7.

HAFTA

Mülkiyet Hakkı:

· Eşya üzerinde en geniş hak veren ayni haktır.

· Verdiği haklar; kullanma,yaralanma ve tasarruf etme haklarıdır.

· Sınırlı ayni haklarda ise tasarruf etme haricindeki diğer haklar bulunur.

· Verdiği yetkiler, aktif(olumlu) ve koruyucu(olumsuz) olmak üzere ikiye ayrılır:

Aktif yetki; Kullanma, yararlanma ve tasarruf etme.
Koruyucu yetki; Saldırılara karşı dava ile korunma

2. İstihkak davası, taşınmazlarda başkası adına yapılan tescil sorununu düzeltmek

için açılır.
3. İstihkak davasında zamanaşımı ile ayni hak kazanımından veya TMK m.1023 ile
tapuya güven ilkesi yüzünden taşınmazın tamamen kaybedilmesini önlemek için
gerekli olan tek şey "ŞERH"dir.

Şerh:

4. Şerh ile malikin tasarruf yetkisi sınırlandırılır ve mülkiyeti başkasına geçiren

sözleşmeler yapamaz, yani; satış,trampa ve bağışlama.
5. Saldırının önlenmesi davasında kusur ve zarar aranmaz. Örneğin; Başkasının
arazisini kendi zannedip iş yapmaya çalışması, normal işgale göre fark yaratmaz.

Mülkiyet Hakkının Kapsamı:

6. Bir şeye malik olmak; bütünleyici parça, eklenti, doğal ürünleri de malik olmaktır.
7. Bütünleyici parça ile asıl şey o kadar birliktedir ki ayrılırlarsa ikisi de zarara
uğrayacaktır. Bütünleyici parça kuralları emredicidir aksine sözleşme yapılamaz.
8. Bütünleyici parça asıl şeyden koptuğu an taşınır eşya haline gelir ve artık
bağımsız bir varlığı vardır.
9. Arazi malikine ait olmayan bazı istisnai haklar; mecra hakkı, taşkın yapı, üst
hakkı ve bazı taşkın yapılardır.(kulübe,çardak,baraka vs.)
10. Eklenti, kendiliğinden bağımsız bir eşyadır. Kumanda, klavye vs.
11. Doğal ürünler ise, yer altı ürünleri yani madenler,hazine,gömülmüş altın vs. gibi
şeylerdir.
Mülkiyetin Türleri:
12. Taşınır mülkiyeti, taşınmaz mülkiyeti, bağımsız(tek başına)mülkiyet,
birlikte( paylı ve elbirliği mülkiyeti) mülkiyet olarak sınıflandırılır.
Paylı Mülkiyet
13. Paylı mülkiyette, herkese ait bir pay vardır ama bu paylar nasıl bölünmüş belli
değildir.
14. Payı üzerinde pay sahibinin tek başına yapabileceği işler; kısmen veya tamamen
devretmek, rehin ettirmek.
15. Payın kullanımına göre bir işlem yapılamaz. Örneğin; Kira,geçit,üst ve kaynak
hakları. Çünkü paylarda neresi kime ait belli değil.
16. Önalım hakkı paydaşlara verilen bir haktır.
17. Bir paydaş, payını satıp devrederse bu satışı notere bildirmek ve diğer paydaşları
haberdar etmek zorundadır.
18. Bu bildirimden sonraki 3 ay içinde önalım hakkı kullanılmalıdır yoksa önalım
hakkı düşer.
19. Önalım hakkı, payını satan paydaştan satın alan 3. kişiye karşı dava yoluyla
kullanılır. (Tescile zorlama davası)
20. Zamanaşımı bildirimden sonra 3 ay her halükarda 2 yıldır.

