EK-2

HASTANE ÖNCESİ
ACİL TIBBİ YARDIM VE BAKIM
AKIŞ ŞEMALARI

YETİŞKİN UYGULAMA KILAVUZU

1
 UYARILAR

Tıp sürekli olarak değişen bir bilim dalıdır. Hastalıkların veya yaralanmaların
tümünün kesin tedavisi henüz açık değildir. Yeni araştırmalar ile her gün
ilaçlar ve tedaviler değişmektedir. Bu Yönergede bulunan bilgiler
onaylandığı tarih itibariyle en güncel, geçerli ve tıbbi standartlara uygundur.
Buna rağmen, tıbbın sürekli değişen bir bilim olması nedeniyle yönergeyi
hazırlayan kurul bilgilerin bütünü ile olarak doğru ve eksiksiz olduğunu
beyan edememektedir ve bu bilgilerin kullanılmasından doğan sonuçlardan,
ihmal ve hatalardan sorumlu değillerdir. Yönergenin düzenli aralıklarla
yenilenmesi, güncellenmesi ve geliştirilmesi yapılacak olsa da uygulayıcılar
tıp bilimindeki gelişmeleri, uluslar arası kabul gören kılavuzları ve mevzuatı
takip etmelidir.

2
 Balon Valf Maske
KKM Komuta Kontrol Merkeziyle Temasa Geç BVM

PBV Pozitif Basınçlı Ventilasyon

NEA Nabızsız Elektriksel Aktivite
KPR Kardiyopulmoner Resusitasyon

VF Ventiküler Fibrilasyon Serum Fizyolojik

SF

OED Otomatik Eksternal Defibrilatör

Nabızsız VT Nabızsız Ventriküler Taşikardi
RL Ringer Laktat

Damar yolu açık kalacak şekilde

DAKŞ KTA Kalp Tepe Atımı

Intravenöz (damar içine)

IV KDZ Kapiller Geri Dolum Zamanı

Intraosseös (kemik içine) mikrogram

IO µg

Intramuskuler (kas içine) GKS GLASKOW KOMA SKALASI

IM

Entübasyon tüpünden Acil Tıp Teknisyeni

ET ATT

Sublingual (Dil Altından)

SL Ambulans ve Acil Bakım Teknikeri
AABT

Kan Şekeri
KŞ

Hipovolemi, Hipoksi, Hipertermi, Hipotermi, Hipo-Hiperkalemi (ve diğer elektrolitler), Heart Block (kalp bloğu), H+ iyonu (asidoz)
H ve T ler Tansiyon pnömotoraks, Toksikasyon/Dozaşımı, Travma, Tamponad Kardiyak, Tromboembolizm

Sol taraftaki sütunlar AABT ve ATT lerinin müdahale sınırlarını belirlemektedir

3
 YETKİ VE SORUMLULUKLAR
11/5/2000 tarihli ve 24046 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği (Madde28)
15/3/2007 tarihli 26463 sayılı Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (Madde 10)

Ambulans ve acil bakım teknikerleri (AABT), Bakanlıkça yapılacak düzenlemelere

uygun olarak;
1) İntravenöz girişim yapmak.
2) Hastaneye ulaşıncaya kadar, kabul edilen acil ilaçları ve sıvıları kullanmak.
3) Oksijen uygulaması yapmak.
4) Endotrakeal entübasyon uygulaması yapmak.
5) Kardiyo-pulmoner resüsitasyon ve defibrilasyon yapmak.
6) Travma stabilizasyonu yaparak hastanın nakle hazır hale gelmesini sağlamak.
7) Uygun taşıma tekniklerini bilmek ve uygulamak.
8) Monitörizasyon ve defibrilasyon uygulamak.
9) Kırık, çıkık ve burkulmalarda stabilizasyonu sağlamak.
10) Yara kapatma ve basit kanama kontrolü yapmak.
11) Acil doğum durumunda doğum eylemine yardımcı olmak.

Acil tıp teknisyenleri(ATT), tıbbi danışman koordinasyonu ve onayı ile Bakanlıkça

yapılacak düzenlemelere uygun olarak;
1) İntravenöz girişim yapmak.
2) Oksijen uygulaması yapmak.
3) Endotrakeal entübasyon uygulaması yapmak.
4) Uygun taşıma tekniklerini bilmek ve uygulamak.
5) Kırık, çıkık ve burkulmalarda stabilizasyonu sağlamak.
6) Yara kapatma ve basit kanama kontrolü yapmak.
7) Temel yaşam desteği protokollerini uygulamak.
8) Temel yaşam desteği uygulaması sırasında yarı otomatik ve tam otomatik eksternal defibrilatörleri kullanmak.
9) Travma stabilizasyonu yaparak hastanın nakle hazır hale gelmesini sağlamak.

4
VAKA YÖNETİMİ SAHA YÖNETİMİ
Kişisel Koruyucu Malzemelerini Kullan
HAYIR Güvenli Hale
Olay Yeri Güvenliği Var mı? Gelene Kadar
Bekle
EVET

EVET HAYIR
Hasta Güvenliği Var mı?
Güvenliğini
Sağla

Yaralanma ve/veya hastalığın mekanizmasını değerlendir

A
A A
B T Tıbbi Travma
T T
Hastalık Öyküsünü al Travma Oluş Şeklini Belirle

Vaka Sayısını Belirle

Tek Vaka İse TRİAJ yap Birden Fazla ise

Olay Yeri Yönetimine Başla

KKM iletişim kurup direktifleri yerine getir

5
HASTA YÖNETİMİ
HASTA YÖNETİMİ İLK DEĞERLENDİRME
Hastanın genel durumunu değerlendir, hayati tehlike söz konusu ise hemen müdahale et H
Bilinç var E
Bilinç durumunu değerlendir?
Bilinç yok
R

Havayolunu aç
HAYIR Spinal yaralanma şüphesi var mı ? EVET
A
Baş geri-çene • Gerektiğinde aspiratör ile havayolunu temizle.
• Gerektiğinde havayolu açıklığını orofaringeal
Ş
yukarı manevrası Çene itme
uygula veya nazofaringeal tüple sağla
• Travma şüphesi varsa boyunluk tak
manevrası uygula A
A M
A A
Solunumu değerlendir. (bak dinle hisset)
A
B T Solunum var ve yeterli Solunum yok veya yetersiz D
T T PBV başla
A
Oksijen ver;
• Yüz Maskesi ie 15 lt/dak oksijen ver.
• Nasal kanül ile 2-6 lt/dak oksijen ver.

Nabız var Hastanın dolaşımını değerlendir. En fazla 10 sn. süreyle nabız kontrolü yap. N
• yetişkin ve çocukta karotik, bebekte brakial/femoral nabız
Nabız yok A
Çocuk ve bebekde,
oksijenasyon ve
Perfüzyon zayıf K
KPR başla
Büyük kanama var mı? Varsa
ventilasyona rağmen,
kalp atımı <60 /dk
KGD süresi 2
sn üstünde İ
kanama kontrolü yap
Yetişkin ve çocuk L
6
Deri rengini, vücut ısısını ve vücut nemini Kardiak Arrest
değerlendirerek perfüzyonu kontrol et (KGD) Akış Şeması
HASTA YÖNETİMİ
ÖYKÜ VE MUAYENE

GLASGOW Koma skalasını

içeren nörolojik
değerlendirmeyi yap

Solunum
Nabız
Vital bulguları sapta, Kan Basıncı
(en az yandaki verileri içermeli) Deri rengi,
Vücut sıcaklığı ve nemi
Oksijen saturasyonu
Belirti ve bulgular
Alerji ve alışkanlıklar.
A Mevcut hastalığın hikayesini ve Kullandığı ilaçlar
geçmiş tıbbi hikayesini alın Geçmiş medikal hikaye (tıbbi, cerrahi ve travma)
A A Ağızdan son alınanlar ( katı veya sıvı)
B T Hastalığa veya travmaya sebep olan olay

T T Bilinçsiz hasta: hayati bir tehlike varmı diye hızlıca fiziksel muayene et
Bilinçli hasta: Hastanın şikayetleri ile ilgili olarak vücut sistemlerini değerlendir
Travma: hayati tehlikeye sebep olacak yaralanması tespiti için
Fiziksel muayene yap hızlıca fiziksel travma muayenesini yap .
Hayat kurtarma değerlendirmeleri ve uygulamaları yapıldıktan sonra
ambulansla hastaneye nakil sırasında detaylı fiziksel muayene uygulayın
Travma : yaralanma odaklı muayene yap

Akciğer sesleri
monitorizasyon
Diğer değerlendirme teknikleri EKG
Oksijen satürasyonu
Kapnografi

Muayene bulgularını kayıt et 7

HASTA YÖNETİMİ SÜREKLİ DEĞERLENDİRME
H
İlk değerlendirme yenilenir
E
Bilinç düzeyini yeniden değerlendir R

Havayolu yeniden değerlendir

A
Solunum hızı ve kalitesini yeniden değerlendir
Ş
Nabız, kanama kontrolü ve deri perfüzyonu dahil dolaşımı yeniden değerlendir A
A
M
Hastanın önceliklerini yeniden belirle A
A A
B T D
Yaşamsal bulgular yeniden değerlendir ve kaydet
T T A
Hasta yakınmaları ve yaralanmalara odaklı değerlendirme yinelenir

Girişimleri değerlendir N
A
Tedaviye yanıt değerlendirilir.
K
En fazla 5 dakikada
İ
15 dakikada bir Stabil Stabil değil
tekrarla ve kaydet
KKM bir tekrarla ve L
kaydet 8
 Kalp Durması - İleri Yaşam Desteği (Yetişkin)
Bilinç kapalı
H
Havayolunu aç, Solunumu kontrol et (bak Solunum yok
E
dinle hisset) R
A Nabız PBV başla
•1 soluk/ 5-6 saniyede var
T •2 dakika da bir nabız 10 saniye süreyle nabzı kontrol et
kontrolü yap
T Nabız yok
A
• Şahit olunmuş arrest ise; Ş
zaman kaybetmeden • Şahit olunmuş arrest değilse;
A defibrilatörü bağla (AABT
Monitörize et 30 kalp basısı / 2 solunum (BVM A
ile ) 5 döngü uygula
A yoksa OED) M
Ritmi değerlendir
B A
T Şok Uygulanabilir Şok Uygulanmaz
(VF/Nabızsız VT) (NEA/Asistoli) D
A
VF / Nabızsız VT ASİSTOLİ / NEA
Akış Şeması Akış Şeması
İleri Hava Yolu Yöntemlerini N
kullanarak havayolunu sağla
(Entübasyon Algoritması) A
IV veya IO yol aç
•Sağlanamıyorsa BVM ile devam et
K
İ
Sağlık kuruluşuna yada doktora
Entübasyon yapıldıktan sonra KPR;
ulaşana kadar resüsitasyona
L
100 kalp basısı/dak ve 8-10 9
soluk/dak olarak kesintisiz sürdür devam et
 Kalp Durması ASİSTOLİ / NEA
(Yetişkin)
KPR (30/2) Uygula
H
A PBV Oksijen ver
En kısa zamanda Entübe et
E
T R
T Monitör/Defibrilatör

Ritmi Değerlendir ?
(en az 2 derivasyonda)
İlgili Ritim Akış A
Şeması
ASİSTOLİ / NEA Ş
A
A
A Derhal Kesintisiz KPR ( 2 dak) M
B IV/IO yol varsa; A
• ADRENALIN 1 mg IV/IO (3-5 dak da tekrarla)
T • ATROPIN 3 mg IV/IO/ (Asistoli yada NEA ritm hızı<60) (veya 1 mg D
3-5 dak tekrar, toplam 3 doz)
IV/IO yol yoksa; ADRENALIN 2 mg, ATROPIN 6 mg Entübasyon
A
tüpünden 10 cc ye distile su veya SF le tamamlayarak verilebilir.

Nabız yok
Elektriksel aktivite varsa
N
Asistoli Ritmi Değerlendir ?
A
KKM 20 dak.sonra SODYUM BIKARBONAT K
1mEq/kg (en fazla 100 mEq) vermeyi düşün 10 sn. süreyle nabzı kontrol et
İ
Nabız var
Resüsitasyon sonrası L
Sağlık kuruluşuna yada doktora ulaşana kadar bakım planla 10
resüsitasyona devam et
 Kalp Durması VF / Nabızsız VT
(Yetişkin)
KPR (30/2) Uygula
PBV Oksijen ver
H
A Monitör/Defibrilatör bağla E
T R
Ritmi Değerlendir
T

VF / Nabızsız VT İlgili Ritim Akış

Şemasına Git A
1.Defibrilasyon 1 Şok
150 - 200 J bifazik veya 360 J monofazik Ş
A
A 30/2 KPR (5 döngü veya 2 dak)
A
M
B Ritmi Değerlendir A
T VF / Nabızsız VT D
2. Defibrilasyon 1 Şok 150 - 360 J bifazik veya 360 J monofazik A

Nabız yok
30/2 KPR devam et (5 döngü veya 2 dak)
Damar yolu varsa KPR sırasında; ADRENALIN 1 mg IV/IO (3-5 dak da tekrarla)
• IV/IO yol yoksa; ADRENALIN 2 mg ET’den 10 cc ye SF le tamamlayarak

Ritim değişikliği
Ritmi Değerlendir
varsa
N
VF / Nabızsız VT A
3. Defibrilasyon 1 Şok 150 - 360 J bifazik veya 360 J monofazik K
30/2 KPR devam et (5 döngü veya 2 dak)
Damar yolu varsa KPR sırasında;
10 saniye süreyle
nabzı kontrol et İ
• AMIODORON 300 mg IV/IO (3-5 dak sonra yarı doz tekrar vermeyi düşün) yoksa %2 Lidokain
• IV/IO yol yoksa; LIDOKAIN 2-3 mg/kg ET’den 10 cc ye SF le tamamlayarak ver. Nabız var L
Resüsitasyon sonrası11
KKM bakım planla
20 dak.sonra SODYUM BIKARBONAT 1mEq/kg (en fazla 100 mEq) vermeyi düşün
 Bradikardi (Yetişkin)
Havayolu aç ve solunumu sağla
O2 ver H
A Monitör/Defibrilatör bağla
Damaryolunu aç
E
T
T R
Hemodinamik stabilitenin sağlanamadığı düşük kalp hızları

Bunlardan en az bir tanesi var mı ? A

Evet
•
•
Sistolik KB < 90 mmHg
Kalp atım hızı < 40 atım / dak
Hayır Ş
KKM
A •
•
KB bozan ventriküler aritmi
Kalp yetersizliği
A
A Atropin
•
•
Bilinç düzeyinin azalması
Göğüs ağrısı
M
B 0.5 mg IV • Solunum sıkıntısı A
T
Evet
D
yeterli
cevap? A
KKM Hayır
KKM asistoli riski var mı ?
Atropin 0,5mg IV en fazla 3 mg
olacak şekilde tekrar Evet • Yakın asistoli N
• Möbitz Tip II AV blok
• Adrenalin 2-10 mcg/dak • Total kalp bloğu + A
geniş QRS K
• Ventriküler duraklama > 3 sn
İ
Hayır L
12
 Taşikardi (Yetişkin) • ABC’nin desteklenmesi: Oksijen verilmesi; venöz damar yolunun açılması
• EKG uzun D2, KB, SpO2 monitorizasyonu
• Yapılabiliyorsa 12kanal EKG kaydı
A • Geriye dönebilen sebeplerin tanısı ve tedavisi (ör. elektrolit bozulukları)
T
H
T KKM
E
Hasta stabil mi?
Kardiyoversiyon Stabil olmayan hastanın bulguları: R
Stabil 1. Bilinç düzeyinin azalması 2. Göğüs ağrısı
(Senkron şok)* değil 3. Sistolik KB < 90 mmHg 4. Kalp yetersizliği
En çok 3 kez (Semptomlar kalp hızı >150 vuru / dk iken ortaya
çıkması)

