SEMİNER DERSİ

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ – CERRAHPAŞA

LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ
ELEKTRİK - ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ

HAZIRLAYAN: EREN PARLADI

KONU: GÜNEŞ ENERJİ SANTRALLERİNDE VERİMLİLİK
 Güneş Enerjili Elektrik Santrallerine Giriş

 Güneş enerjili elektrik santralleri temelde güneşten almış oldukları ışınımı elektrik
enerjisine çeviren sistemler olarak tanımlanabilir.
 Güneş enerjili elektrik sistemlerinin çalışabilmesi için sistemin en önemli ekipmanı olan
fotovoltaik panellerin yapısı ve çalışma prensiplerinin bilinmesi gerekmektedir.
 Yapılan bu çalışmada da öncelikli olarak fotovoltaik panelin yapısını oluşturan fotovoltaik
hücre kavramı irdelenerek, yapısını oluşturan yarı iletken kavramı üzerinde durulmuştur.
 Yarı İletkenler

 Atomun kimyasal modellemesinde; en dış kısımda bulunan kabuk valans bandı olarak
adlandırılır ve bu bant üzerindeki elektronlara valans elektronu denir.
 Her bir atomun, elektron sayısına bağlı olarak kabuk sayısı değişmekte ve bu kabuktaki
elektron sayısı da değişiklik göstermektedir. Bir yörüngede bulunan kabuktaki elektron
sayısı 2 formülüne göre hesaplanmaktadır.
 Kabuklar K(2), L(8), M(18), N(32), O(50), P(72), Q(98), olarak adlandırılmaktadır. Son
valanstaki elektron sayısı < 4 ise madde iletken özellikte, > 4 ise yalıtkan özellikte ve = 4
değerinde ise yarı iletken özelliktedirler.
 İletken, Yalıtkan Ve Yarı İletken Tipi
Malzemelerin Enerji Bant Gösterimleri

İletken, Yalıtkan ve Yarı iletken tipi malzemelerin enerji bant gösterimleri

p-n jonksiyonu birleşimi

p-n jonksiyonu birleşimi

 p-n jonksiyonlu diyot karakteristiği

 p ve n tipi yarı iletkenlerin bir araya gelmesi ile oluşan fotovoltaik sistemlerin temelinde p-
n birleşiminin bir diyot gibi karakterize edilmesi vardır.
 p ve n tipi yarı iletkenlerin birleşmesi ile p tarafından n tarafına doğru bir akım akışı
oluşmaktadır. Bu duruma ileri yönde kutuplaşma adı verilmektedir Aşağıdaki şekilde p-n
birleşimli diyot ve sembolü gösterilmektedir.

p-n birleşimi ile oluşan diyot ve sembolü

 Fotovoltaik hücrenin yapısı ve çalışma prensibi

 Fotovoltaik bir hücre yapısı temelde p-n birleşiminden oluşan bir diyotun yapısına ve
çalışması da p-n jonksiyonlu bir diyotun çalışmasına benzemektedir.

p-n birleşimi ile oluşan fotovoltaik hücre

 Fotovoltaik hücrenin yapısı ve çalışma prensibi

 Fotovoltaik bir hücrenin dış devresine bağlanan iletken şeritler ile hücredeki elektronlar bu iletken
şeritler üzerinden -n’den –p’ye doğru devresinin tamamlaması sağlanmaktadır. Fotovoltaik hücrenin
ön yüzeyinde ışığın daha fazla tutulması için negatif yansıtıcılar kullanılırken, dış etkilerden korumak
için de en üst kısmı cam ile kaplanmaktadır. Aşağıda fotovoltaik bir hücre gösterilmektedir.

Fotovoltaik bir hücre

 Kısa Devre Akımı
 Kısa devre akımı (Isc), gerilimin sıfır olduğu yani fotovoltaik hücre kısa devrede iken
oluşan akımdır. Hücrenin bir ucundan diğer ucuna kadar geçen akımdır. İdeal bir hücrenin
kısa devre akımı güneşten gelen ışınların tamamını akıma dönüştürmesi olarak
söylenebilmektedir.

