Osnove tekstilne tehnologije

Postupci formiranja plastice.

Biljana Pejić
 Postupci za dobijanje plastice

Tehnološki postupci za dobijanje plastice, uopšteno

bi se mogli podeliti na tri osnovna postupka i to:

•Suvi postupak,

•Mokri postupak i

•Postupak hemijskog ispredanja.

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

 Suvi postupak formiranja plastice

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

 Suvi postupak za dobijanje plastice

Suvi postupak za dobijanje plastice, se može

realizovati kao:
1. mehanički,
2. aerodinamički i
3. kombinovani (kombinacija prethodna dva).

Izbor postupka zavisi od dužine upotrebljenih vlakana!

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

 1. Mehanički postupak za dobijanje plastice

Mehanički postupak formiranja plastice koristi se za vlakna

dužine od 1,2 – 25 cm.

Izrada plastica po mehaničkom postupku podrazumeva

upotrebu specijalizovanih mašina tzv. vlačara (za vuneni tip
vlakana) ili kardi (za pamučni tip vlakana).

Vlačara se sastoji iz četiri osnovna dela:

-uređaja za hranjenje vlačare,
-uređaja za ravnomerno dodavanje pramenova vlakana,
-vlačare sa bubnjevima (valjci sa iglenom garniturom),
-polagača plastice.

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

 Dobijanje osnovnog sloja kardiranjem

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

 2. Aerodinamički postupak za dobijanje plastice

Aerodinamički postupak se zasniva na vazdušnom

transportu i polaganju vlakana na perforiranu podlogu, koja
propušta vazduh.

Ovaj postupak se koristi za vlakana dužine 60 mm i finoće

od oko 3 dtex.

Plastice dobijene aerodinamičkim postupkom imaju manju

gustinu, a veću voluminoznost.

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

 Ulazni
vazdušni mlaz

Vlaknasta
plastica

Izlazni
vazdušni mlaz Vlakna

Sitasta
transportna traka

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

 U odnosu na mehanički postupak aerodinamički postupak
izrade plastice ima određene prednosti, ali i mane.

 Prednosti aerodinamičkog postupka su:

- izotropna struktura vlakna
- voluminozna struktura plastice,
- mogućnost prerade različitih tipova vlakana (prirodna,
sintetička, karbonska, staklena i dr.)

 Nedostaci aerodinamičkog postupka su:

- nizak nivo otvaranja vlakana sa predotvaračem,
- neravnomernost strukture po širini materijala,
- mogućnost mršenja vlakana u vazdušnoj pari..

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

 3. Kombinovani postupak za dobijanje plastice

U cilju prevazilaženja slabosti i potpunog iskorišćenja svih

prednosti mehaničkog i aerodinamičkog postupka formiranja
plastice, konstruisan je uređaj koji predstavlja kombinaciju
vlačare ili karde i uređaja za aerodinamičko formiranje
plastice.

Ovakav postupak izrade plastice naziva se kombinovani

postupak.

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

Prednosti kombinovanog postupka:

-veća produktivnost,
-niža cena uređaja,
-niži troškovi proizvodnje i održavanja,
-plastica se izrađuje bez poprečnih polagača,
-uređaj zauzima manji prostor.
Slabosti kombinovanog postupka:
-značajna neravnomernost plastice,
-manje mogućnosti izbora postupka učvršćivanja
plastice, zbog ograničene dužine vlakana,
uži izbor tipa vlakana i dr.

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

 Mokri postupak formiranja plastice

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

 Hidrodinamički postupak za dobijanje plastice

Najpoznatiji mokri postupak za izradu plastice je

hidrodinamički postupak.

Ovaj postupak se razvio na bazi tehnologije proizvodnje

papira.

Ovim postupkom se pravi vodena suspenzija relativno

kratkih vlakna, koja se zatim nanosi na perforiranu
podlogu, gde se obrazuje plastica koja se zatim suši i
učvršćuje.

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.
Hidrodinamički postupak se može primeniti na
vlakna dužine od 4 – 30 mm i finoće od 1,3 – 40
dtex.

Hidrodinamičkim postupkom se dobijaju plastice,

površinske mase od 10 do 1000 g/m2.

Hidrodinamički postupak izrade plastice, pogodan je

za kratka vlakna, naročito za regenerisanu vunu i
pamuk, viskozna kratka vlakna, staklena vlakna i
teksturirana sintetička vlakna (PA, PES, PP, PAN...).

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

 Hemijski postupak formiranja plastice

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

 Hemijski postupak dobijanja plastice koristi klasično
dobijanje hemijskih vlakana iz rastopa.

 Hemijski postupak dobijanja plastice drugačije se

naziva postupak direktnog ispredanja - ekstrurzija
polimera.

 Ekstruzija polimera je u principu jednaka klasičnom

dobijanju hemijskih vlakana iz rastopa, s tim što se rastop
polimera potiskuje kroz sitem mlaznica u zonu oblikovanja
i istezanja filamenata koji se pomoću vazdušne struje ili
gasa polažu na odgovarajuću podlogu.

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

 Dizna sa strujnicama
polimera

Ekstruder

Polimer

Hlađenje i istezanje
Filamenti

Fiksiranje i namotavanje

Slaganje plastice

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

 Ispredanje iz rastopa polimera pogodno je za
proizvodnju plastica na bazi PES, PA i PO.

 Netkani tekstilni materijali dobijeni na ovaj način,

imaju veliku sposobnost upijanja vode, a koriste se u
higijenske i medicinske svrhe.

Osnovi tekstilne tehnologije/ Postupci formiranja plastice.

 Vežbe – 14. termin

Formiranje netkanog tekstilnog materijala.

Osnovi tekstilne tehnologije/ VEŽBE -14. termin. Formiranje netkanog

tekstilnog materijala