Stabil A
QRS
Dar (< 0.12 sn)
Ş
Geniş (> 0.12 sn)
KKM A
A
QRS düzenli mi? Ritim düzenli mi ? M
A Düzenli
B KKM
Düzensiz
A
Düzensiz Düzenli KKM
• Vagal manevraları uygula Kalp hızını kontrolu ile: D
T • Hızlı bolus IV Adenozin 6 mg IV •METOPROLOL 5 mg IV
bolus; başarısız ise 12 mg uygula; düzelmezse 3 defa tekrarla A
gerekirse 12 mg daha uygula. •Toplam 15 mg geçme
• Adenozin yoksa 0.25 mg/kg •Yada Diltiazem 0,25
KKM KKM Diltiazem uygula mg/kg
Torsade de pointes ise; Ventriküler Taşilkardi ise • Sürekli EKG monitorizasyonu
Magnesium veya tanımlanamayan bir
2 g /5 dak dozunda
uygula
riitm): N
• Amiodaron 300 mg IV/ Hayır
>10 dak. Normal sinus ritmi sağlandı mı? A
SVT ile dal blok Evet
KKM K
düşünülüyor ise:
• dar QRS taşikardideki KKM
• Sinüs ritmindeki 12 kanalEKG
Kalp hızını kontrolu ile:
METOPROLOL 5 mg IV
İ
gibi adenosine ver
*Elektriksel
kaydı
• tekrarlarsa, tekrar adenozin
düzelmezse 3 defa tekrarla
Toplam 15 mg geçme
L
kardiyoversiyonu uygula
daima sedasyon
ve analjezi ile uygula
 Bilinç Değişiklikleri
ABC ‘yi değerlendir. H
E
Travma bulguları değerlendirilir. Omurga immobilizasyonu sağla.
R
A
T Oksijen 10-15 L/dak. Geri dönüşümsüz yüz maskesi ile uygula

T A
Damar Yolu %0,9 NaCl (DAKŞ)
Ş
Glasgow Koma Skoru (GKS) ≤12 Nedeni araştır A
A M
A
B 300 mg/dL KŞ ölç
60 mg/dL A
üstünde altında
T D
A
HİPERGLİSEMİ Akış HİPOGLİSEMİ Akış
Şeması Uygula Şeması Uygula

KKM
Asidoz, alkol
Epilepsi
N
Solunum baskılayan toksik madde alımı şüphesi varsa TOKSİKOLOJİ– İnfeksiyon A
ZEHİRLENME/DOZ AŞIMI akış şemasına bak Doz aşımı
Üremi (böbrek K
yetersizliği )
Travma, tümör
İ
Vital bulguları takip et ve
Monitörizasyon
İnsulin L
Psikoz 14
İnme
 Anaflaksi (Yetişkin) BELİRTİLER
Yüz kızarıklığı, Kaşıntı
Kabartı, Şişme
Siyanoz, Sulunum Sıkıntısı
ABC ‘yi değerlendir Hapşırma, Öksürme H
Hırıltı ,wheezing, Stridor
Larinks ödemi,
laringospazm E
Hava yolu, solunum ve dolaşım desteği sağla Bronkospazm,
Vazodilatasyon
Taşikardi, Hipotansiyon
R
A Bulantı/kusma, Karın
krampları
Oksijen maske ile 5-10 L/dak uygula.
T Anjioödem varlığında erken entübasyon planla
İshal, Baş dönmesi
Baş ağrısı, Konvülsiyon
T
A
Damar Yolu Aç %0,9 NaCl
Ş
A KKM
ADRENALİN
A
Yaşamsal bulguları kontrol et;
A Hafif orta atak da - 1:1000 0,3-0,5 mg (0.01 mg/kg) IM
( İyileşme olmazsa 15-20 dk sonra tekrar)
•Nabız M
•Kan Basıncı
B Şiddetli atak da - 1:10000 0,1 mg IV, yavaş •Solunum A
(5 dk içinde tekrar)
T •Oksijen saturasyonu
1-4 µg/dk IV infuzyon dozu D
A
ANTIHISTAMINIK : IM veya IV veriniz.

Solunum sıkıntısı varsa Salbutamol 2.5-5 mg nebül

N
A
Hipoperfüzyon sürüyorsa, 20 mL/kg
izotonik IV olarak verilir
K
İ
L
Belirtiler sürüyorsa METİLPREDNIZOLON IV 1-2 dak. içinde veya IM 1 mg/kg 15
( en fazla 125 mg)
 YANIK Termal Yanık: Musluk Suyu ile
yıka, kurula
Yanma Sürecini Durdur Toz Kimyasal Yanık: Sil,
Süpür, Yıka, Kurula, H
Sıvı Kimyasal: Yıka, Sil, Kurula
ABC ‘yi değerlendir. E
R
Oksijen 10-15 L/dak. Geri Dönüşümsüz Yüz Maskesi ile uygula

A Solunum sıkıntısı varsa, havayolunu açık tut

İnhalasyon yanığı, boyunda sirküler yanık varsa erken entübasyonu düşün
T A
T Yanık bölgedeki giysiler çıkartılır. Deri veya doku kaldırılmamalı/soyulmamalıdır Ş
A
Dokuzlar kuralını kullanarak yanığın boyutunu ve şiddet derecesini değerlendir
A M
A A
Yanık Yüzeyi
B %20’den fazla ise %20’den az ise

T
Islak Pansuman ile örtülür
D
A
IV yoldan serum fizyolojik verilir

ŞOK-HİPOVOLEMI Akış Şemasına Git N

A
K
KKM Ağrı kontrolü için MORFIN
İ
0.1 mg/kg sulandırılarak IV (1 mg/dakika hızda) veya L
0.1 mg/kg IM verilebilir (10 mg’ı aşmayacak şekilde) 16
 YANIK

Dokuzlar Kuralı

ÇOCUK

ERİŞKİN
17
 GÖĞÜS AĞRISI (TRAVMATİK OLMAYAN)
H
ABC ‘yi değerlendir E
Gerektiğinde, KPR ve defibrilasyona hazırlıklı ol.
R
Oksijen maske ile 4 L/dak uygula. (O2 saturasyonu %90’ın üzerinde tutulmalıdır)
A
T Hastanın öyküsünü al. Hastayı rahatlat A
T
İlgili Ritim Ş
Yaşamsal Bulgulara bak ve monitörize et Akış A
Şeması
Damar Yolu %0,9 NaCl (DAKŞ)
M
A A
A
KKM İskemik göğüs ağrısı ise D
B
T A
Asetil Salisilik Asit 300 mg PO ver

5 mg SL İSORDİL veriniz. 3-5 dakikada bir tekrarla (toplam 3 doz)

(Hipotansiyon veya bradikardi yoksa) N
A
Ağrı sürerse, 1 mg/dakikada en fazla 5 mg MORFİN uygula
K
İ
L
KKM danışarak akut koroner sendromu bulunanlarda METOPROLOL uygula 18
 ÇEVRESEL ACİLLER HİPERTERMİ
ABC ‘yi değerlendir.
Hastayı serin ortama al, soğuk uygula
Isı Krampları: Kas seyirmeleri, alt ekstremiteler ve
abdomende ağrılı spazmları, bulantı, kusma, güçsüzlük
ve diaforezi
Isı Yorgunluğu:solukluk, yoğun terleme, ortostatik
hipotansiyon, baş ağrısı, güçsüzlük, bitkinlik ve susuzluk
H
Isı Çarpması: bilinç durumunda değişiklik, beden
ısısında artış, minimal ya da çok az terleme, kollaps,
E
şok, nefes darlığı, bulantı ve kusma
R

A Oksijen Geri Dönüşümsüz Yüz Maskesi ile 5 L/dak uygula.

T
Bilinç değişikliği
A
T Ş
VAR YOK
A
Monitörizasyon
M
A A
A
Damar Yolu aç Ağızdan Rehidratasyonu sağla D
B
T ( Rehidratasyon solusyonu
A
veya
Şok Bulguları 3 litre su içinde ½ çay kaşığı tuz )
varsa

N
HİPOVOLEMİ Akış Şeması
A
Uygula K
İ
L
19
 ÇEVRESEL ACİLLER HİPOTERMİ
ABC yi değerlendir
VF Riski olduğu için uygulamalarda kaba H
hareketlerden kaçın E
R
Nabzı değerlendir
A
T
T
A
YOK
Ş
A
M
A İleri Yaşam Desteği
A Uygulamalarına A
B başla ve D
Giysileri ıslak ise çıkar VAR
T sağlık kuruluşuna A
varana
kadar sürdür
Sıcak ortam ve
battaniye ile
N
pasif ısıt A
K
İ
L
20
 ÇEVRESEL ACİLLER YILAN ISIRMASI

ABC değerlendir H
E
R

Varsa şoku tedavi et Vücut sıcaklığını koru Hastayı sakinleştir

A
Ş
A
A Yılanın diş izlerini bul
A A
M
B T A
T T Isırılan bölgeyi sabun ve suyla yıka D
A
Yaralı bölgeyi kalp seviyesinde
hareketsiz tut

Her 5 dakikada bir ödemin sınırını izle N

A
Turnike dahil hiçbir şey uygulama K
İ
KKM
Uygun hastaneye naklet L
21
 ÇEVRESEL ACİLLER KENE ISIRMASI

Kenenin vücut sıvılarıyla olası temasıönlemek için eldiven giyin.

Genel hasta yönetimi uygula

Gerekirse hava yolu,dolaşım ve solunumu destekle

Kenelerin, deriye tutunmalarından sonra, kısa bir süre içerisinde vücuttan uzaklaştırılmaları,
kene yoluyla bulaşabilecek hastalıkların bulaşması olasılığını azaltır

Keneyi çıkarmak için ince uçlu pens veya cımbız benzeri bir alet kullanın
A
A A Keneyi tam olarak deriye en yakın noktadan kavrayın. Bu nokta kenenin ağız parçalarına karşılık gelir.
B T
T T
Cımbızı yavaşça yukarı doğru çekin.

Ağız parçalarının kopmasına ve deri içerisinde kalmasına neden olabileceğinden, keneyi bükmeyin ve sarsmayın.

Keneyi vücuttan Keneyi çıkarma

uzaklaştırmak için
alkol, kolonya, oje,
aseton, gaz, petrol
ürünleri ve benzeri
kullanmayın!
Yavaşça ve nazik bir şekilde, keneyi, tüm vücut esnasında ağız parçası
kopabilir. Ancak bu
parçaları vücuttan uzaklaştırılıncaya dek, parça herhangi bir sıvı
döndürmeden, düz olarak yavaşça çekin. içermediğinden büyük
ihtimalle zararsızdır.

Keneyi uzaklaştırdıktan sonra bölgeyi temizleyip sabunlu su ile yıkayın.

22
Keneyi uygun bir kaba koyarak hastayla birlikte nakledin
 HİPERGLİSEMİ (Yetişkin)
ABC yi değerlendir H
E
Travma bulgularını değerlendir R

Gerekli şekilde spinal immobilizasyon

A
T A
T Gerekliyse geri dönüşümsüz yüz maskesi ile 5 L/dak Oksijen uygula
Ş
A A
A Damar yolu aç (SF) M
B A
T
GKS 12 VEYA ALTINDA İSE HIZLA GLUKOZ DÜZEYİNİ SAPTA D
A
Glukoz>300 mg/dl ise İV SF başla

N
Şok ve dehidratasyon bulguları varsa A
Hipovolemik Şok Akış şemasına uy
K
İ
KKM Monitörize ederek hızla hastaneye naklet L
23
 HİPOGLİSEMİ (Yetişkin)
ABC yi değerlendir H
E
Travma bulgularını değerlendir
R
Gerekli şekilde spinal immobilizasyon
A
T Gerekliyse geri dönüşümsüz yüz maskesi ile 5 L/dak Oksijen uygula A
T Ş
Damar yolu aç (SF)
A A
A M
GKS 12 VEYA ALTINDA İSE HIZLA GLUKOZ DÜZEYİNİ SAPTA
B
A
T
Glukoz<60 mg/dl ve/veya klinik Hipoglisemiyi düşündürüyorsa D
A
Bilinç açık Bilinç kapalı

N
Ağızdan şekerli
sıvı ver 25 gr a kadar %20 Dextroz İV puşe yap A
K
Gerekirse 15 dk da
GKS 12 veya altındaysa her 2 dak da bir tekrarla
İ
bir tekrar
L
24
 VERTİGO (Yetişkin)
ABC yi değerlendir

Nazal kanül ile 5 L/dak Oksijen ver

A
T Gerekirse geri dönüşümsüz maske ile daha yüksek hızda Oksijen ver
T
Rahat pozisyonda uzanmasını sağla

Damar yolu aç
A
Şok bulgularını değerlendir
A
B
T ŞOK YOK ŞOK VAR H
E
R
Ağır bulantı, kusma veya baş dönmesi var Şok ve Hipovolemi protokolü izle

A
8 Yaş ↑ 8 Yaş ↓ Ş
A
M
KKM KKM A
DIMENHIDRINAT KKM ile temas kur D
A

İlaç iyi tolere edilebilir ve bulgılar N

sürerse 15 dak. İçinde tekrarla A
K
25 İ
L
 DOĞUM NORMAL DOĞUM
Eldiven,maske, ABC yi değerlendir
önlük,ve göz H
A koruyucu kullan E
T 5 L/dk Oksijen Uygula (Gerekirse daha fazla ver )
R
T
Damar Yolunu aç
Annenin bacaklarını aç, kalçaları battaniye veya minderle yükselt
(SF)

Vajen ağzı etrafında steril alan oluştur A

Baş görüldüğünde parmaklarınızı kafatasının kemik kısmına
Ş
yerleştirin (Fontonel ve Yüzden sakın).
Göbek kordonunun boyuna
A
dolanıp dolanmadını kontrol et
A Baş doğduktan sonra başı destekle Kordon dolanması varsa
M
A omuzdan kaydırarak veya
A
klempleyip keserek çöz
B Gövde ve tüm beden geldikçe bebeği her iki elinle destekle
D
T
Bacaklar gelirken bacakları kavra A

Göbek kordonu kesilene kadar bebeği vajina hizasında tut

Göbek kordonunu klemple.( İlk klemp N

Anneyi ve bebeği
bebekten yaklaşık 10cm ve ikinci klemp 15cm
nakletmeye hazırlanırken
uzaklıkta olmalıdır.)Klempler arasındaki
NORMAL YENİDOĞAN BAKIMI A
plasentanın çıkışını gözle
göbek kordonunu kes.
K
Plasentayı havluya sar, plastik
kutuya koy.Vajen ağzına steril
İ
ped koy Annenin bacaklarını indir En kısa sürede anneyle tensel
bir araya toplamasına yardımcı ol teması ve emzirmeyi sağla
L
26
KKM Doğum zamanını kaydet anne, bebek ve plasentayı hastaneye naklet
 DOĞUM DOĞUM KOMPLİKASYONLARI
GÖBEK KORDONU SARKMASI H
E
A Anneye geri dönüşümlü yüz maskesi ile 10-15 l/dk oksijen uygula
T
Gerekiyorsa PBV ile solunumu destekle R
T
Annenin kalçalarını yükselt. Baş Gövde Aşağı Pozisyonda (dizler göğse dayalı ve eller dizlere
kenetlenmiş olarak) veya Trendelenburg Pozisyonunda
A
Steril eldivenli bir el ile vajinadan yenidoğanın başını iterek göbek kordonunun Ş
sıkışmasını önle A
M
Açıktaki kordonu ılık nemli bir gazlı bez veya pedlerle kapat
A A
A
Kordondaki nabız atışları monitorize et. D
B
Nabız alınıyorsa canlı bir yeni doğana işaret eder. A
T
Anneden kasılmalar (kontraksiyonlar) sırasında sık nefes alması
ve ıkınmamasını iste

