ATOMLAR ARASI BAĞLAR

Termoplastiğin yapısı Termosetplastiğin yapısı

A.Primer bağlar
-İyonik bağlar
-Kovalent bağlar
-Metalik bağlar

B.Segonder bağlar
-Hidrojen bağları
-wan der WALS bağları
Bağ Enerjisi : Bağların kırılması veya koparılması için
gereken enerjiye denir.

Kimyasal Reaksiyon:
Bağların meydana gelmesi veya kırılması olayına denir.

Ekzotermik Reaksiyon:
Reaksiyon sonucunda
bir enerji açığa çıkaran reaksiyona denir.

Kimyasal reaksiyon sırasında bağlar kırılır.

Atomlar yeni bağlar meydana getirmek için tertiplenirler.
İYONİK BAĞLAR
Sodyum atomunun yapısı

İyonik bağ: Metal ve ametal elementlerin atomları arasında

elektron alış verişi ile oluşan bağ denir.

İyonik Kristal : + ve - iyonların meydana getirdiği katılara denir

Örnek : Magnezyum ve klor arasında oluşacak bağı tanımlayınız?

Elektron yapılar ve valansları:

Mg: 1s2 2s2 2p6 3s2 valans = 2
Cl:1s2 2s2 2p6 3s2 3p5 valans = 7

Her bir magnezyum atomu 2 valans

elektronunu verir.
Mg +2 katyonuna dönüşür.

Her bir klor atomu da 1 elektron alır. Cl-1 anyonuna döner.

Bu bağın oluşabilmesi için magnezyumun iki katı Cl iyonuna ihtiyaç vardır.

Bu bileşik MgCl2 olarak oluşur
Metal atomu valans elektronunu ametal atomuna verir.
Dış kabuğunu doldurur.

İki atom da
enerji seviyesini doldurarak
veya boşaltarak iyon haline gelir.
Elektronunu veren atom pozitif yüklü katyon olur.
Alan atom negatif yüklü anyon olur.

Bu zıt yüklü iyonlar birbirlerini çeker.

İyonik bağı oluştururlar.
 İyonların hareketi

İyonik bağların özellikleri:

1.Elektrostatik çekimle oluşurlar.
Kuvvetli bağlardır.

2.Elektriksel iletkenliği çok daha düşüktür.

Elektronlar sıkıca tutulur

3.Elektrik iletkenliği iyonların hareketi ile sağlanır.

4.İyonların boyutları büyüktür.

Bu nedenle elektronlardan daha yavaş hareket ederler.
İyonik bağların özellikleri

5.Sıcaklığın artırılması ,
kimyasal potansiyel gradyantı
veya elektrokimyasal itici gücü ile iyonların hareketi sağlanır.

Elektrolit ortamda iyonlar hareket eder.

Elektriği iletir.

Örnek:
-Lityum iyon piller
-Lityum kobalt oksitler
-Cam üzerine dokunmaya duyarlı iletken indiyum kalay oksitler
-Zirkonya temelli katı oksit yakıt pilleri (ZrO2)
İyonik bağların özellikleri

6.Süneklikleri düşüktür.

7.Yük altında elastik şekil değiştirirler.

Kalıcı hiçbir şekil değiştirme meydana gelmez.
Kristal düzlemlerinden biri boyunca kırılırlar.

Örnek : NaCl
İyonik bağların özellikleri

8.Pozitif ve negatif iyonlar

birbirlerini elektrostatik çekim kuvvetleriyle çeker.
Böyle bir kristale bir dış kuvvet tatbik edilir.
Kuvvetin şiddeti iyonlar arası çekme kuvvetini aşar.
İyonlar kayar.

Aynı yüklü iyonlar birbirlerinin yanına gelir

Ortaya itme kuvveti çıkar.
Bu nedenle kristal ikiye ayrılır.
Bu nedenle plastik şekil değiştirmeye müsait değildirler
KOVALENT BAĞLAR Silisyum

Kovalent bağ:
Atomların son yörüngelerini elektronla doldurmak için elektronların
atomlar arasında paylaşıldığı bağlara denir.