9. HAFTA

21. Önalım hakkı sadece dava yoluyla kullanılabilir

22. Önalım hakkının kullanılamayacağı haller:
Paylı mülkiyetin cebri icra ile satışı, Örneğin; Borcu olan paydaşın payının icra ile
satılmasına diğer paydaşlar önalım hakkım var diyemez.
Paydaşlar arasında satış veya satışa eş değer işlemler sonucunda kullanılamaz.
Mirasçılara karşı ileri sürülemez.
Kamulaştırma durumlarında
23. Önalım hakkından feragat veya vazgeçmek ile kurtulunabilir. Feragat, tamamen
ilerideki tüm davalarda, Vazgeçmek ise kısmi sadece o dava veya kişiye karşı
 24. Feragat için feragat sözleşmesi gerekir. Şekil şartı resmi şekilde (noterde) ve
tapuya şerh edilmeli yoksa geçersiz sayılır.
25. Vazgeçme anlaşması için adi yazılı şart gerekli, o dava işleminden önce veya
sonra yapılır.
Paylı Malın Korunması
26. Zilyetliğin iadesi, saldırının men'i, istihkak gibi davalar açılabilir ve her paydaş
"tek başına" açılabilir. Buna "bölünemeyen menfaatler" denir. Bölünen menfaat
ise tazminat davasıdır.
Paylı Mülkiyette Yönetim
27. Herkes payı üzerinde bağımsız tasarrruf edebilir. (Satıp devretme, bağışlama,
rehin verme, ipotek ettirme, irtifak kurma vs.)
28. Mülkiyetin tamamı konusundaki olağan işleri paydaşlardan biri kendi karar verip
kendi cebinden masraf ile yapabilir. Daha sonra masraflar paydaşlara payı
oranında rücu edilir.
29. "Önemli iş" durumlarında ise hem pay hem de paydaş çoğunluğu gerekir.
30. Olağanüstü durumda ise oybirliği gerekir.
İş Örnekleri
31. Olağan: Parasal olarak belli bir yük tutmayan işlerdir. Tarla sulama, ağaç budama,
onarım, tamir vs.
32. Önemli: İşletme usülünün değiştirilmesi işidir. Tarım türünün değiştirilmesi
(Pamuktan pancara gibi.) Paylı mülkiyette konu şeyin tamamen kiraya verilmesi.
33. Olağanüstü: Paylı malın özgülendiği amacın değiştirilmesi. (Konutu otele veya
tarlayı arsaya değiştirme). Paylı mal üzerinde tasarruf işlemi
(satış,trampa,bağışlama) yapılması.
34. Olağanüstü lüks/para olarak yüksek işlerdir, önemli ise yine parası yüksek ama
faydalı yada değer katan işlerdir. Önemli işe örnek olarak; apartmana asansör,
olağanüstüye ise, apartmana havuz yapılması olabilir.
35. TMK 692'deki hükümlere göre, olağan,önemli veya olağanüstü yönetim işlerine
yönelik karar yöntemleri değiştirilebilir.(oybirliği/oy çokluğu)
36. 2 istisnası vardır:
Bazı acil işler (su borusu patlamış ve müdahale edilmezse mal zarar görecektir.
Acil işi paydaşlar tek başına yapabilir.)
Zorunlu yönetim işleri (vergisel yükümlülük yani çevre veya temizlik vergisi vs.)
 37. Paylı mülkiyet konusu şeyin kullanma ve faydalanmasına ilişkin bir antlaşma
(intifa hakkı verme) oybirliği ile kabul edildikçe geçerlidir. Bu antlaşma herhangi
bir şekle tabi değildir. Açıkça veya zımni şekilde yapılabilir.
38. Paydaşlar arasında yapılan yönetime ilişkin anlaşma, paydaşlardan biri payını
satıp devredince yeni gelen paydaşı; Taşınır ise bağlar, taşınmaz ise; tapuya şerh
edilmişse bağlar, edilmemişse bağlamaz.
39. Şerh edebilmek için antlaşmanın noterce imzalarının onaylanması ile yapılır.
Paydaşlıktan Mahkeme Kararıyla Çıkarma
40. Bu yola başvurmak için pay ve paydaş çoğunluğu gerekir. Çıkarılmak istenen kişi
sayıma dahil değildir.
41. Paydaşlardan biri kendiliğinden mahkemeye başvurabilir. Çıkarılmak istenen
payın fiili ayrımı mümkünse yapılır, değilse; ya çıkarılacak paydaşa, payını satıp
çıkması için süre verilir ya da davacı payın devrini istemiş ise devir davacıya
yapılır. (Satış zamanında yapılmamış ise icra ile satılır.)
42. Paylı mülkiyette paydaşlardan her biri istediği zaman mülkiyetin paylaştırılarak
bitirilmesini isteyebilir. Paydaşlar anlaşır ise aralarında paylaştırılır, anlaşamazlar
ise dava yoluna gidilir. (İzale-i şuyu davası)
43. İzale-i şuyu davasında görevli mahkeme sulh hukuk mahkemesidir.
44. Davada bölünemeyen bir taşınmaz varsa, taşınmaz açık arttırma ile satılır ve
parası bölünür.
45. Paydaşlar oybirliği ile anlaşarak sadece paydaşların katıldığı özel bir açık arttırma
ile yapabilirler. (Özel açık arttırma yapılmasını oybirliği ile, yani paydaşların
tamamı, kabul edilmelidir.)