N
Hiçbir durumda kordonu geri itme.
Zaman varsa SF ile IV veya infüzyon pompasıyla
A
damar yolunu açık tut K
İ
Hızlı nakil gerçekleştir. Hastayı kabul edecek L
hastaneye mümkün olduğu kadar çabuk haber ver. 27
 DOĞUM
DOĞUM KOMPLİKASYONLARI
MAKAT GELİŞ H
E
Anneye geri dönüşümsüz yüz maskesi ile 10-15 l/dk oksijen uygula.
Gerekiyorsa PBV ile solunumu destekle. R
A
T Yenidoğanı asla bacaklarından çekme
T
A
Annenin kalçalarını yükselt. Baş Gövde Aşağı Pozisyonda (dizler göğse dayalı ve eller dizlere Ş
kenetlenmiş olarak) veya Trendelenburg Pozisyonunda
A
M
A Yenidoğanın bedeni çıkarken destekle A
A
D
B
T A
Yenidoğana doğum
işlemi SF ile damar yolunu açık tutunuz.
tamamlandıktan
sonra YENİDOĞAN
BAKIMI veya
N
RESÜSİTASYON A
Akış Şeması uygula Makat geliş olduğu anlaşılır
anlaşılmaz hızlı nakil başlatılmalıdır. K
İ
L
28
 DOĞUM
DOĞUM KOMPLİKASYONLARI
EKSTREMİTE GELİŞ H
E
R
A Anneye geri dönüşümsüz yüz maskesi ile 10-15 l/dk oksijen uygula.
Gerekirse PBV ile solunumu destekle
T
T
A
Annenin kalçalarını yükselt. Baş Gövde Aşağı Pozisyonda
(dizler göğse dayalı ve eller dizlere kenetlenmiş olarak)
Ş
veya Trendelenburg Pozisyonunda A
M
A A
A SF ile Damar Yolunu Açık tutunuz. D
B
T A
Kordon sarkması varsa GÖBEK
KORDONU SARKMASI AKIŞ
ŞEMASI uygulanır Ekstremite geliş olduğu
anlaşılır anlaşılmaz hızlı
nakil başlatılmalıdır. N
A
K
İ
L
29
 Havayolu Tıkanması
Bilincini Değerlendir. H
E
Bilinç Var Bilinç Yok R
1 Yaş ve Üstü 1 Yaş Altı

Boğuluyor musun
Öksürme
A
Ş
diye sor Öksürme
veya Ses veya Ses
var yok
A
A A Sözlü Hareketle M
Cevap Cevap Tam
A T tıkanmayı 5 kez A
B T yakın takip sırta vur
et ve 5 kez D
T Kısmi Tam göğüs
Tıkanma Tıkanma basısı
A
uygula

Öksürmesini Heimlich KPR

ve nefes Manevrası Bilinç Kaybı Gelişirse
almasını Uygula
Protokolunu N
öğütle Uygula A
K
Tam tıkanma ve diğer yöntemlerle havayolu açılamıyorsa İ
KKM İğne ile Krikotirotomi yap
L
30
 Astım (Yetişkin)
ABC yi değerlendir
H
E
Maske ile 5 lt/dak. Oksijen ver, gerekirse solunumu PBV ile destekle R
A
T Hastayı rahat, tercihen oturur pozisyonda tut
T A
Ş
Oksijen satürasyonunu izle
A
A M
A Salbutamol inhaler ihtiyaca göre 2-4 puf kullan A
B ( 5 – 10 dak. bir tekrarla ) D
T
A
Damar yolu aç (DAKŞ)

Yapılanlar hastayı rahatlatmadıysa N

0.01mg/kg, (en fazla 0.3 mg) IV/SC
ADRENALIN uygula A
(20 dak arayla 3 kez) K
İ
Kardiyak monitorizasyon yap, hastayı değerlendir
L
31
 Krup/Epiglotit
ABC yi değerlendir
H
E
R
Maske ile 5 L/dak. nemlendirilmiş Oksijen ver
Gerekirse solunumu balon maske ile destekle
A
T
A
Çocuğu sakinleştir ve rahat edeceği bir
T pozisyonda tut Ş
A
A Hava yoluna bakmaya çalışma ya da hastanın ağzına bir şey koyma M
A A
B D
Kardiyak monitorizasyon yap, hastayı değerlendir
T
KKM A
Solunum sıkıntısı devam ediyorsa 1/1000’lik ADRENALIN den 2 – 3mg (2 – 3 ml) nebulizatörle ver
0.6 mg/kg Deksametazon IV ver
N
A
K
İ
L
32
 Amfizem/KOAH (Yetişkin)
ABC yi değerlendir
H
E
Havayolu, solunum ve dolaşımla ilgili sorunları bul R
A
T Hastayı rahat ettiği pozisyonda bırak
T A
Nazal kanül ile 2 – 6 lt/dak. Oksijen ver, gerekirse solunumu PBV ile destekle Ş
A
A Oksijen satürasyonunu izle M
A A
B
T Salbutamol inhaler ihtiyaca göre 2-4 puf kullan D
( 5 – 10 dak. bir tekrarla ) A

Damar yolunu aç
N
A
Solunum sıkıntısı ciddi ise ve bilinç kaybı K
gelişirse endotrakeal entubasyon yap
İ
L
Kardiyak monitorizasyon yap, hastayı değerlendir 33
 Kalp Yetersizliğine Bağlı Akut Akciğer Ödemi (Yetişkin)
H
ABC yi değerlendir E
R
Maske ile 6-10 lt/dak. Oksijen ver, gerekirse solunumu PBV ile destekle
A
T Hastayı oturur pozisyonda tut A
T Ş
Bilinç kaybı varsa trakeal entubasyon yap A
A M
A A
Oksijen satürasyonunu izle
B
T D
Kardiyak monitorizasyon yap A
Damar yolunu aç
KKM
N
Sistolik TA 100mmHg üstündeyse 5 mg SL Nitrat ver.
Solunum sıkıntısı devam ederse ve sistolik TA 100’nin üzerinde, kalp hızı 60 ve üstündeyse, A
her 3-5 dak. bir tekrarla. (En fazla 3 kez)
K
İ
Sistolik TA 100 mmHg üstündeyse 40 mg Furosemid İV ver.
KKM
Hasta önceden kullanıyorsa aldığı dozun 2 katını ver, en fazla 80 mg. L
34
 NÖBET (KONVÜLZİYON) (Yetişkin)
ABC yi değerlendir
Gerekiyorsa orofarinks H
ve nazofarinksi aspire
Gerektiğinde geri-dönüşümsüz yüz maskesi edin E
ile dakikada 5 lt oksijen ver.
Gerekirse solunumu PBV ile destekleyin. R
A Gerekiyorsa bir nazofaringeal
Hastayı engellemeye çalışmayın. Nöbeti seyrine bırakın. airway yerleştirin (kafa
T travmasında uygulamayın)
Yaralanmayı önlemek için hastanın başının altına yastık,
T katlanmış battaniye vs.yerleştirin
A
Ş
Glukoz <60 mg/dl veya klinik olarak
hipoglisemi belirti ve bulgularının olması
Kan şekerine bakın
durumunda HİPOGLİSEMİ PROTOKOLÜNE
bakın A
Düşük dozda serum
A fizyolojik infüzyonuna M
başlayın
A
KKM
A
B D
Nöbet devam ederse bakılan kan şekeri >60 mg/dl ise etkiye göre titre ederek yavaş IV puşe şeklinde maksimum 5mg
T olacak şekilde 1 amp ( 0.25 mg/kg) DİAZEPAM verin. Nöbet durunca infuzyonu durdur.
Nöbet devam ederse 5 dak içinde aynı dozu tekrar et A
KKM
İki doz DIAZEM e rağmen nöbet devam ediyorsa %0.9 SF 150 cc içinde 3 amp EPANUTIN 15-20 dak da IV

KKM N
Nöbet devam ederse; 5mg MİDAZOLAM veya 1 gr THIOPENTANE Na (PENTOTHAL) IV yavaş infuzyonla KKM danışarak verin
A
Kardiyak monitorizasyon uygulayın (bazen hayatı tehdit eden disritmilernöbet benzeri aktiviteye sebep olabilir). K
İ
Postiktal dönemde hastayı iyileşme pozisyonuna getirmeyi düşünün.
L
35
Gerektiğinde tekrar değerlendirin
 ÜÇÜNCÜ TRİMESTER EKLAMPSİSİNE BAĞLI GELİŞEN NÖBETLER
ABC yi değerlendir
Gerekiyorsa orofarinks H
ve nazofarinksi aspire
Gerektiğinde geri-dönüşümsüz yüz maskesi
edin E
ile dakikada 5 lt oksijen ver.
A Gerekirse solunumu PBV ile destekleyin. R
T Gerekiyorsa bir nazofaringeal
Hastayı engellemeye çalışmayın. Nöbeti seyrine bırakın. airway yerleştirin (kafa
T Yaralanmayı önlemek için hastanın başının altına yastık, travmasında uygulamayın)
katlanmış battaniye vs.yerleştirin
A
Ş
Glukoz <60 mg/dl veya klinik olarak
hipoglisemi belirti ve bulgularının olması
Kan şekerine bakın
durumunda HİPOGLİSEMİ PROTOKOLÜNE
bakın A
A Hastayı sol yanına yatırıp M
transfer edin.
A A
B D
Düşük dozda serum fizyolojik infüzyonuna
T başlayın
A
KKM
Etkiye göre titre ederek yavaş IV puşe şeklinde maksimum 5mg olacak şekilde 0.25 mg/kg DİAZEPAM verin.(medikal danışman).
Nöbet devam ederse 5 dakika içinde dozu tekrarlayın.

KKM Nöbet devam ederse > 5 dakikada 4 gr (%20 solüsyon 20 ml) IV MAGNEZYUM SÜLFAT verin.
N
A
KKM Nöbet devam ederse MAGNEZYUM SULFAT 2 gr puşe şeklinde dozu tekrarlayın. K
KKM Ardından 2 gr/saat IV infusyon şelinde MAGNEZYUM SULFAT devam edin
İ
L
Gerektiğinde tekrar değerlendirin 36
 Hipovolemik Şok (Yetişkin)
Aşağıdaki bulguları değerlendir.
Kooperasyon, Hipoperfüzyon, Takipne, H
ABC ‘yi değerlendir. Filiform Nabız, Ortostatik Hipotansiyon,
E
Bulantı,Susama Hissi,doğum sonrası
kanama R
A Maske ile 5 L/dak. oksijen desteği sağlayın.
T Gerekirse PBV ile solunumu destekleyin
T A
Dış kanamayı kontrol altına al. Direk Bası, Elavasyon, Basınç noktaları
Ş
Şok Pozisyonu Uygula.. Kafa Yaralanmasını gözet. (Hamile ise sola yatır) A
A M
A A
Vucut ısını koru.. Islak giysileri çıkar.. Battaniye ile sar.
B
T D
A
Damar yolunu aç (İV/İO)
(Çocukta 90 sn içinde venöz yol açılamıyorsa IO yol aç)
Bu arada nakli geciktirme
N
Sıvı replasmanı sağlayın. Monitorize edin, Solunumu değerlendirin (Dispne, raller, ronküs,SPO2) A
K
20 ml/kg İV bolus (SF) 10-20 dak içinde
İ
uygulayın. 20 dak.da bir toplam 3 kez tekrarla L
37
KKM KKM iletişim kurup direktifleri yerine getirin..
 Kardiyojenik Şok (Yetişkin)
Aşağıdaki işaretleri değerlendir. H
Kooperasyonu, Hipoperfüzyonu,
ABC ‘yi değerlendir. E
Takipneyi, Filiform Nabızı, Ortostatik
A Hipotansiyonu, Bulantıyı,Susama Hissi
R
T Oksijen desteği sağlayın.Maske ile 4-6 L/dak. Gerekirse BVM ile destekle
T

Şok Pozisyonu Uygula.. Kafa Yaralanmasını gözet. (Hamile ise sola yatır) A
Ş
A
Sıvı yolu açın.. (İV/İO)
A Bu arada Transportu geciktirmeyin M
A
B
A
T Eğer solunum sesleri normalse, kalp atım hızı 60 ile 150 arasındaysa, D
sistolik basınç 90’dan fazlaysa ve şok semptomları bulunuyorsa
A
250 ml bolus SF sıvı verilir

N
respiratuar distress
oluşursa (dispne, raller, perfüzyon gelişirse
perfüzyon gelişmezse
veya
Eğer yanıt yoksa ve
kontrendikasyon
A
hışıltı, SpO2’de düşme) pulmoner ödem nedeniyle sıvı
verilemiyorsa ve sistolik basınç
oluşmadıysa K
IV sıvıyı azalt.
sıvı vermeyi yavaşlat ve
hastayı monitörize et
90’nın altındaysa İ
5-20 mcg/kg/dk. IV KKM
Dopamin L
KKM (Sistolik KB 100 olmalı) 38
Hastayı gözlemeye devam et. KKM iletişim kurup direktifleri yerine getir..
 Spinal İmmobilizasyon
Genel hasta yönetimini uygula

Selektif Spinal İmmobilizasyon gerçekleştir

Elle baş ve boyun stabilizasyonunu gerçekleştir

Uygun büyüklükteki sevikal kolları tak

4 ekstremitenin duyusal ve motor fonksiyonlarına bak

A
A A
Hastanın önceliğine bağlı olarak gereken spinal immobilizasyon cihazını veya
B T gereken prosedürleri uygula
T T

Stabil, oturur Yüksek öncelikli hastalar, hızlı Supin pozsiyondaki ayakta duran
pozisyonda bulunan hareket etmeyi gerektiren hastalar hastalar
düşük öncelikli hastalar tehlikeli alanlar veya daha ciddi
hastalara ulaşabilmek için

Ekstrikasyon yeleği
veya kısa tahta Hızlı ekstrikasyon Uzun sırt tahtası Hızlı uzaklaştırma
prosedürü veya kaşık sedye

4 ekstremitenin duyusal ve motor fonksiyonları tekrarla

devamlı değerlendirme yap

39
En kısa zamanda transport
 Selektif Spinal İmmobilizasyon
Yaralanma mekanizmasını değerlendir Yüksek riskli yaralanma
Spinal yaralanmanın da olduğu yüksek riskli I
bir kısım yaralanma nedenleri:

Düşük riskli yaralanma

Başa, boyna, gövdeye, pelvise şiddetli darbe
Yüksek hızlı motorlu araçla kaza
M
Aracın çarptığı yaya
Patlama
M
Araçtan fırlama
Sığ suya dalma kazası O
Güvenilir anamnez/muayene Yüksekten düşme
Uyanık ve oryanye mi? Aksiyal yük
Omurgaya veya yakınına penetran travma
B
Zehirlenmemiş mi?
Başta veya boyunda spor yaralanması
Psikolojik/psikiyatrik problem yok mu? I
Kafa yaralanması yok. Mu?(Bilinç kaybı da dahil)
A Rahatsız edici yaralanma yok mu? L
HAYIR
A A Yeterli iletişim kurabilmek mümkün mü?
B T İ
EVET
T T Z
Spinal ağrı veya hissizlik EVET
Aksiyal omuru palpe et E
Hastaya destek gerekiyor mu?

HAYIR

Normal duyusal/motor muayene

Hareket edebiliyor mu?
HAYIR E
Bütün ekstremiteleri simetrik hareket edebiliyor mu?
Hafif dokunmanın fark edebiliyor mu? T
EVET

40
İmmobilizasyon tavsiye edilmez
 İNME / CVO
ABC ‘yi değerlendir. H
E
Hava yolu, solunum ve dolaşımla ilgili problemlere dikkat et. R
Aspirasyon, üst havayolu obstrüksiyonu ve hipoventilasyon için hazır ol.

