DISA NGA GJUHËT

KRYESORE PROGRAMUESE

VIOLA KRASNIQI X/2

• Nëse jeni duke planifikuar të mësoni programim, ka shumë gjasa që
përballeni me pyetjen se cilën gjuhë programuese duhet ta mësoni së
pari! Në këtë postim do të shpjegojmë shkurtazi 10 gjuhë të ndryshme
programuese. Fokusi i këtij postimi do të jetë në shpjegimin se cilat
janë disa nga gjuhët kryesore programuese dhe për cilat përdorime
janë më të përshtatshme këto gjuhë specifike.
• Në përgjithësi, programimi do të thotë udhëzimi i kompjuterit që të
kryejë një punë të caktuar. Sido që të jetë, gjuhët e ndryshme
programuese përdoren për të zgjidhur probleme të ndyrhsme dhe për
të krijuar programe në mënyra të ndryshme.
1. C

• E njohur si paraardhësja e të gjitha gjuhëve programuese, C është lansuar në përdorim në vitin

1972 (46 vjet më parë). Në dekadat e fundit, ka qëne një prej gjuhëve programuese më të
përdorura ndonjëherë. Është përdorur për të krijuar një gamë të gjerë programesh kompjuterike,
duke përfshirë edhe sistemet operative.
• Mësimi i gjuhës C nuk është i lehtë, dhe njihet për një sintaksë të komplikuar. Por, nëse arrini ta
mësoni atëhëre do ta keni shumë më të lehtë. Poashtu, është më rëndësi të theksohet se mësimi i
gjuhës C do t'ju lehtësojë shumë mësimin e gjuhëve të tjera më vonë.
• Duke qenë një pjesë e rëndësishme dhe kyçe në industri, C ka pasur një influencë të theksuar në
shumë gjuhë të tjera programuese. Këtu përfshihen C#, Java, JavaScript, PHP, Python etj... 
• Por, C nuk është e përshtatshme për pajisjet mobile sikurse disa gjuhët tjera. Ky është një
disavantazh që rritet çdo ditë e më shumë me përhapjen e pajisjeve digjitale mobile në botën e
teknologjisë.
2. JAVA
• Java është padyshim një nga gjuhët programuese më të popullarizuara në botë. Përdoret për shumë
qëllime të ndryshme, që nga aplikacionet Android e gjer tek aplikacionet komplekse kompjuterike.
• Java mban vendin e parë në TIOBE Index e cila i rendit gjuhët programuese duke u bazuar se sa
shpesh njerëzit kërkojnë për atë gjuhë në makinat më të përdorura kërkimore.
• Bazat e Java-s vijnë nga gjuha C++, duke bërë disa modifikime për t'u përdorur më lehtë. C++ është
një gjuhë shumë e fuqishme programuese, por zhvilluesit e Java-s menduan se është paksa
komplekse dhe nuk i përmbushte të gjitha nevojat. 
• Për shembull një nga synimet e tyre kryesore ishte të krijonin një gjuhë e cila mund t'i lejonte ata të
ekzekutonin kodin e tyre në dy pajisje komplet të ndryshme. Nga këtu vjen edhe sllogani i Java-s
"shkruaj njëherë, ekzekuto kudo".
• Me fjalë të tjera, Java është një gjuhë shumë e popullarizuar nëpër të gjitha platformat, sistemet
operative dhe pajisjet mobile, falë fleksibilitetit të saj. Kjo e bën atë edhe një prej gjuhëve me kërkesa
më të mëdha dhe me pagat më të larta.
Structure of Java program
3. C#
• E zhvilluar nga Microsoft për të punuar në sistemin e tyre .NET, C# (lexo: si-sharp) është e
bazuar në C dhe C++. Natyrisht, kjo gjuhë përdoret më së shumti për zhvillimin i softuerëve
në Microsoft.
• C# është dizajnuar që të jetë e lehtë për tu mësuar dhe përdorur, Për këtë arsye C# është një
gjuhë e lehtë për të filluar programimin. Është një gjuhë e nivelit të lartë, që do të thotë se
lexohet paska si Anglisht. Mbi këtë, kjo gjuhë abstrakton shumë nga detyrat komplekse të
nevojshme për kompjuterin që të kryejë funksione të caktuara, përkundër disa gjuhëve tjera
sikurse C++. 
• Përse ta mësojë C# ?
• Nëse jeni të interesuar të zhvilloni aplikacione që do të fokusuara në ambientin e Microsoft,
atëhere gjuha C# është gjuha më e rekomanduar. Poashtu C# përdoret shumë për zhvillimin
e lojërave duke perdorur makinën e lojërave Unity.
Structure of C# program
4. C++
