Ελληνοτουρκικός Πόλεμος 1919–1922

Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος & Συνθήκη Σεβρών(28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920)

• Ελλάδα: υποστήριξη των νικητών του(Άγγλοι,Γάλλοι)

• 1 Μαΐου 1919: Ελληνικά στρατεύματα προελαύνουν στην
ημιάναρχη Οθωμανική Αυτοκρατορία (Σουλτάνος εναντίον Κεμάλ)
• Μεγάλη Ιδέα (Ελευθέριος Βενιζέλος)
Ελλάδα δύο ηπείρων και πέντε θαλασσών
• Σμύρνη: υπό την ονομαστική επικυριαρχία Σουλτάνου
αλλά Ελληνική Διοίκηση για 5 χρόνια (δημοψήφισμα για την
προσάρτηση)
• Άρθρο 26 της Συνθήκης: εάν η Οθ. Αυτοκρατορία δεν συναινεί, η
Ελλάδα μπορεί να διεκδικήσει την Σμύρνη
Ελληνοτουρκικός Πόλεμος 1919–1922
• Ο Σουλτάνος δέχεται την συνθήκη
Όμως οι Νεότουρκοι με επικεφαλής τον Μουσταφά Κεμάλ ή
Ατατούρκ (Γενάρχης των Τούρκων) δεν την αναγνωρίζουν
προετοιμάζονται για πόλεμο εναντίον Αντάντ και Ελλήνων
• Ο Βενιζέλος χάνει τις εκλογές(1η Νοεμβρίου 1920)
• Τελευταία προέλαση:Μάχη στο Σαγγάριο- Αύγουστος 1921
• Αναμονή στρατού για έναν χρόνο (Εσκι Σεχιρ -Αφιόν
Καραχισάρ) το μεγαλύτερο στρατηγικό λάθος

Συντριπτική ήττα Ελλήνων

Ελληνοτουρκικός Πόλεμος 1919–1922
24 Αυγούστου 1922
• η στρατιωτική ηγεσία συγκεντρώθηκε στη Σμύρνη
• οι επικοινωνίες είχαν διακοπεί και οι στρατιώτες δεν υπάκουαν
• Τα σώματα στρατού είχαν αποκοπεί και κατευθύνονταν στα
παράλια της Μικράς Ασίας

5 Σεπτεμβρίου 1922
• τα τελευταία τμήματα εγκατέλειψαν την Μικρά Ασία από το
λιμάνι της Αρτάκης > αφήνοντας τους ανυπεράσπιστους
Μικρασιάτες στο έλεος των Τούρκων
• Οι Ελληνικές Αρχές τους διαβεβαίωναν οτι δεν υπήρχε κίνδυνος
και λόγος ανησυχίας.
• Τέσσερις μέρες αργότερα η κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη
παραιτείται
Η υποχώρηση του ελληνικού στρατού
 Η καταστροφή της Σμύρνης
• 8 Σεπτεμβρίου οι πρώτοι Τούρκοι στρατιώτες μπήκαν στη
Σμύρνη
• 13 Σεπτεμβρίου ξεκινά η Καταστροφή
https://www.youtube.com/watch?v=6Nzetxka38g (11.10)

https://www.youtube.com/watch?v=lM6_7EKTKWM(-2.10)
 Αποτέλεσμα
• 2.845.000 Έλληνες (20% του
πληθυσμού της περιοχής)
– Με οικονομική και πολιτισμική
ανεξαρτησία
• 25.000 νεκροί και τραυματίες
στρατιώτες από ελληνικής πλευράς
• ΤΟΥΡΚΟΙ
– δημογραφικό αφανισμό
– μαζικές πυρπολήσεις
κτηρίων και ανθρώπων
– σφαγές
– εκτελέσεις
 Καταστροφές
• Γενικά:
– Αρπαγές
– Λεηλασίες σπιτιών και
περιουσιών
– Καταστροφές
– Γκρέμισμα σχολείων, ναών,
ιδρυμάτων
– Χρεοκοπία
– Ευτελισμός ανθρώπινης
αξιοπρέπειας
– βασανισμούς αιχμαλώτους
– Βιασμούς
– Τρόμου
– Αίσθημα απειλής
• Πορείες αιχμαλώτων στα
"τάγματα εργασίας",
– σφαγές
– θηριωδίες
– εκτελέσεις
Μαρτυρίες • Μάρτυριες για
– πυρπολήσεις αρρώστων μέσα σε
νοσοκομεία
– παιδιών μέσα σε σχολεία
– φωτιά μέσα στις εκκλησίες
– αν γλίτωναν τους έβαζαν επί τούτου
φωτιά

