HISTORIA ROWERU

Kamil Kwasik IVE

 Historia roweru - początki

Historia roweru zaczyna się w czasach

antycznych. Wizerunki pojazdów, które mogą
być uznawane za "przodków" dzisiejszego
roweru obecne są na reliefach odnalezionych
na terenie starożytnego Egiptu i Babilonii.
Zanim rower osiągnął swoją dzisiejszą formę,
przebył długą drogę rozwoju.
 Kandydatem na pierwszego wynalazcę roweru był
Leonardo da Vinci, który na jednym z rysunków
przedstawił dwukołowy pojazd wyposażony w
kierownicę i napęd łańcuchowy. Rysunek datowany na
1493 r. przedstawia łudząco podobną do
współczesnego roweru maszynę, jednak możliwości
ówczesnej techniki nie pozwalały na skonstruowanie
ani przekładni łańcuchowej ani łożyska kulkowego
widocznego na rysunku mistrza.
 Pierwszymi udokumentowanymi przodkami
roweru były swojego rodzaju "maszyny do biegania".
To pojazdy, w których jeździec poruszał się odpychając
się nogami od ziemi. Po raz pierwszy pojawiły się pod
koniec XVIII wieku w Paryżu, a ich wynalazcą był
Francuz de Sivrac. Pojazdy tego typu wykonane były z
drewna, składały się z dwóch kół połączonych żerdzią,
na której umocowane było siedzenie.
 Historia roweru - Pierwsza kierownica - początek XIX w.

Istotnych zmian w konstrukcji "maszyny do

biegania" dokonał w 1816 r. Niemiec Freiherr
Karl von Drais de Sauerbrun. Jego ulepszenie
polegało na zastosowaniu obrotowego
widelca przedniego, połączonego z
kierownicą, umożliwiającego skręcanie bez
konieczności zsiadania z pojazdu, co znacznie
poprawiło komfort jazdy.
 Oryginalny egzemplarz, nazwany przez autora - od jego
nazwiska - "draisinne", czyli po polsku drezyna, zachował się
do dziś i można go oglądać w muzeum miejskim w Karlsruhe.
Drezyna ważyła początkowo ok. 45 kg i pozwalała osiągnąć
prędkość ok. 10 km/h.
Historia roweru - Pierwszy napęd i pedały - połowa XIX w.

W 1839 r. Szkot Kirkpatrick MacMillan opracował pojazd z

mechanizmem napędowym, dzięki czemu nie było potrzeby
odpychania się od ziemi podczas jazdy. Mechanizm
skonstruowany był z dwóch pionowych prętów,
przymocowanych wahliwie do kierownicy, połączonych
przymocowanymi przegubowo prętami z korbami osadzonymi
na piaście tylnego koła.
 Dalszy rozwój jednośladów miał miejsce we Francji.
W 1860 r. Pierre Michaux, serwisant powozów,
wzbogacił oddaną mu do naprawy drezynę w pedały,
które umocował do przedniego koła. Wynalazca wraz z
synem Ernestem otworzył wytwórnię welocypedów,
która wytwarzała nawet do 5 sztuk dziennie i rozpoczął
tym samym erę roweru wysokiego.
 W 1869 r. wynaleziono łożysko kulkowe, które
wykorzystano w rowerze. Wkrótce wprowadzono zmianę w
produkcji i sposobie mocowania szprych do piasty. Grube,
drewniane szprychy zostały zastąpione przez cienkie i
metalowe. Zamiast mocowania promienistego zaczęto
stosować styczne, a sąsiednie szprychy były skierowane w
przeciwne strony.
 Historia roweru - łańcuch, ogumienie i przekładnia - koniec
XIX w.
Niemal pół wieku po MacMillanie, w 1879 r. Anglik Harry John
Lawson ponownie skonstruował rower z napędem na tylne koło,
przekazywanym za pomocą łańcucha. Lawson nie zmniejszył
jednak rozmiaru kół. Dokonał tego John Starley. Zmienił on
konstrukcję, tak aby koła były jednakowej wielkości, a rama była
w kształcie czworokąta i w 1885 r. rozpoczął produkcję pojazdu
pod nazwą "Rover", która przyjęła się w Polsce na określenie
tego typu pojazdu.
 Następnym krokiem na drodze rozwoju roweru
stało się wprowadzenie pneumatycznego ogumienia,
zamiast dotychczas stosowanych gum pełnych.
Dokonał tego w 1888 r., pochodzący z Belfastu,
weterynarz John Dunlop. Jego wynalazek zwiększył
znacznie komfort jazdy i pozwolił na uzyskiwanie
większych prędkości.
 Historia roweru - pierwsza przerzutka - początek XX w.

