GEBE HAKKI

ve
ETİK
İçerik
• Gebelik Tanımı

• Gebe Hakları

• Çalışan Gebenin Yasal Hakları

• Gebeliği Sonlandırma ve Etik

2
Gebelik Nedir?
• Gebelik, erkekten gelen sperm
ile kadının yumurtalıklarından
atılmış olan yumurtanın
döllenmesinden doğuma kadar
geçen 40 haftalık (280 gün)
döneme verilen isimdir.

3
4
• Ülkemiz için Sağlık Bakanlığının
19.02.2008 tarihli DÖB izlem
protokolünde, gebeliğe bağlı
yakınması olmayan ve/veya sağlık
personeli tarafından herhangi bir risk
belirlenmeyen bir gebe için en az dört
izlemde verilen kaliteli doğum öncesi
bakımın; gebelik, doğum ve doğum
sonrası dönemde oluşabilecek
sorunların sayısını ve şiddetini
azalttığı bildirilmektedir.

5
6
7
•
Temel bir kural koyan yasa, hamile
kadın işçinin doğumdan önce 8 ve
doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere
toplam 16 hafta çalıştırılamayacağını
beirlemiştir..

8
Gebelik sürecinin daha
zorlayıcı geçebildiği
çoğul gebelik haline bir
istisna getirerek
doğumdan önceki
çalıştırılamayacak 8
haftaya 2 hafta daha
ekleneceği hükme
bağlanmıştır. Şüphesiz
bu durumun sağlık
raporu ile belirlenmesi
gereklidir

9
10
İsteği halinde kadın işçiye, on altı
haftalık sürenin tamamlanmasından
veya çoğul gebelik halinde on sekiz
haftalık süreden sonra altı aya kadar
ücretsiz izin verilir.
Ücretsiz doğum iznini de belirleyen
işçinin kendisidir. İş Kanunu
tarafından verilmiş bir hak olduğu
için bu iznin kullanımında işverenin
onayı aranmaz.

11
Kürtaj: Kürtaj en sık
kullanılan anlamı ile rahim
içinden bir doku,
parça almak anlamına
gelir.Kürtaj işlemi genel
olarak gebeliğin
sonlandırılması,
tahliyesi amacıyla
yapılmaktadır. Bu
işlem gebelik sonlandırma
dışında da tanı amaçlı biopsi
amacı ile yapılabildiği
gibi tedavi amaçlı bir işlem
olarak da uygulanabilmekte
ve bu tanısal işleme de tıp
dilinde D&C (dilatasyon ve
küretaj) denmektedir.
12
1- Anne istemi (10.haftaya kadar)
2- Medikal nedenler (anneye ve
bebeğe ait)
3- Fetal doku elde edilmesi
4- Fetusta yaşamla bağdaşan ve
bağdaşmayan genetik bozuklular

13
Ülkemizde kürtaj için yasal sınır 10.
gebelik haftasına kadardır.

14
9.Sizin bu
konuda ki
düşünceleriniz
nelerdir?

15
Ülkemizde gebeliğin ilk 10 haftasında aile istemi ile
gebeliğin sonlandırılması etik tartışmaları bitirmemekle
beraber konunun hukuki yönünü çözmüştür.

16
11.Ülkemizde 10-22 gebelik
haftaları arasında kanunda
belirtilen şartlar yoksa anne-
babanın gebeliğin devamını
istememe hakkı yoktur. Yaşamla
bağdaşmayan hastalık-sakatlık
varsa veya gebelik annenin
yaşamını veya yaşamsal
organlarından birin tehdit
ediyorsa doktor raporu ile gebelik
sonlanabilir. Bu durumda etik ve
yasal olarak engel
görülmemektedir.
17
18
Kişi, gebeliği sürdürüp sürdürmeme konusundaki
kararı kendisi vermeli, ancak kendi kararını
başkaları için de geçerli görmemelidir.
Yaşamı gerçekten korumak için:
-Kadınların yaşamları ile ilgili planlarını,
düşüncelerini desteklemek,
-İstenmeyen gebeliklerin önlenmesi için gereken
her şeyi yaparak, istenmeyen çocukların dünyaya
gelmemelerini sağlamak,
-Sosyal-politik düzenlemelerle anneliğin bilinçli,
sorumlu ve mutlulukla yaşanmasını, ailelerin
arzuladıkları gibi yaşayabilmelerini sağlamak
gerekir.