İki veya daha fazla atom arasında

elektronların paylaşıldığı bağ türüdür.
Silisyum

Silisyum atomu 4 valans elektronuna sahiptir.

Bu elektron sayısı 8’e tamamlanır.

Bunun için silisyum atomunda bulunan 4 valans elektronunu paylaşır.

Silisyum

Silisyum tetrahedron oluşturur

Açı yaklaşık 109º dir.

Bazı element atomları

bir veya iki elektronunu komşu atomlarla paylaşır.
Daha kararlı bir yapı oluştururlar

Her elektron paylaşımı bir bağ olarak sayılır.

Her silisyum atomu 4 komşu atomla bir elektron paylaşır.
4 kovalent bağ yapar.
ÖRNEK:Oksijen ve silisyum atomları silikayı oluşturmak için nasıl bir
araya gelirler?
Silikanın (SiO2), tetrahedral yapısı.

Silika (SiO2) 100 % kovalent bağ sahiptir

Silika (SiO2)
Silikanın (SiO2), tetrahedral yapısı.

Silisyum 4 valans elektronuna sahiptir.

Yörüngedeki elektron sayısı 8’e tamamlanır.
Bunun için 4 elektrona daha ihtiyacı var.

Oksijen 6 valans elektronuna sahiptir

2 silisyum atomu ile elektronlarını paylaşır.
Silisyum
Silikanın (SiO2), tetrahedral yapısı.

Silisyuma
benzer olarak
tetrahedral yapı oluşturulur.
Amonyak

Bir atom komşu atomla elektron paylaşır.

Dış kabuk elektron sayısını sekize tamamlar.
Etan

Böyle bir bağ ile bağlanan atomlarda

iki atom birbirine yaklaşır.

Paylaşılan elektronlar birbirlerini iter.

Fakat çekme kuvveti daha fazla olur.

Atomlar birbirlerine daha fazla yaklaşırlar.
Kovalent bağların özellikleri
1.Güçlü bağlardır.
2.Yöne bağımlı bağlardır.
Atomlar elektron konfigürasyonuna göre
kovalent bağlar belirli doğrultularda oluşurlar.

3.Elektriği çok iyi iletmezler

4.Süneklikleri düşüktür.

5.Bu bağın en önemli özelliği:

Elektronların sıkıca tutulur.
Komşu atomlar tarafından eşit olarak paylaşılır.
 Elmas atomsal bağ yapı

Kübik elmas birim hücre

Tetrahedron elmas birim hücre

Elmasta her karbon atomu kovalent bağlar oluştururlar

Her karbon atomu

diğer dört karbon atomu ile birer elektronunu paylaşır.
Eşit uzunlukta kovalent bağlar oluştururlar.
Elmasta her karbon atomunun 4 adet komşu atomu vardır.
Karbon atomları kristal halinde elektronları çok kuvvetli tutar.
Elmas kristali elektriği iletmezler.

Bağların kuvvetlerinden dolayı

elmas tabiatta rastlanılan en sert cisimdir.

Ayrıca plastik şekil değiştirmezler.

Erime ve buharlaşma sıcaklıkları çok yüksektir.
Kübik elmas birim hücre

Atomlar düzgün bir dörtyüzlü meydana getirir.

Dolayısıyla kristal bir yapı meydana getirir.
Elektron paylaşımı valans elektronuna sahip
Ametal molekülleri,
metal-ametal molekülleri,
elemental katılar,
bileşik katılar arasında olur.
METALSEL BAĞLAR

İki atom çekme ve itme kuvvetinin birbirini dengelediği mesafede kalır.

Artı yüklerin elektronu çekme etkisi

iki atomun arasındaki bölgede en şiddetli olur.

Elektron bulutunun bu bölgedeki yoğunluğu daha fazladır

 Metal atomlarının dış kabuklarında
az sayıda elektron vardır.

Iç kısımdaki elektronlar
bir kapalı kabuk oluştururlar.

Çekirdeğin artı yükünün etkisini azaltır.

