İzel Nehir Kavallı 604 9/C Doğal Ortama İnsanların Etkileri İnsanlık var olduğu müddetçe, insanın doğa ile etkileşimi kaçınılmazdır. Bu etkileşim doğrultusunda insanlar doğal çevrede bazı değişimler meydana getirmiştir. Doğal Ortama İnsanların Etkileri Günümüzden yaklaşık 10.000 yıl önce gerçekleşen Tarım Devrimi ile birlikte insanların doğal ortam üzerindeki etkileri geçmişe göre büyük oranda artış göstermiştir. Tarımı keşfeden insan hayvanları da evcilleştirmeye başlayarak zamanla şehirler inşa etmiştir. Şehirleşme ile birlikte insanın doğaya olan müdahalesi daha da artmıştır. Doğal Ortama İnsanların Etkileri XVIII. yüzyılda başlayan Sanayi Devrimi, insanların doğal ortamı değiştirmelerinde Tarım Devrimi’nden sonra ikinci dönüm noktası olmuştur. Sanayi Devrimi, insan hayatının ve yaşam biçimlerinin hemen hemen her alanında büyük değişiklikleri de meydana getirmiştir. Sanayi Devrimi sayesinde insanların doğal kaynaklardan yararlanma şekilleri değişiklik göstermiştir. Doğal Ortama İnsanların Etkileri Artan dünya nüfusuyla birlikte denizler, göller, ormanlar gibi doğal kaynaklar eskisine kıyasla çok daha fazla kullanılmaya başlanmıştır. Kaynakların bu şekilde daha fazla kullanımı doğal kaynak ve sistemler üzerinde büyük değişimlere neden olmuştur. 1- İnsanların Atmosfere Etkileri Atmosferin içerisindeki gazların ve atmosferin sıcaklığının yüzyıllardır süregelen bir dengesi bulunmaktadır. Hava kirliliği, sera etkisi gibi insan etkileriyle oluşmuş değişimler atmosfer ve dünyamızı olumsuz yönde etkilemektedir. Dünya’dan uzaya yayılan ısının (kızılötesi 1- İnsanların ışığın) bir kısmının sera gazları tarafından Atmosfere yeryüzüne geri yansıyarak Dünya’yı ısıtması olayına sera etkisi denir. Bu etkiyi Etkileri yaratan gazlara da sera gazları adı verilir. Sera etkisi aslında doğal bir süreçtir. Atmosferde bulunan sera gazları yaratmış olduğu sera etkisi sayesinde dünyanın ısısını dengede tutar ve gezegeni canlılar için yaşanabilir kılar. Ancak sera gazlarının kontrolsüz bir şekilde artması Dünya’nın sıcaklığının doğal olmayan bir şekilde aslında olması gerekenden daha fazla artmasına ve dengeleri bozmasına sebep olmaktadır. 1- İnsanların Sera gazı adı verilen bu gazların; toz , Atmosfere duman, su buharı gibi maddelerin atmosferdeki artışı hava kirliliğine Etkileri sebep olmaktadır. Sanayi Devrimi ile gerçekleşen nüfus artışı ile birlikte, kullanılan fosil yakıt miktarı artış göstermiştir. Bu artış, insan sağlığını tehdit eden ciddi hastalıklara neden olmaktadır. Hava kirliliği yüzünden her sene 7 milyon kişi ölmekte. İnsanların okyanuslar, denizler, akarsular ve 2- İnsanların göller gibi su kaynaklarına verdiği zarar da Sanayi Devrimi gibi olayların ardından kayda Hidrosfere değer bir gelişme göstermiştir. Etkileri Sanayi tesislerinin atık ve kirli suları, hidrosfere zarar veren su kirliliğini yaratan etkenlerin başında gelmektedir. İnsanların hidrosfer üzerinde gerçekleştirdikleri değişimler oldukça eskiye dayanmaktadır. Binlerce yıldan beri insanlar akarsuların ve büyük nehirlerin akışını değişikliğe uğratmışlardır. Ayrıca petrol çıkaran platformlarda meydana gelen kazalar da büyük derecede çevre ve su kirliliğine neden olmaktadır. 2- İnsanların Akarsular üzerine kurulan barajlar, yapay göller bitki ve hayvan Hidrosfere varlıklarına zarar vermektedir. Etkileri Özellikle fazlaca kullanılan deterjanlar, sabunlar, temizlik malzemeleri, yağlar, kontrolsüz atıklar gibi etkenler evsel atığın temelini oluşturur ve su kaynaklarımızı kirletmektedir. Günde 14,000 insan doğrudan veya dolaylı olarak su kirliliğinin neden olduğu hastalıklar sonucunda yaşamını yitirmektedir. İnsanların litosfere verdiği zararlar da pekala hidrosfer ve atmosfere verilen 3-İnsanların zararlar kadar fazladır. Yapılan pek çok tarımsal faaliyet, tarımsal Litosfere Etkileri ilaçların toprağı kirletmesi gibi çeşitli nedenlerden dolayı erozyon meydana gelmektedir. Yapılan inşaat faaliyetleri de litosfer unsurlarını etkilemektedir. Toprak kirliliği, katı, sıvı ve radyoaktif artık ve kirleticiler tarafından toprağın özelliklerinin bozulmasıdır. Çevreye gelişigüzel atılan çöpler, evsel atıkların ve sanayi atıklarının arıtılmadan toprağa karıştırılması toprağı kirleten etkenlerdendir. İnsanların çeşitli amaçlarla doğal ortamlarda gerçekleştirdiği 4-İnsanların değişimler litosfer , atmosfer ve hidrosfer üzerinde etkili olduğu gibi Biyosfere Etkileri biyosfer üzerinde de etkili olmuştur. İnsanların biyosfer üzerindeki etkilerinin başında bitki örtülerine ve canlıların yaşamlarına verdiği zararlar gelmektedir. Tarım, sanayi faaliyetleri, nüfusun artması ile birlikte yerleşim yeri ihtiyacının artması gibi nedenlerle pek çok bitki örtüsü tahrip olmuş ve canlılar yaşamlarını yitirmişlerdir. 4-İnsanların Biyosfere Etkileri Bitki örtüsünün yok edilmesi, sadece insanlar için değil yaban hayvanlarının yaşam haklarının da elinden alınması demektir. Küresel ölçekte sadece son iki bin yıl içerisinde 110 memeli türünün yok olduğu tespit edilmiştir.
İnsanların biyosfere olumlu
etkilerine örnek olarak ağaçlandırma çalışmaları verilebilir. İnsanların Doğal Ortamlara Etkileri KAYNAKÇA tr.wikipedia.org