Fotovoltaik hücre kısa devre durumu

 Açık Devre Gerilimi
 Açık devre gerilimi (Voc) bir fotovoltaik hücrede elde edilen maximum gerilim değeridir.
Bu değer akım sıfır olduğu anda gerçekleşir. Şekilde açık devre gerilimi ve akım-gerilim
grafiği verilmektedir.

Fotovoltaik hücreye ait açık devre gerilimi ve akım-gerilim grafiği

 Fotovoltaik hücrelerden panelin elde edilmesi

 Standart olarak üretilen fotovoltaik hücreler

genel olarak 25-30 boyutlarındadır. Bu
boyutlardaki bir hücre ise standart test
koşullarında 1 Watt gibi bir çıkış gücü
üretmektedir. Küçük bir fotovoltaik
panelden çok büyük güçlü güneş enerjisi
santrallerine kadar yüksek çıkış gücü elde
etmek için ise hücrelerin bir araya gelerek
modülleri, modüller de bir araya gelerek
fotovoltaik panelleri oluşturması ile
mümkün olmaktadır. Şekilde fotovoltaik
hücre, hücrelerin bir araya gelmesi ile
oluşan modül ve modüllerin birleşimi ile
oluşan fotovoltaik panel gösterilmektedir. Fotovoltaik sistemlerde hücre, modül, panel ve dizi
 Fotovoltaik panel çeşitleri

 Fotovoltaik modüllerin bir araya gelmesi ile oluşan paneller, sahip oldukları kristal yapıları
ve içerdikleri atomların cinsine göre çeşitli sınıflara ayrılmaktadır.
 Bu bakımdan fotovoltaik paneller; Kristal Silikon yapılı paneller, İnce Film paneller ve
Galyum Arsenit yapılı paneller olarak üçe ayrılmaktadır.
 Kristal yapılı fotovoltaik paneller de kendi içerisinde iki kısma ayrılmaktadırlar. Bunlar;
Monokristal yapılı ve Polikristal yapılı fotovoltaik panellerdir.
 İnce yapılı film paneller ise üçe ayrılmaktadırlar. Bunlar; Kadmiyum Tellür, Amorf
Silisyum ve Bakır İndiyum Diseleneid’dir.
 Fotovoltaik panel çeşitleri

Fotovoltaik hücre yapımında kullanılan malzemelerin verimlilik yüzdeleri

 Fotovoltaik bir sistemin tasarım ekipmanları

 AC yüklere güç sağlayan basit bir PV enerji sistemi genellikle dört bileşenden oluşur. Bu
alt birimler; PV panel, şarj regülatörü (kontrolörü), akü ve invertördür.
 Sadece DC yükleri beslemek için kullanılan sistemlerde bir invertör gerekli değildir.
 Fotovoltaik sistemin en önemli parametlerinden biri verimliliktir. Voltaj düşümü,
fotovoltaik proses ve buna bağlı değişkenlik gösteren faktörler sonucu enerji kaybı
kaçınılmazdır. Bu nedenle fotovoltaik sistemlerde enerji kaybının azaltılması önemli bir
konudur.
 Şarj Regülatörü
 Fotovoltaik sistemlerde
panelden gelen elektrik
akımının akülere iletilmesini
sağlayan ekipmandır. Akülere
iletilmek istenen çıkış gücünü
sağlamaktadırlar. Akülerin
aşırı kullanılmasını ve tam
dolmasını engelleyerek aküyü
korur.
 Şarj regülatörleri, çıkışlarında
DC gerilim olduğu için doğru
akım ile çalışan sistemlere
direkt gerilim verebilmektedir.
Şarj regülatörü (kontrol cihazı) diyagramı
 İnverter

