TÁC NHÂN GÂY BỆNH ĐƯỜNG HÔ HẤP

Huỳnh Thanh Tùng

DA19YKE
116019287
 Bệnh đường hô
hấp thường gập

Viêm phế quảng cấp, viêm phổi, cảm

lạnh, viêm họng cấp, viêm xoang cấp,
viêm thanh quảng cấp...

Tác nhân
Viruss Vi khuẩn
môi trường
I. Tác nhân vi khuẩn gây bênh đường hô hấp
1.Streptococsus pneumoniae/ Pneumococcus
 Là những vi khuẩn hình ngọn nến, thường xếp đôi phía đầu
giống nhau giáp vào nhau. Gram dương không di động, không
sinh nha bào.

▸ Những vi khuẩn này được tìm thấy không có triệu chứng, khu trú ở
đường hô hấp trên của người, trong  khoang mũi và xoang, có
thể gây ra các bệnh:
▹ Viêm xoang
▹ Viêm tai giữa
▹ Viêm màng não
▹ Viêm phổi: Phế cầu bám lên các tế bào phế nang và giải
phóng Pneumolysin dẫn tới phá hủy tế bào nội mô phổi và
mao mạch phế nang
I. Tác nhân vi khuẩn gây bênh đường hô hấp
1.Streptococsus pneumoniae/ Pneumococcus
Cơ chế gây bệnh
▸ Tăng sinh trong mô nang
▸ Vùng nhu mô phổi nhiễm khuẩn ứ đầy dịch viêm xuất huyết
▸ Theo hệ bạch huyết đi vào máu gây nhiễm khuẩn huyết
Chẩn đoán vi sinh
▸ Dựa trên môi trường nuôi cấy từ bệnh phẩm như đàm, mủ,
máu…
▸ Test miễn dịch ngưng kết latex
▸ Test sinh học phân tử như PCR để xác định mẫu DNA
Phòng ngừa
▸ Tiêm vaccine cho những người có nguy cơ mắc bệnh cao: trẻ
em dưới 2 tuổi, người già trên 65 tuổi, những người suy kiệt
I. Tác nhân vi khuẩn gây bênh đường hô hấp
2.Trực khuẩn lao ( Mycobacterium tuberculosis).
Mycobacterium tuberculosis là một loài vi khuẩn gây bệnh trong
chi Mycobacterium và là tác nhân nhân gây bệnh của hầu hết
các ca bệnh lao.
Đặc điểm sinh học
▸ Vi khuẩn lao là những trực khuẩn mảnh không có lông, vỏ và
nha bào. Đứng thành từng đám nối đầu với nhau
▸ Có khả năng đề kháng cao với các nhân tố lí hóa so với các
vi khuẩn không có nha bào khác.
I. Tác nhân vi khuẩn gây bênh đường hô hấp
2.Trực khuẩn lao ( Mycobacterium tuberculosis).
Khả năng gây bệnh
▸ Trực khuẩn lao thường xâm nhập theo đường thở qua các
giọt nước bọt và gây nên bệnh lao phổi. Chúng còn có thể
xâm nhập vào đường tiêu hóa ( qua sửa bò) gây nên bệnh
lao dạ dày ruột
Chẩn đoán vi sinh
▸ Bằng cách lấy bệnh phẩm chủ yếu là đờm. Cần lấy 3 mẫu
đờm: lấy ở tại chổ, lấy vào sáng sớm khi ngủ dậy, lấy lạii
tại chổ khi bệnh nhân mang mẫu đờm 2 tới
I. Tác nhân vi khuẩn gây bênh đường hô hấp
3. Trực khuẩn ho gà ( Bordetella pertussis).
▸ Ho gà là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Bordetella
pertussis gây ra, gây ra những cơn ho dữ dội , được gọi là cơn
kịch phát, khiến bạn khó thở .
▸ Cuối cùng, khi có thể hít vào, không khí được hút vào qua các
đường hô hấp bị đóng lại một phần, sưng lên và tạo ra tiếng gà
kêu khiến bệnh ho gà có tên gọi khác là ho gà.
Đặc điểm vi sinh
▸ Gram âm, không di động, không sinh nha bào, có thể có vỏ, vi
khuẩn hiếu khí. Muốn phân lập từ bệnh phẩm phải có môi
trường đặc biệt, đó là môi trường Bordet - Gengou 
▸ Catalase âm tính, Oxydase dương tính, Urease âm tính. Trong
quá trình nuôi cấy trên môi trường nhân tạo, trực khuẩn ho gà
biến dị từ dạng S sang dạng R
I. Tác nhân vi khuẩn gây bênh đường hô hấp
3. Trực khuẩn ho gà ( Bordetella pertussis).
Chẩn đoán vi sinh
▸ Chẩn đoán trực tiếp:
Chủ yếu là phân lập vi khuẩn. Lấy bệnh phẩm ( đờm, dịch) từ
họng mủi, tốt nhất là lấy bệnh phẩm ở thời kỳ đầu của bệnh
