tam tial tial a; kohhran hrang hrang indin
pawlhin mi leh sa kan inpawlhsawp tial tial bawk a; hetiang
boruakah hian kohhran humhalh leh sawh ngheh lam hi uar deuh
deuh a ṭûl a ni. Hemi lama kaihhruaina awm ang angte târ lang
ila.
I. KOHHRAN MEMBER HUMHALH CHUNGCHÂNG
(Synod 2009 Gen. 32; SEC 228:21; OM 6:11 of 2010; SEC
230:46)–
‘Kan kohhran member humhalh zâwngin SEC-in hma la
rawh se’ tia Synod thurêl (Synod 2009 Gen. 32) bawh zuiin SEC
chuan, ‘OM-in ruahmanna lo siam se’ (SEC 228:21) tiin a rêl ta
a. OM chuan ruahmanna siamin (OM 6:11 of 2010) SEC-ah a
chhawp chhuak a, SEC chuan, ‘Ruahmanna tam zâwkte
pawmin, a aia famkim deuh zâwkin OM-in lo siam ṭha leh
rawh se,’ a ti a (SEC 229:16).
Kan kohhran member enkawl leh humhalh lam hawi
Synod- in a lo rêl tawhte chu–
1. Chhim bial enkawl dân chungchâng (Ref. Synod 1989:23;
1990:29; 1991:52; 1992:80; 1999:36; 2007:71;
2008:80). Hêngte hian rawngbâwlna dân lam a kâwk
deuh ber a.
2. Kohhran chhuahsante koh kîr leh zirtîrna dik lo laka kan
mite humhalh chungchâng (Ref. Synod 2000:32;
2006:19). Tualchhûng kohhranin hma lâk ni se, tiin rêl a
ni a, hma lâk dân tûr ruahman a ni lêm lo.
3 PRESBYTERIAN
Hma lâkna tûrte–
Kohhran member-te him taka kan awm a, kan ngheh a,
kan lo pun zêl theih nân hetiangin hma lâk ni se-
(1) Tualchhûng Kohhran Committee kaihhruainain Kristian
Chhûngkaw Committee ten chhûngkaw tin tlawhin zirtîrna
dik pe tam se.
(2) Kohhrana mi ṭangkai tam zâwk chher chhuah an nih theih
nân kohhran indan hi uar lehzual ni se.
(3) Kohhran mipuite an ngheh lehzual theih nân Bialtu Pastor
leh Kohhran Upate hian chhiatni/ṭhatniah tel tam tûrin ṭan
lâk ni se.
(4) Mizoram chhûnga kohhrante kan inhriat chian lehzual
nân intlawhtawn uar ila.
(5) Synfo hian tûn aia chak zâwkin Publicity lamah ṭan la
sela, kan kohhran hmunhma, chêt vêlna leh programme-te hi
media hrang hrangah theh darh ṭhîn se.
(6) Kohhran harsa zualte, kohhran changtlung zâwkten an ṭanpui
theih dân kawng hawn ni se.
(7) Synod Revival Speaker-te hi kohhran member hui khâwm
zâwnga hma la tûrin fuih ni se.
(8) Para-Church te leh Affiliation kan pêkte kan kalpui dân hi
fîmkhur deuh zâwka kalpui ni se.
(9) Kohhrana lo lût duhte lakah rilru zau zâwk puin, zau
zâwka kawng hawn ni se.
(10) Kohhranin mahni huam chhûnga rethei leh harsa
zâwkte ngaihsak leh chhawmdâwl kawngah mi dang an
inrawlh ve lohna tûra chak taka hma lâk ni se.
(11) Kohhran tinin mahni huam chhûnga zirtîrna dik lo leh him
lo rawn keng lûttute zînga kan mite tel ve lo tûra chak taka
hma lâk ni se.
PRESBYTERIAN 3
(12) Kohhran chhûngkuaa rilru natna nei leh inkiltawih an
awmin lênchilh a, thlamuana ṭanpui ṭhin ni se.
(13) Kan kohhrana lo pêm lût tharte ngaihven kawngah
bengvâr chhuah lehzual ila.
(14) Kohhran aṭanga chhuah tumte an awmin, kohhran mal,
Bial, Presbytery leh a ṭûl phei chuan Synod-in chhuak lo
tûrin ṭhahnemngai taka thlêma kawm ṭhin ni se.
(15) Kan Kohhran Thurin leh zirtîrna dik leh himte inzirtîr uar
lehzual ni se.
II. KOHHRAN DIN NGHEHNA POLICY (2007 Synod
Gen. 72; SEC 217:34; 218:13; 219:19; 2008 Synod Gen. 81
App.)
1. Thuhma
SEC vawi 214 chuan Kohhran Din Nghehna Policy hi
enṭhat ṭûlin a hria a. Tin, Chhim Bial tân a hrana dah pawh hi
ngaihtuah ngaiin a hre bawk a, Synod-a thlen tûrin a rêl a (SEC
214:24 of 5- 9 Nov. 2007). Kum 2007 Synod chuan remtiin,
‘SEC-in rawn en ṭha sela, Synod-ah rawn thlen leh rawh se; tin,
Chhim Bial tâna a hrana dah chungchâng pawh rawtna rawn
siam nghâl rawh se’ tiin a rêl a (2007 Synod Gen. 72). Chu
thu chu SEC 217 chuan a bawh zui ta a ni. OM, SEC leh
Synod Inkhâwmpuiin a lo rêl tawh dân te ngun taka zir chian a
nih hnuah a thil hmuh dân leh rawtna chu hetiang hi a ni.
2. Kohhran din nghehna chungchânga Synod rilru
Kan kohhran hi a lo din tirh aṭangin mahni intodelh a, mi
dang puih bawm lohva mahni kea ding tûrin kan infuih ṭhîn a,
kutdawh rilru neih mai kan hlau hle ṭhîn. Tualchhûng Kohhran
tinte hi mahni kea ding a, mahni phâk ang tâwk zêla Pathian
Biak In te pawh saa enkawl zui tûra inzirtîr leh inkaihruai ṭhîn
kan ni a. Kohhran chak lo leh tê zâwkte pawhin Biak In sak
chungchângah kohhran lian zâwk leh chak zâwkte
phungbawmah kan sâwm ngai lo va, kan phâk ang tâwka
Biak In kan sak chu lungawi takin kan luah mai ṭhîn. Mi
4 PRESBYTERIAN
dangte puihbawmna beisei lam aiin mi dangte tâna malsâwmna
nih tum tlat tûr zâwnga inzirtîr leh inkaihruai ṭhîn kan ni
zâwk.
3. Kohhran din nghehna policy lo inṭan dân leh a kal zêl dân
Kohhran din nghehna policy lo inṭanna hi kum 1984-a
Mizoram Baptist Kohhranten Presbyterian Kohhran leh Baptist
Kohhrante inramrina an ṭhiat tâk aṭang khân niin a lang. Chhim
lam leh Hmâr lamah kohhran kan indin pawlh ta nawk nawk a.
Zoram Baptist Kohhrante chuan hmâr lama an kohhran lo ding
tharte sawh ngheh nân Biak In hmun an leisak a, Biak In te hial
pawh an rawn saksak ta mai a. Chhim lama kan kohhran lo ding
thar fahrah tak takte chu sawh ngheh ve ṭûla hriatna a lo awm
chho ve ta a. Chhim lamah chuan Biak In hmun takngial pawh
sawrkâr leh VC lamah kan hmuh theih si loh avâng chuan tûnhmaa
kan la tih ngai rêng rêng loh, Chhim lamah Biak In hmun te kan
leisak ve a lo ngai ta hial a. Biak In hmun leina hi OM-in fîmkhur
takin Chhim Area ram leina Head aṭangin a lo pe ṭhîn.
Hetianga Biak In hmun kan leisak lai reng pawh hian Biak
In sak erawh chu anmahni Tualchhûng Kohhran tih tûrah leh
mawhphurhnaah a ngai nghet tlat reng a. Mahse, a ṭûl ngang
a niang Lunglei Pastor Bial hotute chuan S. Vanlaiphai leh
Muallianpui Kohhrante tân Biak In sakna tûr pawisa an rawn
dîlpui ta a. OM chuan Rs. 30,000 ve ve pêk a remti ta a (OM 23
Nov. 1992). Hei hi Biak In sakna atâna kan Synod-in sum a pêk
hmasak ber niin a lang. Kum 1993 aṭang khân Kohhran Din
Nghehna Head siamin Synod budget-ah dah a ni ta a.
Kohhran Din Nghehna Sum- Biak In hmun leina atân
chauhva kan sem ṭhin chu Biak In sakna leh Sunday School Hall
sakna etc. atân dîl an tam ta hle mai a; hei hian mahni
intodelh/mahni kea din hrâm tumna rilru tichhe thei dâwna
hriain OM chuan kum 2001 khân enṭhat tûrin SEC-ah a thlen ta
a (OM 20 of 1.5.2001). SEC chuan ngun taka ngaihtuahin, ‘Synod
Policy ang hian kohhran indang thar tûr Biak In hmun leina atân
chauh sem ni sela. Thil ṭûl dangah
PRESBYTERIAN 4
chuan loh theih loh thil a nih loh chuan sem tûr a ni lo vang kan
ti,’ tiin a rêl a (SEC 181:16). Hei hi kohhran din nghehna
chungchânga policy ziaka kan neih ber chu niin a lang.
4. Thurâwn
Kohhran din nghehna kan lo kalpui tawh dân leh Synod
Policy te leh kohhran mamawhna te han thlîrin fîmkhur taka
ngaihtuah a ngai a. Kohhran intodelh tûra kan inzirtîr reng lai
hian kan khawvêl dinhmun a lo danglam ta hle a. Khawpuiah
mihring kan lo pung chakin kohhran thar din zêl a lo ṭûl ta a.
Tin, kan Synod pawh hian kohhran lianpuia awm aiin kohhran
indan zêl hi kan policy kalpui lai mêk a ni bawk. Hetih lai hian
khawpuiah leh thingtlângah Biak In hmun tûr hmuh a harsain
hmuh theih chhun pawh a man a to ta êm êm bawk si a. Tin,
chu chauh ni lovin in leh lo din nân pawh tûnhma angin thing
leh mau kan hmang vak tawh lo va, hmanrua te to tak taka
bazâra lei a lo ngai ta a. Chutiang bawkin Biak In leh Kohhran
Hall te pawh cement concrete-a sak kan tum deuh vek ta bawk a.
Chuvâng chuan kohhran tân intodelh hi thil harsa tak a ni ta a
ni.
Hetiang hi a nih avângin kohhran harsa zualte ṭanpui an
nih theih nân kohhran din nghehna hi titâwp mai lovin ṭanpuina
angin kalpui zêl ni sela. Amaherawhchu, hei hian kutdawh
rilru a hring
4 PRESBYTERIAN
chhuak thei a ni tih leh, lâk aiin pêkin lukhâwng a nei zâwk
tih hre reng chungin kalpui zêl ni sela. A kalpui dân tûr chu
hetiang hi a ni ang.
7. Chhim lamah
(1) Kohhran din nghehna dîlte chuan Bial Standing
Committee emaw Pastor kaltlangin emaw an dîl tûr a ni a.
Pêk âwma an ngaihte chauh Chhim Area Working
Committee-ah a recommend ang a. Chhim Area Working
Committee-in fîmkhur taka ngaihtuahin an mamawh dân
azirin a pe ṭhîn ang a, Chhim Area Committee-ah a report
ṭhîn ang.
(2) Kohhran din nghehna sum hi Chhim Area Pastoral
budget-ah head thar siama dah ṭhin tûr a ni ang.
PRESBYTERIAN 4
III. RAM CHHÛNG MI NIHNA CHIANG
LOTE KOHHRANA SENG LUH DÂN TÛR
(SEC 193:15, OM 3/2004:6, SEC 196:8)
He thu hi Dâwrpui Pastor Bial aṭanga lo kal SEC 192:10-
in OM lo zir chian tûra a dah, OM (16/03:12) ruahmanna chu
SEC 193:15-ah ngaihtuah leh a ni a. Chu chu siam ṭhat leh
deuh tûrin OM-a pe lehin siam ṭhat a nih hnuah SEC 196:8-in
a ngaihtuah leh
a. Kan mamawh a la phuhru tâwk lova a ngaih avângin
ruahmantu dang a ruat leh ta a. Chûng mi ruatte chuan a
hnuaia mi hi SEC ngaihtuah leh atân an rawn thlen ta a ni.
India khua leh tui nihna chiang lo kan ram chhûnga
awmte, kohhranin a lo dawnsawn dân leh rawng a lo bâwlsak
dân tûra kan tih dân a inan tlân zâwk theih nân a hnuaia
kaihhruaina hi siam a ni.
1. Kohhran rawngbâwlna leh khua leh tui nihna
chungchâng
Kohhran rawngbâwlna hi thlarau lam thil a ni a. Thlarau
lam rawngbâwlna chuan hnam ramri a thliar loh avângin
kohhran rawngbâwlna mamawh apiangte chu kan theih ang
angin kan ngaihsak tûrah kan ngai a. Amaherawhchu, kohhranin
ram dang mi a ngaihsak hian India khua leh tuiah a pawm nghâl
tihna anga ngaih tûr a ni lo. Khua leh tui nihna hi chu sawrkâr
thuneihna liau liau a ni.
2. Fîmkhur taka ngaihtuah tûr
Ram dang aṭanga lo lût ṭhenkhat, mi mal hamṭhatna
beiseia kan kohhrana lehkha lem hial rawn hmang duhte an
awm thei ta niin a lang a. Chuvângin, an chungchâng thu
ngaihtuah a ngaihin kohhranin hmanhmawh lovin, fîmkhur takin
thutlûkna siam ṭhin a ṭha ang.
3. Kohhran mi leh sa nihna chungchâng
Ram dang khua leh tui chu phalna nei an ni emaw, ni lo
emaw, kohhran lehkha an neih pawhin pêm lehkha anga ngaihsak
mai tûr a ni lo va; testimonial certificate anga ngaihsak tûr a ni
4 PRESBYTERIAN
ang.