19
FETÜS
HAKKI
20
 İÇERİK
FETÜS NEDİR?

FETÜSÜN GELİŞİMİ

FETÜSÜN YAŞAMA HAKKI

YASAL KÜRTAJ

ÜLKEMİZDE FETÜS HAKKI KONUSUNDA NELER

YAPILMASI GEREKLİDİR?
21
 FETÜS NEDİR?
İlk 10 hafta embriyonel dönemdir .

Fetüs 3. gebelik ayı başından doğuma kadarki

devre içinde ana rahmindeki canlıya verilen ad .

İlk 8 hafta bitimiyle, 9-40. haftalar arasını

kapsayan ‘fetal dönem’ başlar .

22
FETÜS GELİŞİMİ

23
 3. hafta; beyin ve spinal kord gelişmeye başlar.

5. hafta; böbrekler şekillenmeye ve kol, bacaklar

belirmeye başlar.

6. hafta; dolaşım başlar.

2. ay; beyin büyük ölçüde gelişir, (28. hafta beyin

olgunlaşır.) kalp kapakçıkları gelişmeye başlar.

6-12 haftalar arası; fetüs artık bir insan şeklini

almıştır, 3 cm’dir ve fetal hareketler başlar.
24
17-20. haftalar arası; karaciğer Fe depolar ve fetüs 25
cm, 500 gr’dır.

21-24. haftalar arası; akciğerler gelişmeye başlar. (25-

28. haftalar arası; akciğerler gelişimini tamamlar.)

37-40. haftalar arasında yenidoğan adını alır.

Yenidoğan 50 cm, 3200 gr ağırlığındadır.

25
FETÜSÜN
YAŞAMA
HAKKI
26
YAŞAMA HAKKI NEDİR VE NE ZAMAN
BAŞLAR?
1982 yılında anayasanın 17. maddesinde:
‘Herkes yaşama ,maddi ve manevi varlığını
koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.’
ifadesiyle yaşama hakkı anayasal güvenceye
alınmıştır.

Bir bebek dünyaya geldiği andan itibaren bir

birey olarak yaşama hakkı başlar.
27
 Çocuk hakları sözleşmesinin 5. maddesinde
fetüs ile ilgili gözetme yetkisinin anne ve
babada olduğu, 6. maddesinde fetüse yönelik
cinai düşüklerin azaltılması gerektiği ve özürlü
yenidoğanların diğer bebekler gibi haklara
sahip olduğu vurgulanmıştır.

Gebelik sürecinde anne istekleri ön planda

tutulmaktadır. Anne adayı yasaların el verdiği
ölçüde fetüs üzerinde hak ve söz sahibi olabilir.
Ve anne sağlığı fetüsün önündedir
28
 YASAL KÜRTAJ
Gebeliğin sonlandırılması ülkemizde 10. gebelik
haftasına kadar kanuni olarak yapılıyor. Bebek
ölü ise veya bir anomalilik varsa 24. gebelik
haftasına kadar bu süre uzayabilir.

Eğer gebelik 10. haftadan fazla ve herhangi bir

zaruriyet yoksa düşüklere ve düşürene hapis
cazası verilir. (2827 sayılı nüfus planlaması
hakkındaki kanun)
29
30
Yaşam şansı kazanmış anomalili fetus (7. aydan

sonra) tedavi edilebiliyorsa edilir. Başka bir

müdahalede bulunulmaz. Yaşam sınırını geçmiş

her fetüs artık hasta olarak kabul edilmeli ve

ailenin gebelik sonlandırması yönündeki

teknikleri ön plana çıkarılmamalıdır.