 Fotovoltaik sistemlerde panellerde elde edilen elektrik enerjisi DC gerilim değerine

sahiptir. Fakat günlük yaşantımızda kullanmakta olduğumuz birçok cihaz AC gerilim ile
çalışmaktadır. Dolayısıyla fotovoltaik güneş enerjisi santralinden elde edilen elektrik
enerjisini AC enerjiye çevirebilmek için inverter kullanılması gerekmektedir.
 Akü
 Fotovoltaik sistemlerde paneller kadar önemli bir diğer eleman da akülerdir. Aküler,
fotovoltaik panellerden üretilen DC enerjiyi depo ederek gerekli durumlarda
kullanılmasına olanak sağlamaktadır.
 Genellikle şebeke bağlantısız sistemlerde tercih edilmektedirler.
 Kapasiteleri amper-saat (Ah) olarak ifade edilmektedir.
 Aküler üretimlerine göre Jel, Kuru ve Tüplü Sabit Tesis (OPzS) olarak sınıflandırılır.
 Şebeke Bağlantılı Fotovoltaik Sistemler
 Şebeke bağlantılı fotovoltaik sistemleri kendi içerisinde iki gruba ayırmak gerekmektedir. Bunlardan
birincisi; evsel olarak adlandırılan fotovoltaik sistemlerdir. Bu tip sistemlerde çok yüksek güç
kullanılmamakla birlikte talep edilen elektrik enerjisinin fotovoltaik sistemlerden karşılandığı,
fotovoltaik sistemlerde yeterli gücün olmadığı durumlarda şebekeden karşılandığı sistemlerdir.
 Bir diğer sistem ise çok yüksek güçlerin olduğu şebekeye bağlı sistemlerdir. Bu tip şebekelerde
üretilen elektrik enerjisi anlık olarak şebekeye aktarılmaktadır.

Şebeke bağlantılı evsel fotovoltaik sistem

 Şebeke Bağlantısız Fotovoltaik Sistemler
 Şebeke bağlantısı olmayan sistemler genellikle şehir merkezi ve enerji nakil hattına uzak
olan noktalarda kurulmaktadır. Bu tip sistemlerde akü grubu en önemli sistem ekipmanıdır.
Akü grubunun dâhil edilmesi ise maliyeti yükseltmektedir. Bu tip sistemler enerji hatlarına
uzak noktalarda bulunan elektrik enerjisinin sürekliliğinin arandığı yerlerde hibrit sistem
ile birlikte kullanılmaktadır.

Şebeke bağlantısız fotovoltaik sistemler

 Güneş Enerjili Fotovoltaik Santrallerde Verim
 Fotovoltaik bir panelden sağlanan maximum gücün, güneşten gelen ışınım değerinin
oranına fotovoltaik bir panelin verimi denmektedir ve ղ ile gösterilmektedir. Farklı bir
şekilde düşünülecek olursa panelin çıkış gücünün, giriş gücüne oranıdır da denebilir.
Aşağıda, panelin verimine ait matematiksel denklem verilmiştir.

𝑃𝑚𝑎𝑥 Vmax . Imax

ɳ= =
𝑃𝑔𝑖𝑟𝑖 ş A.G

 Denklemde verilen A, metrekare cinsinden panelin yüzey alanını ifade etmektedir. G ise
W/ cinsinden panel yüzeyine gelen toplam ışınım miktarıdır.
 Güneş Enerjili Fotovoltaik Santrallerde Verim

 Fotovoltaik bir panelde, hücre iç yapısı göz önüne alındığında verimi etkileyen üç temel
unsur gözlenmektedir. Bunlardan ikisi daha önce bahsedilmiş olan kısa devre akımı ve açık
devre gerilimi değerleridir. Bunların yanında üçüncü bir etken ise doluluk faktörüdür.