PRESBYTERIAN 4
4. Ram chhûnga awm phalna (Permit) neite
India ram chhûnga awm theihna permit neite chu kan
kohhranah an awm duh chuan an awm thei ang a, an dinhmun
tûr chu hetiang hi a ni ang–
(1) Kohhran lehkha neite: Permit nei kohhran lehkha
rawn nei bawkte chu Nupa Chungchâng Dân Bu-a
kan pawm theih kohhran mi an nih chuan kan mi
anga rawngbâwlsak theih an ni ang a, rawngbâwlna
chanvo pawh pêk theih an ni bawk ang.
(2) Kohhran lehkha nei lote: Permit nei pawh ni se,
kohhran lehkha nei lo chu kohhrana ziah luh theih an
ni lo vang.
(3) Sawrkârin khua leh tui dik taka a pawm hma chuan
kohhran inchhiarnaah telh loh tûr a ni.
5. Kohhran bêltute ngaihsak dân
Permit nei leh nei lote pawh kan kohhran an rawn belh
tlat chuan ngaihsak theih an ni ang a; rawngbâwlna chanvo
pêk chungchângah erawh chuan an nungchang leh thlarau lam
dinhmun azirin Tualchhûng Kohhran Committee-in ṭha a tih
angin a rêl thei ang. Rawngbâwlna langsâra hman thuah erawh
chuan fîmkhur taka ngaihtuaha kalpui ṭhin tûr a ni ang.
Bung 5
2. Kohhran Upate
Pêm lehkha chhiarsak a, lawmna thu tlêm sawiin, mipui
hmêlhriattîr tûr a ni (Pathian Biak Inkhâwm Hruaina et.cit. p.
9).
Upa lo pêmte chu ‘Upa’ tia koh zui an ni a. Kohhran
committee tih loh, rawngbâwlna kawng dangah chuan an zia leh
an tlin tâwk ena hman ṭangkai tum a ṭha.
An pêm lehkha pakhat, Presbytery hnêna thleng tûr chi
chu Presbytery Secretary hnêna pêk tûr a ni a. Presbytery-in
Upa a nihna a pawm hnuah chuan Bial Inkhâwmpui leh
Presbytery-ah palai ni sa a ni bawk ang.
5 PRESBYTERIAN
3. Kohhran member dangte
Mi dang ang bawkin, Pathian Biak Inkhâwm Hruaina
Bu Eleventh Revised Edition 2014 p. 9 hmanga lo dawnsawna lo
lawm tûr a ni. Neitu rilru siamsak tum tûr a ni a, rawngbâwlnaah
pawh an phâk tâwkah chuan remchâng siamsak a ṭha.
3. Rawngbâwltute chungchâng
(1) Pastor/Pro. Pastor-te: Sakramen kan pawmpui theih
kohhran aṭanga Pastor/Pro. Pastor lo lût an awm a, an
nungchangah iaiawmna a awm loh chuan, Pastor/Pro.
Pastor-ah emaw, hna dangah emaw Synod aiawhin
SEC-in rawih dân a ngaihtuah thei ang a, Synod
pawm tûrin a thlen ang.
Bung 6
PATHIAN BIAKNA LAM
3. Pathianni inkhâwmte
Pathianni hian Biak Ina inkhâwm nghet tak vawi thum a awm
a. Chûngte chu–
PRESBYTERIAN 7
(1) Sunday School: Sunday School hi kohhran tam berah
Pathianni chawhma hman a ni a, kohhran inkhâwm ṭhatna ber a
ni ṭhîn. Pathian biak inkhâwm ni ve tho mah se, sikul kalhmanga
kalpui a ni a. Inkhâwm hruaitu pawh Sunday School
Superintendent emaw, amah thlâwptu emaw a ni ngei tûr a ni.
Zirna hun ṭha a awm theih nân hun hman thiam a ṭûl a.
Superintendent-in Bible chang tam tak chhiar lovin Bible chhiar
te, ṭawngṭai te ṭantu mawhphurhnaa dah thiam a ṭûl châng a
awm a. Sunday School huna ṭantua ding ṭhînte pawh thil
kalhmang, Bible châng chhiar âwm chi thlengin hriat thiamtîr
a ṭha.
Sunday School zir ṭan dâwnin Superintendent-in zirtute
leh zirtîrtu tiêng tûrin tawi tein zirlai kamkeu sela. Zir zawhah
zirlai tlângkâwm tûrin mi dang a sâwm emaw, amahin a ti nghâl
emaw, mipui hnên aṭangin zawhna sâwm sela. Zirlai azirin zirtute
zawh ve châng pawh nei se. Tlângkawmna chu tawi tê ni rawh
se. Pastor-in kohhran a tlawh ṭum a nih chuan Superintendent-in
zirlai tlângkâwm tûrin sawm nachâng hriat a ṭha a, Pastor tân
pawh koh thut dâwl thei tûra inrâlrin a ṭûl.
(2) Chawhnu inkhâwm: Hei hi sermon inkhâwm liau liauva
hman a ni deuh ber a, behbâwm thil dang a awm khât hle.
Chawhnu inkhâwmah hian kal ṭhat a har hle, khaw lum lai phei
chuan mut a chhuak duh hle bawk. Rilru a nguai a, inkhâwm
hruaitu leh thuhriltu tân mipui tihharh thiam a ṭûl zual hun a
ni.
Programme-ah thuhril bâk thil dang zeh tel a tlêm avângin
thuhriltu tân hun a thâwl ṭha duh hle a. Mahse, hun thâwl
denchhena hun hman rei aiin mipui ngui hma chuha hun hman
rei loh zir a ṭûl hun tak a ni thung.
(3) Zân inkhâwm: Sunday School dawtah chuan inkhâwm
hun ṭha bera ngaih a ni a. Sermon inkhâwm a ni nâ a, kohhran
thupuan leh zaipâwl leh behbâwm dang a tam thei hle ṭhîn a,
inkhâwm hruaitu tân remruat thiam a ṭûl châng a awm ṭhîn.
7 PRESBYTERIAN
Thuhril inkhâwm a nih ang takin thuhriltu tân hun ṭha, hun
hmâwrtawng ni lo pêk a ṭha a. Mi dang tâna phurrit siamsak
khawpa hla nawn te pawh hi chin tâwk nei tûra inzirtîr a ṭûl.
II. PUALTU BÎK NEI INKHÂWM
Kohhran pum huap inkhâwm ni lo, pualtu bîk nei
inkhâwm chi hnih a awm a; Kohhran Hmeichhe Inkhâwm leh
Kristian Ṭhalai Pâwl Inkhâwm te hi.
Tûnlai hian Kohhran Hmeichhiaten Thawhlehni zân,
Kristian Ṭhalai Pâwlten Thawhṭan zân te hi an hmang nghet ta.
Hei bâkah hian Masihi Sangati leh Kohhran Pavalai Pâwlte
pawh hun remchângah an inkhâwm ṭhîn bawk. Pualtu bîk nei
ni mah se, mi dang tân tel ve theih tho a ni a. Upate phei chuan
telpui ve fo theih a ṭha hle ang.
Kohhran inkhâwm pângngai kalhmang zui diak diak chu
an tân a ninawm thei a; mahse, biakna leh Biak In zahawmna
tidahlau zâwnga hun hman loh inzirtîr a ṭûl ang. Pulpit hman dân leh
a hmangtu tûr thuah pawh Kohhran Committee hriatpui lohva an
tih mai loh tûr chi a awm tih hriat chiantîr a ṭha ang.
2. Ṭantu
Hun zalên pângngaiah chuan ama châng duh zâwng chhiar
sela. A chhiar chhan tlêm a sawi bâk chu sawi belh loh a ṭha.
Sunday School leh Nilai zân inkhâwmah te chuan zir tûra
ruat emaw, chumi thu milpui emaw chhiar ngei se; chumi
bâkah ama châng duh zâwng hmun khata mi emaw chhiar tel
sela.
Hla sak hi inkhâwm hmakhuanaa tel tûra ngaih a ni a,
hruaituin a thlan lohva hun a chêp lutuk loh chuan ṭantu tân
hla thlan hi a inhmeh hle. Mahse, inkhâwm ṭan tirh lama hla
nawn hi chîn loh tûr a ni.
Ṭawngṭainaah Chairman chham hnu chham nawn lovin,
a châng chhiar nêna inzawm leh inkhâwmho tâna dîlna te, lâwm
thu sawina te chham tûr a ni. Chairman ṭawngṭai zawh chiaha
ding a nih chuan ṭawngṭai ve nghâl lovin, a hnu lam atân
khêk rawh se.
3. Nilai zân thupui hawngtu
Nilai zân thupui hi sawi ho tûra ruahman a nih deuh zêl
avângin hawngtu chan chang thiam se. Phuai taka sawi ai chuan
ziak sa kha chhiarin ngaih pawimawh lai tlip zeuh se.
4. Thuhriltu
Presbyterian inkhâwmah thuhriltu hi a pawimawh hle.
Chhiar leh ngaihtuah leh ṭawngṭaia nasa taka inbuatsaih a ngai.
Bible châng hi hmun hniha mi aia tam lo chhiar a tâwk a,
Thuthlung Hlui leh
8 PRESBYTERIAN
Thuthlung Thar bua mi emaw, Chanchin Ṭha bua mi leh
lehkhathawna mi emaw, bu inang lo aṭanga châng ṭang rual
zawn tûr a ni.
Ṭawngṭai hun thuah a din hma chiaha chanvo changtu
ṭawngṭai zawh hlim a nih chuan nakin deuhvah ṭawngṭai a ṭha.
Mipui tân maimitchhîn zâwn hi a hahthlâk a ni.
Hun hman thiam tûr a ni a. Hun thâwl deuh pawh ni se,
ngaithlatuten rilru taka an ngaihthlâk peih tâwk hriat thiam tûr a ni
a, a din aṭanga dârkâr chanve chhûngah zo fihlîm thei se a
ninawm hman lo vang.
5. Thawhlâwm hlântu
Thawhlâwm hlan ṭawngṭaina hmangtu chuan inkhâwm
hlanna nên a fâwmkêm a nih loh chuan thawhlâwm hlanna chiah
chham a ṭha.
6. Khuangpu
Solfa thlûk a ni emaw, lêngkhâwm thlûk a ni emaw,
inkhâwmhovin nuam ti taka an sak theih tâwka a ki lâk tûr a ni.
Khuang vuak pawh hi mipui tam leh tlêm athua tihrin leh
tihzawih a ngai. Sak ṭhan loh leh sak dik loh fo chi hla sak
dâwnin sak hmain sak dân tûr sawia sak chhin hi a hlâwk
nghâl duh hle.
Tui fâlin hla hril nawn an chîng a, a rei tawh hle chuan
mipui zîngah zo ve lo an awm thei tih hriain, lâk nawn loh
ngam a ṭha.
XIII. BIAK IN CHHÛNGA INCHEI DÂN LEH AWM
DÂN MAWI KAIHHRUAINA (2010 Synod Gen. 39; SEC
233:15; 234:12; 235:20)
Thuhmahruai: Aizâwl Central Presbytery-in ‘Biak In
chhûnga inchei dân tûr kaihhruaina Synod-in siam rawh se’ tih leh
Aizâwl Hmâr Presbytery-in ‘Pathian Biak Inkhâwma awm
dân mawi inzirtîr chungchâng’ tih Synod-a an thlen chu
Synod Inkhâwmpui chuan ṭha a tiin, Synod Executive Committee-
in hman nghâl tûrin kaihhruaina fel tak lo siam rawh se tiin a
dah a, Synod Executive Committee chuan hetiang hian
PRESBYTERIAN 8
ruahmanna a siam ta a ni.
9 PRESBYTERIAN
1. Biak In chhûnga incheina
(1) Mipa tân:
(a) Pathian biak inkhâwmah mahni phâk tâwka incheina
kan neih ṭhatte fel fai taka inbelin inkhâwm ṭhin ni
se.
(b) Rawngbâwltute, Pulpit, Maichâm leh Lectern vêla
hun hmangtu tûr chuan a theih hrâm chuan kohhran
mipui pawhin kohhran inkhâwm zahawmna kawnga
âwm an tihpui theih tûr thawmhnaw inbel leh
pheikhawk bun te hi a mawi a, kohhran mipuiten
inthlahdah anga an ngaih theih tûr leh âwm lo an tih
anga thawmhnaw inbel loh hrâm a ṭha.
(2) Hmeichhe tân:
(a) Pathian biak inkhâwmah thawmhnaw thianghlim
leh zahawm pângngai tak inbel hi a ṭhain a mawi a.
Kekawr hâk te, kawr pan lutuk taksa lang tlang hâk
te, kawr âwm zau lutuk leh hnung lam inhawng zau
luluk hâk te, kawr bân bûl lutuk leh tâwt lutuk hâk te
hi a mawi lo va, hâk loh a ṭha.
(b) Pathian biak inkhâwmah puan bih emaw, pawnfên
pângngai fên emaw hi a ṭhain a mawi a, hei hi zawm
tlân ni se.
(c) Hmai hnawih (make-up) hman hian hmêl a timawi a,
a mawi tâwk hman thiam erawh a ṭha.
(d) Inneih nia mo incheinaah hian a mawi leh zahawm
tâwk ngaihtuaha inthuam ni se.
RAWNGBÂWLNA
LAM
1. Thawhlâwm pui
Hei hi thawhlâwm ke thuhmun hmanga kohhran tinin
thawhlâwm an dawn khâwmna a ni. Sâwma pakhat pe ṭhînte
tâna an pêkna tûra ngaih a ni. Pathian ram, Ramthar leh
Tualchhûng tia ṭhen lehchhâwn a ni.
