Felsefe İle Tanışma

MERVE ÖLMEZ
O Felsefe kelime anlamı olarak philia (sevgi) ve
Sophia (bilgelik) kavramlarının birleşmesinden
meydana gelmiştir. Bu manasıyla felsefe
“Bilgelik Sevgisi” demektir.
O Filozof bilgiyi arayan, ona ulaşmak isteyen
kişidir. Filozof, hayatın anlamını bulmaya çalışır,
edindiği bilgileri yetersiz bulur ve sürekli bir
arayış içerisinde olur.
FELSEFE – HİKMET İLİŞKİSİ
O Varlık, bilgi ve değer üzerine tam ve bütün bir
bilgiye ulaşılmasına hikmet (bilgelik/sophia)
denir
O Hikmet, bütün olan bitenlerin esasını bilmektir
O Felsefede sorgulama esastır, felsefe hikmete
ulaşma amacında değildir. Felsefe, hikmeti
sevme ve ona yönelme anlamında bir bilgidir.
O Felsefenin anlamı konusunda her filozof
kendince bir tanım yapmıştır. Bunun sebebi her
filozofun farklı kültürden gelmesidir.
O Aristoteles felsefeyi “var olanın ilk temellerini
ve ilkelerini araştıran bir bilgi”
O Jaspers “hep yolda olmak”
O T. Hobbes “felsefe yapmak doğru düşünmek”
diye tanımlar
Felsefenin üç ana konusu vardır.

O varlık (ontoloji),
O bilgi (epistemoloji)
O değerler (aksiyoloji: etik ve estetik)
 Felsefenin Doğuşu
O Felsefe ilk olarak M.Ö. 7.yy’da İyonya uygarlığında
önemli bir ticaret merkezi ve liman kenti olan
Miletos (Milet) kentinde ortaya çıkmıştır.
O İyonya’dan önce Mısır, Mezopotamya, Çin,
Hindistan ve Türklerde önemli düşünce sistemleri
vardı.
O Fakat bu düşüncelerin yapılarında dini ve mistik
(mitolojik) öğeler yer aldığı için felsefe düzeyine
erişememişlerdir.
O Mezopotamya, Mısır, İran ve Fenike
kültürlerinden etkilenmiş olan Milet kenti
tarım ve denizciliğin geliştiği oldukça işlek
liman kentidir.
O Ekonomik yapının ileri düzeyde olması, bilgi
birikiminin varlığı ve hoşgörüyü de
beraberinde getirmiştir. Yani Milet kentindeki
ortam farklı inanç ve düşüncelere izin verecek
kadar hoşgörülüydü
O Bu elverişli ortam Thales gibi düşünürlerin
çıkmasına olanak hazırlamıştır. Thales (MÖ
624-546) ile başlayan bu süreçte, doğal olaylar
yine doğal nedenlerle açıklanmaya çalışılarak
insan aklının yeterli olduğu inancı sağlanmaya
çalışılmıştır.
Felsefenin ortaya çıkabilmesi bazı şartlara bağlı olarak
gerçekleşmiştir:

O Yüksek refah düzeyine ulaşılmış olması gerekir (Boş

zamanların olması gerekir).
O Kültürel zenginliğin (bilgi birikiminin) olması gerekir.
O Farklı inanç ve düşüncelere izin verecek hoşgörü
ortamının olması gerekir.
O Diğer bir önemli etken ise insan faktörüdür. Bu insan
faktörü; kişinin merak duymasıdır.
 FELSEFENİN DİĞER
ALANLARLA İLİŞKİSİ
1. Felsefenin Bilimle ilişkisi
O Her ikisi de evreni, insanı, olguları anlamaya
çalışır ama aynı yöntemi kullanmazlar.
O Felsefe bunları akıl ile açıklamaya çalışırken,
bilim ise deney ve gözlemi kullanarak
açıklamaya çalışır.
O Felsefe konularını bütüncül yaklaşımla
incelerken, bilim konularını inceleme alanına
göre parçalara ayırarak inceler.
 2. Felsefenin Dinle İlişkisi

O Felsefenin konusuna giren bazı sorunlar dinin

de konuları arasında yer alır. Mesela Evren ve
insanın yaratılış konusu hem felsefenin hem
de dinin konusudur.
2. Felsefenin Dinle İlişkisi
O Felsefenin temeli insan düşüncesidir. Felsefi
bilgiler özgür düşünce ve akıl yoluyla elde
edilir. Eleştireldir.
O Din ise ilahi temellere dayanır. Dini bilgiler
vahiy yoluyla elde edilir. Bu yüzden
tartışmaya açık değildir (dogmatik). Sonuçları
kesindir, zaman içerisinde değişmez
3.Felsefenin Sanatla İlişkisi

O Felsefede sanatta özneldir. Her ikisi de

dünyayı ve evreni anlama çabasıdır. Felsefenin
amacı doğruyu bulmaktır
3.Felsefenin Sanatla İlişkisi
O Felsefe birtakım genellemelere varmaya
çalışır.
O Sanatta hiçbir şey doğru veya yanlış değildir.
Sanatta ise amaç güzeli bulmaktır. Sanat
genellemelere varma ihtiyacı taşımaz
O Felsefe akla, sanat ise duygulara, duyulara ve
sezgilere dayanır. Felsefe var olana ilişkin
eleştirel tavır sergilerken, sanat var olana
ilişkin beğeni duygusunu harekete geçirir
FELSEFİ DÜŞÜNCENİN
NİTELİKLERİ
O Felsefi düşüncede sorular cevaplardan daha
önemlidir. Çünkü felsefede verilen cevaplar
son ve kesin cevaplar değildir.
O Felsefi düşünce refleksif bir düşüncedir
(Düşüncenin kendi üzerine tekrar yönelmesi
refleksif düşüncedir).
O Felsefi düşünce, eleştirici ve sorgulayıcı bir
düşüncedir.
O Felsefi düşünce akla dayanan bir düşüncedir.
Felsefi düşüncede ortaya konulan önermeleri
doğrulama, yanlışlama olanağı yoktur. Çünkü
önermeler bilimde olduğu gibi olgularla test
edilerek doğrulanamaz.
O Felsefi düşüncede ortaya konan önermelerde
kendi için tutarlı olması aranır.
O Her felsefi düşünce, o düşünceyi ortaya atan
filozofun özgün görüşüdür. Bu nedenle felsefi
düşünce özneldir.