31
 KÜRTAJDA 3 YAKLAŞIM VARDIR;

1. YAKLAŞIM: Cinsiyet ayrımına ve anamolili bir

fetüs alınabilir.
2. YAKLAŞIM: Hepsine karşı çıkarak fetüsü
dokunulmaz kılar.
3. YAKLAŞIM: Kendi otonomisi olmayan fetüste
eğer tıbbi bir sorun varsa anne isteğiyle
alınabilir.

32
Dünyada her yıl 210 milyon gebelik meydana
gelmektedir. Yaklaşık 1/3 kadarı istenmeyen
gebeliktir. 46 milyonu isteyerek düşükle
sonlanmaktadır. 19 milyonu ise güvenli olmayan
koşullarda olmaktadır. Ve bu yüzden her 8
dakikada bir kadın hayatını kaybetmektedir.
Güvenli olmayan düşükler anne ölümlerinin
%13’üne, her yıl 68 bin kadının ölümüne ve 5,3
milyon kadının hastalık ve sakatlığına neden
olmaktadır. (WHO,2007)

33
Kürtaj, 4 gebelikten 1’i
istemli düşük iken
yasalar
çıktığından bu yana 10
gebelikten 1’e
düşmüştür.

34
 TNSA-2008 verilerine göre 40 yaş ve üzeri
gebeliklerin her 3’ünden 1’i isteyerek düşükle
sonlanmaktadır.

Koruma yöntemi kullanma oranı 1/5,

kürtajdan
sonra korunma yöntemi kullanma oranı 2/3’tür.

35
 Kürtaj %90 ilk ay
gerçekleşmekte , %70
oranında hastanelerde
olmaktadır.

36
 Fetüs hakkı yurtdışına baktığımızda ABD gibi
ülkelerde anne kararı ön plandadır. Avrupada ise
bu konuda tam bir fikir birliği yoktur.

Fetüs yaşama kabiliyeti kazandığı zaman

hekimler tarafından hasta olarak kabul ediliyor.

37
 ÜLKEMİZDE FETÜS
HAKLARI
KONUSUNDA NELER
YAPILMASI
GEREKLİDİR?
38
Gerek temel gerekse tıp eğitimi süresince tüm
öğrencilere vurgulanmalıdır.

Gebelik sırasında rutin takip hizmeti ülke

gerçekleri doğrultusunda standardize edilmeli.
 Anne ve fetüs sağlığı üst düzeyde tutulmalı.

Gebelik takibi yapacak kişilerin sürekli eğitimi

sağlanmalı.

Gebelik tahliyesi yapılacak kliniklerde mutlaka

etik kurul oluşturulmalı.
39
 40

YENİDOĞAN HAKKI
 41
AMAÇLAR

YENİDOĞAN YENİDOĞAN YENİDOĞANDA

DÖNEMİ HAKLARI ETİK KONULAR

ABORTUS VE
YENİDOĞANDA PREMATÜRE
ETİK SORUNLAR
ETİK SORUNLAR BEBEKLER
 42

 Yenidoğan dönemi;bebeğin doğum eylemini tamamlayıp hava

ile teması ile başlayan dönemdir.
 Bebeğin doğumdan itibaren 28 günlük oluncaya kadar ki
dönemine yenidoğan denir.

YENİDOĞAN  Yenidoğana özgü olan özellikler; derisinin rengi, derisindeki

lekeler, saç derisinde oluşan konak adını verdiğimiz odaklar,

DÖNEMİ vücudunun farklı yerlerindeki farklı renklerdeki noktacıklar, saç

şekilleri ve miktarları, baş şekilleri, bıngıldakları vs.

 Yenidoğan dönemi dediğimiz bu dönem aslında bebeğin dış

dünyaya adaptasyon sürecini geçirdiği dönemdir.
 43

YENİDOĞAN HAKLARI
 44

 İspanya'nın Barselona kentinde 24 Eylül 2001 '

YENİDOĞAN de Anne ve Yenidoğan hakları Barselona
Deklarasyonu Bildirgesi olarak
HAKLARI yayınlanmıştır.
BİLDİRGESİ
 45

1.Yenidoğan Hakları Deklarasyonu 1. İnsan hakları evrensel beyannamesi yaşamın

bütün evrelerini kapsar. Bütün insanlar eşit, erdemle, özgür doğarlar.

