PANDIWA

KAHULUGAN NG PANDIWA
Salitang nagpapakilos o nagbibigay-
buhay sa isang lipon ng mga
salita(pansematika).
Nakikilala sa pamamagitan ng mga
impleksiyon nito sa iba’t-ibang
aspekto ayon sa uri ng kilos na
isinasaad nito (instruktural)
POKUS NG PANDIWA
Tawag sa relasyong pansematika ng
pandiwa sa simuno o paksa ng
pangungusap.
Naipapakita ito sa pamamagitan ng
taglay na panlapi ng pandiwa.
PITONG POKUS NG PANDIWA
1. Pokus Tagaganap
 ang paksa ng pangungusap ang
tagaganap ng kilos na isinasaad sa
pandiwa.
 Mag- at um-/-um-.

Halimbawa:
Kumain ng suman at manggang hinog
ang bata.
2. Pokus sa Layon
 Nasa pokus sa layon ang pandiwa kung ang
layon ang paksa/binibigyang-diin sa pangngusap
 i-, -an, ipa-, at in
Halimbawa:Kinain ng ata ang suman at maggang
hinog.
3. Pokus sa Tagatanggap
 Ang pinaglalaanan ng kilos ang siyang simuno
sa pangungusap.
Halimbawa: Ibinili ko ng ilaw na kapis ang pinsan
kong nagbalikbayan.
4. Pokus saGanapan
 Kung ang paksa ay lugar o ganapang kilos.
Halimbawa: Pinagtamnan ng gulay ng aming
katulong ang bakuran.
5. Pokus sa kagamitan
 Nagsasaad na ang kasangkapan o bagay na
ginagamit upang maisagawa ang kilos ng
pandiwa ay siyang simuno ng pangungusap.
Halimbawa: Ipinampunas ko ng mga kasangkapan
ang basahang malinis.
6. Pokus sa sanhi
 Ang paksa ay nagpapahayag ng dahilan o
sanhi ng kilos.
 i-, ika-, ikapang-,
Halimbawa: Ipinagkasakit niya ang labis na
paghitit ng opyo.
7. Pokus sa direksyunal
 Ang paksa ay nagsasaad ng direksyon ng kilos
ng pandiwa.
 -an, -han
Halimbawa: Pinagpasyalan ko ng aking mga
panauhing kabilang sa Peace Coorps ang
Tagaytay.
ASPEKTO NG PANDIWA
 Katangian ng pandiwa na nagsasaad
kung naganap na o hindi pa
nagaganap ang kilos, at kung
nasimulan na at kung natapos nang
ganapin o ipinagpapatuloy pa ang
pagganap.
 TATLONG ASPEKTO NG
PANDIWA
1. Aspektong Pangnakaraan/
Perpektibo
TUNTUNIN
a. Kapag ang panlapi ng pandiwa ay may
inisyal na ponemang /m/, ang /m/ ay
nagiging /n/
HALIMBAWA
Pawatas Perpektibo
Magsaliksik nagsaliksik
Manghakot nanghakot
Maunawaan naunawaan
b. Kapag ang pandiwa ay banghay sa –um/-
um-, ang panlaping ito ay nananatili sa
pangnakaraan. Samakatwid, ang anyong
pawatas at ang anyong pangnakaraan ay
walang pagkakaiba.
Halimbawa:
Pawatas Perpektibo
Umunlad umunlad
Yumuko yumuko
c. Kapag ang pandiwa ay banghay sa
hulaping –an/-han, maging ito man ay
nag-iisa o my kasamang ibang panlapi,
ang –an/-han ay nananatili ngunit
nadaragdagan ng unlaping –in kung
ang pandiwa ay nagsisimula sa patinig
at gitlaping –in- naman kung ang
pandiwa ay nagsisimula sa katinig
HALIMBAWA:

Pawatas Perpektibo
Matamaan natamaan
Masabihan nasabihan
d. Kapag ang pandiwa ay banghay sa
hulaping –in/-hin, maging ito man ay
nag-iisa o may kasamang iba pang uri
na panlapi, ang hulaping –in/-hin ay
nagiging unlaping in- kung ang
pandiwa ay nagsisimula sa patinig at
nagiging gitlaping –in- kung ang
pandiwa ay nagsisimua sa katinig.
ASPEKTONG PERPEKTIBONG
KATATAPOS
 Nagsasaad ito ng kilos na kayayari o
katatapos lamang bago nagsimula ang
pananalita.
 Nabubuo sa pamamagitan ng paggamit
ng unlaping ka- at pag-uulit ng unang
katinig-patinig o patinig ng salitang-
ugat
HALIMBAWA
Pawatas Katatapos
Tumula katutula
Uminog kaiinog
Masulat kasusulat
Makalibot kalilibot
Makaamin kaamin
ASPEKTONG
PANGKASALUKUYAN O
IMPERPEKTIBO
 Nagpapahayg ng kilos na nasimulan na
ngunit di pa nata-tapos at kasalukuyan
pang ipinagpapatuloy.
 HALIMBAWA
Pawatas Perpektibo Imperpektibo
Ligawan niligawannililigawan
Lagutan nilagutan nilalagutan
Umunlad umunlad umuunlad
Alatan inalatan inaalatan
PANDIWANG DI-KARANIWAN
Mgapandiwang nagkakaroon ng mga
pagbababagong morpoponemikong
pagkakaltas ng ponema o mga ponema,
pagpapalit ng ponema o metatesis.
HALIMBAWA
Salitang Panla- Di-
Ugat pi Karaniwan
buhos -an buhusan busan

dumi -han dumihan dumhan

tawa -han tawahan tawanan

tanim Pag-... pagtaniman pagtamnan

-an
ASPEKTONG
PANGHINAHARAP/KONTEMPLATIBO
Naglalarawan ng kilos na hindi pa
nasimulan.
Halimbawa:
Pawatas Kontemplatibo
Magsaliksikmagsasaliksik
Umunlad uunlad
Sabihin sasabihan
PANDIWANG KATAWANIN AT
PALIPAT
Hindi maaaring lagyan ng kaganapang
tuwirang layon.
Halimbawa:
1. Kumulo ang tubig.
2. Nagpagawa siya ng bag na abakada
sa Bikol.
3. Nagpagawa siya sa Bikol.