ADHD

Zofia Kaźmierska, nr albumu 314893

Analityka Medyczna, I rok
 CZYM JEST ADHD?
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, w skrócie ADHD, to neurorozwojowe zaburzenia psychiczne
powodujące deficyty uwagi, hiperaktywność, nadpobudliwość ruchową lub impulsywność. Pierwsze
symptomy ADHD można zauważyć dość wcześnie – zazwyczaj przed ukończeniem przez dziecko 5.
roku życia.
Choć ADHD występuje częściej u chłopców, należy podkreślić, że zespół nadpobudliwości
psychoruchowej dotyczy w podobnym stopniu obu płci. Jednak o ile u chłopców z reguły dominują
objawy nadpobudliwości, u dziewczynek przeważają zaburzenia koncentracji, przez co bywają one
błędnie diagnozowane.
ADHD jest rozpoznawane u 4-8% w wieku wczesnoszkolnym, ale w kolejnych grupach wiekowych
wartość ta maleje blisko o połowę. Niektóre cechy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej mogą
jednak utrzymywać się nawet po osiągnięciu dorosłości.
 KLASYFIKACJA

Zgodnie z obowiązującymi również w Polsce międzynarodowymi klasyfikacjami zaburzeń

zdrowia, na przykład DSM–III R, nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci zaliczana jest do
grupy zaburzeń związanych z zachowaniami destrukcyjnymi. Według ICD–10 natomiast
należy do zaburzeń zachowania i emocji rozpoczynających się zwykle w dzieciństwie i wieku
młodzieńczym.
 PRZYCZYNY

Uważa się, że przyczyną ADHD są nieprawidłowości w funkcjonowaniu ośrodkowego układu

nerwowego – poszczególne struktury mózgu rozwijają się w nierównomiernym tempie. Dlatego
właśnie ADHD określa się mianem zaburzenia neurorozwojowego.
Stwiedzono, że ADHD ma w pewnym zakresie dziedziczne podłoże. Oprócz tego istnieje szereg
czynników, które mogą nasilać objawy. Zalicza się do nich: nieprawidłowości w przebiegu ciąży,
niedotlenienie okołoporodowe, urazy głowy, zatrucia, zaniedbania środowiskowe.
 DIAGNOSTYKA
Właściwe rozpoznanie ADHD wymaga współpracy kilku specjalistów – przede wszystkim psychologa, psychiatry i
pediatry, a niekiedy też neurologa dziecięcego. Ważnym elementem postępowania jest wnikliwy wywiad z rodzicami
dotyczący funkcjonowania dziecka w domu, szkole i w gronie rówieśników. W ramach diagnostyki wykonuje się
również testy mające na celu ocenę intelektualną dziecka, zdolność zapamiętywania, koncentracji i kojarzenia oraz
sprawność i koordynację ruchową.
Niezwykle istotne jest, by przed postawieniem rozpoznania wykluczyć inne schorzenia natury psychicznej, które mogą
dawać podobne objawy, takie jak zaburzenia lękowe, zaburzenia zachowania, problemy adaptacyjne, upośledzenie
umysłowe, nerwica natręctw czy choroba afektywna dwubiegunowa. Należy jednak mieć na uwadze, że u dzieci z
ADHD nierzadko równolegle występuje dodatkowa dolegliwość o podłożu psychicznym – najczęściej dysleksja,
zaburzenia lękowe i zaburzenia zachowania. Ponadto należy uzyskać pewność, że obserwowane symptomy nie są
efektem zaburzeń neurologicznych i somatycznych, w tym działań niepożądanych leków, zaburzeń wzroku lub słuchu,
padaczki czy schorzeń tarczycy.
 OBJAWY
Zaburzenia uwagi i koncentracji
U dziecka z ADHD obserwuje się trudności w skupieniu uwagi, brak dbałości o szczegóły,
roztargnienie, częste zapominanie o czymś i brak odpowiedniej organizacji. Dziecko sprawia
wrażenie, jakby nie słuchało, co się do niego mówi. Często jest rozkojarzone, przez co
popełnia błędy. Nie potrafi skupić się na wykonywaniu zadań i odkłada je na ostatnią chwilę.
Dziecko często gubi przedmioty i nie jest w stanie przypomnieć sobie, gdzie je zostawiło.
Unika też wykonywania czynności wymagających zaangażowania i koncentracji.

Porywczość

Dziecko z ADHD jest niecierpliwe, próbuje skupiać uwagę innych na sobie, często podejmuje
ryzykowne działania. Wyraża emocje i myśli bez zastanowienia, nie biorąc pod uwagę
ewentualnych konsekwencji. Podczas zadań i zabaw grupowych nie umie cierpliwie czekać
na swoją kolej, często przeszkadza innym.
 OBJAWY CD.

Nadruchliwość
Dziecko z ADHD jest w ciągłym, ale zwykle bezcelowym ruchu. Nawet w sytuacjach, w
których powinno pozostać w jednym miejscu, szybko zaczyna się wiercić czy bawić. Często
zachowuje się niestosownie do okoliczności, nie jest w stanie powstrzymać się od
mówienia, podczas zabawy jest głośne, a odpoczynek w ciszy i spokoju sprawia mu
trudności. Ma problemy z kontynuowaniem rozpoczętych zadań i zarzuca ich wykonanie.

