Ne bi Lop 5Tiéng Viet 5 - Quyén 2 TUAN 11: GIU LAY MAU XANH TAP DOC “Chuyén mét khu vudn nhé" (Theo Van Long) “Ting vong’ (Nguyén Quang Thiéu) LUYEN TU VA CAU bai tirxung ho Quan hé tir 1. Kign thitc 1. Dai tirxung hé a. Khai niém Bai tisxung hé la tis duc nguai ndi ding dé tu chi minh hay chi ngudi khdc khi giao tip. b. Phan loai — Ng@i thi nhat: Chi ngudi ndi (“t6i”, “minh”, “td”, “chting tdi — Ng@i thi hai: Chi ngudi nghe ("cau", "ban’...) — Ng@i thi ba: Chi ngudi duge néi dén ("n6", “ho”, “chting’,...) Chai y: Khi xung hé, cén Iva chon tif cho lich sy, thé hién dung méi quan hé gitia minh, ngudi nghe va ngudi duge nhac tdi. 2. Quan hé tit a. Khai nigm — Quan hé tis [a ti ndi cdc tu ngif hoac cac cau, nham thé hién mdi quan hé gitia nhiing ti ngif hoc nhiing cau dé véi nhau. — Mét sé quan hé ti thuéng di vdi nhau tao thanh cdc cp quan hé ti biéu thi quan hé gidia cdc ti’ ngif trong cau. b. Céc quan hé ti va cp quan hé ti thuding gap — Céc quan hé tit thu@ng gap: “va", “vi, “hay’, “hoac”, “nhung’”, “ma, “thi", “cua”, men’, ... — Cac cap quan hé ti thudng gap: + Biéu thi quan hé nguyén nan - két qua: “Vi ...nén .. .nén + Biéu thi quan hé gid thiét/diéu kién - két qua,:"néu ... thi...”;"hé... thi + Biéu thi quan hé tuong phan: “tuy ... nhung ..."; "macdi... nhung ..." + Biéu thi quan hé tang tién: “khong chi... ma....";"kh6ng nhiing ... ma. Archimedes School | 3 Aschool.edu.vnARCHIMEDES SCHOOL IL. Bai tap Bai 1. Tim dai tirxung hé chi ngudi nghe rdi dién vao ché tréng: a.“ _ cho minh mugn quyén truyén mét Itic dugc khong?” b.” _ da lam xong phiéu cuéi tudn chua?” c. “Chiéu Chu nhat, dén dy sinh nhat cua minh nhé!” d. “Séng mai, nhé tap trung dung gid.” Bai 2. Gach duGi cdc dai tl trong méi cau sau: a “Quyt nha ai chin dé cay H@i em di hoc hay hay ma tron.” b. “Troi xanh day la cla chting ta Nii rig day la cia chting ta.” “Tur y trong t6i bling néng ha Mat trai chan If chéi qua tim.” d. “Mai cdc chau hgc hanh tién b6 Dai dep tuoi khan dé tung bay Chau oi! Ngui nhé, cho say...” Bai 3. Tim dai tirxung hé thich hgp dién vao ché tréng trong doan trich sau: “Mot hom, Chim Sé bay xudng s4n nha Mao dé tim thtic 4n. Trén sn co rat nhiéu théc. Sé mai mé nhat théc, khéng nhin thay Méo 6 géc sn. Mao nhay phéc téi v6 dugc $8, Sé hoang hét kéu lén: “Nay, anh Méo, dinh an thit ngay bay gid 8?". “Tat nhién rdi, _ dang doi lm. Tir sng dén gi chua an gi’. Sé ndi:" nghe noi __ la ngu®i lich sy, tai sao khéng rlia mat trudc khi An? Ngudi lich sy lu6n réfa mat trudc khi 4n!”. Meo dugc khen khoai chi, bén tha ngay Chim Sé xudng dat réi ding hai tay rifa mat. Ngay lap ttic, Sé vut bay lén cao. Méo tuc qué nhung khéng lam gi dugc.” (Theo “Truyén ngy ngén cdc nude trén thé gidi”) Bai 4. Chon ti thich hgp trong ngoac don dé dién vao ché tréng: (6, do, nhung, thi, hodc, va, ma cdn, nh) dat hoc sinh gidi.” a. "Hing c6 géng hoc tap cham chi b. "Troi mua to ca l6p van di hoc ding gia.” . ‘Lan khéng nhiing héthay__ mia déo.” 4 | Rise above oneself and grasp the worldTiéng Viet 5 - Quyén 2 d. “Trai tanh mua, nang hiing len gio théi mat lanh.” e" cac ban gitip dé va cé giéo dong vién, Nam da dat thanh tich tét trong nam hoc vila qua.” f. “Hé Nam ra khdi nha 1nd lai mang theo mén dé ay.” Bai 5. Tim cdc quan hé ti thich hgp va dién vao ché tréng trong nhiing cau sau: ae Lan hoc hanh cham chi ban da dat két qua cao trong hc tap.” b." vign quan tau véi vua rang Trén Thi 86 chuyén quyén Trin Thi D6 van dé cao vigc lam cia vign quan dy.” c. “Chudi me phai vila boi vila nghéch