POLJOPRIVREDNO-PREHRAMBENI FAKULTET

Mentor: Studenti: iga Nadira

Prof. dr Aleksandra Nikoli Tatarevi Amila

Sarajevo, maj 2016. godine

 Uvod
ta je upravljanje?
ta je nauka o upravljanju?
Koja je svrha, cilj i zadatak nauke o upravljanju?
Koje su glavne teorije upravljanja i ko su njihovi
predstavnici?
ta je doprinos i nedostatak svake
teorije?
 TA JE CILJ OVE PREZENTACIJE?

Cilj prezentacije je:

objasniti ta je nauka o upravljanju
koja je svrha, cilj i zadatak nauke o upravljanju
koje su glavne teorije upravljanja
ko su njihovi predstavnici, te doprinos i nedostatak svake od tih teorija.

U prvom dijelu prezentacije objanjeno je ta je nauka o upravljanju, koja je njena

svraha, cilj i zadatak. U drugom dijelu prezentacije opisane su tradicionalne teorije i
njihovi predstavnici, dok su u treem dijelu predstavljene moderne teorije upravljanja i
njihovi predstavnici.

Kao rezultat prezentacije prisutni bi trebali uvidjeti koliko je vano poznavati nauku o
upravljanju i koliko je vaan njen uticaj na poslovanje preduzea.
Izvor: ehi, D., Rahimi, Z. (2009): Menadment, drugo izdanje, Ekonomski fakultet u Sarajevu, Sarajevo, BiH.
 Nauka o upravljanju je nauna disciplina koja se bavi
prouavanjem problema upravljanja u organizacijama i
istrauje faktore koji utiu na uspjeh svake organizacije.

Nastaje i razvija se u 20. stoljeu.

Sastoji se od niza teorija koje su razvili najznaajniji

teoretiari s ciljem odgovaranja na pitanja koja su u datom
trenutku muila poslovne subjekte i koja su smanjivala
njihovu efikasnost i poslovnu uspjenost.

Prilagoeno:Lonarevi, R., Mai, B., orevi-Boljanovi, J. (2007): Menadment, principi, koncepti i procesi, Univerzitet Singidunum,
Beograd, Srbija
 Biti uspjean tj. ostvariti efikasno i efektivno
SVRHA poslovanje.

Dati smjernice menaderu kako da na najbolji

CILJ nain upravlja organizacijom radi ostvarenja
njenih ciljeva.

Obezbijediti menaderu neophodne metode i

ZADATAK instrumente upravljanja kako bi efikasno
upravljao organizacijom.

Prilagoeno:Lonarevi, R., Mai, B., orevi-Boljanovi, J. (2007): Menadment, principi, koncepti i procesi, Univerzitet Singidunum,
Beograd, Srbija
Za razliku od drugih nauka, nauka
o upravljanju zavisi od promjena
u okruenju, i od razvijenosti
tehnike, tehnologije i nauke. Ne
postoji univerzalna teorija koja bi
bila prihvaena, nego je
upravljanje teorija u razvoju.
Razvija se pratei razvoj drutva
pa je tako stalno podlona
promjenama i inovacijama. Tako
nauka o upravljanju ne predstavlja
sistem znanja koji je u potpunosti
zaokruen, nego se stalno
nadopunjuje novim zananjima i
vjetinama.
 Upravljanje ukupnim
kvalitetom

Organizaciono- okolina
teorija

Kvantitativna teorija

Birokratska teorija

Bihejvioristika teorija

Administrativna teorija

Nauna teorija o upravljanju

1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000
 MODERNI PRISTUP

Nauna Administra Birokratska

teorija tivna teorija
upravljanja teorija upravljanja

Klasina kola
Bihejvioristika upravljanja
teorija
upravljanja
 Klasina kola upravljanja

PROBLEM KOJIM Kako poveati produktivnost, efikasnost i racionalnu

SE BAVI podjelu posla fokusira se na proizvodnju.

Unapreenje produktivnosti i efikasnosti, uspostava

DOPRINOS hijerarhijske strukture, jasna podjela posla i jasna
pravila i procedure.

NEDOSTATAK Zanemarivanje socijalnih problema radnika van

organizacije i uticaja okoline.
 Nauna teorija upravljanja

PROBLEM KOJIM DOPRINOS NEDOSTATAK

SE BAVI Unapreenje Zanemarivanje radnika sa
Kako poveati produktivnosti i drutvenog stajalita i drugih
produktivnost efikasnosti faktora unutar organizacije i
uticaja okoline

