HIT

22 Świat w okresie zimnowojennej rywalizacji

Lata 50 i 60 XX wieku – kolejne fale dekolonizacji- Afryka i Azja

​ Rozpad imperiów kolonialnych- ważny element zimnowojennej rywalizacji
wschód-zachód. - nasilenie wojen zastępczych

październik 1962- kubański kryzys rakietowy. Sowieci rozmieścili potajemnie na wyspie

rakiety z głowicami atomowymi. Świat stanął na krawędzi wojny nuklearnej.
Kryzys kubański
​ Kuba ściśle uzależniona od USA
​ nędza na Kubie
​ w 1959 – prosowiecki Fidel Castro przejmuje władzę
​ Fidel i ZSRS buduje komunistyczny reżim
​ 1961- USA – próbuje obalić Castro – klęska desantu USA- Tzw inwazja w Zatoce
Świń
​ w odpowiedzi sowieci potajemnie rozmieszczają rakiety z głowicami atomowymi-
​ odkrywa to samolot szpiegowski USA
​ USA – nakazują blokadę wyspy, grożą zbombardowaniem wyrzutni, blokuje kolejne
dostawy rakiet
​ Chruszczow- ZSRS – wycofują się
​ USA – obiecują że nie będą próbowały obalić Castro i usuną swoje rakiety w Turcji
​ kryzys zażegnany

maj 1954 – spektakularna porażka francuzów w bitwie pod Dien Bien Phu
Dekolonizacja Afryki:
​ przyczyny:
◦ osłabienie potęg kolonialnych
◦ antykolonialna polityka USA I ZSRS
◦ wsparcie ONZ
◦ samostanowienie narodów – każdy naród ma prawo do wyboru formy ustroju
​ 1960 - dekolonizacja Afryki – tzw. Rok Afryki – niepodległość ogłosiło 17
dotychczasowych kolonii
​ skutki:
◦ imperia wycofały wykształconą administrację
◦ zapóźnienie cywilizacyjna nowych państw
◦ dewastacja środowiska naturalnego
◦ brak stabilności politycznej
◦ nowe państwa uzależnione od pomocy międzynarodowej

1954- w wyniku wojny indochińskiej, Wietnam który był kolonia indochińska został
podzielony na 2 państwa:
​ Demokratyczna Republikę Wietnamu – komunistyczny Wietnam Północny
​ Republikę Wietnamu – Wietnam Południowy
Po wycofaniu się francuzów rozpoczął działalność – vietcong – komunistyczna partyzantka
-Wietnamu Północnego – wspierane przez Chiny i ZSRS
1961- budowa muru berlińskiego oddzielający RFN od NRD– doszło do II Kryzysu
Berlińskiego. Niemcy ze strefy okupacyjnej sowieckiej przenoszą się do zachodniej- ok 4
mln. Chruszczow buduje mur aby Niemcy nie przekraczali granicy

23 Bliski Wschód i Chiny w latach 50 i 60 XX wieku

1956 - Kryzys sueski - wojna sueska

​ - nowe władze Egiptu nawiązały współpracę gospodarczą i wojskową z ZSRS i
krajami bloku wschodniego - niepokoi to sąsiadów i zachód
​ - Egipt nie dostaje od Zachodu środków na budowę tamy na Nilu
​ - w odwecie nacjonalizuje kanał sueski
​ - Francja i WB czerpały duże zyski z konsorcjum zarządzającego kanałem- żeby nie
utracić wpływów razem z Izraelem atakują Egipt
​ -w 1956 wybucha wojna sueska:
​ - Francja, Wielka Brytania i Izrael zaatakowały Egipt - w odpowiedzi na
upaństwowienie przez Egipt kanału sueskiego
​ - pod naciskiem ZSRS, i USA
◦ Wielka Brytania, Francja i Izrael musiały wycofać swoje siły z Egiptu

1967 - Wojna sześciodniowa

​ -narasta napięcie między Izraelem a państwami sąsiednimi
​ - izrael współpracuje z Francja i USA
​ - Egipt, Syria i Jordania - współpraca z ZSRS - rozbudowa i rozwój armii
​ -Izrael bojąc się ataku ze strony sąsiadów sam atakuje - 5 czerwca 1967
​ -Izrael pokonał sąsiednie państwa i umocnił swoją pozycję na Bliskim Wschodzie-
10 czerwca - pokój

Problem Palestyński
​ nierozwiązana kwestia w konflikcie bliskowschodnim do dziś
​ - w latach 50 XX w powstał palestyński ruch partyzancki- ich cel to odebrane
Izraelowi ziem które wcześniej należały do palestyńczyków i zbudowanie tam
własnego państwa
​ - bojownicy palestyńscy utworzyli OWP - Organizację wyzwolenia Palestyny-
uznana za ich narodową reprezentację- na jej czele Jasir Arafat
​ -wspierani przez państwa arabskie i ZSRS
​ prowadzili działania międzynarodowe i partyzanckie
​ -OWP uznane przez ONZ w 1974, przez Izrael dopiero w 1993

Stosunki chińsko - sowieckie

​ w latach 50 i 60 XX nasiliły się napięcia w stosunkach ChRL – ZSRS - po śmierci
Stalina
​ oba państwa zaczęły rywalizować o przywództwo w światowym ruchu
komunistycznym
​ chiński komunizm - maoizm
​ wkrótce oba państwa stały się dla siebie wrogie, odmawiały pomocy militarnej i
gospodarczej
​ przez długie lata na pograniczu oba państwa miały skoncentrowane siły wojskowe
​
​ Rewolucja kulturalna w Chinach
 ​ 1966-1967 – w Chinach – akcja przebudowy społeczeństwa – nazwano ją
rewolucją kulturalną
​ - powstaje Czerwona Gwardia - (hunwejbini)- bojówki, aby zmieniać społeczeństwo
siłą
​ - opór społeczny, zdezorganizowana gospodarka
​ -Mao używa wojska aby zaprowadzić spokój
​ -zginęło ok 400 tys. osób
​

26 Religia- kościół -państwo

konkordat – dwustronna umowa międzynarodowa między Stolicą Apostolską a władzami

danego państwa. Reguluje prawa dotyczące działanie kościoła katolickiego w tym
państwie

państwo wyznaniowe -jedna z form państwa teokratycznego. Ustrój w którym określona

religia czy wyznanie jest oficjalnie uznana za państwową. Jest wspierana przez państwo.
Zasady religii państwowej są jednocześnie zasadami prawa państwowego. Inne religie
zakazane lub dopuszczone z ograniczeniami

państwo teokratyczne – państwo rządzone przez osobę sprawujące jednocześnie

władzę świecka i religijną. Władza ta uznawana jest za pochodzącą od Boga (np.
starożytny Egipt, Imperium Rzymskie

​ ZSRS prowadziły politykę ateizacji.

​ Po 1945 władze stosowały szykany i terror aby podporządkować sobie Kościół
​ na czele KK w powojennej Polsce stanął Kardynał Stefan Wyszyński
​ wyszyński został na 3 lata internowany