lén mat nude tim huéng khém tre.” d. "Conga 6ng Bay Héa hay bdi bay.” e. “Mua hé, bau trai cao trong xanh.” Bai 6. Gach dudi céc quan hé tifcé trong doan trich sau: “Téi clung bon tré di ra canh déng. Budi sang thang chin mat mé va dé chiu. Téi Ndi vdi cac em: ~ Cc em hay nhin lén bau trai ma xem. Mua he, né rét néng va chay len nhiing tia sang cita ngon lita. Con bay gid bau trai thé nao? Hay suy nghi va chon nhiing tt ngif thich hop dé migu ta n6.” (Theo Xu-khém-lin-xki) Bai 7. Tim cdc quan hé ti trong doan trich sau: "Co va Vac la hai anh em, nhung tinh nét rat khdc nhau, Cd ngoan ngoan, cham chi hoc tap, con Vac lua biéng suét ngay chi ném ngil. Cd bao mai ma Vac ching nghe. Nho cham chi, siéng nang nén Ca hoc gidi nhat 6p.” Bai 8. Dat cau c6 cac tl sau la quan hé tu: a. “cua”: b. "dé": c. "do": d. “bang”: Archimedes School | 5 Aschool.edu.vnARCHIMEDES SCHOOL. TAP LAM VAN Luyén tap lam don Khu phé em dang 6 cé tinh trang xa rac bila bai, gay 6 nhiém méi trudng. Em hay lam don gui bac t6 trudng dan phé trinh bay va dé nghi xt li van dé nay. CAM THU VAN HOC Doc doan van sau: “Mua mia {use x6n xao, phoi phdi. Nhiing hat mua bé nhé, mém mai, roi ma nhu nhay nhot. Hat no tiép hat kia d4u xuéng la cay 6i cong moc la xudng mat ao. Mua dong xam xit va khé héo da qua. Mat dat da kiét stic buing thtic day, au yém don lay nhitng gigt mua 4m 4p, trong lanh. Bat tré lai diu mém, lai cn man tiép nhya cho cay 6, Mua mila xudn da mang lai stic s6ng tf dy, tran trén cdc nhdnh ld, mém non. Va, cay tra nghia cho mua bang ca mila hoa thom, trai ngot...” (Theo “Tiéng mua” — Nguyén Thi Nhu Trang) a. Chia bién phdp nghé thuat dugc tc gid st dung. b. Néu cam nhan cua em vé vé dep ctia bic tranh thién nhién trong doan van trén. 6 | Rise above oneself and grasp the worldTiéng Viet 5 - Quyén 2 PHIEU CUO! TUAN 11 Bai 1. Doc doan trich va khoanh vao chit cai trudc cau tra Idi dling hoac thyc hién yéu cau: “Téi sinh ra va Idn lén & mét ban héo lanh gan bién gidi phia bac. Con dung tir huyén li vao ban tdi rat dep. Nhiing ngay nang dep, ngudi di trén duéng nhin xuéng sudi sé bat gap nhiing an cé nhiéu mau sac tung tang boi Idi. Ca nhu vé hoa, vé la gitta dong... Bén trén dudng la suén nui thoai thoai. Nui ctf vuon minh lén cao, cao mai. Con dudng men theo mot bai ring vau, cay moc san sat, thang tap, day nhu éng dia. Di trén duéng, thinh thoang khach cén gap nhiing cay cé thu. Cé cay tram trang, tram den than cao vit nhu dén tan trai... Nhéing con Ign uc ich di lai é ven dudng, thay ngudi giét minh hdc lén nhiing tiéng dar di kiém 4n canh duéng goi con nhdo nhac...” ("Dudng vao ban” — Vi Héng va Hé Thuy Giang) i chay lé cdi bung quét dat, Nhiing con ga mai dan con 1, Doan trich trén t€ canh gi? a. canh vat nui ring bién giéi phia bac b. canh vat ndi riing phia bic c. canh vat trén con duéng vao ban ving nui phia bac 2. Con duéng vao ban cé nhiing canh vat gi? a. con suéi, ni, rting vu, cay tram b. con sui, nui, riing vau, cay tram, lon, ga c. con thac, ni, riing vau, cay tram, lon, g& 3. Nhiing cy cé thy ma khach gap trén duding di vao ban la nhiing cay gi? a. cay vu, cay tram b. cay da, cay vau c. cay lim, cay cho 4, Tac gia da str dung nhitng bién phap nghé thuat nao? a.nhan héa b.so sénh c.nhan héa va so sanh 5. Chii ngif trong cau “Con duéng tiv huyén [i vao ban t6i rét dep.” la: a. Con dung b. Con duéng tiv huyén li .Con dung ti huyén Ii vao ban téi Archimedes School | 7 Aschool.edu.vnARCHIMEDES SCHOOL Bai 2. Chon dai tit thich hgp trong ngoac dan réi dién vao