Hêng thawhlâwm kete zîngah ‘Pathian ram’ hi a bulpui
ber a, kohhran enkawlna, Ramthar thil tih loh thil dang zawng
zawng atân hman ber a ni a, thun tam deuh bîk pawh a ngai a,
Ramthar sum a indaih loh pawha hnîk theih awm chhun a ni.
Ramthar thawhlâwm hi Ramthar rawngbâwlna lam thil
atân chauhva hman theih tûra rêl a ni a, rawngbâwlna kawng
dang atân he sum hi hman phal a ni lo.
Tualchhûng hi chu thawhlâwm thawhtute awmna
Tualchhûng Kohhran tin inenkawlna atân a ni a. Mamawh a tlêm
leh a tam azira pêk tlêm leh tam mai chi a ni.
Synod chuan hêng thawhlâwm pui ke pathumah hian a
mite thawhlâwm thawh chu ṭhen a phalsak a ni (SEC 60:29; 1979
Synod Gen. 2).
2. Thawhlâwm dang
Kohhran chhûngah tho hian thawhlâwm dang chi hrang
hrang a awm bawk. A ṭhen chu nghet taka kalpui a ni a,
ṭhenkhat erawh chu a ṭûl anga tih chawp a ni.
Sunday School thawhlâwm te, sakramen thawhlâwm te, kum
khat chhûnga ni bîk vawi khat nei chi puala thawh te hi a nghette
an ni a. Tin, Ramthara thawktu châwmna hi kum 1987 aṭanga
tih ṭan,
9 PRESBYTERIAN
kalpui tâk zêl a ni a, a nghet zînga chhiar phawt loh theih a ni
lo. Pathian Ram thawhlâwm la hêk lova thawh tûra inzirtîr
erawh a ngai hle.
Thawhlâwm nghet ni lo, ṭûlin a rawn nân ang zêla kohhranin
a thawh ṭhin a awm fo bawk.
1. Kohhran thilah
Kohhran thil tihna tinrêngah a hmatâwnga ṭanga mi
dang tihhmuhtu nih tum tûr a ni. Inkhâwm te, thawhlâwm
thawh te, hnathawh te, palai leh seminar ang chi-ah kan tel vena
tûr pângngai leh ruat kan nihna apiangah rinawm taka tel te
hi a ṭûl.
PRESBYTERIAN 9
Kohhran kalhmang leh a dân leh a thurin hriat chian leh
chumia rinawm taka din te, kohhran lehkhabu lam chi chhiar
taihmâk te, thu rawngbâwlna kawnga inbuatsaih taihmâk te,
hriatna leh finna kawngah kan hun tawng ûmpha zêl tûra
inbuatsaih reng te, rawngbâwltu ni âwm rênga nun uluk te a
pawimawh. Dahlauna hian rawngbâwltu hmêl leh kohhran
hmêl a tichhia a ni.
2. Thil dangah
Kohhran thil ngialngan ni chiah lo; mahse, rawngbâwltu
nih vânga mi dangte aia invawn fîmkhur leh taihmâk chhuah mar
reng a ṭûl bîkna a tam mai.
Lusûn in leh khawhar lênpuinaa inthawh taihmâk te,
khawtlâng ṭhatna tûr thila inthawh taihmâk te, khawtlâng dân
zah thiam te, ṭhenawm khawvêng leh mi dang rêng rêng tâna
mi hnawksak nih loh hrâm hrâm te, chu ai chuan mi ṭangkai,
belh nahawm nih te, sawrkâr hnathawhna leh mahni mi mal
hna leh vântlâng hnaa taihmâk te, khawsakna kawnga
intodelh nih tum hrâm hrâm te a pawimawh a.
Nungchang thu-ah pawh mi dangte tâna entawn tlâk ni
tûra invawn fel leh insûm theih te, mahni tâwkah zahawm taka
invawn reng te hi rawngbâwltu nihnain a phût tlat a ni.
3. Ṭawng chungchâng
Kohhrana rawngbâwltute hi ṭawng hman thuah an
pawimawh vek mai. Biak Inah a ni emaw, pâwn lamah a ni
emaw, thu rawngbâwlna hmunah tawh phawt chuan sakhaw
ṭawng, ṭawng mawi, dik leh zahawm hman hrâm tûr a ni.
Thuhriltute leh kohhran thupuangtuten ṭawng an hman dik loh va,
ṭawng zahawm an hman loh chuan Mizo ṭawngin a kal sual phah
ang a, biakna ṭawng pawhin a dahlau phah a, inkhâwm zahawmna a
tlahniam ngei ang. Chuvângin, hetiang dinhmun chelhtu, a bîkin
Chairman, Secretary leh Thuhriltuten ṭawng dik leh zahawm
hman hrâm hrâm tûr a ni.
9 PRESBYTERIAN
“Kohhrana Mizo Ṭawng Hman Dân” tih hi Synod
House Style Appendix 2-ah dah a ni a; internet aṭanga
download thei tân Mizoram Presbyterian Kohhran
Synod website, www.mizoramsynod.org aṭangin
download theih a ni.
PRESBYTERIAN HANDBOOK 99
Bung 8
2. Ṭhatni
(1) Inneih ni ruat: Inneih ni leh hun bi thliah chu
inneihtîrtu tûr leh kohhran hruaitute rawn hmasain innei
tûrten ruat tûr a ni.
(2) Sâwmna: Inneih ngai pawimawh leh hre ve ngei
tûra hriatte chauh sâwm ni sela, innei chhûngten chutiang bâk
leh dâwl
PRESBYTERIAN 11
zawh tûr aia tam sâwm vak hi a ṭha lo a ni. Inneite awmna
kohhranah chuan Biak Ina puan hi a ṭha mai âwm e.
(3) Man hlan: Man inhlan hi Mizo dâna inneihna puithu
lai tak a nih avângin fiamthu leh palaite chhaih buai chîn hi a
inhmeh lo a ni. Urhsûn tak leh hlimawm taka man inhlan hun hi
hman ṭhin tûr a ni.
(4) Manṭang sem: Man ineitîr dân pângngai anga a
eitu tûr dik takte bâk man eitu phuahchawpa manṭang eitu tih
tam vak hi Mizo kalphung a ni lo va, chîn loh atân a ṭha. Man
eitute laka beisei leh phût lêt neih hi chîn loh atân a ṭha.
(5) Incheina: Pathian leh kohhranho hmuha mawi
tâwk, inelna leh hleihluakna kai lo leh mahni dinhmun nêna
inhmeh tâwka inchei thiam a ṭha. Mo leh a ṭhian incheina
thawmhnaw man hi mipa lam tumtîr lovin hmeichhe lamin intum ni
mai se. Tin, Biak Ina inneih hriatpuitu leh lawmpuitute pawh mi
bâka inchei loh a ṭha.
(6) Inneih Inkhâwm Programme: Inneih inkhâwm
Programme hi inneihtîrtu leh innei tûrte inbe râwna siam tûr a
ni. Inneih inkhâwm hi a rei lo thei zâwnga ruahman thiam a
ṭha.
(7) Pangpâr khawi: Kohhranin Biak Ina pangpâr a
khawina ṭhin hmun bâkah chuan innei chhûngten pangpâr
khawi loh a ṭha. Biak Ina hnutchhiah an phal theih chin bâk chu
pangpâr khawi loh ni se.
(8) Ṭhian: Inneite hian ṭhian pakhat ve ve an nei tûr a ni
a, hriatpuitu pawimawh tak an nih avângin kan kohhran dân
chhûnga mi emaw, an sakramen leh inneihna kan pawm theih
kohhrana dân zawhkim (Full member) emaw an ni tûr a ni.
(9) Zungbun: Inneih zungbun hi mipain hmeichhe hnêna
a pêk leh buntîr ṭhin a ni a, hmeichhiain mipa hnêna pêk ve a
ngai lo. Zungbun tel lo pawhin a inneih theih tho tih hriat a
ṭha.
11 PRESBYTERIAN
(10) Thlalâk: Inneih inkhâwm urhsûnna tibo thei khawpa
thlalâk hi a ṭha lo va; chuvângin, inneihtîrtu be râwn hmasaa tih
ni se. Pâwnah pawh hun khawh ral tam lovin a tlêm thei ang leh
innei chhûngte tâna phurrit ni lo tûrin thlalâk dân tûr fel taka
ruahman sa a ṭha a ni.
(11) Ṭhian man: Ṭhian man hi awm ngei tûra ngaih a ni
lo nain pêk a ngaih chuan hmeichhe lamin manṭang aia tam lo
pêk tûr a ni.
(12) Lawichal: Lawichal tih tûr chu him taka Mo a
lawi theihna tûra vên him a ni. Tûnah chuan mo hi vên a
ngaih tawh loh avângin Lawichal awm hi a ṭûl tawh lêm lo. Neih
a nih pawhin Lawichal man atân Manṭang aia tam phût tûr a ni
lo. Tin, kohhran dâna inneih hnuah Lawichal hian lawi a kham
thei lo tih hriat tûr a ni.
(13) Inneih lawm: Inah emaw, Hall-ah emaw inneih
lawmna buatsaih a nihin Kristiante tih dân tûr âwm rênga zahawm
leh mawi taka tih ni se. Ei leh in pawh a hautak lo zâwnga tih hi
kohhran duh dân a ni.
(14) Thuam chhawm: Mutbu leh hmeichhe thuam
pângngai bâk chhawm tumna lian ta lutuk hi a ṭha lo a ni.
Chhûngkaw dinhmun nêna inphu tâwk hriatthiam a ṭha. Mi
ṭhenkhatin chin tâwk an neih loh avângin hemi kawngah hian
fîmkhur a ṭûl hle.
(15) Puithuna âtthlâk: Inneih hun atâna ni serh leh thla
serh bîk neih te, ni ṭha bîk leh ṭha lo bîk neih te hi Kristianna
nên chuan a inrem lo a ni.
117PRESBYTERIAN HANDBOOK
Bung
Bung
INNEIHNA LEH A KAIHHNAWIHTE
D. INNEIHNA HMUN
1. Biak Ina inneihna
Kan kohhran mi, dân chhûnga awm ve vete emaw, kan
kohhran dân chhûng mi leh kan pawm theih kohhran pâwl dang
dân chhûng mi emaw, innei tûrte chu Biak Ina inneihtîr tûr a
ni.
Amaherawhchu, hrisêl lohna leh loh theih loh thil bîkah
chuan, Kohhran Committee remtih leh remruatpui angin hmun
remchâng dangah pawh inneihtîr theih a ni ang.
PRESBYTERIAN 12
2. Hmun danga inneihna
Kan kohhran Dâna innei tûr, inneih nâna Biak In hmang
thei lo, hmun danga innei tûrte chu hêngte hi an ni –
(1) An pahnih emaw, pakhat zâwk chauh emaw
kohhran dân zawhkim lo, baptisma chauh chang te.
(2) An pahnih emaw, pakhat zâwk chauh emaw pawh
kohhranin a thunun lai mêkte.
(3) An pahnih emaw, pakhat zâwk emaw pâwl dang
aṭanga lo pakai, kohhran Dân la zawh kim lote.
E. INNEIH REGISTRATION
Mizoram chhûnga inneite chhinchhiah ngei ngeina Dân,
‘The Mizoram Compulsory Registration of Marriage Act,
2007’leh ‘The Mizoram Compulsory Registration of Marriage
Rules, 2007’-in a phût angin kan kohhran dâna innei apiangte
chuan inneih zawh thla khat chhûngin sawrkâr-a Marriage
Registrar hnênah an in-register vek tûr a ni.
No. (a) aṭanga (d) ve ve inneite chu, chhan ṭha tak a awm a
nih chauh loh chuan, kohhran Dâna inneih ṭhattîr theih an ni lo
vang. Pianpui tih hian nu leh pa thuhmun te, nu chauh thuhmun
te leh pa chauh thuhmun te pawh a huam vek a ni.
Amaherawhchu, (d)-na ve ve-a, mahni farnu/nuṭa, (nu
chauh/ pa chauh thuhmun) nêna innei, fanau nêna lo ṭhu tawh,
kohhran Dâna innei duhte chu, an nungchang leh dinhmun azirin
an inneih aṭanga kum nga hnuah kohhran Dâna inneih ṭhat
phalsak tûra ngaihtuah theih a ni ang. No. (e) aṭanga (g)-na ve
ve pawh hi kum nga hnuah chuan ngaihtuah theih a ni ang a.
No. (h) aṭanga (k) ve ve erawh hi chu an inneih aṭanga kum nga
hnuah chuan, a nupui/ pasal hmasain an inneih a remtih bawk
chuan Bial Standing Com- mittee-in Synod Nupa Thu Sub-
Committee-ah a dîlpui thei ang.
II
INNEIH SÂWNGBÂWLNA
A. INNEIH HRIATTÎRNA
Inneih hriattîrna siam hian a tum ber chu kohhran mi innei
tûr an awm tih kohhran mipuite hriattîr leh innei tûrte chu
kohhran Dâna an inneih a rem lohna sawi tûr hria apiangin an
sawi theihna tûra kawng hawn a ni.
Innei tûrte chu Hriattîrna Lehkha târ/puan hmain Kohhran
Com- mittee-in kan kohhran Dâna innei thei an nih leh nih loh a
ngaihtuah hmasa phawt tûr a ni a. Dân anga innei thei tûra a
tihte chu Biak Inah Inneih Hriattirna puan/târ tûr a ni.
Innei tûrte chu khua/vêng khata awm an nih loh chuan an
lawina kohhran Ziaktu ve veten form siam sa hmanga an inhrilh
chian hnuah chauh a ṭûl anga lehkha târ/puan tûr a ni.
PRESBYTERIAN 13
1. Inneih Hriattîrna tihchhuah dân chi hnihte
(1) Hriattîrna Lehkha târ: Kohhran Dâna innei theite chu
Biak In Notice Board-ah Inneih Hriattîrna Lehkha târ tûr a ni a,
a rei lo berah ni 14 chhûng tal târ tûr a ni.