İzale-i şuyu davasının açılamayacağı haller

46. Paylı mal sürekli amaca özgülenmişse
47. Uygun zaman değilse
48. İdame-i şuyu antlaşması yapılırsa;
Yani paydaşların taşınmazı satmayacağına dair anlaşmalarıdır. Üçüncü kişiye karşı ileri
sürülmesi için şerh edilmesi gerekir. Üçüncü kişi bu antlaşma ile bağlı olmaz eğer şerh
edilmemiş ise. Bu antlaşma en fazla 10 yıllık olabilir.
Elbirliği Mülkiyeti
49. Bu tür mülkiyet türünde her türlü işlem için oybirliği gerekir.
50. Sınırlı sayıdadır. Miras ortaklığı ve adi şirket önemli olanlardır.
 51. Miras ortaklığında, tüm mirasçılar el birliği ile mülkiyet sahibi olduklarından her
işleri için oy birliği gerekir.
52. Eğer mirasçılar toplanamıyor veya ulaşılamayan bir veya birkaç mirasçı olursa
bunun için el birliği mülkiyetini paylı mülkiyete değiştirme talebinde
bulunulabilir.
53. Elbirliği mülkiyetinin tüzel kişiliği olmadığından alacak davaları, ya mirasçılara
ya da adi şirket ortaklarına açılır.
54. Elbirliği mülkiyetinde kişilerin payları yoktur.
55. 3 halde sona erer:
Malın tamamını yine oybirliği ile üçüncü kişiye devretme
Topluluğun dağılması
Paylı mülkiyete geçiş (Tek istisnası miras durumunda oybirliği gerekmez.)