2.Bir insan olarak yenidoğan onuru üstün değerdedir. Yenidoğanlar "Çocuk

Hakları Anlaşması" gereğince korunmalıdır.
YENİDOĞAN 3.Her yenidoğan yaşam hakkına sahiptir.
HAKLARI 4.Her yenidoğan yaşamının kültürel, politik ya da dini nedenlerle riske
BİLDİRGESİ atılmaması hakkına sahiptir.

5. Her yenidoğanın doğru kimlik, milliyet ve kurumsal güvence tesbitine

hakkı vardır.
 46

6. Her yenidoğan daha sonraki yaşamında kendisinin azami fiziksel, zihinsel,

ruhsal, ahlaki ve sosyal gelişimini sağlayacak sağlık, sosyal ve duygusal
bakımı alma hakkına sahiptir.

7. Her yenidoğan büyümesini garanti altına alacak doğru beslenme hakkına

YENİDOĞAN sahiptir.

HAKLARI 8. Bütün yenidoğanlar doğru tıbbi bakım alma hakkına sahiptir.

BİLDİRGESİ 9. Yaşamla bağdaşmayacak şekilde anomalili bir fetus taşıyan gebe bir
kadının, gebeliğini sürdürme ya da eğer isterse kendi ülkesinin yasal sınırları
içinde gebeliğini sonlandırma hakkı vardır.

10. Yaşama sınırlarını aşan derecede immatür olan yenidoğanın yaşatılması

için girişimde bulunulmamalıdır.

*İmmatür, olgunlaşmamış anlamında kullanılmaktadır.

 47

11. Her yenidoğanın ülkesinin sosyal koruma ve güvenlik

hizmetlerinden yararlanma hakkı vardır.

12. Yenidoğan ailesinden, onay olmaksızın ayrılamaz.

YENİDOĞAN
HAKLARI 13. Her yenidoğan, evlat edinilme durumunda, en azami garantiler
BİLDİRGESİ ile evlat edinilme hakkına sahiptir.

14. Bütün yenidoğan ve gebe kadınların silahlı çatışmanın olduğu

ülkelerde korunma altına alınma hakkı vardır.
 48

 Yenidoğanın büyüme ve gelişmesi, sevgi dolu bir aileye ve destekleyici

bir çevreye bağlıdır.

YENİDOĞANDA  Bazı yenidoğanlar prematüre, düşük doğum ağırlıklı ya da defektli

olabilirler.
ETİK KONULAR
 Anne babalar normal bir bebek beklerken Trizomi 18, Meningomyelesel,
Down Sendrom’u gibi ciddi mental ve fiziksel anomalili bir bebekleri
olduğunda etik ikilemler yaşarlar.
 Anne babalar ileri derecede özürlü doğan bebeğin tedavisini
reddebilirler.
 49

 Anne ve babaların hakkı olan tedaviyi reddetme isteğini

mi kabul etmeli?
 Yoksa bebeğin yaşama hakkını mı savunmalıdır?
Sağlık Profesyoneli
Nasıl Karar
Toplumun ve ailenin kaynakları sınırlıysa ahlaki değerler
Vermelidir? değişebilir.
(Bandmen and Bandmen 1990)
 50

 Bazıları yaşamın korunmamasını cinayet olarak

nitelendirirler.
YENİDOĞANDA ETİK  Bazıları bebeğin kendine yeterli olamayacağını ve kurtarma
KONULAR
çabalarının gereksiz olduğunu düşünebilirler.
 51
• Kimin yaşayacağına, kimin öleceğine, kime
kaliteli bir bakım verileceğine, kime
verilmeyeceğine nasıl karar verilecektir?
• İleri teknoloji bu yenidoğanların yaşatılması için
kullanılmalı mıdır, yoksa ölmelerine izin mi
ETİK verilmelidir?
• Buna kim cevap verecektir?
SORUNLAR
• Kimin yaşayacağına, kimin öleceğine, kime
kaliteli bakım verileceğine, kime verilmeyeceğine
nasıl karar verilecektir?
• Bu yenidoğanların yaşamında nitelik mi, nicelik
mi önemli olmalıdır?”