 Doluluk faktörü, fotovoltaik hücrelerde açık devre gerilimi ve kısa devre akımına bağlı
olarak ifade edilen bir parametredir. Fotovoltaik hücrelerin iç seri dirençlerine bağlı bir
değerdir. Doluluk faktörünün hesaplanması ise aşağıdaki denklemde verilen hücrenin
maksimum çıkışının açık devre gerilimi ve kısa devre akımının çarpımı oranına göre elde
edilmektedir.

FF =
Fotovoltaik sistemlerde verimliliğin artırılmasına yönelik
çalışmalar
 Hücre verimliliklerine yönelik olarak yapılan bazı uygulamalar geliştirilmekle birlikte
farklı yöntem ve metotlar denenerek fotovoltaik sistemin hücresinden paneline kadar farklı
yöntemler ile verimliliğin artırılmaya çalışıldığı açıkça görülmektedir. Bu çalışmalar
aşağıdaki başlıklar altında incelenebilir:

 Panel yüzeyinin sıcaklığını düşürerek verimi arttırma

 Farklı türden malzemeler ile verimliliğin artırılması

 Foto açısal etkenler ile verimin artırılması

 Panel yüzeyinin sıcaklığını düşürerek verimi arttırma

 Fotovoltaik panellerin çalışabilmesi için gereken güneş ışınım değeri çoğu zaman panelin
uygun çalışma aralığından farklı değerlerde gelmektedir. Bu durum da panel verimini
doğrudan etkilemektedir. İdeal panel verimliliklerinde hesaplanan sıcaklığın üzerindeki
değerler panellerin aşırı ısınmasına buna bağlı olarak da verimin düşmesine neden
olmaktadır. Fotovoltaik hücrelerde sıcaklık ile çıkış akımı arasındaki bağıntı şu şekilde
ifade edilmektedir:
 Panel yüzeyinin sıcaklığını düşürerek verimi arttırma

 Denklemde görüldüğü gibi sıcaklığın artışı, fotovoltaik hücrenin akımını olumsuz yönde
etkilemektedir. Dolayısıyla bu durum çıkış gücüne de yansımaktadır. Işınım değerinin sabit kalması ve
sıcaklık etkeninin değişmesine bağlı olarak, fotovoltaik hücrenin çıkış geriliminde yaşanan değişim
aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

Fotovoltaik hücrelerde sıcaklığa bağlı gerilim değişimi

 Farklı türden malzemeler ile verimliliğin artırılması
 Fotovoltaik sistemin temelini oluşturan fotovoltaik panellerde daha önce de değinildiği
üzere farklı tip panel yapılarında verimliliği etkileyen önemli unsurlardan biri de hücre
yapısını oluşturan yarı iletken malzemelerdir. Farklı bant genişliklerine sahip yarı iletken
malzemeler ile birlikte fotovoltaik panellerde verimliliklerin değişimleri deneysel olarak
ortaya konmaktadır. Bunların yanında hücredeki katmanların yapısına bağlı olarak da
verimliliklerinin değişebileceğini ortaya koymaktadır.

Farklı türden elementlerin enerji bantları ve verimlilikleri

 Foto açısal etkenler ile verimin artırılması
 Yarı iletken fotovoltaik panellerde verimi etkileyen bir diğer unsur ise hücre yüzeyine
gelen ışınların yansıtıcı yüzeyler ile yansıtılarak tekrar soğurulmasını sağlamaktır.
Fotovoltaik panellerde saha uygulamalarında da görülebileceği gibi bir yüzeye gelen bir
ışın yüzeyin durumuna göre farklı yollar izleyerek dağılmaktadır.
 Örneğin dik olarak yüzeye gelen bir ışın herhangi bir kırılmaya uğramadan dik olarak
yüzeyi terk ederken, farklı açısal değerlerden gelen ışınlar ise yüzeylerdeki yansıma
açısına bağlı olarak birkaç farklı noktadan daha yansıyarak yüzeyi terk etmektedir. Işının
yapmış olduğu farklı yansımalara da bağlı olarak fotovoltaik paneller daha fazla ışınıma
maruz kaldıklarından dolayı verimlilikleri belirli oranlarda yükselmektedir. Açısal
değerlerin değişmesine bağlı olarak ortamın kırıcılık indisi ve yansıtma katsayısı da
verimlilik için önemlidir. Kırıcılık indisi ve yansıtma katsayısını artırmak için ise
yansımayı önleyici cam yüzeyler kullanılmaktadır
Fotovoltaik hücrenin verimliliğini sınırlayan etkenler