PREDSTAVNICI

HENRY GANTT FREDERICK TAYLOR

 Nauna teorija upravljanja

Smatra se prvim 1. Organizirano znanje

autorom koji je prouavao umjesto postupanja
FREDERICK TAYLOR odoka
upravljanje
2. Postizanje sklada u
skupnom djelovanju
Uveo standardno vrijeme umjesto nesklada
za obavljanje posla 3. Postizanje sklada
meu ljudskim
Uveo planiranje poslova biima umjesto
prije njihovog izvrenja haotinog
induvidualizma
4. Rad da bi se
Definisao osnovne
oistvario
principe naunog maksimalni, a ne
upravljanja ogranieni output
5. Maksimalan razvoj
svih saradnika radi
prosperiteta
Izvor: ehi, D., Rahimi, Z. (2009): Menadment, drugo izdanje, Ekonomski fakultet u Sarajevu, Sarajevo, BiH .
 Nauna teorija upravljanja

HENRY GANTT
Uveo je fikasnu platu i sistem
bonusa za zaposlenike i
menadere

Zalagao se za saradnju izmeu

zaposlenika i menadera

Uveo grafiki nain planiranja i

kontrole izvrenja poslova
gantogram

Prilagoeno:Lonarevi, R., Mai, B., orevi-Boljanovi, J. (2007): Menadment, principi, koncepti i procesi, Univerzitet Singidunum,
Beograd, Srbija
Administrativna teorija upravljanja

PROBLEM KOJIM DOPRINOS NEDOSTATAK

SE BAVI Podjela funkcija Zanemarivanje radnika sa
Kako efikasno preduzea i drutvenog stajalita i drugih
upravljati uspostavljanje faktora unutar organizacije i
organizacijom u principa upravljanja. uticaja okoline
cjelini?

PREDSTAVNIK

HENRY FAYOL
 Administrativna teorija upravljanja

1. Autoritet i odgovornost
HENRY FAYOL 2. Podjela rada
3. Disciplina
4. Jedinstvokomandovanja
Osniva teorije o
5. Nagraivanje zaposlenih
administrativnom upravljanju.
6. Centralizacija
7. Hijerarhija
Utvrdio aktivnosti menadera u
8. Red procesu upravljanja (planiranje,
9. Pravednost organiziranje, voenje,
10. Stabilnost zaposlenih
koordiniranje kontrolisanje).
11. Incijativa
12. Duh tima Definisao 14 principa upravljanja
13. Jedinstvo usmjeravanja
koji su i danas aktuelni
14.Opi nad induvidualnim interesima

Izvor: ehi, D., Rahimi, Z. (2009): Menadment, drugo izdanje, Ekonomski fakultet u Sarajevu, Sarajevo, BiH
 Birokratska teorija upravljanja

PROBLEM KOJIM DOPRINOS NEDOSTATAK

SE BAVI Uspostava hijerarhijske Zanemarivanje radnika sa
Kako uspostaviti red strukture, jasna podjela drutvenog stajalita i drugih
posla i jasna pravila i faktora unutar organizacije i
i disciplinu u
procedure uticaja okoline
organizaciji

PREDSTAVNIK

MAX WEBER
 Birokratska teorija upravljanja

Jasno
definisana i
MAX WEBER Tvorac birokratske regulisana
teorije upravljanja podjela rada

Smatrao da je Jasno
birokratija najidealniji uspostavljena
oblik organizacije hijerarhija
autoriteta
Nije vodio rauna o Nagraivanje
promjenama u okolini zaposlenika
fer i prema
Definisao principe obavljenom
birokratije radu
Precizno
definisana
pravila i
Prilagoeno: Lonarevi, R., Mai, B., orevi-Boljanovi, J. (2007): Menadment, principi, koncepti i procedure.
procesi, Univerzitet Singidunum, Beograd, Srbija
 Bihejvioristika teorija

PROBLEM KOJIM
DOPRINOS NEDOSTATAK
SE BAVI Dala smjernice kako Zanemarivanje drugih
Kakav je uticaj
da menaderi i faktora unutar i van
okoline na
radnici rade organizacije
ponaanje
zajedno
radnika

PREDSTAVNICI

ELTON MAYO DOUGLAS McGREGOR ABRAHAM MASLOW

 Bihejvioristika teorija

ELTON MAYO
Osniva teorije odnosa meu
ljudima

Preporuivao je da menaderi
vode brigu o radnicima tj. da
poznaju njihove potrebe

Prouavanjem meuljudskih
odnosa, zanemario je vanost
edukacije radnika

Prilagoeno:Lonarevi, R., Mai, B., orevi-Boljanovi, J. (2007): Menadment, principi, koncepti i procesi, Univerzitet Singidunum,
Beograd, Srbija
 Bihejvioristika teorija

TEORIJA X TEORIJA Y
Prouavao ponaanje
DOUGLAS Zaposleni ne ele raditi,zaposlenika na radnom
lijeni su, Zaposleni ele raditi, vole svoj posao
STAV McGREGOR izbjei e posao ako mogu.
mjestu i njihov odnosuvjetima
i pod pravim sa mogu uivati
menaderima. u njemu.