YENİDOĞANDA ETİK SORUNLAR
Yüksek riskli yenidoğana bakım ve
Etik, insan davranışlarında
neyin iyi, kötü, doğru ve
yanlış olduğunu belirlemeye
çalışan bir felsefe dalıdır.
52
tedavi veren sağlık ekibi üyeleri
maddi kaynak ayırma, yaşamın
sürdürülmesi, ötenazi, genetik
sıkıntılar, abortuslar ve fetal
yaşamı içeren sorunları kapsayan
oldukça geniş etik sorunlarla
karşılaşmaktadırlar.
 Sağlık profesyonelleri yenidoğanla ilk karşılaştıklarında,
birbiriyle çatışabilen aşağıdaki beş ilke arasında kalabilirler:
• Yaşamın kutsallığı ilkesi; İnsan yaşamının tüm koşullar
altında korunmasını savunur.
• Yaşam kalitesi ilkesi; İnsan yaşamının üreticilik ve
ETİK İLKELER bağımsızlık değerinin artırılması üzerinde durur.
• Zarar vermeme ilkesi; Zararları önleme ya da en aza
indirmeyi hedefler
• Acıyı azaltma ilkesi; Hastayı rahatlatma, acıyı azaltma ya
da ortadan kaldırmayı hedefler.
• Yararlılık ilkesi; Becerili ebelik bakımı verilerek daha
iyiye ulaşmayı hedefler.
Bu ilkeler moral ikilemler yaşanmasına yol açar. Sağlık
profesyoneli karar verirken özellikle son üç ilkeye mutlaka
uymalıdır.
53
 YENİDOĞANDA 1. Yararlılık
GÖRÜLEN PROBLEMLERİN
Bu etik ilke, kendinizin nasıl tedavi edilmesini isterseniz siz
DÖRT ETİK İLKE de diğerlerini tedavi ediniz kuralıyla yakından ilgilidir.
AÇISINDAN
Bebek açısından bu ilke değerlendirildiğinde, bebeğin normal
DEĞERLENDİRİLMESİ hayatın zevkini alabilmesi için küçük de olsa sağlıklı bir
yaşam şansının olması, hiçbir şansının olmamasından daha iyi
olacaktır.

54
 2. Zarar Vermeme

YENİDOĞANDA Uzun süren yoğun bakım ve intravenöz beslenmenin, defalarca

tekrarlanan trakenin entübasyonu gibi işlemlerin yenidoğan açısından
GÖRÜLEN PROBLEMLERİN eziyet çekilmesini ifade edilmektedir.
DÖRT ETİK İLKE
AÇISINDAN Anne açısından da bu ilkeyi değerlendirmemiz gerekmektedir.
İstenmeyen özürlü bir bebeğin yaşamasının, bu annenin üzerine çok
DEĞERLENDİRİLMESİ büyük bir yük bindireceği ve eğitim geleceğinin etkilenecektir.
Hem anne hem de bebeğin katlanmak zorunda olduğu sıkıntılar
açısından bu ilke değerlendirilmelidir.

55
 3. Özerkliğe Saygı
YENİDOĞANDA Bu ilkenin, 23 haftalık bir prematüreye veya herhangi bir
GÖRÜLEN PROBLEMLERİN yenidoğana uygulanması söz konusu değildir. Bu ilkeyi, insan
DÖRT ETİK İLKE yaşamına saygı ifadesi ile değiştirmemiz gerekir.
AÇISINDAN Yenidoğan bebeklerin kendi kararlarını ifade etmesi diye bir şey
DEĞERLENDİRİLMESİ düşünülemez. Bu sebeple yenidoğanlar, büyük çocuklar ve ergin
bireylerden farklıdırlar; çünkü büyük çocuklar ve ergin bireyler
yaşam ve sıkıntı arasındaki farkı bilerek, hangi tarafın ağır basacağı
kararını verebilirler.