• C++ është poashtu e bazuar në C, dhe është padyshim një bishë e gjuhëve programuese e
cila ende gjen përdorim të gjerë në kohërat moderne.
• Është një gjuhë e fuqishme, me një performancë të lartë, por e nivelit pak më të ulët. Kjo do
të thotë se ju keni nevojë të kuptoni disa aspekte më komplekse dhe themelore të
programimit, siq është mënaxhimi i memories. Në anën tjetër, ky kontroll e ka mundësuar C+
+ të jetë shumë lehtë e shkallëzuar. Aplikacionet të cilat përdorin shumë resurse zakonisht
janë të zhvilluara me C++, siq janë disa nga lojërat më të bukur 3D.
• Përveq kësaj, ju duhet të shkruani shume kod që të zhvilloni një aplikacion të tërë nga fillimi.
Kjo e bën të vështirë mirëmbajtjen e kodit, përveq nëse punoni me një ekip të madh të
zhvilluesve.
• C++ gjen aplikim në shumë fusha. Me të ju mund të krijoni softuerë kompjuterik, aplikacione
mobile, motorët e lojërave dhe lojëra apo edhe ueb aplikacione.
Structure of C++ program
 5. JAVASCRIPT
• Duke mos e përzier me Java, JavaScript është një gjuhë programuese për Ueb. Ajo sjell
jetë në ueb-faqet e ndryshme, duke i bërë ata më interaktive, interesante dhe të
përshtatshme për përdoruesin.
• Në kohërat e sotme, pothuajse çdo ueb-faqe përmban JavaScript. Duke u bazuar në këtë,
mund të themi se është një prej gjuhëve më të famshme dhe të përdorura nga të gjithë,
prandaj edhe një gjuhë mjaft e levërdishme për t'u mësuar.
• Libraritë e ndryshme sikurse AngularJs, jQuery apo React, e bëjnë përdorimin e Java-s në
front-end më efiqiente dhe interesante.
• JavaScript është një gjuhë client-side, që do të thotë se kodi ekzekutohet në shfletuesin e
përdoruesit. Sidoqoftë, disa nga teknologjitë e reja sikurse Node.js mund të përdoren
edhe si gjuhët server-side. Kjo e bën JavaScript edhe me të fuqishme, duke e rankuar atë
si një gjuhë full-stack.
6. PHP
• PHP është një gjuhë skriptuese që ekzekutohet në server-side dhe përdoret për të krijuar
ueb-faqet e shkruara në HTML. Është një gjuhë e lehtë për t'u përdorur nga zhvilluesit e
ri, duke e bërë atë një prej gjuhëve më të popullarizuara. Në fakt, 80% e top 10 milion
uebfaqeve përdorin PHP.
• Është interesante të theksohet se PHP kurrë nuk është planifikuar të bëhet një gjuhë
programuese. Fillimisht është krijuar si një mjet për të ndihmuar krijuesin e saj Rasmus
Lerdorf, të mirëmbajë faqen e tij personale (Personal Home Page - PHP). Përkundër
kësaj, PHP është bërë një nga gjuhët më të përdorura skriptuese në Ueb.
• Duke qenë një gjuhë që ekzekutohet në server-side, sikurse Python apo Perl, PHP mund
të përdoret për të krijuar faqe për kyçje, galeri të fotove, forume për diskutime apo
shumë më shumë. Disa nga uebfaqet më të famshme të cilat përdorin PHP janë
Facebook, Wordpress, Tumblr etj...
Structure of PHP program
7. PYTHON
• Python është padyshim një nga gjuhët programuese më të zhdërvjellta me një
diversitet të lartë përdorimesh, duke ofruar mjete për qëllimë të shumta. Python mund
të përdoret për data-mining dhe vizualizime, aplikacionet në ueb, zhvillimin e lojërave
etj...
• Ekzistojnë shumë librari të rëndësishme të krijuara për Python, duke e rritur përdorimin
e saj në akademi dhe fusha të edukimit, siq janë matplotilb, pandas dhe pyGal.
• Sidoqoftë, mos e leni fuqinë dhe potencialin e Python t'ju frikësojë nëse jeni një fillestar
dhe sapo keni filluar programimin. Duke ju falenderuar sintaksës së saj të thjeshtë dhe
të lexueshme, Python është një prej gjuhëve më të përshtatshmë për fillestarët. Në fakt,
të lexoni Python është shumë e ngjashmë sikur të lexoni Anglisht. Poashtu Python ka
një komunitet të madh dhe përkarhës, të cilët mund të ju ndihmojnë në çdo hap tuajin
drejt mësimit dhe zhvillimit në këtë gjuhë.
Structure of Python program
8. SWIFT