ché tréng dé hoan thanh doan héi thoai sau: (c6, cau dy, chau) “Quat Dién ndi chuyén véi Bong Ban: — ___Bong Ban oil héi han lim, phai lam gi dé xin Ii Quat Co day? — ____nghi thé nao thi lam nhu thé! - __di,ligu 6 tha tht cho khéng? = Quat Co khéng phai la ngudi cé chp, sé tha thtf cho_ . - camon___al” Bai 3. Xac dinh cdc thanh phan cau cla nhiing cau sau: a. “Nhiing hat mua bé nhd, mém mai, roi ma nhu nhay nhét.” b, "Mat dat da kiét stic bing thuic day, au yém don Idy nhiing giot mua am 4p, trong lanh.” cc. “Mua mila xuan da mang lai stic séng uf day, tran trén cdc nhanh |4, mam non.” Bai 4. Qua cau chuyén “Ngu6i di san va con nai”, hay viét mét doan vin khoang 7 cau thé hign nhiing suy nghi cla em vé van dé “Bao vé méi trudng, bao vé nhiing loai vat s6ng quanh ta”. 8 | Rise above oneself and grasp the worldTiéng Viet 5 - Quyén 2 TUAN 12: GIU LAY MAU XANH TAP DOC “Mluia th4o qua” (Theo Ma Van Khang) “Hanh trinh cla bay ong" (Nguyén Dtic Mau) LUYEN TU VA CAU mai réng vén tir "Bao vé méi trudng” Luyén tap vé quan hé tir 1. M@ réng vén tit: Bao vé méi truding Bai 1. Néi tir cOt A tuong ting véi nghia cia tl’ 6 cOt B: A B 1. bao tén a. noi cat gitf nhiing tai liéu, hién vat c6 y nghia lich str | 2. bao tang b.gitlaikhong dé chomat di 3. bao vé ‘c.che ché, khéng dé bj t6n that 4. bao hd Néu cam nhén ctia em vé hinh anh ngéi nha trong hai dong the trén. Archimedes School | 41 Aschool.edu.vnARCHIMEDES SCHOOL. PHIEU CUOI TUAN 16 Bai 1. Doc doan trich sau va khoanh vao chi cdi truéc cau tra 1di ding hoac lam theo yeu edu: “Hai Thugng Lan Ong la mét thay thudc giau léng nhan ai, khong mang danh Igi. C6 lan, mét ngudi thuyén chai cé difa con nhé bi bénh dau ning, nhung nha nghéo, khéng cé tién chifa. Lan Ong biét tin bén dén tham. Gitta mula hé néng nuc, chdu bé nam trong chiéc thuyén nhé hep, ngudi day mun mi, mui hdi tanh béc lén néng nac. Nhung Lan Ong van khong ngai khé. Ong an cén cham séc difa bé sudt mét thang trdi va chia khdi bénh cho né. Khi tir gid nha thuyén chai, éng chang nhitng khéng ly tién ma cdn cho thém gao, cui.” (Trich “Thay thuéc nhu me hién” - Theo Tran Phuong Hanh) 1. Hai Thugng Lan Ong da chifa khdi bénh gi cho dua nhd? a. bénh di; b. bénh dau; c.bénh phong. 2. Nhiing chi tiét nao cho thay Lan Ong la nguédi rat giau long nhan di? a. cho gia dinh cau bé nhiéu tién; b. chiu khé cham s6c ngudi bénh; c. tydén thim ngudi bénh, an cn cham séc, khéng lay tién ma cdn cho thém gao, cui 3. Vi sao tac gid lai so sanh “Thay thuéc nhu me hién”? a. Ngudi thay thudc rat hién lanh, nhan hau. b. Ngudi thay thuéc khéng ngai kh6, ngai khé dé cham s6c ngudi bénh. . Ca, b déu ding. 4, Theo em, mét ngudi thay thuéc tét cén phai cé nhiing phém chat gi? Bai 2. Tim cdc tirdéng nghia vai tu-“vang" dign vao ché tréng thich hop: a. “Mau lua chin duéi déng lai.” b. “DuGi san, rom va thoc ey c. “Nang cudi thu diu dang téa xuéng nhiing canh hoa sta.” d. “Nhéing chu ga con c6 bé lng ang theo me di kiém an.” 42 | Rise above oneself and grasp the worldTiéng Viét 5 - Quyén 2 Bai 3. Cac tli dugc gach dudi trong nhifng trudng hgp sau la tit déng am, tl déng nghia hay ti nhiéu nghia? a. vang hoe, vang thdm, vang ruc, vang éi b. lu6i dao, lu6i cau, trang ludi liém, ludi lon; ¢. binh béu, thanh binh, binh hoa, binh dan; d. 4m thanh, thanh dm, thanh kiém, thanh loc. Bai 4. Tim tdi chi mau sac theo yéu cau sau va dat cau véi méi tir dé: a, Ta mau tring cia buc tung: b, Ta mau xanh cia nudc bin: Bai5. Tim 2 tis déng nghia, 2 tirtrdi nghia véi méi tiv da cho va dién