Cincinati Hastane öncesi inme skalası Maske ile 10-15 l/dk. O2 ver
Mimikler (Hasta güler veya dişlerini gösterir.)
•Normal- yüzün her iki tarafta eşit hareket
Gerekirse BVM kullan A
eder.
•Anormal- yüzün her iki tarafı eşit hareket
Ş
Hasta, hipoperfüzyon belirtileri göstermiyorsa
A
etmez.
Kol hareketi ( Hasta gözlerini kapatır ve kollarını baş ve gövdeyi 30 derece yükselt A
A A 10 sn. boyunca uzatır.)
•Normal- Kollar ya aynı şekilde hareket eder glikoz <60 veya M
B T veya hareket etmezler. glikoz seviyesini ölç hipoglisemi A
T T •Anormal- Kollar paralel hareket etmez. bulguları varsa
Abnormal konuşma:
•Normal: Hasta kelimleri doğru söyler, Cincinnati Hastane öncesi D
kelimelerini ağzında yuvarlamaz. inme skalasını uygula. A
•Anormal: Kelimeleri ağzında geveler, yanlış
kelimeler veya konuşamaz. hipoglisemi
Yorumlama: Bu 3 işaretten biri anormalse inme Damar yolunu aç, sıvı ver protokolünü
olma ihtimali %72’dir. (%0,9 NACl) uygula.
N
T/A sistolik >220 ise 1
amp Furocemid
Kardiyak monitörizasyon. T/A sistolik =<200 ise A
T /A takibi düşürmeye çalışma
(Lasix) IV yap
K
Devamlı değerlendirme yap
İ
L
41
Hızlı ama dikkatli transport et. Olabildiğince erken taşınan hastaneye bilgi ver.
Taşıma süresi 10 dk.’dan kısa olmalıdır.
 Suda Boğulma Oksijen Saturasyonu
Kan Şekeri
Ritm düzensizliği
Hipotermi H
ABC yi değerlendir İlaç, Alkol alımı
Çocuk istismarını araştır E
R
Yeterli Solunum Yetersiz

A
T %100 Oksijen ver A
T
Boyunluk Tak (Dalma-Atlama) Ş
%100 oksijen ile BVM uygula A
A Islak Kıyafetleri Çıkar Boyunluk Tak M
Isıt Aspirasyon Uygula
A
Gerekiyorsa NG Sonda tak A
B D
T
Damar Yolu AÇ
Solunum Yetersiz ise A
KPR Protokolünü uygula

N
Kardiyak monitorizasyon yap A
K
İ
L
Hastayı izlemeye devam et 42
Sıcak tut
 TOKSİKOLOJİ-ZEHİRLENME/DOZ AŞIMI
Çevre güvenliğini sağla H
E
KKM Maddeyi tanımla ve
hastaya dekontaminasyon uygulandığından emin ol
R

Genel hasta yönetimini uygula

A
ABC’yi değerlendir, problemleri çöz
Ş
A Bilinç Kontrolü A
A A M
KKM
B T AÇIK ise A
KAPALI ise
T T Ağızdan 1g/kg “sıvı aktif kömür” içirmeye çalış.
D
KKM
A
5 L/dk. O2 ver. Gerekirse balon maske kullan

Protokolle bildirilmemiş yüksek doz, zehirlenme ve maruz kalma durumları için

“KKM” ile iletişim kur. N
A
Belirtildiği gibi gözleme devam et K
İ
L
43
 ZEHİRLENME/DOZ AŞIMI Alkol intoksikasyonu / yoksunluğu

Glukoz <60 mg/dl veya

H
Şok ve dehidratasyon
Hipoglisemik kabul edilir.
klinik olarak hipoglisemi E
bulguları varsa belirti ve bulgularının
Başka problemlerim olabileceği düşün. R
Hipovolemik Şok Akış olması durumunda
Hızlı bir kan şekeri ölçümü yap
şemasına uy HİPOGLİSEMİ
A PROTOKOLÜNE bakın
T
T A
Ş
Kardiyak monitorizasyon yap

A A
A Yoksunluğa bağlı ciddi ajitasyon, taşikardi, HT, halüsinasyonlar M
veya nöbet vs. varsa
B A
T
D
KKM 0.25 mg/kg, maksimum 5 mg DIAZEPAM IV yavaş ver.. A
Gerekirse 5 dakika sonra bir doz daha tekrarla..

2 doz DIAZEM ‘e rağmen nöbet geçmezse 5 mg IV MIDAZOLAM yavaş ver.. N

5 dakika sonra doz tekrarlanabilir
A
K
İ
Gözleme devam et
L
44
 ZEHİRLENME/DOZ AŞIMI
Narkotikler/Opiadlar

Genel hasta yönetimini uygula H

E
Havayolu, solunum, dolaşımla alakalı
problemlere müdahale et
R

10-15 L/dk. O2 ver. Gerekirse BVM kullan

A
T Glukoz <60 mg/dl veya A
T klinik olarak hipoglisemi
belirti ve bulgularının
Ş
Hızlı bir kan şekeri ölçümü yap
olması durumunda A
A HİPOGLİSEMİ
A PROTOKOLÜNE bakın M
B Damar yolunu aç (SF)
A
T
D
Solunum depresyonu varsa trakeal entubasyon yap A

KKM Solunum depresyonu varsa;

0.1 mg/kg NALOKSAN 0.4 mg/dk hızda, IV verilir.( maksimum 2 mg ) N
Eğer IV verilemezse; 0.8 mg NALOKSAN IM 2 kez yapılabilir (toplam doz 1.6 mg)
A
Solunum eforu geri gelir veya ajitasyon olursa IV injeksiyon sonlandırılır.
K
İ
Şok ve dehidratasyon
bulguları varsa
L
Hipovolemik Şok Akış
45
şemasına uy
 ZEHİRLENME/DOZ AŞIMI
Kolinerjikler
Hastaya müdahale etmeden önce Kişisel Koruyucu Malzemelerini Kullan
H
E
R
Genel hasta yönetimini uygula
A
T
T Havayolu, solunum, dolaşımla alakalı A
problemlere müdahale et
Ş
A A
10-15 L/dk. O2 ver. Gerekirse BVM kullan
A M
B A
T
KKM D
Ciddi bulgu ve semptomlar için
(Solunum distresi, SLUDGE sendromu, nöbetler veya 60/dk altı kalp hızı) A
2 mg ATROPİN IV ver. Gerektikçe 5 dk. bir tekrarla.

N
A
K
İ
L
46
 ZEHİRLENME/DOZ AŞIMI
Trisiklik antidepresanlar

H
Genel hasta yönetimini uygula
E
R
Havayolu, solunum, dolaşımla alakalı
A problemlere müdahale et
T
T A
10-15 L/dk. O2 ver. Gerekirse BVM kullan
Ş
A A
A M
B A
KKM
T Ciddi bulgu ve semptomlar için: D
( Bozulan mental durum, 120/dk yüksek taşikardi, genişlemiş (0.10 sn büyük) QRS kompleksi
veya IV sıvıya cevap vermeyen hipotansiyon ) A
50 mEq Sodyum Bikarbonatı 2 dk.da ver.
Cevap yoksa 15 dakikada sonra tekrarla

N
KKM A
VT devam ederse, 2 g Magnezyum Sülfatı 5 dk Sürede vermeyi düşün
K
İ
L
47
 ZEHİRLENME/DOZ AŞIMI
Kokain/Metamfetamin
H
Genel hasta yönetimini uygula
E
R
Havayolu, solunum, dolaşımla alakalı
problemlere müdahale et

A
10-15 L/dk. O2 ver. Gerekirse BVM kullan
Ş
A A
A A M
Nöbetler varsa
B T A
T T
D
A
NÖBET (KONVÜLZİYON)
akış şemasını kullan
N
A
K
İ
L
48
 ZEHİRLENME/DOZ AŞIMI Kalsiyum kanal blokerleri

Genel hasta yönetimini uygula H

E
Havayolu, solunum, dolaşımla alakalı R
problemlere müdahale et

10-15 L/dk. O2 ver. Gerekirse BVM kullan A

Ş
A KKM
Ciddi bulgu ve semptomlar için
A
A A (Bozulan mental durum, 60/dk düşük kalp hızı, ileti gecikmeleri, sistolik M
kan basıncının 90’dan düşük olması, geveleyerek konuşma, mide
B T bulantısı/kusma) A
T T 1 mg ATROPİN IV ver.
D
A

N
A
K
İ
L
49
 4-8 yaş için 3,5mm ve 8yaş
Krikotirotomi, MELKER üzerinde 8mm havayolu
kullanılır.
ÖNEMLİ NOKTALAR
KONTENDİKASYONLAR
Tiroid ve krikoid kıkırdaklar arasındaki krikotiroid membranı belirle.. 1. Havayolu travmlaarı spinal
1. 4 yaş altında,
2. Diğer yöntemler travmalarla birliktedir. Öncelikle
kullanılabiliyorsa, servikal omurga sabitlenmiş
3. Havayolu açıklığı varsa, olmalıdır.
4. Krikotiroid membran ayırd Membranı alkol veya polividon iyod ile temizle.. 2. Mümkün olduğunca aseptik
edilemiyorsa UYGULANMAZ çalışılmalıdır.

Kıkırdakları sabitleyerek, krikotiroid membranı hisset ve orta hattan kısa saplı bisturi ile 1cm’lik kesi yap.

18 no kateterin(TFE) ucuna 6cc enjektör takarak, ön-arka planda 45 derecelik açı ile ilerlet..
Kontrol için enjektöre serbest hava gelişini kontrol et

A TFE kateteri yerinde bırakacak şekilde iğne ve enjektörü çıkart. Tel rehberi takarak hava yolunda 1-2 cm ilerlet.
A
B Tel rehberi yerinde bırakarak kateteri çıkart
T
Dilatatöre konnektörü takarak, ilerlet.. NOT: Hava yolu kateteri için kayganlaştırıcı kullanılabilir.

Airwayı tel rehberin üzerinden üstten tel rehber görünene kadar ilerlet..

Tam olarak trakea’nın içinde emin olunduktan sonra airvayı trakea içine yerleştir..

Tel rehber ve dilatörü aynı anda çıkart..

Acil havayolu kateterini standart şekilde sabitle.

50
Acil havayolu kateterine 15-22mm adaptör tak..

Defibrilasyon
Monitörü aç
Lead II derivasyonu seç
Uygulayacağın enerji düzeyini seç
Hastanın göğsünde kaşıkların
konulacapı yerlere jel sür
Ventriküler fibrilasyon ve nabızsız ventriküler
taşikardide uygulanır.
ÖNERİLER
1. Göğüs masajı kesinti süresini azaltınız.
2. Ritim kontrolünü kısa tutunuz, Nabız
kontrolünü eğer organize ritim görürseniz
yapınız.
3. Çocuklarda mümkün olan en büyük paddle
kullanınız, iki paddle arasında 3cm olmasına
özen gösteriniz
En uygun Paddle boyutu:
a. Erişkin Paddle: 8-10cm çaplıdır. 10 kg
üzerinde veya 1yaşından büyük çocuklarda
kullanılır.
b. Çocuk paddle 10kg altındaki çocuklarda
kullanılır.

Kaşıkları sternum-apeks üzerine yerleştir

1.Kaşığı sternumun sağında klavikulanın altına,
A 2.Kaşığı 4-5 interkostal aralıkta ön aksiller hatta
A
B Monitörü izleyerek VF/ nabızsızVT olduğuna emin ol..
T
Yükle (CHARGE) düğmesine bas..

Yükleme tamamlandığında en kısa zamanda uygulanmalıdır. Her bir şok uygulamasından önce güçlü bir sesle:
a.”BİR, ŞOKA BAŞLIYORUM, BEN HAZIRIM” cihazların ve kendinizin temasının olmadığına emin ol..
b. “İKİ, SEN HAZIRSIN” Görsel olarak solunum desteği veren ve çevredeki diğerlerinin temasının olmadığından emin olun.
Oksijen verilmekteyse, oksijeni kes ve. hastaayırtın ve
c. “ÜÇ, HERKES HAZIR” Şok uygulamadan önce bir kere daha hazır olduğunuzdan emin ol..

Her iki kaşık üzerine 25-30 kg ağırlık verecek şekildde baskı uygula

Kaşıklardaki BOŞALT (DISCHARGE) tuşlarına aynı anda bas..

51
Şok uygulaması ardından hemen KPR’a başlayın.
En az 5 döngü veya 2 dk KPR uygulayın ve ritmi izleyin
 Kemik İçi Uygulama (Cook/Jamshidi)
KONTRENDIKASYONLAR
Vakayı sırt üstü yatırın ENDIKASYONLAR
1. Damar yolu varsa
Damaryolundna tedavi gerekiyor ancak güvenli bir
2. Tibia kırığı varsa (diğer ayağı kullan).
yol sağlanamamışsa, Vakanın bilinci kapalı ise, 8
3. İnfüzyon bölgesinde büyük yaralanmalar
yaşından büyük ise KKM’den ONAY alınarak
mevcutsa (diğer ayağı kullan). Dizi hafifçe yukarı doğru bükün.
uygulanır.

Giriş yerini alkol ile temizleyin

Üst tibia iç tarafındaki düz kısmı kullanın

Kemi içi iğne ile cildi geçtikten sonra büyüme plağını geçin veya ayağa doğru ilerletin

A
Kemik korteksine ulaşıldığında sağa-sola doğru yavaşça yuvarlayarak ilerleyerek, kemik iliğine doğru ilerleyin. İğneyi sertçe itmeyin.
A Kemik iliğine ulaşıldığında “Giriş-Pop” hissini duymalısınız.
B
T İğne içindeki steril kılavuzu çekin ve kemik iliğini çekin. Kemik iliğini kan şekerini ölçmede kullanın veya Acil Servis incelemesi için saklayın.
DİKKAT: Bazen kemik iliği içeriği aspire edilemeyebilir.

Girişinizi kontrol etmek için 10 mL SF’i direnç olmadan verebilmeniz gerekir.

Serum setini iğnenin ucuna takın

İğneyi cilt üzerine flaster ile sabitleyin

Cilt altına sızıntı olmadığını ve iğne girişinde şişme olamdığını takip edin.

Eğer Sıvı halen daha gitmiyorsa:

Eğer sıvı gitmiyorsa:
1. Steril kılavuzu tekrar iğneye takın.
1. İğneyi çıkarmadan serum setini çıkartın
2. İğneyi hafifçe ilerletin.
2. 10cc enjektör ile aspirasyon yaparak, 10mL SF
3. Kılavuzu çekin (steril olarak saklayın).
52
verin
4. Tekrar infüzyona başlayın.
 Kemik İçi Uygulama (EZ-IO)
KONTRAENDİKASYONLARI;
1. Tibia veya femur kırığı, Her zaman beden bütünlüğünü koruyun ve
aseptik teknikleri kullanın EZ-IO 40kg üzeri için erişkin,
2. Ortopedi ameliyatı geçirmiş ise (diz
3-39kg arası için pediatrik modeli kullanılmalıdır.
replasmanı gibi)
3. Bacakta tıbbi neden mevcutsa (Tümor veya
Mutlaka damar yolu açılması veya ilaç uygulanması
periferik damar hastalığı gibi) Uygulayacağınız yeri belirleyin
gerekiyor ve diğer yollarla sağlanamıyor veya
4. Giriş yerinde enfeksiyon varsa başarılı olmuyorsa kullanılır.
5. Anatomik bölge saptanamıyorsa
6. Uygulama yerinde aşırı doku varsa, EZ-IO
üzerinde 5mm kateter işareti görünmelidir, Giriş yerini Polividon iyot veya alkolle temizleyin
görünmüyorsa aşırı doku vardır.

