II.

Thân bài:
1. Nguồn gốc, xuất xứ của cây hoa mai là ở đâu?
Cây hoa mai có từ thời gian nào, không một ai biết chính xác được. Người ta đặt ra rất nhiều
suy đoán nhưng không có cái nào là hoàn toàn chính xác cả. Nếu chúng ta thường xem phim cổ
trang cung đình Trung Quốc, sẽ thấy những nhành mai xuất hiện rất nhiều trong hoa viên cung
đình vào mùa xuân.
2. Hình dáng, các bộ phận của cây hoa mai như thế nào?
- Rễ cây: Cây mai có ba rễ chính, cũng là ba rễ lớn nhất nhằm cố định cho cây mai đứng chắc
chắn trên mặt đất. Ngoài ra còn có các rất nhỏ xung quanh giúp cố định hơn nữa.
- Thân cây: Thân mai thường rất mềm mại. Bởi vậy nên có những gốc mai được nghệ nhân làm
vườn dùng cách để nó tạo thành dáng uốn lượn như họ muốn. Giống như bao loài cây khác, màu
sắc đặc trưng của thân cây hoa mai chính là màu nâu, lớp vỏ hơi xù xì một chút nhưng lại rất hài
hòa trong cả một tổng thể.
- Lá cây: Lá mai có màu xanh biếc bóng bẩy, xung quanh mép là là viền răng cưa. Thường thì
lá mai luôn được người ta bứt hết xuống vào tầm cuối đông để vừa kịp cho cây ra hoa vào mùa
xuân. Bởi vậy mới có câu: “Không có nỗi đau rứt lá, sao làm nổi nhành mai?”
- Nụ hoa: Nụ hoa mai màu xanh biếc, e ấp chúm chím như nụ hoa đào. Những nụ hoa nho nhỏ,
tròn vo như hạt sen, đầu nụ hơi hé sắc vàng đặc trưng của loài hoa này.
- Hoa mai: Hoa mai thường có năm cánh, bông hoa bao giờ cũng lớn bằng hoặc lớn hơn hoa
đào. Ngoài ra còn có một số loài mai khác, số lượng cánh hoa cũng nhiều lên. Hoa mai thường có
màu vàng là chủ yếu, ngoài ra còn có một số màu sắc đặc biệt như màu đỏ hay trắng. Hoa mai
thường có hương thơm dễ chịu, e ấp mà kín đáo, nếu không chú ý sẽ khó lòng mà nhận ra được.
3. Phân loại:
- Mai có rất nhiều loại: mai vàng, mai tư quý, mai trắng, mai chiếu thủy, mai ghép...
- Mai vàng là loại phổ biến nhất và đẹp nhất. Đúng như tên gọi của nó, mai vàng có nụ hoa
màu vàng, nở thành từng chum, có cuống dài treo lơ lửng mọc trên cành. Cánh hoa mỏng màu
vàng có mùi thơm kín đáo.
- Mai tứ quý là loại mai nở hoa quanh năm. Sau khi cánh hoa rụng hết, ở giữa bông còn lại 2
đến 3 hạt nhỏ và dẹt, màu đen bóng. Mai trắng có hoa mới nở màu hồng nhạt, sau chuyển sang
trắng, có mùi thơm nhẹ.
- Mai chiếu thủy có lá nhỏ lăn tăn, hoa nhỏ mọc thành chùm màu trắng thơm ngát nhất là về
đêm. thường được trồng trang trí ở hòn non bộ hoặc trong chậu sứ.
- Mai ghép là loại mai được các nghệ nhân hoa cảnh ghép từ các loại hoa khác nhau. hoa
to,nhiều cánh, nhiều màu. trồng trong chậu sứ, rất khó chăm sóc.
4. Ý nghĩa của hoa mai là gì?
- Trong văn hóa xưa của người Trung Hoa, thì họ rất coi trọng mai. Mai là một trong bốn loài
cây cao quý gồm có: Tùng, Cúc, Trúc và Mai, tượng trưng cho bốn mùa trong năm và đức tính,
phẩm chất của bậc quân tử.
- Trong văn hóa của người Việt Nam, sắc vàng của mai tượng trưng cho sự thịnh vượng, giàu
có, phú quý. Bởi vậy, hoa mai là loài hoa thứ hai đặc trưng của ngày Tết Nguyên Đán chỉ sau hoa
đào. Mỗi nhà trong miền Nam của đất nước đều có ít nhất một chậu hoa này…
6. Cách nuôi trồng, chăm sóc mai ra sao?
- Tùy theo từng thời kì của cây mà ta có cách chăm sóc khác nhau.
- Vào thời kì sau Tết, người ta gọi đó là giai đoạn phục hồi và tăng trưởng thì ta nên hái hết lá
già của cây xuống, bói một chút phân. Đây là giai đoạn vô cùng quan trọng quyết định cây mai sẽ
sống hay chết. Không nên tưới nhiều nước khi cây mai không có lá, chỉ nên tưới kích rễ. Nếu như
không hiểu biết chuyên sâu, chúng ta có thể mang đến cho người chuyên nghiệp chăm sóc.
- Vào giai đoạn kết nụ và nuôi nụ, quá trình này sẽ đơn giản hơn nhiều nếu chúng ta chăm sóc
cây tốt vào giai đoạn trước đó, chỉ cần chăm sóc tự nhiên như những cây khác mà thôi.
- Giai đoạn ra hoa, chúng ta cần hái hết lá già và giữ cho lá cây xanh non là được.
III. Kết bài:
- Nêu cảm nghĩ của bản thân về cây hoa mai, vẻ đẹp và ý nghĩa của cây.

