10.

HAFTA-TOPLUMSAL SINIFTA TABAKALAŞMA

1-)TABAKALAŞMA NEDİR ?

-İnsanların farklı grupları arasındaki yapılandırılmış eşitsizliklerdir.(Yani tabakalaşma sadece

zenginlik,mülk gibi düşünelcek değildir.Bunun içierisinde cinsiyet,yaş gibi özell,iklerden de
oluşabilecek tabakalaşma çeşitleri vardır.Tabakalaşma dediğmiz şeyi sadece ekonomik olarak
düşünmeyin.Dolayısıyla bu durum sadece sınıfsal bir mesele değildir.

2-)TABAKALAŞMA TİPLERİ NELERDİR ?

Açık Tabakalaşma:Tabakalar arası geçişte yeteneklerin ve başarıların belirleyici olduğu

tabakalaşma tipidir.Kazanılmış statülere önem verilen demokratik toplumlarda görülür.(Modern
Toplum)

Yarı Açık Tabakalaşma:Tabakalar arası geçiş belli ölçülerde sınırlandırılımştır.Feodal toplumlarda

görülür.

Kapalı Tabakalaşma:Tabakalar arası geçiş yasaktır.Bireylerin bir tabakada yer alması,başarı ve

yeteneklerden çok aile,din,ırk gibi ölçülere göre belirlenmiştirVerilmiş statüler önemlidir.İnsan hangi
tabaka da doğmuş ise orada ölür.Evliliklerde aynı tabaka içerisinde gerçekleştirilir.(Hindistan’daki kast
sistemi)

3-)TOPLUMSAL HAREKET BAŞLIĞI ALTINDA (DİKEY HAREKETLİLİK VE YATAY HAREKETLİLİK)

NEDİR ?

Dikey Hareketlilik:Bireyin tabaka değiştirmesi,bir üst tabakaya çıkması ya da bir alt tabakaya inmesi
şeklinde gerçekleşir.Bireyin yaşama şeklinde belirgin değişiklikler meyda gelir.

Yatay Hareketlilik:Aynı tabaka içerisinde yaşanan geçişeleri ifade eder.Bireyin yaşama şeklinde
belirgin değişiklikler meydana gelmez.

TABAKALAŞMIŞ BİR SİSTEMİN 3 TEMEL ÖZELLİĞİ OLDUĞU SÖYLENEBİLİR;

1-)Tabakalaşmadaki sıralama ortak karakteristikler paylaşan insanların toplumsal kategorilerine

uygulanır.(Örneğin,zenginler yoksullardan farklı oalrak sıralanabilir.)

2-)İnsanların yaşam fırsatları,şansları toplumsal kategori içerisindeki sıralamalarına bağlıdır.

(Örneğin,Nasıl doğduğumuz yaşam şansları na erişim açısından önemlidir.Eğitime erişim şansı,işe
girebilme şanşı gibi.Yani bazen seçimlerimiz belirleyemeyiz.

3-)Toplumsal kategorilerin sıralamaları değişme eğilimindedir.(Çok hareketliliğin olduğu bir durum

söz konusu değildir.)
BU TABAKALAŞMALAR 4 TEMEL İLKEYE DAYANIR;

1-)Sosyal tabakalaşma bireysel farklılıkların basit bir yansıması değildir.Tabakalaşma dediğimiz şey
toplumun bir özelliğidir.

2-)Ssoyal tabakalaşma kuşaktan kuşağa taşınır.

3-)Sosyal tabakalaşma evrenseldir fakat değişkendir de.Yani her yerde bulunur ancak eşitsizliğin ne
olduğu toplumdan topluma değşiebilir.(Örneğin,bir mevzu bize göre gayet eşitlikçi bir anlayışı ifade
ederken bir başka toplum için eşitsizliği de ifade edebilir.)

4-)Sosyal tabakalaşma sadece eşitsizlik içermez,inaçları da içerir.(Yani bu düzenlemelerin adil

olduğunu da ifade eder.)-İnsanların eşit olmadıklarının açıklamasının nedeni toplumdan topluma
değİşebilen birşey olmasıdır.

TARİHSEL OLARAK 4 TEMEL TABAKALAŞMA SİSTEMİ AYRIMI YAPILABİLİR;

Kölelik:

-Bir insanın başka bir insan tarafından bir mal gibi sahip olunmasını ifade eder.

-Toplumsal eşitsizliğin en aşırı biçimi denilebilir.

-Kölelerin yaşam biçimleri toplumdan topluma fark göstermiştir.(Bütün haklarından yoksun

olma,kimi önemli işleri yerine getirme ya da çok ağır işlerde çalışmak gibi farklı farklı köleleik biçimleri
vardı.)