EZ-IO sürücüsünü bir elinizde tutun, diğer elinizle giriş yerindeki yeri sabitleyin.
Eliniz ve parmaklarınızın güvenli mesafede olduğundan emin olun. Vakanın ani
EZ-IO Hazırlanması: hareketlerine karşı hazırlıklı olun.
a. EZ-IO kutusunu açın. Sürücüyü giriş yerinde 90 derece açı ile tutun. İğnenin kemiğe girdiğinden emin
b. EZ-IO sürücüsü ve kartuşunu hazırlayın olana kadar bastırın.
c. EZ-IO kartuşunu açarak, iğne setini sürücüye takın, Bu aşamada kateter üzerindeki 5mm çizgisinin görünür olduğundan emin olun.
mıktanısa takılma hissi olan “SANP” hissedin. Eğer görünmüyorsa uygulama başarısız olmuştur, daha fazla zorlamayın
d. İğne setini kartuştan ayırın
Güvenlik kapağı saat yönünde çevirerek çıkartın. Ters
A e.
yönde çevrildiğinde kateter ve kılavuz birbiirnden ayrılır.
EZ-IO girişinin sürdürülmesi;
A Sürücünün 90 derece olmasını sağlayın ve kemiği geçene
kadar hafifçe ittirin
Direncin azaldığını hissettiğiniz anda, durun, kemik iliğine
B Sürücüyü setten ayırın. Bir elle iğne setini
desteklerken, hafifçe sürücüyü kaldırarak, ulaştığınız anlaşılmaktadır.
uzaklaştırın.
T
EZ-IO kateterin yerinde olduğunu aşağıdaki gibi kontrol edin:
a. IO kateter 90 derece açı ile tibia üzerinde duruyor olmalıdır.
b. Kılavuz ucunda kan sürüntüsünün olması,
Kılavuzu kateterden ayırın, bir elle girişi tutarken, c. Şırıngadaki aspirasyon materyalinde bir miktar kemik iliği olması
kılavuzu saat yönünde çevirerek çıkartın. Kılavuzu d. Verilen ilaç ve sıvıların cilt altına sızmadan gidiyor olması
çıkardıktan sonra boş kartuşa yerleştirin. Tıbbi atık
kutusuna atın.

Bağlantı kurulduğunda standart olarak

10mL enjektör içindeki SF hızla
verilerek yolun açık olduğu kontrol
edilir. IO yolun açık olduğu belirlenince
Belirlenen protokoller doğrultusunda sıvı ve ilaç
belirlenen hızda sıvı akışı ayarlanır.
uygulamasına geçilir. İnfüzyon basıncı akış hızını
sağlayacak düzeyde olmalıdır.

EZ-IO kateter 24 saat içinde çıkartılmalıdır.

Giriş yeri tutularak veya enjektör takılarak vaka bacağı
sabitlenerek, saat yönünde çevrilmek suretiyle hafifçe çekilir.
Döndürme çıkış işlemini kolaylaştırır. Kateter çıkartıldığında
derhal tıbbi atık torbasına atılmalıdır.
DİKKAT:
Vakaya EZ-IO uygulandığını gösteren bileklik takılır ve cihazın
EZ-IO koruması olmadan çıkartma işlemi enfeksiyon veya
sabitlenmesi sağlanır.
kanamaya yol açabilir.
90 derece ile çevrilerek çıkartma işlemi komplikasyonsuzdur.
53
Kataterin eğilmesi ya da bükülmesi girişten ayrılmasına neden
olabilir.
Eğer ayrılma gerçekleşirse uygun bir hemostat pens ile hafifçe
tutulup, çevrilerek, çıkartılmalıdır.
 OROTRAKEAL ENTÜBASYON Standart kişisel korunma tedbirlerini al. Gözlük,
maske eldiven ve önlük
ENDİKASYONLAR:
1. Kardiyak veya Hava yolunu aç ve hastayı%100 oksijene bağlanmış BVM ile en az 30 sn havalandır
respiratuar arrest.
2. Öğürme refleksi Hastanın basal solunum seslerini dinle
olmayan tıbbi
veya travma acil Malzemelerini kontrol et
tastaları •uygun ölçüde endotrakeal tüp
•cuff kontrolu
•endotrakeal tüpün distal ucunun suda eriyen lubrican veya lidokain jel ile kayganlaştırılması
KONTRENDIKASYONLAR •Eğer gerekli ise tüpün içine stile yerleştirilmesi ve bu stilenin tüpüp distal ucundan 2 cm geride tutulması
1. 8 yaşından küçük •Laringoskopun çalıştığına ve parlak ışık verdiğine emin ol
çocuklar.
2. Öğürme refleksi olan Aspiratoru hazırla , uygun ucu tak
hastalar
3. Epiglotit Baş ve boyunu “koklama pozisyonuna” getir. Servikal yaralanma şüphesi varsa baş boyunu nötral pozisyonda bırak
A
A A • Laringoskopun sapını sol elle kavrayarakı, kaşığı hastanın ağzının sağ tarafından sokup, dili sola al
B T • Laringoskopun kaşığını orta hattan dil köküne kadar yavaşça ilerlet.
• Epiglotu gör ve laringoskopun kaşığının ucunu uygun yere yerleştir.
T T • a. Eğri kaşık valleculaya kadar ilerlet
• b. Düz kaşık epiglotun altına yerleştir
• Larinoskopu dişlere dayamadan yukarıya ve öne doğru kaldır
• Sol el bileği sabit bir şekilde laringoskopu kol ve omuzları kullanarak dil ve mandibulayı yerle 45° açı yapacak ve glottis görünene kadar
kaldır. Gerekliyse bir kişi görmeyi kolaylaştırmak için krikoid kıkırdağa bası yapsın.
• Endotrakeal tüpü kalem tutar gibi sağ eline al ve yere paralel tut.Hastanın ağzının sağ köşesinden tüpüp distal ucu farinkse girecek şekilde
it.
• Endotrakeal tüpü ses tellerinin arasından balonlu kısım görünmez olana kadar (1-2 cm) it. Tüpün ses tellerinin arasından geçtiğine emin ol.
• Serbest kalan elinle tüpü sabitleninceye kadar tut.

Distal balonu hava kaçağı olmayacak şekilde enjektörle 5-10 cc hava ile şişir. Balon-maskeyi endotrakeal tüpe bağla

%100 O2 bağlanmış balon maske ile hastayı solut. Balon maske ile havalandır ve bu arada tüpün yerini doğrula

KPR esnasında 8-10 /dak. nefes ver ve 100 /dak

.Endotrakeal tüpü sabitle . Belli aralıklarla ve hasta her54
hareket
masaj yap.Masaja solunum için ara verme
ettiğinde tüpün yerini tekrar control et
.
 OROTRAKEAL ENTÜBASYON
Endotrekeal tüpü hastaya yerleştirinceye kadar
kontaminasyonu önlemek için koruyucu kabı içinde sakla.
· Takma dişler entübastyon öncesi çıkarılmalıdır.
· Dişleri laringoskopa dayanak noktası olarak kullanma.
· Erişkin Erkek tüp boyu: 8.0 - 8.5 ID.
· Erişkin Erkek tüp boyu: 7.5 -8.0 ID.
· Erkek tüp derinliği: Dişlerden 22 cm.
· Kadın tüp derinliği: Dişlerden: 21 cm
· Tüp boutu formula (2 yaşından büyük çocuklar için)
ET tüp (mm) = (16 + yaş(yıl))/ 4
A ÖSOFAGİAL İNTUBASYON
A A 1. Balonu söndür.
B T 2. İhtiyaç varsa Orofarinksi aspire et.
3. Eğer entübe edilecekse re- intübasyon
T T öncesi hastaya oksijen ver.
EKSTÜBASYON
Ekstübasyon endikasyonu olan hasta hava
yolu açıklığını koruyabilen ve devam ettirebilen
hastadır. Hasta sedatize değilse tekrar
entübasyon riski azdır.
1. Yeterli oksijenizasyonu sağla.
2.Hastanın bilinci açık olduğunu konfirme et.
3. Orofarinksi aspire et
4. Balonu söndür.
5. Hasta öksürürken veya ekspirasyon
esnasında tüpü çikart.
Komplikasyonlar
SEDASYON
Hastanın bilinci yerine gelirse veya
öğürme refleksi geri dönerse ve
hastanın hava yolu kalmak zorunda ise
ve de hemodinamik olarak stabilse,
MIDAZOLAM 2,5 mg iv verilebilir. Her
5 dakikada 2,5 mg tekrarlanabilir. İV
yol yoksa İM verilebilir.
ENDOBROŞİAL İNTUBASYON
1. Sabitleme aparatını çıkart
2. Balonu söndür.
3. Eğer sağ anabronş entübe edilmişse hastanın
sol akciğerini dinleyerek ve ventilasyona devam
ederek tüpü yavaşça geriye çek.
4. Sol akciğerden ses işitmye başlayınca dur..
5. Her iki akciğer eşit havalanıyor mu? Kontrol et..
6Tüpün yerini not al. Balonu şişir ve tüpü sabitle.
55
 Erişkin Aspirasyonu Üst solunum yolları aspirasyonunda
tonsil tip (Yankauer) veya
whistle tip (esnek) emici
kateterler kullanılır.
Aspiratörler gereksinim olmadan öncesinde düzenli olarak kontrol edilmelidir. ÖNERİLER
Bataryalarının şarjının yüklü olmasına dikkat edilmelidir. 1. Erişkinlerde, 300 mm Hg emme gücü
olmalıdır.
2. Çocuklarda, en çok 120 mm Hg.emiş
gücü olmalıdır.
Gözlerin korunmasına özen gösterilmelidir. Yüz maskesi ve gözlük kullanılması 3. Çocuklarda, doğru kateter boyu
gerekir. uygulanacak resüstasyona
bağlıdır. Nasofaringeal
aspirasyonda burun deliğinden
Tıkanıklık tipi ve yaşa özgü uygun cihaz ve malzeme kullanılmalıdır. küçük olmalıdır. Endotrakeal
a. Tonsil tip: Ağız ve orofarinksteki Büyük partiküllerin ve hacimli tüp çapının iki katı olmalıdır.
4. Hıçkırık, kusma ve aspirasyon
sekresyonların uzaklaştırılmasında kullanılır. öncesinde aspirasyon
b. Whistle tip: Nasofarinksdeki ve sert kateterlerin kullanılamayacağı diğer uygulanmamalıdır
durumlarda kullanılır.

A Olanaklı ise, Maske ile %100 oksijenasyon uygulanmalıdır.

A A
B T Aspiratörü açınız.

T T
Kateteri takınız.

Kateteri emiş yapmadan ağız boşluğa sokun. Dil tabanına yerleştiriniz.

Aspirasyona başlayınız. Kateter ucunu bir yandan diğerine hareket ettiriniz. 15 saniyeden fazla aspire etmeyiniz.
a. Bebek ve çocuklarda daha kısa süreli uygulayınız
b. Aspiratörle hızla uzaklaştırılmayan vaka sekresyonları ve kusmuğu için vaka döndürülerek orofarinks temizlenmelidir.
c. Vakanın ürettiği kaba sekresyon 15 saniyede hızla uzaklaştırılamıyorsa, 2 dakika ventile edilmeli, ardından tekrar
aspire edilmelidir.

Gereken durumlarda kateter ve tüp içindeki kurumayı engellemek için su ile çalkalanmalıdır. 56
 TrakeoBronşial Aspirasyon
Trakeobronşial aspirasyon
mukus tıkaçları ve entübe
Standart koruyucu malzemeler, özellikle göz hastalarda sekresyonları
koruyucular kullanılmalıdır. uzaklaştırmak için
kullanılmaktadır.
UYARILAR
Trakeobronşial aspirasyon
Balon maske işle %100 Oksijenasyonu sağlanmalıdır.
hipoksiye neden olabileceği
için öncesinde ve sonrasında
oksijenasyon sağlanmalıdır.
2. Mümkün olduğunca steril
Kateter boyu uygun şekilde ayarlanmalıdır. Uygun boy; suprasternal çentik ile hava olunmalıdır.
yolu girişi arasındaki mesafedir. 3. Olanaklı ise kalp ritmi
monitörize edilmelidir.
Disritmi veya bradikardi
gelişirse sonlandırılarak
Kateter paketini açın
oksijenize edilmelidir.
4. Çocuklarda aspirasyonun
A gücü 80-120 mmHg arasında
tutulmalıdır.
A Kateter ucu suda çözünen jel veya SF ile
kayganlaştırılmalıdır. Bu yolla endotrakeal tüpün içinden
B geçiş kolaylaştırılmış olacaktır.
T
Endotrakeal tüp açılarak aspirasyon kateteri sokulmalıdır. Kateteri önceden belirlenen
derinliğe kadar ilerletilmelidir.

Aspiratörü ve aspirasyon kontrol birimini açın.

NOT: Endotrakeal tüpe sıkılacak 3-5 mL SF ile koyulaşmış sekresyonu açmak için sulandırılmalıdır.

Kateteri parmak uçlarında döndürerek hareket ettirin. Aspirasyon süresini 15 saniye ile
sınırlayın. Bebek ve çocuklarda uygulama süresi kısaltılmalıdır.

Aspirasyon kateterini ve tüpü SF ile yıkayın ve vakanın havayolunu kontrol ederek, tekrar
aspirasyon gereksinimini değerlendirin.

57
Vakaya balon valv maske ile %100 oksijen verin.
 Tüm taşikardiler (150/dk üzerindeki) ciddi belirti ve

Senkronize Kardiyoversiyon bulgular verir.

Supraventriküler taşikardi (SVT)
Atrial fibrilasyon
1. Venriküler fibrilasyon ve nabızsız Atrial flutter
ventriküler taşikardiler. MIDAZOLAM ile sedasyon yapın Ventriküler taşikardi
UYARILAR
2. Zehirlenmeler ya da ilaca bağlı 1. Dakikada 150’nin altında olan taşikardilerde
taşikardiler. kardiyoversiyon gerekmez.
2. Her kardiversiyondan sonra senkronize modunun
aktive edilmesi gerekir.
Monitörü açın 3. Kardiyoversiyon VF’ye yol açarsa derhal defibrilasyon
Derivasyon II’yi seçin. Derivasyonun kaşık modunda olmadığından emin olun. uygulanmalıdır.
4. Senkronize kardiyoversiyon vakanın monitöre
bağlanarak I, II, III derivasyonları görülmüş
olmalıdır. Sadece kaşıklar üzerinden izlenmesi
yeterli olmaz.
Bağlantıların doğru olduğundan emin olun (“Kırmızı sağ,Sarı sol omuz üzerinde"). 5. Kardiyoversiyon gerekiyor ve senkronize şok
uygulanması olanaksız ise (vaka ritmi düzensiz
Monitörün hasta ritmini artifakt olmadan gösterdiğine emin olun. ise) yüksek enerjili senkronize olmayan şok
uygulanmalıdır.

Senkronizasyon modunda olmak için SYNC düğmesine

Senkronize modunda R dalgalarının yönünü kontrol edin
basılmış olmalıdır.
A
Her bir R dalgası senkronize göstergesi olana kadar R dalgasını
A Uygun Enerji düzeyini seçin:
ayarlayın.
B
T İletici pedleri (veya jel sürülmüş kaşıkları) vakaya uygulayın. Kaşıkların pozisyonunu ayarlayın (sternum-apeks)

Takım üyelerini uyarın: “Defibrilatör yükleniyor – HAZIR!"

Monitörde “CHARGE” yükle düğmesine basın
Son kez monitöre bakarak taşikardinin sürdüğünü kontrol edin.
1.ŞOK 2.ŞOK 3.ŞOK 4.ŞOK
100 J 200 J 300 J 360 J

Yükleme tamamlandığında en kısa zamanda uygulanmalıdır.