Chí Thanh, thị xã Tây Ninh, TP.

Tây Ninh

---------------------------------------------------------------------------------------------------
Đề tài : Thuyết minh về loài hoa Mai – biểu tượng của mùa xuân miền Nam.

PHẦN BÀI LÀM

Mỗi dịp Tết đến xuân về, muôn hoa đều khoe sắc muôn nơi. Nhưng bông hoa hồng, hoa layon,
hoa lan,... khoe sắc dưới ánh xuân. Nhưng những ngày Tết thì không thể thiếu loài hoa Mai – loại hoa
tượng trưng cho mùa xuân ở miền nam. Hoa mai vừa giản dị, lại đem sự hạnh phúc, may mắn đến mỗi
người.
Nhắc đến hoa Mai, nó rất rực rỡ, tỏa sắc dưới nắng mặt trời. Hoa mai thuộc họ hoàng mai, vốn là
một loại cây hoang dại, mọc nhiều trong rừng. Nhưng cho đến, đi khai khẩn đất phương Nam, ông cha ta
tìm được loại hoa rừng này có năm cánh, cũng nở vào dịp tết nơi quê nhà. Từ đó, chưng hoa mai đã trở
thành một thói quen như một phong tục trong những ngày Tết của mỗi gia đình miền Nam. Chính vì điều
đó, hoa Mai đã trở thành một người bạn thân thiết, tao nhã vì với dáng vẻ tự nhiên mà quyến rũ.
Hoa Mai có nhiều loại, nhưng tất cả giống Mai cũng gồm ba phần: thân cây ( gồm lá, cành ,... ), hoa
và rễ cây. Thân cây mềm mại, bên ngoài thân cây khá sần sùi, nhưng có lẽ đó là điều đặc trưng của loài
hoa này. Lá mai xanh biếc, dịu dàng nằm trên những cành cây. Những chiếc lá non với màu xanh nhạt thể
hiện sự nhẹ nhàng và một chút lịch lãm của nó. Những chiếc lá già cõi thì màu xanh đậm hơn theo thời
gian. Hoa Mai phần lớn thường rụng lá vào mùa cuối đông và bắt đầu nở hoa vào mùa xuân. Khi sắp nở,
nụ hoa mới phô màu vàng tươi thắm. Hoa mai mang một vẻ đẹp nồng nàn, ấm áp của khí hậu miền Nam
ta. Cánh mai tỏa hương thơm ngát. Hoa mai rất tươi, rất rỡ. Hoa nở thành từng chùm, có cuống dài treo lơ
lửng trên cành, thoảng mùi thơm e ấp, kín đáo. Mỗi hoa thường có năm cánh, cá biệt hơn có hoa có tới
chín, mười cánh. Nhưng dân gian vẫn tin rằng năm mới nhà nào có cành mai như thế là dấu hiệu của điềm
lành, của một năm thịnh vượng, an khang . Hoa Mai biểu trưng cho cái đẹp, mỗi loài hoa đều có ngôn ngữ
riêng. Hoa Mai là một trong bốn loài cây được xếp vào hàng tứ quý gồm Tùng, Cúc, Trúc, Mai có những
phẩm chất tốt đẹp của con người. Tùng vững chãi, chịu đựng được sự khắ nghiệt của thời tiết. Trúc thanh
mảnh, nhưng dẻo dai bền chắc. Hoa cúc bình dị, hương thơm nhẹ nhàng, thanh tao. Cúc tượng trưng nếp
sống khiêm tốn điềm đạm như Nguyễn Trãi có nói :” Phú quý lòng hơn phú quý danh.”
Hoa mai tại Việt Nam mọc phổ biến ở miền Trung và miền Nam, đa phần là mai rừng tự nhiên. Sau
này người ta sử dụng một số loại mai ghép lại với nhau và cho ra đời một loại mai nhân tạo đó chính là
mai giảo nhiều cánh, số lượng cánh có thể lên đến hàng chục cho đến hàng trăm cánh xếp chồng lên nhau
thành một đóa hoa dày và lớn. Nhưng thật ra hoa mai vàng trong tự nhiên cũng có loài đạt đến số lượng
cánh rất cao (từ 12 cho đến 18 cánh). Mai tự nhiên có mùi hương tự nhiên rất thơm và thường nực nồng
vào buổi sáng và dần dần mất mùi vào những khoảng thời gian còn lại trong ngày. Có lẽ vì buổi sáng
sớm, nhiệt độ còn thấp, sương chưa tan nên hương thơm còn giữ lại trong không khí, đến khi mặt trời lên,
