Dünyada ve Türkiye’de Aile

Hekimliğine Geçiş Süreci

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 1

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 2
Bilimsel Tarihçe-1 Bilim
Flexner Raporu 1910

Bakterilerin Keşfi

Mikroskobun Bulunması

Sanat
3
Bilimsel Tarihçe-2
Millis ve Willard Raporları 1966

Peabody 1923
Branşlaşmanın Götürdükleri
Branşlaşmanın Getirdikleri Hasta-hekim hastalık-hekim
Daha fazla bilgi Hastanın sorumluluğunu alma
Branşlaşma
Daha fazla ilaç Elde Kalan
Koordinasyon
Daha fazla teknoloji Karşılıklı güvensizlik
Tedavi Şekillerine
Daha fazla hastalık göre, Yaşa ve cinseGelişler
Tekrarlayan göre Organlara göre,
Hastalıklara göre, semptomlara göre
Doktor doktor dolaşma
Minör problemlerin büyümesi
Hastaneye yatışta artma
Flexner Raporu 1910 Geleneksel ve alternatif tedaviye yönelme

4
1972
Dünya Genel Tababet/Aile Hekimliği
Ulusal Okul ve Akademileri Örgütü
(World Organisation of National Colleges
and Academies of General
Practice/Family Medicine; WONCA)
kuruldu

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 5

Bilimsel Tarihçe-3
Aile Hekimliği Uzmanlığı

Alma Ata Konferansı 1978

Aile Hekimliği Tanımının Yapılması 1974

Millis ve Willard Raporları 1966

6
İHTİYAÇ

İnsanı organ, doku ya da sistem olarak yani sadece

BİYOLOJİK BİR VARLIK olarak değil, sosyal ve
psikolojik özelliklerini de göz önüne alıp BİR BÜTÜN,
BİR BİREY olarak değerlendirecek hekim

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 7

ÇÖZÜM
Kişileri ve aileleri, içinde yaşadığı toplumun bir parçası
olarak ele alan,
Yaş, cinsiyet ve hastalık ayırımı yapmaksızın,
Bireysel,
Kapsamlı,
Sürekli ve
Bütüncül sağlık hizmeti sunabilen, alanında
uzmanlaşmış hekim = AİLE HEKİMİ

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 8

1-LEUWENHORST: HOLLANDA, 1974
Gereklilik - Tanım

Tüm dünyada kabul görmüş bir Aile Hekimliği tanımının

yapılması gerekliliği,
Birinci basamak hekimliğinin, insanı organ veya
sistemlerini esas alarak inceleyen diğer klinik uzmanlık
dallarından farklı bir uzmanlık dalı olduğu vurgulanarak
Aile Hekimliğinin tanımı yapılmıştır. (Leuwenhorst
Tanımı)

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 9

 2-ALMA ATA KONFERANSI, 1978
Hizmet Sunumu

“2000 yılında herkese sağlık”

Birinci basamak hekimliği kendine özgü bilgi ve tutum
içerir
Birinci basamakta hizmet sunumunu, birinci basamakta
uzmanlaşmış hekimler vermelidir.

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 10

 3- AVRUPA BİRLİĞİ KARARLARI
(Direktifleri) 1975,1986, 1993, 2001
EĞİTİM
Avrupa Birliği üyesi ülkelerin birinci basamak sağlık
hizmetlerinde çalışacak hekimlerin tıp fakültesi
mezuniyeti sonrası en az 2 yıl AH uzmanlık eğitimi
alması gerektiğini karara bağlamış ve bu uygulamaya
başlanması için 1 Ocak 1995 tarihini hedef olarak
belirlemiştir.
2001’de bu süre 3 yıl olarak kabul edilmiştir.

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 11

İdari Tarihçe
AB Direktifleri

75/362 ve 75/363
86/457/EEC
93/16/EEC
2001/19/EEC

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 12

93/16/EEC
Giriş
Özel bir eğitimin gerekliliği
Madde 31-34:
Eğitimin süresi
• 3 yıl tam zamanlı ya da eşdeğer süre yarı zamanlı
(2001/19)
İçeriği
• Teorikten çok uygulamalı,
• En az 6 ay genel tıp uygulamasında bir eğitici
denetiminde
Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 13
93/16/EEC
Madde 36:
Eğitimi kimin alıp almayacağı
• Ulusal sağlık sisteminde birinci basamakta
çalışacak herkes alacak
• Madde 9: Kazanılmış haklar (grandfather
clause)

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 14

93/16/EEC
Madde 37:
Üye ülkeler arasında aile doktorlarının
yeterliliklerinin tanınması
• Eğer bir uzmanlık bir ülkede tanınıyor ve diğerinde
tanınmıyorsa, tanınmayan ülkeler de bu uzmanlığı
gerekli standartları yerine getirdiği uzman bir
otoritece onaylanmak koşuluyla tanırlar 2001/19/EC
Madde 42b
• AB dışındaki ülkelerden alınan eğitimlerin yeterliliği,
başka bir birlik ülkesi tanıdıysa ya da tanıyacak
ülkede ek eğitimler alınacaksa tanınabilir.
2001/19/EC Madde 42c
Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 15
4-WHO VE WONCA , ONTARİO KONFERANSI (1994)
Politika Geliştirme

Sağlık bakımını daha eşit, maliyet etkin ve bireysel

gereksinimlere yanıt verir kılabilmek için KÖKTEN
değişiklikler yapmak gerekir.

