ÇEŞİTLİ İDEOLOJİLER

MARKSİZM
• Marx’a göre kapitalizme özgün koşullar evrensel koşullar gibi ele alınmıştır.
• Tarihi yapan özne kimdir sorusuna cevap: Tarih, sınıf mücadelelerin tarihidir
• Kapitalist ekonominin çözümlenmesi emek/sermaye ilişkisinden başlamalıdır
• Üretim İlişkileri= Üretici Güçler ve Üretim Araçları
• Kapitalizmde temel problem bir kısım insan üretim araçlarının tamamına sahipken çoğunluk ise yaşamak için
emeğini satmak zorundadır.
• Marksizmde devlet, egemen sınıfın elindeki bir aygıttır. Ve o sınıfın egemenliğini yeniden üretmektedir.
• Marksizmin çok uzun dönem Batı düşünce dünyasına yön verdiği inkâr edilemez. İlerleyen dönemlerde
Antonio Gramsci, Louis Althusser, Immanuel Wallerstein, Pierre Bourdieu ve Frankfurt Okulu gibi önemli
düşünür ve ekoller Marksizmden yola çıkarak yeni teoriler ve dünya görüşleri ortaya atmışlardır.
 Sosyal Demokrasi
• Pazarın tam bir serbestlik ile işlemesinin büyük eşitsizliklere yol açtığı görülmüştür.
• Batı Avrupa’nın sanayileşmiş devletlerinde görülmüştür. Temel olarak sosyalizm – liberalizm arası bir ideoloji
olarak görülmektedir.
• Sendikal örgütlenmelerin Sosyal Demokrasinin gelişmesinde çok büyük payı vardır.
• Sosyal Demokrasi işçi sınıfının örgütlenmesine, sendikal taleplere ve sosyal demokrat partilerin mücadelesine
dayanır. Ancak sosyalizmde veya marksizmde olduğu gibi devrim yolu ile değil sistem içi mücadele yolu ile
ezilmişliğin giderilmesi hedeflenmektedir.
• Devrimden ziyade reformist siyaset önemli hale gelmiştir.
• Sosyal Demokratların ünlü düşünürlerinden Eduard Bernstein, tarih içerisinde Marx’ın tezlerinin yanlışlandığını
ileri sürmektedir. Zaman içinde işçiler giderek yoksullaşmamış aksine daha müreffeh hale gelmiştir.
• Refah Devleti politikaları döneminde özellikle İskandinav ülkelerinde Sosyal Demokrasi altın çağını yaşamıştır.
• «Üretim araçlarının toplumsal mülkiyeti yerine bu araçlar üzerindeki özel mülkiyete dokunmadan üretilen
zenginliğin ve refahın adil bölüşümü»
 ANARŞİZM
• An (olumsuzluk eki) – archos (yönetici) kelimelerinin birleşiminden oluşur
• Temel olarak hiyerarşinin ve otoritenin tüm biçimlerine karşı çıkan ideolojidir
• Merkezi politik yapılar, üretim araçlarının özel mülkiyeti ve ekonomik
kurumlar yerine toplumsal ilişkilere dayanan gönüllü etkileşim ve özyönetimi
savunur, özgürlük ve otonomi ile karakterize edilen bir toplumu arzular.
• Önemli düşünürleri: Max Stirner, Pierre-Joseph Proudhon, Michael Bakunin,
Peter Kropotkin
• Kollektivist Anarşizm, Bireyci Anarşizm, Anarko-Komünizm, Anarko-
Sendikalizm gibi türleri mevcuttur
• Kelime, Mussolini İtalya’sında ortaya atılmıştır.
• Demokrasinin insan doğasına aykırı olduğunu savunur
• Faşizmin diğer ideolojilerden temel farkı iç tutarlılıktan yoksun olmasıdır. İnanç ve duygulara hitap eden bir ideolojimsidir.
• Çoğu kez gerçekleşmesi imkansız hedefler dayatır
• Modernliğe karşı olarak gelişen modern bir düşüncedir.
• Faşizm, sanayileşmenin getirdiği toplumsal problemlerle nasıl baş edilmesi gerektiği konusunda özellikle iki savaş arası
dönemde denenmiş bir yoldur.
• Faşizm, Aydınlanma düşüncesinin getirdiği özgür, eşit birey tasavvuruna bir tepkidir.
• Faşizm, dindar bir ideoloji değildir. Din, tamamen siyasetin amaçlarına tahsis edilmiş toplumu bir arada tutan bir tutkal vazifesi
görmektedir.
• Organizmacı ve dayanışmacı toplum anlayışı
• Lidere koşulsuz itaat düşüncesi
• Faşizmde tek partinin devlet ile bütünleşmesi söz konusudur. Ve totaliter bir yönetim anlayışı mevcuttur.
• Faşizm, hem totaliter yapısı gereği hem de milliyetçi söylemleri gereği az çok ekonomik bağımsızlık ve teknolojik bir gelişmişlik
düzeyi gerektirmektedir.

FAŞİZM