(2) Hriattîrna puan chhuah: Kohhran Dâna innei theite chu
Inneih Hriattîrna Lehkha târ aiah puan chhuah theih a ni bawk
a. Puan chhuah a nih chuan, Pathianni vawi thum puan tûr a ni a,
Biak In inkhâwm ṭhat hunah puan ṭhin tûr a ni.
2. Hriattîrna hun tihtawi
Lehkha târ hun leh puan chhuah hun chhûngte hi, ṭûl bîkna
a awm chuan Kohhran Committee remtihnain tihtawi theih a
ni.
3. Inneihna hmun tûr hriattîr
Lehkha târah leh puan chhuahahte hian, Inneihna hmun tûr
– Biak In/Kohhran Hall/Biak In Vestry/Pastor Quarters/Upa In
tihlan tûr a ni.
4. Lehkha târsak/puansak theihte
Kan kohhran Dâna innei tûr, lehkha târsak emaw, puan
chhuahsak emaw theih chi thum an awm :
(1) Dân chhûnga awmte
(a) Kan Kohhran mi, dân chhûnga awmte.
(b) Pâwl dang mi lo pakai, dân zawhkima kan pawm
theih nghâl chite.
(c) Pâwl dang dâna an Biak Ina pâwl dang mi nêna innei
tûr, pâwl danga pakai lo tûr tih hriat chiante.
(2) Dân chhûnga awm lote
(a) Baptisma chauh chang, Dân chhûnga la lût lote.
(b) Pâwl dang aṭanga lo pakai, Dân la zawhkim rih lote.
(c) Inru, thununna tâwk mêk, inpawm zui ni si lo innei tûrte.
(d) Thununna tâwk mêk dang, nupui/pasal nei tûrte.
13 PRESBYTERIAN
(e) Inru, inpawm zui ni lo, Indian Christian Marriage
Act hmanga innei tûrte.
(3) Puitlin thlenga Baptisma chang lo innei tûr: Kan
kohhran chhûngkuaa mi, puitlin thlenga Baptisma la
chang lovin nupui/pasal neih duh sela, Baptisma chantîr
hnuah Lehkha târ/puan theih a ni.
5. Lehkha târ tûr ziaktu
Inneih Hriattîrna Lehkha târ tûr chu kohhran Secretary-in
a ziak tûr a ni a. Kohhran hmun hranga mite innei tûr chu lehkha
târ hmain Appendix X-a mi angin kohhran Secretary-te
inhriattîr hmasak tûr a ni a, chumi hnuah an lawina Biak In ve
veah Lehkha târ/puan tûr a ni a. An kohhran Ziaktu ve veten
mahni Biak Ina târ tûr chu an ziak tûr a ni. Inneih hun tûr hi,
Lehkha târ/puan hmain inneihtîrtu tûr nên sawi fel hmasak zêl
tûr a ni. Chutianga hmun danga innei tûrte leh Indian Christian
Marriage Act hmanga innei tûrte chuan an Lehkha târ emaw,
kohhran Ziaktu lehkha emaw, inneihtîrtu hmuh atân an keng
tûr a ni.
6. Innei tûr sawi buai chungchâng
Inneih tûr puan tawh emaw, lehkha târ tawh emaw,
ṭhulhna khawp sawi tûr nei an awm chuan hun tiam ni 14 chhûngin
inneihtîrtu tûr hnênah emaw, kohhran ziaktu hnênah emaw, a
chhan chiang taka ziaka thlen tûr a ni. Chu chu Kohhran
Committee-in a ṭûl angin a rêl ang a; innei tûra buatsaih zui
theiha an ngaih chuan a ṭûl angin rem an ruatpui ang.
C. INNEI ṬHIANTE
1. Kan kohhran Dâna inneite chuan ṭhian pakhat ve ve an nei
tûr a ni.
2. Innei ṭhiante chu, kohhran thiltih pawimawh, inneihna
hriatpuitu an nih avângin, kohhran Dân chhûnga awm ngei an
ni tûr a ni.
3. Kan kohhran dâna inneihnaah kan kohhran mi ngei ṭhian
atân hman a ṭha a, loh theih loh thilah chuan kohhran pâwl dang
mi, an sakramen leh an inneihna kan pawm theihte chu kan
inneihnaah ṭhianah an ṭang thei ang a, an inneihnaah kan mite
pawh ṭhianah an ṭang thei ang.
D. INCHEINA
Inneihnaa incheina thuah hian, incheina pângngai,
hleihluak kai lo, kohhranho hmuha mawi tâwk hman ni se a ṭha.
Chhûngkaw tâna phurrit tling khawp incheina atân hman loh
hrâm tûr a ni.
E. INNEIH HUN
Inneih hun hi inneihtîrtu leh kohhrante râwn hmasaa innei
tûrte lamin ruat fel tûr a ni a. Khaw ên chhûng ngeia inneih
tûr a ni.
13 PRESBYTERIAN
F. INNEI TÛR COUNSELLING
Kohhran Dâna innei tûrte Biak In leh hmun danga
inneite pawh inneihtîrtuin inneih hmain counselling neihpui
ṭhin tûr a ni.
G. INNEIH INKHÂWM
Inneih inkhâwm hi kohhran inkhâwm pawimawh a ni a.
Kan inkhâwm serh leh urhsûn pângngai ang taka engkim tih tûr
a ni. Inneih lai thla lâk a nih pawhin, thlalatu chuan inkhâwm
tibuai lovin, fîmkhur tak leh zah taka tih tûr a ni. Inneih
Inkhâwm hi kohhran inkhâwm pawimawh leh urhsûn tak a
nih avângin lawmpuina thilpêk hlanna atân hman loh tûr a ni.
Inneih inkhâwm Programme chu Inneihtîrtu kuta awm a ni a.
Inkhâwm ṭan hmain innei tûrte chu inneihna hmun tûrah an
awm fel vek tûr a ni. Inkhâwm programme chu a tlângpuiin
hetiang hian hman ni se –
1. Hla sak
2. Bible chhiar leh ṭawngṭai
3. Inneihna
4. Thuchah leh ṭawngṭaisak
5. Hla sak
6. Malsâwmna
H. INNEIH CERTIFICATE
Inneih Inkhâwmah Inneihtîrtuin Inneih CertificateAppendix II-
a mi angin pêk zêl tûr a ni.
I. MO LAWM CHUNGCHÂNG
Mo lawm hi zân lamah tih loh tûr a ni a. Mo lawmnaa
thiltih rêng rêng Kristiante tih dân tûr âwm rêngin, zahawm tak
leh mawi taka Pathian fak leh chawimawina lam hawi zêla tih tûr
a ni. Inneih nia innei ṭhiante hovin innei chhûngte tâna phurrit tling
khawp, ei leh in lam phût te hi Kristiante tih atâna thil mawi lo a
ni a. Tin, mo lawmnaa ei leh in lam buatsaih pawh a hautak
lo zâwnga tih hi kohhran duh dân a ni.
PRESBYTERIAN 13
J. THUAM CHHAWM
Inneihnaah hian, movin, khawsakna atâna mamawh,
mutbu leh hmeichhe thuam pângngai bâk chu chhawm loh
hrâm tûr a ni.
A. INṬHEN AWMZIA
Nupa chu eng vâng pawha awm dun thei lova, hmeichhiain
a pasal in aṭanga a bungrua la chhuak khawpa an awm hran
chuan ‘inṭhen’ an ni. Mizo Dâna bungraw lâk ni chu inṭhen ni-ah
ngaih a ni ang.
B. INṬHENNAIN NGHAWNG A NEIH DÂN
1. Nupa inṭhen dinhmun
Kristian nupa inṭhen ta sela, kohhran rawngbâwltu an nih
chuan, an rawngbâwlna chawlhtîr tûr a ni a. Inṭhen lai rêng rêng
chu, rin hranna leh uirena avânga inṭhen an nih chauh loh
chuan, kohhran rawngbâwlna langsârah hman loh tûr a ni.
REVOCATION CERTIFICATE
(RC) LEH
RE-MARRIAGE LICENCE (RL) CHUNGCHÂNG
B. RC LEH RL HRILHFIAHNA
1. RC (Revocation Certificate)
Hei hi kohhran Dâna an lo inneih tawhna sût lehna lehkha a
ni a, a latu chuan a kawl ṭha tûr a ni.
2. RL (Re-Marriage Licence)
Hei hi kohhran Dâna lo innei tawh inṭhen leha, chumi
hnua kohhran Dân bawka mi dang a neih leh theihna tûra
phalna a ni a. A latuin a kawl ṭha tûr a ni.
PRESBYTERIAN 13
C. RC LEH RL PÊK THEIHTE
Hêng a hnuaia sawi ang mite hi, an nungchanga kohhran
a lungawi tâwk chuan, RC leh RL dîlpui theih leh pêk theih an
ni ang:
1. Inrem lohna avânga inṭhen
Kristian nupa, inrem lohna avânga inṭhente chu inremtîr leh
tum tûr a ni. Inhruai leh tûra kohhranin a beihpui hnu pawha an
inhruai leh duh tlat si loh chuan, an inṭhen aṭanga kum thum
hnuah RC leh RL pêk theih a ni.
2. Mipa thei lo/Hmeichhia thei lo
Kohhran Dâna innei, mipa thei lo emaw, hmeichhia thei lo
emaw chu, awm dun zêl thei lova an inṭhen chuan an inṭhen aṭanga
thla ruk hnuah RC leh RL pêk theih an ni.
3. Mut dun duh lo
Kohhran Dâna innei, an inneih tirh zân aṭangin a tu emaw
zâwkin mut dun (inpâwl) duh lo sela, duh tûra hrilh tûr a ni.
Hrilh hnu pawha a duh chuan lohva an inṭhen chuan, a thiam
zâwk chu RC leh RL pêk nghâl theih a ni ang. A thiam lo zâwk
chu an inṭhen aṭanga kum thum hnuah chauh RL pêk theih a
ni.
4. Mutpui duh lo
Kristian nupa, an inneih hnu eng hun emaw aṭangin, a tu
emaw zâwkin thla khat lai mutpui (inpâwl) duh lo sela, duh tûra
hrilh tûr a ni. Hrilh hnu pawha a la duh loh fova an inṭhen chuan,
a thiam zâwk chu an inṭhen aṭanga kum khat hnuah RC leh RL
pêk theih a ni ang
a. A thiam lo zâwk erawh chu kum thum hnuah RL pêk theih a ni.
5. Inhamtawng lo
Inhamtawng lova inṭhente chu an inṭhen aṭanga kum hnih
hnuah RC leh RL pêk theih an ni.
6. Rai zêp/sâwnthlâk zêp
Hmeichhiain a naupai zêpin emaw, mipain a sâwnthlâk
zêpin emaw, kohhran dânin mi dang nei ta sela, rai
zêp/sâwnthlâk zêp a nih hriat chhuah a niha, a khingpui chuan a
neih zui zêl duh lohva an inṭhen chuan, inbumna a nih avângin,
14 PRESBYTERIAN
a thiam zâwk chu RC leh RL
PRESBYTERIAN 14
pêk nghâl theih a ni ang a, a thiam lo zâwk erawh chu an inṭhen
aṭanga kum thum hnuah RL pêk theih a ni.
7. Inbumna dang
Ât châng neiin emaw, phûng zâwl ṭhînin emaw, inpâwlna
aṭanga inkai theih hri ṭha lo veituin emaw zêpin, kohhran dânin
nupui/pasal nei sela, an inneih hnuah hriat chhuah ni leh si sela,
innei zêl chi an nih lohva an inṭhena, kohhranin neih zêl chi ni
lova a ngaihpui bawk chuan, a mi pângngai zâwk chu RC leh
RL pêk nghâl theih a ni ang
a. A bumtu zâwk chu a lo dam ṭha leh a nih pawhin, an
inṭhen aṭanga kum thum hnuah RL pêk theih a ni.
8. In-âtsan
Kristian nupa a tu emaw zâwk â bawrawin nupui/pasala
hman theih loh khawpin lo awm ta sela, a â lo zâwkin kum
thum lai a enkawl hnu pawha a ṭhat theih chuan lohva, a â
zâwk chhûngte nêna inbe rema an inṭhen chuan, a â lo zâwk
chu RC leh RL pêk nghâl theih a ni ang. Hemi hnua a â zâwk
chu a lo ṭhat leh chuan RL pêk nghâl theih a ni.
9. Intlân bosan
Kristian nupa, a tu emaw zâwkin a nupui/pasal eng mah
sawi lovin tlân bosan sela, kum thum pumhlûm a ral hnu pawha
eng mah a sawi loh chuan, a thiam zâwk chu RC leh RL pêk
theih a ni ang a; a tlân bo zâwk erawh chu a tlân bo aṭanga kum
nga hnuah RL pêk theih a ni.
10. Nun râwng lutuk
Kristian nupa, a tu emaw zâwkin a nupui/pasal sawisak
chîng sela, sim tûra hrilh tûr a ni. Hrilh hnu pawha a sim duh
lohva, a khingpui chuan a nunna atâna hlauhawm thei hiala a hriata
an inṭhena, kohhranin inṭhen âwma a ngaihpui bawk chuan, a
thiam zâwk chu an inṭhen aṭanga kum khat hnuah RC leh RL
pêk theih a ni ang. A thiam lo zâwk erawh chu kum nga
hnuah RL pêk theih a ni.
14 PRESBYTERIAN
11. Uire chungchâng
Kristian nupa, a tu emaw zâwk lo uire ta sela, a ṭha ber
chu inngaihdama inrem leh a ni. Mahse, a uire lo zâwkin a
ngaihdam theih lohva an inṭhen chuan, a uire lo zâwk chu RC
leh RL pêk nghâl theih a ni. A uire zâwk chu a uire aṭanga kum
thum hnuah RL pêk theih a ni.
Uire chi hrang hrangte-
(1) Nupui/pasal pawm lai nei chunga mi dang laka
chesual chu uire a ni.
