LUZAPENAK ETA PROGRAMAK

Fitxategia: izena + luzapena

Adb:
Ariketa1.doc
Kotxe_Urdina.jpg
Softwarea.ppt

Luzapenak eta programak

Fitxategi-motak:
- Exekutagarriak: lengoaia konkretu batean sortutako
fitxategiak,
edo
errutina
bat
burutzeko.
ekintza
Adb: exe, com, bat, dll, ...
- Datuak: datuak
gordetzen ditu,
programa
konkretu
bat
Adb: ppt, doc, txt, ...

hauek zabaltzeko
behar
da.

Luzapenak eta programak

-Normalean hiru letrekin osatua: txt, doc, xls (batzuk lau ere).
-Bi luzapen edo gauza arraroak baditu birus bat izan daiteke (Adb:
ariketa8.jpg.doc).
-Fitxategi bakoitzak zabaltzeko beharrezkoa duen programa esleitua du
defektuz (hau aldatzea nahi izanez gero, botoia eta "programa aukeratu"
hautatu).

Luzapen motak - TESTUAK

Testu laua (formaturik gabe):
- .txt: ohar-blokarekin zabal daiteke.
- .nfo: zip baten informazioa gordetzen du.
Testu aberatsa (formatuarekin):
- .doc: word programarekin osatutakoa.
- .html, .htm: webguneetan erabilitako fitxategiak
- .rtf: edozein programarekin zabal daitekeen testufitxategia

Luzapen motak - KONPRIMITUAK

ABANTAILAK:
- karpetaren tamaina txikiagotu.
- fitxategi desberdinak bakarrean bildu daitezke.
MOTAK:
- .rar: winrar aplikazioarekin sortutako konprimatua.
- .zip: winzip aplikazioarekin sortutako konprimatua.

Luzapen motak - SOINUZKOAK

Soinua (musikaz aparte) duten fitxategiak.
MOTAK:
- .mp3: mpeg teknikarekin konprimatutako soinufitxategia.
- .wav: Windows-en soinu-fitxategia.
- .mid: MIDI (musical instrumental digital interface)
- .ra: Real Audio-n sorturiko fitxategia.

Luzapen motak - BIDEOZKOAK

Soinua eta irudia duten fitxategiak dira (ezinbestekoa
da "codec"-ak ondo instalatuak egotea).
MOTAK:
- .avi: ohizko bideo-fitxategia.
- .mpeg, .mpa: bideo-fitxategi konprimatua.
- .mp4: mp3 bezala baina bideo-fitxategia.
- .divx: bideo-fitxategia oso konprimatua.
PROGRAMAK:
- Videolan, RealPlayer, Quicktime, ...

Luzapen motak - IRUDIZKOAK

Programa batzuk beraien luzapen propioa dute, eta
kalitate- tamainaren arabera desberdinak dira.
MOTAK:
- .gif: interneten asko erabiltzen da, konprimatua.
Animatuak.
- .jpg: interneten asko erabiltzen da, konprimatua.
- .bmp: Windows-en mapa bit-a.
- .png: atzeko fondoa gardena ahalbidetzen du.
- .tiff: kalitate handia (beraz tamaina handia ere) du.
- .psd: Adobe Photoshop-en egindako fitxategia.
- .ico: ikonoak adierazteko irudi-fitxategia.

Luzapen motak - PROGRAMAKOAK

- Ofimatika:
.doc, .docx: Microsoft Word.
.odt: Openoffice Writter.
.ppt, .pps: Microsoft PowerPoint.
.xls: Microsoft Excel.
.accdb, .mdb, .db: Microsoft Access.
.pdf: Portable Document Format (Adobe Reader).
- Multimedia-edizioa:
.xcf: Gimp programa.
.psd: Photoshop programa.
.aup: Audacity proiektua.

Luzapen motak - INTERNETEKOAK

- .asp: Active Server Pages
- .css: estilo orriak.
- .html, .htm: webguneak sortzeko lengoaia.

Luzapen motak - SISTEMAKOAK

Sistema Eragilea ondo funtzionatzeko beharrezkoak diren
fitxategiak dira. Hauek ez ikutu, mugitu, ezabatu, ...
gomendatzen da.
Adb: .bat, .bin, .com, .dll, .sys