 Fotovoltaik panelin iç yapısını oluşturan hücre verimini sınırlayan çeşitli etkenler

bulunmaktadır. Bu etkenler hücrenin verimini sınırlandırarak verime olumsuz bir etki
oluştururlar. Verimi sınırlayan başlıca etkenler şunlardır:

 Foto açısal etken

 Spektral etki

 Sıcaklık etkisi
 Literatürde Konu Hakkında Yapılmış Çalışmalar

 Zehra Obut ‘GÖKSUN İLÇESİNDE GÜNEŞ ENERJİSİ SANTRALİ KURULACAK

ALANLARIN CBS YÖNTEMİ İLE BELİRLENMESİ’ başlığı altında gerçekleştirdiği tez
çalışmasında, ilgili mekanı en iyi bilen coğrafyacılardan biri olarak yer seçimi yaparak
güneş enerjisi santrallerinin uygun yerlere kurulmasını sağlamak ve yüksek verimin elde
edilmesi için Göksun ilçesindeki en uygun alanları belirlenmesine yönelik bir çalışma
gerçekleştirmiştir. Analizlerin sonuçlarına dayalı olarak güneş enerjisi kurulacak alanların
yer seçimini yapmıştır (Obut, 2016).

 Berkay Kiriş’in yaptığı ‘UZAY KAFES ÇATI SİSTEMLERİNDE FOTOVOLTAİK

PANELLERDEN GENETİK ALGORİTMA İLE MAKSİMUM ELEKTRİK ENERJİSİ
ELDE EDİLMESİ’ başlıklı tez çalışmasında; Isparta ilinin meteorolojik bilgileri, çeşitli
güneş panellerinin teknik verileri, yıl içi rastlantısal gölge etkisi hesapları kullanılarak en
uygun güneş paneli diziliminin bulunabilmesi için genetik algoritma tekniği uygulanmış ve
bilgisayar ortamında simülasyon işlemi gerçekleştirmiştir. Bu sonuçlara bağlı olarak,
eğimli uzay kafes çatı sistemlerine PV panel uygulaması yapılması durumunda en yüksek
verimin elde edilebileceği sonucuna ulaşılmıştır (Kiriş, 2016).
 Literatürde Konu Hakkında Yapılmış Çalışmalar

 Mehmet Sait Cengiz’in ‘STİRLİNG MOTORLU GÜNEŞ TAKİP SİSTEMİNİN TASARIMI

VE FOTOVOLTAİK PANEL SİSTEMİYLE VERİM YÖNÜNDEN KARŞILAŞTIRILMASI’ tez
çalışmasında Dünya’da ve Türkiye'de güneş enerji potansiyeli, güneşten elektrik üretme
yöntemleri araştırılarak; geçmişten günümüze güneşten elektrik üretiminin gerek maliyet
gerekse verimlilik-performans ilişkisi analiz edilmiş, çeşitli sabit fotovoltaik (FV) panel
sistemleri, güneş takip sistemleri ve Stirling Motorlu Güneş Takip Sistemleri (SMGTS)
örnek tasarımları incelenmiştir. Yapılan incelemeler neticesinde sabit FV panel sistemine
göre güneş takip sistemli FV panel sisteminin ortalama %25.7 ve SMGTS’nin ise %32
daha verimli olduğu görülmüştür. Sonuç olarak uygulaması gerçekleştirilen Stirling
motorlu sistem gibi yoğunlaştırılmış güneş enerji sistemleri kullanılarak sıcaklık
ortalaması yüksek olan bölgelerde güneşten elektrik üretim kapasitesinin daha fazla
arttırılabileceği belirlenmiştir (Cengiz, 2016).
 Literatürde Konu Hakkında Yapılmış Çalışmalar