nhiệt độ tăng dần, sương tan hết cũng là lúc hương hoa cũng tản ra trong không khí nên chúng ta nghĩ là
hoa mất mùi sau khi mặt trời lên cao. Tính đến thời điểm này, Việt Nam chúng ta có tới ba mười ba giống
Mai khác nhau nhưng tiêu biểu nhất là mai vàng năm cánh và mai tứ quý. Loài Mai năm cánh: Loại mai
vàng mọc phổ biến tại miền Trung (Từ Đà Nẵng, Quảng Nam cho đến Khánh Hòa) và trên dãy trường
Sơn, trong những khu rừng già. Đây là loại mai năm cánh tự nhiên, hoa nhỏ, thân vừa và nở hoa không
nhiều và rậm như một số loài mai khác mà nở thưa thớt. Nhưng nếu lạc vào rừng mai này vào mùa xuân
thì chúng ta sẽ thấy sắc hoa vàng rực rỡ cả một khu rừng, cả một triền núi và xác hoa rơi có khi vàng cả
một dòng suối. Hương thơm ngập tràn và lan tỏa cả một vùng rộng lớn. Ở một số ngọn núi thuộc đồng
bằng sông Cửu Long như tại vùng Thất sơn (bảy núi) cũng có loại mai này nhưng ít hơn và rải rác không
tập trung. Còn loại hoa Mai tứ quý loài mai đặc trưng của vùng Nam bộ. Mai này cũng trổ hoa vàng
nhưng sau khi cánh hoa rụng đi thì đài hoa còn lại năm cánh màu đỏ với nhụy hoa và ba hạt màu đen như
hạt đậu. Năm cánh hoa màu đỏ cũng tròn trịa và giống hình một đóa hoa mai. Do tính chất nở hai lần trên
cùng một đóa nên người ta còn gọi mai tứ quý là nhị độ mai. Mai này trổ bông lác đác quanh năm nên
mới gọi là mai tứ quý (xuân, hạ, thu, đông đều trổ hoa). Mai tứ quý thân sần sùi và đen. Có cây phát triển
rất to và cao nhưng đa số là những cây lâu năm. Càng lâu năm nhìn nó càng cổ kính và chắc chắn.
Người ta có thể trồng mai trong bồn, trong chậu hay ngoài vườn đều được. Cây mai rất ưa ánh sáng
và đất ẩm. Thế nên, mỗi khi gần đến dịp Tết, chỉ cần khí hậu ấm áp, ẩm ướt là hoa mai nở rộ. Nhưng chưa
đến giao thừa mà hoa mai đã nở sớm thì trong ba ngày Tết hoa mai rụng sẽ bị cho là điềm xui và cây mai
sẽ trông không đẹp nữa. Vì thế, các nghệ nhân trồng mai trong dịp cận Tết luôn bận rộn chăm sóc cho
vườn mai của mình, dùng mọi cách để giữ sao cho hoa mai nở rộ vào đúng ba ngày Tết, mang đến may
mắn cho mọi nhà. Ngoài ra, các nghệ nhân còn dùng kỹ thuật ghép để tạo ra những cây mai cho hoa rất
nhiều cánh. Thậm chí còn có nhiều hoa mai màu khác nhau nở trên cùng một cây. Quả thật, bàn tay kỳ
diệu của con người đã góp phần giúp họ nhà mai thêm đa dạng, phong phú và hấp dẫn.
Nhắc đến những gì hoa Mai trao tặng cho ta thì không kể hết. Hoa Mai không chỉ là người bạn thân
thiết của mọi người mà nếu thiếu Mai thì Tết miền Nam không được niềm vui trọn vẹn. Mai không chỉ là
một vật làm cảnh, còn là nơi gửi gắm những tâm sự vào hương thơm của hoa mai. Ngoài ra, nó còn giúp
cải thiện kinh tế gia đình và đất nước trong việc giúp chúng ta kiếm thêm thu nhập bằng cách bán mai.
Từ lâu, hoa Mai đã là một loài hoa trong lịch sử Việt Nam. Nó còn là nét đẹp trong văn hóa lâu
đời của dân tộc ta. Hoa mai đối với miền Nam cũng như hoa đào đối với miền Bắc thì nó chính là nét đặt
trưng trong tim mỗi người. Cõ lẽ vì thế, dù nơi đâu trong nước hay ngoài nước, cứ nhìn thấy sắc mai vàng
là lòng con người Việt Nam lại ấm lại và nhớ tới nơi mình sinh ra. Mong mọi người sẽ trân trọng nó và
càng ngày nhân giống nó xa nữa.
---------------------------------HẾT-------------------------------