Her ülkede bağımsız aile hekimliği örgütleri

kurulmalıdır.

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 16

 TÜRKİYE

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 17

• Türkiye’de 14 Mart 1827’de Tıp Fakültesinin
ilk kuruluşu
• 1906’da, Cemiyet-i Tıbbiye-i Şahane’nin 50. Yılı
Faaliyet Raporu’nda yalnızca 5 tıp dalı (İç
hastalıkları, Şirürji, Jinekoloji ve Obstetrik,
Oftalmoloji ve Dermatoloji) sayılır.
• 1947: 22 uzmanlık dalı resmen tanındı. Bu
dallardan biri de “Genel Sağlık Uzmanlığı”
idi. 1955 yılına dek tüzükte kaldı

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 18

• 1962: 60 uzmanlık dalı resmen
tanındı.

• 1983: Uzmanlık dalları 42’ye

indirildi. Bu dallardan biri de
“Aile Hekimliği” idi

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 19

• Türkiye’de birinci basamak sağlık hizmetleri ile ilgili
en önemli girişim 5 Şubat 1961’de yürürlüğe giren
224 Sayılı Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi
Yasası oldu.

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 20

Gereklilik-1
Tıptaki gelişmeler birinci basamak sağlık
hizmetlerinin bu alanda uzmanlaşmış bir hekim
tarafından verilmesi ihtiyacını doğurmuştur.

İlk tartışmalar 1979 yılında yapılmış ancak ülke insan

kaynakları olanak vermemiş, ancak 1983 yılında Aile
Hekimliği Uzmanlığı Tababet Uzmanlık Tüzüğü’nde
yer almıştır.

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 21

224 sayılı yasayı hazırlayan Nusret Fişek, 1985’te –Aile
Hekimliğinin Tababet Uzmanlık tüzüğünde yer
almasından 2 yıl sonra– “Halk Sağlığına Giriş”
kitabında sağlık ocağında çalışacak "Aile Hekimi" nin
birinci basamak sağlık hizmetlerindeki yerini şöyle
açıklamaktadır “Kişiye yönelik koruyucu hekimlik
hizmetleri ile ayakta ve evde tedavi hizmetleri bir arada
(entegre olarak) yürütülmelidir. (…) Entegre örgütlenme
modelinin en basiti çağdaş Aile Hekimliği’ dir.

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 22

Gereklilik-2
Avrupa Birliği ülkeleri de dahil olmak üzere gelişmiş
ülkelerin tamamında birinci basamak hekimlik
uygulaması için en az 3 yıllık bir mezuniyet sonrası
eğitim şartı aranmaktadır.

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 23

Türkiye’de Birinci Basamakta
Çalışabilmek İçin;

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı

24
Denenmiş Çözümler
Herkes eğitim alsın (zaman ve para istiyor, idari
yönden uygulamak kolay)
Hiç kimse eğitim almasın (idari yönden uygulaması
en kolay yol ancak eğitim alanlara ve almayı
düşünenlere kötü mesaj, uygulamada bir yarar elde
edememe, hiçbir şey değişmedi vb mesajlar)
Halen çalışanlara sınırlı bir eğitim ve statü
iyileştirmesi sağlanması (en mantıklı yol ancak idari
yönden emek gerektiriyor)

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 25

Bir defaya mahsus geçiş dönemi
eğitimi planlanmıştır çünkü:
Türkiye’de de “Aile Hekimliği” sağlık sistemlerinden
bağımsız bir tıp disiplinidir
Mevcut durumda ülkemizde birinci basamak sağlık hizmeti
sunumu aile hekimliği uygulaması çerçevesinde
verilmektedir.
Uygulamanın verimli bir şekilde sürdürülebilirliğini sağlamak
için pratisyen hekimlere geçiş dönemi eğitimleri
verilmektedir.

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 26

Geçiş Dönemi Eğitimleri
1.Aşama Uyum Eğitimi

• 6 (1+5) gün süren,

• Aile hekimliği disiplininin temel özelliklerini anlatan,
• Katılımcıların eğitimle ilgili beklentilerini karşılayacak
sunumlar ve grup çalışmalarını içeren bir eğitimdir.

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 27

Değerlendirme
Katılımcıların değerlendirilmesi
performans gözleme
ön test ve son test
Programın tamamına katılma ve devam şartı
Programın değerlendirmesi
her eğitim gününün sonunda katılımcılardan sözlü
geribildirim
kurs bitiminde katılımcılardan sözlü geribildirim ve
yazılı değerlendirme
kurs sonunda eğiticilerin hazırlayacağı yazılı rapor

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 28

Geçiş Dönemi Eğitimleri
2.aşama Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim
Eğitimleri (AHUZEM)

• 1 yıl görev yerinde uzaktan eğitim şeklinde süren ,

• Birinci basamağa yönelik hazırlanmış klinik modüller
ve hizmet içi eğitimleri içeren bir eğitimdir.
• Eğitim ön test ve son testlerle değerlendirilmektedir.

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 29

1. Aşama Eğitim Sonrası 1.Aşama Uyum Eğitimi
Sertifikası
2. Aşama Eğitim Sonrası 2. Aşama Eğitim Katılım
Belgesi verilmektedir.
2.Aşama eğitimler 2012 aralık ayında uzaktan eğitim
yöntemiyle başlamış olup aile hekimi olarak çalışan
tüm hekimlere verilmektedir.

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 30

 Teşekkürler

Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 31