4.

5 Prora~un gromobranske instalacije

Odredjivanje nivoa za{tite Dimenzije objekata: ( a a - du`ina ( m ) b - {irina ( m ) h - visina ( m ) Gustina atmosferskih pra`njenja je: N T standardu JUS B4.803. Usvojena u~estalost udara groma je: N =
g

h)

= 0.04

Td

1.25

( br.udara / km 2 god.)

- broj grmljavinskih dana u toku godine uzet iz izokeruni~ke karte prema

3 x 10 -3 C
1

C = C C C C C
1 2

- tip konstrukcije objekta ( tablica B1 JUS N.B.4.801 ) - sadr`aj objekta ( tablica B2 JUS N.B.4.801 ) 3 - namena objekta ( tablica B3 JUS N.B.4.801 ) 4 - posledice od udara groma ( tablica B4 JUS N.B.4.801 )

U~estalost direktnog udara groma je: N A A

d

=N

10-6

( br.udara / god.)

- ekvivalentna prihvatna povr{ina objekta ( m 2 ) =a

x

b + 6

(a + b) + 9

3.14

h2

Ako je uslov: N
d

> N

gromobranska instalacija je neophodna u protivnom nije. Okolni objekti koji zna~ajnije uti~u na ekvivalentnu prihvatnu povr{inu su oni objekti ~ije je rastojanje u odnosu na objekat manje od 3 ( h + h h - visina objekta koji se razmatra, h s - visina susednog objekta.
s

), gde je:

97451443.doc

U takvim slu~ajevima ekvivalentne prihvatne povr{ine objekta i bliskog objekta se poklapaju, a ekvivalentna prihvatna povr{ina se smanjuje za deo povr{ina koje se preklapaju: x =

d + 3 ( hs h ) (m) 2

x s - rastojanje koje se oduzima od u d - horizontalno najkra}e rastojanje izmedju dva objekta ( m ) ( d - x s ) - smanjenje ekvivalentne prihvatne povr{ine Ra~unska efikasnost gromobranske instalacije je: E r= 1 -

Nc Nd

sledi nivo za{tite prema tabeli 3 JUS IEC 1024-1-1 . Tabela 3 Prava struja povratnog pra`njenja ( kA ) Rastojanj e pra`njenj a R(m) 20 30 45 60 Ra~unska efikasnost Er E > 0.98 0.98 > E > 0.95 0.95 > E > 0.90 0.90 > E > 0.80 0.80 > E > 0.95 Odgovaraju}i nivo za{tite Nivo I sa dodatnim merama Nivo I Nivo II Nivo III Nivo IV

2.8 5.2 9.5 14.7

Rezultati prora~una dati su tabelarno.

97451443.doc

[tapna hvataljka Frenklinov {tap Maksimalno rastojanje {ti}ene ta~ke odredjenog za{titnog nivoa rmax je:

A h

B R C

rmax

Sl. 1

ax

h (2R h )

(m)

gde je: R - polupre~nik fiktivne sfere ~ela silaznog trasera ( m ) h - vertikalno rastojanje od vrha {tapne hvataljke do nivoa bilo koje druge {ti}ene ta~ke ( m ) Rezultati prora~una dati su tabelarno.

97451443.doc

[tapna hvataljka sa uredjajem za rano startovanje Maksimalno rastojanje {ti}ene ta~ke odredjenog za{titnog nivoa je:

R h

R C rmax

Sl. 2

r 'max =

h(2R - h) + R(2R+ R )

(m)

gde je: R - polupre~nik fiktivne sfere ~ela silaznog trasera ( m ) h - vertikalno rastojanje od vrha {tapne hvataljke do nivoa bilo koje druge {ti}ene ta~ke ( m ) Dobitak u udarnom rastojanju R, koje se ostvaruje na osnovu vremena prednja~enja t , i brzine kretanja uzlaznog trasera ra~una se prema obrascu: R = v t gde je: v - brzina uzlaznog trasera ~ija usvojena vrednost prema JUS N.B4.810 je 1( m / s ) t - vreme prednja~enja ( S ) Bilo koja ta~ka odredjenog nivoa {ti}enog prostora mora biti na rastojanju od {tapne hvataljke sa uredjajem za rano startovanje, koje je manje od maksimalnog rastojanja {ti}ene ta~ke odredjenog nivoa r max, odnosno mora biti na za{ti}enom rastojanju: r > r
max

(m)

Visina h {tapne hvataljke sa ranim startovanjem ne sme biti manja od 2m od bilo koje ta~ke odredjenog nivoa {ti}ene zone. 97451443.doc

Rezultati prora~una dati su tabelarno.

[tapna hvataljka sa kru`nim prstenom ( JUS N.B4.811 )

76o 76o Kru`ni prsten. D=h/3 [tap h

Sl. 3

Kori{}enje {tapne hvataljke sa kru`nim prstenom, efektom poja~anja polja ostvaruje takav dobitak da se visina hvataljke pove}ava za 60% stvarne visine {tapa. [ti}eni prostor se u svemu odredjuje kao da se koristi Frenklinov {tap visine: h t = 1,6 gde je: h - stvarna visina {tapa ( m ) Rezultati prora~una dati su tabelarno.
x

(m)

97451443.doc

97451443.doc