• Në vitin 2014, Apple ka zhvilluar gjuhën e tyre programuese të njohur si Swift. Para saj,
gjuha e përdorur për zhvillime ne iOS ishte Objective-C.
• Pra, Swift është e krijuar për t'u përdorur nga zhvilluesit në platformat OS dhe OS X, duke ju
dhënë atyre mjetet e duhura për të krijuar produktet e ndryshme për tregun e aplikacioneve.
• Duke e konsideruar kërkesën e madhë për aplikacionet mobile, nuk është për t'u çuditur që
Swift shumë shpejt ka arritur të bëhet një nga gjuhët më të popullarizuara programuese. Për
më shumë, Swift është infuencuar fuqishëm nga Ruby dhe Python, duke e bërë atë të lehtë
për t'u mësuar dhe përdorur nga fillestarët.
• Sidoqoftë, duke qenë një gjuhë e re krahas gjuhëve tjera programuese, komuniteti përkrahës
për Swift mund të jëtë më i vogël sesa gjuhët tjëra. Por, si çdo gjuhë tjetër, kjo është vetëm
çështje kohësh.
Structure of Swift program
 9. PERL
• Perl është një gjuhë skriptuese e nivelit të lartë që është paraqitur për herë të parë ne vitin
1987 dhe që nga atëhere është zhvilluar në një familje të vogël prej dy gjuhëve të ndara
Perl 5 dhe Perl 6.
• Është zhvilluar më shumë për procesim dhe manipulim të teksteve, por që nga atëhere ka
gjetur aplikime të ndryshmë duke filluar nga zhvillimi në ueb e gjer te administrimi i
sistemeve.
• Perl ka evoluar gjatë viteve në një gjuhë e cila mund të përdoret në çdo sistem operativ në
planet. Shpesh quhet edhe si “arma ushtarake Zvicrane” e gjuhëve kompjuterike.
• Perl i merr vetitë e saja më të mira nga gjuhët tjera programuese siq janë C. Mund të
krahasohet edhe me PHP dhe Python deri në një masë. Sidoqoftë, për dallim nga Python,
Perl zakonisht ofron zgjidhje të shumefishta për një problem të vetëm.
Structure of Perl program
10. RUBY
• Ruby, është një gjuhë e nivelit të lartë, për përdorime të ndryshe e lansuar në vitin
1955. Padyshim është një prej gjuhëve më interesante për t’u përdorur.
• Për dallim nga disa gjuhët tjera, Ruby është fleksibile kur vjen puna tek zgjidhja e një
problemi specifik. Zakonisht ekzistojnë më shumë se një mënyrë për të gjetur një
zgjidhje për një problem të caktuar.
• Mësimi i Ruby definitivisht do t’ju shpërblejë me një eksperiencë mjaft të këndshme
duke pare rezultate shumë shpejt. Për shembull, ju mund të krijoni një ueb-faqe të
plotë nga hiqi, shume shpejt duke përdorur strukturën Ruby on Rails. Kjo e ka bërë
Ruby-n një shume shumë të përdorur nga kompanitë e vogla, startup-et dhe
fillestarët e programimit
Structure of Ruby program
Faleminderit!