 Serdar Nuhoğlu’nun ‘TEK EKSEN GÜNEŞ TAKİPLİ FOTOVOLTAİK SİSTEM TASARIMI

ve KONYA İÇİN ÖRNEK BİR UYGULAMA’ adlı tez çalışması kapsamında; tek eksen
güneş takipli bir sistem ile sabit bir sistemin verimlerini karşılaştırmak amacıyla özdeş iki
adet 255 W gücünde fotovoltaik (PV) panel sistemi yan yana kurularak aynı şartlar altında
deneysel olarak incelendi. Bu amaçla, PV paneli tam ortasından taşıyacak ve doğu-batı
yatay ekseninde rahatça dönebilen çelik kutu profilden bir konstrüksiyon tasarlandı ve iki
adet üretildi. Bunlardan biri; PV panel eğim açısı manuel olarak ayarlanabilecek şekilde
imal edildi ve sabit sistem için Konya bölgesinde kurulu güneş santrallerinin tüm yıl
verimini maksimize eden eğim açısı esas alınarak 32° olarak konumlandırıldı. Diğerinde
ise Arduino programı ile kontrol edilen sonsuz vida-karşılık dişli çarklı DC motorlu bir
tahrik sistemi ile doğu-batı ekseninde dönebilen ve bu eksende ±5°’lik bir tolerans
dahilinde güneşi dik alabilen bir sistem kuruldu. Her iki sistem tam güneye bakacak
şekilde yan yana kurularak anlık ışınım, akım ve gerilim değerleri kaydedildi. Ölçümler
Konya ili Necmettin Erbakan Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi mekanik atölye
bahçesinde (37°51'56.30"K, 32°25'4.01"D) 2017 yılı Nisan ayında yapıldı. Tek eksen
güneş takipli sistemin, sabit sisteme göre nisan ayı boyunca %23 daha yüksek verime sahip
olduğu tespit edildi (Nuhoğlu, 2019).
 Literatürde Konu Hakkında Yapılmış Çalışmalar

 İlker Ongun ‘ŞEBEKE BAĞLANTILI, DEPOLAMALI FOTOVOLTAİK GÜNEŞ ENERJİSİ

SİSTEMLERİ İÇİN PERFORMANS ANALİZİ VE VERİM ARTIRILMASI’ başlıklı
çalışmasında İzmir iklim koşullarında FV eviricilerin yıllık hasat tahminlemesinde
kullanılabilecek bir ağırlıklı verim modeli geliştirmiştir. Modelin geliştirilmesi öncelikle
yüksek çözünürlüklü ve kesintisiz iklim verisi gerektirmektedir. Türkiye'de bu nitelikteki
veriler hazır biçimde bulunmadığı için mevcut verilerin işlenmesiyle uygun nitelikte veri
takımları elde edilmesi gerekmiştir. Elde edilen veri setleri üzerinde kristal silisyum (c-Si)
FV hücrelerin en yüksek güç noktasındaki (MPP) üretimleri hesaplanarak yıllık
dağılımlarına göre güç aralıklarının üretime katkı ağırlıkları belirlemiştir. Belirlenen bu
değerler, Avusturya Teknoloji Enstitüsü – AIT FV Evirici Test Laboratuvarlarında yapılan
denemeler vasıtasıyla diğer ağırlıklı verim modelleri ile karşılaştırmıştır. Sonuç olarak,
ülkenin orta enleminde yer aldığı için Türkiye ışınımını temsil edebilecek İzmir şartları
için geliştirilen bir ağırlıklı verim modeli elde etmiştir. Elde edilen model, İzmir şartlarında
diğer modellere göre daha gerçekçi bir hasat tahminlemesi yapmaktadır (Ongun, 2017).
 Literatürde Konu Hakkında Yapılmış Çalışmalar