Her bir şok uygulamasından önce güçlü bir sesle: Her iki kaşık üzerine 25-30 kg Monitörü kontrol edin.
a.”ŞOKA BAŞLIYORUM, BEN HAZIRIM” cihazların ve ağırlık uygulayın Taşikardi sürüyorsa
kendinizin temasının olmadığına emin olun. kardiyoversiyon algoritmine
b. “İKİ, SEN HAZIRSIN” Görsel olarak solunum desteği veren göre enerjiyi arttırın.
ve çevredeki diğerlerinin temasının olmadığından emin Her uygulamadan sonra
olun. Oksijen verilmekteyse, vakadan ayırtın ve oksijeni tekrar SYNC moduna geçişi
kesin. Boşalt “DISCHARGE“ düğmelerine basın ve sağlayın. Acil defibrilasyon
c. “ÜÇ, HERKES HAZIR” Şok uygulamadan önce bir kere sağlanana kadar bekleyin. (Düğmelere gereği için cihazlar otomatik
daha hazır olduğunuzdan emin olun basıldıktan sonra senkronizasyon olarak senkronize 58
sağlanması için 1-2 saniye gecikme olabilir.) modundan çıkmaktadır.
 GLASKOW KOMA SKORLAMASI (GKS)

E M V
(eye – göz yanıtı) (Motor–motor yanıt) (Verbal – sözel yanıt)
E4 spontan açık M6 emirlere uyuyor V5 oryente

E3 söz ile açık M5 ağrıya lokalize V4 konfüze

E2 ağrı ile açık M4 ağrıya çekme (fleksiyon) V3 anlamsız kelimeler

E1 yanıtsız M3 ağrıya dekortike V2 anlamsız sesler

M2 ağrıya deserebre V1 yanıtsız

M1 ağrıya yanıtsız

Total Skor: 1 5

59
 Kullanılacak İlaçlar
• Onay İstenecek İlaçlar
– %2’lik Lidokain *
• Onaysız Kullanılan İlaçlar – Antihistaminik
– Adrenalin – Beta blokör
– Atropin – Diazepam
– Etil klorid sprey – Diltiazem
– %0.9 NaCl çözeltisi – Dopamin
– Asetil Salisilik asit – Midazolam
– Verapamil
– İsordil 5 mg dil altı
– Amiadoron *
– Ringer Laktad – Analjezik (İV opiat)
– Parasetamol tb – Nalokson
– Dextroz % 5-10-20 – Jetokain
– Aktif kömür
– İsordil 5mg SL
– Kaptopril 25mg
– Tüm sıvılar
– Magnezyum Sülfat *
– Flumazenil
– Morfin
– NaHCO3 amp
– Kortikosteroid
– Epanutin amp(
– Pentothal 1gr amp
– Midazolam (Dormicum) 5 mg.amp
– Antiemetik
– Salbutamol İnhaler
– Furosemid
– Dımenhıdrınat
– NALOKSAN

* Sadece Resusitasyonda Onaysız kullanılacak

Kullanılmayacak İlaçlar:
Aminokardol, Spazmolitik, Kalsiyum amp, Prilocain (Citanest) flk, Nitroderm TTS, 60
 KAYNAKLAR
• Prehospital Standard Patient Treatment
Protokols-2006 Central Shenandoah EMS
Council
• Avrupa Resüsitasyon Konseyi 2005
Resüsitasyon Kılavuzu
• Çocuklarda İleri Yaşam Desteği Kitabı, 2007
• Travma Resüsitasyon Kurs Kitabı, 2006

61
 EK-2

HASTANE ÖNCESİ
ACİL TIBBİ YARDIM VE BAKIM
AKIŞ ŞEMALARI

ÇOCUK UYGULAMA KILAVUZU

1
• Tıbbi uygulamalar açısından çocukluk çağı
0-18 yaş arasını kapsamaktadır. Travma
için tanım 0-16 yaş grubunu içermektedir.
• “Yenidoğan” dönemi hayatın ilk 0-28
günündeki bir çocuğu,
• “Yeni doğmuş” ise ilk 24 saat içinde bir
yenidoğanı tanımlar.

2
 UYARILAR
Gelişmiş ülkelerde ve erişkinlerde protokole dayalı hastane öncesi tanı ve
tedavi protokolleri birçok yerde uygulanmaktadır. Bunların çok yararlı olduğu
bilinmektedir. Çocuklara yönelik tedavi protokolleri de bu nedenle
geliştirilmiştir.Tedavi protokolleri bilimsel verilere dayanmaktadır. Amaç
çocuklara temel ve ileri yaşam desteği ilkelerine uygun standart bakım
sağlamaktır. Protokoller devamlılığı, kaliteyi ve tutarlılığı artırmaktadır.
Tıp sürekli olarak değişen bir bilim dalıdır. Hastalıkların veya yaralanmaların
tümünün kesin tedavisi henüz açık değildir. Yeni araştırmalar ile her gün
ilaçlar ve tedaviler değişmektedir. Bu Yönergede bulunan bilgiler
onaylandığı tarih itibariyle en güncel, geçerli ve tıbbi standartlara uygundur.
Buna rağmen, tıbbın sürekli değişen bir bilim olması nedeniyle yönergeyi
hazırlayan kurul bilgilerin bütünü ile olarak doğru ve eksiksiz olduğunu
beyan edememektedir ve bu bilgilerin kullanılmasından doğan sonuçlardan,
ihmal ve hatalardan sorumlu değillerdir. Yönergenin düzenli aralıklarla
yenilenmesi, güncellenmesi ve geliştirilmesi yapılacak olsa da uygulayıcılar
tıp bilimindeki gelişmeleri, uluslar arası kabul gören kılavuzları ve mevzuatı
takip etmelidir.

3
 Balon Valf Maske
KKM Komuta Kontrol Merkeziyle Temasa Geç BVM

PBV Pozitif Basınçlı Ventilasyon

NEA Nabızsız Elektriksel Aktivite
KPR Kardiyopulmoner Resusitasyon

VF Ventiküler Fibrilasyon Serum Fizyolojik

SF

OED Otomatik Eksternal Defibrilatör

Nabızsız VT Nabızsız Ventriküler Taşikardi
RL Ringer Laktat

Damar yolu açık kalacak şekilde

DAKŞ KTA Kalp Tepe Atımı

Intravenöz (damar içine)

IV KDZ Kapiller Geri Dolum Zamanı

Intraosseös (kemik içine) mikrogram

IO µg

Intramuskuler (kas içine) GKS GLASKOW KOMA SKALASI

IM

Entübasyon tüpünden Acil Tıp Teknisyeni

ET ATT

Sublingual (Dil Altından)

SL Ambulans ve Acil Bakım Teknikeri
AABT

Kan Şekeri
KŞ

Hipovolemi, Hipoksi, Hipertermi, Hipotermi, Hipo-Hiperkalemi (ve diğer elektrolitler), Heart Block (kalp bloğu), H+ iyonu (asidoz)
H ve T ler Tansiyon pnömotoraks, Toksikasyon/Dozaşımı, Travma, Tamponad Kardiyak, Tromboembolizm

Sol taraftaki sütunlar AABT ve ATT lerinin müdahale sınırlarını belirlemektedir

4
 YETKİ VE SORUMLULUKLAR
11/5/2000 tarihli ve 24046 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği (Madde28)
15/3/2007 tarihli 26463 sayılı Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (Madde 10)

Ambulans ve acil bakım teknikerleri (AABT), Bakanlıkça yapılacak düzenlemelere

uygun olarak;
1) İntravenöz girişim yapmak.
2) Hastaneye ulaşıncaya kadar, kabul edilen acil ilaçları ve sıvıları kullanmak.
3) Oksijen uygulaması yapmak.
4) Endotrakeal entübasyon uygulaması yapmak.
5) Kardiyo-pulmoner resüsitasyon ve defibrilasyon yapmak.
6) Travma stabilizasyonu yaparak hastanın nakle hazır hale gelmesini sağlamak.
7) Uygun taşıma tekniklerini bilmek ve uygulamak.
8) Monitörizasyon ve defibrilasyon uygulamak.
9) Kırık, çıkık ve burkulmalarda stabilizasyonu sağlamak.
10) Yara kapatma ve basit kanama kontrolü yapmak.
11) Acil doğum durumunda doğum eylemine yardımcı olmak.

Acil tıp teknisyenleri(ATT), tıbbi danışman koordinasyonu ve onayı ile Bakanlıkça

yapılacak düzenlemelere uygun olarak;
1) İntravenöz girişim yapmak.
2) Oksijen uygulaması yapmak.
3) Endotrakeal entübasyon uygulaması yapmak.
4) Uygun taşıma tekniklerini bilmek ve uygulamak.
5) Kırık, çıkık ve burkulmalarda stabilizasyonu sağlamak.
6) Yara kapatma ve basit kanama kontrolü yapmak.
7) Temel yaşam desteği protokollerini uygulamak.
8) Temel yaşam desteği uygulaması sırasında yarı otomatik ve tam otomatik eksternal defibrilatörleri kullanmak.
9) Travma stabilizasyonu yaparak hastanın nakle hazır hale gelmesini sağlamak.

5
 Nabız>60

Nabız<60 ve dolaşım yetersiz

6
Kalp Durması (Çocuk)

Nabız yok
Nabız var solunum ve
dolaşım yeterli

7
 Kalp Durması (Çocuk)
VF / Nabızsız VT (Çocuk)
•Bilinç kapalı
•Nabız yok
A KPR (30/2 veya 15/2, 2dk 5 döngü) Uygula
PBV ile oksijen ver
•Apneik
•Monitörde veya EKG’de VF veya VT görünümü
H
Monitör/Defibrilatör bağla
T E
T R
Ritmi Değerlendir

Altta Yatan Nedeni araştır

(H ve T ler) VF / Nabızsız VT
A
1. Defibrilasyon 2 J/kg İlgili Ritim Akış Ş
Şeması
A
KPR (5 döngü,2 dak)
M
A
A Ritmi Değerlendir A
B VF / Nabızsız VT D
T A

Nabız yok
2. Defibrilasyon 4 J/kg
Adrenalin IV/IO: 0.01 mg/kg (1/10.000 solüsyon, 0.1 mL/kg), ET: 0.1mg/kg (1/1.000 solüsyon 0.1
mL/kg), 3-5 dak.da bir gerekirse tekrarla

KPR (5 döngü, 2 dak)

N
Ritmi Değerlendir
Diğer ritimler A
VF / Nabızsız VT K
3.Defibrilasyon 4 J/kg En fazla 10 saniye
süreyle nabzı kontrol et
İ
• AMIODARON 5 mg/kg IV/IO veya
• %2lik Lidokain 1 mg/kg IV/IO Nabız var solunum ve L
dolaşım yeterli 8
Yaşamsal bulguları sık aralıklarla (en
KPR (5 döngü, 2 dak) fazla 5 dak) kontrol et
 Bradikardi (Çocuk) •Bilinç açık ya da bilinçte çeşitli derecelerde baskılanma
olabilir.
•Nabız 60/dk’nın altındadır
•Dolaşım bozukluğu bulgguları olabilir.

A
•Solunum sıkıntısı veya yetmezliği bulgularına DİKKAT!!!
•Monitörde veya EKG’de yaşının normal sınırının altında
H
Havayolunu aç
T Gerekiyorsa solut
kalp hızı vardır; ritim sinüs ritmidir.
•Çocuklarda bradikardinin en başta gelen nedeninin E
HİPOKSİ olduğunu anımsa ve uygun havayolu
T Oksijen ver manevrasını uygulamaya, OKSİJENiZASYONA, gerekli R
Defibrilatöre bağla ise SOLUTMAYA özen göster.
•Eğer hipotansif ise 20 ml/kg IV bolus SF vermeyi
anımsa

Dolaşım bozukluğu bulguları (solunum güçlüğü, bilinç bozukluğu veya hipotansiyon, KDZ 2 sn’den uzunsa) var mı?
A
Hayır Ş
Evet A
Oksijen vermeye devam et
Nabız>60/dk
Nabız<60/dk M
A
A A
B KKM
kalp masajı yap ve D
T Adrenalin 3-5 dakikada bir tekrar ilaç tedavisi uygula A
IV/IO: 0.01 mg/kg
(1/10.000 solüsyon, 0.1 mL/kg)
ET: 0.1mg/kg
(1/1.000 solüsyon 0.1 mL/kg)
N
Altta Yatan Nedeni araştır A
(H ve T ler) Vagal uyarı varsa K
Atropin
0.02 mg/kg İ
(En az 0.1 mg)
Bir kez daha tekrar edilebilir
L
9
 Taşikardi (Çocuk)
Havayolunu aç
Gerekiyorsa solunumu sağla H
A
T
Oksijen ver
Defibrilatöre bağla
E
T R
KPR başla HAYIR Nabız var mı?
Kardiyak Arrest Akış Şemasına bak

EVET
A
EKG Ş
A Dar QRS (≤0.08 sn) Geniş QRS (>0.08 sn) A
A
KKM KKM
M
B Sinüs taşikardisi SVT KKM MuhtemelVT
T P dalgası ve sabit PR P dalgası yok/anormal A
Hız aktivite ile değişir Hız aktivite ile değişmez Dolaşım yetersiz Dolaşım
Bebekte <220/dk Bebekte >220/dk yetersiz
D
Çocukta >180/dk
Çocukta <180/dk
Öykü (+) Öykü spesifik değil Dolaşım A
yeterli
Dolaşım yeterli ise
Vagal manevra
(Balon şişirme, ıkındırma,
İlaçlar
Altta yatan sebebe
bebekte yüze buz uygulama)
Amiodaron: 5mg/kg iv N
Düzelmezse
yönelik tedavi uygulanır (20-60 dak) veya
A
iv Adenozin Lidokain 1 mg/kg iv bolus
İlk doz: 0.1 mg/kg (en fazla 6mg) K
İkinci doz: 0.2 mg/kg (en fazla 12mg)
İzlem İ
*kardiyoversiyon protokolüne bak
Altta Yatan Nedeni araştır 1.doz 0.5-1 J/kg L
(4H ve 4T ) Dolaşım bozulursa 10
2.doz 2 J/kg
Sedasyon uygulanır
 Bilinç Değişiklikleri
ABC ‘yi değerlendir. H
E
Travma bulguları değerlendirilir. Omurga immobilizasyonu sağlanır.
R
A
T
T Rezervuarlı yüz Maskesi (mümkünse geri solumasız) ile 5 L/dak.dan Oksijen uygula
A
Damar Yolu %0,9 NaCl (DAKŞ) Ş
A
300 mg/dL
KŞ ölç
60 mg/dL M
A üstünde altında
A A
B KŞ 60-300 mg/dL D
HİPERGLİSEMİ Akış arasında ise HİPOGLİSEMİ Akış
T Şeması Uygula Şeması Uygula A

KKM
Solunum baskılayan toksik madde alımı şüphesi varsa TOKSİKOLOJİ– Asidoz, alkol
ZEHİRLENME/DOZ AŞIMI akış şemasına bak Epilepsi
Enfeksiyon
N
Doz aşımı A
Yaşamsal bulguları,
Üremi (böbrek
Pediyatrik GKS ‘yi takip et,
Monitörizasyon ve
yetersizliği ) K
*Pupil Muayenesi
Travma, tümör
Psikoz
İ
İnme L
KKM KKM Hepatik 11
Anizokori varsa Miyozis varsa Ensefalopati
Mannitol !! Nalokson !!
 BELİRTİLER
Anafilaksi (Çocuk) Yüz kızarıklığı, Kaşıntı
Kabartı, Şişme
Siyanoz, Solunum Sıkıntısı
ABC ‘yi değerlendir Hapşırma, Öksürme
H
Hırıltı ,wheezing, Stridor
Larinks ödemi,