vao bang: Ter Tit déng nghia Ti trai nghia “khén ngoan” “tai gidi” *siéng nang’ Bai 6. Xac dinh cdc thanh phan cu clia nhiing cau sau: a. “Ting chudng tit mot gido dudng gan do bat dau ngan len.” b. "C6 bé mim cudi rang 14, chay vut di.” c. "Xua that xua, trén hon dao no, rat nhiéu loai déng vat va chim chéc cuing chung séng vui va.” Archimedes School | 43 Aschool.edu.vnARCHIMEDES SCHOOL TUAN 17: Vi HANH PHUC CON NGUOI TAP DOC “Ngu Céng xa Trinh Tudng" (Theo Truéng Giang — Ngoc Minh) “Ca dao vé lao déng san xuat” LUYEN TU VA CAU Ontapvé tirva cau tao ti’ On tap vé cau 1. Kién thie 1. Tirxét theo cau tao a. Tu don: Gém tir don don am va tir don da am. b. Tir phic: Gém tir ghép va tir lay. — Tighép: Gém tir ghép téng hgp va tir ghép phan loai. — Tulay: + Dya vao bé phan dugc lp lai cla céc tiéng, ti lay dugc chia thanh: lay 4m dau, lay vn, lay am van, lay toan bé (lay tiéng) va lay dac biét. + Dya vao s6 tiéng, ti ly dug chia thanh: lay ai, lay ba va lay tu. 2. Ti’xét theo quan hé 4m va nghia cia tit — Tudéng nghia ~ Tudéng am — Titrai nghia — Tunhiéu nghia I, Bai tap Bai 1. Gach dui cc tif lay c6 trong doan van du6i day: “Bém vé khuya lang gid. Suong phti trang mat séng. Nhiing bay ca nhao lén ddp suong tom tép, lic dau cén lodng thong, dan dan tiéng ting toang xén xao quanh man thuyén.” Bai 2. Gach duéi cdc tis ghép trong nhiing tix cho duéi day: sting sting, chung quanh, Iding cling, hung di, mugt ma, nhdin nhan, cting ran, déo dai, ving chic, thanh cao, gidn di, cép kénh, kién c6 Bai 3. Doc doan tho trong bai “Hanh trinh cla bay ong” ctia Nguyén Duc Mau: “Tim noi tham tham ruing sau Bap bing hoa chudi, tring mau hoa ban. Tim ngi bd bién séng tran Hang cay chdn bao diu dang mia hoa. 44 | Rise above oneself and grasp the worldTiéng Viet 5 - Quyén 2 Tim noi quan dao khoi xa C6 loai hoa nd nhu la khéng tén.” a. Dung dau gach chéo (/) ngain cach gitta cac tlt c6 trong doan the trén. b. Khoanh vao cac tl lay va gach duéi cac tit ghép c6 trong doan tho. Bai 4. Xép nhiing ttt duéi day vao bang sao cho thich hgp: binh minh, tuoi tét, tuoi tan, di duing, rdi rac, r6n rén, nhé nhe, nho nhen, inh di, ém ai, 4m Ap, nhé thuong, ghinhé, dim bgc, méng manh, mong muén, mét mdi, 4m 7 Tighép Tulay Bai 5. Xép cc tu ngif sau vao nhom thich hop: chim, chim sé, quan 40, quan soéc, may mac, bai giang, ga, ga vit, ga fi, ga rn, ran ga, pa-tanh, béng da, béng bay Tu don: Tu ghép téng hop: Tu ghép phan loai: I — Két hgp 2 tur don: Bai 6. Chon ti thich hgp trong ngoac dién vao ché tréng: a. Nhding canh khang khiu da lén nhiing xanh. (chéi / tréi) b.Ngéinha___nhumét tang da nam chénh. (chéng / trong) lén thuyén réi ra gitta hé. (chéo / tréo) bép, phd ni léng ma. (cho / tro) Bai 7. Cho cau: “Son dang hoc bii.” a. Cau trén thudc kiéu cau gj xét theo muc dich néi? c. Ching téi d. Trdi rét nén phai bon Archimedes School | 45 Aschool.edu.vnARCHIMEDES SCHOOL b. Hay chuyén cau trén thanh nhiing cau 6 thé ding véi cdc muc dich khdc nhau. (c6 thé thém, bét mét vai tirngi) Bai 8. Doc doan van sau trong “Vé thm ba” cla Thach Lam: “(1) Thanh bude lén thém, nhin vao trong nha. (2) Canh tugng gian nha ci khdng cé gi thay déi. (3) Sy yén lang lam Thanh mai mdi cét dugc tiéng gol khé: (4) - Ba dil... (5) — Chau a vé day u? (6) Ba ngiing nhai tréu, 46i mat hién tir dudi lan téc trang nhin chdu, au yém va mén thuong. (7) -Bi vao trong nha kéo nang, chdul... (8) Lan nao trd vé véi ba, Thanh cling thay thanh than va binh yén nhu thé... (9) 6 day, ba Itic nao cling sn sang ché dgi dé mén