(2) Nupa inṭhen, RC leh RL lâk hmaa chesual hmasa zâwk
chu uire a ni a, a uire aṭanga chhiara kum thum hnuah RC leh
RL pêk theih a ni. A uire lo zâwk chu RC leh RL pêk nghâl
theih a ni a, chumi hma chuan chesual ve pawh ni se uire a
ngaih a ni lo.
(3) Nula emaw, tlangvâl emaw pawm lai nei lakah chesual
sela, a chêtsualpui pawm lai nei chu uire a ni ang bawkin amah
pawh chu uirena suala tlu a ni. Amaherawhchu, chutianga pawm
lai nei uirepuitu chu uirea chhiar ni mah se, inngai pângngai
ang bawka thunun mai tûr a ni, Pastor atân leh Upa atân
nemngheh theih erawh a ni lo.
G. UIRETE CHUNGCHÂNG
1. Kristian nupa, a tu zâwk emaw uire ta sela, a uirepui nên
chuan thunun tûr an ni. Uirete chu nupa anga awm dûn zui an
nih chuan, an uire aṭanga kum thum hnuah RC leh RL pêk theih
an ni ang. RL lâk hnuah chuan kohhran Dâna inneih ṭhattîr theih
an ni a. An inneih ṭhat hnuah, an awm dâna kohhran a lungawi
chuan, dân chhûnga lâk luh theih an ni ang.
2. Kristian nupa a tu zâwk emaw lo uire ta sela, a uirepui
nên inkawp zui lova inthlah leh mai an nih chuan, nupui/pasal
nei sa lo zâwk chu thla ruk hnuah, a awm dâna kohhran a
lungawi chuan, lâk luh theih a ni ang. Nupui/pasal nei sa zâwk
erawh chu a kawppui nên an inṭhen phah chuan, uire RL pêk
dân pângngai anga pêk hnuah chauh lâk luh theih a ni ang.
3. Nupa in-uiresan chu, a uire lo zâwkin a ngaihdama an
inkawp zui zêl pawhin a uire zâwk chu inngaihna suala tlu thunun
anga thunun tûr a ni.
H. KUT THLÂK THEIH DANGTE
1. Puan inzâwna mu: Hmeichhia leh mipa, nupa ni si lo,
puan inzâwna mu dûn emaw, mu ho emaw chu, uirena sual
emaw, inngaihna sual emawa tlu anga ngaih tûr a ni a,
thunun tûr an ni.
14 PRESBYTERIAN
2. Inkawp lo chi inkawp: Mipa leh mipa emaw, hmeichhia
leh hmeichhia emaw, nupa anga inkawp (Homosexual &
Lesbian)- te chu inngaihna sual emaw, uirena sual emawa tlu
anga ngaih tûr a ni a, thunun tûr an ni.
1. Ni pawimawh ṭhenkhatte
(1) Zorama Chanchin Ṭha thlen ni - March 15, 1891
(2012 Synod Gen. 22)
(2) Zorama harhna thlen hmasak ni - April 4, 1906
(1982 Synod Gen. 33)
(3) Damdawi In Pathianni - July Pathianni hmasa (1982
Gen. 2)
(4) Easter Sunday leh Pentikos Sunday (SEC 78:33).
(5) Ramthar Ni - August 31 (1972 Synod Gen. 21).
(1) B.D. zir tûr: B.D. zir tûr kum tina Theological
Education Board-in a lâk avângin leh kan Pastor-te
B.D. pass-tîr vek tumna policy a awm avângin Pastoral
Committee-in a ṭûl dân azirin zir tûr a thlang ṭhîn
ang.
42. Synod zin man pêk dân (SEC 245:25, Appendix 5)-a
rêl angin hetiang hi zinna D.A., Sitting Allowances leh thlawhnaa
zin chungchânga kalhmang thar tûr chu a ni.
(1) SittingAllowances ` 200
(2) Zinna D.A.
(a) Mizoramah ` 250
(b) North East India ` 400
(c) Rest of India ` 600*
*Synod Transit Accomodation awm lohnaah ` 800/- per
day a ni ang.
PRESBYTERIAN 18
(d) ZPP Pastor/Missionary Pastor/Field Secretary/
Administrative Secretary ` 250
(3) Thlawhnaa kal phal: Synod-in thlawhnaa zin a phal sa
bâkah hêngahte hian Economy Class-a zin phal a ni–
(a) Kolkata – Chennai
(b) Kolkata – Mumbai
(c) Kolkata – Delhi
(d) Kolkata – Bangalore
(4) Synod hnuaia Department hrang hrang driver, hotute
committee hruaia nghâkten Sitting Allowance ` 100 an
hmu ṭhîn ang.
(5) Synod Inkhâwmpui Sitting Allowance ` 150
43. Inkhâwmpui hrang hrang neih hun ruatna
Kum 2002 Synod Inkhâwmpui chuan, Bial Inkhâwmpui hi
ram pumah a ruala neih ni se, SEC-in lo bawh zui rawh se
(2002 Synod Gen. 20) tiin a rel a. Synod Executive Committee
chuan, 'Ram pum dinhmun uluk deuh zawka thlirin OM-in
ruahmanna rawn siam se la. KṬP leh Kohhran Hmeichhe
Inkhâwmpui Lian neih hunte pawh rawn thlir tel nghâl rawh
se,' (SEC 190:8) tiin a rel leh
a. Synod Officer's Meeting chuan ngun taka kan ram
dinhmunte thlirin rawtna a rawn siam a (OM 8/2003:9). SEC-ah
a rawn thlen leh a, a hnuaia mi ang hian ram puma inkhâwmpui
hrang hrang neih hun tûr a lo duang chhuak ta a ni (SEC
191:41).
(1) Bial KṬP Conference - January Pathianni Vawi 4-na
(4th Sunday of January)
6. Kohhran Committee
Dânpui sawi anga a thawh pângngaite thawk zêl chungin a
hnuaia târ lante hi a en zui ang–
(1) Thla tin vawi khat tal Committee neih a ni ang a, a
theih hrâm chuan Bialtu Pastor-in a ho ṭhîn ang.
(2) Kohhran mi tin ngaihsak a, kohhran chhûngah
inunauna leh inpumkhatna ṭha a awm zêl theih nân
Committee rorêlnate hman ṭangkai tûr a ni.
(3) Kohhran inkhâwmna ṭha leh nung tak a awm zêl theih
dân te, thilpêk leh rawngbâwlna kawng danga hmasâwn
theih dân te ngun takin a ngaihtuah ṭhîn tûr a ni.
(4) Thlarau lam harhtharna kawng dik a zawng zêl ang a.
Phûrna ngawt ni lovin takna leh nghehna a ngai
pawimawh bawk tûr a ni.
(5) Kohhran humhalh leh tihmasâwn zâwnga inzirtîrna a
ngai pawimawh zêl ang.
(6) Kohhran chhûnga rethei leh harsate a ngaihsak ṭhîn
ang.
(7) Kohhran pum leh Tualchhûng Kohhran dangte harsatna
thlen thei lakah a invêng fîmkhur tûr a ni.
(8) Kohhran Committee member tinten kohhran
chhûngkua bial bîk neih ni sela, a ṭûl anga inthlâk
kual ṭhin ni sela, hei hian chhûngkaw tin ngaihsak leh
vil ṭhat a tiawlsam bîk a, a ṭangkai hle a ni.
PRESBYTERIAN 19
7. Executive Secretary i/c Pastoral Ministry
Kan Kohhran pum huap rawngbâwlna pawimawh chelhtu
a ni a, a mawhphurhna leh a tih tûra Synod beisei dân hetiang
hian tihchian a ni–
(1) Pastor Quarter-te chu Synod Officers' Meeting (OM)-
in Department angin a enkawl ang a, Executive Secretary
i/c Pastoral-in a sak leh enkawlah chuan Officers'
Meeting (OM) aiawhin mawh a phur ang. Kum tin
Property Committee-ah report a pe ṭhîn ang (1987
Synod Bu p.78).
(2) Pastor chungchânga harsatna lo dawnsawn leh
Officers' Meeting (OM) rawn thuah mawh a phur
ang.
(3) Kohhran harsatna chungchâng lo dawnsawn leh
Officers' Meeting (OM)-a thlen thuah mawh a phur
ang.
(4) Pastoral Ministry file leh Committee minute bute a
enkawl ang.
(5) Synod Secretary nen inberâwnin Pastoral
Committee agenda a buatsaih ang a, agenda
zawmpui file leh thil dangte chu hman mai theih
tûrin a buatsaih ang.
(6) Pastoral Committee thurel-a Synod Secretary tih tûr
bîk ni lo chu a ṭûl ang zêlin a bawh zui nghâl ang.
(7) Pastor rawngbâwlna tlangpui report te ngun takin a
en ang a, a ṭûl angin Pastoral Committee-ah a report
ṭhîn ang.
6. Kohhran Upate
Pastor-te ang bawkin Upate hian ṭangkai theihna leh
pawikhawih theihna an nei zau hle. Chuvangin anmahni
thlangtu kohhran leh inkhâwmpui mitmei vêngin an kal tûr a
ni.
Upate intuai hriam nân a ṭûl angin training an neih theih
dân kawng zawn a ni ang. Training Course-ah chuan Pathian thu
kalhmang tlangpui te, Kohhran Thurin leh dân hrang hrang hriatna
te, leh kan Synod kalhmang tlangpui hriatnate hi tih tel ngei
tûr a ni ang.
8. Minister pension-te
Minister-te chu Dânpuiin a sawi angin an pension hnuah
pawh an awmna tualchhûng kohhran committee aṭanga
GeneralAssembly thlengin Bial Standing Committee tih lohvah
chuan member ni sa an ni. Hman theih an nih chhûng chuan
khawhar lova siam leh Kohhran tana an ṭangkaina siamsak
hi kohhran committee bengvarna tûr a ni. Minister-te hi
kohhran pumpui hruaitu an ni a, an pension hnuah pawh an
dinhmun zahawm tak hi anmahni leh kohhranhoten venhim
zêl a ṭûl a ni.
9. Pêm Upate
Kan Kohhran Upa (Presbytery member), Presbytery danga
pêmte chuan an awmna hmasa Presbytery aṭangin pêm lehkha
an la ang a, an awm tharna Presbytery-ah an thehlût ang. Mahni
awmna Presbytery huam chhûnga pêmte erawh chuan an pêmna
kohhran aṭangin pêm lehkha pangngai an la ang a, an pêmna
kohhranah an thehlût ang. Chutianga pêm lehkha dawn sawn
fel tawhte chu Presbytery leh Pastor Bial Inkhâwmpuiah
palai ni sa an ni a, nemngheh Upa an nih ang ngeiin 'Upa' tia
koh chu tih dân tûr a ni.
Pêm Upate hi kohhran committee-ah tel ve tûr ni lo mah
sela, Upate rawngbâwlna dang - thuhril te, Sunday School zirtirna
te leh kohhran committee hnuaia committee pêng hrang hrangah
te hman theih an ni. Rawngbâwlna kawnga khawhar lova lo siam
leh hman ṭangkaina lo zawn chu an pêmna kohhran committee
bengvarna tûr a ni.
20 PRESBYTERIAN
C. KOHHRAN RAWNGBÂWLNA PÊNG DANG
1. Kohhran Indan chungchâng
Kohhran a lo chak a, inpumkhatna ṭha zawk awm theihna
tûr a nih dawn chuan kohhran indan dân kawng chak zawka
zawn ni se. Kohhran mipui tana ṭha zawk tûr ngun taka thlir
chungin fîmkhur taka ngaihtuah erawh chu a ṭûl ang.
2. Ṭhalai leh Hmeichhe rawngbâwlna
(1) Pastor leh Upaten ngun lehzualin ṭhalai leh hmeichhe
rawngbâwlna ngaihvenin hriatpui se. Awmze nei
leh ṭangkai taka an kal zêl theih dân tûr pawh enpui
lehzual deuh se.
(2) An din chhan tihlawhtling tûrin enkawl leh kaihhruai
ni se.
3. Thilpêk rawngbâwlna
(1) Pathian ram thilpek Synod-a kan chhun khâwm ṭhin
hi kan chakna bul pakhat a nih avângin chhunzawm
zêl ila.
(2) Sum vawn him leh a hman dânah hian fîmkhur zual a
ṭûl hle a, a nihna tûr taka dik tak leh renchem taka
sum hman inzirtir uar deuh deuh tûr a ni.
(3) Thilpek rawngbâwlnaah hma kan sawn zêl theih
nân Stewardship/Financial Campaign hi a khât
tâwkin neih ni se.
4. Kohhran inkhâwm lam
Synod Executive hnuaiah Worship Committee siam a ni a.
Worship lam thil, thu leh hla leh thil dang chu Worship
Committee kutah a awm ang.
5. Thuhril rawngbâwlna
Thuhril rawngbâwlna hi kan kohhran rawngbâwlna ki
pawimawh berte zînga pakhat a ni a. A ṭha zawnga a kal mêk
laiin
PRESBYTERIAN 20
a him lo zawng pawhin a kalpui theih bawk a. Chuvangin
fîmkhur tak leh uluk taka kalpui tûr a ni. Thua kohhran chawmtu
ber Pastor leh Upate phei chu thuhril rawngbâwlnaah hian nasa
zawkin an inbuatsaih ṭhin tûr a ni. Tin, thuhriltu ruat thuah
pawh kohhran committee-in uluk takin a kalpui ang a, Bial
pawn lam mite rawih thuah phei chuan Bialtu Pastor leh
kohhran committee remtihna chauha kalpui ṭhin tûr a ni.
6. Kohhran rorêlna
Inkhâwmpui leh committee-a rorêlnate hi kohhran dân leh
kalhmang thlir chung zêlin fîmkhur leh uluk taka kalpui zêl tûr a
ni. Kohhran rorêlna leh kalhmangte a mumalin a him tâwk em
tih te pawh ngaihven tûr a ni. Inkhâwmpui committee member
inruatah pawh inthei sem mai lovin, a ti âwm mi deuhte pawh
inzawn ni se. Kum 3 dâna committee member inthlâk vek lovin,
hmun thuma ṭhena hmun khat emaw tal chu a hluia mi ruat
tel ṭhin ni se.
