BAB 5:

JIRIM
 Kata kunci
•
(ms 137)

•Jirim Cecair
• Gas
•Zarah • Resapan
• Pengekstrakan
• Peleburan
• Penyejatan
• Pendidihan • Kondensasi
•Pelarutan • Pembekuan
• Pepejal • Pemejalwapan
 5.1 APA ITU JIRIM?
Semua benda yang mempunyai
jisim dan memenuhi ruang
Hampir semua
benda dalam Benda hidup
alam ini adalah Benda bukan
jirim hidup
 Cucuk belon
dengan
menggunakan pin
Udara mempunyai
jisim dan memenuhi
ruang
Pepejal mempunyai
jisim dan
memenuhi
ruang
 SIFAT FIZIK JIRIM
- Kualiti yang dapat dikenal pasti dengan menggunakan lima deria
manusia / alat pengukur

Periuk Pemegang
diperbuat dibuat dari
dari bahan bahan
konduktor haba penebat haba
seperti logam seperti plastik
 SIFAT FIZIK JIRIM
- Kualiti yang dapat dikenal pasti dengan menggunakan lima deria
manusia / alat pengukur

Cecair berbeza Takat lebur ais ialah suhu

mempunyai takat tetap ketika ais berubah
didih yang berbeza menjadi cecair
 SIFAT FIZIK JIRIM
- Kualiti yang dapat dikenal pasti dengan menggunakan lima deria
manusia / alat pengukur

Gula boleh melarut dalam air kopi

 SIFAT KIMIA JIRIM
- menunjukkan tindak balas sesuatu bahan itu berubah menjadi bhan
yang berbeza

pengaratan berlaku kepada

besi apabila terdedah
kepada air dan udara
SIFAT KIMIA
JIRIM
menunjukkan
tindak balas
sesuatu bahan
itu berubah
menjadi bhan
yang berbeza
BAGAIMANAKAH KITA ketumpatan
MENGELASKAN BAHAN
DARIPADA PELBAGAI CIRI?
Takat lebur
keterlarutan
dan takat
didih
1.
ketumpatan

Ketumpatan rendahtimbul,
Ketumpatan tinggi tenggelam
2. Takat lebur dan takat didih

Ais melebur
pada 0oC

Air mendidih
Besi melebur pada suhu1536oC pada 100oC
3.
keterlarutan

Kebolehan
sesuatu bahan
untuk melarut di
dalam pelarut
dan membentuk
larutan
Keterlarutan 
bergantung pada ciri-ciri
fizik dan kimia bahan
larut dan pelarut
PRAKTIS FORMATIF 5.1
1.Buku, pensil, pen, gelas dan meja
2.Mempunyai jisim dan memenuhi ruang
3.Ya, kerana semua benda hidup mempunyai jisim dan
memenuhi ruang
4.Udara memenuhi ruang
5. SIFAT FIZIK SIFAT KIMIA
Bergantung kepada Bergantung kepada
jenis bahan yang tindak balas yang
membentuknya berlaku terhadap
sesuatu bahan
 5.2 TIGA KEADAAN JIRIM
1)Ciri-ciri
2)Kadar resapan
3)Perubahan keadaan jirim
4)Contoh perubahan
keadaan jirim
 JIRIM
Terdiri dari zarah-zarah yang seni, amat
kecil dan sentiasa bergerak
PEPEJAL CECAIR
 KEADAAN JIRIM

PEPEJAL CECAIR GAS

PEPEJAL CECAIR
Apakah bahan di muka
bumi ini yang wujud
secara semulajadi dalam
ketiga-tiga keadaan?
Apakah bahan di muka
bumi ini yang wujud
secara semulajadi dalam
ketiga-tiga keadaan?

AIR
Apakah bahan di muka bumi
ini yang tidak wujud secara
semulajadi dalam ketiga-
tiga keadaan?
Apakah bahan di muka bumi
ini yang tidak wujud secara
semulajadi dalam ketiga-
tiga keadaan?

MATAHARI
DIPANASKAN (HABA DISERAP)

DISEJUKKAN (HABA DIBEBASKAN)

 PERBANDINGAN SIFAT-SIFAT ANTARA TIGA KEADAAN JIRIM
PEPEJAL CECAIR GAS
PERGERAKAN BERGETAR DI BERGERAK BEBAS BERGERAK BEBAS
ZARAH TEMPAT YANG DENGAN LAJU
TETAP
BENTUK DAN TETAP ISIPADU TETAP MENGIKUT
ISIPADU DAN MENGIKUT ISIPADU DAN
BENTUK BEKAS BENTUK BEKAS
YANG DIISI YANG DIISI
JISIM TETAP TETAP TIADA JISIM TETAP
KEBOLEHMAMPATAN TIDAK BOLEH SUKAR BOLEH
DIMAMPATKAN DIMAMPATKAN DIMAMPATKAN
 PEPEJAL CECAIR GAS
PERGERAKAN BERGETAR DI BERGERAK BEBAS BERGERAK BEBAS
ZARAH TEMPAT YANG DENGAN LAJU
TETAP
 PEPEJAL CECAIR GAS
BENTUK DAN TETAP ISIPADU TETAP MENGIKUT
ISIPADU DAN MENGIKUT ISIPADU DAN
BENTUK BEKAS BENTUK BEKAS
YANG DIISI YANG DIISI
 PEPEJAL CECAIR GAS
KEBOLEHMAMPATAN TIDAK BOLEH SUKAR BOLEH
DIMAMPATKAN DIMAMPATKAN DIMAMPATKAN
Aktiviti 5.5
Apakah jirim yang
mewakili kumpulan
anda?
KADAR RESAPAN
DALAM TIGA
KEADAAN JIRIM
RESAPAN
Proses pergerakan zarah-
zarah jirim dari
kawasan yang
berkepekatan tinggi ke
kawasan yang
berkepekatan rendah
PEPEJAL
Kadar resapan zarah sangat perlahan
PEMERHATIAN
Agar-agar
bertukar
menjadi warna
biru selepas
Sebelum Selepas beberapa hari
CECAIR
Kadar resapan zarah  lebih tinggi dari pepejal
PEMERHATIAN
Air bertukar
menjadi
warna ungu
Sebelum Selepas selepas 2 jam
GAS
Kadar resapan zarah  paling tinggi
PEMERHATIAN
Warna coklat gas
bromin
memenuhi
kedua-dua
balang selepas
Sebelum Selepas
beberapa minit
Bau disebarkan
kerana zarahnya
yang kecil
bergerak dalam
zarah-zarah
udara. Resapan
telah berlaku
PERUBAHAN KEADAAN JIRIM DISEBABKAN OLEH
PENYERAPAN DAN PEMBEBASAN HABA BERDASARKAN
TEORI KINETIK
PELEBURAN
• Pepejal  cecair
• Menyerap haba
PENDIDIHAN
• Cecair  Gas
• Berlaku pada takat didih
• Menyerap haba
PENYEJATAN
• Cecair  Gas
• Berlaku pada sebarang suhu
• Menyerap haba dari sekeliling
KONDENSASI
• Gas  Cecair
• Berlaku di bawah takat didih
• Membebaskan haba
PEMBEKUAN
• Cecair  pepejal
• Berlaku pada takat beku
• Membebaskan haba
PEMEJALWAPAN
• Gas  pepejal @ pepejal  gas