İKLİM TİPLERİ

Dünyada iklim tiplerinin belirlenmesinde genel olarak sıcaklık, basınç,

rüzgârlar, nem ve yağış gibi iklim elemanlarının uzun süreli
ortalamaları dikkate alınır. Bu ortalamaların benzer olduğu alanlar aynı
iklim bölgesi (makroklima) olarak kabul edilir.

Sıcaklıklara bağlı olarak yeryüzündeki iklim tipleri; sıcak, ılıman ve

soğuk iklimler şeklinde üçe ayrılır.
Yeryüzünde Farklı İklim Tiplerinin
Görülmesinin Nedenleri

Rüzgarlar
Yerşekilleri
Hava kütleleri
Okyanus Akıntıları
Sıcaklık, basınç ve nem
Kara ve denizlerin dağılışı
 İKLİM TİPLERİ

SICAK ILIMAN SOĞUK

İKLİMLER İKLİMLER İKLİMLER
Ekvatoral Akdeniz Kutup

Savan Okyanusal Tundra

Çöl Karasal(Step)

Muson Sert Karasal

YERYÜZÜNDEKİ İKLİM TİPLERİ
SICAK İKLİMLER
Tropikal kuşakta görülen sıcak iklimlerde ortalama sıcaklıklar yıl
boyunca çok fazla değişmez.

Mevsimler genel olarak kurak ve yağışlı dönemler şeklinde

belirginleşir.

Sıcak iklimler dörde ayrılır:

 Ekvatoral İklim
 Savan İklimi
 Çöl İklimi
 Muson İklimi
EKVATORAL İKLİM
Güneş ışınları sürekli dik veya dike yakın açı ile geldiği için
daima yaz koşulları yaşanır. Yıllık sıcaklık ortalaması
yaklaşık 25°C, yıllık sıcaklık farkı ise 2°C – 3°C civarındadır.

Her iki yarım kürede 0° ve 10° enlemleri arasında görülür.

Amazon Havzası, Kongo Havzası, Gine Körfezi, Endonezya,
Malezya çevresinde görülür.

Yıl boyu yağış görülür. Eylül ve mart aylarında sıcaklık

arttığı için yağışlarda da artış görülür. (Konveksiyonel-
Yükselim) Ortalama yağış 2000 mm civarındadır.
Bitki örtüsü yıl boyu yeşil kalan geniş yapraklı ormanlardır. Bu
ormanlar uzun boylu ve sıktırlar. Ayrıca bu ormanlara tropikal
yağmur ormanları denilmektedir.
EKVATORAL İKLİM
Ekvatoral iklim bölgesinde aşırı yağıştan dolayı
verimsizleşen laterit topraklar görülür.

Yağış ve akarsu rejimi düzenlidir.

Canlı çeşitliliğinin en fazla olduğu iklim tipidir.
Kimyasal çözülme hakimdir.
Sıcaklık ve nemin fazla olmasından dolayı kalıcı kar alt
sınırının, orman, tarım ve yerleşme üst sınırının en yüksek
olduğu iklimdir.

Alçak yerlerde sıcaklık, nem oranlarının fazla ve bitki

örtüsünün sık olması nedeniyle nüfus seyrektir. Nüfus, iklim
koşullarının daha elverişli olduğu yüksek yerlerde bulunur.
 Ekvatoral İklimin Görüldüğü Yerler

Amazon Kongo
Havzası Havzası

Ekvator

Gine
Körfezi Endonezya
Malezya
Ekvatoral İklim Sıcaklık ve Yağış Grafiği
Tropikal Yağmur Ormanları
 SAVAN İKLİMİ
Bu iklim tipi Güneş ışınlarını yılda iki kez dik açıyla alır. Bu
yüzden sürekli yaz koşulları yaşar. Sıcaklık ortalaması 20°C
civarıdır. Sıcaklık farkı ise 5°C – 6°C civarıdır.

Her iki yarım kürede 10°–20° enlemleri arasında görülür.

Brezilya'nın güneyi, Kolombiya, Venezuela, Güney Afrika'nın
kuzeyi, Avustralya'nın kuzeyi ve Orta Afrika'da görülür.

Yaz ayları yağışlı, kış ayları kurak geçer. Yıllık yağış miktarı
1000-1500 mm civarındadır.