7. Kohhran rawngbâwlna leh khawtlang nun
Kristian zirtirna ṭhain ram leh khawtlang nun a fan thuk
deuh deuh theih nân Synod Social Front hmanga kan
hmalâkna hi chhunzawm zêl ni se. Ṭangkai leh awmze nei
zawka kalpui dân tûr kawng zawn zêl ni bawk se.
8. Kohhran pâwl dang nena thawh hona
Kohhran leh kohhran inbeihna hi kan Pastoral Ministry-
a harsatna thlentu emaw, tipunluntu emaw a ni fo va.
Chuvangin, hetiang hian hma lâk ni se–
(1) Kan rama kohhran pâwl hrang hrang inbeih tawnna hi
a bova, inrem taka awm ho theih dân kawng zawn zêl
ni se.
(2) Kan ramah kohhran hrang hrangte inunauna leh
inpumkhatna ṭha tak a lo awm theih nân Synod-in a
ṭûl ang zêlin hma la se.
(3) Kan kohhran leh kohhran pâwl dang inlaichînnaah
pawh a ṭûl ang zêlin inhawng zau zêl ila.
20 PRESBYTERIAN
9. Rawngbâwlnaa inzâr zau chungchâng
(1) India ram chhûng leh pawna kohhran dangte nen
intlawh pawh dân leh thawh ho dân ngaihtuah a ni
ang (1983 Synod Bu, p.41).
A. A HMING
‘Synod Revival Committee’ tih a ni ang.
B. A DINHMUN
Synod Revival Committee hi Synod Executive
Committee Sub-Committee a ni ang a, Synod
Moderator chu Committee kaihruaitu a ni nghâl ang.
C. REVIVAL COMMITTEE MEMBER SIAM DÂN
Synod Executive Committee-in member 7 (pasarih) kum
thum chhûng ṭang tûrin a ruat ang a, chûng bâkah chuan hêngte
hi Ex-Officio member an ni ang –
1. Committee Chairman - Moderator
2. Secretary - Executive Secretary i/c Revival
3. Synod Secretary (Sr)
4. Revival Director
D. A HNA THAWH
1. Kan ram chhûnga kohhran mite harh thar zêlna kawng
zawn leh, harh thar dân dik nia a hriatte hrilhfiah.
2. Kohhran rawngbâwlna thlâwp zâwng leh tichak zâwnga
harh tharna kaihhruai.
3. Hmun hrang hrang aṭanga camping leh campaign, etc.
buatsaih duhte tân râwn theih leh thurâwn petu angin a
ding ang a, kohhran pum pui mamawh thlîra a ṭûl anga
rawngbâwlna buatsaihtu a ni ang.
4. Thuhriltu ṭhahnemngai, mahni puala thu hrila
chhuakte hnathawh dân thlîr leh mumal nei thei zâwnga
kaihhruai.
PRESBYTERIAN 21
5. Thuhril rawngbâwlna lama ‘talent’ neite zawn chhuah
leh hman ṭangkai dân ngaihtuah.
6. Thuhril mite tâna Seminar leh Training/Retreat buatsaih.
7. An rawngbâwlna atâna thil ṭûl, a theih ang tâwk ngaihtuahpui,
e.g. TA/DA pek, lehkhabu mamawh siam leh ṭûl dangte.
E. DIRECTOR
Hun puma he hna thawk tûr hian Synod Pastoral
Committee-in Pastor/Minister thawk lai aṭangin a ruat ṭhîn ang
a, Director chu kum 3 term a ni ang a, term khat dang ruat nawn
theih a ni ang.
Director pui tûrin Synod Office-in Office Assistant zînga
mi pakhat a ruat ṭhîn ang.
F. SYNOD REVIVAL SPEAKER CHUNGCHÂNG
1. A dîl dân:
(1) Synod Revival Speaker rawngbâwlna dîl duh
chuan an lawina kohhran kal tlangin an dîl ang a,
kohhran Committee-in an chungchâng ngun taka
ngaihtuahin dîlpui tlaka a ngaihte chu recomend-na
chiang tak nên Synod Revival Committee-ah a
dîlpui ṭhîn ang.
(2) Bialtu Pastor-in a hrangin confidential
report a pe bawk ang.
(3) Kohhranin a dîlpuite chu an dîlpuinaah an
biodata chiang taka ziah lan tûr a ni.
2. A thlan dân:
(1) Revival Speaker atâna thlan tûr chu kohhrana mi
zîktluak, zirtîrna dik lo laka fihlîm leh kohhran
kalhmang hre mi ngei thlan tûr a ni.
(2) Mi 70 aia tam lo thlan ṭhin ni se.
21 PRESBYTERIAN
(3) Tualchhûng kohhran thuhriltu zînga tel emaw,
remchânga kohhranin thuhrila a rawih ve ṭhin
emaw tal an ni tûr a ni.
(4) Speaker term hi kum 2 (hnih) term zêl a ni ang
a, a kâr lakah thei lo an awm chuan mi thar lâk
theih a ni ang.
(5) Mi thar lâk tûr chu an hmêl hmu ngeia thlan (inter-
view) ṭhin ni se, ṭang lai dîl nawnte chu Committee-
in ṭha a tih chuan interview nei kher lo pawhin a la
thei ang.
(6) Revival Speaker-te chu zûk leh hmuama fihlîm
tûra beisei an ni.
(7) An awmna kohhrana inkhâwm leh kohhran
programme dang ngai pawimawh mi an ni em tih
en ṭhin a ni ang.
(8) Kum 30 aia naupang lo, kum 65 aia upa lo ni
thei se.
(9) Presbyterian Bible School-a zir chhuak ni thei se.
Note: Minister leh Kohhran Upa te Synod
Revival Speaker-a ruat lohte pawh Revival
Committee-in ṭûl a tih hunah a tîr thei ang.
3. Speaker latu/thlangtu:
Synod Revival Speaker tûrte hi Synod Revival
Committee- in a thlang ṭhîn ang.
4. Speaker thlan hun:
Synod Revival Speaker-te hi kum hnih dân zêla thlan ṭhin
a ni ang. Thlan hun atân chuan an term tâwp hma kum
tâwpah kum thara rawngbâwlna ṭan hman tûra thlan
ṭhin tûr a ni.
PRESBYTERIAN 21
5. Speaker tirh dân:
(1) Speaker-te programme thui tak tak kan siam
lâwksak ṭhin hian budget control thuah leh
programme dang siamah harsatna a siam theiin a
lang a. Chuvângin, thla 4 bâk advance-in
programme siam lâwk loh ni se.
(2) Speaker-ten member 7 an hruai thei ang a, anmahni
nên mi 8 chin tân TA/DA pêk theih a ni ang a; chu
aia tam an hruai a nih pawhin mi 8 aia tam tân
TA/DA pêk theih a ni lo vang.
(3) Speaker kan neihte hian programme rualkhai
zâwka an neih theih nân a theih chen chenah
rotation-a tirh ni se. Tin, kohhrante pawh hming
hmerh neia speaker sâwm lova, Office lamin an pêk
ang pawm thiam tûra ngen leh inzirtîr ni se.
(4) Kohhranin speaker an sâwm dâwnin speaker be
hmasa lovin Office be hmasa se, speaker-te pawhin
kohhran be hmasa lovin Office aṭanga tirh nghâk
se.
(5) Revival Speaker-te chu budget neih dân mila
programme siamsak an ni ang. Budget awm tawh
loh hnuah kohhranin a mamawh chuan Speaker leh
Team- te sênso chu ruaituin an tumsak ang.
(6) Inkhâwmpui/conference/meet, etc.-ah Speaker te
sâwm an nihin sênso chu a sâwmtute pêk tûra
ngaih a ni a, Synod-in a pêksak lo vang, mi dang
hruai chungchâng pawh a sâwmtute nên inbiak
rem tûr a ni ang.
(7) Kohhran pakhata hun an hman rei zâwng hi ni 7
thleng a ni ang a, TA/DA pawh ni 7 chin pek a ni
ang. An rawngbâwlna bul hnai kohhran dangin
an sâwm a, programme inzawm a nih chuan ni 7
dang pêk belh theih a ni ang.
21 PRESBYTERIAN
(8) Aizâwl khawpui chhûng kohhrante chuan Speaker an
rawihin TA/DA tumsak thei tûra ngaih an ni a,
kohhran te leh harsa zual, an kal man tumsak thei
lote chu TA/ DA tumsak an ni ang.
(9) Mizoram pâwn, Zoram Pâwn Presbytery huam
chhûng tih loh hmun dangah rawngbâwl tûra sâwm
an nihin a sâwmtuten sênso an tumsak tûra ngaih a
ni a; ṭûl bîk thila Synod tum tûra tirh ṭûl a nih
chuan a ṭûl angin Revival Committee-in a rêl ṭhîn
ang.
(10) Revival Speaker-te hi kohhran pâwl dang
sâwmnaah pawh an kal phalsak theih a ni ang a,
sênso erawh tumsak an ni lo vang a, a sâwmtute
tum tûra ngaih a ni ang.
(11) A ruaitu apiangten, Kohhran/Bial Committee leh
bialtu Pastor-in a hrangin confidential report an siam
thîn ang a, rawih zui zêl tlak lova ngaih chu eng
hunah pawh chawlhtîr theih a ni ang.
6. Inkaihhruaina enṭhat thu:
Inkaihhruaina hi Synod Executive Committee-in a
ṭûl a tih hunah a enṭha ṭhin ang.
BUNG 1
PÂWL HMING LEH A THIL TUM
A THIL TUMTE
1. Kohhran pum rawngbâwlna tihlawhtling tûra thawh ho.
2. Kristian chhûngkua din nghehtîr tûra \an lâk.
3. Ịanpui ngaite Krista hminga \anpui
4. Chanchin Ịha puan darh.
BUNG 2
PÂWL INDIN DÂN
A. TUALCHHÛNGAH
B. BIALAH
Kohhran tina Hmeichhiate rawngbâwlna khaikhâwmtu
chu Bial Hmeichhe Inkhâwmpui a ni a, hetiang hian siam a
ni ang.
1. Bial Kohhran Hmeichhe Committee member-te
(1) Office Bearer-te: Office Bearer-te chu Chairman,
Vice Chairman, Secretary, Assistant Secretary,
Treasurer, Finance Secretary te an ni.
(2) Member-te: Bial Kohhran Hmeichhe Committee-in
23 PRESBYTERIAN
Bial chhunga kohhran tin aṭanga tel tûr zât a bithliah,
chumi
PRESBYTERIAN 23
anga Kohhran Hmeichhe Committee-ten Bial Kohhran
Hmeichhe hruaitu atâna an ruat, Office Bearer atâna
thlan bâk zawngte an ni.
(3) Member ni sa (Ex-0fficio)-te: Bialtu Pastor, Pro.
Pastor, Bial Buhfaiṭham ziaktu (te), Central Committee
member, Bial Inkhâwmpui Chairman leh Secretary
(Sr.) te an ni.
Bial Kohhran Hmeichhe Hruaitu atâna nominate-te
chu an awmna Kohhran Hmeichhe hruaituah kum 2 tal
hruaitu an ni tawh tûr a ni.
2. Bial Hmeichhe inkhâwmpui palaite
(a) Rorêl palai:
(1) Bial Hmeichhe Committee-in Bial chhûnga kohhran
tin aṭangin Inkhâwmpuia rorêl palai tûr zât a bithliah
ang a. Chumi ang chuan Kohhran Hmeichhe
Committee-in Inkhâwmpuia rorêl palai tûr a ruat ṭhîn
ang. Inthlan dâwn kumah chuan Bial hruaitu
atâna Nominate-te chu rorêl palai tûr zîngah ruat
tûr an ni.
(2) Kohhran tina Kohhran Committee aiawh te.
(3) Palai ni sate: Bial Hmeichhe Committee member ṭang
lai te, Bialtu Pastor, Pro. Pastor, Bial Chairman, Bial
Secretary (Sr.), Bial Buhfaiṭham ziaktu te, Central
Committee member te.
(b) Inkhâwmpui palai: Bial Hmeichhe Inkhâwmpuia
kal zawng zawngte inkhâwmpui palai an ni.
3. Inthlan dân
(1) Bial Kohhran Hmeichhe Committee-in kohhran tin
aṭanga thlan theih hming rawt (nominate) zât tûr a
bithliah ṭhîn ang. Kohhran Hmeichhe Committee-in
chutiang zât chu nominate a siam ang.
23 PRESBYTERIAN
(2) Bial Hmeichhe Office Bearer-te leh Committee
member- te chu hetiang hian thlan an ni ang:
(a) Kohhran tinin an aiawh an rawt (nominate)-te
hming an theh luh zîng aṭangin Bial Hmeichhe
Inkhâwmpui Rorêl palaiten Office Bearer tûr a
ruala mi 6 thlanin emaw, Post by Post-in emaw
thlan a ni ang.
A ruala mi 6 thlan a nih chuan Inkhâwmpui
chhûng ngeiin an chanvo chelh tûr Bialtu Pastor leh
inthlanpuitute hovin an insiam rem ṭhîn ang.
(b) Office Bearers atâna thlan chhuah bâk zawng chu
Bial Hmeichhe Committee member an ni nghâl
ang.
(3) Thlan ngai lo member ni sate:
(1) Co-ordinator
(2) Asst. Co-ordinator
(4) Central hruaitute hi an awmna Bial Kohhran
Hmeichhe hruaituah thlan theih an ni.
4. Bial Office Bearers leh Committee member-te thlan fel a
nih veleh Bial Standing Committee-ah hriattîr nghâl tûr a
ni.
5. Hun remchâng hmasa berah hruaitu hlui leh hruaitu
tharten charge inhlan fel ṭhin tûr a ni a, chumi aṭang chuan
hruaitu tharten an nihna ṭheuh an chelh nghâl ang.