yéu chang.” a. Tim trong doan van: cau ké, céu céu khién, céu hdi, cau cém than. b. Cau (1) thudc kiéu cau ké: cc. Chit ngif trong cu (2) dug cdu tao la: “d. Xac dinh thanh phan trang ngé (néu cé), chi: ng, vi ngif trong cac cau sau: “(1) Thanh budc lén thém, nhin vao trong nha.” “(6) Ba ngting nhai trdu, déi mat hién ti dudi lan téc trang nhin chau, au yém va mén. thuong.” “(8) Lan nao tré vé véi ba, Thanh cling thay thanh than va binh yén nhu thé...” “(9) 6 day, ba lic nao cling sn sang ché dgi dé mén yéu chang.” Bai 9. Bién tis ngif thich hgp dé hoan thién cdc thanh ngti, tuc ngif sau: a. tét dua, tét lua; b. Khoai dat _,ma dat cc. Nhiéu sao thi Vang sao thi R d. Qua tém thi $40 tm thi P 46 | Rise above oneself and grasp the worldTing Viét 5 - Quyén 2 TAP LAMVAN Ontap vé viét don Nha trudng cé mé cau lac b6 nang khiéu. Em hay viét don xin tham gia. CAM THU VAN HOC Doc bai ca dao sau: “Cay déng dang budi ban trua, M6 héi thanh thét nhu mua rudng cay. Ai oi, bung bat com day, Déo thom mét hat, dng cay mun phan!” Dé lam ra dug hat gao trang thom, ngudi néng dan phai tri qua bao vat va, cuc nhoc. Qua bai ca dao trén, em hiéu tac gia dan gian mu6n nhan nhti tdi ching ta diéu gi? Archimedes School | 47 Aschool.edu.vnARCHIMEDES SCHOOL PHIEU CUGI TUAN 17 Bai 1. Doc doan van sau va khoanh vao chif cai trudc cau tra Idi ding hodc lam theo yéu cau: “Khach dén xa Trinh Tudng, huyén Bat Xat, tinh Lao Cai sé khong khdi ng&- ngang thay mét dong muong ngoan ngoéo vat ngang nhitng déi cao. Dan ban goi dong muong dy la con nuéc 6ng Lin. & thay déi tap quan lam lia nugng, éng Phan Phu Lin, ngudi Dao & thén Phin Ngan da lan md ca thang trong ring tim nguén nuéc. Nhung tim duge nguén nuéc réi, moi ngudi van khéng tin co thé dan nudc vé. Ong cing v9 con dao sudt mét nam trdi dug gan bén cay sé muong xuyén déi dan nuéc ti riing gia vé thon, tréng mot héc-ta Ida nudc dé ba con tin. Réi éng van dong moi ngudi cing mé réng con muong, vé thém dat hoang tréng lua.” (Theo Truéng Giang Ngoc Minh) 1. Khdch dén huyén Bat Xét, tinh Lao Cai sé ngac nhién vi diéu gi? a. nhin thay mét dong mugng ngoan ngoéo vat ngang nhting déi cao; b. nhin thay mét nuong lia xanh tét; c. ngudi dan hiéu khach, sn sang mdi kh4ch nhitng mén dic san cila thén qué. 2. Vi sao dan ban lai gi dong mugng Ia “con nuéc éng Lin"? a. Vidong muong chay qua dat ctia gia dinh 6ng Phan Pht Lin. b. Vidng Lin la nguai cé cong khai pha va tao nén dong muong nay. c. Vitit khi cé dong muzng di qua, gia dinh 6ng Lin tréng dugc nhiéu Ita. 3. Ong Lin da lam thé nao dé dua nuéc vé thon? a. Ong da ln mo ca thang trong rling tim nguén nuéc. b. Ong van déng dan ban dao suét mot nam trdi dé din nuéc vé thén. c. Ong lan mé tim nguén nude, cung v9 con dao sudt mot nam trdi dé dua nudc vé. 4. Néu cam nhan cia em vé viéc [am cua 6ng Phan Phi Lin trong doan van trén. 48 | Rise above oneself and grasp the worldTiéng Viet 5 - Quyén 2 Bai 2. Dung du gach chéo (/) dé tach céc tit don, ttt phtic trong doan tho sau: “Chat trong vi ngot mii huong Lang thém thay nhiing con duéng ong bay. Trai qua mua nang voi déy Men trdi dat du lam say dat troi. Bay ong git hé cho nguéi Nhiing mia hoa da tan phai thang ngay.” (‘Hanh trinh cia bay ong” - Nguyén Dtfc Mau) Bai 3. Xdc dinh hién tugng tif déng 4m, tit nhiéu nghia, tiv déng nghia trong céc cp ti chifa tiéng gach dudi sau: a. giéng sau ~ chim sdu, sau sac - déu sc b. thanh binh - yén binh, vang uom — vang gion cc. hat mua - hat gao, chay Iti - chay tién Bai 4, Doc doan vin sau cila