Dış elektronlar büyük bir kuvvetle

çekirdek tarafından çekilmezler.
Dolayısıyla atomdan kolayca ayrılırlar.
 Pozitif iyonlar ve elektron bulutu
arasında oluşan
çekme kuvveti ile
metal atomlarını bir arada tutan
bağa metalik bağa denir

Düşük valansa sahip metalik elementler valans elektronlarını bırakırlar.

Atomları kuşatan bir elektron bulutu oluşur.

Bağ kuvveti pozitif yüklü atom çekirdekleri

negatif yüklü elektronların karşılıklı çekimi ile oluşur
Alüminyum 3 adet valans elektronunu verir.
Pozitif yüklü iyon haline gelir
Verilen valans elektronları herhangi bir atoma entegre olmaz.
Birkaç atom çekirdeği ile elektron denizinde yer alırlar
Metale voltaj uygulandığında
elektron denizindeki elektronlar
kolayca hareket eder.
Akımı taşırlar.
Metalik bağların özellikleri:
1.Güçlü bağlardır.
2.Yöne bağımlı değillerdir.

3.Atomları bir arada tutan elektronlar

belirli bir yöne sabitlenmeler.

4.Serbest elektron bulutu ışık fotonlarını kolay absorbe eder.

Bu nedenle bütün metaller ışığı geçirmezler.
5.Elektriksel iletkenlik yüksektir

Elektron bulutu içindeki serbest elektronlar

bir elektrik alanı içinde kolayca hareket ederler.
Bu nedenle metaller elektriği çok iyi iletir.

6.Isıl iletkenlik yüksektir

Metalik bağlı malzemeler
serbest elektronlara sahip olduklarından
ısıyı iyi iletirler.
Metalselik bağlı cisimlerin şekil değiştirmesi

7.Kolaylıkla plastik şekil değiştirirler.

Tel veya levha haline getirilirler.
Dış kuvvetler kristal yapıdaki atomların kolay kaydırır.
Kırılma olmaz.
ÖRNEK: 10 cm3 gümüşte elektriksel iletkenliği sağlayan elektronların
sayısını hesaplayınız?
Gümüş atomunun valans elektron sayısı: 1
Yoğunluk i: 10.49 g/cm3.
Atom ağırlığı: 107.868 g/mol.

10 cm3 Gümüşün kütlesi = (10 cm3)(10.49 g/cm3) = 104.9 g

SEKONDER BAĞLAR (VAN DER WAALS BAĞLARI)
Termosetplastiğin yapısı

Primer bağlar:
Atomları bir arada tutan kuvvetli
bağlara denir.

Segonder bağlar: Elektronlar ile iyonların veya

serbest atomların karşılıklı etkileşmeleri neticesinde
ortaya çıkan zayıf bağlara denir.
Atom numarasının yükselmesi ile
çekirdek etrafındaki elektron bulutu daha genişler

Dış kabuktaki elektronlar

çekirdek tarafından daha zayıf bir kuvvetle çekilir.

Bu elektronlar komşu atom tarafından daha kolay etkilenir.

Ortaya ihmal edilemeyecek bir bağ kuvveti çıkar.
Bir çok plastik, seramik, su ve
diğer moleküller kalıcı olarak polarize olurlar

Bu nedenle moleküllerin bir kısmı pozitif yüklüdür

Diğer kısmı ise negatif yüklüdürler.

Bu iki molekül arasındaki

zıt yüklü bölgeler elektrostatik çekim ile birbirlerine bağlanırlar.

İkincil bağ türüdür.

Zayıf bağlardır
Moleküller arasında oluşan kuvvet
moleküldeki toplam elektron sayısı ile artar.

Büyük moleküllü maddelerin buharlaşma sıcaklığı yüksektir.

Van der Wals kuvvetleri

kovalent bağlanan moleküllerde görülen
polarizasyon neticesinde ortaya çıkandır.

Bu örnek: hidrojen fluorürü.

PVC

Van der Wals Bağları:

Polarizasyon neticesinde
komşu atom veya moleküller arasında teessüs eden
zayıf elektriksel çekme kuvvetlerine ile oluşan bağlara denir
Yük uygulandığında
van der waals nedeniyle zincirler önce birbiri üstünde kayarlar.