BUNG 3
RAWNGBÂWL DÂN
TÛR
A. TUALCHHÛNGAH
1. Kohhran Hmeichhe Inkhâwm
Kohhran tinin Thawhlehni zânah Kohhran Hmeichhe
inkhâwm neih tûr a ni a. Harsatna bîk neite erawh chuan an
remchân hunah an nei thei ang. Pathian thuhril te, sawi hona te,
ṭawngṭai etc.te siamin inkhâwm ṭhin tûr a ni.
2. Buhfaiṭham
Synod hnuaia buhfaiṭham enkawl hna hi Kohhran
Hmeichhiate kutah dah a ni a, Kohhran Hmeichhe
Committee-ten Buhfaiṭham enkawl hna hi an ngai
pawimawh ṭheuh tûr a ni.
(1) Kohhran Buhfaiṭham ziaktu
Kohhran Hmeichhe Committee zînga mi Buhfaiṭham
ziaktu tûr inruat ṭhin tûr a ni. Buhfaiṭham ziaktu chuan
Tualchhûng Buhfaiṭham record fel takin a vawng ang a,
Buhfaiṭham man pawh Cash Book-ah fel takin a ziak lût
phawt ang a, chumi hnuah Kohhran Finance Secretary kutah
theh luh nghâl zêl tûr a ni.
PRESBYTERIAN 23
3. Kristian Chhûngkua
Kristian Chhûngkaw ṭha tak siam tûrin Kohhran
Hmeichhiaten ṭan an la ṭheuh tûr a ni.
4. Bial leh Central hma lâkna ngaih pawimawh
Bial Inkhâwmpui leh Inkhâwmpui lian/Rorêl inkhâwmin
tih tûr a ruat thu zir tûr te, hnathawh tûr (Project) a siam te,
rawngbâwl dân a ruahman te tihlawhtling tûrin Committee chuan
hna a thawkin a ngai pawimawh tûr a ni.
5. Fîmkhurna
Rawngbâwlna emaw, hnathawh tûr emaw, kohhran huapa
tih tûr chi rêng rêng chu Committee-in ngun takin a ngaihtuah
hmasa zêl tûr a ni a. Thil thar leh kal dân pângngai bâka rawtna
awm rêng rêng chu, Bialtu Pastor leh Upate râwn zeta tih a
ṭha.
6. Inchhiarna
Kum tinin kohhran chhûnga member awm zât chhiar ṭhin tûr
a ni a, chu chu Secretary-in Bial Hmeichhe Inkhâwmpuiah a
report ṭhîn ang.
B. BIALAH
Bial Kohhran Hmeichhia chu Central leh Tualchhûng
inkârah mawhphurhna neia ding a ni a, hetiangin hna a thawk
ang.
1. Bial Hmeichhe Inkhâwmpui
Bial chhûnga Kohhran Hmeichhiate tân kum tinin
Bial Hmeichhe inkhâwmpui neih a ni ang a, Zirtâwp zân
aṭanga Pathianni zân thlenga hman ṭhin tûr a ni.
2. Bial Inkhâwmpui chuan kohhran tin aṭanga thu lûtte a
la khâwmin a rêl ang a, Central Committee-a thlen tûr
chi apiangte chu a thlen ang.
24 PRESBYTERIAN
3. Buhfaiṭham hralhna Rate hi Bial Kohhran
Hmeichhe Committee-in Bial dinhmun enin a siam
ṭhîn ang.
4. Bial hminga hnathawh ho tûr (Project) an neih ang
apiang ṭha taka tih a nih theih nân Bial Committee
chuan a bawh zui ṭhîn ang.
5. Inkhâwmpui Lian/Rorêl inkhâwm rorêl te, thu chhuah
te, thawh tûr ruahmante chu Bial chhûngah ṭha taka tih
a nih theih nân a bawh zui ṭhîn ang.
6. Bial chhûnga kohhran tin Hmeichhe inchhiarna
(Statistics) te, dinhmun tehna te a la khâwm ang a,
report dangte nen Central Committee-ah a theh lût
ṭhîn ang.
C. CENTRAL-AH
Mizoram Presbyterian Kohhran huam chhûnga
Kohhran Hmeichhiate rawngbâwlna pum puiah leh ram
pâwn lama mite (PWF, NEICCWA, AICCW, etc.) nêna
inzawmna leh thawh hona kawnga Synod hriatpuia
mawhphurtu a ni a, hetiang hian rawngbâwl hna a thawk
ang.
1. Central Committee chuan Hmeichhe Inkhâwmpui
Lian a buatsaih ṭhîn ang a, Inkhâwmpui Lian neih loh
kumah Rorêl inkhâwm a buatsaih ṭhîn ang.
2. Palai tirh ṭulnate thlîrin ram chhûng leh ram pâwnah aiawh
tûr palai a tîr ṭhîn ang.
3. Bial aṭanga thu lûtte thlîrin Inkhâwmpui Lian rorêlna
leh Rorêl Inkhâwma ngaihtuah âwm nia a hriatte chu a
chhawp chhuak ṭhîn ang.
4. Inkhâwmpui Lian leh Rorêl Inkhâwma rorêl leh
rawtte tihlawhtling tûrin a thawk ang.
5. Ram pum mamawh thlîrin thil ṭûl leh pawimawh
dangte pawh ṭûl a tih angin a thawk ṭhîn ang.
PRESBYTERIAN 24
BUNG 4
GENERAL
BUNG – I
MEMBER NIHNA LEH DINHMUN
BUNG – III
HRUAITUTE THLAN DÂN
1. Branch K.Ṭ.P.
1) Branch K.Ṭ.P. Office Bearer-te chu member-ho
inkhâwmin kum tin thlan ṭhat tûr a ni.
2) Kohhran Committee-in ṭûl a tih chuan inthlan
hmain Leader tûr a ruat thei ang.
3) Branch K.Ṭ.P. Committee-in ṭûl a tih chuan Office
Bearer atâna thlan âwm mite a nominate thei ang.
4) Inthlan dân tûr chu Kohhran Committee hriatpuiin
Branch K.Ṭ.P. Committee-in a rel fel ṭhîn ang.
5) Inthlanna chu post mal malin emaw, a hlâwma mi
paruk thlan chhuah emawa tih theih a ni ang.
24 PRESBYTERIAN
6) Vote inang hmu an awm chuan inthlanpuitute’n ṭha
an tih angin an rel thei ang.
7) Post mal mala inthlan a nih chuan Leader,
Assistant Leader, Secretary, Assistant Secretary,
Treasurer, Fi- nance Secretary indawta thlan tûr a
ni.
8) A hlâwma mi paruk thlan chhuah an nih chuan
inthlan aṭanga ni sarih (7) ral hmain thlan tharte chuan
Kohhran aiawh leh Ex-Officio Member-te
kaihhruainain chanvo an invuah tûr a ni.
9) Committee member tûrte chu Office Bearer, Kohhran
aiawh leh Ex-Officio member-ten ṭul an tih zat an
ruat ṭhîn ang a, Bial K.Ṭ.P. Committee leh Kohhran
Com- mittee a hriattir ang.
10) Mi pakhatin a zâwnin chanvo ngai kum thum (3) thleng
a chelh thei ang.
11) Office Bearer leh Committee member-te eng vâng
pawha an nihna chelh zui thei lova an awm chuan
Branch Office Bearer, Kohhran aiawh leh Ex-Officio
member- ten ṭha an tih angin an rel ṭhîn ang.
2. Bial K.Ṭ.P.
1) Bial K.Ṭ.P. Office Bearer-te chu Bial K.Ṭ.P.
Confer- ence-in kum khat (1) chhûng ṭang tûrin a
thlang ṭhîn ang.
2) Bial Standing Committee-in ṭûl a tih chuan inthlan
hmain Leader tûr a ruat thei ang.
3) Bial K.Ṭ.P. Committee-in ṭûl a tih chuan Office
Bearer atâna thlan âwm mite a nominate thei ang.
4) Bial K.Ṭ.P. Committee-in inthlan dân turte a rel fel
ṭhîn ang a, inthlanpuitu tûr ṭûl a tih zât a ruat ṭhîn
ang.
5) Inthlanna chu post mal malin emaw, a hlawma mi
paruk thlan chhuah emawa tih theih a ni ang.
PRESBYTERIAN 24
6) Vote inang hmu an awm chuan inthlanpuitute’n ṭha an
tih angin an rel thei ang.
7) Post mal mala inthlan a nih chuan Leader,
Assistant Leader, Secretary, Assistant Secretary,
Treasurer, Fi- nance Secretary indawta thlan tûr a
ni.
8) A hlâwma mi paruk thlan chhuah an nih chuan
Bial Conference chhûng ngeiin thlan tharte chuan Ex-
Officio Member-te kaihhruainain chanvo an invuah
tûr a ni.
9) Committee member turte chu, Office Bearer leh Ex-
Offi- cio member-ten ṭûl an tih zât an ruat ṭhîn ang.
10) Inthlanna neih fel a nih veleh Central K.Ṭ.P. leh
Bial Standing Committee a hriattîr tûr a ni.
11) Mi pakhatin a zawnin chanvo ngai kum thum (3) thleng
a chelh thei ang.
12) Office Bearer leh Committee member-te eng vâng
pawha an nihna chelh zui thei lova an awm chuan
Bial K.Ṭ.P. Office Bearer leh Ex-Officio member-
ten ṭha an tih angin an rel ṭhîn ang.
3. Central K.Ṭ.P.
1) Leader chu Synod Executive Committee-in kum hnih
(2) ṭang tûrin a ruat ṭhîn ang a, a ṭûl chuan a ngai
emaw term hmasa lama Leader lo ni tawh emawte
pawh a ruat nawn thei ang.
2) General Secretary chu Synod Co-Ordinator-te zîng
aṭangin emaw Ordained Minister-te zîng aṭangin
emaw Synod Executive Committee-in a ruat ṭhin ang
a, a term chungchâng chu Synod Executive
Committee kutah a awm ang.
3) Inthlanna a awm dâwn ṭum chuan Central
Committee- in Committee member atâna thlan
âwm mi, Aizawl khawpui chhûng Bial tin aṭangin
pakhat ṭheuh a ruat
25 PRESBYTERIAN
lâwk (nominate) ṭhîn ang a, a ṭul chuan Bial K.Ṭ.P.
Committee a râwn thei ang.
Central Committee member atâna rawt (nominee)-
te chu Bial/ Branch aiawh palaia ruat an nih loh
chuan chhimtu anga ngaih an ni ang a, vote an nei
lo vang.
4) Central K.Ṭ.P. Committee member tûrte chu
General Conference-in nominate-te zînga mi chu kum
hnih (2) chhûng ṭang tûrin mi sawm pariat (18) a
thlang ṭhîn ang.
Central K.Ṭ.P. Committee member tûr thlannaa
inthlanpuitu tûr chu Central K.Ṭ.P. Committee-in
Gen- eral Conference hmain a ruat lâwk ṭhîn ang.
5) Hruaitu thlan tharte chuan Synod Moderator leh
Ex- Officio member-te kaihhruainain Office Bearer tûr
Gen- eral Conference chhûng ngeiin an inruat fel
ang.
6) Office Bearer leh Committee Member-te chu term hnih
(2) kum li (4) atân thlan theih an ni ang.
7) Central hruaitute eng vâng pawha rawngbâwlna
chelh zui thei lova an awm chuan Central K.Ṭ.P.
Commit- tee-in ṭha a tih angin a rel ṭhîn ang.
BUNG – IV
COMMITTEE HNATHAWH TUR LEH
MAWHPHURHNATE
BUNG – VI
ṬUL
DANGTE
1. Sum Audit
Branch, Bial leh Central K.Ṭ.P. sum chu Synod
Financial Rules-in audit dân tûr a sawi angin kum tin audit
ṭhin tûr a ni.
BUNG – VII
K.Ṭ.P. PRESBYTERY MEET NEIH DÂN TÛR
[Vide S.E.C. 213:13; 214:11; 2007 Synod Gen. 73;
S.E.C. 217:35; 218:39(A)]
2) Committee Members:
Committee Member-te chu Office Bearer leh Ex-
Officio te’n ṭul an tih zât an ruat ṭhîn ang.
3) Ex-Officios:
a) Presbytery Moderator leh Secretary (Sr.)
b) Bialtu Pastor leh Pro. Pastor-te
c) A huam chhûnga Central K.Ṭ.P. Committee
Mem- ber-te
4. Hruaitu term:
Meet Committee ruat a nih aṭanga Meet neih zawh
thleng a ni ang.
***
25 PRESBYTERIAN
Appendix 5
I
INRELBAWLNA LAM
II
FELLOWSHIP DIN DAN
Kan ram chhunga Hnamdang zingah Kristian an lo pung
ve zel a. Chung ringtute chu hmun tam takah inkhawm
hrangin Fellowship-te buatsaihsak an ni a. Chutiang
Fellowship a lo din takah chuan Fellowship din dante leh a
thawh dan turte fel zawk leh rual zawka siam a lo ngai ta a; chumi
atana thil ṭul leh pawimawhte chu a hnuaia mi ang hian siam a
ni.
1. A DIN DAN
Hnamdang Kristian tawh emaw la Kristian lo emaw an
awm a, Kohhran/Bialin Fellowship din ṭul a tih chuan Kohhran
pakhat huam chhungah emaw Pastor Bial khat huam
chhungah emaw Fellowship din theih a ni ang. Chu Fellowship
chu Kohhran mal huam chhung chauh a nih chuan Kohhran
Committee-in a din thei ang a, Pastor Bial huam chhung a nih
chuan Pastor Bial Standing Committee-in a din thei ang.
Fellowhip din emaw tihtawp emaw a nih chuan a dintu
Kohhran/Bialin Mission Board a hriattir ang a, Milit Samiti
Secretary leh Director, MSK leh Masihi Sangati Bialtu Pastor a
copy a pe ṭhin ang. Pastor Bial khat chhunga Fellowship pakhat
aia tam a awm a nih chuan Pastor Bial Standing Committee- in
Bial anga khaikhawm dan a ngaihtuah thei ang.