nha vain Bang Son: (1) Lang tdi la mét lang ngh@o nén chang c6 nha nao thifa dat dé tréng hoa ma ngam. (2) Tuy vay, di trong lang, toi luén thay nhiing lan huong quen thudc cua dat qué. (3) Dé la nhitng mui thom méc mac chan chat. (4) Chiéu chiéu, hoa thién If ctr thoang nhe dau day, loc qua khéng khi réi bay nhe, réi thodng cai lai bay di.” a. Xdc dinh tif loai cua tir gach duéi trong doan van trén: b, Cau (4) thudc kiéu cau ké nao? c. Xc dinh cdc thanh phan cht ngi, vi ngi trong cau (3). Bai 5. Xdc dinh cdc thanh phan cu ciia nhiing cau sau: a.*Nhiing canh buém di nhu rong choi, nhung thuc ra né dang day con thuyén cho day hang héa.” b. “Vao dip nghi he, bé me thuéng cho hai chi em chting tdi di du lich.” Archimedes School | 49 Aschool.edu.vnARCHIMEDES SCHOOL, LUYEN TAP CHUNG (SO 3) I. Kién thc 1. Luyén ti va cau — On tap vé tir va cu tao tir ~ Téng két vén tir — Méréng vén ti: “Hanh phic” 2. Tap lam van, — Luyén tap lam bién ban cuéc hop ~— Luyén tap td ngudi (Ta hoat déng) — Lam bién ban mét vu viée — On tap vé viét don Il. Luyén tap Bai 1. Doc doan tho sau ciia tac gid Ta Hutu Yen: “Rung rinh chum qua mia xuan Nhin xa thi 4m, nhin gan thi no Qua nao qua ay tron vo anh la canh béng thom tho khap vudn.” a. Dung dau gach chéo (/) dé phan tach céc tit trong méi dong tho. b, Tim trong doan tho: tir ghép, tu lay. Bai 2. Doc cau van: “Ngay thém lang, mudi tam cay van tué tugng trung cho mét doan quan danh dy ding trang nghiém.” a. Tim trong cau van cac danh tu, déng ti, tinh tur. 50 | Rise above oneself and grasp the worldTiéng Viét 5 - Quyén 2 b. Tim trong cau van cdc tit don, tir ghép. Bai 3. Tim tif co thé thay thé tir“in” trong cdc trudng hgp sau: a. “Gia dinh em thudng an t6i rt muén.” ( ) b. “Chiéc xe nay an rat nhiéu xang.” ( ) c. “Tau an hang 6 cang.” d. “Chting tdi phéi hop véi nhau rat an y.” ( ) Bai 4. Tim va dién cap tit déng am thich hgp vao ché tréng: a" cla may bé quan do treo trén kia rat ré.” b. “Tia nang ban lam nhiing bong hoa thém rucrd.” c. “Nha may nim ngay canh quéc |.” d. “Moi ngudi da tap trung &phia san trudng.” Bai 5. Doc doan van sau: “(1) Nang bat dau rut lén nhiing chdm cay cao, réi nhat dan va nhu héa lan véi nh sdng tring nhgt cui cling, (2) Trong nhiing bui cay dé thp thoang nhding mang t6i. (3) Mau tdi lan dan dudi tiing géc cay, nga dai trén tham cé, réi dé lém dém trén la canh, trén nhiing vom xanh ram rap. (4) Béng téi nhu bic man méng, nhu tht’ bui x6p, mé den, phu dan lén moi vat. (5) Trong nhap nhoang, thinh thoang lai bat lén mét mang sang mé ciia Anh ngay vuong lai. (6) Mét vai tiéng dé gay sém, vé thim do, ché dai. (7) C6 ddi 4nh dom dém chap chéi, ltic Ién cao, Itic xudng thdp, ltic lai roi xuéng mat cd khéng con Fé hinh ld cy nia ma min mang hda ln nhu mét mat nude lang ém.” (Trich “Chiéu téi” - Pham Duc) a. Tim trong cau (5), (6) cdc tit ghép téng hap, tir ghép phan loai, tif ly. Archimedes School | 51 Aschool.edu.vnARCHIMEDES SCHOOL b. Tim hai tir déng nghia véi tir“vuong” 6 cau (5). c. Tim hai cap tU trai nghia cé trong doan trich. d. Cau sit dung bién phap so sanh. e. Xac dinh chi ngit, vi ngit cia cau van duéi day: "(3) Mau tdi lan dan dudi tig géc cay, nga dai trén tham cé, réi dé 6m dém trén ld canh, trén nhétng vom xanh ram rap.” Bai 6. Xéc dinh cdc thanh phén cau ca nhiing cau sau: a. “Bong t6i nhu bifc man méng, nhu thif bui x6p, md den, phi dén lén moi vat.” b. “Trong nhap nhoang, thinh thoang lai bat Ién mét mang sng mé ciia 4nh ngay vuong lai.” Bai 7. Doc doan van sau cla nha van Bang