10.HAFTA

Taşınmaz Mülkiyeti
56. TMK 998'de taşınmazlar belirtilmiştir. Buna göre;
Arazi
Taşınmaz üzerindeki bağımsız ve sürekli haklar
Kat mülkiyetine konu olan bağımsız bölümler (Rehin, ipotek veya irtifak hakkı
vs.)
57. Banka kredi için taşınmaz rehni yani ipotek istediği zaman arazi veya bina gibi
taşınmaza zorunluluk yoktur. Bir arazi üzerindeki irtifak hakkı da taşınmaz
sayılacağından bu hak ipotek ettirilebilir.
Taşınmazın Kazanım Halleri
58. Tescille-Tescilsiz Kazanım
59. Aslen-Devren Kazanım
60. Tescille kazanma, kural olandır. Tipik borçlandırıcı+tasarruf işlemleriyle olur.
Kurucu işlemdir.
61. Tescilsiz kazanma ise istisnai hallerde ve sınırlı sayıdadır:
TMKdaki haller: Olağanüstü zamanaşımı, işgal, cebri icra, miras, kamulaştırma,
mahkeme kararı (tescile zorlama kararı), yeni arazi oluşumu (devletin olur), vakıf
malları.
TTKdaki haller: Ticari şirketin birleşmesi, ticari işletmenin devri
Kadastro Kanundaki haller: İmar ve ihya yoluyla kazanım
62. Miras, biri öldüğü andan itibaren terekedeki mal ve taşınmaz kendiliğinden
mirasçılarına geçer. Geçmesi için tescile gerek yoktur ancak üzerinde işlem
yapmak için tescil gereklidir.
63. Kamulaştırma, devlet ile vatandaşın arazisi için fiyat konusunda anlaşamaması
durumunda, devletin dava yoluyla kazanması halinde tescile gerek kalmayacaktır.
64. Cebri icra, açık arttırmada satılan taşınmaz,ihale anında mülkiyet ihaleyi
kazanana geçer.
65. Mahkeme kararı, satış, trampa, bağışlama ve ek olarak da taşınmaz satış vaadi
sözleşmesini yapıp tapuda tescillettirme görevini yerine getirmek istemeyen mal
sahibine karşı "tescile zorlama davası" ile yaptırılır.
66. Yeni arazi oluşumu, herhangi bir doğa olayı veya başka bir sebeple oluşan
arazinin maliki devlettir,tescile gerek yoktur.
67. Kişiliğ sona eren tüzel kişinin mallarının kazanılmasında, tüzel kişinin malları
amacına en yakın ve üye sayısı en çok olan derneğe geçer. (İlgili kamu kuruluşu
da olabilir.)
68. Vakıf malları, vaktın kurulduğu an vakıf adına olan taşınmazlar tescilsiz geçer.
69. İşgal, tapuya kayıtlı bir taşınmazın adına tescili olan kişinin kendi isteği ile terkin
edilmesi durumunda, o taşınmazın başkası tarafından kullanılması durumunda
işgal edilmiş sayılır ve tescile gerek kalmadan maliki olur.
70. Aslen Kazanma Halleri:
İşgal, yeni arazi oluşumu, kamulaştırma, cebri icra, imar ve ihya, zamanaşımı
71. Devren kazanım, başkasına ait taşınmazı satış,trampa veya bağışlama ile olur.
Resmi şekle tabidir ve tapuda yapılır. Satış vaadi ise yine tapuda yapılır ama
noterde de yapılabilir.
72. Satış sözleşmesi noterde yapılmışsa tahvil yoluyla satış vaadine değiştirilebilir.
73. Zamanaşımı ile kazanımda, taşınmazın tamamı ve payı kazanılabilir. Ancak kamu
ve vakıf malı kazanılamaz. TMK 712-713'te belirtilmiştir.
74. Olağan zamanaşımı şartları;
Tapuya kayıtlı olmalıdır.
 Yolsuz tescil olmalıdır.
Yolsuz tescil sahibinin malik sıfatıyla zilyet olmak, iyi niyetli olmak, davasız ve
aralıksız 10 yıl gerekir. (Sicilin düzeltilmesi davası)
75. Mülkiyet, geçmişe etkili olarak yani yolsuz tescilin yapıldığı ilk halden beri
kazanılmış sayılır
76. Taşınmaz üzerindeki ayni haklar, zamanaşımında korunur. (haklar 3.kişilere ait)
77. Olağanüstü zamanaşımı şartları;
Taşımaz maliki kayıtlarda belli olmamalı (20 yıl önce gaiplik kararı alınan biri
mesela)
İyi niyet şart değil, kötü niyetli de kazanabilir.
Tapulu taşınmaz şart değil, tapusuz taşınmaz da kazanılabilir.
Davasız, aralıksız, malik sıfatıyla 20 yıl gerekir. (İstihkak ve haksız el atmanın
önlenmesi davası
78. Olağanüstü zamanaşımında şartlar gerçekleştiği an mülkiyet tescilsiz şekilde
kazanılır.
79. Şartlar gerçekleşince tescil davası açılması zorunludur. Bu dava daha çok
açıklayıcı niteliktedir.
Taşınmaz Mülkiyetinin İçeriği
80. İçerik olarak sadece arazi mülkiyeti vardır.
81. Kapsamı 3'e ayrılır; Yatay, dikey, maddi. Bunlar arazinin ne kadarına sahip
olduğunu belirtir.
82. Yatay kapsam için kadastro planına bakmak yeterlidir.
83. Dikey kapsam ise toprağın yukarı ve aşağısı için yapılır.
84. Maddi kapsam, araziye sahip olan kişi bütünleyici parça, eklenti ve doğal
ürünlerine maliktir.
85. "Üst arza tabidir." ilkesine göre arazi sahibi arazi üzerindeki her türlü bina ve
inşanın da sahibidir.
86. Üst arza tabi ilkesinin istisnaları ise;
Üst hakkı, taşınır yapı, taşkın yapı, mecralar, kat mülkiyeti
87. Mecra hakkı, devletin elektrik direği doğalgaz borusu vs. için kamulaştırma
yapmadan taşınmazın üstünden veya altından geçirmesidir.
11. HAFTA
88. Haksız yapı 3 durumda oluşur:
Başkasının malzemesiyle kendi arazisinde
Başkasının arazisinde keni malzemesiyle
Başkasının arazisinde başkasının malzemesiyle
89. İlk durumda 3 şey talep edilebilir. (Bunlar terdiplidir yani ilk talep olmazsa
ikinciyi, üçüncüyü isteyebilir.)