Hava yolu, solunum ve dolaşım desteği sağla

laringospazm
Bronkospazm,
E
A Allerjeni uzaklaştır Vazodilatasyon
Taşikardi, Hipotansiyon R
Bulantı/kusma, Karın
T krampları
T Oksijen rezervuarlı maske ile 5 L/dak uygula. İshal, Baş dönmesi
Baş ağrısı, Konvülsiyon
Anjioödem varlığında erken entübasyon planla
Yaşamsal bulguları kontrol et;
KKM •Nabız A
•Kan Basıncı
ADRENALİN
1:1000 solüsyon 0.01 mg/kg (0,01 ml/kg) IM
•Solunum Ş
•KDZ

A
•Oksijen saturasyonu
•Kardiyak Monitorizasyon
A
A
Damar Yolu Aç Hipotansiyonu varsa 20 mL/kg (5-10 dk) %0,9 NaCl
M
B Yanıt Alınamamışsa
A
T ADRENALİN 1:10.000 solüsyon 0,01 mg/kg IV, yavaş D
(5 dk içinde tekrar) 0,1-1 µg/kg/dk IV infuzyon dozu
A
ANTIHISTAMINIK (Yavaş iv puşe)
Difenhidramin 1 mg/kg iV (damar yolu açılamamışsa İM uygulanabilir) ve
Ranitidin 1 mg/kg iv

N
Solunum sıkıntısı varsa Salbutamol 0,15 mg/kg nebül
A
Hipoperfüzyon sürüyorsa, 20 mL/kg SF IV olarak verilir K
Perfüzyonda ve hipotansiyonda düzelme olmazsa dopamin 10
µg/kg/dk’dan infüzyona başla
İ
L
12
Belirtiler sürüyorsa 1-2 dak. içinde IV veya IM 2mg/kg METİLPREDNİZOLON
 YANIK Termal Yanık: Musluk Suyu ile
yıka, kurula
Yanma Sürecini Durdur Toz Kimyasal Yanık: Sil,
Süpür, Yıka, Kurula, H
Sıvı Kimyasal: Yıka, Sil, Kurula
ABC ‘yi değerlendir. E
Rezervuarlı Maske(mümkünse geri solumasız) ile Oksijen 5 L/dak.dan uygula
R
Solunum sıkıntısı varsa, havayolunu açık tut
İnhalasyon yanığı, boyunda sirküler yanık varsa erken entübasyonu düşün
A
Elektrik yanığı ise kardiyak monitörizasyon yap,
T
Ritim düzensizliği varsa tedavi et
A
T
Yanık bölgedeki giysiler, takılar (yüzük, bilezik, bandlar, protezler) çıkartılır. Ş
Deri veya doku kaldırılmamalı/soyulmamalıdır
A
Dokuzlar kuralını kullanarak yanığın boyutunu ve şiddet derecesini değerlendir
A M
A %20’den fazla 2. Derece yanık varsa %20’den az 2. Derece yanık varsa A
Yanık Yüzeyi
B veya veya

T
%15’den fazla 3. derece yanık varsa
Islak Pansuman ile ört
%15’den az 3. derece yanık varsa D
A
IV yoldan %0,9NaCl ver

ŞOK-HİPOVOLEMI Akış Şemasına Git N

A
K
KKM Ağrı kontrolü için MORFIN
İ
0.1 mg/kg sulandırılarak IV (1 mg/dakika hızda) veya L
0.1 mg/kg IM verilebilir (10 mg’ı aşmayacak şekilde) 13
 YANIK

Dokuzlar Kuralı

ÇOCUK

14
 ÇEVRESEL ACİLLER SICAK ÇARPMASI BELİRTİLER
Sıcak, kuru, terli, soluk
veya kızarık cilt
Taşikardi,
ABC ‘yi değerlendir. Takipne,
Dolaşım bozukluğu,
H
Halsizlik,
Güçsüzlük, E
Kusma,
Kas krampları R
Hastayı serin ortama al, soğuk uygula, titreme ortaya çıkarsa durdur.

A Oksijen Maske ile 5 L/dak uygula. (Geri solumasız)

T A
Bilinç değişikliği
T
VAR
Ş
YOK
A
Monitörizasyon M
A A
A
B Damar Yolu aç D
T A
Şok Bulguları Ağızdan Rehidratasyonu
varsa sağla
N
HİPOVOLEMİ Akış Şeması
A
Uygula K
İ
L
15
 ÇEVRESEL ACİLLER HİPOTERMİ •Elbiseler çıkartılırken ısı kaybını
engelleyecek önlemi al
•Fizik muayenede özellikle not
ABC yi değerlendir edilmesi gerekenler; soğukluk, titreme,
VF Riski olduğu için uygulamalarda kaba bilinç, siyanoz, solunum sayısı, aritmi,
periferik nabız dolgunluğu, dilate pupiller,
H
hareketlerden kaçın azalmış refleksler, dolaşım bozukluğu,
E
kalp hızı, kan basıncı
•Damar yolu açıldığında verilecek
sıvıların ılık (Yaklaşık 43oC olmasına
özen göster)
R
Nabzı değerlendir
A
T
T
A
YOK
Ş
A
M
A İleri Yaşam Desteği
A Uygulamalarına A
B başla ve D
Giysileri ıslak ise çıkar VAR
T sağlık kuruluşuna A
varana
kadar sürdür
Sıcak ortam ve
battaniye ile
N
pasif ısıt A
K
İ
L
16
 HİPERGLİSEMİ ( Glukoz>300 mg/dl )

H
E
ABC yi değerlendir R

Gerekliyse maske (mümkünse geri solumasız) ile 5 L/dak Oksijen uygula

A A
T Ş
T Damar yolu aç (DAKŞ SF) A
M
A A
A
Monitörize et D
B
T A
Şok ve dehidratasyon bulguları varsa
Hipovolemik Şok Akış şemasına uy
N
A
K
İ
L
17
 HİPOGLİSEMİ
H
Glukoz<60 mg/dl ve/veya klinik Hipoglisemiyi düşündürüyorsa
E
ABC yi değerlendir R

Monitörize et

A A
Geri dönüşümsüz Yüz Maskesi ile 5 L/dak Oksijen uygula
T Ş
T Damar yolu aç A
M
A A
A
D
B Bilinç açık Bilinç kapalı
T A

Ağızdan şekerli
sıvı ver
2-4 ml/kg %10 Dextroz İV puşe yap N
KKM A
Gerekirse 15 dk da Dextrozlu idame İV sıvı için danış
bir tekrar K
Kan şekeri tekrar kontrol et
İ
L
18
 NORMAL YENİDOĞAN BAKIMI
Bebek zamanında mı doğdu ?
HAYIR Amniyon sıvısı temiz mi ? EVET
Solunumu yeterli ya da ağlıyor mu?
Kas tonusu iyi mi?

OLAĞAN BAKIM
Isıtın
Doğumdan Sonraki 1. ve 5. dk larda
Hava yolunu temizleyin
APGAR Skorlarını Kaydet
Kurulayın
Isıtın Rengi değerlendirin
Pozisyon verin ,
Hava yolunu temizleyin Mekonyum varlığında; bebeğin solunum
çabası yok, KTA<100 ve Kas tonusu Merkezi siyanoz var mı?
Kurulayın gevşek ise trakeal aspiasyon yap
Solunumu uyarın
A Yeniden pozisyon verin
YOK VAR

A T
Serbest akış
A T Anne Emzirmeye
Başlayabilir oksijen verin
B Solunum, kalp atım
T hızı ve rengi Kanama için Göbek Kordonunu Kontrol Et.
değerlendirin Gerekli ise Ek Klemp Yerleştir.
NAKLET KKM
APGAR SKORU

0 1 2
Solunum yok veya yetersiz
Deri Rengi Tüm vücut mor Sadece ekstremitel Bebek tümüyle
Kalp atım hız<100 veya soluk uçları siyanotik pembe
Siyanoz varsa
Kalp Atım Hızı Yok 100/dk altında 100/dak veya üzeri

Uyaranlara yanıt Yanıt yok Yüz buruşturma Ağlama

YENİDOĞAN (Aspirasyon sırasında)
RESUSİTASYONU
Kas tonusu Gevşek Ektremitelerde hafif Aktif hareket
AKIŞ ŞEMASI fleksiyon 19
Solunum Yok Yavaş ve düzensiz İyi,ağlıyor
 YENİDOĞAN RESUSİTASYONU
Solunum, kalp atım
hızı ve rengi
H
değerlendirin E
Solunum var
KAH≥100
R
Solunum yok Siyanotik
ya da Serbest akış
KAH<100
Oksijen verin
A
A
Dirençli
siyanoz
Ş
T A
30 saniye süreyle PBV
T uygula (40-60 solunum/dak) M
A A
KAH<60
A
B 30 saniye süreyle PBV ve
D
T kalp masajı uygula A
(3 bası/1 solunum, dakikada
90 bası /30 solunum )
Entübasyon düşün

KAH<60 N
Göbek kordonundan
Venöz damar yolu aç A
K
Adrenalin 3-5 dak. tekrar
IV/IO: 0.01 mg/kg (1/10.000 solüsyon, 0.1 mL/kg)
İ
ET: 0.1mg/kg (1/1.000 solüsyon 0.1 mL/kg) L
20
 Havayolu Tıkanması
Bilincini Değerlendir. H
E
Bilinç Var Bilinç Yok R

1 Yaş ve Üstü 1 Yaş Altı

Boğuluyor musun A
Ş
Öksürme Öksürme
diye sor
veya Ses veya Ses
yok
var A
A A Sözlü Hareketle M
Tam
A T Cevap Cevap
tıkanmayı
5 kez A
sırta vur
B T yakın takip D
ve 5 kez
T Kısmi Tam
et göğüs
Tıkanma Tıkanma basısı
A
uygula

Öksürmesini Heimlich KPR

ve nefes Manevrası Bilinç Kaybı Gelişirse Protokolunu
almasını Uygula
N
öğütle Uygula A
K
Tam tıkanma ve diğer yöntemlerle havayolu açılamıyorsa İ
KKM İğne ile Krikotirotomi yap
L
21
 Astım Wheezing(hışıltı)
Hava açlığı
Göğüste çekilmeler
ABC yi değerlendir Takipne H
Solunum seslerinin azalması
E
Maske ile 5 lt/dak. %100 Oksijen ver, gerekirse solunumu PBV ile destekle R
A
T Hastayı rahat, tercihen oturur pozisyonda tut
T A
Oksijen satürasyonunu izle Ş
(%95 olacak şekilde oksijen tedavisini ayarla) A
A KKM
M
A Salbutamol inhaler ihtiyaca göre 4 puf ( aracı tüple) kullan A
veya
B D
Salbutamol 1 nebul (2,5 ml SF içinde) 20 dak ara ile 3 kez
T
A
Damar yolu aç (DAKŞ)

KKM
N
Metilprednizolon 2 mg/kg bolus A
K
İ
Kardiyak monitorizasyon yap, hastayı değerlendir
L
22
 Krup/Epiglotit Hırıltılı solunum
Kaba ses
Ses kısıklığı

ABC yi değerlendir
Boğulurcasına öksürme
Ağızdan salya akması
H
Göğüste çekilmeler
E
R
Maske ile 5 L/dak. nemlendirilmiş Oksijen ver
A Gerekirse solunumu balon maske ile destekle
T
T A
Çocuğu sakinleştir ve rahat edeceği bir
pozisyonda tut Ş
A A
A Hava yoluna bakmaya çalışma ya da hastanın ağzına bir şey koyma M
B
A
T
Kardiyak monitorizasyon yap, hastayı değerlendir
D
KKM A
Solunum sıkıntısı devam ediyorsa 1/1000’lik ADRENALIN den 3 mg (3 ml) nebulizatörle ver
0.6 mg/kg Deksametazon IM/IV ver
N
A
K
İ
L
23
 Konjestif Kalp yetmezliği (Çocuk) Öyküde kalp hastalığıyla

Akciğer Ödemi birlikte taşikardi, takipne,

dispne, hepatomegali, terli cilt,
ağızdan köpük gelmesi ve H
periferik ödem
ABC yi değerlendir E
R
Maske ile 5 lt/dak. Oksijen ver, gerekirse solunumu BVM ile destekle

A Bilinç kaybı varsa (pediatrik GKS<=8) endotrakeal entubasyon yap

A
T
T Hastayı oturur pozisyonda transport et Ş
A
A Pulse oksimetre’yi kullan M
A A
B Kapnograf varsa kullan D
T
A
Kardiyak monitorizasyon yap

DAKŞ İV sıvı başlat N

KKM

60mg Dobutamin, 100 mL SF

A
1 mg/kg Furosemid IV ver. içinde sulandırılacak,
KKM 1mL/kg-st hızla verildiğinde
K
Dobutamin 10 µg/kg-dk
10µg/kg-dk olur
İ
L
24
Hastayı izlemeye devam et
 NÖBET (KONVÜLZİYON) Çocuk
ABC’yi değerlendir Gerekiyorsa orofarinks ve
nazofarinksi aspire edin H
Havayolu, solunum ve dolaşımla ilgili hayatı tehdit eden problemleri düzeltin
Ateşi varsa DÜŞÜRÜN
E
R
A Geri-solumasız maske ile dakikada 5 lt oksijen verin. Gerekirse
solunumu balon maske ile destekleyin. Gerekiyorsa bir nazofaringeal airway
yerleştirin (kafa travmasında uygulamayın)
A Yaşamsal bulguları
kontrol et Glukoz <60 mg/dl veya klinik olarak hipoglisemi belirti ve
T •Nabız Kan şekerine bakın bulgularının olması durumunda HİPOGLİSEMİ
PROTOKOLÜNE bakın A
•Tansiyon
•Solunum
•Oksijen saturasyonu Nöbet devam ederse bakılan Düşük dozda SF
Ş
kan şekeri >60 mg/dl ise infüzyonuna başlayın A
KKM
MIDAZOLAM 0.2 mg/kg intranazal veya intramuskuler ya da
M
Rektal DİAZEPAM (5mg < 5yaş, 10mg 5yaşüzeri) Nöbet Durdu Bilinç A
5 dk bekle açılana kadar gözle
Düzelmezse; Aynı dozla tekrar et, 5 dk bekle D
NAZAL MİDAZOLAM: 5mg/5cc ampul: kilo/5

Nöbet durmadı ya da
=verilecek cc, en çok 5 cc A
A durdu ama 30 dk’dan daha uzun sürme öyküsü var
FENİTOİN : 250mg/5cc ampul, SF içinde 1mg/kg/dk
hızla ( 50 cc SF içine 20mg/kg koy, 2.5cc/dk hızla ver)
A KKM MİDAZOLAM İNFÜZYON: nöbet durana kadar her 15
dk bir 1µg/kg/dk arttır.
FENİTOİN ( 20mg/kg -20 dk’da IV infüzyon) ile DURMADI ise En çok:10 µg/kg/dk çık. Nöbet durduğu dozdan 12
B FENOBARBİTAL ( 20mg/kg-20 dk IV infüzyon) saat inf devam et, aynı şekilde azalt
N
(50 cc mayi içine 5 mg midazolam koy: kiloX µg/kg/dk /
T 20-25 dk bekle
NÖBET DURMADI İSE
5= damla/ dk.)
A
FENİTOİN ya da FENOBARBİTAL 5-10 mg/ kg-20 dk IV infüzyon) tekrar et
10 dk bekle K
Nöbet durmadı ise
İ
L
KKM 25
MİDAZOLAM (0.1mg/kg IV bolus ve takiben dakikada 1 µg/kg hızla başlayarak IV infüzyon
 Hipovolemik veya Septik Şok (çocuk) Aşağıdaki bulguları
değerlendir.
DİKKAT Öyküde: Kusma, İshal
Kardiyojenik Şok Susama Hissi,

olmadığına emin ol.