THUYẾT MINH VỀ MỘT LOÀI HOA – HOA MAI

MB: Mỗi dịp xuân về, ngàn hoa lại khoe sắc. Trong muôn ngàn loài hoa rực rỡ sắc hương ấy có
một loài hoa rất dỗi quen thuộc với người Việt Nam: hoa mai vàng. Hoa mai có nguồn gốc từ đâu?
Mai có những đặc điểm gì? Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu.
Đ1: Cây hoa mai có nguồn gốc là một loại cây hoang dại mọc trong rừng. Cây cao hơn 2 mét,
thân gỗ chia thành nhiều nhánh. Lá nhỏ cỡ hai ngón tay, màu xanh lục, có tán tròn xòe rộng. Mai
có khả năng thích ứng tốt với khí hậu nhiệt đới, đặc biệt là khí hậu hai mùa mưa nắng rõ rệt như ở
miền Nam. Vì thế mà ở đất nước ta, mai được trồng chủ yếu ở miền Nam.
Đ2: Mai có dáng vẻ thanh cao. Thân mai nhỏ, mềm mại, cành mỏng manh. Cánh mai mỏng, mịn.
Lá mai nhỏ và tròn, xanh mướt, không dài như lá đào. Mai thường trút lá vào mùa đông và ra hoa
vào mùa xuân. Hoa mai tươi, rực rỡ. Nhụy hoa màu cam. Hoa nở thành từng chùm, có cuống dài
treo lơ lửng trên cành, thoảng mùi thơm e ấp, kín đáo. Mỗi nụ hoa thường có năm cánh. Cá biệt có
hoa tới những chín, mười cánh. Dân gian vẫn tin rằng năm mới nhà nào có cành mai như vậy là
dấu hiệu của điềm lành, của một năm thịnh vượng, an khang.
Đ3: Mai có rất nhiều loại: mai vàng, mai tư quý, mai trắng, mai chiếu thủy, mai ghép... Mai vàng
là loại phổ biến nhất và đẹp nhất. Đúng như tên gọi của nó, mai vàng có nụ hoa màu vàng, nở
thành từng chum, có cuống dài treo lơ lửng mọc trên cành. Cánh hoa mỏng màu vàng có mùi
thơm kín đáo. Mai tứ quý là loại mai nở hoa quanh năm. Sau khi cánh hoa rụng hết, ở giữa bông
còn lại 2 đến 3 hạt nhỏ và dẹt, màu đen bóng. Mai trắng có hoa mới nở màu hồng nhạt, sau
chuyển sang trắng, có mùi thơm nhẹ. Mai chiếu thủy có lá nhỏ lăn tăn, hoa nhỏ mọc thành chùm
màu trắng thơm ngát nhất là về đêm. thường được trồng trang trí ở hòn non bộ hoặc trong chậu
sứ. Mai ghép là loại mai được các nghệ nhân hoa cảnh ghép từ các loại hoa khác nhau. hoa
to,nhiều cánh, nhiều màu. trồng trong chậu sứ, rất khó chăm sóc.