Ngoài ra, có thể dùng kháng thể đơn dòng để tìm độc tố ho gà
trong bệnh phẩm, dùng kỹ thuật khuếch đại gen PCR để tìm đoạn
ADN đặc hiệu của vi khuẩn
▸ Chẩn đoán gián tiếp
Tìm kháng thể kháng độc tố ho gà trong huyết thanh bệnh nhân.
II. Tác nhân viruss gây bệnh đường hô hấp
1. Viruss cúm ( influenza viruses)
Virus cúm là thành viên chính của nhóm Orthromyxovirus và đó là
căn nguyên gây bệnh cúm: nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính
tạo dịch bao gồm 3 týp miễn dịch: Cúm A, B, C.
Đặc điểm vi sinh
▸ Loại A, loại vi rút cúm phổ biến nhất, đột biến thường xuyên.
Có 16 loại kháng nguyên H (H1 -> H16) và 9 kháng nguyên N
(N1 -> N9), nghĩa là có tất cả 144 tập hợp các loại virut cúm A.
▸ Phần lõi của virus là RNA một sợi đơn. Phần vỏ capsid gồm
các capsome sắp xếp theo kiểu đối xứng xoắn
▸ Loại A và B có bộ gen được tạo thành từ 8 đoạn ARN , trong
khi loại C có bộ gen 7 đoạn ARN 
▸ Thường xuyên thai đổi tính chất kháng nguyên do đó khả
năng tái phát bênh rất cao
II. Tác nhân viruss gây bệnh đường hô hấp
1. Viruss cúm
Chẩn đoán vi sinh
▸ Nuôi cấy virus
▸ Phản ứng chuổi ARN polymerase phát hiện virus chỉ từ mẫu
rất nhỏ ARN của viruss từ bệnh phẩm (đờm, dịch...)
▸  Phát hiện nhanh virus trong bệnh phẩm bằng nhuộm 
kháng thể huỳnh quang
▸ Chẩn đoán huyết thanh
▸  Kỹ thuật PCR
II. Tác nhân viruss gây bệnh đường hô hấp
2. Viruss sởi ( Rubeola).
Sởi là một trong hầu hết các lây nhiễm các bệnh truyền nhiễm ,
và vẫn còn là một nguyên nhân tử vong hàng đầu đặc biệt là ở trẻ
em
Bệnh sởi thông thường là do vi rút sởi gây ra, nghiêm trọng là loài
này là vi rút sởi thuộc chi Morbillivirus họ Paramyxoviridae
Đặc điểm vi sinh.
▸ Virus sởi có cấu trúc hình cầu, đường kính 100- 250 nm và
gồm 6 protein. Bên trong vỏ gồm chuổi xoắn ARN và 3
protein. Vỏ bao bên ngoài gồm protein gắn 2 loại glycoprotein
▸ Bệnh sợi là một truyền nhiễm cấp tính gây dịch lây qua đường
hô hấp do virus sởi gây ra
▸ Virus sởi lây mạnh nhất từ một đến hai ngày trước khi mọc
sởi và tận 4 ngày
II. Tác nhân viruss gây bệnh đường hô hấp
2. Viruss sởi ( Rubeola).
Chẩn đoán vi sinh
▸   Phân lập virut từ máu, mũi họng(giai đoạn sớm
▸ Tìm tế bào khổng lồ Hecht ở dịch tiết mũi họng
▸ Chẩn đoán huyết thanh: Phản ứng ngăn ngưng kết hồng cầu,
phản ứng kết hợp bổ thể, phản ứng ELISA
Tuy nhiên các xét nghiệm trên ít có giá trị thực tế vì khó thực
hiện. Chẩn đoán lâm sản ít được dùng do nhiều virus có triệu
trứng tương tự.
II. Tác nhân viruss gây bệnh đường hô hấp
3. Adenovirus
Adenovirus là một nhóm virus gây nhiễm trùng đường hô hấp,
đường tiêu hóa và sinh dục.
Nhiễm trùng đường hô hấp phổ biến do adenovirus gây ra bao
gồm đau họng, cảm lạnh thông thường
Đặc điểm vi sinh
▸ Adenovirus là những virus chứa DNA chuỗi kép, không có vỏ
bọc bên ngoài, capsid có đối xứng hình khối
▸ Virus lây nhiễm vào các tế bào biểu mô, nơi nó gây ra những
thay đổi cấu trúc dẫn đến chết tế bào do ly giải và gây ra phản
ứng viêm của vật chủ. Nó có thể ảnh hưởng đến hệ hô hấp,
gây viêm họng , viêm mũi, viêm phổi
II. Tác nhân viruss gây bệnh đường hô hấp
3. Adenovirus
Chẩn đoán vi sinh
▸ Bệnh phẩm cần được thu thập từ cơ quan bị tổn thương hoặc
nơi virus cư trú. Trên lâm sàng bệnh phẩm có thể lấy là phân,
nước tiểu, dịch họng...
▸ Phân lập và xác định virus
▸ Chẩn đoán huyết thanh