Sökülme talebi
Taşınmaz mülkiyetinin devri (Eğer yapılan yapı, arazinin değerinden açıkça
fazlaysa bu durum oluşur.)
Uygun tazminat (Malzemeyi kullanan kötü niyetli ise talep edenin tüm zararlarını
giderir.)
90. Taşan arazinin sahibi 15 gün içinde itiraz etmemiş, taşkın yapıyı yapan iyi niyetli
ise, durum ve koşullar taşkın yapıya katlanmayı gerektiriyorsa, taşıran kişi uygun
bir bedel karşılığında taşan yapının arazisinin kendine devredilmesini isteyebilir.
Veya taşan kısım üzerinde irtifak hakkı isteyebilir.
91. Bu durum gerçekleşmezse taşan kısmın kaldırılması talep edilebilir.
92. Arazinin geri kalanı kullanılamayacak kadar taşmış ise arazinin geri kalanını
taşkın yapı sahibi kendisine devredilmesini isteyebilir.
Taşınmaz Mülkiyetinin Kısıtlamaları
93. Malikin kendi yapacağı hukuki işlemle, Kanundan kaynaklanan olmak üzere ikiye
ayrılır.
94. Malikin yapacağı işlem; alım, geri alım, sözleşmeden doğan önalım, taşınmaz
üzerindeki sınırlı ayni hak
95. Kanundan kaynaklanan; özel hukuktan kısıtlama, kamu hukukundan kısıtlama
96. Özel hukuk kısıtlaması;
Paylı mülkiyette yasal önalım hakkı
Komşuluk lehine konmuş kısıtlamalar (TMK 737-750)
Taşınmazın kullanılma tarzına ilişkin (koku,gürültü vs.)
Kazı ve yapılarla ilgili
Mecra geçirilmesine katlanma
 Zorunlu geçit hakkı kurma
Zorunlu su/kaynak irtifakı
Suların akış tarzına engel olmama
97. Bu haklardan birini komşu olmayan biri isterse taşınmaz sahibi istemeyebilir
ama komşu olunca istemek zorundadır.
98. Zorunlu su irtifakında, araziden geçen değil çıkan su söz konusudur. Çıkan
suyun fazlasının komşuya verilmesi zorunludur.
99. Zorunlu geçit irtifakında, tam bir bedel karşılığında yeterli yolu olmayan
komşu ister.
100. Taşınmaz malikinin sorumluluğu için, önceki belirtilen komşu lehine
hakların ihlalinde söz konusudur.
101. Yapı maliki sorumluluğu ise, yapıdaki eksiklik, bakımsızlıktan
kaynaklanır.