56
 4. Adalet Ailenin Karar Verme Hakkı:
Evrensel insan haklarından birinin de yaşama hakkı olduğu ve haksız
olarak öldürülmemek olduğu belirtilmektedir.
YENİDOĞANDA
GÖRÜLEN PROBLEMLERİN Gerekli tıbbi tedavinin aile tarafından reddedilmesi, kanunların
DÖRT ETİK İLKE devreye girerek karar verme hakkının ailenin elinden alınmasını
AÇISINDAN sağlamaktadır.
DEĞERLENDİRİLMESİ Tıbbi olarak gerekli demek, tedavi eden hekimin verdiği tıbbi kararla,
bebeğin hayatını tehdit eden ya da iyiye gitmesini düzelmesini
sağlamasıdır. Bunun dışındaki kararların verilmesinde ise ailenin
hükmünün esas alınması gerektiği savunulmaktadır.
Hayatı tehdit eden durumları tanımlaması gereken kişi hekimdir.

57
 4 etik ilke;
Otonomi
YENİDOĞANDA  Yararlılık
KARŞILAŞILAN Zarar vermeme
SORUNLAR Haklar
• Etik ilklerin problemli yenidoğanlara uygulanması, bu bebekler
için karar verme esnasında ve hatta verilen kararların doğruluğu
hakkında bir çok tartışmanın ortaya çıkmasını sağlamaktadır.
• Bu konu da sağlık profesyonelleri karar vermekte güçlük
çekerler.
58
 Yenidoğanda karşılaşılan en yaygın 3 etik sorun;

• 26 haftadan önce doğan bebeklerde ne yapmalıyız?

TARTIŞMA • Ciddi nörolojik harabiyet edinen bebeklerde hangi
KONULARI kararları alırsak doğru olur?
• Ciddi konjenital malformasyonla doğan bebekler ne
yapmalıyız?

Etik ilkeninlerin bu konular üzerine uygulanması en

büyük tartışma konuları içerisinde yer almaktadır. 59
 Bu etik sorunların tartışılması sırasında bazı önemli ilkeler
göz önünde bulundurulmalıdır;
• En yeni bilgilere dayanan doğru teşhis ve prognozun
KARAR belirlenmesi.
• “Siz kendinizin tedavi edilmesini isteyeceğiniz gibi
başkalarını tedavi ediniz” ilkesinin bebeklere uygulanması
zordur.
• Tedavi ilkelerinin kurallara uygun olmasıdır.

60
 VAKA ÖRNEĞİ I

Baby Doe 1982’de İndiana’da doğmuş, down sendromu

ve özefagus atrezisi tanısı almış bir bebektir.
Hekimler bebeğin beslenebilmesi için acil bir ameliyata
gerek olduğunu saptamış ve aileye ameliyat izni için
başvurmuşlar; ancak, ebeveynler down sendromlu bir
bebek istemediklerini belirterek ameliyat iznini
vermemişlerdir.
Bu durumda hekimler mahkemeye başvurarak gerekli
izni almaya çalışmışlardır.

61
 VAKA ÖRNEĞİ I

 Hem ilk başvurulan mahkeme, hem de ilk mahkemenin kararına

itiraz edilmesi üzerine davayı yeniden ele alan üst mahkeme,
bebeğin sağlığı ile ilgili kararlarda ailenin tam yetkili olduğu
kararını vermiştir.
 Sonuç olarak Baby Doe’nun açlık nedeni ile ölmüştür.
 Tarihte “yaşama hakkı” ile ilgili olarak ilk adli vaka olan “Baby
Doe” vakası, pediatrik ötenazi ile ilgili olarak bugün gelinen
noktayı ve kuralları belirlemiştir.