Bitki örtüsü yazın yeşeren, kışın sararan uzun boylu otlardır

(Savanlar). Yer yer palmiyelerden oluşan ormanlık alanlara
rastlanmaktadır.(Park ya da Galeri ormanları)
 SAVAN İKLİMİ
Bu iklimde bitki örtüsü seyrek olduğu için iri cüsseli
hayvanlar yaşamaktadır.

Yağış ve akarsu rejimi düzensizdir.

Yağışlar konveksiyoneldir.
Yazı yağışlı tropikal iklim ya da subtropikal iklim de denir.

Nüfusun seyrek olduğu iklim tiplerindendir.

 Savan İkliminin Görüldüğü Yerler

Orta
Amerika

Ekvator

Orta
Afrika
Güney
Amerika
Savan İklimi Sıcaklık ve Yağış Grafiği
Savan
 ÇÖL İKLİMİ
Yıllık sıcaklık ortalaması 30–40 °C ile yeryüzünde en yüksek
sıcaklıkların yaşandığı alanlardır. Yıllık sıcaklık farkı 10 °C
iken günlük sıcaklık farkı ise 50–60 °C’yi bulmaktadır.

Kuzey Afrika, Avustralya'nın iç kesimleri, Arabistan

Yarımadası, Güney Afrika'nın kuzey kesimleri, Orta Asya,
Şili ve ABD'nin batısında görülür.

Çöllerin en önemli özelliği yağışın çok az olması ya da hiç

olmamasıdır.

Yıllık yağış miktarı çok az olduğu için, bitki örtüsü kurakçıl,

cılız otlar ve kaktüslerdir.
 ÇÖL İKLİMİ
Toprak tipi çöl topraklarıdır. Verimsiz topraklardır.

Yağış rejimi belirsizdir.

Çöl iklimi Dünya’nın günlük hareketi, (dönenceler civarında

30o DYB) ve deniz etkisinin ulaşamadığı karaların iç
kesimlerinde görülürler.

Çöl ikliminin görüldüğü yerlerde nüfus ve yerleşme seyrektir.

Yerleşmeler daha çok vaha çevresinde görülür.
 Çöl İkliminin Görüldüğü Yerler
Kızılkum ve Gobi ve
Karakum Taklamakan

Büyük
Arizona Sahra

Ekvator

Simpson, Gibson,
Viktoria,
Büyük Kum
Çöl İklimi Sıcaklık ve Yağış Grafiği
Çöl Bitkileri
 MUSON İKLİMİ
Her mevsimi sıcak, yazlar yağışlı, kışlar kurak geçer. Sıcaklık
ortalaması 20°C civarında olup, sıcaklık farkı ise 8°C – 10°C
dolaylarındadır.

Muson Rüzgârları’nın etkili olduğu Muson iklimi, Güney

Hindistan, Güney Çin ve Güneydoğu Asya, Japonya,
Avusturalya’nın kuzeyi ve Mançurya gibi ülkelerde etkilidir.

Yeryüzünün en fazla yağış alan iklimidir.

Kışın yaprağını döken, Muson ormanları doğal bitki örtüsünü

oluşturur.
 MUSON İKLİMİ
Muson rüzgârlarının etkisiyle yazın yağışlı kışın kuraktır.

Yağış rejimi düzensizdir. Dolayısıyla akarsu rejimi

düzensizdir. Yağışlar orografiktir.

Dünya'nın en fazla nüfuslanmış iklim bölgesidir. Bunun

nedeni ise iklim ve tarım koşullarının elverişli olmasıdır.
Muson İkliminin Görüldüğü Yerler

Çin
Japonya
Filipinler

Ekvator Hindistan

Kuzey
Avusturalya

Madagaskar
Muson İklimi Sıcaklık ve Yağış Grafiği
Muson Ormanları
Her iklim bölgesinde, o iklim
şartlarında doğal olarak yetişme
olanağı bulan bitkiler vardır. Bu
bitkilere doğal bitki örtüsü denir.
Bitki örtüleri benzer olan farklı iki
bölgenin iklimleri aynıdır.
 ILIMAN İKLİMLER
Dört mevsimin belirgin olarak yaşandığı ılıman iklimler orta kuşakta
(30°-60° enlemleri) görülür.