Taşınır Mülkiyeti
102. Devren kazanılması, borçlandırıcı + tasarruf işlemleriyle veya miras ile
olur.
103. Aslen kazanımı, sahipszi taşınırlar sahiplenme ile kazanılır.
104. Sahipli taşınırı kazanma yolları;
Bulunmuş eşya, İşleme, Karışma ve Birleşme, Define/Hazine, Zamanaşımı
105. Sahiplenme için, zamanaşımı veya iyiniyet/kötüniyet aranmaz. Sadece ayırt
etme gücü olmalı. (Sahipsiz eşyada sahiplenme)
106. Bulunmuş eşya için, iş yeri ev veya kamu hizmeti yerinde bulunan eşyanın
ilan veya bildirmeden sonra 5 yıl içinde mülkiyet kazanır.
107. İşleme, işleyen iyi niyetli ve işlenen eşya asıl eşyadan daha değerli ise eşyanın
yeni maliki işleyen olur. Ayırt etme gücü gerekli değildir. İşleyen kötü niyetli olsa
bile hakim, işlenen şeyi kötü niyetliye bırakabilir.
108. Karışma/Birleşme, homojen karışmada paylı mülkiyet hükümleri uygulanır
ancak paylar eşit olmayabilir. Homojen olmazsa, bütünleyici parça eşyanın
tamamı ana malike ait olur. Ancak tazminat ve sebepsiz zenginleşme ile para
istenir.(TMK776)
109. Define/Hazine, bilimsel değeri varsa devlete aittir ancak ödül istenebilir.
Bilimsel değer yoksa, maliki defineyi bulan kişidir. (TMK 772)
 110. Kazandırıcı zamanaşımı, iyiniyette ve malik sıfatıyla zilyet olan 5 yıl boyunca
devam ederse malik olur.

12. HAFTA

Sınırlı Ayni Haklar

111. İrtifak hakkı: Kullanma ve/veya yararlanma hakkı verir. Anlaşmaya bağlı
değişir.
112. İntifa hakkı: Hem kullanma hem de yararlanma yetkisi verir. Diğer tüm irtifak
haklar sadece birini verir.
113. İrtifak mülkiyette olduğu gibi taşınır eşyada da olur. İstisnası ise sadece eşya
üzerinde değil, haklar üzerinde de olabilir.
114. Mülkiyet hakkından farkı, tasarruf yetkisini vermemektedir.
115. İrtifak türleri:
İntifa, Geçit, Üst, Oturma, Spor, Kaynak, Eğitim ve atış, Manzara kapatma
116. Yararlanma yetkisinin kapsamına göre; tam ve sınırlı şeklinde ayrılır. (Tam
yararlanma yetkisi sadece intifa hakkına ait, diğerleri sınırlı yetki tanır.)
117. Yararlanma tarzı açısından; Tüm haklar olumlu yarar sağlar, manzara kapatma
olumsuz yarar sağlar.
118. Hak sahibinin belirleniş tarzına göre; Eşyaya bağlı haklar, intifa ve oturma
hakkındaki tüm haklardır ancak bunlar eşyaya bağlı kurulabileceği gibi düzensiz
kişisel irtifak olarak da kurulabilir. Şahsa bağlı haklar ise, intifa ve oturma
hakkıdır.
119. Eşyaya bağlı irtifaklar, TMK 998 gereği bağımsız ve sürekli olmadıkları için
taşınmaz sayılmazlar.
120. Düzenli irtifaklar (intifa ve oturma) hiçbir şekilde devredilemez ve miras
geçmez. İntifa ve oturma şahsa bağlı (kaim) olduğundan şahıs ölünce biter.
Bağımsız hak değildirler. Bu nedenle de taşınmaz niteliği kazanamazlar.
121. Üst ve kaynak hakkı taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça mirasçılara geçebilir
ve devredilebilir.
122. Diğer düzensiz irtifaklar aksi kararlaştırılmadıkça devredilemez, mirasçılara
geçmez.
123. İntifa hakkı, mirasçılara geçmez ama başkasına kullandırılabilir.
124. İntifa hakkı eğer tüketilebilen eşya üzerinde kurulmuşsa, intifa hakkı sahibine
kanunen de geçer.
125. Tüzel kişi lehine en fazla 100 yıl intifa kurulabilir.
126. Kamulaştırılan mal üzerinde intifa hakkı sona erer ancak eşyanın parası
üzerinde devam eder.
127. İntifa Hakkının Sona Erme Sebepleri:
Hak konusunun (Eşyanın) yok olması
Sürenin dolması
Ölüm veya kişiliğin sona ermesi
Mahkeme kararı
Kamulaştırma
Cebri İcra
Vazgeçme
128. İntifa sahibinin hakları; zilyetlik, kullanma, ürün ve gelir elde etme, resmi
defter tutulma talebi
129. İntifa sahibinin yükümlülükleri; vergiler ödeme, bakma ve koruma, gerekirse
malı sigorta ettirme.
130. Oturma hakkı, bir binada veya bir kısmında oturma yetkisi veren irtifak
hakkıdır.
131. Oturma hakkına ilişkin özel hüküm yoksa intifa hükümleri uygulanır.
132. Oturma hakkı sahibi ile malik birlikte oturuyorsa binanın onarım ve bakım
giderleri malike aittir.
133. Üst hakkı, sona erdiğinde arazi maliki üst hakkı malikine bedel ödemek
zorunda değil ama aksi kararlaştırılabilir.
134. Bağımsız ve sürekli olarak kurulabilir, şahıs veya eşyaya bağlı kurulabilir.
135. Herhangi bir süre yoktur ancak bağımsız hak olması için en az 30 yıl olarak
tescil edilmelidir. Üst sınır 100 yıldır.
136. Üst hakkı ile yapılan yapı da devredilebilir. Ancak arazi üzerindeki yapı yok
olursa üst hakkı da sona erer.
13. HAFTA