Współcześnie znane i cały czas stosowane torpedo - czyli

wolnobiegowa piasta została wprowadzona na rynek przez firmę
Fichtel & Sachs w 1900 roku. W 1902 r. James Archer oraz Henry
Sturmey stworzyli przekładnie, umożliwiającą zmianę biegów
podczas jazdy. Początkowo dwu-, a później trzybiegowa
przerzutka, przesuwająca łańcuch z jednego trybu na inny, była
montowana na tylnej piaście.
 Historia roweru - nowe rodzaje rowerów
Rowery były coraz chętniej wykorzystywane do uprawiania
sportu. Wynalezienie roweru szosowego było efektem
poszukiwań konstrukcji dedykowanej szybkiej jeździe. Już w 1896
r. kolarze współzawodniczyli w pierwszych nowożytnych
igrzyskach olimpijskich odbywających się w Atenach. Zaczęto też
eksperymentować z rowerem dwuosobowym - tandemem
i innymi wieloosobowymi wersjami: tricyklem, kwadrycykem
 Początek XX wieku przyniósł też
eksperymenty z różnymi kształtami rowerów.
Skonstruowano rower typu "damka" o znacznie
obniżonej górnej rurze. Dzięki temu zabiegowi
nawet kobiety w długich sukniach mogły
wygodnie wsiadać i zsiadać z roweru.
 Interesującym wynalazkiem jest też rower poziomy,
zwany potocznie "poziomką". Rowerzysta podróżuje w
pozycji półleżącej na wygodnym siedzeniu z oparciem.
 Historia roweru - rower w Polsce
Rower w Polsce pojawił się stosunkowo wcześnie.
Skonstruował go warszawski malarz Edmund Perl w fabryce
swojego ojca, Roberta Perla. Pierwszy model zbudowany był z
drewna i został wyposażony w trzy koła. Początkowo nosił
nazwę "samojazd" (lub jak podają niektóre źródła
"samochód"). Rok później ze Światowej Wystawy w Paryżu do
Warszawy przywieziono modele z wytwórni Michaux. Pierwsze
w Polsce zawody "samojazdów" miały miejsce 5 czerwca 1869 r.
w Ogrodzie Krasińskich w Warszawie
 Romet
W 1949 roku powstała największa polska fabryka rowerów:
"Romet" w Bydgoszczy. Przedsiębiorstwo skupiało kilkanaście
zakładów produkcyjnych w Bydgoszczy, Poznaniu oraz
Czechowicach-Dziedzicach. W 1953 roku podjęto decyzje o
wybudowaniu nowego centralnego zakładu w Bydgoszczy. W
latach sześćdziesiątych zakład w Czechowiach wyłączono z
Zakładów Rowerowych Romet. W latach 90 śląski oddział
usamodzielnił się, a Zjednoczone Zakłady Rowerowe Romet
zmieniły nazwę na Zakłady Rowerowe Romet w Bydgoszczy.
Firma składała się z oddziałów:
 Historia roweru - górski epizod
Fabrykę rowerów górskich z prawdziwego zdarzenia założyli w
1979 roku Tom Ritchey, Gary Fisher i Charlie Kelly. Produkowali
oni wyłącznie rowery górskie - "MountainBikes", które
następnie nazwano "Fisher MountainBikes", a potem "Gary
Fisher Bicycles".
Zapraszam na film
 Bibliografia

1. "Stalowe konie z Radomia. Historia biznesowego

sukcesu" - Tomasz Szczerbicki, Interia Nowa historia
2014-09-26

2. https://www.youtube.com/watch?v=XDNMp1fZXcg
Dziękuję za uwagę