Đ4: Mai thuộc loại dễ trồng và cũng dễ chăm sóc. Nhưng muốn mai phát triển tốt thì phải trồng ở
đất thịt nhẹ, nhiều chất hữu cơ, không bị chua, không nhiễm phèn. Hoa mai ưa ánh nắng vì thế mà
mai thường được trồng ở nơi đón nắng nhiều nhất. Cũng chính vì vậy mà khí hậu miền Bắc không
thích hợp cho mai phát triển. Mai có thể được trồng trong chậu hoặc trồng tại vườn. Điểm chú ý
khi trồng mai là không cần đất quá ẩm. Vì vậy người trồng mai phải thường xuyên kiểm tra độ ẩm
của đất để cung cấp nước cho phù hợp. Đặc biệt nếu muốn mai nở hoa đúng dịp Tết hoặc thời
điểm mong muốn, người trồng phải tuốt hết lá trên cây mai để nụ hoa đâm ra nhanh chóng. Sau đó
cần có chế độ chăm sóc và tưới nước đúng phương pháp để hoa nở đúng thời điểm.
Đ5: Từ lâu cây mai đã đi vào đời sống tinh thần của người Việt Nam. Hoa mai đứng đầu trong bộ
tứ bình, là sức sống, là cái hồn của người dân và mùa xuân Việt Nam. Đến gần kề ngày Tết, ra
phố thấy những cành mai vàng là thấy không khí Tết đã rộn ràng. Hoa mai không chỉ để trang trí
trong nhà vào dịp tết mà nó còn là một món quà ý nghĩa dành tặng cho người thân, bạn bè vào dịp
đầu năm mới. hoa mai không chỉ có giá trị thẩm mĩ cao mà nó còn có giá trị tinh thần vô cùng sâu
sắc. Nguyễn Du đã lấy hình ảnh hoa mai làm thước đo sắc đẹp khi miêu tả vẻ đẹp của chị em
Thúy Kiều. Mai mang vẻ đẹp thanh cao và tao nhã. Mai vàng còn là biểu tượng của giải thưởng
dành cho các nghệ sĩ xuất sắc có cống hiến cho nghệ thuật nước nhà. Sắc mai vàng rực rỡ đón
nắng sẽ là hình ảnh khó phai mờ trong lòng mỗi người dân Việt Nam. Mai vàng không những đẹp
mà còn tượng trưng cho nếp sống văn hóa lâu đời của nhân dân ta. Hoa mai đối với miền Nam
cũng như hoa đào đối với miền Bắc, đều là những loài hoa gắn liền với truyền thống dân tộc. Có
lẽ vì thế, dù đi đến bất cứ phương trời nào, chỉ cần nhìn thấy sắc mai vàng là những người con
miền Nam chợt cảm thấy ấm lòng như đang ở chính quê hương của mình.
KB: Hoa mai là một loài hoa thanh khiết. mai không chỉ để trang trí trong nhà vào dịp tết mà còn
là biểu tượng cho một nhân cách thanh cao. Hoa mai nở báo hiệu cho một năm mới tốt tươi, an
khang thịnh vượng. Vì thế, ta càng phải quí trọng mai hơn nữa để nó luôn đem lại hạnh phúc cho
mọi nhà, cho chúng ta. Hãy nhớ, dù ngày tết có tưng bừng thế nào nhưng không có hoa mai, tết
vẫn chưa đến, xuân vẫn chưa về.