137. Kaynak hakkı, başkasının arazisinde bulunan su kaynağının alınması veya

akıtılması üzerinde kurulan irtifaktır.
138. Taşınmaz yükü, sadece ilgili taşınmaz (genelde tarla) ile ilgilidir. Buna ek
olarak taşınmaz ekonomik olarak gelir getirebilen bir arazi olmalıdır.
139. Taşınmaz yüküne örnek olarak; İstanbul'daki bir tüccar ile Antalya'daki bir
çiftçi gelecek yıl 10 kilo muz satışı için anlaşma yaparlar. Ancak edimin ifasını
garantiye almak için taşınmaz üzerinde tüccar hak sahibi olur. İfa edilmez ise
taşınmaz satılır ve alacak toplanır. Taşınmazın değeri yeterli olmazsa diğer
mallarda da hacize gidilebilir.
140. Yani taşınmaz yükü kişisel alacak tanımaz sadece ilgili taşınmazın değerinden
elde etme yetkisi tanır.
141. Taşınmaz yükü, eşyaya bağlı haktır, bu yüzden de yeni veya eski taşınmaz
maliki durumunda borç muaccelken malik kimse sorumlu odur. (Anlaştıktan sonra
gelecek yıla kadar taşınmazın satılması durumunda)
142. Kişi lehine de kurulabilen taşınmaz yükü devredilebilir ve mirasçıya geçebilir.
143. Rehin, ipotek rehinin bir türüdür. Taşınmaz ve taşınır rehni olarak 2'ye ayrılır.
144. Taşınmaz Rehin Türleri: İpotekli borç senedi, ihraç senedi, ipotek.
145. Taşınır Rehni Türleri: Teslim şartlı rehin, Alacak ve diğer haklar üzerinde,
Hapis hakkı, Rehinli tahvil, Rehin karşılığında iş yapanlara verilen rehin
146. Şahsi teminat kefalet, ayni teminat rehindir.
147. Rehin alacağa bağlıdır yani feri haktır. Yani alacak geçersiz ise rehin de
geçersizdir.
148. Rehin haczedildikten sonra yeterli değilse, kişi malvarlığı ile sınırsız
sorumludur. Ancak adi alacaklı olarak haciz olur.
149. Rehinde sorumluluk hep sınırsızdır.
150. Taşınmaz rehni zamanaşımını keser ve durdurur.
151. İhraç senedi dışında rehnedilecek malın borçluya ait olması şart değildir.
Örneğin; Taşınmazı olmayan birinin bankadan kredi almak için 3.kişinin malını
rehin göstermesi gibi.
152. İpotek, alacağın güvencesi olarak bir taşınmazın gösterilmesidir.
153. İpotekli borç senedi, sadece kıymetli evrak haline getirilmiş bir belge şeklinde
 taşınmazın ipoteğini sözleşmede göstermek için verilir.
154. İpotek, tescilin terkini veya taşınmazın yok olmasıyla sona erer.

