You are on page 1of 37

Ang Sinaunang

Amerika
The Mesoamerican/ Pre-Columbian
Civilization
Sinaunang Amerika

• Ang Kontinente ng Hilagang Amerika at


Timog America ay nasa pagitan ng
dalawang malalawak na karagatan: ang
Karagatang Pasipiko at Karagatang
Atlantiko. Nagmistulang hadlang ang mga
karagatang ito upang makipag-ugnayan
ang mga kabihasnan sa Asya, Aprika, at
Europa. Ang dalawang karagatang ito ang
may kinalaman sa pagkakaroon nila ng
naiibang kabihasnan.
• Noong ika-13 na siglo BCE, umunlad ang
kauna-nahang kabihasnan sa Amerika. Ito
ay ang mga Olmec at Toltec sa lupain na
ngayo'y tinatawag na Mexico.
• Pinaniniwalaan na sa Panahon ng Yelo
(Ice Age) may isang tulay na
nagdurogtong sa Asya at Amerika na
maaaring totoo batay sa mga labi ng
naiwan na mga tao.
MAYA (1000 BCE-900 CE)
Lipunan at Pamahalaan

• Nakatira sila sa mga Mga


bahay yari sa kugon
Maharlika
• Halach Uinic(tunay na
tao) ang tawag sa
pinuno ng lungsod na Pari
siya ring pinuno ng
hukbo.
• Ah Kin Mai(The Magasasaka
Highest One of the
Sun) ang paring
namumuno sa
ikalawang antas. Alipin
Sining

• Nagtayo sila ng malaki at matibay na mga


piramideng bato at templo.
• Nakilala ang mga maya sa Agham at
Matematika. (Astronomiya)
• Nalinang ang komplikadong sistema ng
hiroglipiko.
Mga Mayan Cities
These games could go on for days. It was played on an odd shaped field. The object of the game was to move a hard rubber
ball without the use of hands or feet. It wasn't real hard to keep score, since it took so long to get the ball through the stone
hoop.
The losing team was usually sacrificed.
Kabuhayan

• Gumagamit sila ng pinatulis na patpat sa


pagtatanim.
• Pangingisda ay isa sa mga naging
hanapbuhay.
• Gumagawa ng mga kasangkapang yari sa
bato.
• Ang Kalendaryong Mayan
• Politeistiko ang mga Mayan
• Pangunahing diyos si Hunab Ku tagagawa
sa daigdig, at si Itzamna, ang diyos ng
langit.
• Ix Chel ay ang diyos ng bahaghari na
sinasamba ng mga babae
Dahilan ng Pagbagsak ng mga Maya
Aztec (1200-1521)

• Nagmula sa Hilagang
Mexico ang Aztec.
• Pagsapit ng ika-15 na
siglo ang kabuuan ng
gitnang Mexico ay
napailalim ng
Imperyong Aztec.
Naitatag ang Kabisera ng Aztec sa Tenochtitlan
Lipunan at Pamahalaan

• Ang pangunahing batayan ng lipunan ng


mga aztec ay calpulli na kadalasang
binubuo ng mga pamilya.
• Calpulli ang nagpapatakbo ng paaralan na
kung saan ang kalalakihan ay tinuturuan
ng pagkamamamayan, pakikidigma,
kasaysayan, sining, at relihiyon.
• ang mga lupain ay hinahati sa lahat ng
puno ng pamilya batay sa kanilang
pangangailangan.
Calpulli
Antas ng Lipunang Aztec

Maharlika
Ordinaryong Mamamayan

Alipin
Sining

• talino sa larangan ng
paglililok ay makikita
sa mga templong
piramide
• Produktong eskultura
• Stone Calendar
Kabuhayan

• pagsasaka ang batayan


• Gumawa ng irigasyon at hagdang-
hagdang palayan sa mga burol.
• Chimampa o isang artipisyal na latian na
higit nakilala sa tawag na "floating
gardens".
• Walang perang metal ang Aztec kaya
produkto ang ipinagpapalit. (barter
system)
Relihiyon

• Umaasa ang Aztec sa kapangyarihan ng


kanilang sinasimba
• Pinakamahalaga ang Diyos ng Araw na si
Huitzilopochtli (Diyos ng Digmaan)
• Tlaloc ang Diyos ng Ulan at Quetzalcoatl,
ang Diyos ng Hangin at Karunungan
• Aztec Human Sacrifice o Cannibalism
Halimbawa ng isang riwal
INCA (143-1533)
Pamahalaan

Hinati sa mga rehiyong kilala sa daigdig bilang


"apat na Suyus" na cuzco ang nasa sentro.
• Antisuyu ay nakahimlay sa Silangan ng Cuzco
hanggang sa kagubatan ng Amazon.
• Cuntisuyu ay binubuo ng lahat ng mga lupain sa
kanluran ng Cuzco.
• Collasuyu ay pinakamalaking suyu.
• Chincasuyu ang natitirang lupain sa Hilagang
Cuzco.
• Ang Lipunang Inca ay organisado- mula
sa emperador at mga maharlika pababa
sa mga magsasaka.
• Inakalang ang emperador ay bumaba
mula sa Diyos ng Araw na si Inti.
• Ang batayan ng lipunang Inca ay ang
Ayllu.
• Mahigpit at kontolado ang lipunang Inca.
Sining

• Itinago ang mga tala


sa pamamagitan ng
Quipu o isang hilera
ng binuhol na tali.
• Ginawang hagdan-
hagdan ang bukid
upang
mapagtaniman.
• Mayaman sa MUSIKA
ang mga Inca.
Kabuhayan

• Sama-sama ang pamilya sa pagtatanim at


pag-aani.
• Ang mga kababaihan ay gumagawa ng
chich, ang giniling na mais at patatas na
ginagawang harina.
• Gumagawa rin nang tila gamit ang
paghahabi ng bulak o lana (wool).
• Ang mga pananim na nagsimula sa Inca
ay mais, patatas, kalabasa, sitaw, sili,
mani,at kamoteng kahoy (cassava).
Relihiyon-sumasamba sila sa maraming Diyos.

• Viracocha ang pangunahing diyos nila, ang


tagalikha ng mundo.
• Inti ay ang Diyos ng araw na pinaniniwalaan
nilang siyang pinagmulan ng maharlikang
pamilya.
• Naniniwala ang mga Inca na maaring mabuhay
pagkaraang mamatay. Dahilan ito ng kanilang
pagsamba sa kaluluwa ng kaniang mga ninuno.
• Ang bawat pamilya ay may huaca . Ang katawan
ng mga patay ay tinatawag na huacas.

You might also like