Ιατρός M. C. Elliott περιέθαλψε

– εκατοντάδες βιασμένες χριστιανές
κοπέλες
– ούτε μία Τουρκάλα
• Επίσκοποι και ιερείς πεθαναν με
βάναυσο θάνατο
– Μητροπολίτης Χρυσόστομος Σμύρνης
– 324 μόνο στην Μητρόπολη
• Πυρπόληση της αρμενικής και της
ελληνικής συνοικίας της Σμύρνης.
– Το κάψιμο σπιτιών
– Βασανιστικό θάνατο κατοιίων
 Ελλάδα 1922

• Εδαφική συρρίκνωση
-χάνονται οι ανεπτυγμένες
οικονομικά και πολιτιστικά περιοχές

• Φτάνουν στην Ελλάδα

– 1.230.000 Έλληνες χριστιανοί
– 45.000 Αρμένιοι
• Φεύγουν
– 610.000 Μουσουλμάνοι
• Τελευταία πράξη της Μεγάλης Ιδέας
– Οι πρόσφυγες στο πλευρό των Φιλελευθέρων
 Το πρώτο διάστημα
• Αρρώστιες ( τύφος,
φυματίωση, ελονοσία)
• Κινητοποίηση κράτους
και ιδιωτών
• Ταμείο Περιθάλψεως
Προσφύγων ( Νοέμβρης
1922)
• Πιστεύουν ότι η διαμονή
τους στην Ελλάδα είναι
προσωρινή
καθυστέρηση
οικονομικής κοινωνικής
ένταξης
 11 Σεπτέμβρη 1922
• Κίνημα οπου απαιτείται
– παραίτηση Κωνσταντίνου
– σύσταση νέας κυβέρνησης (Αντάντ)
• Παραίτηση Βασιλιά,  σύσταση εκτάκτου στρατοδικείο
• Πρόεδρος στρατηγός Αλέξανδρος Οθωναίος και οχτώ
υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης Γούναρη
• Βενιζέλος επικεφαλής των διαπραγματεύσεων με τις
Ευρωπαϊκές Δυνάμεις και τους Τούρκους εκπροσώπους.
• Υπογράγεται τελικά στις 24 Ιουλίου 1923 η Συνθήκη της
Λωζάνης
 Συνθήκη της Λωζάνης
 Οι ανταλλάξιμοι πληθυσμοί:
• Θα απέβαλαν την παλιά ιθαγένεια και θα αποκτούσαν την
ιθαγένεια της χώρας στην οποία θα εγκαθίσταντο
• Είχαν δικαίωμα να μεταφέρουν την κινητή περιουσία τους
• Είχαν δικαίωμα να πάρουν από το κράτος στο οποίο μετανάστευαν
αποζημίωση ίσης αξίας με την ακίνητη περιουσία που
εγκατέλειπαν
• Η μετακίνηση τους θα διευκολύνονταν από την Μικτή Επιτροπή
Ανταλλαγής

 Η συνθήκη έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα

 Έντονη αντίδραση προσφύγων: συλλαλητήρια, διαδηλώσεις
 Συνθήκη Λωζάνης
• Εκτόνωση της λαϊκής αγανάκτησης

• Θανατικές καταδίκες με την κατηγορία ότι "οι

κατηγορούμενοι τοποθέτησαν τα συμφέροντα του
Θρόνου πάνω από τα Εθνικά συμφέροντα

• Το 2010, ο Άρειος Πάγος αναίρεσε την απόφαση του

στρατοδικείου και αθώωσε τους καταδικασθέντες, μετά
θάνατον
 Αποκατάσταση
 Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ)
Το κράτος διαθέτει:
• Τις ιδιοκτησίες Τούρκων/Βουλγάρων που
έφυγαν(8.000.000στρέμματα)
• Το ποσό από δύο δάνεια
• Οικόπεδα για την ανέγερση αστικών συνοικισμών

 Διάκριση σε αστούς και αγρότες

 Εγκατάσταση σύμφωνα με τον τόπο προέλευσης
(Νέα Σμύρνη, Νέα Αλικαρνασσός κ.α. )
«Ένα από τα δυνατώτερα συναισθήματα που
πήρα μαζί μου απ’ τη Σμύρνη ήταν το
συναίσθημα της ντροπής, διότι άνηκα στο
ανθρώπινο γένος»

Τζωρτζ Χόρτον
 Πηγές
• Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας Γ’ Γενικού Λυκείου
• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα
• ΝΙΚΟΣ ΑΝΔΡΙΩΤΗΣ, Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ 1910-1920,
ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ,ΑΘΗΝΑ 24 ΟΚΤ 1999
• https://el.wikipedia.org
Βίντεο :
• 1922-Το Χρονικό Της Τραγωδίας - Δεν Ξεχνώ
• ΣΜΥΡΝΗ 1922 ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Μαθήτριες:Πλαΐτη Μαρία
Σκουραδάκη Εύα
Υπεύθυνη καθηγήτρια:
Ε.Κασσωτάκη
Σχ. Έτος: 2018-2019