ılıman iklimler dörde ayrılır:

 Akdeniz İklimi
 Okyanusal İklim
 Karasal (Step) İklimi
 Sert Karasal İklim
 AKDENİZ İKLİMİ
Yazları sıcak ve kurak kışları ılık ve yağışlıdır. Yıllık
sıcaklık ortalaması 18°C - 20°C civarındadır. Yıllık sıcaklık
farkı 10 –15 °C ’dir.

Her iki yarım kürede 30°-45° enlemleri arasında görülür.

Akdeniz'e kıyısı olan ülkeler, Kaliforniya, Orta Şili, Güney
Afrika'da Kap Bölgesi ve Avustralya'nın güneybatısında görülür.

Yağışın tamamına yakını kış aylarında düşer ve genellikle

cephesel kökenlidir.

Bitki örtüsü yıl boyu yeşil kalan, yaz kuraklığına dayanıklı

kısa, bodur ağaçlar olan makidir. (Zeytin, zakkum,
keçiboynuzu vb).
 AKDENİZ İKLİMİ
Toprak tipi terra – rossa ’dır. (Kırmızı Akdeniz Toprağı)

Kış ayları sıcaklık 0°C'nin altına düşmediği için kar yağışı ve

don olayına pek rastlanmaz.

Yağış rejimi düzensizdir.

Türkiye’de Akdeniz, Ege ve Güney Marmara’da etkilidir.

İklim şartları elverişli olduğu için nüfusun fazla olduğu

iklimlerdendir.
 Akdeniz İkliminin Görüldüğü Yerler

Kaliforniya
Akdeniz
Havzası

Ekvator

Orta
Şili Güney Güney ve
Afrika’nın Güneybatı
Kap Bölgesi Avusturalya
Akdeniz İklimi Sıcaklık ve Yağış Grafiği
Maki
OKYANUSAL İKLİM
Yazlar serin, kışlar ılık ve her mevsim yağışlıdır. Ortalama
sıcaklık 15°C - 18°C civarıdır. Nemli bir iklim olmasından
dolayı sıcaklık farkı azdır.

Batı rüzgarlarının etkisiyle orta kuşaktaki; Batı Avrupa,

Kuzey Amerika’nın Kuzeybatısı, Güney Şili, doğu ve
güneydoğu Avustralya’da etkilidir.

Yıllık yağış miktarı 1000 - 1500 mm arasındadır. En fazla

yağış kışın ve sonbahardadır.

Doğal bitki örtüsü karışık yapraklı ağaçlardan (yayvan ve iğne

yapraklı ağaçlardan) ve kışın yapraklarını döken ağaçlardan
oluşan ormanlardır.
OKYANUSAL İKLİM
Toprak tipi, kahverengi orman toprağıdır.

Okyanus ikliminin oluşumunda etkili olan temel faktör

Batı Rüzgârları’dır.
Yağış ve akarsu rejimi düzenlidir.

Ülkemizde Karadeniz kıyılarında görülen iklimdir.

 Okyanusal İklimin Görüldüğü Yerler

Kuzey
Amerika’nın Kuzeybatı
Batısı
Avrupa

Kuzey
Amerika’nın
Doğusu

Ekvator

Doğu
Güney Avusturalya
Amerika
Yeni Zelanda
Okyanusal İklimi Sıcaklık ve Yağış Grafiği
Okyanusal İklim
Bitki Örtüsü
KARASAL (STEP) İKLİM
Yazları sıcak ve kurak, kış ayları soğuk ve kar yağışlı geçer.
Günlük ve yıllık sıcaklık farkları fazladır. (Nem azlığı) Yıllık
sıcaklık farkı 30 °C ’dir.

Orta kuşak karalarının deniz etkisinden uzak iç

kesimlerinde görülür. Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika
karalarının iç kesimlerinde etkilidir.

Yıllık yağış miktarı 400 mm dolaylarındadır. En yağışlı

mevsim ilkbahardır. (Konveksiyonel Yağış)

Bitki örtüsü, yağışlı dönemde yeşeren ,kurak dönemde

sararan bozkırlardır.
KARASAL (STEP) İKLİM
Toprak tipi Kestane ve Kahverengi step toprağıdır.

Step ya da bozkır iklimi de denir.

Yağış rejimi düzensizdir.
Kış aylarında kar yağışı ve don olayına sıklıkla rastlanır.