62
 VAKA ÖRNEĞİ II
• Baby K. anensefali ile doğmuş, solunum sıkıntısı gelişmesi üzerine
ventilasyona alınmış ve bu arada teşhisi kesinleşmiş bir bebektir.
• “Baby K” sık tekrarlayan solunum sıkıntısı atakları geçirmesi
nedeniyle, yaşayabilmek için ventilasyona ihtiyaç duymuştur.
• Sağlık ekibi üyeleri, bu atakların tedavisini yapmada çok büyük
sıkıntılar yaşadıklarını, anensefalik yenidoğanların korteksleri ve
normal hislerinin olmadığını, yaşam kalitelerinin çok kötü olduğunu
belirtmiş, sadece beslenme ve hidrasyon sağlanmasını, diğer tıbbi
girişimlerin yapılmamasını istediklerini ifade etmişlerdir.
• Sağlık ekibi üyelerinin bu isteği tıbbi bakım standardı olarak
tanımlanmaktadır.

63
VAKA ÖRNEĞİ II
• Annenin dini inanışının, “nasıl olursa olsun yaşamak yaşamamaktan daha
iyidir” şeklinde olması sağlık ekibi üyelerinin aksine, bebeğinin yaşaması
için gereken her türlü tıbbi müdahalenin yapılmasını sağlamıştır.
• Hastane federal mahkemeye başvurarak bebek ve aileyi kendilerine eziyet
verdikleri gerekçesiyle suçlamıştır.
• Burada bebek için “en iyisi” ilkesinin işlevini kaybettiği çünkü bebek
anensefali olduğu için mekanik ventilasyon, kan testleri ve bunun gibi
girişimleri hissetmediği ve yine bu müdahalelerin uzun süreli prognozda bir
iyileştirme yapmasının da söz konusu olmadığı ifade edilmektedir.
• Mahkeme, Federal Rehabilitasyon Yasası ilkelerine göre, “Baby K”yı
özürlü bir bebek olarak kabul edilerek her türlü tıbbi müdahalenin
yapılması, acil tıbbi tedaviden istediği kadar faydalanabilmesi gerektiğini
belirtmiştir.

64
 65

PREMATÜRE
NEDİR?
• 37 gebelik haftasından önce doğan bebeklere
prematüre denir.
• Prematüre bebeklerin problemleri
organlarının gelişimini tamamlayamaması ile
ilişkilidir.
PREMATÜRE
BEBEKLER
Prematüre bebek doğum riskini arttıran ve
prematür doğumlara neden olan birçok
neden vardır.
En sık görülenler nedenler;
 Düşük ya da ileri anne yaşı,
 Gestasyonel diyabet,
 Gebelik enfeksiyonları,
 Uterus ve plasenta anomalileri
 Oligohidroamnios/polihidroaminos
 Eklampsi/preklampsi
 ABO veya Rh uygunsuzluğu
 Çoğul gebelikle 66
 67

 Prematürelerin yaşatılması çabasında ortaya çıkan etik sorunlardan

birisi de sekellerdir.

 Prematüre bebeklerde yaşanan başka bir sorun ise resusltasyondur.

 Ötanazi uygulaması ne durumda, var mı/ yok mu, doğru mu /
PREMATÜRE yanlış mı?

BEBEKLERDE
YAŞANAN ETİK
SORUNLAR
 68

ABORTUS VE ETİK SORUNLAR

 “Abortus” uterus içindeki embriyo ya da fetüsün yaşamının

sonlandırılması amacıyla vaktinden önce dışına çıkarılması ya da imha
edilmesi olarak tanımlanmaktadır.
 Abortusla ilgili etik tartışmanın doğru bir zeminde yürüyebilmesi için
öncelikle abortus eyleminin nasıl bir ahlaki eylem olduğuna karar
verilmelidir.
 Abortusun, temelde bir canlının yaşamının sonlandırılması ya da yaşama
şansının ortadan kaldırılmasıdır.

Tartışılan nokta yaşamı sonlandırılan bu canlının bir insan olup olmadığıdır.