Powyższe objawy ADHD występują u każdego dziecka z innym nasileniem.

 LECZENIE
Leczenie ADHD opiera się na łącznym stosowaniu różnych metod terapeutycznych i
oddziaływań społecznych, uzupełnionych w razie konieczności podawaniem leków.
W pierwszej kolejności należy przeprowadzić psychoedukację rodziców, nauczycieli i innych
osób opiekujących się dzieckiem, czyli przekazać im informacje co to jest ADHD, skąd się bierze
i jak się je leczy. W ramach psychoedukacji omawia się z opiekunami dziecka metody
postępowania w przypadku niepożądanych zachowań oraz pomocy dziecku w poradzeniu sobie
z objawami (np. ustaleniu dokładnego planu dnia, który zapobiegnie zapominaniu o
obowiązkach, sposobów motywowania dziecka do systematycznej nauki, znalezieniu
bezpiecznych form „rozładowania rozpierającej energii’ itp.). Takie sposoby radzenia sobie z
objawami nazywa się interwencjami behawioralnymi.
W przypadku małych dzieci lub niezbyt nasilonych objawów psychoedukacja i systematycznie
prowadzone interwencje behawioralne mogą być wystarczające.
W razie potrzeby można wprowadzić dodatkowe interwencje terapeutyczne, takie jak:
psychoterapia indywidualna lub grupowa dla dziecka, terapia rodzinna, treningi umiejętności
społecznych.
 LECZENIE CD.
W leczeniu farmakologicznym stosuje się: metylofenifdat (lek psychostymulujący, dostępny pod nazwą
handlowa Concerta lub Medikinet), atomoksetynę (lek przeznaczony do farmakoterapii ADHD, ale należący
do grupy leków niepsychostymulujących; dostępny pod nazwlą handlową Strattera), a także starsze i
nowsze leki przeciwdepresyjne (wykazano, że również mogą zmniejszać nasilenie objawów ADHD) i leki
przeciwpsychotyczne w małych dawkach (zmniejszają nadmierną ruchliwość i impulsywność).
Wskazaniami do wprowadzenia leczenia farmakologicznego jest: duże nasilenie objawów ADHD, znacznie
utrudniające dziecku codzienne funkcjonowanie, obecność współtowarzyszących zaburzeń psychicznych,
brak lub niedostateczna skuteczność działań terapeutycznych.
Leki dla każdego dziecka dobiera się indywidualnie, uwzględniając obraz choroby (jakie objawy dominują),
zaburzenia współistniejące, indywidualne przeciwwskazania do określonych leków wynikające ze stanu
zdrowia.
Warto podkreślić, że prawidłowa diagnoza przeprowadzona najczęściej we współpracy psychologa dzieci i
młodzieży i lekarza psychiatry, zepewnia zaplanowanie odpowiednie dla dziecka strategii leczenia, które
gdy jest skurteczne i systematyczne – umożliwia mu prawidłowe funkcjonowanie w domu, w szkole i w
grupie rówieśniczej, a równocześnie odciąża całą rodzinę.
 DO CZEGO MOŻE PROWADZIĆ ADHD?
Podobnie jak w przypadku wielu innych zaburzeń, także nieleczone ADHD może prowadzić do
powikłań zdrowotnych i emocjonalnych. Trudności w szkole, słabsze wyniki czy odrzucenie przez
rówieśników mogą powodować obniżenie poczucia własnej wartości i problemy emocjonalne. Z
kolei nieleczone ADHD u osób dorosłych może skutkować kłopotami natury osobistej i zawodowej.
Wśród najczęstszych powikłań zdrowotnych zespołu nadpobudliwości psychoruchowej wymienia
się:
•uzależnienie od papierosów, alkoholu i narkotyków,
•zaburzenia lękowe i depresyjne,
•objadanie się prowadzące do otyłości,
•kłopoty ze snem,
•próby samobójcze.
Zaburzenia zachowania będące wynikiem ADHD są jednymi z częstszych przyczyn wizyt dzieci i
młodzieży u psychologa lub psychiatry. Objawów mogących świadczyć o wystąpieniu zespołu
nadpobudliwości psychoruchowej należy ich bagatelizować – nieleczony może spowalniać rozwój
dziecka oraz powodować liczne problemy emocjonalne i osobiste w dorosłym życiu.
 BIBLIOGRAFIA

https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-wieku-rozwojowego,adhd---
objawy--leczenie--przyczyny-i-diagnostyka--test--u-dzieci,artykul,1587459.html

https://pl.wikipedia.org/wiki/ADHD

https://www.wapteka.pl/blog/artykul/adhd-objawy-przyczyny-i-leczenie-
zespol-nadpobudliwosci-psychoruchowej-u-dzieci-i-doroslych

https://www.centrumdobrejterapii.pl/materialy/zespol-
nadpobudliwosci-psychoruchowej-adhd/