Son: “Téi yéu con s6ng vi nhiéu lé, trong dé cd mét hinh anh tdi cho la dep nhat, dé la nhiing cénh buédm. Cé nhitng ngay ndng dep trai trong, nhiing cénh buém xudi nguge gitia dong séng phang lang. Co cénh mau nau nhu mau do cua me tdi. CO cAnh mau trang nhu mau do chi tdi. Cd canh mau x4m bac nhu mau do bé t6i sudt ngay vat va trén cénh déng.” Tac gia da so sénh mau sc cua nhiing cénh buém vdi mau 4o cia nhiing ngudi than trong gia dinh. Cach so sanh dé cé gi hay? 52 | Rise above oneself | and grasp the worldTiéng Viét 5 - Quyén 2 TUAN 18: ON TAP CUGI HOC Ki! TONG HOP KIEN THUC — On luyén tap doc va hoc thuéc long. Cam nhan dude cai hay, cdi dep ciia nhiing cau tho, doan tho tiéu biéu. — Cac chi diém tudn va mé réng von tu. = Luyén tu Xét theo cu tao, tif loai, quan hé am va nghia. — Luyén cau: Phan loai cau theo muc dich néi, cdc wet cau ké, cdc thanh phan cau. — Lam van: TA cdnh, ta ngudi (ta ngoai hinh, ta hoat dong). LUYEN TAP Bai 1. XAc dinh ti loai cia nhiing tir dugc gach dudi trong cac cau sau: a. “Cudc s6ng cla ngudi dan mién nui rat khé khan .” b, “C6 ay da vugt qua nhiéu khé khan (__) trong cudc s6ng.” c. “Anh sang chiéu ( qua ctia s6, chiéu ( _) khdp mat chigéu a ” d. "DEn voi xf Hus (___ ), ban sé dugc thudng thtfc nhitng mén an rét Hus \" , "Bac toi vila vac cay ( di cay ( )ruéng.” f. "Cai cn ( ) nay can ( ) khéng chinh xac vi dit khong cdn (or g. “CO Hién la mot ngudi géc Ha Noi ( |. Trong nhip séng dé thi hién dai, cuéc s6ng cé nhiéu thay déi nhung c6 van giti cho minh mét Idi séng rat Ha Noi ( h. “Trong phong (__ ), moi ngudi dang ban céch dé phong ( ) bénh.” Bai 2. Tim cac tis déng nghia vdi ti “an” trong mdi truding hgp sau: a. "Me dang di An cudi & Ha Nam.” b. “Em rat thich choi trd 6 an quan.” c. "Nam rat n anh.” d. "Cau lam nhu vay dé an don lm.” e. “Da cau an nang qua!” f. "H6 dan khéng an.” g. “Hai mau nay rat an véi nhau.” h. “RE tre an ra téi rudng.” Archimedes School | 53 Aschool.edu.vnARCHIMEDES SCHOOL Bai 3. Chira méi quan hé gitfa cdc tit (hodc tiéng) dugc gach dudi trong mdi nhém sau: a. dmi, 6n ao, riurit 6nd b. qua cam, qua chanh, qua bong, qua céu cc. yén tinh, yén lang, lang yén, tinh lang d. vat 4o, vat nuong, vat ring, vat cd Bai 4. Doc doan tho sau: “Con vé tham me chiéu dong Bép chua lén khéi, me khéng c6 nha Minh con tho than vao ra Trdi dang yén vay béng 6a mua roi Chum tuong me da day réi Non mé xua dting nay ngéi dam mua Ao toi qua budi cay bua Gid con In clin khoac hé ngudi rom.” (Trich “Vé tham me” - Binh Nam Khuong) a. Tim cac dng ti trong doan tho trén. b. Gach dudi céc tir lay. c. Tim céc cp ti trai nghia trong doan tho trén. Bai 5. Doc doan van sau cla Mac-xim Go-ro-ki: “Giong ba tram béng, ngan nga nhu tiéng chuéng. Né khac sau vao tri nhé toi dé dang, va nhu nhiing déa hoa, cing diu dang, ruc 16, day nhya s6ng. Khi ba mim cudi, hai con nguai den sam né ra, long lanh, diu hién khé ta, d6i mat anh lén nhiing tia sng 4m ap, tuoi vui.” a. Tim cdc tit ghép phn loai trong doan van trén. 54 | Rise above oneself and grasp the worldb. Viéc sit dung tir lay trong doan van trén da mang lai hiéu qua gi khi miéu ta? Bai 6. Doc doan van sau: (1) Néu mua xuan ruc ré cdc loai hoa cé mua bay am téc..., mila hé chdi chang nang |6a, ngut la trén canh phugng, tim ngat trén ngon bang ling, mua thu c6 gid heo may nhe nhut ndi nhé... thi mia dng tuy khac nghiét vin cé sc thai riéng lam long nguéi nhu muén xich lai gan nhau cho thém 4m 4p. (2) Vao nhiing ngay rét ngot hanh khé, di qua phé Trang Thi, tudng nhu