Bu yüzden PVC beklenildiği gibi kırılgan değildir

Klor atomları polimer zincirine negatif yüklü olur.
Hidrojen pozitif yüklü olarak bağlanır.

Zincirler bu nedenle birbirlerine van der Waals bağı ile bağlanırlar.

Asal gazlarda dış kabuk tamamen dolu olur.
Bu nedenle dış kabuktaki elektronlar çok az etkilenir.
Atomlar arası çok zayıf bir kuvvet meydana gelir.

Normal sıcaklıklarda asal gazlar tek atomlu gaz halindedirler

Çok düşük sıcaklıklarda

bu zayıf çekme kuvveti dolayısıyla sıvılaştırılır
Asal gazların ve Metan (CH4) gibi moleküllerin
kristal yapısı için gerekli serbest elektronu olmaz.

Bunlar
elektrik yüklerinin polarizasyonunda meydana gelen
zayıf elektriksel kuvvetlere karşı kristal yapılarını kurarlar.
 Polarizasyon

Polarizasyon :
Elektriksel bakımdan nötr olan
bir atom veya molekülde molekül veya atomlar birbirine yaklaşınca
pozitif ve negatif elektrik yük merkezlerinin ayrılmasına denir.

Zayıf bağlar iki şekilde meydana gelir:

1.Geçici kutuplaşma
2.Sürekli kutuplaşma
Polarizasyon
Sürekli kutuplaşma

İki kutuplu atom

Elektriksel olarak simetrik atom
 Geçici kutuplaşma

Tüm atom ve moleküllerde meydana gelir

İki nötr atom birbirlerine çok yaklaştırılır.

Dış yörünge elektronları çekirdekleri tarafından çekilir
Bir kimyasal bağ oluşur.

Bu bağlara van der Waals bağı adı verilir.

Sürekli kutuplaşma

Asimetrik veya polar moleküllerde meydana gelir.

Örnek: H2O, HCl
Sürekli kutuplaşma
Sürekli kutuplaşma

Polar HCl molekülü

Van der Walls bağların özellikleri:

1.Moleküller veya atom gruplarını

zayıf elektrostatik çekimlerle birbirlerine bağlarlar

2.Bağ kuvvetleri çok zayıftır.

3.Bu tür malzemelerin

çoğu 0°C altında sıcaklık derecelerinde erirler ve buharlaşırlar
Su molekülü

Bir su molekülünde hidrojen atomları

oksijen atomuna 104.5 derecelik açı yapan bağlarla bağlanır

Bu durum hidrojence zengin taraf pozitif bir kutup olur.,

Diğer uçta negatif kutup olur.
Su buzunun molekül düzeni Suyun sıvı molekül düzeni

Su kaynadığında önce van der vals bağları kopar.

Su buharlaşır.

Suyun bileşiminde bulunan

hidrojen ve oksijen birbirlerine kovalent bağlılır.

Bu hidrojen ve oksijeni ayırmak için

daha yüksek sıcaklıklara gerek vardır.
Atomlararası mesafe

Atomlararası mesafe:
İki atomun merkezleri arasındaki
dengeli mesafe.

Bağ enerjisi: İki atomu dengeli

bulundukları mesafeden ayırmak
için gerekli enerjidir.
Atomlararası mesafe: İki atomun merkezleri arasındaki dengeli mesafe.

Bağ enerjisi: İki atomu dengeli bulundukları mesafeden ayırmak için gerekli
enerjidir.

Elastisite Modülü: Elastik bölgedeki gerilim-deformasyon eğrisinin eğimidir (E).

Akma mukavemeti: Malzemenin kalıcı deformasyona başladığı gerilim değeridir.

Isıl Genleşme Katsayısı: Sıcaklık değiştiğinde malzemenin boyutlarının

değişmesidir.
 Atomlar veya iyonlar birbirlerinden
belirli bir denge mesafesinde
ayrılardır.

Bu mesafe minimum atomlar arası

enerjiyi gerektirir

İki malzeme için güç-uzaklık eğrisi, atomik bağ ile elastisite

modulü arasındaki ilişkiyi göstermektedir.

Eğimi yüksek olan dF/da eğrisi yüksek modüle sahiptir.