LEKOVI VO TERAPIJA NA TUBERKULOZA

 Te{ka za terapija bidej}i mokobakteriite sporo rastat i se

rezistentni kon antibiotici.
 Mikobakteriite dolg vremenski period mo`e da ostanat vo
latentna sostojba i toga{ se rezistentni kon skoro site
antibiotici.
 Preku lipidniot kleto~en zid na mikobakteriite ne mo`at da
prodrat golem broj lekovi.
 Dobar del od mikobakteriite se intracelularni
mikroorganizmi i na toj na~in se nedopirlivi za mnogu lekovi
koi slabo prodiraat vo kletkite.
 Mikobakteriite brzo razvivaat rezistencija sprema bilo koj
poedine~en lek. Poradi toa terapijata se sproveduva so
koristewe pove}e lekovi istovremeno.
 Terapijata treba da trae pove}e meseci ili godini za da se
postigne izlekuvawe.
1
LEKOVI VO TERAPIJA NA TUBERKULOZA

2
 LEKOVI VO TERAPIJA NA TUBERKULOZA

Lekovi od prva linija vo terapija na tuberkuloza se:

 Izoniazid;
 Rifampicin;
 Pirazinamid;
 Etambutol;
 Streptomicin.
Kombinirana primena na izoniazid i rifampicin vo
period od 9 meseci doveduva do izlekuvawe kaj 95%-
98% slu~ai na tuberkuloza.

3
 IZONIAZID
 Hemiski e hidrazid na izonikotinska kiselina.
1. ANTIMIKROBNO DEJSTVO:
 Deluva baktericidno na soevi Mycobacterium
tuberculosis koi aktivno se delat.
 Poslabo deluva na atipi~ni mikobakterii.

2. MEHANIZAM NA DEJSTVO:
 Inhibicija na sinteza na mikolinski kiselini koi se va`en
del na zidot na mikobakteriite.
 Se koncentrira i intracelularno, taka da deluva i vrz
intracelularnite mikobakterii.
 Rezistencija se razviva so promena vo odreden gen so {to
se spre~uva mo`nosta za reakcija na izoniazid so celniot
protein. Za da se spre~i razmno`uvawe na rezistentni
mutanti izoniazid treba da se kombinira so drug
antituberkulozen lek.
 Ne postoi vkrstena rezistencija pome|u izoniazid,
rifampicin i etambutol. 4
 IZONIAZID
2. MEHANIZAM NA DEJSTVO:
 Izoniazid i piridoksin se strukturni analozi i me|u niv postoi
kompetitiven antagonizam.
 Davawe na visoki dozi piridoksin spre~uva pojava na nekoi
nesakani dejstva na izoniazid kako {to e neuritis.

3. FARMAKOKINETIKA:
 Lesno se resorbira od GIT.
 Lesno minuva niz kleto~nite membrani i postignuva visoki
koncentracii vo site telesni te~nosti i tkiva i intracelularno.
 Se metabolizira so proces na acetilacija koja e genetski
determinirana i vo odnos na brzinata so koja se odviva postojat
brzi i spori acetilatori. Kaj prvite polu`ivot na eliminacija e 90
minuti, a kaj vtorite 3 ~asa.
 Se eliminira vo urina delumno kako nepromenet, a delumno
produkti od acetilacija i kowugacija.

5
 IZONIAZID
4. INDIKACII:
 Terapija na tuberkuloza. Se kombinira so etambutol, rifampicin
i streptomicin.
 Sam mo`e da se dava za prevencija na aktivna tuberkuloza kaj
inficirani osobi so kompromitiran imunitet ( deca, SIDA i
drugo).
 Terapiska doza e 5-10 mg/kg na den.
 Kaj pacienti so hepatalna insuficiencija mora da se primeni
pomala doza na lekot.
 Istovremeno treba da se dava piridoksin vo doza od 10 mg na
100 mg izoniazid za da se spre~i neuritis.
 Profilakti~ka doza e poniska i se dava vo vremenski period od 9-
12 meseci.

5. NESAKANI DEJSTVA:
 Drazba na CNS so nesonica, nemir, a mo`e i konvulzii. Mo`en e
periferen neuritis.
 O{tetuvawe na funkcijata na crniot drob, posebno kaj postari
pacienti.
 Hemoliza kaj pacienti so deficit na enzimot glukozo-6-fosfat-
6

dehidrogenaza.
 IZONIAZID
5. KONTRAINDIKACII:
 Latentna epilepsija, alergija, te{ki bolesti na crniot drob i
bubrezite, neuritis i psihozi.

6. INTERAKCII:
 Mo`e da ja uspori eliminacijata na fenitoin, da gi zgolemi
negovite koncentracii vo krvta i da predizvika negova
toksi~nost.

7
 ETAMBUTOL
1. ANTIMIKROBNO DEJSTVO:
 Deluva bakteriostatski na soevi od Mycobacterium
tuberculosis.
 Ima dejstvo i na mikobakterii koi stanale rezistentni na
izoniazid i streptomicin.

2. MEHANIZAM NA DEJSTVO:
 Inhibicija na sinteza na arabino-galaktan koj e va`en del
na zidot na mikobakteriite.
 Rezistencija se razviva brzo vo kolku lekot se primeni
sam. Zatoa zadol`itelno treba da se kombinira so drug
antituberkulozen lek.
3. FARMAKOKINETIKA:
 Dobro se resorbira od GIT.
 Zna~aen del od etambutol vo krvta e koncentriran vo
eritrocitite.
 Okolu 50% se eliminira preku urina kako nepromenet so
polu`ivot na eliminacija od 4 ~asa.
8
 ETAMBUTOL
4. NESAKANI DEJSTVA:
 Relativno dobro se podnesuva.
 Tranzitorno o{tetuvawe na vidot, periferni neuritis i
alergiski reakcii.
 Kaj 50% pacienti ja namaluva eliminacijata na mo~na
kiselina i ja zgolemuva koncentracijata na urati.