Sıvı kaybı, H
ABC ‘yi değerlendir. Kanama,
Öyleyse Ateş,
Bilinç değişikliği,
E
Kardiyojenik Şok
Protokolüne GİT Maske ile 5 L/dak. oksijen desteği sağlayın.
Bulgu-Belirti: KDZ Uzaması,
Takipne,
R
Filiform Nabız,
Gerekirse PBV ile solunumu destekleyin
A Ortostatik Hipotansiyon,

T Dışa olan kanamayı kontrol altına al. Direk Bası, Elavasyon

T A
Şok Pozisyonu Uygula. Servikal ve Kafa Yaralanması olasılığını değerlendir. Ş
A
Vucut ısını koruyun.. Islak giysileri çıkarın. Battaniye ile sarın.
A M
A Damar yolunu aç (İV/İO) A
B Bu arada nakli geciktirme D
T
Sıvı replasmanı sağlayın.
A
Monitorize edin (Kardiyak ve nabız oksimetre), Solunumu değerlendirin (Dispne, raller, ronküs)

N
ÇOCUK YENİDOĞAN
A
K
İ
KKM
20 ml/kg İV bolus (SF) uygulayın. Bulgular 10 ml/kg İV bolus (SF) 10-
düzelene kadar gerekirse; 20 dak içinde
20 dak.da bir toplam 3 kez tekrarla uygulayın. L
26
KKM Yaşamsal bulguları tekrar değerlendir
 Kardiyojenik Şok Protokolü Kalp hastalığı öyküsü birlikte
taşikardi, takipne, dispne,
hepatomegali ve terli cilt,
ağızdan köpük gelmesi, H
ABC yi değerlendir periferik ödem
E
Maske ile 5 lt/dak. Oksijen ver, gerekirse solunumu BVM ile destekle R

Bilinç kaybı varsa (pediatrik GKS<=8) endotrakeal entubasyon yap

A
A
T
T
Hastayı oturur pozisyonda transport et Ş
A
Nabız oksimetre’yi kullan
A M
A A
B Kapnograf varsa kullan
D
T
Kardiyak monitorizasyon yap A

%0,9 NaCl 10 mg/kg İV sıvı başlat

KKM Solunum Sıkıntısı ve
Taşikardi ARTTI ise: Solunum Sıkıntısı ve N
1 mg/kg Furosemid IV Taşikardi AZALDI ise A
ver.
KKM
K
Dobutamin 10 µg/kg-dk 60mg Dobutamin, 100 mL SF İ
içinde sulandırılacak,
1mL/kg-st hızla verildiğinde
10µg/kg-dk olur
L
Hastayı izlemeye devam et 27
 Spinal İmmobilizasyon
Genel hasta yönetimini uygula

Selektif Spinal İmmobilizasyon gerçekleştir

Elle baş ve boyun stabilizasyonunu gerçekleştir

Uygun büyüklükte boyunluk tak

4 ekstremitenin duyusal ve motor fonksiyonlarına bak

A
A A
Hastanın önceliğine bağlı olarak gereken spinal immobilizasyon cihazını veya
B T gereken prosedürleri uygula
T T

Stabil, oturur Yüksek öncelikli hastalar, hızlı Supin pozisyondaki ayakta duran
pozisyonda bulunan hareket etmeyi gerektiren hastalar hastalar
düşük öncelikli hastalar tehlikeli alanlar veya daha ciddi
hastalara ulaşabilmek için

Ekstrikasyon yeleği
veya kısa tahta Hızlı ekstrikasyon Uzun sırt tahtası Hızlı uzaklaştırma
prosedürü veya kaşık sedye

4 ekstremitenin duyusal ve motor fonksiyonları tekrarla

devamlı değerlendirme yap

28
En kısa zamanda nakil
 TOKSİKOLOJİ-ZEHİRLENME/DOZ AŞIMI
Çevre güvenliğini sağla H
E
KKM Maddeyi tanımla ve
hastaya dekontaminasyon uygulandığından emin ol
R

Genel hasta yönetimini uygula

A
ABC’yi değerlendir, problemleri çöz
Ş
A Bilinç Kontrolü A
A A M
KKM
B T AÇIK ise A
KAPALI ise
T T Ağızdan 1g/kg “sıvı aktif kömür” içirmeye çalış.
D
KKM
A
5 L/dk. O2 ver. Gerekirse balon maske kullan

Protokolle bildirilmemiş yüksek doz, zehirlenme ve maruz kalma durumları için

“KKM” ile iletişim kur. N
A
Belirtildiği gibi gözleme devam et K
İ
L
29
 Suda Boğulma Oksijen Saturasyonu
Kan Şekeri
Ritm düzensizliği
Hipotermi H
ABC yi değerlendir İlaç, Alkol alımı
Çocuk istismarını araştır
E
R
Yeterli Solunum Yetersiz

A
T
%100 Oksijen ver A
Boyunluk Tak (Dalma-Atlama)
T Ş
%100 oksijen ile BVM uygula A
Islak Kıyafetleri Çıkar Boyunluk Tak
A
Isıt Aspirasyon Uygula
M
A Gerekiyorsa NG Sonda tak A
B
D
T
Damar Yolu AÇ
Solunum Yetersiz ise A
KPR Protokolünü uygula

N
Kardiyak monitorizasyon yap
A
K
İ
L
Hastayı izlemeye devam et 30
Sıcak tut
 Ateşli Çocuk Oksijen Saturasyonu
Kan Şekeri
Ritm düzensizliği
ABC yi değerlendir Hipotermi H
İlaç, Alkol alımı
Ateş>38° C Çocuk istismarını araştır E
R
A Yeterli Stabil Uygun Akış
Hayır Evet Şemasını Uygula
T
T
A
Yaş>2 ay
Evet Ş
ABC’yi Destekle
Hayır
Fazla giysileri çıkar A
A Nakil süresi >15 dk veya M
A Ateş>39° C Evet A
B D
T
Kişi ve aile öyküsünde febril A
konvülsiyon varsa,
Ateş> 39° C ise

Herhangi bir aşamada N

KKM
Parasetamol 15 mg/kg Konvülsiyon gelişirse,
İbuprofen 10 mg/kg ver Konvülsiyon akış şemasını A
uygula K
İ
Hastayı izlemeye devam et L
Ilık tut 31
 Çocuk İstismarı ve İhmali
H
ABC yi değerlendir
E
R
A Belirgin yaralara bakım ve
T travma Protokolünü uygula
T
Çevreyle İletişimine Dikkat ET
A
Anne-Baba etkileşimini İZLE Ş
Aile öyküsü ile Çocuk Öyküsünü Karşılaştır A
A M
A Aile A
B D
T
Nakle Karşı Çıkmıyor Nakle Karşı Çıkıyor A

KKM N
KKM’den Destek Ekibi İste
A
K
İ
Çocuğu Destekle L
Acil Servis Doktorunu Bilgilendir 32
 OROTRAKEAL ENTÜBASYON

Yaş Ortalama En Düşük Normal Kalp Normal Endotrakeal Nazogastrik ET Tüpün Bolus Sıvı
Ağırlık (kg) Sistolik Kan Hızı /dk Solunum Tüp Boyutu Sonda ilerletme Miktarı2
Basıncı1 Sayısı /dk boyutu mesafesi
(dudak
hizasından
cm)
Prematür < 2,5 40 120-170 40-60 2,5-3,0 10 9,5-10 50
A Miyadında 3,5 60 100-170 40-60 3,0-3,5 10 10-10,5 70
A A 3 aylık 6 60 100-170 30-50 3,5 10 10.5-11 120
6 aylık
B T 8 60 100-170 30-50 4,0 10 11-12 160
1 yıl 10 72 100-170 30-40 4,0 10 12-12,5 200
T T 2 yıl 13 74 100-160 20-30 4,5 12 12.5-13,5 260
4 yıl 15 78 80-130 20 5,0 12 14-15 300
6 yıl 20 82 70-115 16 5,5 14 15.5-16,5 400
8 yıl 25 86 70-110 16 6,0 14 17-18 500
10 yıl 30 90 60-105 16 6,5 16 18-18,5 600
12 yıl 40 94 60-100 16 7,0 16 18.5-19,5 800

1. Sistolik kan basıncı = 70 + 2 x Yaş (yıl) [1-10 yaş çocuklarda alt sınır (50. persentil)]
2. SF, LR gibi dekstroz içermeyen sıvılar için

Ortalama Vücut Ağırlığı

Doğum 6 ay 12 ay 24 ay 36 ay 5 yıl 10 yıl 12 yıl 14 yıl
3,5 kg 7 kg 10 kg 12 kg 15 kg 20 kg 30 kg 40 kg 50 kg
33
 Çocuk Aspirasyonu
Üst solunum yolları aspirasyonunda
tonsil tip (Yankauer) veya
whistle tip (esnek) emici
Aspiratörler gerekli olmadığı durumlarda da düzenli olarak kontrol edilmelidir. kateterler kullanılır.
Bataryalarının şarjının yüklü olmasına dikkat edilmelidir. ÖNERİLER
1. Çocuklarda, en çok 120 cm H20
emiş gücü olmalıdır.
Gözlerin korunmasına özen gösterilmelidir. Yüz maskesi ve gözlük kullanılması 2. Çocuklarda, doğru kateter boyu
uygulanacak (8-10F olacak).
gerekir. 3. Hıçkırık, kusma ve aspirasyon
öncesinde aspirasyon
uygulanmamalıdır
Tıkanıklıkğın tipi ve yaşa özgü uygun cihaz ve malzeme kullanılmalıdır.
a. Tonsil tip: Ağız ve orofarinksteki büyük partiküllerin ve hacimli
sekresyonların uzaklaştırılmasında kullanılır.
b. Whistle tip: Nasofarinksdeki ve sert kateterlerin kullanılamayacağı diğer
durumlarda kullanılır.

A Maske ile %100 oksijenasyon uygulanmalıdır.

A A
B T Aspiratörü açınız.

T T
Kateteri takınız.

Kateteri emiş yapmadan ağız boşluğuna sokun. Dil tabanına yerleştiriniz.

Aspirasyona başlayınız. Kateter ucunu bir yandan diğerine hareket ettiriniz. 10 saniyeden fazla aspire etmeyiniz.
a. Kısa süreli uygulayınız
b. Aspiratörle hızla uzaklaştırılamayan sekresyonları ve kusmuğu için hasta döndürülerek orofarinks temizlenmelidir.
c. Vakanın ürettiği kaba sekresyon 15 saniyede hızla uzaklaştırılamıyorsa, 2 dakika ventile edilmeli, ardından tekrar
aspire edilmelidir.

Gereken durumlarda kateter ve tüp içindeki kurumayı engellemek için su ile çalkalanmalıdır. 34
 Mekonyum Aspirasyonu
Mekonyum amniyotik sıvı ile boyanmış, doğumların %10-
15’inde görülebilen, sıklıkla erken doğumlarda
görülür. Fetal sorunlar ve hipoksi mekonyumun
amniyotik sıvıya geçmesine neden olur. Doğum
sonrası endotrakeal entübasyon ve aspirasyonun
hareketli bebeği değerlendirmede çok fazla yararı
yoktur. Hareketli bebek güçlü solunum hareketleri,
kas tonusunun gücü, kalp atımının 100/dk olması
ile belirlenir. Ancak yine de endotrakeal
aspirasyon doğumdan hemen sonra
uygulanmalıdır.

Bebeğin solunumunu uyarmadan önce uygun boyda tüple endotrakeal entübasyon uygulanmalıdır.

A
A
B Endotrakeal tüple mekonyum aspire edilmelidir.

T
Aspirasyon gücü 100 mm Hg. veya daha az olmalıdır.

Aspirasyon yapılırken endotrakeal tüp kapatılmalıdır.

Eğer endotrakeal tüp mekonyum ile dolarsa entübasyon yeni bir tüple tekrarlanmalı, temizlenene kadar
(iki kereden fazla olmamak koşulu ile) aspire edilmelidir.

Havayolu temiz ve yenidoğan kendi başına soluk alıyorsa %100 oksijen ile desteklenmelidir.

35
 PEDİATRİK TRAVMA SKORU

PUAN
ÖLÇÜT +2 +1 (-)1
Vücut Ağırlığı > 20 kg 10 - 20 kg < 10 kg
Hava Yolu Bütünlüğü Normal Korunabilir korunamaz
Sistolik Kan Basıncı > 90 mmHg 50-90 mmHg < 50 mmHg
Bilinç Açık Bulanık Koma/Deserebre
İskelet Normal Kapalı Kırık Açık / Çoklu Kırık
Deri Normal Küçük Yaralar Büyük / Penetre Yara
Not: Kan basıncı için uygun manşon yoksa nabız bakılır
Nabız Radyal Nabız + Femoral Nabız + Nabız Alınamıyor
Skor -6 ile +12 arasında değişir
≤ 8 puan potansiyel olarak ciddi travmayı ifade eder.
Vakanın ilk değerlendirmesinde, hava yolunun ve dolaşımının sağlanmasından
sonra stabilleşip, yaralanma açısından tam bir değerlendirmesi yapılır

36
 PEDİATRİK GLASKOW KOMA SKORLAMASI (GKS)
Çocuk Bebek Puan
Cevap

Kendiliğinden Kendiliğinden 4
Göz açılması Sesli uyarı ile Sesli uyarı ile 3
Ağrılı uyarı ile Ağrılı uyarı ile 2
Yok Yok 1
Uygun cevap A-gu sesleri 5
Sözel cevap Cevap vermede zorlanma Tedirgin, ağlama 4
Uygunsuz cevap Ağrılı uyarana ağlayarak cevap 3

Anlaşılmaz kelime ve sesler Ağrılı uyarana inilti ile cevap 2

Yok Yok 1
Komutlara uyar Kendiliğinden ve amaçlı hareket eder 6
Motor cevap

Ağrılı uyaran verilen yeri bulur Dokunulan yeri çeker 5

Ağrılı uyaran verilen yeri çeker Ağrılı uyaran verilen yeri çeker 4

Ağrılı uyarana karşı fleksiyon cevabı Ağrılı uyaranla dekortike postür 3

Ağrılı uyarana karşı ekstansiyon cevabı Ağrılı uyaranla karşı deserebre postür 2

Yok Yok 1
Bu skalada en kötü skor 3, en iyi skor ise 15 puandır.

KAFA TRAVMASI İÇİN KOMA İÇİN

13 puan ve üzeri = Hafif derecede kafa travması < 8 puan = Koma

8-12 puan = Orta derecede kafa travması 37
< 8 puan = Koma ya da ileri derecede kafa travması
 Kullanılacak İlaçlar
• Onay İstenecek İlaçlar
– %2’lik Lidokain *
• Onaysız Kullanılan İlaçlar – Antihistaminik
– Adrenalin – Beta blokör
– Atropin – Diazepam
– Etil klorid sprey – Diltiazem
– %0.9 NaCl çözeltisi – Dopamin
– Asetil Salisilik asit – Dobutamin*
– Midazolam
– İsordil 5 mg dil altı
– Verapamil
– Ringer Laktad – Amiadoron *
– Parasetamol tb – Analjezik (İV opiat)
– Dextroz % 5-10-20 – Nalokson
– Jetokain
– Aktif kömür
– İsordil 5mg SL
– Kaptopril 25mg
– Tüm sıvılar
– Magnezyum Sülfat *
– Flumazenil
– Morfin
– NaHCO3 amp
– Kortikosteroid
– Epanutin amp(
– Pentothal 1gr amp
– Midazolam (Dormicum) 5 mg.amp
– Antiemetik
– Salbutamol İnhaler
– Furosemid

* Sadece Resusitasyonda Onaysız kullanılacak

Kullanılmayacak İlaçlar:
Aminokardol, Spazmolitik, Kalsiyum amp, Prilocain (Citanest) flk, Nitroderm TTS, 38