 69
ABORTUS VE ETİK SORUNLAR

Abortus Karşıtları Abortus Yanlıları

Döllenme anını insan yaşamının başlangıcı

Gebeliğin her aşamasında abortusa izin
olarak kabul etmektedir. Çünkü döllenmiş
verilmesi gerektiğini savunurlar. Döllenmiş
yumurta, insan olarak gelişme potansiyeli
yumurta onlara göre kadın bedeninin bir
taşıyan ilk yapıdır. İnsanın başlangıcı
parçasıdır ve gelişebilmesi için o bedene
döllenme anı olduğu için de gebeliğin her
ihtiyacı vardır. Bu nedenle ayrı bir varlık
dönemindeki abortus bir insanı öldürmekle eş
olarak değerlendirilmemelidir.
anlamdadır.
 70
ABORTUSUN ETİK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

 Fetüs ne zaman insan olarak değerlendirilmelidir?

 Abortus bir aile planlaması ve bir doğum kontrol yöntemi olarak kabul edilebilir mi?
 Abortusun yasal düzenlemelerde “hak” olarak tanımlanması, etik açısından da “doğru” olduğu
anlamına gelir mi?
 Abortusun yasaklanmasının ya da izin verilmesinin olası sonuçları nelerdir?
 Abortus nasıl bir ahlaki eylemdir?
 Erken ya da geç abortuslar arasında bir farkın varlığından söz edilebilir mi?
 Abortus kararı bir kadın hakkı olarak kabul edilmeli midir?
 Abortus konusunda babanın seçme hakkı var mıdır?
 Abortusla ilgili olarak hekimin rolü nasıl değerlendirilebilir?
 KAYNAKLAR

• Aksoy, Şahin: Kürtaj sadece tıbbi bir karar olabilir mi? Türkiye Klinikleri Tıbbi Etik Dergisi 1996, (4)1: 14.
• Birsen Bilgen Sivri Suzan Yıldız Yenidoğanda Etik Sorunlar ve Hemşirelik Turkiye Klinikleri J Med Ethics 2014;22(2):75-80
• Engin Kurt, Yusuf Tunca Temel Etik İlkeler Çerçevesinde Gebeliğin Sonlandırılmasındaki Etik İkilemlere Bir Bakış Med Bull
Haseki 2016;54:57-61
• Öztürk H ( 1997) Abortus ve etik sorunlar: Etik Bunun Neresinde, Ankara, Ankara Tabib Odası Yayınları No: 1, s.75-83.
• Rana Yiğit Fetus-Yenidoğan Hakları ve Hemşirelik C. Ü. Hemirelik Yüksek Okulu Dergisi, 2002, 6 (2)
• Saliha Altıparmak, Meltem Çiçeklioğlu, Gülay Yıldırım Abortus ve Etik Cumhuriyet Tıp Derg 2009; 31: 84-90
• Şahinoğlu S. Feminist Biyoetiğin Türkiye’deki Yansımaları Tıbbi Etik ve Üreme Sağlığı. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Kadın Çalışmaları AD, Yüksek Lisans Tezi. Ankara; 2002.

71
 RAPOR
160303003 MELİKE KARAKAYA Gebe hakkı konu içeriğinin araştırılması ve slayt yapımı

160303023 İLAYDA ŞEN Fetüs hakkı konusunda gazete haberlerinin araştırılması,

onların afişlenmesi ve konu slayt hazırlanması

160303036 BEYZA NUR AYTEN Fetüs hakkı konusunda slayt içeriği araştırılması sunumu
ve fetüs hakkı afiş içeriğini oluşturma

160303041 EDA DEMİREL Broşür ve fetüs hakkı konusunda afiş hazırlanması

160303406 RAHMA DAHIR HUSSEIN Kendi kültürü hakkında konu anlatımı

Gebe hakkı konusu sunumu ve gebe hakkı konu içeriğinin

170303501 EZGİ BAL
araştırılması
Yenidoğan hakkı konusu ile ilgili slayt hazırlanması , konu
170303505 FİLİZ ULUTAŞ
başlığı hazırlama ve gebe-fetüs- yenidoğan slaytların
birleştirilmesi
170303507 FATMA ZEHRA ÇULHA Yenidoğan hakkı konusu ile ilgili araştırması ve sunumu

72