Inleiding Meten

en Modellen – 8C120

Prof.dr.ir. Bart ter Haar Romeny

Faculteit Biomedische Technologie

Biomedische Beeld Analyse
www.bmia.bmt.tue.nl

8C120
8C120
 Sensors en Transducers

T r a n s d u c tie tu s s e n fy s is c h e d o m e in e n
h e fb o o m ,
k a tr o l- r e d u c t ie
lu id s p r e k e r / m ic r o fo o n ,
lin e a ir e m o to r / g e n e r a t o r,
z u ig e r, p ie z o - e le m e n t ,
t r o m m e lv lie s t r ilh a a r c e l
t r a n s la tie s c h r o e fs p in d e l, tr a n s fo r m a to r
lie r
H y d r a u lis c h , k ru k -a s ,
M e c h a n is c h w ie l E le k tr is c h
P n e u m a t is c h ,
A c o u s t is c h pom p,
r o ta t ie
p r o p e llo r, m o to r / g e n e ra to r,
tu r b in e d r a a is p o e lm e te r

S tir lin g -
re m , m o to r
t r a n s m is s ie
w r ijv in g
( v e r s n e llin g s b a k )
O hm se
U itz e tt in g , w e e rs ta n d
g e h e u g e n m e ta a l

p h o t o - d io d e :
T h e r m is c h ( z o n n e c e l)
s ta a f je s ,
k e g e ltje s
e x o th e r m e r e a k tie : A c c u , B a tt e r ij, LE D ,
v e r b r a n d in g b r a n d s to fc e l, L a s e r,
ze nuw v la m b o o g
e n d o th e rm e
r e a k tie
C h e m is c h , S t r a lin g ,
n u c le a ir L ic h t
F o to s y n th e s e

A . V e lt m a n , 1 1 - 9 8

8C120
 Sensors en Transducers

Twee typen transducers: actief en passief

1. Actief (sensor)
• Externe energiebron nodig

• Verandering in fysische grootheid leidt tot een verandering in

eigenschappen van de sensor

• Voorbeeld rekstrookje: verandering in lengte leidt tot een

verandering in weerstand. Deze verandering in weerstand kan alleen
worden waargenomen in een extern elektrisch circuit (externe
energiebron nodig)

8C120
 Sensors en Transducers

Twee typen transducers: actief en passief

2. Passief of self-generating (transducer)

• Geen externe energiebron nodig

• Converteert fysische grootheid rechtstreeks naar elektrisch signaal

• Voorbeeld: thermokoppel  temperatuurverschil tussen twee

draden leidt tot elektrische stroom

8C120
 Sensors en Transducers

Klassificatie

Op basis van operationeel principe:

1. Resistive sensors en bridge circuits

2. Capacitive sensors

3. Inductive sensors

4. Self-generating transducers

5. Selectie criteria voor transducers

8C120
 Sensors en transducers

Transducer ontvangt energie van het te meten object.

Transducer zet deze energie om in een vorm die bruikbaar is
voor het meetsysteem.
Voorbeeld: een kwikthermometer zet temperatuur om in
hoogte van de kwikkolom.
In dit college: transducers die energie omzetten naar het
elektrische domein.
Transducers kunnen zowel aan de ingang (sensor) als aan de
uitgang (actuator) van een meetsysteem voorkomen.
Meestal een wiskundig verband tussen ingang en uitgang van
een transducer.

8C120
 Resistive sensors

1. Rekstrookje (dit college)

2. RTD (resistive temperature device): weerstand platina neemt
toe bij toename temperatuur
3. Thermistor (NTC, Reader 1): weerstand halfgeleider neemt
toe bij toename temperatuur
4. Photoconductive cells (Reader 2): lichtabsorbtie leidt tot
verandering in elektronenconfiguratie wat leidt tot afname
weerstand
5. Potentiometer: positie van de knop bepaalt de weerstand
(dit college)

8C120
 Resistive sensors - Potentiometer
Potentiometer

▓
R1
Vi +- V0 +
Vi - V0
R2
xi xi

Positie Xi bepaalt de verhouding tussen R1 en R2

Kleine Xi betekent grote R1 en kleine R2
De verhouding R1:R2 bepaalt de uitgang V0
Op deze manier kan de potentiometer positie Xi bepalen

8C120
Figure 2.1 Three types of potentiometric devices for measuring displacements
(a) Translational. (b) Single-turn, (c) Multiturn.

(From Measurement Systems: Application and Design, by E. O. Doebelin. Copyright © 1990 by McGraw-Hill, Inc.
Used with permission of McGraw-Hill Book Co.)

8C120
Rekstrookje – strain gauge

4 mm
8C120
 Resistive sensors – Wheatstone bridge

Resistive sensors produceren vaak kleine veranderingen in weerstand

Om deze kleine veranderingen te detecteren gebruikt men vaak de zgn. brug

van Wheatstone (zie BZ2 opg 7)

R1
R2

R1 is de sensor. Verschil in weerstand

Ubat A B wordt gemeten door spanningsverschil
R4 te meten tussen A en B
R3

8C120
 Capacitive sensors
Capacitive sensors:

Het object dat gemeten wordt kan de capaciteit van een plaatcondensator
veranderen

Verandering in capaciteit wordt o.a gemeten m.b.v brugcircuit

(n  1) A
C   r 0
d
0 = permittivity vrije ruimte = 8.85 10-11 F/m
r = relatieve permittivity
n = aantal platen
A = oppervlak plaat [m2]
d = afstand tussen platen [m]
8C120
 Capacitive sensors

Voorbeelden
1. Capacitance microphone: ruimte tussen twee
motion
parallelle platen wordt beïnvloed door akoustische
level
druk

2. Capacitive level indicator: het niveau van een vloeistof

tussen twee parallelle platen bepaalt de capaciteit

3. Capacitive displacement indicator: verplaatsing van

een van de platen leidt tot verandering in capaciteit
motion

8C120
8C120
8C120
 Capacitieve sensors
C

X0
Vi=E
R
Vu

Als platen niet bewegen:

Spanning over condensator VC = E
Spanning over weerstand VR = 0, dus Vu = 0
Als platen bewegen:
Capaciteit C verandert, dus ook lading Q in condensator
Er gaat een stroom lopen en spanning over weerstand wordt VC – E,
dus ook VU = VC – E
8C120
 C
Capacitive sensors

X0
Vi=E
R
Vu


Het teken van VU wordt bepaald door bewegingsrichting X0

Snelle beweging  grote stromen  hoge spanning VU

Langzame beweging  kleine stromen  lage spanning VU
Exacte eigenschappen meetsysteem afhankelijk van R en weerstand
spanningmeter

8C120
 Sensitivity:

Figure 2.9 Capacitance sensor for

measuring dynamic displacement changes.

8C120
Figure 2.12 (a) High-frequency circuit model for piezoelectric sensor. Rs is the sensor leakage
resistance and Cs the capacitance. Lm, Cm, and Rm represent the mechanical system, (b)
Piezoelectric sensor frequency response. (From Transducers for Biomedical Measurements: Principles
and Applications, by R. S. C. Cobbold. Copyright (c) 1974, John Wiley and Sons, Inc. Reprinted by
permission of John Wiley and Sons, Inc.) 8C120