nghe thay tiéng sét soat cla tling trang sch mé ra, trong khi trén duéng rang bang tung nhiing télé 4, nhu tdm thu trdi guti cho ngudi bdo hiéu mila déng sp hét, ma day la nhiing dnh nding cudi cling.” (Theo Bang Son) a. Tim trong cau (1): ti ghép phan loai, tir ghép téng hgp, tu lay. b. Tir “ngot” trong cau (2) duge ding theo nghia géc hay nghia chuyén? Dat cau c6 tU“ngot” duge diing theo nghia khac. Bai 7. Doc doan vin dudi day: “Trén mét dién tich hep moc Ién hang nghin ddo nh&p nhé khudt khéc nhu réng chdu phugng mila, Bao c6 ché sting sting chay dai nhu bifc tuéng thanh ving chai ngan khai véi dng, néi mat bién vi chan tradi. C6 ché dao dan ra thua thét, hon nay véi hon kia biét lp, xa trong nhu quan cé bay chon von trén mat bién.” (Theo Thi Sanh) a. Khoanh vao cac tif lay trong doan van. b. Gach duéi cdc tir thuéc chil dé thién nhién trong doan van trén. c. Tim 2 tt déng nghia véi tit “ving chai” va 2 tu tréi nghia voi tu “thua thot”. Archimedes School | 55 Aschool.edu.vnARCHIMEDES SCHOOL d. Tu “mat”, “chan” trong doan van dugc ding véi nghia géc hay nghia chuyén? e. Chira bién phap nghé thuat dugc st dung trong doan van. Néu tac dung cia bién phap nghé thuat do. Bai 8. Doc doan trich sau: (1) Cuc dat bén Ié dudng héi dam bui: = (2) Tai sao 6 t chay nguge, céc anh cuén ngugc, 6 td chay xudi, céc anh cu6n xudi? = (3) Aimuén thé? - (4) Bam bui néi. - (5) Nhung khéng lam khac dugc. = (6) Khong lam khac duge! - (7) Cyc dat chi chiét. - (8) Minh phai cé ban Iinh, phai lam chi minh chu! (9) May ngay sau, 6 t6 chay dting vao ché cuc dat, cuc dat toi ra thanh bui. (10) Va cing 6 té chay ngugc, dam buyi nay cudn ngugc, 6 td chay xudi, dam bui nay cudn xudi.” (Theo Duong Van Thoa) a. Tim trong doan trich: cau cau khién, cau nghi vn. b. Xac dinh thanh phan trang ng, chu ngi, vi ngif trong cau sau: “(9) May ngay sau, 6 to chay dung vao ché cuc dat, cuc dat toi ra thanh bui.” c. Em nit ra dug bai hoc gi tirngi dung cua doan trich trén? 56 | Rise above oneself and grasp the worldTiéng Vit 5 - Quyén 2 Bai 9. Xac dinh trang ng (néu co), ch ngif va vi ngéf cla cc cdu sau: a. ‘Rai rac khdp thung ling, ga gay ram ran.” b. “Trong dém téi mit ming, trén déng séng ménh méng, chiéc xuéng cia ma Bay ché thuang binh lang Ie tréi.” c. “Sng sém, ba con néng dan da nudm nugp ra dong.” d. “Nhding chi ga nhé nhu nhiing hon to lan tron trén bai cd." e. “Dém dy, bén bép lita héng, cd nha ngéi ludc banh chung, tro chuyén dén sing.” f. “Dudi bong tre xanh, da tit lau di, ngudi dan cay Viét Nam dung nha, dung cia, v6 rudng, khai hoang.” g. ‘Tit ddi Ly di Tran di Lé, quang séng nay cing ling td dén thé ma thoi.” h. “Sau tran bao, chan trdi, nga bé sach nhu tm kinh lau hét may hét bui.” Bai 10. Xdc dinh cdc thanh phén cu, gach duéi trang ngif trong cac cdu sau day va cho biét dé [a loai trang ngit nao: a.’Vi su nghiép gido duc, biét bao ngudi thay, ngudi cé da khong quan kho khan, [én tan mién nui xa x6i dé day cdi chit cho déng bao.” b. “Trén cdc lé phé, trudc céng cic co quan, trén mat duéng nhva, tir kh4p nam cla 6 tré vao, hoa sau van né, van vuong vai khap thi 46.” c."Bé c6 bau khong khi trong lanh, ching ta phai tich cyc tréng cay xanh va bao vé méi truéng.” d. “Trong vom I, gié chiéu gy lén nhiing digu nhac li ki tung chting nhu ai dang cudi ndi.” e. "Vao gid tan tm, tran dudng phé, xe c6 di lai nhén nhip.” f. "Thoang cai, duéi béng ram cila ring gi, thdo qua lan téa nai tang ring thap, vuon ngon, xbe ld, Ian chim khéng gian.” Archimedes School | 57 Aschool.edu.vn