ARTIKULASI DAN

ARTIKULATOR
 PENGENALAN
PENGHASILAN BUNYI-
BUNYI BAHASA

ALAT-ALAT ARTIKULASI

Udara mengalami
halangan atau gangguan
 ALAT-ALAT
ARTIKULASI
 Lelangit lembut
Lelangit keras Rongga hidung

Gusi dalam
Anak tekak

Gigi atas Rongga mulut

Bibir Lidah

Gigi bawah
Farinks

Tiroid Epiglotis

Pita suara
Larinks

Paru-paru
Trakea
 • Tugas : Menyedut dan mengepam udara keluar untuk
menghasilkan bunyi bahasa.
Paru-paru • Kualiti bunyi : Dipengaruhi oleh pengembangan dan
pengucupan paru-paru.

• Merupakan saluran udara di antara larinks dan paru-

paru.
Trakea • Membolehkan laluan udara dari rongga hidung dan
mulut
masuk paru-paru dan keluar kembali.
 • Merupakan rongga pada hujung pipa pernafasan.
• Terdiri daripada 4 komponen :
• (i) tulang rawan krikoid,
Larinks • (ii) dua tulang rawan aritenoid,
• (iii) pita suara,
• (iv) tulang rawan tiroid.

• Terdiri daripada 2 keping tisu nipis.

• Dirapatkan  Saluran udara menyempit  Udara yang
melaluinya akan menghasilkan bunyi bersuara apabila
Pita suara peti suara bergetar.
• Terbuka luas  Udara keluar dengan cepat.
• Celah atau ruang di antara pita suara disebut glotis.
Keadaan glotis ketika
menghasilkan bunyi
 • Terletak di belakang lidah dan di depan pintu masuk ke
larinks
• Berfungsi sebagai penutup untuk menghalang
Epiglotis makanan/minuman daripada masuk ke trakea.
• Tidak terlibat dalam penghasilan bunyi bahasa (sekadar
memberi laluan kepada udara).

• Merupakan pipa yang membentuk kerongkong.

Farinks • Menghubungkan larinks dengan bahagian atas rongga
tekak, anak tekak dan rongga hidung.
 • Terbahagi kepada 2 : bibir bawah dan bibir atas
• Fungsi : Sebagai pintu penjaga rongga mulut.
• Pembentukan bunyi bahasa : Bibir atas (pasif)
Bibir bekerjasama dengan bibir bawah (aktif) dan gigi atas.
• Contoh : fonem [p], [b], [w], [m], [f[ dan [v].

• Bahagian gusi tempat letak akar gigi depan atas bahagian

belakang, terletak tepat di atas serta di belakang gigi yang
melengkung ke dalam menghadap lidah.
Gusi dalam • Pembentukan bunyi bahasa : Gusi dalam (artikulator pasif)
bekerjasama dengan hujung lidah (artikulator aktif).
 • Terbahagi kepada 2 : gigi atas dan gigi bawah.
Gigi • Fungsi utama : Untuk mengunyah.
• Contoh bunyi yang dihasilkan : perkataan hadith [hadi0]

• Merupakan bahagian bertulang selepas gusi yang pada

bahagian depan lelangit itu melengkung cekung ke atas
dan bahagian belakang berakhir dengan bahagian yang
Lelangit terasa lembut apabila diraba.
keras • Pembentukan bunyi bahasa : Lelangit keras (artikulator
pasif) bekerjasama dengan hujung lidah atau tengah lidah
(artikulator aktif).
 • Bahagian lembut selepas lelangit keras dan dihujungnya
terdapat anak tekak.
• Semasa bernafas : lelangit dan anak tekak menurun 
Lelangit udara dapat keluar masuk melalui rongga hidung.
lembut dan • Pembentukan bunyi bahasa : Bunyi non-nasal atau
anak semasa menguap  lelangit lembut dan anak tekak
terangkat ke atas untuk menutup rongga hidung.
tekak

• Tulang rawan tiroid atau halkum yang berbentuk menonjol

Tiroid pada kaum lelaki  Tidak mempunyai peranan yang
bererti dalam pembentukan bunyi bahasa.
 • Fungsi utama : Sebagai perasa dan untuk memindahkan
makanan yang akan atau sudah dikunyah.
• Pembentukan bunyi bahasa : Lidah sebagai artikulator
Lidah aktif.
• Terbahagi kepada pangkal lidah, daun lidah dan hujung
lidah.

Pangkal lidah
Daun lidah

Hujung lidah
 JENIS-JENIS ALAT ARTIKULASI

• Lidah • Lelangit keras

• Bibir • Gigi atas

Pasif
• Lelangit lembut • Gusi dalam
Aktif

(gusi belakang, ceruk

• Gigi bawah gigi, lengkung kaki gigi,
lekuk gigi)
 DAERAH ARTIKULASI

Merupakan kawasan tempat sentuhan alat artikulasi

semasa menghasilkan sesuatu bunyi

Alat artikulasi yang sama menyentuh daerah artikulasi

yang berlainan menghasilkan bunyi bahasa yang
berlainan