PROJEKT

Lenda : Kimi
Klasa: 9E
Tema: Djegia
Cfare eshte djegia?
• Procesi i djegies eshte nje reaksion kimik , gjate te cilit substancat
lidhen me oksigjenin . Molekulat e oksigjenit jane dyatomike .
Oksigjeni e ndihmon procesin e djegies . Procesi i djegies
shoqerohet me clirim te nxehtesise . Kjo tregon qe ai eshte nje
reaksion ekzo termik . Ne cdo reaksion kimik dallojme rektantet
dhe produktet . Reaksionet e djegies se substancave jane reaksione
oksidimi . Ne nje reaksion ekzotermik , energjia e rektanteve eshte
me e madhe se energjia e produkteve . Reaksioni i ndryshkjes se
hekurit eshte reaksion oksidimi .
• H2 + O2 = H2O [Hidrogjen + Oksigjen = Uje + Nxehtesi ]
• 2Al + 3O = 2Al2O [ Alumin + Osigjen = Oksid alumini + Nxehtesi ]
• 4Fe + nH2O+3O2 = 2FeO3 x nH2O
• C + O2 = CO2
• Djegija e një karburanti organik në ajër është gjithmonë ekzotermik
sepse lidhja e dyfishtë në O2 është shumë më e dobët se lidhjet e
tjera të dyfishta ose palë të lidhjeve të vetme dhe për këtë arsye
formimi i lidhjeve më të forta në produktet e djegies CO2 dhe H2O
rrjedh në lëshimin e energjisë.  Energjitë lidhëse në karburant luajnë
vetëm një rol të vogël, pasi ato janë të ngjashme me ato të
produkteve të djegies; p.sh., shuma e energjive të lidhjes së CH4
është pothuajse e njëjtë me atë të CO2. Nxehtësia e djegies është
përafërsisht -418 kJ për mol të O2 të përdorur deri në reaksionin e
djegies dhe mund të vlerësohet nga përbërja thelbësore e
karburantit.
Shembuj te reaksionit te djegies
Këtu janë disa shembuj të ekuacioneve të balancuara për reaksionet e djegies. Mos harroni,
mënyra më e lehtë për të njohur një reagim të djegies është se produktet gjithmonë
përmbajnë dioksid karboni dhe ujë. Në këto shembuj, gazi i oksigjenit është i pranishëm si
reagues, por ekzistojnë shembuj më të komplikuar të reagimit ku oksigjeni vjen nga një tjetër
reagues.
djegia e metanit
(G) + 2O 2 (g) → CO 2 (g) + 2 H 2 O (g)
djegia e naftalines
C 10 H 8 + 12 O 2 → 10 CO 2 + 4 H 2 O
djegia e etanit
2 C 2 H 6 + 7 O 2 → 4 CO 2 + 6 H 2 O
djegia e butanit (zakonisht gjendet në çakmak)
(G) + 13O 2 (g) → 8CO 2 (g) + 10H 2 O (g)
djegia e metanol (e njohur edhe si alkool druri)
2CH 3OH (g) + 3O2 (g) → 2CO2 (g) + 4H2O (g)
djegia e propanit (përdoret në grila të gazit dhe zjarrit)
2C 3 H 8 (g) + 7O 2 (g) → 6CO 2 (g) + 8H 2 O (g)
• Djegija e një karburanti organik në ajër është gjithmonë ekzotermik sepse lidhja e
dyfishtë në O2 është shumë më e dobët se lidhjet e tjera të dyfishta ose palë të
lidhjeve të vetme dhe për këtë arsye formimi i lidhjeve më të forta në produktet e
djegies CO2 dhe H2O rrjedh në lëshimin e energjisë. Energjitë lidhëse në karburant
luajnë vetëm një rol të vogël, pasi ato janë të ngjashme me ato të produkteve të
djegies; p.sh., shuma e energjive të lidhjes së CH4 është pothuajse e njëjtë me atë të
CO2. Nxehtësia e djegies është përafërsisht -418 kJ për mol të O 2 të përdorur deri në
reaksionin e djegies dhe mund të vlerësohet nga përbërja thelbësore e karburantit.

• Djegija e pa katalizuar në ajër kërkon temperatura mjaft të larta. Djegia e plotë është
stoikiometrike në lidhje me karburantin, aty ku nuk ka karburant të mbetur, dhe në
mënyrë ideale, nuk ka oksidant të mbetur. Termodinamikisht, ekuilibri kimik i djegies
në ajër është në pjesën dërrmuese në anën e produkteve. Megjithatë, djegia e plotë
është pothuajse e pamundur për t'u arritur, meqë ekuilibri kimik nuk është
domosdoshmërisht i arritur, ose mund të përmbajë produkte të padjegura si
monoksidi i karbonit, hidrogjeni dhe madje edhe karboni (bloza ose hiri). Kështu,
tymi i prodhuar është zakonisht toksik dhe përmban produkte të padjegura ose të
oksiduara pjesërisht. Çdo djegie në temperatura të larta të ajrit atmosferik që është
78 për qind azot, gjithashtu do të krijojë sasi të vogla të disa oksideve të azotit,
zakonisht të referuara si NOx, pasi që djegia e azotit është e favorizuar në mënyrë
termodinamike në temperatura të larta, por jo të ulëta. Meqë djegja është rrallë e
pastër, pastrimi i gazrave të zjarrit ose konvertuesit katalitik mund të kërkohet me
ligj.
• Zjarret ndodhin natyrshëm, të ndezur nga goditjet të rrufeve ose nga
produktet vullkanike. Djegia ishte reagimi i parë i kontrolluar kimik i
zbuluar nga njerëzit, në formën e zjarrit, dhe vazhdon të jetë metoda
kryesore për të prodhuar energji për njerëzimin. Zakonisht, karburanti
është karbonit, hidrokarburet ose përzierjet më të ndërlikuara si druri që
përmban hidrokarburet pjesërisht të oksiduara. Energjia termike e
prodhuar nga djegia e lëndëve djegëse fosile të tilla si qymyri ose nafta ose
nga lëndë djegëse të rinovueshme siç është dru zjarri, i përshtaten
përdorimeve të ndryshme si gatimi, prodhimi i energjise
elektrike ose ngrohja industriale ose shtëpiake. Djegija është gjithashtu
reagimi i vetëm që përdoret për fuqinë e raketave. Djegija përdoret
gjithashtu për të shkatërruar (djegur) mbeturinat, të pa rrezikshme dhe të
rrezikshme.

• Oksidantët për djegje kanë potencial të lartë oksidimi dhe

përfshijnë oksigjen atmosferik ose të pastër, klor, fluor, trifluorid
klori, oksid azotik dhe acid nitrik. Për shembull, hidrogjeni djeg në klor për
të formuar klorur hidrogjen me çlirimin e nxehtësisë dhe dritës. Edhe pse
zakonisht nuk katalizohet, djegja mund të katalizohet
nga platini ose vanadiumi, si në procesin e kontaktit.
Faleminderit!
Punuan: Livia Noka
Era Shkodra
Ketrin Murati
Roman Godolja
Eriseldo Bylyku