Türkiye’de, İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu, İç batı

Anadolu, Doğu Anadolu’nun alçak yerlerinde ve Trakya’da
Ergene’de etkilidir.
 Step İkliminin Görüldüğü Yerler
Asya
Avrupa

Kuzey
Amerika

Ekvator

Güney
Amerika
Avusturalya
Step İklimi Sıcaklık ve Yağış Grafiği
Step (Bozkır)
SERT KARASAL İKLİM
Yaz ayları serin ve yağışlı, kış ayları uzun, sert ve kar yağışlı
geçer. Nem azlığı ve karasallıktan dolayı yıllık sıcaklık
farkının en fazla olduğu iklimdir.

Asya’da Sibirya, Kuzey Amerika’da Kanada’nın iç kesimleri

ve Orta Avrupa’da Romanya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan
gibi ülkelerde görülür.

Yıllık yağış miktarı 250 - 500 mm arasındadır. En fazla yağış

yazındır. Yaz yağışları konveksiyoneldir.

Doğal bitki örtüsü, yaz yağışları ve sıcaklığıyla yeşeren uzun

boylu ot topluluğu olan çayırlardır. Daha yüksek kesimlerde
ise iğne yapraklı ormanlar görülür. (Tayga ormanları)
SERT KARASAL İKLİM
Yaz yağışlarından dolayı yeşerip boy atan çayırlar altında
çernezyom topraklar oluşmuştur.

Yağış rejimi düzensizdir.

Yazlar kısa, kışlar uzundur. (6 ay).

Türkiye’de de Erzurum - Kars Yöresi’nde etkilidir.

Bu iklimde çayır bitki örtüsünden dolayı büyükbaş
hayvancılık faaliyeti yoğun olarak yapılmaktadır.
 Sert Karasal İklimin Görüldüğü Yerler

Avrupa

Kuzey
Kuzey Asya
Amerika

Ekvator
Sert Karasal İklim Sıcaklık ve Yağış Grafiği
Çayır
SOĞUK İKLİMLER
Kutuplara yakın alanlarda ve çok yüksek kesimlerde görülen soğuk
iklimlerde sıcaklıklar yıl boyunca düşüktür.

Soğuk iklimler ikiye ayrılır:

 Tundra İklimi
 Kutup İklimi
 TUNDRA İKLİMİ
Yazlar kısa ve serin, kışlar çok uzun ve çok sert geçer. Kış
sıcaklıkları –40°C'ye kadar düşer. En sıcak ay (yaz mevsimi)
ortalaması 10 °C’yi geçmez.

60°–70° enlemleri arasında etkilidir. İskandinav

Yarımadası’nın kuzeyinde, Kuzey Sibirya, Kuzey Kanada,
Grönland Adası kıyılarında görülür.

Yağış çok azdır ve genelde kar yağışı şeklindedir.

Doğal bitki örtüsü tundradır. Tundralar çok kısa ve serin

geçen yaz mevsiminde yeşeren yosun ve likenlerden oluşan
otlardır.
 TUNDRA İKLİMİ
Toprak yılın büyük bir bölümünde donmuş hâldedir.
Tundra toprakları yazın çözünür ve bataklık haline gelir.

Yağış rejimi düzensizdir.

Yağışlar yazın düşer ve büyük bölümü kar şeklindedir.

Nüfus miktarı, çok azdır. (Eskimolar bu iklimde

yaşamaktadır).
 Tundra İkliminin Görüldüğü Yerler
Kuzey
Avrupa Sibirya
Kuzey
Amerika Grönland

Ekvator
Tundra İklimi Sıcaklık ve Yağış Grafiği
Tundra
 KUTUP İKLİMİ
Sıcaklık yıl boyu 0°C'nin altındadır. Mevsim yoktur, yıl boyu
soğuk ve kuraktır. Yıllık ortalama sıcaklık –30 °C
civarındadır.

Her iki yarımkürede 90° enlemleri ve çevresinde görülür.

Grönland ve Antarktika'da belirgin olarak görülür.

Yağışlar genellikle kar şeklindedir. Termik yüksek basıncın

etkisiyle yağış miktarı düşüktür.

Bitki ve toprak yoktur.

 Kutup İkliminin Görüldüğü Yerler

Grönland

Ekvator

Antarktika
Kutup İklimi Sıcaklık ve Yağış Grafiği
Kutup İklimi