2. KOHHRAN/FELLOWSHIP MEMBER NIH DAN
(1) Masihi Sangati member zingah hian Mizoram mi
nghet leh sorkar hnathawk an awm a. Heng hote hi an
awmna kohhran (Local Church) member an ni thei
ang a,
PRESBYTERIAN 26
Kohhran member ziakna (register) -ah an hming ziah
luh theih a ni ang.
(2) Mizorama awm nghet ni lo, inhlawhfa leh
temporary permit neia awmte hi chu Presbyterian
Kohhran member an ni ang a, Kohhran mal (Local
Church)-a an dinhmun chu hetiang hi a ni ang :
(a) An hming leh Kohhran member nih dan
chhinchhiah nan Fellowship-in membership registration
hranin a vawng ang.
(b) Synod Statistics-ah an tel lo vang.
(c) Church Court thil Kohhran inthununna leh
inlakluh chungchang chu an awmna Kohhran
mawhphurhna a ni ang.
3. RINGTHAR BAPTISMA CHANTIR LEH DAN
CHHUNGA SENG LUH DAN
(1) Dan zawhkim tura buatsaih zeta Baptisma chantir:
Puitling kum 14 chin chunglam tupawhin Baptisma
chang tura Pathian leh Kohhran hmaa thu a tiam
duh chuan baptis theih an ni a, Baptisma an chan
hmain Kristian nih awmzia leh kan sakramen thute
hrilhfiah zeta Baptisma chantir tur an ni. Chung mite
chu Dan chhunga awm anga ngaih nghal tur a ni.
(2) Ringthar naupang kum 14 hnuailamin Baptisma a
chan duh chuan a nu leh pa/a enkawltu ringlo ni mah
se, a nu leh pa/a enkawltuin an remtih a,
mawhphurtu/dinpuitu an awm chuan Baptisma
chantir theih a ni ang. {Ref. SEC 235:63(2)}
4. COMMITTEE SIAM DAN
Masihi Sangati Committee chu Kohhran pakhat huam
chhungah chuan Kohhran Committee-in a siam ang. Sub-
Committee an ni
26 PRESBYTERIAN
ang. Pastor Bial khat huam chhungah chuan Pastor Bial
Standing Committee-in a siam ang a, Sub-Committee a ni
ang. Chanvo insiamah hian a theih chin chinah hnamdang
Kristian-te hman ṭangkai tum ni se. He committee hi Masihi Sangati
Committee tih a ni anga, a hnuaia mi ang hian siam a ni ang.
(1) Chairman
(2) Vice Chairman
(3) Secretary
(4) Assistant Secretary
(5) Treasurer
(6) Finance Secretary
(7) Hnamdang tel ngei se
(8) Ex-Officio member-te: Pastor, Pro Pastor, Milit
Samiti Committee member, Area leh Bial Committee
member leh a enkawltu Masihi Sangati Evangelist-
te.
Chairman: Chairman hi Kohhran Pakhat huam chhunga mi
a nih chuan Kohhran Committee member zinga mi ni thei
se. Pastor Bial huap a nih chuan Bial Standing Committee
member zinga mi ni thei se.
5. COMMITTEE-A ṬAN HUNCHHUNG (TERM)
Committee member nih hun chhung hi kum khat a ni ang
a, Kohhran mal huam chhungah chuan Calendar kum zui ni se.
Pastor Bial huam chhungah chuan Bial Inkhawmpui leh Bial
Inkhawmpui inkar ni se. Mi pakhatin post chelh rei zawng bi
thliah a awm lo vang.
6. COMMITTEE HNA TURTE
(1) (a) Ringthar siam tura ṭan lak.
(b) Fellowship tihchak leh tihhmasawn.
(c) Kohhran kalphung zirtir.
(d) Thla tin Committee vawi khat tal
an nei ṭhin ang.
PRESBYTERIAN 26
(2) Sum chungchang: Pathian hnena thilpek chu
thawhlawm ip hmangin a la khawm ṭhin ang a.
Tualchhung sum chu anmahni inenkawlna atan an
hmang ang. Pathian Ram leh thildang Synod-a lut
chite chu Masihi Sangati hmingin Kohhran/Bial
Treasurer (Synod) kaltlangin an thehlut ang.
Remchang zawk a nih erawh chuan anmahnia sum
vawng hrang lovin tualchhung sum enkawltu an ring
thei ang.
(3) Thu thehluh dan:
(a) Kohhran Fellowship chuan Kohhran Committee
kaltlangin Bial Masihi Sangati-ah thu a thlen thei ang.
Bial Masihi Sangati awm lohna hmunah chuan
Bial Standing Committee kaltlangin Area
Committee-ah a thlen ṭhin ang. Area Committee
chuan Milit Samiti-ah a thlen thei ang.
(b) Kohhran mal ni lo, Bial huap chauha
Fellowship ding chuan Bial standing Committee
kaltlangin Area Committee-ah a thlen ṭhin ang. Area
Committee chuan Milit Samiti-ah a thlen ṭhin ang.
(4) Audit chungchang: Masihi Sangati sum vawng
hrangte tan Masihi Sangati sum hi kum tin
Kohhran/Bial Committee aṭanga Auditor ruat ten an
audit tur a ni a, Audit Report chu Kohhran/Bial
Committee-in a dawngin bawhzui ngaite a bawhzui
ṭhin ang.
(5) Inkhawm chungchang: Sunday School nei thei
leh la nei thei lote pawhin kar khatah vawikhat tal
inkhawm neih tum ni se. Ningani/Zirtawp zanah
inkhawm theih ni se.
(6) Fellowship bungrua leh thil neih: Eng emaw
avanga Sangati chu ṭhiah a nihin Sangati bungrua leh
thil neih chu a enkawltu Kohhran/Bial ta a ni ang.
26 PRESBYTERIAN
(7) Sunday School neih dan tur: A ṭulna hmunah chuan
Kohhranin Sunday School Asst. Superintendent i/c
Masihi Sangati a ruatsak ang a, Secretary leh Zirtirtute
a ruatsak bawk ang. A ṭul chuan naupang lam
Department pawh neih ve a ni ang.
(8) Report & Statistics: Masihi Sangati hian a hranin
Statistic an nei ang. Fellowship-te hian report form
hmangin Quarterly Report Director, MSK hnenah an
pe ṭhin ang.
(9) Chhiatni - Ṭhatni thu: Masihi Sangati member-te
hi Pastor Bial khata mi mai an ni lova, veng hrang
hranga awm darh an nih avangin anmahni enkawltu
Kohhran/ Bial leh Bialtu Pastor-te tan umzui zel a
harsa dawn a. Chuvangin, chhiatni - ṭhatniah chuan
Masihi Sangati Pastor leh an chenna mek hmuna
Kohhrante mawhphurhna a ni ang.
V
BIAL MASIHI SANGATI DIN DAN LEH
KAIHHRUAINA
VII
MILIT SAMITI DIN DAN LEH A KAIHHRUAINA
1. A DIN DAN
Hnamdang zinga rawngbawlna chungchang ngaihtuah turin Milit
Samiti (Joint Committee) a awm ang.
VIII
CONVENTION NEIH CHUNGCHANG
THUHMA
Synod Mission Board-in Mizoram chhunga hnamdang
zinga rawngbawlna a kalpui danah hian hnambik Fellowship,
Aizawl khawpui huapa din (e.g. Nepali, Santali, Meitei, Kawl
leh Tripuri)
- te an awm a. Chung Fellowship-te chu a enkawltu tur
Kohhran chu Mission Board-in a ruatsak ang. Heng bakah hian
Kohhran mal huamchhungah Hnambik Fellowship dinte pawh an
lo awm zel a; ram pum huapa Inkhawm/Meet buatsaihte pawh an
lo awm chho ta bawk a. Hetiang a nih avang hian Milit Samiti
chuan Hnambik Fellowship Kaihhruaina siam ṭulin a hria a.
Mission Board Executive Committe-ah a thlen a. BEC chuan
Milit Samiti-in ruahmanna lo siam sela, BEC-ah rawn thlen leh
rawh se a tih angin thlen a ni a. Ruahmanna chu RTB 117 : 14
of 21 - 22. 10. 2004 chuan hman nghal turin a pawm ta a. Hun
eng emaw chen hman a nih hnuin BEC 450 : 15 of 4. 11. 2005
chuan siam ṭhat ngaite awm nuala a hriat avangin a hnuaia mi
ang hian a siam ṭha leh ta a ni. Hetiangin:
1. A DIN DAN
Hnambik inkhawm hrang tham an awm chuan Kohhran
pakhat huam chhungah emaw Pastor Bial khat huam
chhungah emaw Fellowhip din theih a ni ang. Chu Fellowship
chu kohhran mal huam chhungah chauh a nih chuan Kohhran
Committee-in a din thei ang. Pastor Bial khat huam chhungah
a nih chuan Bial Standing Committee-in a din thei ang.
Fellowship din emaw tihtawp emaw a nih chuan a dintu
Kohhran/Bial-in Mission Board a hriattir ang a, Director, MSK
leh Hnamdang Bialtu Pastor a copy a pe ṭhin ang.
Tin, a chunga sawi tak aia huap zau zawka Fellowship
din ṭulna a awm a nih chuan Synod Mission Board-in a din
ang a, Fellowship enkawltu tur pawh a ngaihtuahsak ang.
27 PRESBYTERIAN
2. COMMITTEE SIAM DAN
Hnambik Fellowship enkawl turin a dintu Kohhran / Bialin
Committee a siam ang a, Pastor, Pro. Pastor, Masihi Sangati
Pastor leh Hnambik Evangelist-te chu Ex-Officio member an
ni ang.
3. INKHAWMPUI/MEET NEIH CHUNGCHANG
An awmna Area chhunga Masihi Sangati-in Meet a
buatsaih chuan an tel ve tura ngaih a ni. Ram pum huap
Hnambik Inkhawmpui
/ Meet neih ṭula hriatna a awm chuan, anmahni enkawltu
Kohhran leh Bial kaltlangin an duh dante Milit Samiti-ah an thlen
hmasa ang a, Milit Samiti-in MSK Working Committe-ah a thlen
ang a, MSK Working Committee-in a ṭul angin Mission Board-
ah a thlensak ṭhin ang. Mission Board remtihna la hmasa lo
chuan ram pum huap Programme buatsaih a remchang lo
vang.
4. SUM CHUNGCHANG
Fellowship dangte Kaihhruaina ang bawkin Thawhlawm Ip
hmangin thilpek an la khawm ang a, Synod-a lut tur chi chu
Fellowship hmingin anmahni enkawltu Kohhran leh Bial
Treasurer (Synod) kaltlangin Synod-ah chhunluh ṭhin tur a ni a,
chhinchhiah hran zel a ni ang.
Sum hmanna tur Project lian tham deuh Fellowship leh
a enkawltu Kohhran/Bial zawh tawk bak ruahman loh a ṭha a;
loh theih loh thil ṭul a awm a nih chuan Milit Samiti-ah a thlen
ang a, Milit Samiti in MSK Working Committee-ah a thlen ang.
Tin, MSK Working Committee-in a ṭul angin Mission Board-
ah a thlen ang.
5. A HUHOVA THILTIH NGAIH PAWIMAWH
Hnambik Fellowship hi mahni hnampui ringlo mite
zinga rawngbawlna kawngah ṭan lakna remchang tak a ni a;
chutih rualin hnam hrang hrang huapa thiltihhona - Convention-
te, Christmas Carol Service-te , Area Meet etc… te chu
inngaipawimawh tawnin a huhova kan sawt tlan ṭheuhna tur
ang zawnga tihho ṭhin ni se.
PRESBYTERIAN 27
6. KOHHRAN NENA INDAWRNA CHUNGCHANG
Campaign, Crusade, Meet etc… neih chungchangah a
enkawltu Kohhran bak Kohhran dang dawr ngai a nih chuan
a enkawltu Kohhranah thlenin annin MSK Working Committe-ah
an thlen anga Working Committee-in Mission Board hriatpuina
lain Kohhran a dawrsak ṭhin ang.
7. THIL ṬUL DANGTE
Heta tarlan bak chu a theih chin chinah Felloship pangngai
kaihhruaina zui a ni ang a, chuta fiah lo leh rel ṭul a awm
chuan, Milit Samiti-in Working Committee-ah a thlen ang a,
Working Committee-in a ṭul angin Mission Board-ah a thlen
ṭhin ang.
X
HNAMDANG RINGTHAR HUMHALH DAN TUR
XIII
CHHIM AREA MASIHI SANGATI
RAWNGBAWLNA
KAIHHRUAINA
HUN
PAWIMAWHTE
Bung Thupui
1. Kohhran sawi fiahna................................................1-8
I. Kohhran...............................................................1
1. Hmuh theih loh Kohhran.................................1
2. Hmuh theih Kohhran.......................................1
II. Presbyterian Kohhran...........................................2
III. India ram Presbyterian Kohhran............................2
1. A din ṭan dân leh kohhran kalhmang...............2
2. A hming danglam chhoh dân...........................3
3. Thurin chungchâng.........................................3
4. Inrêlbâwlna tlângpui.........................................7
5. Synod hrang hrangte.......................................7
7. Rawngbâwlna lam................................................93-98
I. Rawngbâwltu chi hrang hrangte...........................93
1. Hun puma rawngbâwltute.............................93
(1) Nemnghehte..........................................93
(2) Nemngheh lohte....................................93
PRESBYTERIAN 30
2. Rawngbâwltu dangte......................................94
II. Thilpêk rawngbâwlna lam...................................94
1. Thawhlâwm pui.............................................95
2. Thawhlâwm dang..........................................95
3. Kohhran pâwn lam thila thawhlâwm..............96
III. Rawngbâwltute mawhphurhna............................96
1. Kohhran thilah..............................................96
2. Thil dangah...................................................97
3. Ṭawng chungchâng.......................................97