-Kölelik bir yandan mücadelenin etkisi bir yandan da ekonomik olarak,ekonomik dönüşümlerle
birlikte bu sistemin çok etkili olmadığının fark edilmesiyle beraber yıkıldı diyebiliriz.

-Günümüzde modern kölelik dediğimiz uygulamar var.Modern köleliklere örnek olarak(Pakistan’da

köleleştirilmiş tuğla işçileri,İngiltere ve Fransa’da hizmetçi köleler).

Kast:

-Doğuştan getirilen niteliklere dayanan bir tabakalaşmadır.

-Bir kişinin toplumsal konumunu yaşam boyu belirleyen şeydir.

-Bireysel çabalara dayalı sosyal hareketlilik çok azdır.(İstediğiniz kadar zenginleşin ya da beceriler
geliştirin ama hangi kasta bağlı bulunduğunuz belki hiç değişmemekte dolayısıyla kast daha katı bir
sistemdir.)

-Hindistan Kast’a en iyi örnektir.4 önemli kast vardı;

*Brahmalar:bilginler ve ruhani liderler

*Kişaryalar:askerler ve yöneticiler

*Laişyalar:çiftçiler ve tüccarlar

*Şudralar:işçiler ve zanaatkarlar
Zümre:

-Geleneksel uygarlıklarda ve avrupa feodal toplumlarda vardı.

-Feodal zümreler:Birbirine karşı farklı yükümlülükleri ve eşit olmayan hakları ve bunlardan bazılarının
yasal olarak kurumsallaştığı toplumsal tabakalardır.

-Avrupa için söyleyecek olursak en yüksek zümre ‘’soylular ve seçkinler’’e aitti.

-Ruhban sınıfı yine bazı avantajlara sahip olan ama daha düşük statüdeki zümreydi.

-Zümreler arasında bazı geçişler mümkün olabilmekteydi.(Yani imkansız evlilik hikayeleri gibi
durumlar)

Sınıf:

-Daha çok mülk,servet ya da meslek,yani ortak ekonomik kaynakları paylaşan ve bu doğrultuda

sürdürdükleri yaşam tarzları benzer şekilde etkilelen insan gruplarıdır.

-Diğer tabakalaşmalardan bazı noktlarada ayrılır;

*Sınıf sisteminde belirli sınırları yoktur.

*Yalnızca doğrudan elde edilen birşey değildir.

*Sınıf daha çok ekonomik temellidir.

*Sınıf sistemi büyük ölçeklidir aynı zamanda kişisel diyebileceğimiz birşey değildir.

SINIF İLE İLGİLİ BAZI KURAMLAR VARDIR;

KARL MAX
1-)SINIF ÇATIŞMASI KURAMI)

Karl Marx’a göre sınıf denilen şey üretim araçlarına sahip olanlar ve olmayanlar arasında ayrışıyor.

-Temel olarak sınıf için;üretim araçlarına sahipsen başka grupta olucaksın,sahip değilsen başka bir
grupta olacaksın der.

-Başka ara ayrıntıları önemsemez.

-Kapitalist toplumun her yeri kuşattığı sınıf yapısını yeniden ürettiğini idda eder.

-Sosyalimizn ve kapitalizmin yıkılacağını ön görere buna yönelik bir kuram oluşturmuştur.

2-)MARX’IN ÖN GÖRDÜĞÜ DEVRİMİN GERÇEKLEŞMEMESİ

3-)SINIFTAN ÇOK KİMLİKLERİN ORTAYA ÇIKMASI

MAX WEBER
-Toplumsal tabakalaşmayı yalnızca sınıf üzerinden değil,statü ve parti üzerinden de şekillenen birşey
olarak görür.

-Sınıf,statü ve partinin kesişimiyle toplumda sayısız konum yaratılacağından bahseder.

-Ekonominin sınıflar üzerinde belirleyici olduğuna inanır ancak bu sınıfları yaratanın üretim araçlarına
sahip olan ve olmayan ayrımı olmadığını söyler.

ORTA SINIF VE İŞÇİ SINIF ARASINDAKİ TEMEL FARKLAR ;

1-)Orta sınıf meslekleri işçi sınıfın yaptığı işlerden önemli ölçüde daha fazla maddi avantaj sağlar.
(Meslekler sadece daha iyi ücretli değil aynı zamanda daha güvencelidir.

2-)Orta sınıflar tıbbi bakım,eğitim,konut gibi maliyetleri karşılayabilme imkanı sağlar.Bu tür meslekler
sağlığa daha az zararlıdır.

3-)İşçi sınıfının çalışma hayatı normal bir kariyer beklentisinden yoksundur.

4-)Orta sınıf,profesyonel,idari ve kamusal gruplar içinde olmak üzere önemli ölçüde yüksek eğitim ve
yetişme düzeylerinden kaynaklanan bir kültürel avantajlara sahiptir.