Zaposleni se moraju tjerati na rad. Zaposleni se usmjeravaju ka

RAD Zalagao seostvarenju
za saradnju
ciljeva organizacije.
izmeu zaposlenika i
Ne prihvataju i izbjegavaju Prihvataju i ne izbjegavaju
menadera i razvoj
ODGOVORNOST odgovornost. odgovornost.
samokontrole kod
Zaposleni su motivisanizaposlenika.
uglavnom Zaposleni su motivisani eljom da
MOTIVACIJA novcem i pruanjem sigurnosti na realizuju i pokau vlastiti potencijal.
poslu.
Razvio teoriju X i teoriju
Zaposleni su Yuglavnom
kao dva Zaposleni
pristupasuradu
visokoi kreativni.
KREATIVNOST nekreativni. ponaanju menadera.
Prilagoeno:Lonarevi, R., Mai, B., orevi-Boljanovi, J. (2007): Menadment, principi, koncepti i procesi, Univerzitet Singidunum,
Beograd, Srbija
 Bihejvioristika teorija

Prouavao je
ABRAHAM zaposlenike i
MASLOW njihove potrebe.

Smatra da
menaderi trebaju
brinuti za svoje
radnike kako bi
vladala hramonija
organizacijom.

Utvrdio je pet
glavnih grupa
potreba ljudi koje
trebaju biti
zadovoljene
Prilagoeno: Lonarevi, R., Mai, B., orevi-Boljanovi, J. (2007): Menadment, Univerzitet Singidunum, Beograd,
 Moderna kola upravljanja

Kako maksimalno iskoristiti resurse

PROBLEM KOJIM Kako postii kvalitet i konkurentsku prednost na
SE BAVI tritu
Kakav je uticaj okoline na poslovanje organizacije

Koritenje matematikih i statistikih metoda i

DOPRINOS
raunara pri donoenju odluka
Ukazuju na znaaj uticaja faktora iz okoline.
Stavlja kupca i njegove potrebe na prvo mjesto

NEDOSTATAK Zanemarivanje zaposlenika i faktore unutar organizacije

 Kvantitativne teorije upravljanja

PROBLEM KOJIM DOPRINOS

SE BAVI Upotreba
NEDOSTATAK
Zanemarivanje zaposlenika i
Kako maksimalno matematikih i
njihovog odnosa,
iskoristiti resurse statistikih metoda i
nepraktinost odreenih
za proizvodnju raunara pri
metoda
proizvoda i usluga donoenju odluka

PREDSTAVNIK

HERBERT SIMON
 Kvantitativne teorije upravljanja

HERBERT
SIMON
Izjednaio upravljanje sa
donoenjem odluka

Smatra da bez odluivanja nema

upravljanja

Smatra da od toga kako

menaderi donose odluke zavisi
efikasnost upravljanja
organizacijama

Prilagoeno: Lonarevi, R., Mai, B., orevi-Boljanovi, J. (2007): Menadment, Univerzitet Singidunum, Beograd, Srbija.
Organizaciono - okoline teorije

PROBLEM
DOPRINOS NEDOSTATAK
KOJIM SE BAVI Ukazuju na znaaj Ne daju konkretne upute i
Kakav je uticaj
uticaja faktora iz zanemaruju faktore
okoline na
okoline unutar organizacije
poslovanje
organizacije

Brojni autori su posmatrali organizaciju kao sistem povezanih dijelova,

i to organizaciju kao otvoreni sistem i organizaciju kao zatvoreni
sistem. Gdje organizacija kao otvoreni sistem osim nabavke inputa,
transformacije i distribucije outputa, podrazumijeva i uzima u obzir
povratne informacije iz okoline. Organizacija kao zatvoreni sistem ne
uzima u obzir faktore iz okoline, pa im se tako ne moe ni prilagoditi ili
uticati na njih.
 Upravljanje ukupnim kvalitetom

Osnovu upravljanja ukupnim kvalitetom ini osam principa sistema upravljanja

kvalitetom.

Prilagoeno sa: http://generalstrategy.blogspot.com/2013/07/total-quality-management-tqm-jus-in.html (07.05.2016)

Upravljanje ukupnim kvalitetom

EDVARD
DEMING Kupac definie ta je kvalitet.

Smatra da organizacija treba teiti

ka zadovoljavanju sadanjih i
buduih potreba kupaca.

Zadovoljenje potreba kupaca je

osnov za postizanje konkurentske
prednosti na tritu.

Unapreenja kvaliteta DEMINGOV

KRUG
Svaka od navedenih teorija je razliita, ali ne iskljuuju jedna drugu,
ve se meusobno nadograuju jer posmatraju istu stvar, a to je
efikasnost poslovanja, samo sa razliitog stajalita. Sve teorije, bez
obzira na vrijeme kada su nastale, pokazuju koliko je vana nauka o
upravljanju i koliko je vaan njen uticaj na poslovanje preduzea. Bez
efikasnog upravljanja, uspjeh preduzea nije mogu.