 Doğan Gürbüz’ün ‘KİR VE TOZLANMANIN FOTOVOLTAİK SİSTEM VERİMİ

ÜZERİNDEKİ ETKİSİ’ tez çalışmasında yenilenebilir enerji kaynaklarından olan güneş
enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren fotovoltaik (PV) sistemlerin veriminin kir ve
tozlanmadan nasıl etkilendiği araştırılmıştır. Sekiz adet panelden dört adedinin yatayla
yapmış olduğu açı ve diğerlerinin yatayla yapmış olduğu açı olarak ayarlanmıştır. Her
dörtlü grupta panellerden biri hiç temizlenmezken, biri her gün, biri haftada bir, biri ayda
bir temizlenmiştir. Elazığ ilinde yapılan bu araştırmada 6 ay boyunca panellerin her gün
açık devre gerilimi, kısa devre akımı ölçülerek gücü hesaplanmıştır. Sonuç itibariyle,
temizlenme periyodu ve güneşin geliş açısının panellerin verimine olan etkileri incelenerek
en ideal temizlenme periyodu tespit etmeye çalışılmıştır (Gürbüz, 2018).
 Literatürde Konu Hakkında Yapılmış Çalışmalar

 Melike Doğan’ın, ‘GÜNEŞ ENERJİSİ SANTRALLERİNİN İNCELENMESİ VE

VERİMLİLİK ANALİZİ’ başlıklı tez çalışmasında; güneş enerji santrali uygulama sürecinin
nasıl başladığı, enerji üretim teknolojisinin hangi temele dayandığı, dünyada ve Türkiye’de
yatırım ve kullanımların geldiği son durum, Türkiye’de güneş enerjisinin yarattığı etkilere
dayalı SWOT analizine yer verilmiştir. SWOT analizi üzerinde fuzzy AHP yönteminden
yararlanılarak Türkiye’de güneş enerjisi stratejileri öncelik sıralaması belirlenmiştir. Güneş
enerjisinin verimini etkilediği tespit edilen faktörlerin ne kadar etkili olduğu ve olabileceği
aynı ilde yer alan, mevcut iki farklı uygulamaya sahip güneş enerjisi santralleri üzerinden
net üretim değerleri ile incelenmiştir (Doğan, 2019).
 Literatürde Konu Hakkında Yapılmış Çalışmalar

 Ali Çıngı’nın hazırladığı ‘GÜNEŞ ENERJİSİ ELEKTRİK SANTRALLERİNDE

KULLANILAN FOTOVOLTAİK PANELLERİN ENERJİ VERİMLİLİKLERİNİN
BELİRLENMESİ’ başlıklı tezde, farklı üretici firmalarının üretmiş oldukları fotovoltaik
panellerin verimlilikleri analiz edilmiştir. Bu bağlamda fotovoltaik panelin verimini artıran
etmenler sıralanmış ve panelin verimliliğine etki oranları incelenmiştir. Yapılan çalışmada
Panasonic firmasına ait VBHN294SJ45 tipi fotovoltaik panel incelenerek verim değerleri
kurulu bir santral üzerinde araştırılmıştır. Bu araştırma sonucunda fotovoltaik panelin
verim parametrelerinin panel üzerindeki etkileri sonuçlar halinde sunulmuştur (Çıngı,
2019).
 Literatürde Konu Hakkında Yapılmış Çalışmalar