14. HAFTA

155. 2 tür ipotek vardır: Anapara, üst sınır

156. Alacak miktarı belliyse ve bu miktara eşit şekilde kurulan bir ipotek, anapara
ipoteğidir.
157. Teminat miktarı alacaktan farklı ise üst sınır ipoteğidir. Alacağın belli
olmadığı veya gelecekte alacak oluşması için kurulan ipotektir.
158. Anapara ipoteğinde teminat miktarı geçilebilir yani yan alacaklarla (teminat
faizi vs.) daha fazla alınabilir.
159. Üst sınır ipoteğinde ise yan alacaklar alınamaz sadece teminat alınır.
160. Teminat gösterilmeden ipotek kurulamaz.
161. Taşınmaz Rehninin Tabi Olduğu İlke: Alenilik (Tescil edilme), Belirlilik
(Konuda,Alacakta), Teminat, Sabit Dereceler
162. Alacaklı, taşınmazı borçlu ödemezse taşınmazı alabilir ama vadeden önce
alamaz. Kişiler arasındaki borçlarda ipotekle uğraşmak istenilmeyince uygulanır.
(Lex Commissoria yasağı)
163. Bir taşınmaz üzerinde birden fazla ipotek kurulması durumunda ipotekleri
derecelendirerek hangi banka hangi sırada tahsil edeceği içindir. Yani tarihe göre
değil, dereceye göre belirlenir.
164. Derecede sayı sınırı yoktur. Sonraki derecelerdekilerin ipotek kurulması için
önceki derecelerin tapuya tescil edilmesi ve teminat gösterilmelidir.
165. Derecelerin alt derecesi olabilir (2-a, 2-b gibi) Ve bu alt dereceler arasında
üstünlük yoktur.
166. Boşalan dereceye yükselme yoktur. (Yani 2.derece ödeyince, 3 2'ye, 4 3'e
yükselmez.)
167. İstisna olarak boş dereceye ilerleme sözleşmesi yapılabilir. Tapuya tescil
edilmesi gerekir, şerh de edilebilir.
168. Tapuya sözleşme tescil edilmez, hak tescil edilir.
169. Sınırlı ayni haklarda sıra:
 İki irtifak çatışması: İki irtifak çatışıyorsa tescil tarihine bakılır. (Örneğin; intifa
ve oturma hakkı aynı anda kullanılamaz.) Hangisi önce tescil edilmişse o
kullanılır, diğeri hak sahibi hakkın bitmesini beklemek zorundadır.
Çatışma yoksa iki taraf da haklarını aynı anda kullanır. (Örneğin; geçit ve
manzara kapatmama gibi)
170. Üzerinde irtifak bulunan taşınmaz ipotek ettirilebilir. Ancak üzerinde ipotek
bulunan taşınmaza irtifak kurulamaz.
171. Taşınır rehninde, lex commissoria yasağı vardır. Derece sistemi yok, tarih
sırası vardır.
172. Hapis hakkına; kiraya veren, taşıyıcı, acenta, komisyoncu sahiptir.
173. Kanundan doğan ipotek (kanuni ipotek) sözleşme yapılmaksızın tapuda
ipoteklenebilir.
174. Tescile tabi olan kanuni ipotekler:
Sattığı taşınmaz üzerinde satış bedelini temin için satıcı mülkiyetin alıcıya geçtiği
tarihten itibaren 3 ay içerisinde alamadığı para üzerinde tek başına ipotek
kurdurabilir. (Veresiye veya vadeli satışlarda satıcı parasının tamamını alamadığı
durumlarda olur.)
İnşaat ipoteği (Yapı alacaklısı), sadece zanaatkarlar ve alt yükleniciler için
geçerlidir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesinde, bakım alacaklısı devrettiği taşınmaz
üzerinde ipotek hakkına sahiptir.
175. Taşınır Rehni Çeşitleri:
Teslim Şartlı (Teslime bağlı)
Hapis Hakkı,
Alacaklar ve Diğer Haklar Üzerinde
Rehin Karşılığında Ödünç Verme İşiyle Uğraşmak İsteyenler
Rehinli Tahvil
176. Teslimsiz (Teslime bağlı olmayan) Rehin Çeşitleri:
Hayvan Rhni
Gemi Rhni
Motorlu Taşıt (Araba) Rehni
Ticari İşlerdeki Rehin
Maden Cevheri Rehni
Sivil Hava Araçları Rehni