9
 RIFAMPICIN
 Rifampicin e polusintetski derivat na prirodniot antibiotik
rifamicin.

1. ANTIMIKROBNO DEJSTVO:
 Soevi na Mycobacterium tuberculosis; .
 Gram-pozitivni bakterii (ne{to poslabo dejstvo od
Penicilin );
 Gram-negativni bakterii ( ne{to poslabo dejstvo od
hloramfenikol i tetraciklini);
 Nekoi virusi.

2. MEHANIZAM NA DEJSTVO:
 Selektivna inhibicija na RNK-polimeraza i spre~uvawe
na sozdavawe na po~etniot lanec na RNK.
 Rezistencija se razviva brzo i zatoa ne treba da se
upotrebuva sam tuku da se kombinira so drug
antituberkulozen lek.

10
 RIFAMPICIN
3. FARMAKOKINETIKA:
 Dobro se resorbira od GIT.
 Dobro difundira vo site telesni te~nosti i tkiva vklu~uvaj}i i
cerebrospinalen likvor.
 Se eliminira preku `ol~ka (voglavno), a pomal del i preku urina so
polu`ivot na eliminacija od 2-4 ~asa. Poradi enterohepati~en ciklus dolgo
se zadr`uva vo visoki koncentracii vo krvta.
 Polu`ivotot na eliminacija e posebno prodol`en pri o{tetena funkcija na
crniot drob.

4. INDIKACII:
 Terapija na tuberkuloza ( zaedno so izoniazid, etambutol ili drug
tuberkulostatik);
 Infekcii predizvikani so atipi~ni mikobakterii.
 Terapija na lepra.
 Zaedno so trimoksazol, za eradikacija na stafilokoki vo nos i farinks kaj
kliconositeli.
 Vo kombinacija so drugi lekovi vo terapija na osteomielitis i
endokarditis;
 Vo terapija na meningitis predizvikan so pneumokok rezistenten na
penicilin ( zaedno so ceftriakson ili vankomicin).
11
 RIFAMPICIN
5. NESAKANI DEJSTVA:
 Dobro se podnesuva.
 Poremetena funkcija na crniot drob.
 Naru{uvawe na GIT.
 Naru{uvawe na hematopoezata (trombocitopenija,
leukopenija, anemija koi se naj~esto minlivi).
 Alergiski reakcii na ko`a.
 Crveno-portokalova boja na mo~ka i pot koja e napolno
bezopasna pojava.
 Indukcija na mikrozomalni enzimi citohrom P450 i zabrzana
eliminacija na oralni antikoagulantni lekovi, oralni
kontraceptivi, ketokonazol, ciklosporin, teofilin i t.n. so nivni
namalen efekt.
 Zabrzana eliminacija na metadon so negov namalen efekt i
znaci na apstinencijalen sindrom kaj pacienti na terapija so
metadon.

12
 PIRAZINAMID

1. ANTIMIKROBNO DEJSTVO:
 Visoko specifi~no dejstvo protiv soevi na
Mycobacterium tuberculosis.

2. MEHANIZAM NA DEJSTVO:
 Selektivna inhibicija na RNK-polimeraza i spre~uvawe
na sozdavawe na po~etniot lanec na RNK.
 Rezistencija se razviva retko, osven vo slu~ai koga se
upotrebuva sam vo terapija na tuberkuloza.
3. FARMAKOKINETIKA:
 Dobro se resorbira od GIT.
 Dobro se distribuira vo site telesni te~nosti i tkiva
vklu~uvaj}i i CNS.
 Se metabolizira vo crn drob vo aktiven metabolit koj
potoa se pretvara vo neaktiven i se eliminira preku
bubrezi.

13
 PIRAZINAMID
4. INDIKACII:
 Terapija na tuberkuloza, posebno vo prvite dva meseci od
le~eweto vo dozi od 25-30 mg/kg, podeleno vo 2-3 poedine~ni dozi
( sekoga{ zaedno so drug tuberkulostatik).

5. NESAKANI DEJSTVA:
 Poremetena funkcija na crniot drob. Se prepora~uva kontrola na
transaminazi na sekoi 2-4 nedeli. Pri pojava na hepatotoksi~nost,
terapijata treba da se prekine.
 Namalena eliminacija na urati {to e posebno opasno kaj pacienti
so giht.

14
 ALTERNATIVNI LEKOVI VO TERAPIJA NA
TUBERKULOZA
Alternativni lekovi vo terapija na tuberkuloza se:
 Etionamid;
 Amikacin;
 Fluorokinoloni ( Ciprofloksacin, Ofloksacin) ;
 Kapreomicin;
 Cikloserin;
 Para-amino-salicilna kiselina ( PAS);
 Viomicin;
 Rifabutin ( Ansamicin ).
Nekoi od ovie lekovi se koristat mnogu poretko od drugite i slu`at
kako REZERVNI ANTITUBERKU-LOTICI: Kapreomicin,
Cikloserin, Para-amino-salicilna kiselina, Viomicin i
Rifabutin ( Ansamicin).
15
 LEKOVI PROTIV LEPRA

Najpoznati lekovi vo terapija na lepra se:

 Dapson;
 Rifampicin;
 Klofazimin.

16