 Yavuz Selim İşler’in ‘ŞEBEKE BAĞLANTILI, DEPOLAMALI FOTOVOLTAİK GÜNEŞ

ENERJİSİ SİSTEMLERİ İÇİN PERFORMANS ANALİZİ VE VERİM ARTIRILMASI’
konulu tezinde; şebeke bağlantılı, depolamalı fotovoltaik güneş enerjisi sistemleri için
performans analizi ve verim artırılması hususunda çalışmalara yer verilmiştir. Şebeke
bağlantılı, depolamalı fotovoltaik güneş enerjisi sistemlerinin analiz edilmesi için
PVSYST, PVSOL, TRNSYS gibi yazılımlar ile modellemeler yapılmıştır. Ayrıca
Laboratuvarda modellemeler uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Kahramanmaraş’ta bulunan
Güneş enerjisi santrallerinde incelemeler ve saha çalışmaları yapılmıştır. Türk Telekom
güneş enerjisi santrallarında incelemeler ve verim artışı yapılmıştır. Kahramanmaraş’ta
bulunan Güneş enerjisi santrallerinin incelemelerinde, santrallerde üretim kaybı ve
mühendislik hataları tespit edilmiştir (İşler, 2020).
 Literatürde Konu Hakkında Yapılmış Çalışmalar

 Cemal Öztürk’ün ‘GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİNDE VERİM ANALİZİ VE ENERJİ

KAYIPLARININ TESPİTİ’ başlıklı tez çalışmasında; 4 farklı bölgede, 8 ayrı ilde kurulan
güneş enerjisi santrali (GES) ele alınarak sistem verimliliği, üretilen elektrik enerjisine
bağlı olarak incelenmiştir. Ayrıca her bir GES için üretim değerleri bireysel ve bölgesel
olarak kıyaslanmıştır. Yapılan çalışmada, özellikle Doğu Anadolu bölgesindeki illerde
kurulu olan GES’lerin daha düşük üretim verimlerine sahip oldukları, bununla birlikte
Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz Bölgelerindeki illerde verimin yüksek olduğu
görülmüştür. Üretim değerlerine bakıldığında ise, Doğu Anadolu Bölgesindeki 1 il için
toplam yıllık üretim değeri 1.864.660 kwh iken, Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz
Bölgelerinde sırasıyla 4.741.959 kwh (Ortalama il başına 1.580.653 kwh) ve 3.103.195
kwh (Ortalama il başına 1.551.597 kwh)’dır. Ayrıca, Güneydoğu Anadolu bölgesindeki
Şanlıurfa, Gaziantep ve Diyarbakır’daki GES’ler de incelendiğinde, Gaziantep ilinde
kurulu olan santralin üretim değerlerinin diğerlerine kıyasla daha yüksek olduğu tespit
edilmiştir. Güneş enerjisinden elektrik üretiminde bölge ve il bazlı olarak oldukça farklı
verimlilik değerlerinin elde edilmesindeki en temel sebep ise santralin kurulu bulunduğu
bölgenin ve ilin radyasyon seviyesi ve güneşlenme süresi olarak belirlenmiştir (Öztürk,
2020).
 KAYNAKÇA
 DOĞAN M., 2019, Güneş Enerjisi Santrallerinin İncelenmesi Ve Verimlilik Analizi, Yüksek Lisans
Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, S:21-25.
 ÇINGI A., 2019, Güneş Enerjisi Elektrik Santrallerinde Kullanılan Fotovoltaik Panellerin Enerji
Verimliliklerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,
S:15-35, 46-51
 ÖZTÜRK C., 2020, Güneş Enerji Sistemlerinde Verim Analizi Ve Enerji Kayıplarının Tespiti, Yüksek
Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, S:24-26.
 İŞLER Y.S., 2020, Şebeke Bağlantılı, Depolamalı Fotovoltaik Güneş Enerjisi Sistemleri İçin
Performans Analizi Ve Verim Artırılması, Doktora Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü, S:7-30.